aar bleef de vliegtuigtechnicus, die een jaar in Breda woonde? WENNEKER No 10 amig 5 Rumoer om de landbouw KLEVOtt W as hij een spion of een avonturier Ondanks verbeterde situatie geen reden tot jubelen ZWITSAL BALSEM a 95 clM1 39.75 Een raadsel rond Do nald Ernst. Whittlesea ZWITSAPLAST strips DAGBLAD DE STEM VAN VRijDAG 14 NOVEMBER 1958 Een kist met een handgranaat en üe Genever extra zacht en belegen JUDE PROEVER vraagt uw slijter: Meer gegevens GM£PG£VAAG llWithwUtL Rog kantelt een vissersbootje Daar mag je mee worden gezien Voorsitter soc. werkgeversbond: bij een grote doos pl-AST Na de zuivel de ruilverkaveling Polen krijgen asiel in Denemarken ATOOMREACTOR BIJ WENEN GA MAAR KIJKEN BIJ LAMPE Vroegere „Harmonie" in Djakarta krijgt nieuwe bestemming 9 lijke grote en kleine kunstvoorwer pen. Tussen de brieven en kaarten zit ten ook enkele foto's, waaronder van Donald zelf. Hij vertoont een spre kende gelijkenis met de filmster Clark Gable.. Vreemde Vogel Slechts enkele Bredanaars kennen Donald Whittlesea tijdens zijn ver blijf van anderhalf jaar. De verhuur ster van het huis, mevrouw J. Oos- terbaan - Wouters, zegt, weinig met de man te hebben gesproken Zij meent, dat hij oorlogsvlieger was, maar Donald had geen brevet. „Hij heeft mij nooit verteld wat hij in de oorlog heeft gedaan", merkt mevrouw op. ,,Ik vond zijn vrouw een aardig, charmant mens, maar hij was een hele vreemde vogel, een geheimzinnige kerel. Ik heb hem nooit erg goed vertrouwd". Vreemd", zegt een andere Breda- naar: „dat er nimmer enig antwoord is gekomen van Yersey, het Kanaal eiland, waarheen de kist verzonden moest worden. Whittlesea moet gro te waarde aan zijn spullen hebben gehecht. Hij zou ze anders stellig niet zo ver hebben meegesleept! (Van een onzer redacteuren) Het geheim is niet ontsluierd. Op de 5e november 1948 neemt een ambtenaar van de burgerlijke stand op zijn bureau in de Bredase Catharinastraat een kaart uit het bevolkingsregister. Hij zet achter de naam Donald Ernst Tom Whittlesea, dat hij ver trokken is naar Groot-Brittannië. I Inmiddels blijft in de opslagplaats van het expeditiebedrijf Louis Boomaars een grote kist achter. Met grote zwarte letters staat het adres er op geschilderd: D. Whittlesea, 5 Colomberie St. Heiier, Yersey, Ch. Island. I Op de 22e februari 1957 verhuist de zware kist naar een Roo- sei idaals venduhuis. Zij wordt door gerechtsdienaren geopend. Uit de kist komen een groot aantal Japanse en Chinese, alsmede enkele Egyptische kunstvoorwerpen naar boven. Donald Ernst Tom Whittlesea laat met de kist een geheim achter. Bin de jaren kort na de bevrijding nu.aki de Nederlandse luchtmacht gebruik van Engelse en Amerikaan se specialisten. In januari 1947 ves tigt zich in Tilburg de Engelsman Donald Whittlesea. Hij is vliegtuig- tlchnicus. Op de 13e februari 1947 meldt hij zich bij de burgerlijke stand in Breda. Hij wordt ingeschre ven onder de boven geciteerde naam. Hij blijkt gehuwd te zijn met Therese Ackson. Donald huurt een gedeelte van het huis van mevrouw J. J. C. Qosterbaan - Wouters in de Zand- beiglaan 28. Zijn vrouw neemt daar ereneens haar intrek. Geheel onver- vpchts vertrekt het echtpaar Jlevrouw Oosterbaan merkt het, |3fcet, dat de Engelsman zich een auto aanschafte, die hij niet betaal de en waarschuwt een garagehouder van de Ginnekenweg, de leverancier- Bij het overschrijden van de Neder lands-Belgische grens wordt Donald aangehouden. Hij zegt vergeten te zijn de auto te betalen en tovert de briefjes van honderd tevoorschijn om zijn schuld te voldoen. Alles is nu in orde en Whittlesea reist België in. Tevorep vertelt hij tegen Louis Boomaars Expeditiebedrijf een che- ie zullen zenden, waarmee én opslagkosten én de verzendkosten n de fameuze kist worden voldaan. firma bereikt na enige tijd. de eque, maar zij wordt niet gedekt. .dat mogelijk een vergissing in it spel is neemt de firma contact met ..The Bank of England". De- precieze instelling stelt alles in het rk om Whittlesea te vinden, maar slaagt daarin niet. De kist blijft geslagen totdat de firma de ruim- anders meent te moeten gaan be tten. Contacten worden gelegd met rechterlijke macht. De beslissing 4a.t. dat de kist naar Roosendaal kan worden overgebracht en dat de in- hord er uit gehaald mag worden. Di urwaarder Christ Schalken wordt Bet deze taak belast. Uit de kist tot een inhoud van bijna zes kubie ke meter komen een groot aantal ■unstvoorwerpen naar voren, alsme de een handgranaat. Correspondentie R Het raadsel van de kist laat intus- f;n noch enkele Bredanaars noch en- _ele Roosendalers los. Zij gaan na ie Donald Whittlesea is geweest. vinden een uitgebreide corres- ondentie én in de kist én in een .oekje van het huis. dat de vlieg- ;uigtechnicus te Breda bewoont. De iapieren zeggen, dat Donald Whittle- ea op de 10e mei 1910 te Gilling- lam is geboren. Vanaf zijn 12e tot ijn 17e jaar studeert hij (blijkens ien aanwezig briefje, dat door een mderwijzer moet zijn geschreven) op .The King's Chester School" in hester. Hij blijkt in die periode fcrienden te hebben in Egypte. Een b iefje spreekt van een vriend, woon achtig Lp 51 Avenue Ramses, Helio- polis, Egypt. Of Donald zelf in Egyp te is, zegt de correspondentie niet, maar lijkt wel waarschijnlijk. Wat Whiitlesea tussen 1928 en 1947 doet, is een raadsel, maar in die periode - en waarschijnlijk na de tweede creldoorlog is hij stellig in Chi li of Japan of beide geweest. Ver- 'oed verzamelt hij daar alle moge- (Advertentie) Een Bredase, die die man even- j eens kende, twijfelt niet maar meent ronduit: „Deze raadselachtige fi guur was een spion!" Zijn alle nasporingen om de vheg- tuigtechnicus te vinden én in Enge land én in de kroongebigden tot nu toe tevergeefs geweest, de afdeling personeelszaken van het vliegveld Gilze-Rijen, waar Whittlesea werk zaam zou zijn geweest, kan niet in één-twee-drie een antwoord geven op de vraagd wat de Engelsman precies op dat vliegveld deed.' Gilze-Rijen kent nu een geheel andere bezet ting- Wat de man er ook gedaan mo ge hebben, op het einde van 1948 verdwijnt hij spoorloos. Hij kan een goed Engelsman zijn, maar alle inlichtingen uit Engeland blijven ontbreken want Donald is er onbekend. Hij kan ook een spion zijn, die in Breda leefde onder een valse naam en met valse papieren. Na tien jaar staat de rechterlijke macht toe. dat de inhoud van de k'st wordt verkocht. Eens meet immers de opslag worden betaald. Interessante inhoud Sinds februari 1947 bewaart deur waarder Christ Schalken de inhoud van de kist. Een grote getypte lijst vertelt wat er ailtmaal van Whittle sea aanwezig is. Aan meubelen: een clubfauteuil, twee Wener-stoelen, een tafel, een \age armstoel, een theewagentje. Aan siermeubilair: Japanse kleine commode, Chinese kleine commode, Japanse piëdestal, Chinees kamer scherm, Japanse mimitafeltjes, Chi nees zitbankje, Japans theewagentje, Chinees blauwe kantonvaas, groot sierzeilschip (oosters!), Chinese ge beeldhouwde effenzwarte schilderijen, Chinees theekastje en talrijke ande re voorwerpen. „Ongelooflijk hoeveel er in zo'n kist gaat", merkt de deurwaarder op en hij toont de meer dan 200 gro te en kleine voorwerpen van de raad selachtige man, die alles zeer zorg vuldig bewaard moet hebben. Een wandeling door het verkoop huis is nu een ontdekking. Het Chi nees kamerscherm bestaat uit vier delen, die elk een andere voorstel ling in paarlemoer Weergeven. „Kijk", zegt de expert. „De voor stellingen op het feitelijke scherm zijn door een kunstenaar gemaakt. Zie eens hoe schitterend die vlinder is weergegeven. Maar kijk eens naar de vlinders op de randen van het 1693 "ttllllATEURS BRANDERS ^HlEDAM Holland Dat Donald Whittlesea een verwoed verzamelaar is geweest, zegt deze foto duidelijk. Van opmerkelijke (Advertentie) I schoonheid zijg de twee uit djati hout gebeeldhouwde schilderijen. Maar ook de vazen, beelden en andere voorwerpen uit de collectie Imogen er zijn. Op 13 maart 1957 publiceerde „Dagblad De Stem" voor de eerste maal een artikel over een kostbare kist, die in Breda aoor een Engels officier was achter gelaten. De publikatie geschied de, omdat rond die tijd in het Roosendaalse Venduhuis de kist aankwam, die zeer vele en zeer mooie oosterse voorwerpen her bergde. Enkele dagen geleden besliste de rechterlijke macht, dat de inhoud van de kist kan worden verkocht. In het tussenliggende anderhalf jaar werd geprobeerd na te gaan wie de Engelsman (die vermoedelijk géén officier was) precies is geweest. Talrijke nieuwe en interessante bijzon derheden rond de raadselachtige Whittlesea kwamen daarbij aan het licht. (Advertentie) scherm. Die zijn gemaakt door een. leerling van de kunstenaar". Het verschil is (ook voor een leek!) inderdaad sprekend. „Je kunt nooit zeggen wat een der gelijke veiling opbrengt", verzekert de expert. Het lipt aan de ambities van de antiquairs. Maar ik mag wel constateren, dat voor duizenden ->n nog eens duizenden guldens door Whittlesea is achtergelaten. Wat denkt u van zo'n vaas?" Naast de vaas liggen boeken. Een er van heeft als titel „The last weekend" Is er voor de vliegtuigtechni cus reeds een laatste weekeind geweest, misschien in Korea, In- do-China, Egypte? (Advertentie) BESCHERM U TEGEN BESMETTING MET de keelontsmettende tabletten Een grote rog heeft dinsdag in de buui;t van de Kanarische eilanden een roeiboot omver getrokken, waarbij een van de twee inzittenden om het leven kwam. De andere inzittende, een man van 69 jaar, is na ruim drie uur zwem men aan land gekomen. Hij vertelde, dat de rog verward was geraakt in een lijn waarmee de twee mannen aan het vissen waren en toen de boot met een razende snelheid had meegesleept. De 68-jarige sprong eruit, zijn 53-jarige kameraad aanspo rend mee te komen, maar toen hij weer uit het water opdook, was de boot gekanteld en zijn kameraad ver dwenen. De boot voor zich uit du wend is de man toen naar de kust ge zwommen, waar bij, nagenoeg bewus teloos, door Spaanse soldaten aan land werd getrokken. Het lichaam van zijn kameraad is nog niet gevonden. LAURENS De moeilijke sociaal-economi sche toestand van dit jaar laat op het ogenblik aanwijzingen zien voor een geleidelijk intre dend herstel. Mr F.' H. A. de Graaff, voorzitter van het Cen traal Sociaal Werkgeversver bond, heeft op de algemene le denvergadering van deze bond in het Kurhaus te Scheveningen de factoren opgesomd die op dit herstel wijzen en gewaarschuwd voor een te groot optimisme. De geringe dalipg van de totale produktie in het eerste kwartaal van dit jaar, heeft in het tweede kwartaal plaats gemaakt voor een merkbare stijging, zij het dan van ten hoog ste enkele procenten. Sinds de voorzomer is een stijging opgetreden in de totale investeringen. Het teleurstellende echter is, dat de toeneming uitsluitend betrekking heeft op de overheidssector. Het is nog niet gebleken dat de investe ringsgeneigdheid en de investerings mogelijkheid van het particuliere be drijfsleven een wending ten goede hebben genomen, ofschoon ons land aldus ook de 6e industrialisatieno ta een groeiend particulier inves teringsvolume hard nodig heeft. Na een dreigende vergrpting van de werkloosheid in de eerste maan den van dit jaar, is onlangs een ver betering ingetreden bij een zekere mate van stabilisatie (op een niveau van ca. 100.000). Sindsdien wijzen (tijdelijk) in handige stripcover (winkelprijs 30 (Van onze landbouw- medeWerker) Het heeft er de laatste tijd nog al gespannen rondom de land bouw. Ongeveer een half jaar hebben verschillende vraagstuk ken van deze bedrijfstak de aan dacht gehad. Het is begonnen met de vaststelling van de ga rantieprijs voor de melk voor het jaar 1957-1958 Dat was in maart van dit jaar MinisterVon- deling had deze erfenis overge nomen van zijn voorganger, die elk jaar op een later tijdstip kwam met de vaststelling van de prijzen. Hij redeneerde, dat het er toch niet op aan kwam, op welk tijdstip de melkprijs bekend gemaakt werd want deze kwam toch pas tot uiting bij de na betaling. En deze nabetaling kwam weer lang nadat het melkprijsjaar achter de rug was. Hij had strikt genomen gelijk, maar de boeren zijn ook mensen. Zodra men met mensen te maken krijgt, komt er een psychologische kant aan de vraagstukken. Nu zijn Groningers bekwame lieden, maar zij zijn over het algemeen geen grote psycholo gen. Daarom zag de oud-minister Mansholt deze zijde van de vraag stukken wel eens over het hoofd. En daarom ook, dat de boeren niet ai- tijd even goed te spreken waren over het late tijdstip waarop de melkprijs bekend werd. Minister Vondeling heeft dit beter aangepakt- Al meteen bij zijn optre den gaf hij een Fries blijk van meer psychologisch inzicht. Hij kwam vrij spoedig met de melkprijs voor 1957-1958 en hij kwam op tijd met de -melkprijs voor 1958-1959. Er ts vrijwel geen enkel landbouwblad geweest, dat daarover niet zijn waar dering heeft uitgesproken. Dat wil niet zeggen, dat de boeren onverdeeld tevreden zijn over deze minister. Want hij heeft ook kans gezien ontzettend veel rumoer rond om zijn beleid en rondom zijn per soon te veroorzaken. Daarin is hij trouwens altijd sterk geweest, ook al toen hij nog gewoon kamerlid was. Hij had altijd wel met iemand ver schil van inzicht en verschil van me ning Maar het moet worden erkend, hij was nooit grof met zijn wapens. Wij weten niet of hij schermt, maar als hij het doet zouden we er iets onder durven verwedden, dat de flo ret zijn wapen is. In een woordduel hanteert hij dit wapen tenminste her haaldelijk. In de perskamer van de Kamer was men het er laatst alge meen over eens, dat de scherpste op merkingen van dit jaar uit zijn mond afkomstig waren. Zuivelcrisis De oorzaak van het rumoer rondom hem, was in maart van dit jaar de zuivelcrisis. Hij kwam daarmee voor den dag schreven we toen als een goochelaar met een konijn, dat iedereen al lang over het toneel had zien lopen. Maar de manier waarop hij deze zuivelcrisis etaleerde had tot gevolg, dat toen alle kranten vol ston den over de melk, en dat dit nog steeds is blijven nadruppelen. Zelfs toen de crisis al min of meer achter de rug was. Bij het vaststellen van de melkprijs voor 1958-1959 kwam het rumoer van andere kant, en wel van de verdeling van het marktrisico. Om dit rare beeld maar eens te gebruiken: bin nenshuis had het al lang gerommeld Eerst over de beperking van de ga rantie tot 5,180 miljoen kg voor 1957- 1958. Toen over de beperking van ae garantie per fabriek. Dat heeft het Landbouwschap hem uit het hoofd gepraat. Een aantal lieden meende, dat het met het ministeriële hoofd niet in orde was, omdat hij met zo'n dwaas idee kwam als beperking per fabriek. Totdat prof. Horring op bet Landhuishoudkundig congres met de zelfde idee kwam. Het ministeriële hoofd was dus toch wel in goed ge zelschap. Later kwam het rumoer over de beperking van de garantie per ge west. Ook dit denkbeeld heeft de mi nister vrij spoedig verlaten.. Over de beperking voor de totale melkplas kon overeenstemming worden bereik* met het bedrijfsleven. Toen zag het ernaar uit, dat er wat stilte zou ko men omdat men het eens was ge worden over de beperking tot 5 mil jard kg melk. Maar toen kwam de verdeling van het marktrisico.. Hier bij neemt de overheid de eerste vijf cent van het tekort voor haar reke ning en de rest van het tekort fhoe- ten de overheid en de boeren samen betalen In boerenkringen is hierover heel wat te doen geweest. In de Tweede Kamer is dit een van de belangrijkste punten geweest hij de behandeling van de begroting. En nu heeft de Kamer deze gedach te weliswaar de minister niet uit het hoofd gepraat, maar er hem toch wel toe bewogen over deze verdeling van het marktrisico nog eens te pra ten met het Landbouwschap. En dus is het rumoer nog niet voorbij. Vervreemding landbouwgronden Tussen dit alles door is er nogal wasv te doen geweest over de wet op de vervreemding van landbouwgron den. Daarover is zelfs een zware po litieke verklaring afgelegd in de Ka mer. Nu zal dit de boeren minder in teresseren, maar zij moeten er toch wel rekening mee houden, dat dit al les nog grote gevolgen kan hebben voor de ruilverkavelingen. Naar bui ten is de rust weergekeerd, maar in de kringen van C overheid staat de thermometer nog erg hoog. Er doen allerlei geruchten de ronde over stop zetting van de ruilverkavelingen. Hoe en wat precies weet men nog niet. Maar er heerst wel verontwaar diging, want, zo zegt de overheid, het gaat niet aan per ha zowat 3000 gul den in de grond te stoppen om de toestand te verbeteren en toch de mensen gelegenheid te geven deze verbeteringen weer ongedaan te ma ken. Nu zal dit zo'n vaart niet lopen, maar de redenering van de overheid is niet hejemaa] onjuist. Naar buiten ziet het er nu wat rustiger uit, maar we verwach ten binnenkort weer veel ru moer. Zodra nl. de plannen rondom de ruilverkavelingen openbaar worden. Het pikante van het geval is dat dit zich af speelt juist in de tijd, waarin het ruilverkavelingsplan op lange termijn bekendgemaakt is. verschillende symptomen op een ver mindering van de werkloosheid, waarvan thans nog niet te voorspel len is of zij zich zal voortzetten. Mr. de Graaff zei ook: „Het lijkt wel zeker, dat de voor raad aan goud en deviezen, die aan het eind van dit jaar bij de Neder- landsche Bank en het particuliere bankwezen samen zal zijn gehoopt, zeker niet meer zal bedragen dan het equivalent van 5 maanden invoer. Dat is geen masse de manoeuvre" die aan een land met een open eco nomie als het onze de speelruimte biedt, die in een toekomstige perio de van neergaande conjunctuur een ook maar enigermate zelfstandige po litiek mogelijk zal maken. Ik geloof dan ook bepaald niet, dat wij thans mogen stellen dat onze monetaire re serves voldoende kunnen worden ge acht. En daarmee is tevens gezegd dat voorshands ten aanzien van een bestedingsverruiming in de consump tieve sfeer en bij de overheidsinveste ringen, een voorzichtig beleid gebo den is." Hij sprak zich uit zowel tegen een verhoging van de loongrenzen voor de ziektewet en het ziekenfondsenbe- sluit, óp basis van de stijging van de loonindexcijfers, als tegen de ophef fing van dé loongrens in de werk loosheidswet. W oningvraagstuk Een belangrijke voorwaarde voor de oplossing van het woningvraag stuk is dat het gebruik van het pro- duktie-appar^at van de bouwnijver heid aanzienlijk wordt verbeterd. Dit verklaarde de voorzitter van de Ne derlandse Aannemersbond en Pa troonsbond voor de Bouwbedrijven, de heer J- Dura Dzn, in dezelfde ver gadering. Deze verbetering is te bereiken, zei hij, door het uitvoerend bouwbedrijf in te schakelen bij het ontwerpen van het object en dus ook van de woningbouw. De aannemer kent de mogelijkheden, die gelegen zijn in de toepassing van de bouwelementen, die worden vervaardigd door de bouw- industrie en hy weet tevens, aan wel ke eisen een ontwerp moet voldoen om een snelle en doelmatige bouw mogelijk te maken. Als enige oplossing om uit de moeilijke situatie te komen, waarin ons land zich met de wonipgvoorzie- ning bevindt, zag prof. dr. ir. H. G. van Beusekom, buitengewoon hoogle raar aan de Technische hogeschool te Delft, verhoging van de huren. Dit, en het opvoeren van de produktiviteit van het bouwbedrijf teneinde de stichtingskosten van een huis te ver lagen, zal moeten leiden tot herstel van de economische basis waarop in Nederland in de woonbehoeften zal moeten worden voorzien, meende hij. Prof. van Beusekom stelde dat al leen die economische basis de sfeer van vertrouwen zal doen herstellen, waarbinnen een ruime woningvoorzie ning voor de grote meerderheid van ons volk zonder subsidie, voor enkele sociaal zwakke groepen met overheidssubsidie kan worden ver kregen. Gaan we die strijd, nodig om dit alles te bereiken, uit de weg, dan kunnen wij doen wat wij willen, maar dan komen we nooit uit de tegen woordige moeilijkheden, zei hij. Een Poolse diplomaat, die al jaren verbonden was aan de Poolse ambas. sade in Kopenhagen, heeft voor zich en zijn gezin asiel gekregen in Dene marken. Ook een tiental Polen, die zich aan boord bevonden van het Poolse schip „Masowsze" toen dit de haven van Kopenhagen binnenliep, mogen op verzoek in Denemarken blijven. De Oostenrijkse regering heeft dins dag toestemming gegeven voor de bouw van een atoomreactor aan de rand van Wenen. De reactor, een van 30 kiloWatt en bedoeld voor de re search aan de Weense universiteit, moet in 1960 klaar zijn. Hij wordt voor ongeveer 35 miljoen Schilling ge leverd doof een Amerikaanse firma. Het wordt Oostenrijks tweede reac tor. Deze zomer werd begonnen met de bouw van de eerste, in Seibersdorf. (Advertentie) winkelcentrum Boeimeer Modieuze japon van zuiver wollen wevenit in de nieuwe lijn slechts (Advertentie) nu ook: Graaf Hendrik 11l-plein Breda Het gebouw van de voormalige sociëteit „Harmonie" in Djakarta, dat in het kader van de „West-Irian- bevrijdingsactië" door de militaire autoriteiten werd overgenomen, is thans overgedragen aan de Indonesi sche raaa voor toerisme. Volgens de voorzitter van deze raad zal het -bouw voortaan worden ge bruikt voor kunstexposities en het tentoonstellen van Indonesische ex- portprodukten. De „Harmonie", die tientallen jaren achtereen het tref punt van het Nederlandse zakenleven in de Indonesische hoofdstad is ge weest, werd na de soevereiniteits overdracht omgedoopt in „Djakarta- club" en kreeg daarna een meer in ternationaal karakter.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1958 | | pagina 9