ZO ZAG ROME DE
PAUSKRONING
posities
verder
Strijd om betere
gaat hardnekkig
Geallieerden rukken
naar Roosendaal
ChefariRe.4
Soldaat Haverkamp was in
Breda de beste pijproker
Duitsers gaven geen kamp
Antwerpen stond op t spel
L JUKrTrTZ2Ij&ÊÊL
ook in
de tabak der
kampioenen
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 5 NOVEMBER 1958
11
In 1944 werd Roosendaal bevrijd
Zuid-Beveland
Naar de grens
Belangrijke vooruitgang
bij bestrijding van pijnen!
Opening zwavel-
zuurjabrick te
Sas van Gent
Zo of anders
BREDA
11
X
De frontsituatie in het noordwesten van Europa was in de
laatste week september 1944 voor de geallieerden zodanig, dat
zij in het bezit waren van Antwerpen, alhoewel de Duitse troepen
nog steeds standhielden in de noordelijke wijken van de stad.
Daarenboven beheersten de Duitse troepen de toegang tot de
haven, de Westerschelde, door de bezetting van west-Zeeuwsch-
Vlaanderen, Walcheren en Zuid-Beveland. Het ongeschonden
bezit van de haven van Antwerpen was voor de geallieerden een
voordeel van de eerste rang, vooral daar zij een ernstig tekort
hadden aan havenaccommodatie in Frankrijk, en de verbindingen
tussen de beschikbare havens aldaar en het front niet alleen te
lang waren geworden, maar bovendien vrij slecht waren.
Het vrije gebruik van de haven van Antwerpen was daarom
van vitaal belang, omdat het de geallieerden in staat zou stellen
om met kracht op te rukken naar het hart van Duitsland, een
feit, waarvan de Duitse legerleiding zich volkomen bewust was.
Zolang evenwel de Duitse troepen
de toegangsweg tot de haven onder
controle hadden, was de haven voor
de geallieerde konvooien niet te be
reiken. Daarenboven vormden de
Duitse divisies ten noorden van Ant
werpen, in noord-België en west-
Noordbrabant nog een voortdurende
bedreiging voor de haven zelf.
De operaties van het le Canadese
leger o.l.v. generaal H. D. G. Crerar
(hij stelde de plannen op, maar werd
tijdens de operaties zelf wegens ziekte
vervangen door lt.-gen. G. Simonds)
in de herfst van 1944 in Zeeland en
west-Noordbrabant en die van het 2e
Engelse leger o.l.v. generaal sir Miles
Dempsey in midden-Noordbrabant,
waren dan ook geheel gericht op de
vrijmaking van de toegangsweg naar
Antwerpen, door de verovering van
west-Zeeuwsch-Vlaandercn, Walcheren
en Zuid-Beveland en op de beveiliging
van de haven door opschuiving van
de frontlinie ten noorden en noord
oosten van de stad tot aan het Hol-
landsch Diep en de Maas.
De taak, die op de 49e Eng. infanterie
divisie, de Polar Bears, na de ver
overing van Le Havre op 12 septem.
ber ingezet aan het front ten noord
oosten van Antwerpen kreeg opgedra
gen, was tweeledig. Vooreerst moest
deze divisie door een opmars naar de
lijn Bergen op Zoom-Roosendaal-Breda,
met als einddoel Roosendaal, mede
zorgen voor een afdoende beveiliging
van de over Zuid-Beveland oprukken
de 2e Canadese infanterie divisie, en
vervolgens moest zij door een opmars
vanuit Roosendaal in de richting van
het Hollandsch Diep meehelpen aan
de uitschakeling van het Duitse
saillant ten zuiden van het Hollandsch
Diep en de Maas.
Nadat op 22 september een brugge-
hoofd was gevestigd over het Albert-
kanaal door de 2e Canadese infanterie
divisie, in de onmiddellijke nabijheid
van Antwerpen, werden na harde ge
vechten door deze divisie en de 49e
Engelse infanterie divisie brugge-
hoofden gevestigd ten noorden van
het Antwerpen-Turnhout kanaal. Be
gin oktober hadden de beide divisies
een lijn getrokken van Merxem in
noordoostelijke richting, lopend langs
de noordelijke oever van het kanaal,
I en van daaruit waagde de 2e Cana-
Van de hand van J. Dellepoort
en Theophile Nijman verscheen
in 1949 het werkje „De bevrij
ding van Oud-Gastel en Stam
persgat". De beide schrijvers
gaan hierin aan de hand van
gepubliceerde gegevens, per
soonlijke ervaringen en ter
plaatse ingewonnen inlichtingen
de strijd na, die de Engelse 49e
infanterie divisie, hier bekend
als de Polar Bears, heeft ge
voerd tussen 30 oktober en 6
november 1944.
De episode van de strijd tussen
het overschrijden van de Ne-
I derlands-Belgische grens en de
bevrijding van Roosendaal op
30 oktober 1944 wil de schrijver
van deze artikelen pogen te
schetsen. Min of meer gaat het
hier dus om een inleiding op
het bovengenoemde boek.
In tegenstelling tot de auteurs
van „De bevrijding van Oud-
Gastel en Stampersgat" steunt
de schrijver niet op persoonlijke
indrukken of ter plaatse inge
wonnen inlichtingen, maar uit
sluitend op een drietal nog niet
gepubliceerde Engelse verslagen.
Een daarvan werd samengesteld
in Roosendaal zelf op 2 novem
ber door It.-kol. F.W. Sandars
De beide andere werden res
pectievelijk geschreven door de
krijgsgeschiedkundige afdeling
van het ministerie van oorlog
te Londen en de toenmalige
divisiecommandant gen.-majoor
)sir Evelyn Hugh Barker aan de
hand van zijn dagboek.
dese divisie de sprong naar de land
engte van Zuid-Beveland.
Tot 8 oktober verliep de opmars
vlot, toen echter zette de Duitse
legerleiding op dit front vier batal
jons paratroepen in en de meest
verbitterde gevechten volgden met
wisselend succes. Pas acht dagen
later, in de ochtend van 16 oktober,
slaagde de Royal Hamilton Light
Infantry er in om Woensdrecht te
veroveren en te behouden.
Hierdoor was de situatie aanmerke
lijk verbeterd, maar zolang de lijn
Bergen op Zoom-Roosendaal-Breda
niet was bereikt, bleef het voor de
Canadezen onmogelijk om over de
landengte Zuid-Beveland binnen te
rukken.
Overeenkomstig door veldmaar
schalk Montgomery op 16 oktober uit
gevaardigde instructies begonnen de
in noord-België strijdende 4e Canadese
pantser divisie (ten zuiden van
Wouw), de 49e Engelse infanterie di
visie (ten zuiden van Roosendaal) en
de Poolse pantser divisie (ten zuiden
van Breda), op 20 okotober de opmars
naar deze lijn, terwijl twee dagen
later generaal Dempsey's 2e Engelse
leger vanuit de door oost-Noordbra
bant lopende „corridor" in noord
westelijke richting begon op te ruk
ken.
Op 21 oktober maakte radio Oranje
bekend: „In een nieuw offensief maak
ten de Britse en Canadese troepen
goede vorderingen in de richting Roo
sendaal en Breda...."
De oprukkende brigades van de 49e
Engelse divisie stuitten al direct op
felle Duitse tegenstand. De gehele
weg naar de grens moesten harde ge
vechten geleverd worden, vooral bij
de opmars naar Wuustwezel en
Esschen.
„De vijandzo schrijft It.-kol.
Sandars in zijn ,,The liberation of
Roosendaal1'die ons iedere duim
grond betwistte werd met grote
verliezen, zowel aan manschappen
als materiaal teruggeworpen. Wij
namen in die periode twaalfhonderd
Duitsers krijgsgevangen, afkomstig
uit vele verschillende eenheden.'*
Op zondag 22 oktober, in de och
tenduren, bereikten de eerste Engelse
soldaten Esschen, dat direct daarop
door de Duitsers werd verlaten.
Diezelfde dag kreeg de 104e Ame
rikaanse infanterie divisie die nabij
Mechelen in reserve lag, opdracht om
in de periode van maandag 23 okto
ber tot woensdag 25 oktober de rech
terflank van de Polar Bears over te
nemen over een afstand van ongeveer
14 kilometer, in de omgeving van
Wuustwezel. De hierdoor vrijkomende
Engelse brigades werden daarop aan
getrokken naar de „sector-Esschen".
Deze troepenconcentratie was nodig
om de te verwachten Duitse tegen
stand met succes te kunnen breken.
Wel kwam door deze reorganisatie het
front ten zuiden van Roosendaal
enkele dagen stil te liggen.
Uit de ontvangen inlichtingen was
het duidelijk geworden, dat de Duit
sers direct ten zuiden van Roosen
daal sterke verdedigende stellingen
hadden aangelegd en dat zij deze ze
ker niet zonder strijd zouden prijs
geven.
Daarom kreeg de 4e Canadese pant
ser divisie, die op de linkerflank van
de 49e divisie streed opdracht om
door te stoten naar Wouw, omdat
daardoor het gevaar van Duitse flank-
aanvallen vanuit het westen, bij de
te verwachten strijd tegen de „stel-
ling-Roosendaal" zou worden bezwo
ren,
Nadat de Canadezen een brug had
den geslagen over de antitankgracht
nabij de Warbergse brug, en Wouwse
Hil hadden bezet, begonnen de Polar
Bears de opmars in de richting Roo
sendaal.
In de ochtend van donderdag 26
oktober zuiverde brigade-generaal M.
S. Ekins' 56e brigade Nispen en ruk
ten Ekins' troepen vervolgens op tot
ongeveer twee kilometer ten zuiden
van Roosendaal.
Terzelfdertijd rukte de 147e brigade
onder brigade-generaal H. Wood ten
westen van Nispen op in de richting
Tolberg op twee kilometer ten zuid
westen van Roosendaal, terwijl de 146e
brigade onder commando van brigade
generaal J. F. Walker door de door
de Canadezen bezette linie nabij
Wouwse Hil optrok in de richting
Vinkenbroek, op ruim twee kilometer
ten zuidwesten van de stad en west
van Tolberg.
Op vrijdag 27 oktober maakte radio
Oranje bekend: „De bedreiging van
Breda. Roosendaal en Bergen op Zoom
wordt groter," terwijl de Duitsers de
zelfde dag toegaven: „Ten zuiden van
Roosendaal duren de doorbraakpogin
gen van de Engelsen en Canadezen
voort..."
De Engelse troepen waren Roosen
daal nu tot op enkele kilometers ge
naderd en stonden voor de Duitse
verdedigingslinie. En zoals de divisie
commandant sir Evelyn Hugh Barker
in zijn „Personal story of the battle
of Roosendaal" opmerkt: „Alles werd
nu gericht op de verovering van
Roosendaal."
A. d. B.
De genoemde Engelse rapporten zijn:
F. W. Sandars: „The liberation of
Roosendaal".
„Short history of the 49th (West
Riding) Division 1939-1945".
..Personal story of the battle of Roo
sendaal by the then divisional com
mander general sir Evelyn Hugh Bar
ker, KCB, KBE, DSO, MC, DL."
'Advertentie)
Vier werkelijk betrouwbare middelen
helpen elkaar en doen wonderenI
De kennis van pijnbestrijding is in de loop
der jaren regelmatig groter geworden. Ge
leerden hebben vastgesteld waar en
hoe pijn ontstaat en zij hebben geleerd
pijn te meteiim Daarna hebben zij kans
gezien de werking van één der oudste
pijnbestrijders belangrijk te versterken
door toevoeging van nieuw ontdekte mid
delen. Deze combinatie werkt bij pijnen
en ook bij griep beter dan elk middel
afzonderlijk. jm
Tegen pijnen en griep Geschikt voor de gevoeligste maag,
want die wordt beschermd dooi hei bestanddeel CJuUrex
Niemeyer N.V. organiseerde in sa
menwerking met de personeelsvereni
ging van de H.K.I. een pijprookwed
strijd in de Beurs te Breda. Het re
cord voor Noordbrabant lag bjj de
Roosendaler Jan Eggink, die zijn pijp
73 minuten brandende wist te houden.
Hij is geslagen door soldaat J. Ha
verkamp te Breda met 75 min.
Als bijzonderheid mag wel genoemd
worden dat mevrouw Reijnders uit
Maastricht op elke wedstrijd een re
cord haalt van 80 min. Iedere deelne
mer kreeg 3,3 gram tabak uitgereikt,
verpakt in cellofaan, om het juiste
vochtgehalte te bewaren.
Nadat de pijpen gestopt waren,
werd het startsein gegeven, en met
het gezicht op een smaakvol decor
ontwerp van onze stadgenoot A. J
van Poppel, werden de gouwenaars
beproefd.
Na een half uur waren er 3 uitval
lers en na 3 kwartier was het aantal
deelnemers van 42 gereduceerd tot
12. Na 59 min., toen er nog 3 deelne
mers over waren, was Eindhoven
met 1 minuut geslagen.
De drie overgebleven deelnemers
waren, J. Eerstens, J Haverkamp
en W. v. Deursen. 65 Minuten na de
aanvang waren Den Bosch en Oss,
die tijden maakten van resp. 63 en
63,5 min., door de twee overgebleven
deelnemers verslagen. Ook Helmond
werd door hen, na 67,5 minuut, over
wonnen.
De heer W. van Deursen was in
middels uitgevallen met een tijd van
61 min. Overgebleven waren de heer
J. Kerstens, van origine Belg en
thans verblijvend in het gasthuis aan
de Haagdijk.
Hij maakte een tijd van 70,5 min.
Kampioen van Breda werd de dienst
plichtig soldaat J. Haverkamp uit
Rotterdam van de L.O.K.S. Trip van
Zoutlandkazerne, met een prachtige
tijd van 75 minuten. Het was de eer
ste keer dat hij aan een wedstrijd
deelnam, maar het zal niet de laatste
keer zijn, want in december mag hij
aan de kampioenswedstrijd van N.
Brabant deelnemen.
Hij mocht een Delftsblauwe tabaks
pot in ontvangst nemen, versierd met
het voortrekkers-embleem, plus een
half pond tabak. Bovendien mocht hij
nog eer. keus doen uit een collectie
pijpen.
De tweede prijs bestond uit tabak
en een pijp, terwijl de vijf volgende
prijswinnaars tabak in ontvangst
mochten nemen.
Ook de eerste uitvaller werd geho
noreerd met een pakje tabak.
De personeelsvereniging van de
H.K.I.die van de teams de eerste
prijs in de wacht sleepte met 202,5
min, kreeg als aandenken 'n Delfts
blauwe tegel aangeboden.
De vijf deelnemers waaruit het
team bestond, kregen, hoe kan het
ook anders, tabak. Tussen het roken
door en na afloop in de rook, hielden
W. van Berkel, met z'n gitaar en J.
Selsig re aanwezigen aangenaam be
zig.
De semiprofs vatten komende
zondag de draad voor het zware
competitiewerk weer op. Tal
van clubs hebben op de inter
landdag overigens niet stil geze
ten. Zij speelden oefenpartijtjes
tegen sterkere of zwakkere
clubs, alleen om in conditie te
blijven. Dit wijst op de grote
ernst, waarmede men over vrij
wel de gehele linie de ontwikke
ling in de lopende competitie
gadeslaat, maar ook op de zucht
naar behoud èn een betere po
sitie in de standenlijst. Allicht,
want degradatie betekent van
daag heel wat anders nog dan
vroeger, toen wij geen betaald
voetbal kenden Voor sommige
I verenigingen zijn er immers ka
pitalen mee gemoeid
Deze situatie is er ongetwijfeld
mede aanleiding toe, dat praktisch
iedere week uitslagen worden geno
teerd, waarvan weinigen tevoren
hadden gedroomd. Neem bijvoorbeeld
nog maar eens dat duel van NAC te
gen PSV, waarin nummer laatst
NAC er in slaagde een der kop-
lopers van zijn voetstuk te stoten
en meteen zichzelf een weinig uit
de gevaarlijke zone te werken.
De vraag rijst nu onmiddellijk of
de Bredanaars capabel zullen zijn
om daar, voorlopig zeg maar, mee
door te gaan. Bij een beoordeling
der wederzijdse krachten is men ge
neigd NAC, dat nu te gast is bij
het Haagse ADO, ongeveer dezelfde
winstkansen toe te schrijven als de
thuisclub. Als Kuys c.s. inderdaad
thans over de diepe inzinking heen
zijn, krijgt ADO vermoedelijk méér
dan de handen vol.
Verder het rijtje langs
Verder het „rijtje" volgend, zien
we dat DWS-A thuis als tegenstan
der fungeert van Rapid JC. In Am
sterdam zijn de DWS'ers heel wat
mans, doch daartegenover staat, dat
Rapid bijzonder op schot is (werd
ADO niet met 60 gekraakt In de
jongste ontmoeting?) Vooralsnog en
De vernieuwing van de Fosfaat-
fabriek te Sas van Gent, die zich na
de oorlog in een deplorabele toestand
bevond, heeft haar sluitstuk gevon
den in het gereedkomen van de nieu
we zwavelzuurfabriek. Ter gelegen
heid hiervan zal de directie van de
n.v. Nieuwe Ned. Mij. tot vervaar
diging van spiegelglas, glazen voor
werpen en chemische produkten op
14 november een kleine kring van
gasten ontvangen. Ze worden om
kwart over elf op de Fosfaatfabriek
verwelkomd en zullen om kwart voor
twaalf de officiële inbedrijfstelling
bijwonen van de nieuwe installatie
door de commissaris van de konin
gin, jhr. mr. A.F.C. de Casembroot.
Om half een is er een lunch in ho
tel Rotterdam te Terneuzen.
déérom voorspellen wij DWS een ne
derlaag. Sparta zal wel te sterk zijn
voor het te gast komende NOAD.
Of herhaalt zich daar in Rotterdam
wat bij NAC-PSV gebeurde Fortu-
na '54 kan men niet bepaald vooraf
reeds verloren wanen op eigen grond
tegen DOS en Elinkwijk kan men
rustig gewonnen geven op eigen
terrein tegen Blauw-Wit. Willem II
staat voor een zeer zwaar duel con
tra Sportclub Enschede. Of vallen
daar in Tilburg misschien ook al
verrassingen te noteren Ajax zal
wel met grote vreze de strijd tegen
Feyenoord tegemoet zien. Als de
mannen van Rijvers wederom zo
schotvaardig zijn, weten we het wel!
VW MVV is een bij uitstek Lim
burgse derby. De Maastrichtenaren
zijn de laatste weken alsmaar verlie
zer geweest. Gaat de rivaliteit hier
in verandering brengen PSV, dat
voorlopig zonder Trevor Ford speelt
hij is nog steeds geblesseerd
krijgt de handen vol aan Schevenin-
gen Holland Sport; niettemin zien
wij de volle winst in Eindhoven te
recht komen.
Herstel bij B.V.V.?
Terecht vraagt men zich in Den
Bosch af, waar dat wel heen moet
met BW, vooral na die verschrik
kelijke nederlaag tegen Wageningen
(0—45). Zondag kan er hoop op her
stel zijn, nu de ontmoeting bij Graaf
schap (op een na laatst) voor de
deur staat. Het zal er wel heet naar
toe gaan
Vermoedelijk om het aantal ge
speelde wedstrijden in de tweede di
visie B een weinig recht te trekken
is bijvoorbeeld het Roosendaalse
RBC komende zondag niet in het
programma te ontdekken. Dat is in
tussen wel jammer, want de sterk
opgaande lijn, welke de RBC'ers
hebben weten te volgen, wordt er
door onderbroken. Men kan benieuwd
zijn naar het resultaat bij Volewij-
ckers-Sittardia, met name of het de
Amsterdammers zal gelukken Sittar-
dla de eerste nederlaag te bezorgen.
En hoe h:er?
Het begint er op te lijken dat Ba
ronie en Dosko terug op de goede
weg zijn. Zowel de Bergenaren als
de groenwitte Bredanaars kwamen
uit hun laatste wedstrijd zegevierend
tevoorschijn. Vooral de zege van Ba
ronie bij t' Gooi werd een veel be
sprokene. Dosko wacht nu een prak
tisch even zware opgave bij Hil
versum als twee weken geleden
Baronie bij 't Gooi. Men is uiteraard
ERE-DIVISIE
ADO - NAC (2)
DWS-A Rapid JC (2)
Sparta - NOAD (1)
For tuna '54 - DOS (1)
Elinkwijk Blauw-Wit (1)
Willem II-SC Enschede (2)
Ajax - Feyenoord (2)
VW - MVV (3)
PSV - SHS (1)
EERSTE DIVISIE A
Helmond - Volendam (2)
DFC - Leeuwarden (1)
Graafschap - BW (2)
Haarlem Eindhoven (3)
Limburgia AGOW (1)
SVV - VSV (1)
Fortuna (Vl.)-Alkmaar (1)
EERSTE DIVISIE B
Heracles - Herm. DVS (2)
Stormvogels - HVC (3)
Excelsior RCH (1)
Volewijckers-Sittardia (1)
KFC - Vitesse (3)
Roda Sport - GVAV (2)
Rigtersbl.-Helmondia (1)
TWEEDE DIVISIE A
Hilversum - Dosko (1)
DHC - EDO (1)
Wilhelmina - de Valk (1)
Velox - UVS (1)
Zeist - Xerxes (1)
Baronie - EBOH (1)
ONA - 't Gooi (2)
TWEEDE DIVISIE B
Rheden - PEC (3)
Oldenzaal - Veendam (3)
Velocitas - NEC (1)
Ensch. Boys-Go Ahead (2)
Be Quick - Zwartemeer (1)
Zwolse B.-Heerenveen (1)
Oosterpark.-Tubantia (3)
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
P
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
zeer benieuwd naar de uitslag in de
radiostad. Verwacht mag worden,
dat Wilhelmina voor eigen omgeving
de Valk gaat verslaan en in de Ba
ronie-gelederen zal de hoop op een
overwinning contra het bezoekende
EBOH zeer levendig zijn. Terecht
menen wij.
(Advertentie)
W
..'n heerlijk lichte mélange
van 16 edele tabakssoorten
in handige plastic tabakszak.
;-V s 7.V.
Paus Joannes XXIII wordt op de sedia gestatoria de
St.-Pieter binnengedragen. Het is alsof hij de zwaarte voelt
van de last die hem op de schouders is gelegd.
Linksboven: De tiara, sym
bool van de drievoudige
waardigheid van de H. Va
der, gefotografeerd op het
moment dat hij de basiliek
van de St.-Pieter wordt bin
nengebracht.
Hiernaast: Paus Joannes
XXIII op de troon in de
antichambre van de St.-
Pietersbasiliek. Rechts de
Heilige Deur.
