Lord Chatham draalde en
Napoleon hield Holland
TOUR des PRIX
EX AEQUO
Grootste invasie aller
tijden toch mislukt
Politieke
intriges
Amerikaanse filmploeg
opereert in Best
Gevangene
ontsnapt
MEISJES
Woensdagmorgen 9 uur
start de
68 ct.
REISS Steenstraat 4 Hulst
Haile Selassie
deed zaken
in Rusland
Ontploffing
in hoogovens
WOENSDAG 15 JULI HALFJAARLIJKSE OPRUIMING
EVEN RUST IN LA COURTINE
11
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 14 JULI 1959
Mislukte opstand
in Honduras
Haring te duur?
Speciale commissies
in Sovjet-partij
Mensonides zwom
uitstekend
KLM erkent de
verenigingen van
vliegend personeel
De Veilingsvereniging
„KAPELLE - BIEZELINGE EN
OMGEVING" te KAPELLE
p. mtr.
50% KORTING OP OPRUIMINGS CONFECTIE
20% KORTING op alle courante KINDER, en DAMES CONFECTIE (uitgezonderd merkartikelen)
Dit is weer de bekende uitverkoop van
In de vroege morgen van 30 juli 1809 werd de
bevolking van Walcheren en het Franse garni
zoen in Vlissingen opgeschrikt door de landin
gen van talloze Engelse soldaten en mariniers op
de kusten van het eiland. Voor Vlissingen we
melde het van „vijandige" oorlogsschepen. Een
vloot van 36 linieschepen, 19 fregatten en 42
transportschepen met 100.000 koppen, waaronder
38.000 soldaten met 144 stukken gesehut, ging de
strijd aanbinden tegen de keizer der Fransen.
Het uur der bevrijding scheen te zijn aangebro
ken. Want wat was er om deze kolossale leger
macht de weg te versperren? Vrijwel niets! 's
Voor Nederland was 't in de juli-maand 1809 'n vreemde situatie.
Er kon elk ogenblik een invasie worden verwacht. Oostenrijk had
Engeland verzocht hulp te verlenen door landingen aan de Noord
zeekust. Maar de invasie liet lang op zich wachten, te lang, want
op 18 juli zegevierden de Franse legers in de slag bij Wagram en
moest Oostenrijk wapenstilstand aanvragen.
Was het uitblijven van de Britse landingen eigenlijk vreemd, nog
vreemder was het, dat van Franse zijde geen voorzorgsmaatrege
len werden genomen om een eventuele invasie tegen te gaan. Een
Hollands leger was er vrijwel niet. De troepen die er waren, ver
bleven bij Emden, Naarden en Haarlem. De kust was slechts be
veiligd door een paar Hollandse kanonneerboten.
in de laatste ooi log. Pas op dinsdag
Keizers leger vertoefde, na de glorieuze over
winning bij Wagram, nog in Midden-Europa.
Het koninkrjjk Holland lag vrijwel onverdedigd
en het was nog de grote vraag of de mannen van
het Hollandse leger wel de wapens zouden op
nemen tegen de Engelsen. Het was immers een
publiek geheim, dat Holland pén der slechtste
pijlers van Napoleons gebouw was, de sluikhan
del er welig tierde en de sympathie voor Enge
land zelfs voorkwam in de hoogste regerings
kringen
Het uur der vrijheid scheen in zicht te zijn
Rebellen-strijdkrachten hebben een
vergeefse poging gedaan de regering
van Honduras omver te werpen door
middel van een opstand, die maar kort
duurde en 30 mensenlevens heeft op
geëist. Aldus de berichten, die het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken hebben bereikt.
Volgens de Amerikaanse ambassade
in Te^oecigalpa zou er melding zijn
gemaakt van 100 slachtoffers.
De opstand werd door het leger van
Honduras onderdrukt.
Het meest kwetsbaar was wel de
Scheldemond, want daar werden se
dert jaren de voorbereidingen getrof
fen voor een landing in Engeland.
Antwerpen was het arsenaal van de
Franse invasieplannen en deze stad
was vrijwel onverdedigd. De forten
aan de Schelde waren niet in staat
van paraatheid. Slechts enkele Fran
se oorlogsschepen koersten op de
Westerschelde en Hollandse kanon
neerboten in de Oosterschelde met
een bemanning van hoogstens 2000
man. In Vlissingen lag een Frans
garnizoen van 6000 man en op Wal
cheren verder 500 man van het
Zeeuws legioen. Dan waren er nog
de onbetekenende nationale gardes in
Veere en Middelburg.
Was de geniale keizer der Fransen
zo dom, dat hij hier niet aan dacht?
Zeer zeker hield Napoleon wel reke
ning met een invasie, maar hjj dacht:
laat die Engelsen maar komen, dan
kan ik ze er eens flink van langs
geven en hen op die manier tot een
wapenstilstand dwingen. Doch daar
naast speelde nog een andere ge
dachte een rol bij de „Führer" van
die dagen. Hi; wilde nl. de inlijving
van Nederland en daarbü stond zijn
broer Lodewijk Napoleon, die koning
van Holland was, hem in de weg. Hij
moest een zwart schaap hebben en
dat kon zijn broer door die invasie
mooi worden!
Plannen
In noord-Frankrijk en België hield
de keizer een noorder-leger" gereed
en op 9 augustus 1809 schreef hij aan
zijn minister van oorlog:
,,Ook al mochten de Engelsen zich
alleen bepalen tot het bezit van het
eiland Walcheren, dan moet gij toch
al mijn beschikkingen omtrent het
noorderleger uitvoeren. Dit leger is
in elk geval nodig voor mijn ver
dere plannen. Het is een groot ge
luk, dat de Engelsen ons het voor
wendsel geven het te formeren.
In vertrouwen gezegd, is het zeer
mogelijk dat ik, als de expeditie
geëindigd is, de kusten van Holland
zal doen bezetten om de Hollandse
havens voor de Engelsen te slui
ten".
Napoleon dacht eerst de Engelsen
te kunnen verdrijven en dan tevens
een aanleiding te hebben de vazal
staat Nederland de nog z.g. onafhan
kelijkheid te ontnemen.
Hij wist ook dat deze onafhankelijk
heid wel eens verdedigd zou kunnen
worden, wanneer hij on-diplomatiek
te werk ging. De minister van Oor
log in Holland, van Kraijenhof. ging
liever een alliantie aan met Engeland
om de onafhankelijkheid te verdedi
gen tegen Napoleon, dan zich zonder
slag of stoot over te geven en daarbij
vond de minister steun van niemand
minder dan Napoleons eigen broer,
de koning van Holland. Zo was de
situatie in 1809.
De Engelse invasie kwam niet te
laat. Holland rijpte voor een verzet
tegen de keizer, maar
Berichten
Het volkt wist echter niet wat ach
ter de schermen plaatsvond. Lezen
we de kranten uit augustus 1809, dan
vinden we een treffende gelijkenis
met de berichten in de dagbladen van
1944. Niets wees erop dat de twee
broers vijanden waren geworden.
Niets was er, dat opheldering gaf be
treffende de niet genomen voorzorgs
maatregelen. De eerste dagen van
augustus werd het volk onkundig ge
laten omtrent wat in Zeeland gaande
was. Wel stonden de bladen vol over
de vreugde van de Fransen in Parijs
en de (verslagen) Oostenrijkers in
Wenen, die zo blij waren, dat het nu
wapenstilstand was. De lofzangen op
de keizer, zijn maarschalken en roem
ruchtig leger waren nog bombasti-
scher dan de lofzangen op de Führer
augustus kwamen er berichten in
de kranten. Langzaam werd het pu
bliek ingelicht. Eerst een paar be
richten over troepenverplaatsingen
naar het zuiden en dan het bericht
over de invasie, blijkbaar volkomen
onbelangrijk. De eerste nieuwsberich
ten hierover werden besloten met:
,,De tegenwoordige omstandigheden
alhoewel voor Frankrijk weinig
vreesverwekkend, zijn moeilijk voor
ons land. maar zij zullen de ware
gevoelens aan den dag leggen van
hen, die in gewone tijden getoond
hebben, de vrienden van hun Land
en van de tegenwoordige staat van
zaken te zijn".
Van het front werd slechts de strijd
om Veere vermeld. Op vrijdag 11
augustus verscheen er een legerbe-
richt van 6 augustus in de pers, dat
ons in alle opzichten doet denken aan
het Obercommando" in de jaren
1939-1945:
Medewerking
,.De divisie van den Generaal Ta-
rayre is door verscheidene Holland-
sche korpsen versterkt geworden.
De inundatiën van Bergen op Zoom
zijn geopend. Deze generaal heeft
met zijn afdeeling eene stelling ge
nomen tusschen Putten en Bergen
op Zoom; zijn regter vleugel sluit
aan het machtige Fransche leger.
Onze troepen branden van verlan
gen met de Vijand handgemeen te
worden. De Flotille, die de linie
van het Eskader vooruitgaat, heeft
gister den ganschen dag het Fort
Bath gebombardeerd. Dagelijks ko
men nieuwe Troepen te Antwerpen
aan, 5000 man van den Keizerlijken
Garde worden elk oogenblik ver
wacht" enz. enz.
Op 15 augustus stond in alle kran
ten een beroep op de Nederlandse
mannen zich als vrijwilliger te mel
den:
Bij den onverhoedschen aanval
dien de Vijand op een Gedeelte van
het Grondgebied des Rijks gewaagd
heeft, vertrouwt de Koning op de
Liefde zijner onderdanen op den
ijver van alle rechtschapene Hol
landers. Het is vooral door hunnen
krachtdadige medewerking dat de
nog dreigende gevaren zullen wor
den afgewend en dat de Vijand wel
dra berouw zal krijgen van de rust
van een eendragtig volk te hebben
verstoord. Alle degenen, ter meest
spoedige bevrijding van den Vader-
landschen Grond, vrijwillig in Ko-
nings dienst ter Zee of te Land wil
len treden, zullen aangenomen wor
den onder het genot der bekende
Premiën".
Ondanks, dat deze oproep herhaal
delijk weer werd opgenomen, was het
animo der Nederlanders niet groot
om zich „als flinke kerels te melden
en het vaderland te „bevrijden" van
de Engelse vrienden.
Het oorlogstoneel
Op Walcheren was de tegenstand
weldra gebroken. Reeds op de eerste
au Tistus capituleerde het Zeeuwse
legioen in Middelburg voor Lord
Chatham. Op 2 augustus werd fort
Bath tegenover Bergen op Zoom reeds
vroegtijdig door de Fransen ontruimd
terwijl nog geen Engelsman te zien
was. Zuid-Beveland lag onbeschermd
om de Engelsen te ontvangen.
Inplaats van nu direct de aanval
op Antwerpen te beginnen, ging Lord
Chatham over tot het beleg yan .de
vesting Vlissingen. Kostbare tyd ging
hierdoor verloren, want in de toen
volgende 14 dagen konden zowel de
koning als de keizer de verdediging
van Antwerpen in gereedheid bren
gen. Op 13 augustus begon de be
schieting van Vlissingen door 1100
vuurmonden.Drie dagen later capitu
leerden de Fransen, Maar op hetzelf
de moment waren er al 20.000 Fran
sen in Antwerpen
Zeeuwse koorts
Inmiddels was onder de Engelse
soldaten de beruchte .Zeeuwse koorts'
uitgebroken en aarzelde Lord Chat
ham opnieuw om tot de aanval op
Antwerpen over te gaan. Elke dag
tijdverlies betekende echter toene
mende kans op de nederlaag. Weldra
werd het dan ook de Fransen duide
lijk. dat de Engelsen geen strijd meer
konden leveren en dat het machtige
invasieleger tot werkloosheid was ge
doemd.
Op 27 augustus schreef Lord Chatham
naar Londen, dat er geen aanval op
Antwerpen kon worden gedaan. Op 4
september heroverden de Fransen
fort Bath en brachten de Engelsen
bij Ellewoudsdijk een nederlaag toe.
Twee dagen later hadden de Britten
zich teruggetrokken op Walcheren. Op
14 oktober gingen de Engelsen Wal
cheren ontruimen en op 26 december
scheepte de laatste Engelsman zich
in.
De Fransen hebben geen moeite ge
daan de Britten van Walcheren te
verdryven. Het was niet de Franse
overmacht die de invasie deed mis
lukken. Gebrek aan inzicht van de
commandant Lord Chatham en de
Zeeuwse koortsen deden het werk
voor de Fransen. Slechts 106 man
sneuvelden in de strijd aan Engelse
zijde.maar 2081 man stierven op Wal
cheren aan ue koorts, terwijl op 1
februari 1810 nog 13000 man ziek
lagen in de Engelse hospitalen.
Ingelijfd
De grootste invasie „aller tijden",
zoals deze destijds genoemd werd,
was op niets uitgelopen. De bevrij
ding van Nederland was niet geko
men en de gevolgen van dit avontuur
waren, dat het koninkrijk Holland
plaats moest maken voor een bij
Frankrijk ingelijfd Nederland
Keizer Napoleon gaf zijn broer de
schuld van de invasie. Hü sprak van
een verraderskliek en gaf duidelijk
te kennen, dat Franse soldaten de
kusten van Holland moesten bewaken
daar de Hollanders niet te vertrouwen
waren.
Koning Lodewijk Napoleon ging op
27 november naar Parijs om te on
derhandelen. Hij was daar tot 4 april
eigenlijk de gevangen., van de keizer.
Keizer Haile Selassie van Ethiopië
heeft zijn bezoek aan Moskou beslo
ten met een lunch, die volgens Tass
in .huiselijke sfeer" verliep. Hij is
oer vliegtuig naar Praag vertrokken.
Na Tsjecho-Slowakije bezoekt de kei
zer ook nog België en Portugal.
Rusland heeft aan Ethiopië een
langlopende lening van 400 miljoen
roebel verstrekt. De keizer heeft ook
besprekingen gevoerd over een han
dels- en economisch verdrag tussen
de Sovjet Unie en Ethiopië." Kroest-
jev en president Worosjilov zijn uit
genodigd om op tegenbezoek te ko
men.
Het Ministerie van Economische Za
ken wil wel eens weten of de prijzen
van nieuwe haring niet kunstmatig te
hoog worden gehouden. Er is in de
afgelopen tijd geconstateerd, dat on
danks de onderlinge afspraak van de
handel de consumentenprijzen niet
noemenswaard daalden, hoewel bij de
afslag wel een prijsdaling plaats had
gevonden. Aldus de ministers De Pous
(Econ. Zaken) en Marijnen (Land
bouw) in antwoord óp vragen van het
Tweede Kamerlid Van Meel (KVP).
Bij de hoogovens te IJmuiden heeft
zich een ontploffing voorgedaan in
een warmtewisselaar van tie synthe
se gasfabriek. De ontploffing sloeg
een gat in de muur met een middel
lijn van ongeveer twee meter en een
groot aantal ruiten sprong. Er werd
niemand gewond. De produktie van
de kunstmest za] door de schade in
deze gasfabriek voorlopig met 25
procent worden verminderd.
Het Centrale Comité van de commu
nistische partij van de Sovjet-Unie
heeft, krachtens het plan-Kroestjev,
zoals dit onlangs op het 21ste partij
congres in Moskou werd voorgedra
gen, de afdelingen van de partij gelast
speciale commissies te vormen voor
het rapporteren van tekortkomingen
in fabrieken, laboratoria, bouwbedrij
ven en handelsmaatschappijen.
Volgens een bekendmaking in het
Russische blad „Prawda" zullen de
commissies toezicht oefenen op de lei
ding maar deze niet aan zich onder
geschikt maken.
De Haagse schoolslag zwemmer Wie-
ger Mensonides kan met een gerust
hart de reis naar de Parijse zwem -
kampioenschappen aanvaarden. Aan
zjjn vorm zal het niet liggen als hij
in de Franse hoofdstad geen successen
behaalt.
Dat bewees de Zian-zwemmer tij
dens de tweedaagse selectiewedstrij -
den in het prachtige Apeldoornse Bos-
bad.
Mensonides maakte zaterdag en zon
dag tijden, die als Nederlandse re
cords geboekstaafd zullen worden. Za
terdag kwam hij tot 2.41.7 op de 200
meter schoolslag en zondag maakte hij
op de 100 meter schoolslag 1.14.5,
waarmee hij onder de door limiettijd
voor de 50 meterbaan van 1 min. 15
sec. bleef.
Minstens even belangrijk waren de
prestaties van Corrie Schimmel en
Cockie Gastelaars. De eerste bleef za
terdag voor de tweede keer op de 400
meter vrije slag onder de 5 min. 2 s.
en Cockie egaliseerde de dag er op
haar Europese en Nederlandse record
op de 100 meter vrije slag met een
tijd van 1 min. 3.7 s.
De komende weken lijkt het
Brabantse plaatsje Best een
klein beetje op Hollywood. Er is
hier een Amerikaanse leger-
filmploeg neergestreken, die
onder leiding van regisseur Elk
een documentaire gaat maken,
die onder meer zal gaan draai
en in Amerikaanse televisie
programma's. Het doel van de
ze rolprent, die een half uur
zal duren, is het publiek in de
States te tonen, hoe in deze
plaats thans de nagedachtenis
aan de jonge Amerikaanse sol
daat, die om zijn strijdmakkers
te redden, zijn leven offerde,
nog voortleeft.
En dat niet in dorre officiële
plechtigheden, maar in het dagelijk
se leven in deze dorpsgemeenschap
Want de heldendaad van de jonge
Amerikaanse boerenzoon. Joe Mann,
heelt een diepe indruk gemaakt op
de Bestenaren, en zij zijn dit. na
vijftien jaar, nog allerminst verge
ten.
Joe Mann lag het verhaal is in
oost-Brabant bekend met vier an
dere soldaten in een greppel in de
bossen rond Best. Het was septem
ber 1944. Hij was gewond aan beide
armen. Bij een aanval van de Duit
sers belandde er een granaat in de
greppel. Joe Mdnn wierp, omdat hij
het projectiel door zijn armblessure
niet kon wegwerpen, zijn lichaam op
het projectiel en ving zo de explosie
op. Na enkele minuten stierf hij.
De Bestenaren verbonden de naam
van de 22-jarige held, die postuum
onderscheiden werd, aan verscheide
ne organisaties en instellingen. Zo
werd het fraaie natuurtheater naar
hem genoemd. In dit theater staat
een monument te zijner gedachtenis.
De overkoepelende sportorganisatie,
maar ook verscheidene verenigingen
verbonden haar naam aan d- jonge
strijder. Zijn foto kreeg een ere
plaats in de raadzaal.
Zes weken ongeveer zal de film
ploeg Best blijven „bezetten". En
dat niet alleen. Er zullen ook ver
scheidene Bestse inwoners optreden
in de rolprent. Daar is Jan van de
Boom, die -ls klompenmaker een
belangrijke „rol" zal spelen. En Ma
rijke der Kinderen, een dochter van
een hotelier uit het dorp, die als
leidster van de Joe-Mann-wandel-
club zal optreden.
Er worden opnamen gemaakt in
hei natuurtheater, tijdens een raads
vergadering met burgemeester
Notermans, die eresoldaat eerste
klasse is van het regiment, waarvan
Joe Mann deel heeft uitgemaakt.
Of men de film ook in ons land te
zien krijgt, is nog niet zeker. Het
hoofddoel is immers Amerika te to
nen, hoe in Brabant de naam van
een van de vele Amerikaanse solda
ten, die zijn leven offerde in de
tweede wereldoorlog, in hoge ere
wordt gehouden.
De verenigingen van stewardessen,
van boordwerktuigkundigen en van
pursers en hofmeesters, waarbij de
overgrote meerderheid van de leden
van de genoemde korpsen der KLM
is aangesloten, hebben sinds geruime
tijd bij de KLM erop aangedrongen
om naast de reeds erkende vakorga
nisaties deel te mogen nemen aan
de behartiging van de belangen voor
de betrokken categorieën personeel.
De KLM verklaarde open te staan
v-»or een gezamenlijk overleg, waar
aan zou worden deelgenomen door de
directie van de maatschappij, de be
stuursleden van de vakorganisaties
en de besturen van de genoemde
drie verenigingen.
De vakbondsbesturen hebben thans,
na rijp beraad, verklaard om prin
cipiële redenen niet aan een zodanige
vorm van overleg deel te kunnen
nemen, met het gevolg, dat nu het
overleg over de arbeidsvoorwaarden
van de betrokken groepen KLM-per-
soneel zal geschieden door de direc
tie van de KLM met de bestuursle
den van de drie genoemde vereni
gingen.
Deze drie verenigingen van vlie
gend personeel waren uiteraard ver
heugd over de erkenning der orga
nisaties door de directie van de
KLM. Men achtte het echter onjuist
commentaar te verstrekken aange
zien op zaterdag 18 juli een vervolg-
bespreking met de directie van de
maatschappij is vastgesteld teneinde
enkele details nader te regelen.
Uit het Huis van Bewaring III,
het vroegere Lloydhotel te Amster
dam, is de gedetineerde P. van D.
ontsnapt. Een spijl uit het traliewerk
van zijn cel in het souterrain aan
de achterzijde was vernield. Vermoe
delijk heeft hij deze doorgezaagd. De
man was in het Huis van Bewaring
Een gedeelte van het Nederlandse
leger is tj%ans op oefening in
de omgeving van La Courtine
midden-Frankrijk
Foto: Na „bikkelharde gevechten"
is het heerlijk even uit te puffen
en een sigaretje te rollen.
opgesloten in afwachting van zijn
overbrenging vandaag naar Hoorn
waar hij een korte gevangenisstraf,
een maand, moest ondergaan, die
hem enkele jaren geleden voorwaar
delijk was opgelegd doch kort gele
den in een onvoorwaardelijke was
omgezet.
0
vraagt voor direct
voor het sorteren en verpakken van
fruit. j
Aanmeldingen bij de chef van liet sor- j
teer- en pakstati011, de heer S. Schrier. j
No. 1
Drager van de
gele trui
POPLIN IPRIME
Lavable imprimé
Cotton Silk
Effen structuur katoen
Gebloemde Raffia
De orig. Menko Chikita
88 ct. p. mtr.
118 ct. p. mtr.
168 ct. p. mtr.
198 ct. p. mtr.
278 ct. p. mtr.
Coton super roneva
Ottoman imprimé
Ajour ruitjes
Coton Borduré
198 ct. p. mtr.
198 ct. p. mtr.
228 ct p. mtr.
198 ct. p mtr.
Gebloemde structuur katoen 228 ct. p
