SOVJET-VOORSTEL: WEST-BERLIJN
EEN
Halfj
aar voor
VRIJSTAD"
onderhandelen
NIET PIANO-AN....
Weg op Nieuw-Gumea
Cals bereid tot eerlijk
gesprek met leraren
Nota, geen ultimatum,
zegt Kroestjev
Bij boycot Niarchos eis
tot schadevergoeding
Nog veel rumoer over
uitlating Dulles
Puzzelpot (f. 5516,60)
blijft weer staan
Afwijzende
houding
Westen
Eyskens krijgt
vertrouwen
van Senaat
Volgende week in ieder
geval drieduizend gulden
surprise
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Ook minister kan eerlijk zijn
Indonesië „begrijpt
niets" van schuld
aan Nederland
Lagere temperaturen
Hallstein opvolger
van Maudling
Dispensatie op
Sint-Nico/aas en
tweede Kerstdag
De schepen onder goedkope vlag
295 3 95 495 5 95
2e das 25
Oostduitsers als
agenten
98e JAARGANG No. 22923
VRIJDAG 28 NOV. 1958
Uitgave N.V. Uitg. Mij. Neerlandia.
Directeur: E. H. B. Brader.
Hoofdredacteur: J. J. H. A. Bruna.
Redactieraad: J. M. A. C. v. Don
gen, C. J. v. Hootegem, mr. dr. A.
J. J. M. Mes, mr. H. M. L. de Rech
ter, P. V. M. Vercauteren, L. J. v.
't Westende
Bureaus: Breda, Reigerstraat 16.
Tel. 22341 (3 lijnen). Postgiro 278841
Voor God, Koningin tn Vaderland
Abonnementsprijs 7.per kwar
taal, 8.20 per post, 0.54 per week.
Buitenlandse abonnementen op aan
vraag. Losse nummers 15 ct.
Advertentieprijs voor de gehele op
lage 0.40 per mm. (Ing. Med.
1.Bij contract aanzienlijke
reductie. Volledige tarieven, ook
voor de afzonderlijke edities en
Algemene Voorwaarden worden
op aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel 98, telefoon 2236 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7, telefoon 2377 (Bjjburcaus: TERNEUZEN, Noordstraat 56, tel. 2601 OOSTBURG, Nieuwstraat 41, tel. no. 35)
(Van onze parlementaire
verslaggever)
Minister Cals heeft de leraren
verweten, dat zij in hun strijd
sm een salarisverbetering er niet
van uitgaan, dat ook een minis
ter een eerlijk mens kan zijn. De
minister nam deze kwestie hoog
op bij zijn beantwoording van de
opmerkingen, die de Tweede
Kamer in het debat over de on
derwijsbegroting had gemaakt.
Spaanse Limburger"
De bewindsman, die door de heer
Roosjen (A.R.) de „Spaanse Lim
burger" was genoemd, citeerde uit
de „Spaanse Brabander" van Bre-
derode. Hij zei: „Als men eens eer
der bereid was te vergeven en
minder vlug geneigd om verwijten
te maken, dan was men de hemelse
rechtvaardigheid heel wat dichter
genaderd".
Minister Cals verklaarde zich bereid
tot een eerlijk gesprek, ook na de
stroom van verwijten als „laffe leu
gens", die de laatste dagen door de
leraren over zijn hoofd zijn uitgestort.
„Maar dan moet men het mij niet on
mogelijk maken". Dat de regering de
eisen van de leraren niet heeft kun
nen inwilligen, heeft niets te maken
(Advertenties)
SETTER SET DEPARTMENT - VEENENDAAL
DE GAULLE is van plan om van drie
tot acht december weer een bezoek
aan Algerije te brengen.
DE OPPERSTE SOVJET zal op 22
december voor de tweede keer dit
jaar in Moskou bijeenkomen.
DE UITVERKOOP begint op hetzelf
de tijdstip als het vorig jaar, nl. 15
januari en duurt tot en met 5 fe
bruari.
met een gebrek aan waardering, aldus
minister Cals. Het gaat ook niet om
de 3,5 miljoen, die met de voorstellen
gemoeid zijn. De regering heeft ech
ter een algemene verantwoordelijk
heid voor het loon- en salarisbeleid.
Vanwege deze verantwoordelijkheid
ten opzichte van het algemeen belang
zag hij ook weinig heil in het voorstel
van pater Stokman (K.V.P.), om een
onafhankelijke commissie te laten be
slissen.
Systeembouw scholen
Over andere onderwijskwesties zei
de minister o.a.: de scholenbouw blijft
moeilijkheden geven, al zal het toege
stane bouwvolume dit jaar wel gerea
liseerd worden. De schoolbesturen
zullen echter moeten aanvaarden, dat
zij in sommige gevallen alleen een
bouwvergunning krijgen als zij in sys
teembouw wille-1 bouwen. Er zijn ver
schillend». systemen ontwikkeld, die
zeer goed en duurzaam zijn en die
minder tijd en geld kosten dan tradi
tionele bouw.
De achterstand bij de gymnastiek
lokalen is een erfenis van veertig ja
ren, aldus de minister Sinds 1948 zijn
er ruim 750 gereed gekomen. Men
tracht ir kleine plaatsen bij de bouw
van dorpshuizen deze tevens geschikt
te maker, voor gymnastieklokalen.
Sprekend over het tekort aan do
centen bestreed de minister de stelling
van de heer Tans (P.v.d.A.), dat de
breuk in het vertrouwen als gevolg
van de salariskwestie een verminde
ring van de belangstelling tot gevolg
heeft gehad. Het aantal jonge mensen,
dat zich voorbereidt op een positie bij
het onderwijs vertoont een stijgende
lijn.
De suggesties van de heer Tans,
o.a. om bevoegde krachten buiten
het oi derwijs aan te trekken om
enkele uren les te geven, wilde de
minister zeker nader bezien.
De vergadering is "tot laat in de
avond voortgezet.
Een woordvoerder der Indonesische
regering heeft gisteren te Djakarta
verklaard, dat Indonesië „niets be
grijpt" van de bewering van Neder
land, dat de Republiek aan Nederland
250 miljoen gulden schuldig zou zijn
(een «mededeling hierover is door de
Nederlandse minister van buitenland
se zaken aan de Tweede Kamer ge
daan).
Als de heer Luns het had over de
jongste Indonesische actie tegen de
Nederlandse bedrijven", aldus de
woordvoerder, „dan is hij juist de man
om de aanleiding voor deze politiek te
begrijpen. Wat de heer Luns met ty
pische stijfkoppigheid is blijven vol
gen, is een politiek, die de kip met de
gouden eieren slacht", aldus de Indo
nesische zegsman.
De Russische minister van buitenlandse
zaken heeft gisteren te Moskou de ambas
sadeurs van de Westelijke Grote Drie een
nota inzake Berlijn overhandigd, waarin
zijn regering voorstelt van West-Berlijn een
vrijstad onder toezicht van de Verenigde
Naties te maken, met een eigen bestuur. De
„vrijstad West-Berlijn" zou geheel onaf
hankelijk zijn. Als termijn voor het komen
Het Sovjetrussische voorstel betreffende Berlijn betekent
niet een ultimatum aan het Westen, zo heeft premier Kroestjev
gisterenmiddag tegenover binnen- en buitenlandse persvertegen
woordigers verklaard. Hij zei de wereld te willen bevrijden van
een „kankergezwel".
„Als de V.S. de Sovjetvoorstellen verwerpen zullen wij dit
zeer betreuren, maar dat zal ons niet beletten onze voorstellen
ten uitvoer te leggen. Wij hebben geen andere mogelijkheid",
aldus de Russische leider.
tot deze oplossing stelt de Sovjet-Unie een
half jaar. Wordt binnen die tijd geen over
eenstemming bereikt, dan zal de Sovjet-
Unie, die thans al uitgaat van de stelling
dat vereniging van Oost- en West-Berlijn
tot een hoofdstad van Oost-Duitsland juist
en natuurlijk is, met de Oostduitse regering
in onderhandeling treden over de van Rus
sische zijde reeds voorbereide oplossing.
periode van zes maanden om te on
derhandelen niet gebruikt wordt om
een toereikende overeenkomst tot
stand te brengen, „zal de Sovjet-Unie
door een overeenkomst met de Duitse
Democratische Republiek de voorbe
reide maatregelen in werking stellen".
De nota gaat verder:
In het Wester wordt de Sovjet-nota
uiteraard nauwkeurig bestudeerd. De
eerste reacties lieten echter aan dui
delijkheid niets te wensen over. „Vol
strekt onaanvaardbaar", zeiden West-
berlynse politieke kringen. Londen is
niet voornemens in te stemmen met
een minder gunstige status voor West-
Berlijn dan de huidige. Washington is
niet bereid welke ook maar van zijn
rechten in West-Berlijn prijs te geven.
Anderzijds echter zijn er ook
kringen in Washington, waar
een gevoel van opluchting te
bespeuren valt, daar thans, door
deze nota, het onmiddellijke ge
vaar voor een conflict om Ber
lijn is afgewend.
Aparte nota
De Westduitse zaakgelastigde in
Moskou de ambassadeur is in
Bonn heeit een kopie van de
nota ontvangen, en de Oostduitse
JAPAN HEEFT een Russische nota
afgewezen, waarin Japan ervan werd j
beticht hulp aan nationalistisch-
China te verlenen en daardoor tot
aanvalsplannen tegen communistisch-
China bij te dragen.
MENDES-FRANCE, een der voor
naamste niet-communistische tegen
standers van de Gaulle, die in de
eerste ronde der parlementsverkie
zingen werd verslagen, heeft ontslag
genomen als burgemeester van Lou-
viers, een stad van ruim 10.000 in
woners in het departement Eure.
OP DE CONFERENTIE over de
walvisvaart te Londen is besloten dat
de Sovjet-Unie een contingent krijgt
van 20 percent van de jaarlijkse
vangst. Over de verdeling van de
resterende 80 percent zullen Noor
wegen, Japan, Engeland, Nederland
en de Sovjet-Unie verder overleg
plegen.
DE CORRESPONDENT van het A.
N.P. in Indonesië, de heer J.W.M.
Martinot, de laatste Nederlandse
stafcorrespondent in Indonesië, is uit
Djakarta vertrokken.
DE PRIJS van de grond dichtbij Pa
rijs in Transvaal is tot 125 gulden
per are gestegen, omdat de grond
bentoniet een zeldzaam voorko
mende kleisoort, die gebruikt wordt
om staal te maken en olie te raffine
ren bleek te bevatten. Tot dusver
werd dit geïmporteerd uit de V.S.
Weersverwachting van het K.N.
M.I. tot vanavond, opgemaakt
9 donderdagavond 23.15 uur: Zwaar
t bewolkt met aanvankelijk hier en
t daar motregen of mist, maar
J ook enkele verspreide opklarin-
t ffen. Zwakke tot matige ooste-
t 'ijke wind. Lagere temperaturen.
J Verwachting van het Belgisch
t Weerkundig Instituut: Zwakke
i oostenwind. Meestal zwaar be-
i wolkt tot betrokken en nevelig.
J Verspreide mist 's morgens. En-
i *ele opklaringen mogelijk. Later
i uchte daling van de maximum-
i temperaturen.
J Vandaag: zon onder 16.34 uur,
i °P 18.41 uur. Morgen: zon
i P 8.22 uur, maan onder 10.31 uur.
regering ontving eveneens een
nota, doch een van andere inhoud.
Daarin wordt namelijk verklaard,
dat de Sovjet-Unie de Westelijke
Grote Drie bericht heeft, dat zij
voornemens is het gezag, dat mo
menteel („en tijdelijk") door de
Sovjet-Unie wordt uitgeoefend,
aan Oost-Duitsland zal overdra
gen.
In de nota aan de Westelijke landen
wordt hier ook ovc .^esproken, met
erbij de opmerking dat Oost-Duitsland
in de voor de overdracht te voeren
onderhandelingen door de Sovjet-Unie
zal worden beschouwd als een souve-
reine staat.
Status quo
Hangende de te voeren besprekin
gen zal in de status van West-Berlijn
geen verandering worden gebracht. De
thans geldende regelingen blijven van
kracht tot het moment waarop West-
Berlijn als vrije stad gaat fungeren,
of de reeds voorbereide maatregelen
inzake West-Berlijn door Rusland en
Oost-Duitsland in werking worden ge
steld. In de nota werd verder ver
klaard, dat de Sovjet-Unie zijn mili
tairen uit Oost-Berlijn zal terugtrek
ken en het aldaar gevestigde hoofd
kwartier zal opheffen.
Soeverein O .-Duitsland
..De Russische regering", aldus de
nota. „gelooft dat het mogelijk is de
Westberlijnse kwestie op te lossen
door West-Berlijn om te zetten in een
onafhankelijke politieke eenheid
een vrijstad die van geen enkel
land, de beide bestaande Duitse staten
niet uitgezonderd, interventie onder
vindt".
Wanneer echter de reeds genoemde
In diplomatieke kringen te Parijs
wordt voorspeld, dat prof. Walter
Hallstein, de Westduitse voorzitter van
de Europese Commissie der E.E.G.,
spoedig de Britse „paymaster general"
Reginald Maudling zal opvolgen als
voornaamste onderhandelaar over een
„multilaterale associatie" tussen de
zes landen van de E.E.G. en de elf
overige landen van de O.E.E.S.
Genoemde kringen zijn van oordeel,
dat deze wijziging waarschijnlijk een
der directe resultaten van het overleg
van Adenauer en De Gaulle te Bad
Kreuznach zal zijn. De twee regerings
leiders zouden zijn overeengekomen,
dat Hallstein moet worden opgedra
gen, te onderzoeken wat het meest
aanvaardbare alternatief voor de vrij
handelszone is. Een dergelijke op
dracht aan Hallstein moet echter de
goedkeuring van de raad van minis
ters der E.E.G. hebben die op 3 de
cember te Brussel bijeenkomt.
„In dit verband wordt aangeno
men. dat de Duitse Democratische
Republiek, gelijk elk ander onaf
hankelijk land, volkomen hande
lingsbevoegd is in kwesties haar
gebied betreffende, dat wil zeggen
haar souvereiniteit uit te oefenen
te land, ter zee en in de lucht".
Garanties
Aan h?t slot van de nota wordt dan
nog gezegd, dat de Sovjetregering niet
voornemens is West-Berlijn tot onder
deel van de Duitse Democratische Re
publiek te maken, evenmin wenst zij
territoriale of andere winst te maken.
„Er kan geen sprake zijn van me
chanische eenmaking van de beide
delen van de stad, al was het
slechts omdat de Brandenburger Poort
twee volkomen verschillende levens
opvattingen gescheiden houdt.
De inwoners van West-Berlijn han
gen het bestaande sociale systeem aan.
Dat is hun eigen zaak. De Sovjet-Unie
zal de vrijstad eerbiedigen, ongeacht
haar politieke en sociale structuur".
Het secretariaat van het aartsbisdom
deelt mede, dat door goedgunstige be
schikking van de H. Stoel op vrijdag
5 december a.s. voor alle bisdommen
van Nederland dispensatie is verleend
in het onthoudingsgebod.
Hetzelfde geldt voor vrijdag 26 de
cember a.s., tweede Kerstdag.
Als de door de I.T.F. aangekon
digde boycot van 1 tot en met
4 december a.s. schade zal be
rokkenen aan een schip, dat be
hoort tot het scheepvaartbedrijf
van de Griekse reder Niarchos,
dan zal gerechtelijk een eis tot
schadevergoeding worden inge
diend, als dit mogelijk is in het
land, waar het schip geboycot is.
Aldus een uitspraak van de heer
Robert Low, speciale vertegenwoor
diger van Niarchos, die gisteren aan
boord van het 47.122 ton draagvermo
gen metende tankschip Spy ros Niar
chos", liggende te Rotterdam een
aantai persvertegenwoordigers heeft
ontvangen.
De meeste van de Niarchosschepen
zijn verhuurd aan derden, zodat
eventuele schade in de meeste ge
vallen evenwel afhankelijk van wat
overeengekomen is, ook voor reke
ning van deze derden komt.
Niarchos stelt zich op het stand
punt, dat het vraagstuk van de vlag-
(Advertentie)
COLLECTIE DASSEN
rfcodia, rfio^a-orgjnsfn e*» «d
In dezelfde s«rie
MTCDA EINDHOVEN HEEM. EN
gen, waaronder schepen varen, niet
de vakbonden maar de regeringen
aangaat.
Een soortgelijk kort geding, als te
Rotterdam over de boycot van sche
pen onder goedkope vlag heeft ge
diend, is ook te Amsterdam aange
spannen en wel door de Scheepvaart
Vereeniging Noord. Zoals gemeld
wordt de uitspraak te Rotterdam van
daag verwacht.
In Duitsland geen boycot
De vakorganisaties in de Duitse
zeehavens hebben officieel aan de
werkgevers medegedeeld, dat zij
niet zullen deelnemen aan de boy
cotactie van de I.T.F. die van
1 tot 4 december a.s. tegen de zo
genaamde schepen onder goedko -
pe vlag zal worden gevoerd.
Dit meldt de Scheepvaartvereeni-
ging Zuid te Rotterdam.
De Belgische Senaat heeft gisteren
met 97 tegen 56 stemmen bij één ont
houding zijn vertrouwen in het kabi-
net-Eyskens, bestaande uit leden der
CVP en liberalen, uitgesproken.
In het basis-bivak Waigo, 25 km
ten oosten van Teminaboean op
Nederlands Nieuw-Guinea, zijn een
600 inheemse arbeiders in augus
tus van dit jaar begonnen met
het aanleggen van een 70 km lan
ge autoweg naar Ajamaroe. De weg
die moet dienen voor de afvoer
van inheemse produkten naar de
kust, wordt op een pneumati
sche hamer na geheel met
handkracht gemaakt. Over onge
veer twee jaar zal het werk vol
tooid zijn. Het voedsel voor de ar
beiders die door het gouvernement
worden verzorgd, wordt momenteel
per boot van Teminaboean naar
Waigo vervoerd. De foto toont de
bevolking aan het werk bij het
wortels ruimen, nadat het zware
bos is gerooid.
(Advertentie)
55
De Duitse marathon-pianist Heinz
Arntz is in Stuttgart begonnen aan
een poging om zijn eigen piano
werelduurrecord. dat op 720 uur
onafgebroken spelen staat, te ve-
beteren en heeft daardoor natuur
lijk geen tijd om zich te scheren.
Vandaar dat hij, zoals de foto laat
zien, zich achter de piano liet
scheren, terwijl hij doortrommelde
op de toetsen. De recordpoging zal
ongeveer 31 dagen en nachten du
ren: de vingers van Arntz zullen
in die tijd 70.000 m.ijl over de toet
ien hebben afgelegd....
De merkwaardige verklaring van,
Dulles, waarvan wij gisteren reeds mel
ding maakten, nl. dat „bij een even
tuele overdracht van de controleposten
op de toegangswegen naar Berlijn, het
Westen zich alleen met de Oostduit
sers zou inlaten als „agenten" van de
Russen, heeft ook gisteren de gemoe
deren sterk bezig gehouden. Het
„State Department" heeft gewezen op
het woord „eventueel", dat volgens
nadere lezingen, Dulles gebruikt had
met betrekking tot „agenten", en heeft
ook verder het veronderstellende ka
rakter van Dulles' verklaringen bena
drukt. Felix von Eckhard, de voor
naamste woordvoerder van de West
duitse regering, heeft in antwoord
hierop nog verklaard, dat da Westers»
mogendheden en West-Duitsland niet
zijn overeengekomen, dat Oostduitse
beambten, bij het houden van toezicht
op de verbindingen tussen West-Ber
lijn en West-Duitsland „eventueel als
agenten" van de Russen zouden kun
nen optreden.
Amerikaanse bladen waren met be
trekking tot deze uitlatingen van me
ning, dat Dulles de Russen de gele
genheid gegeven had hun voorstel tot
beëindiging van de vier-mogendheden-
status van Berlijn in te trekken. Dul
les zou, volgens deze bladen, getracht
hebben het ontstaan van een crisis te
verhinderen, voordat er een crisis was.
West-Duitsland heeft al te gauw alarm
geslajen, aldus een deel van de Ame
rikaanse pers.
En wéér is de pot blijven staan, een pot, die intussen is
gegroeid tot 5.516.60. Voor puzzel no. 7 komen daar nog de
inzendingen van deze week bij.
Het zal nu dus gaan om het slordige bedrag van on-
geveer
ACHTDUIZEND GULDEN.
Nu de surprise, waarover we het gisteren al hebben
gehad. Als er volgende week geen foutloze oplossing binnen
komt, wordt er in ieder geval
DRIEDUIZEND GULDEN
uit de pot gehaald voor hem, hen of haar, die de goede op
lossing het meest benadert (benaderen).
Doet uw best, puzzelvrienden. Voor achtduizend of (in
ieder geval) drieduizend gulden.
Voor charitatieve instellingen in Limburg en in het ver
spreidingsgebied van Dagblad De Stem in west-Brabant en
Zeeland is deze week 774.34 ter beschikking gekomen.
Verschillende instellingen hebben van het totaalbedrag
sinds puzzel no. 1 bijeengekomen, van 3521.46 al kunnen
profiteren.