Ferhat Abbas doorliep alle stadia van ontwikkeling Algerijnse conflict Paddestoelen Baskenland: begenadigd stukje van Frankrijk sieren herfstbos Madagaskar republiek Ook daar in boycot van Nederland Meer Europese auto's naar Y.S. Chelarine „4' Zeelieden hebben Quemoy gered Eetbaar of giftig Prachtige natuur Moeilijke taal Vrolijke feesten KIES TOCH Qt$0> Apotheker politicus Dorpjes Biarritz Feest beroemde geneesmiddelen in I tablet doen wonderen! Mc Elroy in Formosa: U zegt mantel SPORTIEF Smakeloze gewassen Dansende heksen 7 DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 15 OKTOBER 1958 tienduizenden kilo's champignons per dag. De laatste tijd houdt men er zich ook in Nederland mee bezig, in de grotten in zuid-Limburg, in kelders en in speciale klassen. De belangstelling voor de andere, in het wild groeiende paddestoelen is echter nog veel langzamer toe genomen. De oorzaak daarvan zal wel zijn dat men, ook tegenwoor dig vaak nog, de paddestoelen min of meer argwanend beziet, iets wat eigenlijk niet te verwonderen is van soorten die door het leven gaan met namen als satansboleet, heksenbrood, duivelsei, stinkzwam, heksenkring, namen die allemaal hun ontstaan danken aan allerlei op stormachtige herfstavonden bij een flakkerend houtvuur vertelde sprookjes, waarin dansende hek sen, kwaadwillende kobolten en duivels met echte staarten een be langrijke rol spelen, samen met de volle maan en klokslag twaalf, dat alles tegen een decor van knoestige eiken en door weer en wind misvormde berken en beu ken. Eeuwenlang hebben de paddestoe len in deze sfeer doorgebracht en het is begrijpelijk dat, wanneer er op een gegeven moment eens iemand stierf, die met deze geheim zinnige herfstprodukten in aanraking was geweest, men dadelijk geneigd was aan te nemen dat de paddestoe len de dood hadden veroorzaakt, met als gevolg dat alle zwammen en al wat daar maar enigszins op leek da delijk als dodelijk giftig werd be-, titeld. Zo zijn er dan ook nu nog mensen/ die menen er maar het beste aan ta doen wanneer ze met een boog on/i een paddestoel heen lopen of wannee/r ze met schoen of stok die „gevaar lijke" dingen maar meteen vernie/i- gen. In geen geval zullen ze er tpe komen die dingen met hun hancven aan te raken "Je kunt nooit weien hoe giftig ze zijn". Dat laatste is na tuurlijk wel waar, er zijn zelfs ver schillende soorten waarvan de (we tenschappelijke onderzoekers Jnog niet veel kunnen zeggenn omtrent- de giftigheid. Wat ze echter in elk geval wel kunnen vertellen is, dat al die jver- halen over dodelijke giftigheid over dreven zyn. Natuurlijk zit er wel een kern van waarheid in, maar van de honderden soorten die we in ons land aantreffen zijn er slechts een vijfentwintig, die min of meer scha delijke gifstoffen bevatten. Van die 25 zijn er verschillende die echter alleen maar verdacht" genoemd kunnen worden, omdat men eigenlijk nog nooit met zekerheid vergiftigingsverschijnselen heeft be merkt. Slechts een paar soorten, zo als de groene knolamaniet en de sa tansboleet, zijn werkelijk bijzonder giftig. Men moet echter wel bedenken dat paddestoelen erg aan bederf onder- Wanneer het weer in de herist na een warme en droge periode ineens omslaat en het vochtig wordt, schieten de paddestoelen plotseling alspaddestoelen uit de grond. hevig zijn, en in bedorven toestand evenals andere voedingsmiddelen, schadelijk kunnen zijn. Daarnaast spreekt ook persoonlijke gevoeligheid een woordje mee. Het is met padde stoelen zoals met bessen, aardbeien en dergelijke; de ene mens kan ze rustig eten, de ander krijgt er da delijk op een of andere manier last van. Om de verschillende soorten van elkaar te onderscheiden dient men diverse kenmerken in het oog te houden; groeiplaats, kleur, vorm, reuk, smaak, samenstelling en nog een boel andere dingen, die samen karakteristiek zijn voor een bepaalde soort. Laat u echter door het grote aan tal moeilijk te onderscheiden soorten niet terughouden van een nadere kennismaking met de wonderlijke herfstbloemen. Er zijn er namelijk ook een heleboel die u wel gemak kelijk kunt herkennen, zeker wanneer u zich hebt verzekeert van de hulp van een van die handige padde stoelenboekjes. Soorten als de vlie- genzwam, eekhoorntjesbrood en de Cantharel kent natuurlijk iedereen. Verschillende andere zijn ook zo dui delijk te herkennen, dat men ze Uit officiële Amerikaanse statistie ken blijkt dat Engeland gedurende de eerste zeven maanden van dit jaar het grootste aantal auto's naar de Verenigde Staten heeft uitgevoerd: de sterkste stijging is echter opge treden in de uitvoer van Franse en Italiaanse auto's naar de V.S. Van januari tot en met juli heeft Engeland 86.907 auto's naar de Ver enigde Staten uitgevoerd: op de twee. de plaats volgde West-Duitsland met 76.421 auto's. Vorig jaar stond West- Duitsland bovenaan met 54.247 een heden en was Engeland tweede met 50.514 auto's. Frankrijk heeft de uitvoer in -deze eerste zeven maanden kunnen verho gen van 19.933 in 1957 tot 47.327 in 1958. De overeenkomstige cijfers voor Italië zijn respectievelijk 3.737 en 13.161. Van januari tot en met juli dit jaar heeft Amerika in totaal 237.120 personenauto's ingevoerd ter waarde van 265.467.388 dollar. In de over eenkomstige periode van het vorige jaar werden 137.107 personenauto's ingevoerd ter waarde van 156.198.712 dollar. De provinciale assemblee van Madagascar heeft dinsdag het eiland uitgeroepen tot republiek en lid van de Franse gemeenschap. Bij de volksstemming van 28 sep tember heeft de bevolking van Ma dagascar zich in meerderheid voor de nieuwe Franse grondwet uitge sproken. De Indonesische regering heeft een verzoek van Ceylon, om toekenning van volledige verkeersrechten aan de Ceylonese luchtvaartmaatschappij Air Ceylon Internationaal voor haar ooste lijke lijnen afgewezen. Aanvankelijk had Ceylon van het gezantschap in Djakarta bericht ont vangen, dat Indonesië geen bezwaar had tegen toekenning van deze rech ten. Nadat haar echter gebleken was, dat in de Ceylonese luchtvaartmaat schappij een aanzienlijk bedrag aan Nederlands kapitaal is geïnvesteerd, besloot de Indonesische regering tot afwijzing van de aanvrage. (Advertentie) In het uiterste zuid-westen van Frankrijk verdringen zich bij de Spaanse grens de provin cies Labourd, Basse-Navarre en Soule, die tezamen het charman te brokje land vormen, dat wij kennen onder de naam Frans Baskenland. Een overrompelend mooi landje, als een gebakscho tel beladen met heerlijkheden Musica 379.— Zuiver van klank en edel van lijn juist zoals 'n radio, Uw radio, moet zijn: GRAETZ, met de exclusieve KLANK COMPRESSOR. Keuze uit radio's en radio-grammofooncom binaties (óók stereo) in lichte of donkere kast, 16 modellen; prijzen van f 215.- tot f 1260.-. Ook Graetz televisie is Uw keuze waard; 21 anti-storingsautomaten zorgen voor een stralende beeldhelderheid met maximale beeldscherpte. Importeur: N.V. Thabur - Den Haag. vaak tot de galg" aldus zijn ver standige vader. De jonge Abbas werd zodoende apotheker en als het waar is, dat alle onderwijzers op elkaar gelijken, dan geldt zulks ze ker ook voor de apothekers. Ook de Abbas van nu is nog altijd het pro totype van de burgerlijke apotheker en noch zijn hoekige neus noch zijn zware bril doen hem op een politi cus of een vrijheidsstrijder gelijken. Tweespalt Men heeft in brede kring be weerd, dat de vorming van een Algerijnse regering in balling schap de oplossing van het vraagstuk Algerië nog moeilij ker maakt. Maar er zijn zelfs Franse ministers, die er anders over denken en uitsluitend om dat Ferhat Abbas nu ook offi cieel de ploegchef is geworden. Uit het feit, dat men hem „mi- nister-president" heeft genoemd zou men zelfs kunnen afleiden, dat de F.N.L. de duur voor even tuele onderhandelingen niet wil dichtwerpen. Ferhat Abbas, de in 1899 te Djidjelli geboren zoon van een Kaid, verzinnebeeldt in feite al- zelmannen- Getroffen door de onaan- Van jongs af aan leed Abbas mo- rele pijnen door de tweespalt tussen het Arabische milieu en de Euro pese cultuur. Dualistisch opgevoed met minstens evenveel eerbied en liefde voor Frankrijk en de Franse cultuur als voor de Arabische we reld, is hij altijd dualistisch geble ven. Toen hij goed twintig jaar was, kreeg zijn politieke gedachtenwereld een nauwkeurige omschrijving. Hij verlangde toen, wat de colons nu eisen: volledige integratie. Algerije moest volgens hem een Franse pro vincie worden en de Algerijnen dienden dezelfde rechten te krijgen als de Fransen, want daarna zou er volgens hem een ware gemeen schap bestaan tussen Fransen en mu- le ontwikkelingsstadia van het Frans-Algerijnse conflict. Zijn vader had wegens verdiensten gename manier, waarop de Fransen hem en zijn Arabische broeders be handelden, hoopte hij in deze ge meenschap ook morele en psycholo gische gelijkberechtiging te zullen 1 Ö:uv'"- fev-lXjlV-UCiCtmigUIg IC Z. U.LICI i voor Frankrijk het kruis van het vinden. In feite was hij hiermee zijn ere-lpfnnpn finhmnoon zv»-. Aa inniTQ „+",3 1- - i 1 -1 -J J ere-legioen ontvangen en de jonge Ferhat ging eerst in zijn geboorte plaats en daarna in Algiers naar de Franse school. Hoewel hij reeds op 16-jarige leeftijd aan politiek ging doen. eiste zijn vader, dat hij een degelijk beroep zou kiezen want politiek leidt zelden tot rijkdom en strijd tegen het kolonialisme begon nen. Duidelijk is in dit verband de titel van zijn in 1941 verschenen op stellen: „Van kolonie naar provin cie". En nog in 1946 schreef hij al de vaak geciteerde woorden: „Ik zou nationalist zijn geworden als ik ergens een Algerijnse natie had kunnen vinden en dan zou ik me hiervoor niet hebben geschaamd. Maar ik zal niet voor het Algerijnse vaderland sterven, omdat het niet bestaat. Ik heb de geschiedenis van de levenden en van de doden onder vraagd. Ik was ook op de begraaf plaatsen. Niemand en niets heeft mij er over gesproken. Een voor een zijn voor mij de spookbeelden verdwe nen om onze toekomst duidelijk te verbinden met het werk der Fran sen in dit land." Elders ging hij toen nog verder door te schrijven: „Wij zijn kinderen van een nieuwe wereld, geboren uit de geest en het werk van Frankrijk." In 1938 stichtte hij de „Algerijnse Volksunie" en om te onderlijnen dat hij bereid was voor zijn ideaal te vechten, nam hij in 1939 als vrij williger dienst bij de Franse front troepen, hetgeen funest is geworden voor zijn latere mening. Eh als hij in 1946 het reeds geciteerde stuk die heel Noord-Afrika misdaad, betreft." Wat er later tijdens de verkiezingen in Algerië gebeurde zal wel nimmer precies zijn na te gaan. Velen hou den vol, dat er (Franse) vervalsing geschiedde. Een feit is in ieder ge val, dat representieve figuren als Abbas en Hadsch niet werden ver kozen: wel gewillige Fransgezinde figuren zonder mening en zorider in vloed. Niettemin deden zowel Abbas als Hadsch een hartstochtelijk be roep om vrede toen in november 1954 het donkere onweer boven Al gerije losbarstte. Ook toen nog had Parijs zonder enige moeite via on derhandelingen een bruikbaar sta tuut kunnen doen bekrachtigen. Tien maanden later gebeurde het onher roepelijke: de feitelijke ontwikkeling achterhaalde de bezwerende houding van Abbas. Hij liet toen alle reserve varen en tekende met zestig andere persoonlijkheden het onafhankelijk- laat drukken is zijn persoonlijke me-1 heidsmanifes^Hoewel in feite de Teefd1J WOorden al V00rblJ F.N.L. ontstaan is uit de democra- ïr j -t j tische unie van Abbas, streefde ze Na de tweede wereldoorlog komt, hem v00rbij st 'r t werd het in Algerije tot geïsoleerde op- Ferhat AbbJas do£r de ontwikkeling standen tegen het Franse geza_g, die I van de strijd verder gedreven dan hij ooit had kunnen denken. In janu- hard worden onderdrukt. Ferhat Abbas wordt nu met enige vrienden gearresteerd, hoewel ze er niets mee te maken hadden. In april 1946 sticht hij zijn nieuwe beweging ..De mocratische Unie van het Algerijnse Manifest", waarin het nationalis tische, intellectuele deel van de Al gerijnen zich groepeerde, terwij] de Nationale Algerijnse beweging (M.N.A.) de arbeiders opving, ver moedelijk omdat de leider Messali Hadsch meer vat had op de arbei ders dan de theoreticus Abbas. Verrader Het tekende echter wel de gecompliceerde situatie dat vele Algerijnse nationalisten in Ferhat Abbas slechts een „ver rader" zagen. In een meer dan merkwaardige brief bezweert hem de toen in Cairo vertoeven de Boerguiba zich aan de zijde van Hadsch te plaatsen en de „verdediging van de Franse soe vereiniteit over A'gerië op te geven, want uw politiek is een ari pleegde hij zijn officiële mea- culpa. Hij bekende, dat zijn visie onjuist was geweest en hij stelde zich geheel in dienst van 't „bevrij dingsfront." Bij herhaling deed Ferhat Abbas daarna een ernstig beroep op Parijs „om het recht op onafhankelijkheid van Algerië te erkennen en daarna effectief te onderhandelen over het toekomstige statuut. Abbas wil on derhandelen. Ook nu nog. Hij heeft het vaak genoeg verklaard en hij is zelfs kortelings nog zover gegaan te zeggen, dat de oplossing in de po litieke sector zit, niet in de militaire. Maar hij voegde er aan toe, dat in deze strijd de Algerijnen zich schoon kunnen wassen en hun natie kunnen vinden. Abbas is geen vechtjas. Middelma tig groot, bijna zestig jaar, iets ge bogen lopende en altijd zacht en be hoedzaam sprekende maakt hij eer der de indruk van een kamerge leerde, die bovendien nog een slecht redenaar is, maar sterkte vindt in een juiste analyse. als wijde, blinkend-witte Atlan tische stranden, strakblauwe luchten, grillige rotsen, groene weiden met wollige schapen, grimmige bergpieken en schil derachtige dorpjes met blank- gekalkte huizen. Terecht is de Bask trots op zijn land, zo verschillend van de andere Franse provincies en op zijn taal, het Euskara, dat nog heden ten dage de voertaal is in vrijwel alle Baskische gezinnen, een taal, die even welluidend als moeilijk is en die nog altijd een raadsel is voor alle etymologen, daar de herkomst met geen mo gelijkheid is na te gaan. Denkt u toch niet, dat u het Baskenland kent, ook al hebt u wel tien galafeesten in Biarritz meegemaakt en hebben alle golf links van de kust geen geheimen meer voor u! Zo gemakkelijk is het niet deze streek te doorgron den. Een betere manier is het vriendschap te sluiten met de op het oog zo stugge Basken, u te ver diepen in de historie van deze provincie en vooral tochten te maken naar de bijna alle met le genden omkranste dorpjes, waar op de pleintjes trage ossen gedul dig op hun meesters wachten en waar zelfs de kerkhoven vrien delijk aandoen. Zo'n dorpje is bij voorbeeld Bidarray, een onbete kenend plaatsje, waar, naar men vertelt, eens in het grijs verleden de duivel zich in het riviertje de Nive storte, wanhopig omdat hij geen Baskisch begreep. Zo'n plaatsje is ook Sare, waar in de maand oktober de stilte ver scheurd wordt door de schoten die gelost worden op de woudduiven en waar zich vlak aan de grens beziens waardige grotten bevinden. In de buurt van deze grotten is een rijk overschaduwd cafeetje waar de ta fels gemaakt zijn van molenstenen. Gaan uw verlangens uit naar een klein badplaatsje, dan kan misschien Ciboure u bekoren, een half uur gaans van Saint-Jean-de-Luz gelegen maar kleiner en bekoorlijker dan deze plaats. De bekende componist Maurice Ravel werd in Ciboure ge boren en een huis op de havenkade draagt een gedenkplaat aan deze beroemste aller inwoners. Eenvoudig is ook Bidart met zijn klassiek-Baskische kerkje, zijn stei le rotsen en comfortabele Pyreneeën- beschutting. Biarritz is natuurlijk overbekend maar hebt u wel eens opgemerkt, dat in het stadswapen een kranige walvis voorkomt, een overblijfsel uit de tijd dat de inwo ners van Biarritz bekend stonden als uitstekende harpoeniers. In het begin van de 19e eeuw was Biarritz nog slechts een onbetekenend dorp tot de bewoners van Bayonne er ge noegen in gingen scheppen hier te komen baden in zee, waarbij ze de voor die tijd lange afstand aflegden Het zonnestrand van Biarritz op de ruggen van ezels of muilezels. In 1854 verbleef keizerin Eugénie, de gemalin van Napoleon III, een hele maand in Bairritz en sindsdien is ieder zomerseizoen hier een toeris tenseizoen. Vrolijk zijn de Baskische feesten, die stelselmatig overal gehouden worden in Guéthary, Aïnhoa, Has- parren, Ustaritz, Peyrehorade en an dere plaatsen met onuitspreekbare namen. De mannen houden bij het dansen natuurlijk de onafscheidelijke baret op, die beslist flatteus staat bij het witte costuum met de rode ceintuur, de vrouwen hebben een witte hoofddoek, een witte blouse, een wijde rode rok en een strak keurslijfje en iedereen draagt espa drilles. (Advertentie) Bij pijn, griep of „landerig" gevoel zorgt een enkel labiel dat U weer met plezier Uw werk kunl doen! De Amerikaanse minister van de fensie, McElroy heeft te Tsoying in het zuiden van Formosa in een toe spraak tot nationalistische zeelieden verklaard, dat zij door Quemoy te bevoorraden mogelijk hebben verhin derd dat er een „zeer vernietigende oorlog" zou zijn ontstaan. Een van de redenen waarom da communisten hun beschieting hebben opgeschort, aldus de Amerikaanse minister, is hun ontdekking dat zij „ondanks een buitensporige verspil ling van munitie" niet in staat waren de bevoorrading van Quemoy te ver hinderen. (Advertentie) Ieder zegt: (Jan Elich) Lievevrouwestraat 9 BERGEN OP ZOOM Ciboure, het Baskische dorp waar Maurice (boléro) Ravel werd geboren Het is min of meer traditie, dat elk jaar zo rond september, oktober, links en rechts arti keltjes verschijnen over een van de meest belangrijke fa cetten van de herfst, namelijk over de paddestoelen. Niet al leen daaruit blijkt de nog steeds groeiende belangstel ling voor deze merkwaardige groep planten. Nog meer komt die tot uiting in het elk jaar toenemende aantal liefhebbers dat er geregeld op uit trekt om met volle teugen te genieten van de vele schoonheden die het herfstbos dan voor ieder een tentoonstelt. Vele van die liefhebbers komen niet alleen om de kleurige schoon heden van de herfst te bekijken. Meestal leggen ze zich toe op het verzamelen van eetbare paddestoe len. Dit gebruik van paddestoelen is nog niet zo heel oud, getuige de vol gende zinsneden uit een vergeeld boek over plantkunde, ongeveer drie kwart eeuw geleden uitgegeven, dat we dezer dagen onder ogen kregen. Daarin lazen we de volgende ver baasde uitroep: over de zwammen: „....sommige soorten kunnen zonder nadelige gevolgen door den mensch genuttigd worden, en zóóver hebben sommigen onder ons het in de kunst van zelfbeheersching gebragt, dat ze hun natuurlijken afkeer hebben we ten te overwinnen en die smakeloze gewassen, waaraan inderdaad gee nerlei behoefte bestaat, nuttigen, „nuttigen als eene lekkernij, zodat men er zich zelfs op is gaan toeleg gen om die planten, welker ver schijning als het ware ingeboren af keer wekt, op kunstmatige wijze te kweken." We mogen wel aannemen dat de schrijver het blijkbaar nog niet zo ver gebracht had in de kunst van zelfbeheersing om ook eens iets van die lekkernij tot zich te nemen, an ders zou hij vermoedelijk wel wat enthousiaster geweest zijn. Want, mits op de juiste wijze bereid, zijn verschillende paddestoelen werkelijk een lekkernij. Overigens was de eetbaarheid van paddestoelen ai in de oudheid be kend. De Romeinen kweekten reeds champignons in de catacomben, maar vermoedelijk was de belang stelling voor die cultures toch niet bijzonder groot en is een en ander zo in verval geraakt, dat men pas de laatste honderd jaar weer met het kweken begonnen is, aanvankelijk vooral in Frankrijk, dat tegenwoor dig een produktie heeft van enkele H* A Deze paddestoel „traant" Grote, zwarte druppels wor den op de kap zichtbaar. Het is het begin van het einde. Ook een simpele paddestoel sterft. steeds dadelijk terugkent na ze een keer goed gezien te hebben. Naast het achterhalen van de naam van de diverse soorten padde stoelen zijn er nog heel wat andere bijzonderheden aan de paddestoelen die de moeite waard zijn er eens wat aandacht aan te besteden, inplaats van deze merkwaardige herfstpro dukten zonder meer voorbij te lopen. En ook wie alleen maar graag wat wandelt en er niet van houdt dieper in te gaan op allerlei details in de natuur, willen wij toch een goede raad geven: Stap, zo gauw er zich een mooie, zonnige herfstdag voor doet, eens in de richting van een bos en geniet daar met volle teugen van de luister van het herfstbos. Want de rijkdommen van de herfst zijn er voor iedereen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1958 | | pagina 5