ANALFABETISME
plaag van modem Spanje
WI&0 NODIGS HOOPT
W
E LEKTR. VERLICHTING en ELEKTR. APPARATEN
N AAR HET BEKENDE EN
B ETROUWBARE ADRES
Vierde deel
bevolking
kan niet
lezen en
schrijven
Waarom draagt men steeds meer
'A^LIO
BOEKHANDEL FA. J. C. VINK
H. J. PEETERS
SPARTA en BERINI BROMFIETSEN
KLAASSEN
Begroting en
soep
Adenauer wint
in Beieren
Inkrimping
leger V.S.
OMDAT U: zonder korting bij ons minder betaalt dan elders
OMDAT U in de door ons geheel gespecialiseerde zaken de
OMDAT U: indien U elders voordeliger koopt, 'f bij ons gratis
krijgt
BLIJVENDE WAARDE
8
8
INDOLENTIE
Groot probleem
Werkelijke plaag
Tot 1970
BOEKENPLANK
De weergaloze Christus
v. d. Walle-
Blommaert
„„ÊëmwmmMMMm
*11
-
N00RDSIRAAT
TELEFOON 588
hebben al deze Sint-Nicolaas-cadeaus
A. P. Esselbrugge
Adverteert
Dagblad Da Stam
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 25 NOVEMBER 1958
(Van een correspondent;
Wanneer jonge rekruten in een Spaanse kazerne aankomen om hun
dienstplicht te vervullen, is de eerste vraag die hun wordt gesteld:
„Kunt u lezen en schrijven?" Degenen, die bevestigend antwoorden,
worden onmiddellijk terzijde geplaatst en aan een kort examen onder
worpen om na te gaan of zij de waarheid hebben gesproken. De jonge
lui, die deze lees- en schrijfproef doorstaan, verkeren van de eerste
dag dat zij de wapenrok dragen, in een bevoorrechte positie. Zij wor
den snel en zonder veel moeite tot korporaal bevorderd en daarna
spoedig tot onderofficier. Voor de anderen, die noch lezen, noch schrij
ven kunnen, betekent de militaire dienst een soort verplichte school,
waar hun de eerste beginselen van de cultuur worden bijgebracht,
waar pennen in hun eeltige werkhanden worden geduwd en hun wordt
geleerd hoe hun hanepoot tot een leesbaar schrift te maken. Op hun
twintigste jaar gaan zij voor het eerst de noodzakelijkheid van het
gebruik van zo iets eenvoudigs als lettertekens inzien.
Wat echter het meest de aandacht
trekt, is niet zozeer het feit dat in
Spanje de kazerne als lagere school
dienst doet, dan wel het grote per
centage rekruten dat geheel ongelet
terd de militaire dienst ingaat. Kort
na de wrede burgeroorlog was dit
percentage veertig procent. Tegen
woordig is het ondanks alle inspan
ningen om het culturele niveau van
de natie omhoog te brengen, nog
sijeeds 27 procent.
Men kan er zich over verbazen,
dat in een Europees land als Span
je. dat op de terreinen van kunst en
wetenschap, eeuwenlang een eerste
viool heeft gespeeld, nog steeds ze
venentwintig inwoners op elke hon
derd totaal ongeletterd zijn. Als ex
cuus daarvoor heeft een functionaris
van het ministerie van Opvoeding,
me eens gezegd dat dit probleem
algemeen is in alle Spaans-Ameri
kaanse landen. Het valt echter
moeilijk te begrijpen, dat een land
als Spanje, gedurende de laatste hon
derd jaar het probleem van de volks
opvoeding niet belangrijker heeft ge
acht dan welke Zuidamerikaanse
cultuurloze staat.
Het moet evenwel gezegd worden,
dat vele regeringen zich nooit erg
geroepen hebben gevoeld de kwestie
van de volksopvoeding ernstig aan
te pakken, omdat men meer gebaat
was bij een volgzaam ongeletterd
volk, dat zich overheerst wist door
een intellectuele klasse.
Velen, die graag de Kerk in Span
je verantwoordelijk willen stellen
voor alle moeilijkheden en crises, die
het land sedert Karei V heeft door
gemaakt. verklaren dat de Spaanse
geestelijkheid van het onderwijs een
monopolie heeft gemaakt, teneinde
het zodoende te kunnen reserveren
voor de adel, de geestelijkheid en de
magistraten. Anderen en uw cor
respondent schaart zich aan hun zijde
wijze als oorzaak voor het anal
fabetisme de spreekwoordelijke en
traditionele traagheid, luiheid en in
dolentie van de Spanjaarden aan.
Het behoeft voorwaar geen betoog
dat een zo verbreid analfabetisme
als men heden ten dage nog in Span
je vindt, een groot probleem schept-
Immers, hoe kan een land zijn vol
waardige plaats in het Europees be
stel innemen, wanneer lezen en
schrijven een vaardigheid is van
slechts de bevoorrechte klasse? Hoe
zal een land in staat zijn maximaal
rendement te bereiken wanneer bijna
een derde van de bevolking geen deel
kan hebben aan de meest elementai
re middelen van communicatie, van
verspreiding van ideeën etc.? Het
helpt dan weinig, of men op de ram-
blas in Barcelona en de Avenidas
van Madrid in kleine houten keetjes
beroeps-schrijvers en voorlezers aan
treft, die in correct, maar volkomen
onpersoonlijk Spaans een brief schrij
ven tegen betaling van enkele pese
ta's. Het helpt evenmin weinig wan
neer portiers en lokettisten van de
grote postkantoren er 'n lucratief bij
baantje bij hebben, dat bestaat uit
het invullen en voorlezen van officië
le formulieren.
Hoe dat ook zij, een feit is, dat
tot mei van dit jaar het volgen van
onderwijs in Spanje niet verplicht
was. Er bestond wel zoiets als een
leerplichtwet die bestaat al bijna
honderd jaar maar daar kon ieder
een onder uit, ook al omdat het me
rendeel van de dorpen geen scholen
hadden en niemand arme boeren
dochters kan verplichten hun kinde
ren naar een duur pensionaat in de
stad te sturen.
Bovendien hebben nog veel te veel
Spanjaarden een afkeer van onder
wijs. Nog veel te veel eenvoudige
ouders vinden het bijvoorbeeld maar
raar, dat zij hun dochters naar school
moeten sturen. Wat moet een meisje
in godsnaam leren? Wat heeft ze aan
al die geleerdheid? Haar eerste taak
is toch het huishouden te doen en
kinderen ter wereld te brengen. On
derwijs maakt de jonge vrouwen
maar onevenwichtig en leidt hen af
van hun eerste taak in het leven.
Waarom zou men bovendien zijn kin
deren naar school sturen, als men er
zelf nooit geweest is? En uw corres
pondent vindt het nog steeds een
raadsel hoe niet alleen in kleine dor
pen, maar ook in de grote steden
als Barcelona en Madrid heel veel
winkeliers hun vingers erbij nodig
hebben om uit te rekenen hoeveel 4
en 5 is en papier en potlood gebrui
ken om te weten te komen hoeveel
25 plus 35 is.
Wat de Spaanse kranten op het
moment bestempelen als een gebrek
aan cultuur van de natie, wordt in
regeringskringen gevoeld als een
werkelijke plaag, die de opbloei van
het land danig in de weg staat. De
tijd is voorbij, dat Spanje in geluk
zalige afzondering van de rest van
Europa kon leven, voortbordurend
op de resten van een reeds vervlo
gen Euro-Arabische cultuur. Sedert
Amerika en het Atlantisch Pact zich
de strategische belangrijkheid van 't
Iberisch schiereiland bewust zijn
gaan worden, sedert jaarlijks meer
miljoenen toeristen Spanje opzoeken,
is men zich ook in Spanje bewust ge
worden dat men niet langer in een
ivoren toren leeft en dat een natie
niet langer bestaat uit regeerders en
geregeerden, maar uit een waar
achtige samenleving, die in alle la
gen volüaende cultuur moet bezitten
om zelf mede te kunnen beoordelen
wat belangrijk is voor het gezamen
lijk wel en wee en wat niet.
Sedert enkele jaren wordt het
probleem van het analfabetisme dan
ook zeer krachtig bestreden, niet
alleen door het ministerie van Op
voeding, maar ook door het bedrijfs
leven, door de geestelijkheid en door
de plaatselijke gemeenschappen. Het
belangrijkste wapen tegen de alge
mene achterlijkheid is een, het vo
rige jaar aanvaard, vijfjarenplan
dat voorziet in de bouw van niet
minder dan 25.000 scholen en de op
leiding van een even groot aantal on
derwijzers.
Let wel, wij noemen hier het woord
school en moeten daar direct bij
verklaren dat men daar in Spanje
wel een enigszins andere uitleg aan
geeft- Veelal betekent een school niet
meer dan één klas, met één onder
wijzer. Want Spanje ziet zich voor
het grote probleem geplaatst van de
onderbevolking van grote gebieden.
Spanje kent een groot aantal dorpen,
die zeer veraf gelegen zijn in schier
ontoegankelijk terrein, waar niet
meer dan honderd mensen wonen.
Het is onmogelijk om in een zo dun
bevolkt gebied volledige scholen op
te richten en men volstaat met een
klas, waarin een onderwijzer het vol
ledige lager onderwijs geeft.
Omdat het nodig is snel te hande
len. zijn er in recordtijd, verspreid
over geheel het land, ongeveer 7000
klassen ingericht. Tijdens een vijf-
tiendaagse rondreis heeft de minis
ter voor nationale opvoeding zelf en
kele honderden van deze klassen ge
opend, die op 1 oktober in gebruik
genomen zijn. Het onderwijs, dat een
strikte basis is, is in deze klassen
geheel vrij en in de meeste gevallen
krijgen de kinderen er 's middags
gratis eten, hetgeen dan bestaat uit
een halve liter melk (geschenk van
de Amerikaanse katholieken) en
brood met kaas.
Toch zullen er dit jaar nog meer
dan een miljoen Spaanse kinderen
zijn, die niet in de gelegenheid zijn
onderwijs te volgen, bij gebrek aan
scholen. Maar de moeite die men
zich getroost zal spoedig een einde
maken aan de huidige moeilijkheden.
Als alles gaat zoals men zich het
voorstelt, en het schijnt dat de mid
delen die hiertoe aan de gemeenten
worden verstrekt ruimschoots toe
reikend zijn, dan zal Spanje in I960
niet meer dan 10 procent analfabeten
tellen en zal in 1970 het gehele pro
bleem definitief van de baan zijn.
De Delftse gemeenteraad is
begonn n met de behandeling
van de ontwerp gemeente
begroting voor 1959. Voor deze
behandeling, waarvoor drie
middag- en drie avondverga
deringen zijn vastgesteld, be
staat zo'n grote publieke be
langstelling dat de tribune
nauwlijks alle belangstellen
den kon bevatten. O) hieruit
moet worden afgeleid dat de
Delftse burgerij zo sterk poli
tiek is geïnteresseerd, is ech
ter de vraag. Het publiek kreeg
nl. tot twee maal toe thee met
een koekje en 's avonds koffie
met gevulde speculaas en ten
slotte nog een hartig hapje en
een kop soep.
De christelijk-sociale unie, de
Beierse zusterpartij van Bondskanse
lier Adenauers christen-democrati
sche partij, heeft bij de landdag-ver
kiezingen in Beieren 101 van de 204
zetels verworven.
De zetelverdeling in de Landdag
is thans als volgt: christelijk-sociale
unie 101 (winst 18); sociaal-democra
tische partij 64 (winst 3); vluchtelin-
genpartij 17 (verlies 2)Beierse par
tij 14 (verlies 14); vrije democrati
sche partij 8 (verlies 5).
De Amerikaanse minister van de
fensie McElroy heeft bevel gegeven
dat de Amerikaanse strijdkrachten
per 30 juni a.s. met 71.282 man zul
len worden ingekrompen. In dat ver
band moet de rekrutering worden be
perkt.
Dientengevolge zullen er alsdan bij
de strijdkrachten nog slechts 2.525.000
man dienen, een geringer aantal dan
ooit sinds de oorlog in Korea.
De prachtige lijdensmeditaties dit
jaar voor de K.R.O. gehouden lig
gen ons nog vers in het geheugen
en het is een weldaad ze nu ge
drukt voor zich te hebben. Men kan
zich bij het lezen de voordracht nog
herinneren, men hoort a.h.w. het ge
sproken woord nog doorklinken. Zij
die de meditaties gevolgd hebben,
weten dat pater Hensen de histori
sche contekst van het lijden slechts
sober belichtte, en wel in zover die
hem nodig leek om de zin van Je
zus' passie te verstaan. Wat bij de
predikant als hoofddoel voorzat, was,
duidelijk te maken dat Onze Heer in
zijn bitter én zalig lijden de enige
is op wie de mens zich in leven en
dood kan verlaten zonder dat hij te
leurgesteld wordt. Alles wat ons ang
stig, eenzaam en onzeker maakt, vin
den wij bij Hem terug, maar., als
antwoord, oplossing, zekerheid.
Vandaar de samenvattende titel:
De weergaloze Christus, in zijn angst,
eenzaamheid, zekerheid, zwijgen, be
grijpen en dood. Wanneer de heden
daagse mens dit in het diepst van zijn
ziel ervaart, zal hij van de mens-
geworden Zoon van God alle» durven
verwachten.
Wij bevelen hem dit boekje, uitge
geven bij Het Spectrum, ter medita
tie aan.
KORSETTEN
en B.H.'s
Drogisterij
HULST
Per 1 dec. in zakengezin met
3 kind. een zelfst. hulp voor d.
en n. gevr. niet ben. 20 jaar.
Torenstr. 7, Breda, tel. 30769.
Van 6-7 uur.
Per 1 dec. in zakengezin met
3 kind een zelfst. hulp gevr.
voor d. en n. niet ben. 20 jaar.
Torenstr. 7, Breda, tel. 30769.
Van 6-7 uur.
Vele aanvragen om vertegenw.
depoth. ontvangen. Waarom u
nog niet? Voor energ. pers, een
flinke bijverdienste. Haast u!
De prijscourant 1959 versch. de
volgende week. Aantrekk. pro
visie. Serrarens' Groente en
landb.z., zaaigr. en pootaard.,
Goes.
2 Spaniels te koop 7 m R 14
m t.k.z. 3 Pinchertjes z.k. 1 H
H 4 m 3 kl. Fokshondjes. Di-
versespe elhondjes 10 en 7.50
Na 6 uur. Te bevr. Sluissin-
gel 19c, Breda.75017
Voor horloges» uitsluitend an-
kerwerken, gouden ringen, pen
dules tafelzilver, porseleinen
serviezen, betaling vanaf f 1.-
p. w. blijft uw betrouwbaar
adres: G. Haast, Singelstraat
2b, Breda.
Bontmantels kort en lang kunt
u opuw gemak thuis bekijken!
Vraagt gratis collectie. Zeer
soepele betaling: reeds vanaf
2.p. w. Brieven onder no.
73559 bur. v.d. blad.
Goed onderhouden woonhuis,
staande Middenstraat 52 Sluis
kil te bevr. Schulpenpad 19,
Sas v. Gent. 18850
Nieuwe moderne lijsten voor
uw diploma's, foto's, tekenin
gen, schilderijen. Foto- en lijs-
tenhandel Schelleman, Noord-
str. 13, tel. 732, Axel.
Compl. cost. v. St. Nic. en zw. p.
huurt u bij Fa. de Bruyn-Claus,
Havermarkt 10, Breda, tel 38072
Diverse prijzen. Tevens verkoop
van grimeerartikelen. 74890
wwmtm
Zwart lederen heren vinger
handschoen verloren van Zou-
testr. naar Burg. Fr. v. Waes-
berghestr. Tegen beloning te
rug te bezorgen. Zoutestraat 8,
Hulst. 18851
Een scooter reservewiel verlO'
ren van Kruisdorp naar Cloos-
terstraat. Ter. te bez. te Kruis
poldersestr. 4, Kloosterzande.
Studebaker sportcoupé 1956.
Chevrolet de Luxe 1954, Fiat
1100 met nieuwe motor, schuif-
dak en radio 1954, Opel Kapit&n
1955, Volkswagen de luxe 1958
met schuifdak, Volkswagen de
luxe 1956, Volkswagen de luxe
1953 met schuifdak, Volkswagen
1951 de luxe, N.S.U. motor 1954
als nieuw. Al deze wagens wor
den onder garantie verkocht. -
Financiering mogelijk. - De
Jongs Garagebedrijf, Nispen,
tel. K 1656-245. 4712
Hoest? Keelpijn? Nattermann's
Bronchicum Elixir helpt - lost
taai slijm op, neemt de prikkel
weg. Flacon f 2.00 bij elke dro.
gist.
Ook voor de huisbrandolie zo
wel petroleum als HBOI is uw
adres: P. v. d. Walle, brandstof-
fenhandel Hulsterweg 106 Terho
le, tel. K01140-2326.18846
Drietex in de wasmachine, ko
ken overbodig, schone was,
minder slijtage, 73575
NOVA-KLEDING!
grootste keus vindt
Uw baby vraagt aan St.-Nicolaas:
een prachtig geruite
WOLLEN WAGENPLAID
voorradig in de kleuren: donker
grijs, beige, wit, rose, bleu en..„
Grace Kelly-kleur: geel,
of EEN WAGENGARNITUUR
(lakentje met sloopje)
met leuke motieven geborduurd,
in de kleuren: rose. wit. bleu en
ook.... in de nieuwste kleur: geel
in een leuke verpakking
tegen de laagste prijzen
bij
31
DB BABY-KLEDING-ZAAK VOOR AXEL EN OMGEVING
SHAEFFER, PARKER, GEHA e.a. vulpen
nen en sets (reeds vanaf 4.50)
Vierkleurenpotloden en ballpoints 10.95
en hoger. Jeugdboeken van 4—18 jaar.
Romans, woordenboeken, atlassen, encyclo
pedieën, passerdozen, rekenlinialen, Succes
agenda's enz. enz.
Zie onze etalages.
MARKT 12
Deelnemer St.-Nicolaas-Actie.
TEL. 646
AXEL
■w' IZHII JHyiivV
//erchrpmuf
af. 55.-
NOORDSTRAAT 15 - AXEL
Deelnemer
St. Nicolaasactie.
n bet
...BLUFT ELK
UAAR KOMEK
201 ANG KU2UK Av
VOORDEL/GÉ AV- >7
KOPENKANRóSK. ,yi'
Noordstraat 42 - Tel. 487 - AXEL
o.a. SCHEMERLAMPJES v.a. f 4.95. STRIJKIJZERS
v.a. f 9.75. THEELICHTJES va. f 8.95. KOFFIEMO
LENS v.a. f 19.50. WAFELIJZERS v.a. f 34-80.
Verder nog ZONNEKACHELS, STRAALLAMPEN.
SNELKOKERS, VERLICHTINGSGARNITUREN
EN NIET TE VERGETEN T.V.
RADIO'S PICK-UP -WASMACHINES -
CENTRIFUGES STOFZUIGRS enz.
Tevens specialist voor Motor- en Bromfietskleding
Kerkdreef 18-20 Telefoon 781
AXEL
.ASMACHINES - WASDROGERS en WRINGERS
R ADIOTOESTELLEN PHILIPS - ERRES - ARISTONA
IT VOORRAAD STOFZUIGERS de bekende merken
IJ ZERS OM TE STRIJKEN
T ELEVISIE
U W INSTALLATEUR ook voor
R EPARATIES
G EZELLIG WINKELEN IN ONZE ZAAK
Noordstraat 56-58 - Telef. 735
Grote sortering
Zie etalages
Deelnemer
Sint Nikolaas Actie
