Hongarije leeft in het heden en denkt niet aan morgen ZOUAVENMUSEUM KREEG NIEUWE COLLECTIE Kadar s beloften niet ingelost Wachtmeester werd vrijgesproken Zware druk van leningen Voorstellen voor centrale raadsvergadering der KAB Twee jaar na de oktober-revolutie Broeder Christofoor verheugd over belangrijke aanwinsten DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 23 OKTOBER 1958 11 Grote brand in Aken Monseigneur Ignace Wils stond bezit af Derde uitkering melkprijsgarantie 1957-1958 276.000 kilo tabak in onrechtmatige handen Fraaie serie Ziekenfonds en contributie-afdracht Granaat ontplofte bij spoorlijn (Advertentie' PEPERMUNT - ERUIT SHOW - CHOCO-KROKANT - IJSPEPERMUNT - MENTHOI-EUCAITPTUS Sen grote brand in het gebouwen complex van de voormalige lakenfa briek te Aken heeft in de nacht van dinsdag op woensdag het instituut voor kernonderzoek van de Akense technische hogeschool en een opslag plaats van verpakkingsmateriaal van de Duitse Philipsfabriek verwoest. De schade wordt op een miljoen mark geschat. De oorzaak van de brand is nog niet bekend. landen. Deze hebben Hongarije on getwijfeld behoed voor een econo mische ineenstorting, maar zij moeten alle worden terugbetaald. Rusland leende Hongarije 40 mil joen roebel (ruim veertig miljoen gulden) en verleende een krediet van 875 miljoen roebel. Andere communistische landen gaven kre dieten van in totaal 347 miljoen roebel. Maar de terugbetaling van deze leningen betekenen nu reeds een zware last op de Hongaarse han dels- en betalingsbalans. Begin 1960 moet Hongarije ongeveer 1.222 miljoen roebel terug betalen. De Hongaren zijn er herhaaldelijk voor gewaarschuwd dat de levens standaard niet zal kunnen blijven stijgen en ongeveer op hetzelfde peil zal staan in de komende ja ren. Een regeringsleider zeide zelfs dat de Hongaren meer en harder zul len moeten werken om de levens standaard op het huidig peil te kunnen houden Restaurants en bars, theaters en bioscopen in Boedapest zijn tegen woordig altijd vol. Er heerst een kunstmatige vrolijkheid, alsof de bevolking slechts schijnt te leven voor het ogenblik, zonder gedach ten aan morgen. (Advertentie) (Van een onzer redacteuren) Broeder Christofoor is verheugd. Aan zijn zouavenmuseum te Oudenbosch is een zeer belangrijke collectie toegevoegd. Monseigneur Ignace Wils, eertijds pastoor van de Sint Agneskerk in Den Haag, nu rustend priester te Heemstede, schonk zijn liefste herinneringen aan het museum. Zijn vader was een pauselijk vouaaf. Zijn oom was het eveneens. „Ik ben natuurlijk erg blij met deze nieuwe collectie", zegt broeder Chris tofoor. „De Nederlandse herinneringsvoorwerpen aan de zouaventijd zijn daarmee bijna alle in Oudenbosch geconcentreerd. Er waren tot voor enkele dagen drie belangrijke collecties. De eerste in het bisschoppelijk museum te Haarlem, de tweede in particulier bezit van monseigneur Ignace Wils, de derde in Oudenbosch". proces voor eerbiedwaardig-verkla- ring aan te gaan. Misschien mag ik nog een andere bijzonderheid van het kerkje in Loigny vertellen. In de crypte ziet men de gebeenten liggen van honderden gesneuvelden". „Nogmaals, ik vertel dit alles, om dat hieruit andermaal blijkt hoe dap per de zouaven waren. Ook omdat de eretekenen, door de Wils-en in deze veldslag veroverd, nu in het museum verzameld zijn", vertelt de broeder, die er vervolgens op wijst, „Luister", zei een late klant in Boedapest tot een winkelier, „Wat is dat?" Het klonk als gezang, het gezang van heel veel mensen die uit volle horst zongen. Er waren ook kreten en het gestamp van marcherende mensen. Plotseling sloeg de naderen de menigte een hoek om en zag de late klant dat zij bestond uit honderden studenten en arbeiders. Het was de Marseillaise die zij zongen. Zij droegen spandoeken en banieren bij zich. De leuzen die erop stonden waren van revolutionaire aard: „Weg met de Russen" en „Nagy aan de macht". De datum was 23 oktober 1936, twee jaar geleden. Beeld uit de strijdnu twee jaar geleden. Troepen van het Rode Le ger in een open vrachtauto en een pantserauto voor het stadhuis van Magyarovardat door de vrijheids strijders als hoofdkwartier werd gebruikt toen de Russische troepen oprukten. De demonstranten hadden toestem ming een optocht te houden. Het was eerst verboden, toen toege staan en daar kwamen zy, naar 't centrum der stad. De studenten arbeiders eisten meer vrijheid, te rugtrekking van de Russische troe pen van Hongaarse bodem mede zeggenschap in de regering. Plot seling klonken schoten. De politie had op de betogers gevuurd. Kreten van gewonden en het ge jammer van stervenden. De Hon gaarse revolutie was begonnen. (Advertentie) Thans twee jaar later, kan men het verhaal van de revolutie nog lezen van de muren en ruines van Boe dapest, de wachten bij openbare gebouwen, van de kandidatenlijs ten die voor de verkiezingen van de volgende maand zijn samen gesteld en bovenal in de gedach ten van het Hongaarse volk. Hoge prijs Voor de duur van een lange adem tocht was Hongarije vrij. Maar de prijs voor dat moment van vrij heid wordt nog steeds betaald. In de weken van bittere gevechten te gen het Russische leger, dat ont boden werd om de revolutie te on derdrukken stierven 2.700 Honga ren en werden 13.000 gewond, vol- De minister van Landbouw, Visse rij en Voedselvoorziening heeft het mogelijk gemaakt aan de melkvee houders ook over de hoeveelheid melk, geleverd in de na 14 septem ber resterende weken tot het einde van het melkprijsjaar 1957-58 (8 no vember 1958), een uitkering van vier cent per kilogram melk te doen. Met deze uitkering, die eind oktober- be gin november 1958 kan worden tege moet gezien, zal de veehouderij over het gehele in het lopende melkprijs- Jaar geleverde quantum een voor schot van vier cent per kilogram op de nog definitief voor de gegaran deerde hoeveelheid melk te bepalen toeslagen van de melkprijsgarantie 1957-58 hebben ontvangen. gens officiële cijfers van het Hon gaarse regime. Verliezen aan Rus sische zijde die ook zeer hoog wa ren werden nimmer bekendge maakt. De schade, veroorzaakt door de gevechten en het Russische bom bardement van Boedapest, is of- ricieel geschat op 21 miljard fo- r in ten (bijna vier miljard gulden). Meer dan 190.000 Hongaren scheur den zich los van huis en haard en vluchtten, met achterlating van al hun bezittingen, naar het westen. Dat waren onmiddellijke kosten voor Hongarije. Vandaag de dag ziet men rog vele ruines, bescha digde huizen en gebouwen in die delen van Boedapest waar de ver- bitterdste gevechten werden gele verd. Uniformen ziet men overal in de stad. Geen Russische, want Russi sche soldaten worden buiten de hoofdstad gehouden, ofschoon men ze buiten veel ziet. Men ziet vele leger-uniformen, van politie-man- nen, gewapende arbeiders van de militia en van verschillende ande- üere communistische organisaties. Geuniformde wachten staan voort durend voor gevangenissen en ka zernes, ook voor alle ministeries, voor de radio-omroep, het Hon gaarse persbureau en vele andere openbare gebouwen. In de nachte lijke uren staan zelfs voor garages met machinegeweren bewapende wachten. Een andere prijs wordt nog steeds betaald door de „contra-revolutio- na:ter" leiders of deelnemers aan de revolte, die nog in gevan genissen zitten en van wie zo nu er dan enkelen worden terechtge- s:eld. Duizenden contra-revolutionairen" werden na de revolte gevangen ge zet. Het aantal officieel bekendge maakte terechtstellingen bedraagt ever de honderd. Politieke prijs Wat de politieke prijs van de re volte betreft, deze kan alleen in negatieve termen worden uitge drukt. Partij-leider Janos Kadar deed vele beloften, spoedig nadat de opstand was onderdrukt, maar bijna niets daarvan is nagekomen. Russische troepen zijn in het land gebleven, ondanks de belofte dat zij zouden worden teruggetrokken. De vorming van een coalitierege ring met niet-communistische poli tici werd zeifs niet besproken. Het Russisch als verplicht leervak is weer op de scholen ingevoerd. Vrije en eerlijke verkiezingen, zo als door Kadar waren beloofd, zul len er niet zijn. De Hongaren zul len volgende maand hun stem moeten uitbrengen op een enkele lijst van communistische kandida ten. De prikkeldraadversperringen en levensgevaarlijke mijnenvelden langs de grens met Oostenrijk zijn nog niet opgeruimd. De bewaking van de grens is strenger dan ooit. Op één terrein is sinds de revolte van 1956 vooruitgang gemaakt: het economisch herstel van Hongarije was opmerkelijk. Het economische beleid richtte zich naar 's lands hulpbronnen. Een haastige opbouw van de zware industrie werd ver traagd, zodat een ongehoord grote stroom van verbruiksgoederen in de winkels mogelijk werd. In de winkels in Boedapest kunnen aller lei soorten artikelen worden ge kocht maar men klaagt over de slechte kwaliteit. Tot dusver zijn slechts slappe po gingen gedaan om meer dan 2.000 collectieve boerderijen, die tijdens de revolutie waren ontbonden, op nieuw in te stellen. Bijna 75 pro cent van het bouwland is in han den van individuele boeren. Verplichte inlevering van land- bouwprodukten, door premier Imre Nagy, die in juni jl. als een „ver rader", was terechtgesteld, afge schaft, is nog niet opnieuw inge voerd. De levensstandaard over het ge hele land, uitgedrukt in het wer kelijke loon, is met tien tot vijftien procent gestegen op die van voor de revolutie. Het gemiddelde maandsalaris is 1.470 forint (onge veer 240 gulden), volgens officiële statistieken. Leningen Veel van de economische vooruit gang is evenwel te danken aan le ningen van andere communistische (Advertentie) De n.v. Senembah maatschappij te Amsterdam heeft gegronde redenen om aan te nemen, dat 3.476 pakken Sumatra-tabak van de door haar ge plante oogst 1957 op onregelmatige wijze in handen van onbevoegde der den zijn geraakt. Dit deelt de maat schappij mede in een circulaire ge richt aan zowel binnen- als buiten landse' makelaars, fabrikanten en handelaren. Het totale gewicht van de 3.476 pakken is 276.410 kg. Over de waarde kon de maatschappij niets naders mededelen, wel echter dat de tabak van uiteenlopende kwaliteit is. Desgevraagd deelde zij verder mede, dat er wel een vermoeden bestaat wie de onbevoegde derden zijn, maar dat hier nog geen 100 percent zeker heid over is. Broeder Christofoor verheugt zich vooral, omdat de collectie-Wils zo be langrijk is. Zij bevat de volledige se rie van pauselijke, Franse en Spaan se eretekens van luitenant Auguste Wils de vader van monseigneur. Zij omvat ook de bij de onderscheidings tekens behorende diploma's en een collectie brieven van Don Alphonso de Bourbon. Een van de mooiste aanwinsten is echter een schilderij, waarop Ignace Wils (de oom van monseigneur) staat afgebeeld, slag leverend in het Spaanse stadje Igualada. Met een banier in de hand staat Ignace Wils op een barricade, enkele minuten voor zijn dood. ,,De geschiedenis van de gebroe ders Wils is bijzonder boeiend", ver telt broeder Christofoor. ,,Ik zal er u iets van vertellen, want het is goed, dat de gedachtenis levendig blijft aan de dappere mannen, die hun leven wensten in te zetten voor Kerk en Paus". In Frans-Duitse oorlog De zouaven keerden terug uit Ita lië. Maar diverse Nederlanders, waaronder sergeant Ignace Wils en (Advertentie) luitenant Auguste Wils, sloten zich aan bij de Frans-Duitse oorlog (1870- 1871). Zij gaven daarmee gehoor aan de oproep van hun legendarische aanvoerder te Mentana, baron Atha- nase de Charette. Zij vormden een apart legioen, de vrijwilligers van het westen geheten. Zij vochten mee in het Loireleger en beleefden de Slag van Patay-Loigny (in december 1870). Hun aanvoerder was de grote generaal Gaston de Sonis. „Over deze generaal vertel ik graag iets meer, omdat uit zijn hou ding de geest van deze vrijwilligers van het westen en daarom ook van de zouaven zo duidelijk spreekt", meent broeder Christofoor. Toen het legerkorps naar het toe komstige slagveld van Patay-Loigny reed, vertoefde generaal Gaston de Sonis in gezelschap van luitenant kolonel baron Athanase de Charette. Zij spraken over godsdienstige onder werpen en zeiden tegen elkaar, dat er slechts één uitkomst was om Frankrijk en zijn leger te redden, de terugkeer tot het geloof en de godsdienst. Generaal Gaston de So nis zocht naar een banier om deze idee tot uitdrukking te brengen. Ba ron Athanase de Charette vertelde nog niet lang geleden van klooster zusters een banier te hebben ont vangen, waarop het Heilig Hart stond afgebeeld. De generaal aanvaardde die banier. Hij ging er mee de slag in en sneuvelde onder die banier, die met bloed werd bevlekt. Meer dan 9000 mannen stierven op het afgrij selijke slagveld van Loigny.. „Een kopie van de vlag van gene raal Gaston de Sonis bevindt zich nu in het museum van Oudenbosch" merkt broeder Christofoor op. „Coeur de Jésus, sauvez la Fran ce", „Hart van Jesus, red Frank rijk", staat er op. „Ignace en Auguste Wils streden onder een brave aanvoerder", meent broeder Christofoor. „Nog onlangs heb ik een bezoek gebracht aan het Franse dorpje Loigny-La-Bataille. Ik sprak er met abbé R. Tevert. Hij bracht me naar de grafmonumenten van generaal Gaston de Sonis en lui tenant-kolonel Athanase de Charette. Voor de eerste wordt getracht een (Advertentie) Bij de een is het vocht, bij de ander kon of tocht dis Rheumatische pijnen veroorzaakt. Maar in legio gevallen zit de oorzaak heel ergens anders. Onzuiver bloed, onzuiverheden die zich vastzetten in gewrichten en le dematen, zijn oorzaak van veler lijden. Als dan de bloedzuiverende organen - met de jaren trager geworden in hun werking met Kruschen's minerale zouten jeugdige energie krijgen toege voegd, dan gaan deze allengs weer krachtiger werkenhet bloed gaat sneller stromen, de onzuiverheden worden afgevoerd langs natuurlijke weg en daarmee is dan ook de oor zaak van die slopende pijnen er niet meer. Wie nog niet die verlossende werking van Kruschen aan den lijve ondervonden heeft, neme de proef (Advertentie) dat Auguste Wils naar Nederland te rugkeerde, maar Ignace Wils trok naar Spanje voor een andere oorlog. In Spaanse dienst Ignace Wils had in Rome vriend schap gesloten met de pauselijke zouaaf Don Alphonso de Bourbon, de broer van Don Carlos, de katholieke troonpretendent van Spanje. Don Al phonso stelde hem aan het hoofd van een korps met 400 vrijwilligers. Hij zou daarmee deelnemen aan de tweede Carlistenoorlog. De 24-jarige commandant wist zich zo te onder scheiden, dat de naam Wils een plaats kreeg in de nationale helden zangen van Spanje. Een Engelse oor logscorrespondent. die de Carlisti- sche oorlog volgde, seinde naar zijn blad, dat een keurkorps stond onder bevel van 'n jonge Nederlander, Ig nace Maria Wils, afkomstig van Rotterdam. ,,Men mag zich verzekerd houden, dat hij zijn post verdient als moed en godsvrucht op verdienste aan spraak geven. Naar het uiterlijk niet ouder dan 25 jaar is hij reeds een veteraan. Hij streed te Rome, diende tijdens de laatste oorlog in Frank rijk, heeft verscheidene maanden in Catalonië doorgebracht en draagt de littekens van niet minder dan 13 ko- gelwonden. Zijn uniform is een ware curiositeit. Zij is gescheurd en open gereten door kogeis, die haar in alle richtingen doorboord hebben", schrijft de correspondent. Ignace Wills sneuvelde by het be leg van Igualada op 18 juli 1874. HU kwam om op het moment, dat hy zijn banier van de Onbevlekte Ont vangenis op de vijandelijke barricade zette. Broeder Christofoor toont de speer punt van de banier. ,,De banier zelf schijnt niet meer te bestaan", gelooft hij: „Nazoekin gen in Spanje hebben dat bevestigd". Wat broeder Christofoor wel weet is, dat nog dit jaar in Maria del Pi nos (de Spaanse plaats bij Barcelona waar Auguste begraven ligt) een kleine plechtigheid plaats greep, waarbij Wils werd herdacht. „Kunt u zich nu voorstellen waar om ik zo blij ben, dat het Oudenbos- sche museum het schilderij van Ig nace Wils machtig is geworden?", vraagt de broeder, die zijn levens werk een steeds mooiere gestalte ziet aannemen. In Loigny-La-Bataille bevindt zich een crypte, waarin de graven liggen van generaalGaston de Sonis en luitenant-kolonel Athanase de Charette. Onder hen dienden Auguste en Ignace Wils, twee be kende zoeaven, wier souvenirs thans in het zoeavenmuseum te Oudenbosch te vinden zijn (Van onze verslaggever) In de eerstvolgende centrale raads vergadering van de K.A.B. in het bisdom Breda zal er een voorstel aan de orde komen van de afdelingen Dongen, Chaam en Axel, waarin zij er bjj het bondsbestuur met klem op aandringen, dat het „alle mogelijke" stappen onderneemt om te bewerk stelligen, dat het eigen r.-k. zieken fonds on aanvullingsfonds O.Z. ook in Dongen, Chaam en Axel kan wer ken. De situatie, zoals wy die nu ken nen, waarbij het niet mogelijk is een vrije keuze te doen voor aansluiting bij een ziekenfonds is onbevredigend en naar onze mening onrechtvaardig, licht de afdeling Chaam toe en de afdeling Axel zegt: „Wij kunnen niet meeprofiteren van een deel van ons eigen werk en van bijzondere voor zieningen, welke ons eigen zieken fonds verstrekt. We vragen ons af hoe het eigenlijk staat met onze zo hoog geprezen vrijheid. We moeten die nog krijgen in ons eigen huis". Het bondsbestuur antwoordt de af delingen met een uitvoerig pre advies, waarin o.m. medegedeeld wordt, dat de bevriezing van de werkgebieden der ziekenfondsen da teert uit de bezettingstijd toen bij het verlenen der erkenning tot uitvoe ring van de verplichte ziekenfonds verzekering als voorwaarde werd ge steld de bepaling en vaststelling van het werkgebied. Daarbij zijn voor het bisdom Breda (werkgebied O.Z.) uit gevallen de plaatsen Dongen en Chaam in Brabant en Axel en Bres- kens in Zeeuwsch-Vlaanderen. De grond daarvoor was, dat op 15 okto ber 1941 in deze plaatsen O.Z. niet werkte. Na de oorlog is herhaalde lijk geprobeerd deze bepaling verval len te krijgen, doch tevergeefs. Zo wel de ziekenfondsraad als de mi nister houden vast aan de gedachte dat de kwestie der werkgebieden dient te worden geregeld bij de ko mende nieuwe ziekenfondswet, die al vijf keer sedert 1947 in de troon rede is aangekondigd. Het bondsbestuur besluit met te zeggen, dat het ervan overtuigd is, dat deze aangelegenheid de volle aandacht heeft en het derhalve over bodig is in deze stappen te onderne men. In de centrale raadsvergadering zal ook een voorstel van de afdeling Sprundel aan de orde komen en wel om aan de afdelingen St. Willebrord, Etten, Leur, Hoeven, Oudenbosch, Bosschenhoofd, Sprundel, Rucphen, Zegge en Schijf, ter financiering van de werkzaamheden van de streek commissie in het ontwikkelingsge bied z.w.-Brabant, een hogere contri butieafdracht te verlenen van 1 cent per lid per week. Het is namelijk zo, dat de grotere plaatsen een afdracht van een cent per week per lid meer ontvangen dan de kleinere plaatsen om hierdoor 'n overkoepelingsorgaan in stand te houden, waardoor de K.A.B. sterker naar buiten kan treden en ook bijzon dere activiteiten kan ontwikkelen. De streekcommissie nu heeft naar de mening van de afdeling Sprundel de zelfde werkwijze en hetzelfde doel als de stedelijke overkoepelingsorga nen. Daarom betoogt zij, dat, aange zien er in deze streek nog vele extra inspanningen noodzakelijk zijn en de afdelingen niet bij machte deze te financieren, het in het belang van de K.A.B. en de arbeidersstand is om dit voorstel te doen. Het bondsbestuur ontving eenzelf de voorstel van de streekcommissie en de in het voorstel genoemde af delingen. In zijn preadvies verklaart het echter, dat aanneming van het voorstel moet worden ontraden op grond van diverse overwegingen. Het is van mening, dat voor bijzondere omstandigheden en activiteiten bij zondere voorzieningen moeten wor den getroffen (het is dan ook bereid om in overleg met de streekcommis sie alles te doen wat in zijn vermo gen ligt om de financiële moeilijkhe den tot een oplossing te brengen), maar het acht het ongewenst, dat bij de vaststelling van de contributie afdracht rekening wordt gehouden met bijzondere tijdelijke om standigheden in de afdelingen. Voorts verwijst het bondsbestuur naar het door de Commissie Financiën uitge bracht rapport en de naar aanleiding daarvan door de Centrale Raad ge nomen besluiten en ook concludeert I het, dat het totaalbudget voor de af- delingen zou worden verhoogd bij I aanneming van het voorstel. De Krijgsraad Oost te Arnhem heeft vonnis gewezen in de zaak van de wachtmeester eerste klasse van de A-batterij van de 108e afdeling artillerie 't Harde, A.J. den O. en beklaagde vrijgesproken van het hem ten laste gelegde. De auditeur-mili tair heeft appel aangetekend. De tenlastelegging was, dat be klaagde als veiligheidsonderoffi cier bij een oefening op 4 fe bruari jl. te Oldebroek uit het eerste stuk van een batterij ar tillerie een brisantgranaat had laten afschieten, welke granaat in de nabijheid van de drukbere- den spoorlijn Oldebroek-Wezep ontplofte en daar schade veroor - zaakte. De auditeur had hiervoor twee maan den onvoorwaardelijke hechtenis ge- eist. De motivering van de krijgs raad luidde, dat de raadsman van beklaagde als voornaamste verweer heeft gevoerd, dat niet bewezen zou zijn, dat de ontploffing welke zich heeft voorgedaan, veroorzaakt zou zijn door het projectiel, afgevuurd uit de vuurmond, waarbij beklaagde als veiligheidsonderofficier met het toe- zicht op de veiligheidsmaatregelen was belast. Dit verweer is door de krijgsraad volledig verworpen. Beklaagde had, naar het oordeel van de krijgsraad, door een controle kun nen voorkomen, dat de vuurmond in onjuiste stand werd afgevuurd, in welk geval de spoorbaan ook niet zou zijn getroffen. Dat beklaagde niette min werd vrijgesproken, is hierop gegrond, dat volgens de geldende voorschriften op beklaagde niet de verplichting rustte om deze controle te verrichten, zodat op dit bepaalde punt de tenlastelegging niet bewezen kon worden verklaard, waardoor slechts vrijspraak kon volgen. (Advertentie)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1958 | | pagina 9