Ontstellende woningnood en duur huishouden TROELSTRA BEWERKTE DE VAL VAN GENERAAL SNIJDERS LUYCKS Conflict Maria Callas met opera New York GROTERE VRIJHEID Reclame-congres pleit voor commerciële t.v. Polen vandaag 11 DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 8 NOVEMBER 1938 Kleding en schoenen Vrouw moet werken In één maand 3200 nieuwe leden bij de K.A.B. Britse mijnwerkers verwerpen loonaanbod Alcoholisme in het voortgezet onderwijs Nog geen toegang voor onderwijzers, tot de universiteit Interpellaties Opzienbarend Keerpunt Moedige sergeant u ZIET 'T IN PANORAMA! Een echtpaar uit onze ge- j nesten bracht enkele ive- ken door in Polen. In vier j artikelen vindt u hun inte- ressante indrukken weer- J gegevenHierbij gaat hun S tweede beschouwing li Om zich de financiële moei lijkheden van het Poolse gezin goed te realiseren, is het nodig, enkele cijfers betreffende lonen en prijzen in zich op te nemen. Over het algemeen verdienen diegenen het meest, welke recht streeks bij het produktieproces zijn ingeschakeld. Zij komen ge makkelijk aan netto 2000-5000 zloty per maand, in speciale be roepen (zoals bijvoorbeeld mijn werkers) worden nog hogere lonen verdiend. De beroepen uit de sector van de dienstverlenin gen (waartoe bijvoorbeeld vele ambtenaren en intellectuelen be horen) worden lager gehono reerd, meestal tussen 1000 en 4000 zloty per maand. Bepaalde groepen (zoals verpleegsters) komen zelfs nog niet aan 1000 zloty. Bij de uitbetaling van lonen en salarissen wordt (evenals in andere communistische landen) van de werk nemer een zg. vrijwillige bijdrage verwacht voor een of ander bijzon der doel, dat in Polen echter geen speciaal politiek karakter draagt. Zo wordt al geruime tijd geld verza meld voor het Grünwaldgedenkteken een herinnering aan de slag van Grünwald - Tannenberg, waar de Pools-Litause troepen op 15 juli 1410 de Duitse Orde versloegen. De bij drage van oktober 1958 is bestemd voor het Poolse volksleger dat juist 15 jaar bestaat. Hoe staat het nu met de prijzen Gelukkig liggen deze voor de meest dringende levensbehoeften aan de lage kant. Het brood, dat van goede kwaliteit is, kost 3% zloty per kilo gram, aardappelen 12, vlees 2070 rijst 13 zloty per kilogram. Duurder zijn reeds boter (55100 zloty), kof fie (300 zloty) en thee (180 zloty per kilogram). De prijzen van het fruit zijn dit jaar, door de overvloedige oogst, bijzonder laag; zuidvruchten zijn echter niet te krijgen. De huishuur is evenmin een post, die veel geld opeist. Voor nieuwe woningen is deze vastgesteld op 3 zloty per m2. Met inbegrip van cen trale verwarming is de huurprijs on geveer 300 zloty per maand. De openbare nutsbedrijven als elektrici- teits-, gas- en waterleidingbedrijven leveren eveneens tegen lage prijzen. Ook de openbare vervoermiddelen zijn goedkoop. Een tramrit in War schau kost (onafhankelijk van de duur) V2 zloty. Ook het reizen per trein is niet duur. De taxitarieven zijn zo laag, dat ze binnen het be reik van de grote massa liggen. Alles wat met ontwikkeling en ont spanning samenhangt is eveneens goedkoop. Een krant kost V2 zloty, een plaats in de bioscoop 2V2 zloty, (voor breedschermfilms echter 10 zloty), een plaats in de schouwburg 1030 zloty. De boeken zijn laag in prijs. Alle onderwijs wordt kosteloos gegeven. Hoger onderwijs staat open voor ieder die de nodige capaciteiten heeft onafhankelijk van politiek of gods dienst en bij financieel onvermogen wordt in ruime mate geholpen. Ieder een in Polen, die dat wil, is in staat enkele weken per jaar met vakantie te gaan. Het verblijf in de talrijke vakantiecentra is bijzonder goedkoop en de verzorging uitstekend. Iedere grote fabriek en iedere maatschap pelijke groep heeft zijn eigen vakan tietehuizen, waarvan er in totaal 1500 bestaan. Zo kwam ik in het bergdorp Zako pane door een samenloop van om standigheden terecht in een pension voor hoogleraren, waar het zeer ge animeerd toeging. De overige sociale voorzieningen zijn eveneens zeer ruim. Medische verzorging in de ruimste zin des woords en ook zie- kenhuisverpleging zijn geheel koste loos. De prijzen van kleding en schoeisel liggen voor de grote massa te hoog om regelmatige aanschaffing moge lijk te maken. Een herenkostuum, van goede kwaliteit en naar maat gemaakt, kost 3500 zloty, wat meer is dan het maandsalaris van menig- (Advertentie) een. Een slobber-confectiepak kan men daarentegen reeds krijgen voor 500 zl. Een herenhoed is verkrijgbaar voor een paar honderd zloty, maar er zijn er ook van 3000. Dames en heren dragen in Polen dan ook geen hoeden, uitzonderingen daargelaten. Artikelen van woninginrichting zijn eveneens zeer duur. De aanschaffing van een eigen auto of scooter is slechts mogelijk voor een enkeling. Een 4-persoons auto (merk Warszawa) kost 120.000 zloty, een scooter 22.000. (De benzine kost 4.8 zl. per liter). Een eenvoudige berekening leert, dat het loon van de man alleen meestal niet voldoende is voor de behoefte van het gezin. Zeer vele gehuwde vrouwen hebben dan ook een volledige werkkring buitenshuis. De kinderen worden intussen ver zorgd door een grootmoeder of ouder zusje of opgeborgen in speciaal daarvoor ingerichte bewaarplaatsen. Het is een verheugend feit, dat de economische omstandigheden in Po len de laatste jaren een tendens tot verbetering tonen, doch ondanks alle inspanning moet nog op enkele moei lijke jaren worden gerekend. Merk waardig is in dit verband, dat vele mensen in Polen in de mening ver keren, dat in West-Europa een zeer grote welvaart heerst en dat ieder een soort van kleine kapitalist is. Het kostte mij weinig moeite aan de hand van cijfers en feiten, deze misvatting te corrigeren. Een probleemwaarmee speciaal de Poolse hoofdstad Warschau heeft te worstelen, is de ontstellende wo ningnood. Deze wordt begrijpelijk als we bedenken dat deze stad tij dens de oorlog voor bijna 100 pet. verwoest is. De herbouw er van is dan ook een van de meest gigan tische wederopbouw-projecten in Europa. Als we in aanmerking nemen, dat Warschau als hoofdstad en regerings centrum over talloze openbare gebou wen moet beschikken, dan wordt het duidelijk, waarom de meest intense bouwbedrijvigheid er nog niet in ge slaagd is, de woningnood uit de we reld te helpen. Ieder Warschaus ge- zn heeft dan ook slechts de beschik king over 1 of 2 vertrekken. Ook Pools meisje in klederdracht der Hooglanden. de Poolse communistenleider Wlady- slaw Gomoelka heeft slechts een be scheiden appartement. Noch het gebrek aan woonruimte noch de moeilijke financiële toestand hebben afbreuk gedaan aan de tra ditionele gastvrijheid van het Poolse volk. De oude Poolse spreuk: ,,Een gast in huis, God in huis" wordt nog onverminderd in ere gehouden. Het ruimtegebrek geldt niet alleen t.a.v. de woningen, maar ook voor andere gebouwen. Zo bezocht ik eens een ziekenhuis (overigens een van de beste klinieken van Warschau), dat indertijd was geprojecteerd voor 250 patiënten, doch waarin thans constant C30 zieken worden verpleegd. Onderzoekkamers, operatiekamer en dergelijke hulpvertrekken zijn tot 'n minimum teruggebracht. Kamers voor klassepatiënten zijn er niet. De vroegere grootgrondbezitster ligt op dezelfde zaal als de onderwijzeres en de conductrice. (Slechts voor enkele zeer ernstige patiënten is een aparte kamer beschikbaar). Polen kent nog slechts één maatschappelijke klas se. Gelukkig heeft de zg. nieuwe klasse, door Milovan Djilas in zijn bekende boek aan de kaak gesteld, in de Volksrepubliek Polen slechts een bescheiden omvang aangenomen. (Advertentie) MOSTERD r SINDSt,60/JAAR ONMISKENBAAR AAN DE TOP De Metropolitan Opera te New York heeft medegedeeld, dat zij haar contract met de sopraan Maria Callas heeft geannuleerd, nadat de zangeres geweigerd had zich aan de overeenkomst te houden. Op verzoek van de zangeres was vorig jaar bij het opmaken van het contract voor dit seizoen een lijst opgenomen van de opera's waarin zij zou zingen. Vorige week had zij plot seling laten weten dat zij niet in ,,La tvaviata" wilde optreden, één van de opera s die in de overeenkomst was genoemd. De opera verzocht haar toen in „Lucia di Lammer- rnoor te zingen, hetgeen zij wei gerde. Daarop werd het contract met de zangeres geannuleerd. Haar honorarium zou 18.000 dollar hebben bedragen. Haar plaats zal worden in genomen door de uit Wenen afkom stige Leonie Rysanek. De algemene directeur van de Me tropolitan Opera, Rudolf Bing, zei hij niettegenstaande het feit dat Maria Callas over een prachtige stem beschikt, verheugd was dat de over eenkomst was opgezegd. Toen Maria Callas in februari jl. te New York in ,,La Traviata" zong hadden vrscheidene recensenten kri tiek op haar vertolking. Het is niet de eerste maal dat de zangeres dergelijke moeilijkheden heeft. Vorig jaar zegden de opera's van Wenen en San Francisco hun contract met haar op. In januari van dit jaar zorgde zij voor een schan daal door in Rome op een gala voorstelling, die o.a. door president Gronchi van Italië werd bijgewoond na de eerste acte te weigeren verder op te treden. Ook heeft zij een con flict met de Scala Opera van Mi laan. Maria Callas heeft in een telefoon gesprek met New-Yorkse kranten la ten doorschemeren, dat Bing te veel van haar vergde. Zij vond het „zeer moeilijk en helemaal niet verstan dig" om de Traviata of de Lucia tussen de „zware" opera MacBeth door te zingen. „Ik kan mijn stem niet als een lift omhoog en omlaag laten gaan. Dat zou in strijd zijn met mijn artisticiteit", aldus had Maria Callas Bing toegevoegd. In de maand oktober bracht de actie „Voor wat hoort wat II" ruim 3200 nieuwe leden bij de KAB op. Deze onH6 0vo!'dt 'n deze maand tijdelijk ondei broken door de actie „Wees een bint voor een kind", waarbij de pro pagandisten voor elk aangeworven lid Of n?f,oraen ,hetadres Van een ziek invalide kind kunnen opgeven waaraan de Centrale propaganda Dienst dan met Sinterklaas een aar dige verrassing stuurt. Er zijn reeds nenl vVan afdel,nSpr> berichten bin nengekomen, waaruit blijkt, dat men voor dit doel plaatselijk bepaalde teerf" 6n °f kindprtphuizen adop- De 700.000 mijnwerkers der Engelse kolen industrie hebben in een geheime stemming een loonaanbod van de na tionale kolenraad verworpen, niette genstaande de leiders van hun vak bond hadden aangedrongen op aan vaarding. Het aanbod van de nationale kolen- raad houdt voor arbeiders op dagloon een loonsverhoging van 7 shilling en zes pence per week in, op voorwaarde dat de stukwerktarieven voor de duur van negen maanden zouden worden bevroren en dat in 100 geselecteerde mijnschachten voortaan weer op za terdag zou worden gewerkt. De mijnwerkers willen deze voor gaarden niet aanvaarden. Hierover zal nog verder worden onderhandeld. In een verslag over de maatschap pelijke omstandigheden in Polen mag één vraagstuk niet onvermeld blij- ven, nl. het probleem van het alco holisme. Het Poolse volk heeft altijd al een zekere voorliefde gehad voor het geestrijk vocht, doch de ver- j schrikking van de laatste oorlog met de daarop volgende chaos, benevens de moeilijke levensomstandigheden, beblien dit kwaad ten zeerste in de Hand gewerkt. Veertig jaar geleden: november De feiten spreken een ontstellende 1918; een wilde periode in de Ne- taal. Volgens semi-officiële cijfers f derlandse geschiedenis brak aan. zouden er op een totale bevolking j)e eerste wereldoorlog, die ruim van ruim 28.000.000 ongeveer 2 mh-i vjer jaar had geduurd, liep naar zijn joen chronische alcoholisten voorko-ein£je_ machtige Duitslanddat men. Ook bij nog schoolgaande kin- vereniaina met Oostenrijk een deren heeft deze misstand ver om1 m vereniging met uusit.ui ijk zich heen gegrepen. Men hoeft niet j militaire kracht had ontplooid, wei- lang in Polen te vertoeven om zich j fee Europa verbijsterde, was in het persoonlijk van het bestaan van dit defensief gedrongen. Langzaam euvel te vergewissen. Reeds in de j maar Zeker rukten de geallieerden. vroege avonduren ziet men een aan tal mensen zich uit de cafés losma ken. die zich nauwelijks meer staan de kunnen houden. Ook in de open bare vervoermiddelen treft men der gelijke individuen herhaaldelijk aan. De bestrijding van deze maatschap pelijke plaag is moeilijk. Een verhoging van de wodka- prijs (thans 60 zloty per liter) geruggesteund door Amerika, uit hun stellingen op en brachten de onoverwinnelijk geachten tot wij ken. In Oostenrijk-Hongarije was de revolutie uitgebroken, waarop een afzonderlijke vrede volgde. In Duits land zelf begon het geloof aan de zege bedenkelijk te wankelen, toen zelfs het was 3 november de brengt het gevaar van de gehei- I matrozen te Kiel tot rebellie over- me destilleerderii met zich De ^ngen. Ook in ons land, waar de me destine j j massa honger leed, werd het onrus- laatste tijd wordt een intensieve tiger. De ontevredenheid in het le- bestrijdingscampagne gehouden, ger, veel te lang gemobiliseerd, nam waarin de huidige communisti sche machthebbers en de kerk hand in hand gaan. De resulta ten zijn voorlopig nog gering, maar het is niet onmogelijk, dat bij een verdere verbetering van de economische toestand het kwaad weer tot zijn vooroorlog se omvang kan worden terug gebracht. hand over hand toe en demon streerde zich tenslotte in de Hars kamp-muiterij. Generaal Snijders greep met harde hand in en zette alle militaire verloven stop, wat natuurlijk olie op het vuur bleek. Wel temperde de regering dit harde besluit door de maatregel te beper ken tot het regiment, dat zich aan de relletjes had schuldig gemaakt en later weer tot degenen die er aan hadden deelgenomen, maar toen (Van onze onderwijsmedewerker) Minister Cals heeft in zijn wetsontwerp op het voortgezet onderwijs niet alleen duidelijk willen afgrenzen, welke studie richtingen voor de jeugd zullen openstaan, maar hij heeft ook voor elke leerling binnen het eenmaal gekozen schooltype de mogelijkheid willen scheppen, de persoonlijke talenten op een eigen wijze te ontplooien. Deze differentiatie in het onder wijs is reeds lang voor het verschij nen van het wetsontwerp een onder werp van heftige discussies geweest. Niet ten onrechte is daarbij verwe zen naar het Amerikaanse onder wijsstelsel, waarin deze persoonlijke vrijheid van de leerling ten aanzien van de keuze der vakken tot verla ging van het wetenschappelijk peil heeft geleid. De minister gebruikt dit zelfde voorbeeld om aan te ge ven, dat bij deze weg beslist niet wil opgaan. De sterke tegenstand vanuit het VHMO heeft kennelijk toch wel zoveel effect gesorteerd, dat de mi nister de keuzevrijheid van de leer lingen in het toekomstige VWO zeer beperkt wil houden. Slechts in de hoogste 2 leerjaren zal er een kleine variant kunnen worden aangebracht, die tot een overeenkomstige nuance in het eindexamen kan leiden. Zelfs de uitdrukkelijke beperking van de eindexamenvakken tot 6, zoals in het Bilderberg-rapport voorgesteld, heeft de minister niet willen overnemen. Gematigde vorm Doch ook deze gematigde vorm van splitsing in kern- en keuzevak ken zal naar onze verwachting nog op felle tegenstand stuiten vanuit het middelbaar onderwijs. Dit temeer, omdat min. Cals hardnekkig vastge houden heeft aan zijn opzet, voor af gestudeerden uit het VWO de toe gang tot alle faculteiten van' de uni versiteit gelijkelijk open te stellen. De verantwoording van deze stap wordt gedragen door de invoering van eenvoudig Latijn in het Athe neum (vgl. hbs) e door de stelling, dat de universiteitsstudent niet reeds alle benodigde geestelijke bagage als nulde-jaars hoeft mee te brengen- Dit laatste argument heeft ons niet bijs ter kunnen overtuigen. Natuurlijk moet men het met de bewindsman eens zijn, dat een school niet ver plicht behoeft te worden elke beno digde bouwsteen voor verder onder wijs aan te dragen. Maar is de situatie in het acade misch milieu thans zodanig, dat men op een vrijwillige aanvulling van kennis-tekorten rekenen mag? Of zal daartoe controle en stimu lans nodig zijn? Betekent dit dan niet, dat de oud-leerling van het VWO achteraf nog een aanvullend eind-examen moet afleggen? En wie uit het universitaire docerend college zal zich willen belasten met een eventuele controle? Het wil ons voorkomen, dat de mi nister hier een onderwijsvraagstuk binnen het voortgezet onderwijs heeft „opgelost" door het een deur verder te schuiven. De royaliteit, waarmede intussen alle faculteiten voor afgestudeerden uit het VWO worden opengesteld, steekt schril af bij de karigheid, waarmede andere schooltypen van toegangsbewijzen worden voorzien. Het valt te verwachten, dat dit met name de kweekschool voor onderwij zers zwaar op de maag zal liggen. Door als normale vooropleiding tot de kweekschool het MAVO (vgl.ulo) aan te wijzen, blijft er automatisch een grote kloof tussen dit middelbaar beroepsonderwijs en de universiteit. Zoals bekend zijn er vele stemmen opgegaan, het HAVO (vgl.mms) als vereiste vooropleiding tot de kweek school te stellen. Daardoor zou de kwekeling toch wel zeer dicht tegen het VWO aanleunen en met grotere klem om toelating tot de universi taire studie kunnen verzoeken. On danks het streven van de minister naar doorstroming wordt er geen uit drukkelijke mogelijkheid vermeld buiten het VWO, om alsnog tot een of enkele faculteiten toegang te kun nen verkrijgen. De onderwijzers mo gen zich nog enigermate troosten met de gedachte, dat ook nergens uit drukkelijk een toekomstig toegangs bewijs uitgesloten wordt. Maatschappelijke organen Het is op korte termijn niet mo gelijk, het wetsontwerp op het voort gezet onderwijs geheel op alle con sequenties te doorzien. Enkele woor den wilden wij toch nog wijden aan een stokpaardje van minister Cals, dat op vele bladzijden van de Me morie van Toelichting komt opdra ven: de oprichting van maatschap pelijke onderwijsorganen. Al jaren geleden heeft de minister er op aan gedrongen, dat uit particulier initia tief zodanige organen op onderwijs gebied worden gecreëerd, dat deze aan de minister van onderwijs het vereiste tegenspel kunnen geven. Er is destijds nogals sceptisch over deze gedachte gesproken, mede door dat door de geest der tijden direct aan publiekrechtelijke organen werd gedacht. Thans herhaalt de minister zijn gedachten en stelt zelfs in zijn wetsontwerp de eventuele taken voor deze maatschappelijke onderwijsor ganen in elementaire vorm op: niet alleen zou aan deze lichamen door de minister advies kunnen worden gevraagd bij het nemen van beslis singen op onderwijsgebied, maar zelfs wil de minister het in de toe komst mogelijk stellen, dat de wetge ver zich op bepaalde en uiteraard beperkte terreinen terugtrekt, om de uitvoering en vormgeving van on derdelen der onderwijsorganisatie aan het particulier initiatief terug te schenken. Met name wordt door de minister thans reeds genoemd: het stimuleren, respectievelijk inperken van diverse gedifferentieerde eind examen-programma's in het Voorbe reidend Wetenschappelijk Onderwijs. Een en ander uiteraard zonder in de wettelijke bevoegdheden van de Rijksinspectie te treden. Wij achten deze gedachte van minister Cals voortreffelijk. Duidelijker kan nauwelijks het subsidiariteitsbeginsel op on derwijsgebied worden geconcre tiseerd. Wij betreuren het daar om, dat de uitnodiging van de minister tot heden zo weinig weerklank vond. Weliswaar heelt kortelings een re organisatie in het toporgaan van het r.-k. onderwijs, de Nederlandse r.-k. Schoolraad, plaats gevonden, waar bij de Contactraad, het advies college van de Schoolraad ingrij pend werd herzien. Thans omvat de Contactraad 35 leden, verdeeld in de secties LO, NO en VHMO. Maar wij treffen daarbij slechts 6 vertegen woordigers van de ouders der leer lingen aan. Zodoende beantwoordt dit instituut nog niet aan de bedoe ling van de minister, die zich de maatschappelijke onderwijsorganen 1 voorstelt, als gelijkelijk samengesteld uit besturen, docenten en ouders. wilde de onverzoenlijke generaal weer het hele regiment voor straf naar de grens sturen. Een en ander leidde er toe dat op 5 november in de Kamer de inter pellaties van de heren ter Laan en Troelstra werden behandeld. Schaper deed het wel straf, maar toch nuch ter; Troelstra echter, die al bezig was zijn hoofd te verliezen, pakte geëmo tioneerd uit. Hij sprak over de 7000 leden tellende bond van dienstplich tigen als van „sociaal-democratische regimenten in het leger die staan met het geweer aan de voet." Hij eiste het aftreden van generaal Snijders. „Wan neer de regering deze man niet afzet, dan moet zij zelf worden afgezet," riep hij uit en preludeerde al enigszins op de revolutie, zoals hij dat op andere plaatsen reeds duidelijker had gedaan. Minister Ruys de Beerenbroeck ant woordde kort en goed, dat al de maat regelen om de geest in het leger te verbeteren en de verzorging op hoger peil te brengen, genomen moesten worden ongeacht de gevolgen voor de verantwoordelijke personen. De minister van oorlog, jhr. Alting von Geusau, wees alle grieven wat al te bruusk af. De volgende dag, waar schijnlijk daartoe aangemaand door de andere leden der regering, erkende hij de door de legerleiding gemaakte fouten wel en kwam met de volgende opzienbarende verklaring: „Ik meen dat ik bij de hervormingsarbeid be zwaarlijk zal kunnen rekenen op de tegenwoordige opperbevelhebber, die naar mijn oordeel, trots al zijn voor treffelijke eigenschappen, als mens en als militair, er niet in geslaagd is, de geest van de nieuwere tijd te vatten. Ik heb de opperbevelhebber met het vorenstaande in kennis gestéld en de generaal dient nog heden zijn verzoek om ontslag in." Deze verklaring maakte een enorme indruk. Het liberale Handelsblad sprak, niet zonder reden van „het keerpunt van ons legerbeleid" en vele officieren voelden de grond onder zich wijken, toen de geduchte Snijders, de rots in de branding, onder de golven der publieke opinie verdwenen was. Niet iedereen juichte. Prof. Colen brander verweet de regering haar maatregel, temeer omdat dit z.i. niet op eigen initiatief, maar op aandrang van Troelstra gebeurd was. Generaal Snijders zat het natuur lijk bovenmate dwars. Acht jaar later liet hij zich over zyn val nog verbit terd uit in het Haagse Maandblad. Hij schreef o.m.: „De regering heeft niet weten te verhinderen, dat mijn ontslag weliswaar niet in naam, doch fei telijk geschiedde, onverhoeds, op bevel van een volksmenner, die reeds met het revolutiebesluit in zijn zak liep." Dit laatste is niet juist, maar dat het behaalde succes Troelstra nog overmoediger maakte, is moeilijk te ontkennen. De slappe houding van di verse autoriteiten waarover later meer drongen het verstand van (Advertentie) Troelstra nog verder achteruit en de wervelwindachtige beroeringen in het buitenland droegen mede daartoe bij. De vlucht van de Duitse keizer werkte toen als de klap op de vuurpijl. In de morgen van zondag 10 novem ber het was half zes en nog donker arriveerde bij ,,'t Withuis" te Eys- den een negental auto's. Duitse offi cieren stapten uit en eisten op hoge toon doorlating aan de Nederlandse grenswacht. Deze stond dit niet toe en alarmeerde sergeant Pinckaers, die zich evenmin van zijn stuk liet bren gen en het de heren duidelijk maakte dat hij in geen geval gewapende per sonen de grens zou laten passeren. Ook toen de generaals dreigden met geweld, hield de sergeant voet bij stuk. hoewel hij niet meer dan vier infanteristen tot zijn beschikking had. Omdat, zoals later bleek, gevreesd werd, dat vrachtauto's met commu nistisch gezinde soldatenraden het gezelschap op de hielen zaten, legden de hoge heren zich bij de beschikkin gen van de sergeant neer; deze tele foneerde daarop naar Maastricht om orders van zijn commandant. Hij wist toen nog niet dat ook de Duitse kei zer van de partij was; dat bemerkte hij pas bij het aanbreken van de dag, doch de man bleef er ijskoud onder. De keizer maakte een praatje met de sergeant, vroeg of het rustig was in Nederland en vertelde wat over zijn vroegere bezoeken aan ons land. Pas enkele uren later arriveerden de Nederlandse officieren, die niet minder, stomverbaasd waren. De „gas ten" werden met onderscheiding ont vangen en nadat zij hun wapens had den afgegeven en hun auto's in de steek gelaten, gingen allen te voet naar het station Eysden om op de trein uit Visé te wachten. Inmiddels was bekend geworden wat zich afge speeld had. Bij honderden trokken de Limburgers, waaronder veel Belgi sche vluchtelingen, naar het station en de uitroepen waren beslist niet vrien delijk. Zodra de trein binnen was besteeg Wilhelm een coupé en liet zich niet meer zien. De opwinding welke dit feit ver oorzaakte was ook buiten Nederland groot. De neergang van deze als half god in Duitsland vereerd geweest zijnde wereldheerser, gaf miljoenen een schok en voor velen in ons land was het alsof met hem een wereld ineenstortte. Mèt burgemeester Zim merman van Rotterdam, die als de sterke man gold, dacht Troelstra, dat de in Duitsland uitgebroken revolutie, niet bij Zevenaar voor een vlag zou blijven stilstaan. Wat er nog aan rem mingen aanwezig was schoot los in het gemoed van de socialistische lei der en ook hij hief de revolutievaan. Hoe hem die uit de hand werd gesla gen zullen wij in een volgend artikel beschrijven. Troelstra, revolutionair U hoort 't door de radio... U leest 't in de krant... REPORTAGES HEET VAN DE NAALD: Dit respect-afdwingende werkstuk van minister Cals en zijn vele mede werkers biedt nog stof voor verder gaande discussie. Wij willen het voor het ogenblik hierbij laten. Maar niet zonder uitdrukkelijk nogmaals te heb ben gesteld, dat eindelijk, eindelijk dan een hanteerbaar werkplan op tafel ligt. Moge de volksvertegen woordiging beseffen, dat, hoe juist velerlei kritiek ook moge zijn een onvolmaakt onderwijsplan beter is dan planloosheid. Het Genootschap voor Reclame, dat gisteren zijn tweedaags congres te Utrecht besloot, heeft vooral felle kritiek laten horen op het regerings beleid met betrekking tot de com merciële t.v. Voorzitter jhr. W. van Andringa de Kempenaer wilde van al dat ge schipper van de regering niets we ten. En met hem spraken zich een zestal inleiders vierkant uit voor de commerciële t.v. Onder dit zestal bevond zich de heer O.M.E. Loupart oud-lid van het presidium van de raad van bestuur van de Philips-fa- brieken. Commerciële televisie be schouwde hij ais „het modernste en doeltreffendste" van alle reclame media. Hij sprak zijn bevreemding uit over het feit, dat Nederland, dat toch in de Euromarkt mee wil spe len, ten aanzien van de commerciële t.v. „de trekschuit schijnt te prefe reren boven moderne verkeersmidde len' Eén der inleiders, de heer H. Dor- las, directeur van het Nederlands Zuivelbureau, liet tevens een waar schuwing horen: hoe meer interesse van commerciële zijde voor t.v., hoe hoger de advertentietarieven daar voor. Men hoede zich ervoor, aldus deze inleider, om dan niet op de andere mogelijkheden om reclame te maken, te gaan bezuinigen. Na al die gedegen betogen al naar gelang de aard van de spreker in sarcastische, deftige of spranke lende vorm gegoten waren de deelnemers het er wel over eens, dat de reclame een grote culturele en commerciële kracht ten goede kan zijn en blijven, méér dan de „pin-up girl" van het bedrijfsleven, zoals de heer P. Bauduin het had geformu leerd.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1958 | | pagina 7