Kerk opent grootscheeps offensief in Zuid-Amerika BOEKENPLANK FRANKRIJK DOUWE EGBERTS Ruim de helft van Nederlands bevolking woont in de steden Koffie-Thee Gebrek aan priesters, armoede, onwetendheid Bijna miljoen winst 11 D Fabriekstreiler van 10 miljoen Gomoelka weer thuis Voor jong en oud Evangelie in overall Fontein-boekerij Met lood in de schoenen Opstand der Rassen Door schot hagel getroffen het nieuwe, fraaie album van Douwe Egberts geschreven door Piet Bakker 11 DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 13 NOVEMBER 1958 Jinisstraf kan I >r publikatie van vals laws versto- lenbare rust. Lijk van toe- I leningsuiting I kritiek heeft ]:gime of zijn radio Vrij |.e strengheid J geïllustreerd J dat de dood- |en voor ver lei (ruim Istraf is ook (verduistering lindien hierbij |;evaar" een 'ijgt Zes Zuidamerikaanse kar dinalen en 36 bisschoppen zijn onder voorzitterschap van kar dinaal Mimmi, secretaris van de H. Congregatie van het Consistorie, en van de aarts bisschop van Rio de Janeiro, mg,r. De Barros Camara, bijeengekomen voor de derde bis schoppenconferentie der Latijns-Amerikaanse bisschoppen. In deze conferentie, welke tot 15 november duurt en dan besloten wordt door een audiëntie bij de Paus, zullen uitsluitend de bij na onoverzienbare godsdienstige problemen van Zuid-Amerika aan een onderzoek onderworpen worden. De bedoeling der conferentie is het gezamenlijk offensief der Zuidamerikaanse bisschoppen, ingezet na het Internationaal Eucharistisch Congres te Rio de Janeiro in 1955, ter herker stening van de Zuidamerikaanse landen verder te coördine ren en uit te werken. De besprekingen van de bisschoppencon ferentie, welke gevoerd worden in het Pauselijk College voor Spaans-sprekende landen van Zuid-Amerika, zijn voornamelijk gewijd aan de hervorming van het godsdienstonderwijs, de coördinatie van de radio-uitzendingen (op Brazilië en Tahiti na is Spaans in Zuid-Amerika de voertaal), de reorganisatie van de priesterlijke activiteiten en de internationale, maar vooral Zuidamerikaanse samenwerking. TAe Kerk in Zuid Amerika staat •L' voor een reeks uiterst zware problemen: een schreeuwend te kort aan priesters, een ontstellen de godsdienstige onwetendheid, on voorstelbare sociale en econo mische wantoestanden en een ge vaarlijke crisis in het gezinsleven. Ongeveer 30% van de 500 miljoen katholieken op de wereld, wonen in Zuid-Amerika, terwijl de 150 miljoen Zuidamerikaanse katho lieken maar beschikken over 9% der priesters. In de best voorziene streken is 1 priester voor 4800 ka tholieken beschikbaar, elders ech ter maar 1 priester voor 18.000 ge lovigen. Het catechismusonderricht is voor namelijk gebaseerd op de methode van het memoriseren, d.w.z. dom weg van buiten leren, zodat er geen rekening wordt gehouden met de inpassing in de praktijk van het leven. De resultaten hiervan zijn on wetendheid en grote bevattelijkheid voor bijgeloof en bijgelovige prak tijken. Het spiritisme b.v. heeft een ver schrikkelijke invloed evenals de vrijmetselarij, terwijl de pro testantse zending, welke zeer uit gebreid werkt vooral sinds China voor de zending gesloten is grote vorderingen maakt. Achterlijk e sociale en economische toestan den zijn miserabel. Twee-derde der bevolking, vooral op het platte. land. leeft in primitieve omstandig heden. Sociale voorzieningen zijn onbekend. De huisvesting is mens onwaardig. De arbeiders in de steden staan er iets beter voor, doch hun levensomstandigheden staan nog in geen enkele verhou ding tot de eisen van de christe lijke beschaving. De enorme rijkdommen bevinden zich in handen van weinigen. In Chili is 68c/0 van het bodembezit in handen van zegge en schrijve 1500 grootgrondbezitters. Werkgevers kenmerken zich door liberale op vattingen, welke de katholieke so ciale leer totaal negeren. Ofschoon in de meeste Zuidamerikaanse lan den het communisme verboden is, vormen de toestanden de gunstig ste voedingsbodem, welke zich denken laat. Ofschoon de verhouding tussen Kerk en arbeid veel te wensen overlaat, kan men toch niet spre ken van een algemene vijandelijke houding der arbeiders ten opzichte van de Kerk. Wellicht is dit mede te verklaren uit het feit, dat de kerkelijke autoriteiten een groeien de belangstelling voor de sociale toestanden aan de dag leggen en dit demonstreren in herderlijke brieven en acties ter verbetering der wantoestanden. De achterlijke toestanden in Zuid- Amerika. nog verergerd door pries tergebrek, hebben een crisis in het gezinsleven veroorzaakt. De ar moede is meestal zo groot, datj zelfs geen geld beschikbaar is voor de onkosten van het burgerlijk hu welijk. Het aantal z.g. vrije huwe lijken neemt hand over hand toe. Scheiding, abortus, geboortebeper king zijn vrijwel algemeen aan vaarde zaken. De verschrikkelijke armoede plaatst ontelbare katho lieke arbeiders voor het dilemma: geboortebeperking, abortus of een heroïsche deugdbeoefening. Ge loofsafval is gemeenlijk het resul taat. Initiatieven Een grootscheepse manifestatie van het Internationale Eucha ristische Congres te Rio de Janeiro in Brazilië in juli 1955 is voor Paus Pius XII z.g. aanleiding ge weest de stoot te geven voor een omvangrijke campagne ter herker stening van Zuid-Amerika. Hij riep daarvoor alle Zuidamerikaanse bisschoppen in een bijzondere con ferentie te Rio de Janeiro bijeen en zond kardinaal Piazza als Zijn legaat om de conferentie te presi deren. In het gezelschap van kar dinaal Piazza zond Hij mgr. Sa- more mee, secretaris van de H. Congregatie voor Buitengewone Kerkelijke Zaken en een kenner van Zuid-Amerika. Aan de hand van de, richtlijnen, die Pius XII Zelf had gegeven, werd door deze conferentie een plan de campagne opgesteld. Zes kardinalen en 96 aartsbisschop pen uit alle Zuidamerikaanse lan den waren van 25 juli tot 5 augus tus bijeen en stichtten de CELAM, de bisschoppelijke raad voor Zuid- Amerika. Deze raad met vast se cretariaat in Bogotè, Columbia, komt elk jaar bijeen. De verschil lende secties beantwoorden aan de speciale noden van Zuid-Amerika. Het tweede congres der Zuidameri kaanse bisschoppen van 11 tot 16 november 1957 te Fomèque in Co lumbia maakte de eerste initiatie ven bekend: de oprichting van vor mingscentra voor het platteland, modelboerderijen, tehuizen voor studerenden, sportclubs etc. Paus Pius XII steunde de initiatieven op bijzondere wijze. Hij stichtte een commissie van kardinalen en pre laten van de Romeinse Curie, voor zover deze bijzonder bij de proble matiek van Zuid-Amerika betrok ken is. Dat de derde conferentie in Rome werd gehouden, is nog ge beurd op initiatief van Pius XII. Inmiddels begint de arbeid van de Zuidamerikaanse bisschoppen vrucht af te werpen. Zij hebben een beroep gedaan op de landen met veel priesterroepingen. In Spanje werd opgericht de Stichting voor samenwerking in de zielzorg. Vijfhonderd priesters uit Spanje zijn inmiddels naar Zuidameri- aanse parochies vertrokken, waar zij zich beschikbaar stellen op ba sis van 5-jaren-contracten, welke na afloop kunnen worden verlengd. Sedert vorig jaar heeft de Spaanse bisschop Morcillo van Saragossa een nieuw initiatief genomen voor de uitzending van katholieke leken naar Zuid-Amerika. Op 30 juni 1956, het tijdstip van de laatste algemene woningtelling, woonden bijna 6 miljoen Nederlan ders, d.w.z. ruim de helft (55 pet.) van de totale bevolking, in steden van verschillende grootte en 2,7 mil joen of een kwart in plattelands gemeenten. Daarnaast woonde nog 1,8 miljoen j *n kleinere en grotere ge ïndustrialiseerde en gemengd agra- risch-industriële gemeenten, terwijl bijna 600.000 personen of 5 pet in de iorensengemeenten rond de grote steden en in de specifieke woongebie- TTtn (Kennemerland, Het Gooi, wai^ Heuvelrug) woonachtig Dit blijkt uit een door het centraal voor de statistiek uitgegeven publikatie typologie van de Neder landse gemeenten naar urbanisatie graad." Van de bijna 6 miljoen „stedelin gen" in ons land leefden er 3,5 mil joen in de grote steden boven 100.000 inwoners. In de 38 kleine plattelands stadjes (2.000 tot 10.000 inwoners) waren ruim een kwart miljoen per sonen woonachtig. De meest geürbaniseerde provincie is Noordholland met ruim 72 pet van de bevolking in steden en nog eens 10 pet in verstedelijkte forensenge meenten, terwijl het platteland hier slechts 10 pet van de totale bevolking omvat. Op de tweede plaats volgt Zuidholland, waar eveneens 72 pet van de bevolking in steden is gedo micilieerd, doch waar het platteland nog 14 pet van de bevolking her bergt. De provincies Friesland, Drente en Zeeland dragen nog een overwe gend plattelandskarakter. Hier-woont nl. meer dan de helft van de be volking in plattelandsgemeenten. Limburg en Noordbrabant zijn de gewesten met het grootste aandeel van de bevolking in geïndustriali seerde plattelandsgemeenten (resp. 35 en 21 pet bij een rijksgemiddelde van 12 pet). Een vergelijking met de situatie op 31 mei 1947 leert, dat voor geheel Nederland het aandeel van de in plattelandsgemeenten woonachtige bevolking is teruggelopen van 29 tot 25 pet, terwijl het bevolkingsaandeel woonachtig in geïndustrialiseerde plattelandsgemeenten is toegenomen van 8 pet in 1947 tot 12 pet in 1956. Engelands modernste visvaartuig, een fabriekstreiler die tien miljoen gulden heeft gekost, zal volgende maand te water worden gelaten. Het schip zal zich volgend jaar, met nog een zusterschip, bij de Britse vis sersvloten voegen. Elk zal een be manning van 96 koppen hebben en zal in staat zijn veertien weken in open zee te blijven. Op deze fabriekstreilers zal de vangst worden gefileerd en verpakt om bij terugkeer in de haven onmid- aeiiijk op de markt te kunnen worden gebracht. Per dag kunnen de schepen aertig ton vis verwerken. Op initiatief van kardinaal van Roey, primaat van België, werd aan de Universiteit van Leuven een Zuidamerikaans College ver bonden. Hergeboorte rn 1956 vertrokken de eerste negen priesters. Thans werken er 30 Belgische en Nederlandse priesters in Zuid-Amerika. Twintig studeren er nog aan de Universiteit van Leuven. Wij rekenen hierbij niet de honderden missionarissen uit Ne derland, België en andere landen, die een belangrijk deel van het priesterpotentieel in Zuid-Amerika uitmaken. De herkerstening van Zuid-Amerika is door de vele initiatieven in een hogere versnelling gekomen. Zij kan ondanks dikwijls wanhopige toestanden bouwen op de vaak nog hechte ondergrond der katholieke traditie, welke ook van onder af in toenemende mate belangrijke impulsen heeft gegeven voor de re ligieuze hergeboorte van Zuid- Amerika. De Poolse partijsecretaris Gomoel ka, premier Cyrankiewiecz en hun delegatie uit partij en regering, zijn gisteren per trein In Warschau terug gekeerd van een bezoek aan Rusland Op het station verklaarde Gomoel ka: „Ons bezoek was zeer vrucht baar". En inderdaad: de dozijnen heil dronken en redevoeringen tijdens het Poolse bezoek aan de Sovjet-Unie, de redevoeringen van Gomoelka en Kroestjev in tóoskou, en de korte speech van Gomoelka bij zijn aan komst in Warschau, leken alle be stemd om te onderstrepen dat Polen en de Sovjet-Unie thans dezelfde weg naar het socialisme volgen, nadat Po len in de afgelopen twee jaar een zij pad bewandeld had. De uitgeverij „West-Friesland' te Hoorn heeft een geslaagde poging on dernomen om tegen Sinterklaas een aantal vertaalde kinderboeken van goed gehalte op de markt te brengen. „De schat op het jungle-eiland" van Ian Serraillier is het verhaal van een elfjarige jongen die met zijn oom een schat gaat zoeken op een eiland ergens in de Atlantische Oceaan. Wanneer een bewoner van dit eiland probeert de oude kaart met gegevens te stelen, beginnen de verwikkelin gen. Ontvoering, gevechten, schip breuk en meer van dergelijke span-- nende zaken zorgen ervoor dat het boek zijn weg (voor jongens vanaf 10 jaar) naar de boekenkasten we] vin den zal. „Het neefje van de tovenaar" van C. S. Lewis is een nieuw exemplaar van de Narnia-serie Van dit wonder lijke verhaal zullen ook kinderen van 8 jaar al kunnen genieten. Zij zullen met rode wangen lezen van de grote Leeuw en van de tover-koningin. De sprekende dieren geven aan dit boek een bijzonder karakter en een vor mende waarde. Dit laatste kan ten aanzien van de liefde tot het dier be slist nog sterker worden beweerd van „Mijn circusdieren' van Paula Busch in de uitstekende vertaling van M. v Doveren-Nopol. In dit boek vertelt de eigenares van een reeds vele jaren befaamd circus van haai ervaringen met dieren. Een boek dat het hart van iedere dierenliefhebber za] ste len. Een ander cireusboek kreeg even eens een prachtige vertaling en wel van de hand van de bekende circus schrijver Frits van Dixhoorn: „Pas op, Pondelli van Christa Ruhe. Voor jongens vanaf tien jaar zullen de belevenissen van het jochie Frie- del ongetwijfeld steeds verbonden blij ven met de „onsterfelijke" romantiek van de piste Dan is er tenslotte nog een boek „De olifanten van Sarga- bal" door René Guillot voor meisjes en jongens vanal tien jaar. Hier vindt de jeugdige lezer naast spanning ook voldoende romantisch sentiment. Dit verhaal werd vele malen bekroond en maakte zowel in de Duitse als de Engelse vertaling grote opgang. Het zelfde zal naar onze mening met de goede vertaling van Erik Uyldert het geval zijn. De Duiste „arbeiderspater" Lep- pich doet sterk denken aan de Franse Abbé Pierre. Beiden zijn bezield van eenzelfde ideaal: de mensen in hun nood te helpen, ze de weg te wijzen naar een gelukkig bestaan. Beiden blaken van een heilig vuur, fasci neren de massa, omdat ze zonder omwegen spreken van hart tot hart. Pater Leppich, geboren in Ratibor in Opper-Silezië, is een van de 12 miljoen Oostduitse vluchtelingen. Nood, leed en honger drukten hun stempel op zijn kinderjaren. Maar: thuis werd gebeden. Dit is de ver klaring van het feit, dat de priester Leppich zo vaak spreekt van de ster ke wortels, die deze jaren in hem geslagen hebben. Een vader, die zich een leven lang voor zijn kinderen moest afbeulen, had gemakkelijk communist kunnen worden. Maar na een vlucht vol el lende en ontbering is hij biddend ge storven. Een telegram riep P. Lep pich van de preekstoel naar het sterf bed van zijn vader. Hij moest de dode zijn laatste kleren uittrekken, omdat een broer juist dezelfde dag in lompen uit Rusland was terugge keerd. Bij iemand die onder zulke omstandigheden aan het doodsbed van zijn vader staat, moet de woede van een fanatieke nihilist losbran den óf het heilig vuur van de man die hongert en dorst naar de gerech tigheid. Van deze dorst naar de gerechtig heid spreekt elke bladzijde van dit boek. Pater Werenfried van Straa- ten tekende hem als ,,de wilde Duitse jezuiet, die van op een vrachtauto on telbare menigten geselt met de God delijke waarheden'" Het boek, dat we hier inleiden, „Evangelie in overall'", is er vol van. Opruiende preken zijn het ech ter niet, wèl vaak felle aanklachten tegen maatschappelijke toestanden. Het is de verkondiging van het evan gelie, afgestemd op de verscheurde mensheid van vandaag, met haar no den, wantoestanden, onrechtvaardig heden, wreedheden en liefdelooshe- den. Wanneer men Degint te lezen, kost het moeite op te houden. Direct op de man af, spreekt P. Leppich ook óns aan. Men wordt er stil van en vraagt zich af: kan de mensheid nog ooit hopen op een betere toekomst? „Ja" zal het antwoord alleen dan zijn, wanneer de mensheid terug keert naar de Blijde Boodschap, naar Hem, Die de Weg, de Waarheid en het Leven is. (Uitgave Lannoo, Tielt- Den Haag). J. H. In de Fontein-boekerij zijn enkele herdrukken van veelbesproken ro mans verschenen. Het ene is „Zuster Luc", thans ook met foto's uit de film geïllustreerd. De vermelding bij de eerste druk, dat het verhaal van A tot Z authentiek zou zijn, is nu natuurlijk verdwenen. Er is te veel bekend geworden, om dit te kunnen volhouden. Maar als levendig en zui ver geschreven roman kan het zeker boeien. Kritische lezers weten, dat hier niet de volledige kijk op het kloosterleven wordt gegeven. De andere herdruk is die van Barrets „Gods Linkerhand", het ver haal van de man in China, die zon der priesterwijding toch als priester optreedt in een klein dorp. Een pre cair gegeven, dat door zijn uitwer king echter alle eerbied voor het heilige intact laat. Nieuw in de Fontein-serie is „Mon sieur Hulot op vakantie", een boek naar Jacques Tati's bekende film gemaakt. Het verhaal tekent de on beholpen meneer Hulot met zijn ver warring stichtende verrassingen heel amusant en de sfeer van zo'n va kantie-oord aan de Bretonse kust is goed getroffen. Kostelijk zijn de vele tekeningen van Pierre Etaix. Deze korte roman van Lou Vleu gelhof leidt ons binnen in het ge- dachtenleven van een 18-jarig meis je, leerlinge van de hoogste klas gymnasium, vol van de wonderlijke tegenstrijdigheden en verlangens in de groei naar de volwassenheid. Ze heeft al bittere ervaringen gekend, de dood van een vader, die haar be grijpende vriend was, de onmoge lijkheid van echt contact met een oppervlakkige moeder, die haar zelfs d liefde voor een leraar ontsteelt, de teleurstelling in de relatie m'et een cynische schoolvriend, die ook elders vastheid in de liefde zoekt En zo gaat ze dan „naar de aarde der vol wassenen, die ik reeds heb verkend" met lood in de schoenen. Omdat het moet. Lou Vleugelhof is erin ge slaagd heel dit amalgama van gevoe lens, verlangens, observaties, over winningen en nederlagen te vatten in een sober en sterk proza. Het grijpt -en boeit door een toon van bitterzoete melancholie, die zichzelf toch weet te overwinnen in de durf, het grote leven aan te vatten. Deze roman, waarvoor de schrijver een reistoelage ontving van het ministe rie van O., K. en W., kunnen we volwassenen ter lezing aanbevelen. Een helder, evenwichtig en in structief boek heeft ir. L. J. M. Fe- ber geschreven over de vraagstukken van het kolonialisme en al wat daar mee samenhangt. Hij spaart het blanke ras niet bij de beschrijving van de kolonisatiemethodes, doch waarschuwt ook tegen overijling in het schenken van de vrijheid uit il lusionisme of gemakzucht en eigen baat. „Soevereiniteit overdragen is gemakkelijk; er is slechts een penne- streek voor nodig. Het is heel wat moeilijker om te beoordelen of in een volle, eigenlijk slechts een bevolking, de grondslag aanwezig is om zijn soevereiniteit te schragen tot eigen geluk". De schrijver waarschuwt echter ook, heil te verwachten van eenl'leiding en hulpverlening door blanken, die de zin van het leven erloren hebben, die in dynamisch zon der bezinning, door de manager ziekte aangetast slechts technische bijstand kunnen bieden. We zullen de moeizame weg-terüg moeten vinden naar de „dwaasheid van het Kruis". „De rol van het westen in het spel der wereldleiding is zéér waar schijnlijk niet uitgespeeld, doch als solospel loopt die rol ten einde. In een wellicht niet verwijderde toe komst zal het blanke ras moeten aanvaarden, dat de mensheid wordt geleid door een samenspel van ge kleurd en blank. Dit samenspel kan een bron van welzijn voor de mens heid zijn nadat het voor vele solo spelers van weleer een zaak van be rusting, van zelfoverwinning zal zijn geweest" Opstand der Rassen is een Pax- uitgave. De 35 wedstrijden, die in juni in Zweden voor de eindronden van het toernooi om het wereldkampioenschap werden gespeeld, zijn in totaal door 800.888 betalende bezoekers bijge woond. De bruto ontvangsten bedroe gen 11.981.683 Zweedse kronen (ruim 8,5 miljoen gulden). Na aftrek van alle kosten blijft een batig saldo van 1,2 miljoen kronen (meer dan 850.000 gulden) over. Het hoogste aantal betalende bezoe kers trok de wedstrijd BraziliëRus land (50774), die in Goeteborg voor de achtste finales werd gespeeld. De fi nale tussen Brazilië en Zweden werd door 48.323 toeschouwers bijgewoond. De FIFA ontving van het organi satiecomité 990.556 kronen, de Zweed se voetbalbond 1.650.000. De premie voor wereldkampioen Brazilië bedroeg 450.000 kronen. Tijdens een jachtpartij die in het duingebied onder Bergen aan Zee is gehouden, werd de 72-jarige gepen sioneerde jachtopziener Jan Witte brood uit Bergen getroffen door een op korte afstand afgevuurd schot ha gel. Zijn beide benen werden door zeefd met hagelkorrels. Hij werd on middellijk per auto naar het St. Eli- zabethziekenhuis te Alkmaar ver voerd. De heer Wittebrood nam als gast aan de jachtpartij deel. Hij heeft erkend Jat het ongeval aan zijn eigen onvoorzichtigheid te wijten is. Zoveel kan men niet in Frankrijk hebben gereisd, of dit album opent weer nieuwe gezichtspunten. Piet Bakker wijdt zijn aandacht niet alleen aan het toeristische Frankrijk, maar ook aan de onvergankelijke Franse geest. Fleel het Franse land treedt uit dit album tevoorschijn. Het grootse Parijs, de nijvere wijnstreken, de kastelen aan de Loire en de zuidelijke sfeer van Corsica. De vele kleuropnamen, bestemd voor dit nieuwe album, munten uit door harmonisch kleurenspel en vaak door een aparte visie. Laat u deze aanwinst voor uw boekenkast niet ontgaan Het album bevat reeds een 12-tal kleu renfoto's, terwijl de overige verkrijgbaar zijn op de punten, die verpakt zijn bij Douwe Egberts koffie, thee en Moccona. De prijs van het album is U kunt het verkrijgen bij Uw winkelier of bestellen bij de reclame-afdeling van Douwe Egberts, Postbus 2076, Utrecht.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1958 | | pagina 7