MOTIES GEVAARLOOS
VOOR ..LANDBOUW"
Explosie maakt gasfabriek
Leerdam tot felle vuurzee
Het Nederlands Sinten-elftal
te gast in Leiden
Plan proefbassin komt
eind januari gereed
BOTERPRIJS
KELDERT
Loonsverbetering niet verder dan gemiddelde
55
VAN DONGEN:
DAN PAS?
Westeuropees
kernonderzoek
baalt Russen in
Mitterand
kan vervolgd
worden
Linkse" plaat Cor de Groot
DAGBLAD VOOR ZEELAND
UITSPRAAK
FORCEREN
euuisen
Zes gemeenten
ronder
gas
Toenemende wind 5
Zeeuwsetact
in schaakspel
Gouverneur-generaal
Z.-Afrika overleden
de échte eierbeschuit
99e JAARGANG No. 23227
Uitgave N.V. Uitg Mij Neerlandia.
Directeur: E. H. B Brader.
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Redactieraad: J. M A. C. v. Don
gen, C. J- v Hootegem, mr. dr. A.
J. J M Mes, mr H M. L. de Rech
ter, P- V. M. Vercauteren, L. J. v.
't Westende
Bureaus: Breda Reigerstraat 16.
Tel 22341 (3 lijnen) Postgiro 278841
Voor God, Koningin en Vaderland
DONDERDAG 26 NOV. 1959
Abonnementsprijs f 7.per kwaiw
taal, 1 8.20 per post, 1 0.54 per week.
Buitenlandse abonnementen op aan
vraag. Losse nummers 15 ct.
Advertentieprijs voor de gehele op
lage 0.40 per mm. (Ing. Med.
1,Bij contract aanzienlijke
reductie. Volledige tarieven, ook
voor de afzonderlijke edities en
Algemene Voorwaarden worden
op aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel 98, telefoon 2236 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7, telefoon 2377 (Bjjbureaus: TERNEUZEN, IJsbaanstraat 24, tel. 2601 OOSTBUKG, Nieuwstraat 41, tel. no. 35)
(Van onze parlementaire verslaggever)
Minister Marijnen zal zijn landbouwbegroting vermoedelijk
zonder al te veel schokken door de Tweede Kamer kunnen krij
gen, al liggen er sinds gisterenavond drie moties waarover moet
worden gestemd. De minister moest gisteren zijn plannen voor
een nieuw garantiebeleid verdedigen. De garanties zijn bedoeld
om aan de boer enige zekerheid te geven over de opbrengst van
die produkten die een belangrijk deel van zijn inkomen uitmaken
maar waarvoor de marktprijs ongunstiger is. Die zekerheid mag
echter volgens minister Marijnen niet zover gaan dat de prikkel
om zo goedkoop mogelijk te produceren dan geheel verdwenen
zou zijn.
aangekondigd dat hij over de uitwer
king nog overleg zou plegen met het
Landbouwschap. In meerderheid is de
Kamer bereid de resultaten van dit
overleg af te wachten.
De heren Biewenga (A.R.) en van
de Ploeg (K.V.P.) vroegen de minister
de Kamer te zijner tijd over de resul
taten van het overleg in te lichten
zodat er dan een gelegenheid zou zijn
het beleid opnieuw te beoordelen.
Het ziet er niet naar uit dat de
Kamer haar steun zal geven aan een
motie van de heer Egas (P.v.d.A.)
die op het overleg met het Land
bouwschap wil vooruitlopen en nu
reeds een uitspraak van de Kamer
wil forceren.
Er liggen verder nog twee moties
over de loonvorming in de landbouw.
Volgens de minister zouden de loons
verbeteringen voor de landarbeiders
niet verder mogen gaan dan de ge
middelde loonstijging in Nederland,
zolang de schatkist nog grote bedragen
als steun voor de landbouw beschik
baar stelt. Productiviteitsstijging bo
ven het gemiddelde zou dan moeten
leiden tot een daling van de garantie
prijzen. Nu is de veronderstelling dat
de produktiviteit in de landbouw bo
ven het gemiddelde zou stijgen, vrij
theoretisch. Het ziet er voorlopig niet
naar uit dat dat zou gebeuren. Maar
als het inderdaad het geval mocht zijn
dan mogen de loonarbeiders daar best
van profiteren, zo meent men in de
Kamer. De lonen in de landbouw zijn
toch al lager dan in andere bedrijfs-
Ook moet er voor worden gezorgd
dat juist die produkten waaraan de
meeste behoefte bestaat' worden ge
produceerd. De minister ontkende dat
een beleid volgens deze doelstellingen
een .normloos" beleid zou zijn.
De Kamer was het met die doelstel
lingen wel eens, zo bleek tijdens de
replieken. Maar ze was er alleen niet
zeker van dat de gevolgen van de
praktische uitwerking van dit beleid
zullen zijn voor de inkomens in de
landbouw. Nu heeft de minister reeds
(Advertentie)
H-
4-
WEDEROM EEN KANS OP EEN
GRATIS KOOPDAG
ter viering van ons 75-jarig
jubileum en wel als u koopt
op: 27 nov., 2, 7, 8, 10, 12,
14, 15, 16 en 17 dec.
Trekking 21 december
Grijp uw kans door op een
der aangegeven dagen in een
onrer 19 zaken uw inkopen
te doen!
Bij
kunt u uitstekend terecht!
takken. Om de door de minister voor
gestelde beperking weg te nemen zijn
daarom moties ingediend door de he
ren Vredeling (P.v.d.A.) en v.d. Ploeg
(K.V.P.)
Ontraden
De motie Vredeling werd door de
minister ontraden omdat in de formu
lering uitgegaan wordt van een prin
cipieel onjuist standpunt. De motie v.
d. Ploeg vond de bewindsman over
bodig. Hij had zich reeds bereid ver
klaard om de kwestie van de land
bouwlonen nogmaals in het kabinet te
bespreken.
Opnemen van koolzaad onder de
gegarandeerde basisprodukten in de
landbouw is ongewenst, aldus mr.
Marijnen. De teelt van koolzaad is
zeer verliesgevend en er is dus geen
enkele reden om deze te stimularen.
De minister zei in zijn antwoord
van gisterenmiddag ook nog dat bin
nenkort een datum zal worden vast
gesteld voor nieuw overleg tussen de
Beneluxlandbouwministers. Minister
Marijnen sprak de oprechte wens uit
dat de Beneluxsamenwerking niet al
te lang meer op zich zou laten wach
ten.
(Van onze parlementaire
verslaggever)
Uiterlijk eind januari 1960 zal men
op het ministerie van Verkeer en
Waterstaat klaar zijn met de bere
kening van de technische uitvoer
baarheid en de kosten voor de aan
leg van een proefbassin in het Veer-
se Gat met het daarbij behorende
inlaatwerk. Minister Marynen zei
gisterenavond in de Tweede Kamer,
dat de regering daarna zeer spoedig
een beslissing zal kunnen nemen.
De commissie, die de schadever
goedingsregeling voor de Deltavis
sers bestudeert, heeft inmiddels een
interim-rapport uitgebracht maar het
beraad daarover in de ministerraad
is nog niet beëindigd.
De minister zei, dat hij zich de on
gerustheid van de vissers zeer goed
bewust was, maar dat in deze zeer
belangrijke kwestie een commissie
niet tot spoed mag worden gemaand.
Er moet tijd zijn om alle gevolgen
rustig te overwegen.
De haven van Colijnsplaat komt er.
aldus mr. Marijnen. Er zal alles aan
gedaan worden om deze haven ook
tijdig gereed te krijgen.
Over dit laatste was de heer Van
Dongen (KVP) niet erg gerust.
Reeds eind volgend jaar zullen de
vissers uit Veere niet meer door het
Veerse Gat in open zee kunnen ko
men, omdat men daar bezig is met
de dijkwerkzaamheden. De heer Van
Dongen vreesde, dat de haven van
Colijnsplaat tegen die tijd zeker nog
niet gereed zal zijn. Wat moeten de
vissers dan doen, zo vroeg hij aan
de minister, en hoe staat het met de
vergoeding, als zij schade lijden. De
heer Van Dongen zei, dat het een al
lereerste eis is dat degenen die ge
troffen worden als gevolg van een
nationaal zo belangrijk werk als
Deltawerken in ieder geval weten
waar ze staan.
De heer Van Dongen was ook zeer
verwonderd over de mededelingen
van de minister over het proefbas
sin in het Veerse Gat. We hebben
toch enige jaren heel sterk de in
druk gekregen dat de proef door
zou gaan. En nu wordt nog ver
klaard, dat deze zaak nog in on
derzoek is. De heer Van Dongen
hoopte van harte, dat na januari
de beslissing dan ook heel spoedig
zal vallen.
BINDSTRAAT 19 BREDA
TWEEHONDERD militairen en drie
schoolklassen hebben gisteren uren
lang gezocht naar een in de uitge
strekte bossen rond Vierhouten ver
dwaald tweejarig meisje. Toen het al
donker was vond men het kind.
zeven kilometer van huis.
WEST-DUITSLAND zal binnen drie
jaar zijn eerste atoomschip in de
vaart hebben. Engeland overweegt
de bouw van een tweede atoom
duikboot.
de H. VADER heeft gisteren zijn
78e verjaardag gevierd. Het was al
leen merkbaar aan stapels telegram
men en andere gelukwensen. Het
werk ging gewoon door.
De Sint temidden van de Sinten.
Rechts van St.-Nicolaas de gastheer,
burgemeester van Kinschot van Lei
den, tussen hen in (staande) bur
gemeester Reuser van St. Jansteen
en links van de gemijterde figuur
burgemeester Baas van St.-Laurens.
Advertentie'
Gisterenmorgen om kwart over
acht heeft een explosie in het
meterhuis en zuiverkamer een
belangrijk deel van het Leer-
damse Energiebedrijf vernield.
In de zee van vuur, die direct
op de explosie ontstond, kwam
de 52-jarige hoofdfitter K. Ver
doorn om het leven. Hij laat een
vrouw en twee kinderen achter.
De fitters G. van Aalst en S.
van Klei en A. de Groot werden
in zorgwekkende toestand naar
het Leerdams ziekenhuis over
gebracht. Van hen verkeert
eerstgenoemde in onmiddellijk
levensgevaar.
De getroffen afdelingen vormen
een onmisbare schakel tussen de
produktieafdelingen en het distribu
tienet. Uit omliggende gemeenten en
ook vanuit Dordrecht zijn deskundi
gen gekomen om te beoordelen met
welke noodvoorzieningen de gasleve
ring kan worden hersteld. Tot zolang
zijn Culemborg, Vianen, IJsselstein,
Schoonrewoerd en Leerdam, die alle
op het Leerdamse energiebedrijf wa
ren aangesloten, van gas verstoken.
In de omliggende straten zijn niet
alleen vele pannen en ruiten ver
nield, maar werden ook binnenmuren
door de luchtdruk weggeblazen en
werd grote schade aan het meubilair
toegebracht.
DE 28-JARIGE mevrouw Mulder uit
Geleen, wier zoontje bij de aanrij 8_ I 1 11
ding bij een bushalte gedood werd er QPïl|lf|£)|" 70IT IHPl
die zelf zwaar werd gewond, is gis OwllllUGI LCII lllwL
teren aan haar verwondingen ovei
leden.
de verf voor het schilder feest
HET AANTAL doden, veroorzaakt
door de ramp met het neerstortende
vliegtuig in Chicago, is tot elf ge
stegen.
PATER W ARTS MSC, legeraalmoe
zenier te Apeldoorn en o.m. hoofd
redacteur van het soldatenblad Sal
vo" is gisteren in het ziekenhuis te
Apeldoorn overleden.
een 83-JARIGE fietser, W. Bren-
tjens. stak gisteren een kruispunt te
Roermond over. Een zware vracht
wagen kon hem niet ontwijken. De
bejaarde was op slag dood.
EEN BOTSING tussen een met 19
ton stenen geladen truck met opleg-
fier en een autobus vol leerling-mijn
werkers leverde gisteren te Roer
bond negen gewonden op Sommige
Jongens waren er vrij erg aan toe.
..DE ZES" en ,,De zeven" moe-
jen 7.0 spoedig mogelijk onderhan
delen over een bredere associatie
van alle Westeuropese larden, aldus
de Internationale Kamer van Koop
handel te Parijs.
J Weersverwachting van liet KNMI,
t geldig tot hedenavond, opge-
t maakt woensdagavond te 23.15
uur:
Overwegend zwaar bewolkt met
t later, voornamelijk in het wes-
ten van het land plaatselijk enige
f regen. Matige tot krachtige wind
4 tussen zuid en zuidoost. liets ho-
t gere middagteniperaturen.
Vandaag: zon onder 16.56
maan onder 14.43 uur.
Morgen: zon op 8.19 uur
4 op 406 uur.
4
uur,
maan
SIKKENS-TJALLEMA PR0DUKT
Het grote protonsynchrotron van de
C.E.R.N. te Genève heeft een
energie bereikt van 25 miljard
elektronvolt. Het is daarmee de
grootste deeltjesversneller ter we
reld Op de tweede plaats komt het
tot dusver grootste apparaat, dat
de Sovjet-Unie bij Moskou heeft ge
bouwd. Dit apparaat kan 10 mil
jard elektronvolt halen.
Het protonsynchrotron versnelt pro
tonen tot 99 procent van de voort-
plantingssnelheid van het licht- Per
puls worden 10 miljard protonen in
het cirkelvormige apparaat rondge
zonden.
Aan de bouw ervan is zes jaar ge
werkt. Het heeft 150 tot 200 miljoen
gulden gekost.
Vele vooraanstaande geleerden
hebben op het grote belang van
wat in Genève bereikt is, gewe
zen. Het opent de mogelijkheid
tot dieper onderzoek in de kern
fysica. Met de versnelde deeltjes
kunnen atomen worden ..bescho
ten" en men kan un het gedrag
van de meest elementaire deel
tjes nagaan.
(Van onze verslaggever)
Daar waar de dame een fles edele witte wijn en de koning
een fles flonkerende rode wijn was, daar onderscheidden zich vier
figuren heel in het bijzonder: burgemeester W. Baas van St.-
Laurens, burgemeester mr. J. Reuser van St.-Jansteen, burge
meester D. C. Bouwensdijk van St.-Maartensdijk en burgemeester
drs. W. F. A. Heemskerk van St.-Odiliënberg.
De pionnen waren flesjes bier. De kinderen van Sint-Nicolaas
waren op het veld der 64 ruiten in een edele wedkamp gewikkeld
met de leden van het studentendispuut Aeneas.
Moge het er na deze inleiding op
lijken, dat uw verslaggever als
arbiter tussen wijn en bier heeft
gefungeerd, dan kan hij u, waarde
lezers, in dat opzicht geruststellen.
Hij beschrijft slechts het bezoek,
dat de burgemeesters van de Ne
derlandse „Sint"-gemeenten giste
ren aan Leiden hebben gebracht.
Edelachtbare reserves
Het had een edelachtbaar elftal moe
ten zijn, dat in de Sleutelstad acte de
presence gaf. maar helaas waren
enkele burgervaders verhinderd, onder
wie die van St.-Annaland en St.-
Philipsland. Maar burgemeester Baas,
oprichter en onbezoldigd public rela
tions officer van dit Sinten-elftal, had
uit het Belgische St.-Niklaas edel
achtbare versterking laten aanrukken:
drie schepenen, met de volksvertegen
woordiger Albert Vermaere aan het
hoofd, completeerden de equipe, die
burgemeester jhr. mr. F. H. van Kin
schot in zijn stadhuis-paleis welkom
heette.
Ieder jaar hebben de burgemeesters
van de Sint-gemeenten iets bijzonders
tegen Sinterklaastijd: thans zetten zij
luister bij aan de intocht van Sint-
Nicolaas te Leiden. Maar de duizenden
kinderen zagen de edelachtbare
equipe nog niet, zagen alleen hun
Sinterklaas, de echte, die in het stad
huis een hele litanie van klachten
moest aanhoren met de vurige wens:
respect voor de gemeentelijke zelf
standigheid.
Middelburg
„Middelburg, sierduif aan de
Zeeuwse kroon, mag desnoods een
graantje meepikken, maar om „een
zak met graan" in de vorm van
de helft van St.-Laurens in te
slikken, gaat te ver. Dan krijgt
ge een sierduif met een kropge
zwel. En struma staat altijd lelijk,"
aldus burgemeester Baas.
Ach, dat hij als oud-burgemeester
van Kerkwerve (werve heuvel,
dus Kerk-werve Church-hillj
een brief ontving van Hyde Park
Gate 28, van Churchill himself,
spreekt genoeg voor zijn speels-
grillige fantasie.
Dat hij dus via het 1100-jarig bestaan
van Zierikzee in 1949, waar Aeneas
(de Trojaanse held, zoon van Aphro
dite) toen 2644 jaar tevoren was ge
land en via een zijner voorouders, die
in 1681 als student te Leiden werd
ingeschreven en dus lid werd van
Aeneas, regelrechte dubbele en enge
banden zag met het studentendispuut
Aeneas omdat hij immers in Zie
rikzee had gewoond nam men
graag van deze primus-Sint inter pares.
En dat hij zichzelf en zijn kornuiten
„kinderen van Sint-Nicolaas" noemde,
vond hij toch ook wel juist, omdat
de Sint immers ook geen echte bis
schop is
Geschenken in de vorm van fraai
aardewerk van de deputatie van St.-
Niklaas voor de burgemeester van
Leiden. Van St.-Jansteen waren er
toen toffees van de plaatselijke indus
trie en later op de avond sokken
voor het studentendispuut. De voor
zitter van dat dispuut, C. W. C.
Schniethorst, greep dankbaar terug
op de speech van de heer Baas, die
hem verdietst had, waar Abraham de
mosterd haalde en hoe lang dat wel
geleden was. Hij meende nl. een
contributieschuld ten opzichte van zijn
dispuut uit die grijze oudheid te ken
nen, daarbij naarstig informerend, of
het hier geen familierelatie van de
heer Baas betrof
Tussen de ontvangst ten stadhuize
en het avond-nachtelijke slot bij een
rijk voorziene dis in het Karrewiel,
lag nog een bezoek aan oud-Leiden,
een gastvrije ontvangst bij deken
kanunnik W. Haring en aan de SSR-
sociëteit, waar „geschaakt" werd op
64 op de vloer getekende ruiten.
Remise
Het gemeentepersoneel het be
treft hier een gemeentelijk be
drijf was reeds enkele uren
na de explosie bezig om de ge
troffen gezinnen de allereerste
hulp te bieden. Tal van perso
neelsleden liepen minder ernstige
kwetsuren op. Een van hen ver
brandde zijn beide handen, toen
hij de zwaargekwetste G. van
Aalst zijn brandende rubberlaar
zen uittrok. Weer anderen liepen
door de aanblik van hun ver
brande collega's een shock op-
De voorlopige afrekeningsprijs
van roomboter aan de produce
rende fabrieken is gisteren met
1,20 per kg verlaagd. De de
tailprijzen zullen als gevolg
daarvan met 31 cent per pakje
van een half pond omlaag gaan
en 1,42 a 1,45 bedragen.
Duitsland, dat de laatste tijd alle
boteroverschotten uit ons land opnam
wil klaarblijkelijk orde op zaken stel
len en heeft de import goeddeels ge
stopt.
In ons land wil en gaat de handel
terug naar de prijs die Denemarken en
Engeland maakt, mede om zodoende
de Engelse markt te kunnen bereiken.
Met 175 tegen 27 stemmen heeft de
Franse senaat gisteren besloten de
parlementaire onschendbaarheid van
senator en oud-minister Frangois Mit
terand op te heffen, zodat deze ver
volgd kan worden wegens zijn aan
deel in „het schandaal Mitterand".
De communisten hebben tegen het
opheffen van Mitterands onschend
baarheid gestemd, terwijl de fractie
van de senator zich van stemming
onthield.
Premier Debré liet in de senaat een
verklaring voorlezen waarin hij de
beschuldigingen die senator Mitterand
tegen hem had uitgesproken, tegen
spreekt.
Zoals de foto laat zien is de
fabriek grotendeels verwoest
De schade, die door verzekering
wordt gedekt, loopt in de honderd
duizenden guldens. Over de oorzaak
is nog niets bekend. Wanneer de gas
levering kan worden hervat is even
eens nog een vraag-
Gevaar
De burgemeester van Culemborg
heeft een waarschuwing doen uitgaan
aan de bewoners van de van gas ver
stoken gemeenten om alle gaskranen
gesloten te houden- Dit is noodzake
lijk om het instromen van lucht te
voorkomen. Een mengsel van lucht
en gas kan explosies in het net ver
oorzaken. Ook het uitstromen van
gas, zodra de druk hersteld wordt
kan levensgevaar met zich brengen.
De gouverneur-generaal van Zuid-
Afrika, dr. Ernest Jansen, is gisteren
te Pretoria in de ouderdom van 78
jaar overleden. Sinds 1951 was hij
gouverneur-generaal.
Opperrechter dr. L. C. Steyn is
aangewezen als plaatsvervanger.
Advertentie*
Het werd een studentikoze partij,
waarbij het vrij vlugge aanbod
van ..remise" een waardig com
promis was van diplomatie en toe
nemende dorst.
Waarmee maar gezegd wil zijn, dat
het onbezoldigde elftal met het sterke
Zeeuwse element de Zeeuwse wapen
spreuk van te worstelen en te ont-
zwemmen waarlijk trouw is gebleven.
n
Een groot aantal muziekcritici
was met stomheid geslagen, toen
gisteren de nieuwste langspeel
plaat van de wereldberoemde
pianist Cor de Groot werd ge
presenteerd. De stukken op deze
plaat zijn uitsluitend met de
linkerhand gespeeld. De alge
mene opmerking was „we kun
nen er niets van horen, behalve,
dat de bewerking anders is".
Cor de Groot wordt, zoals be
kend is, in toenemende mate
aan zijn rechterhand gehinderd
door een aandoening. Hij besloot
zich te gaan toeleggen op het
concerteren met uitsluitend de
linkerhand. Twintig Nederlandse
componisten zullen in navolging
van Ravel, die zijn linkshandig
concert voor de éénarmige Paul
Wittgenstein schreef, de getrof
fen kunstenaar in zijn moeilijk
heden bijstaan door het schrij
ven van speciaal werk.
Cor de Groots eerste „linkse"
langspeelplaat zal zowel in Ne
derland als in Engeland, Frank
rijk en vermoedelijk ook in de
Verenigde Staten op de markt
komen.
De staatssecretaris van onder
wijs, kunsten en wetenschappen,
mr. Y. Scholten en de Jolian
Wagenaarstichting hebben de
gehandicapte, maar zich zo wils
krachtig aanpassende pianist
opdrachten tot het schrijven van
pianoconcerten gegeven.
