Ferhat Abbas doorliep alle stadia
van ontwikkeling
Algerijnse conflict
Paddestoelen
Baskenland: begenadigd
stukje van Frankrijk
sieren
herfstbos
Madagaskar
republiek
Ook daar in
boycot van
Nederland
Meer Europese
auto's naar Y.S.
Chelarine „4'
Zeelieden
hebben Quemoy
gered
Eetbaar of giftig
Prachtige natuur
Moeilijke taal
Vrolijke feesten
KIES TOCH
Qt$0>
Apotheker
politicus
Dorpjes
Biarritz
Feest
beroemde
geneesmiddelen
in I tablet
doen wonderen!
Mc Elroy in Formosa:
U zegt mantel
SPORTIEF
Smakeloze
gewassen
Dansende heksen
7
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 15 OKTOBER 1958
tienduizenden kilo's champignons
per dag. De laatste tijd houdt men
er zich ook in Nederland mee bezig,
in de grotten in zuid-Limburg, in
kelders en in speciale klassen.
De belangstelling voor de andere,
in het wild groeiende paddestoelen
is echter nog veel langzamer toe
genomen. De oorzaak daarvan zal
wel zijn dat men, ook tegenwoor
dig vaak nog, de paddestoelen min
of meer argwanend beziet, iets
wat eigenlijk niet te verwonderen
is van soorten die door het leven
gaan met namen als satansboleet,
heksenbrood, duivelsei, stinkzwam,
heksenkring, namen die allemaal
hun ontstaan danken aan allerlei
op stormachtige herfstavonden bij
een flakkerend houtvuur vertelde
sprookjes, waarin dansende hek
sen, kwaadwillende kobolten en
duivels met echte staarten een be
langrijke rol spelen, samen met
de volle maan en klokslag twaalf,
dat alles tegen een decor van
knoestige eiken en door weer en
wind misvormde berken en beu
ken.
Eeuwenlang hebben de paddestoe
len in deze sfeer doorgebracht en
het is begrijpelijk dat, wanneer er
op een gegeven moment eens
iemand stierf, die met deze geheim
zinnige herfstprodukten in aanraking
was geweest, men dadelijk geneigd
was aan te nemen dat de paddestoe
len de dood hadden veroorzaakt, met
als gevolg dat alle zwammen en al
wat daar maar enigszins op leek da
delijk als dodelijk giftig werd be-,
titeld.
Zo zijn er dan ook nu nog mensen/
die menen er maar het beste aan ta
doen wanneer ze met een boog on/i
een paddestoel heen lopen of wannee/r
ze met schoen of stok die „gevaar
lijke" dingen maar meteen vernie/i-
gen. In geen geval zullen ze er tpe
komen die dingen met hun hancven
aan te raken "Je kunt nooit weien
hoe giftig ze zijn". Dat laatste is na
tuurlijk wel waar, er zijn zelfs ver
schillende soorten waarvan de (we
tenschappelijke onderzoekers Jnog
niet veel kunnen zeggenn omtrent- de
giftigheid.
Wat ze echter in elk geval wel
kunnen vertellen is, dat al die jver-
halen over dodelijke giftigheid over
dreven zyn. Natuurlijk zit er wel
een kern van waarheid in, maar van
de honderden soorten die we in ons
land aantreffen zijn er slechts een
vijfentwintig, die min of meer scha
delijke gifstoffen bevatten.
Van die 25 zijn er verschillende
die echter alleen maar verdacht"
genoemd kunnen worden, omdat men
eigenlijk nog nooit met zekerheid
vergiftigingsverschijnselen heeft be
merkt. Slechts een paar soorten, zo
als de groene knolamaniet en de sa
tansboleet, zijn werkelijk bijzonder
giftig.
Men moet echter wel bedenken dat
paddestoelen erg aan bederf onder-
Wanneer het weer in de herist
na een warme en droge periode
ineens omslaat en het vochtig
wordt, schieten de paddestoelen
plotseling alspaddestoelen
uit de grond.
hevig zijn, en in bedorven toestand
evenals andere voedingsmiddelen,
schadelijk kunnen zijn. Daarnaast
spreekt ook persoonlijke gevoeligheid
een woordje mee. Het is met padde
stoelen zoals met bessen, aardbeien
en dergelijke; de ene mens kan ze
rustig eten, de ander krijgt er da
delijk op een of andere manier last
van.
Om de verschillende soorten van
elkaar te onderscheiden dient men
diverse kenmerken in het oog te
houden; groeiplaats, kleur, vorm,
reuk, smaak, samenstelling en nog
een boel andere dingen, die samen
karakteristiek zijn voor een bepaalde
soort.
Laat u echter door het grote aan
tal moeilijk te onderscheiden soorten
niet terughouden van een nadere
kennismaking met de wonderlijke
herfstbloemen. Er zijn er namelijk
ook een heleboel die u wel gemak
kelijk kunt herkennen, zeker wanneer
u zich hebt verzekeert van de hulp
van een van die handige padde
stoelenboekjes. Soorten als de vlie-
genzwam, eekhoorntjesbrood en de
Cantharel kent natuurlijk iedereen.
Verschillende andere zijn ook zo dui
delijk te herkennen, dat men ze
Uit officiële Amerikaanse statistie
ken blijkt dat Engeland gedurende
de eerste zeven maanden van dit jaar
het grootste aantal auto's naar de
Verenigde Staten heeft uitgevoerd:
de sterkste stijging is echter opge
treden in de uitvoer van Franse en
Italiaanse auto's naar de V.S.
Van januari tot en met juli heeft
Engeland 86.907 auto's naar de Ver
enigde Staten uitgevoerd: op de twee.
de plaats volgde West-Duitsland met
76.421 auto's. Vorig jaar stond West-
Duitsland bovenaan met 54.247 een
heden en was Engeland tweede met
50.514 auto's.
Frankrijk heeft de uitvoer in -deze
eerste zeven maanden kunnen verho
gen van 19.933 in 1957 tot 47.327 in
1958. De overeenkomstige cijfers
voor Italië zijn respectievelijk 3.737
en 13.161.
Van januari tot en met juli dit
jaar heeft Amerika in totaal 237.120
personenauto's ingevoerd ter waarde
van 265.467.388 dollar. In de over
eenkomstige periode van het vorige
jaar werden 137.107 personenauto's
ingevoerd ter waarde van 156.198.712
dollar.
De provinciale assemblee van
Madagascar heeft dinsdag het eiland
uitgeroepen tot republiek en lid van
de Franse gemeenschap.
Bij de volksstemming van 28 sep
tember heeft de bevolking van Ma
dagascar zich in meerderheid voor
de nieuwe Franse grondwet uitge
sproken.
De Indonesische regering heeft een
verzoek van Ceylon, om toekenning
van volledige verkeersrechten aan de
Ceylonese luchtvaartmaatschappij Air
Ceylon Internationaal voor haar ooste
lijke lijnen afgewezen.
Aanvankelijk had Ceylon van het
gezantschap in Djakarta bericht ont
vangen, dat Indonesië geen bezwaar
had tegen toekenning van deze rech
ten.
Nadat haar echter gebleken was,
dat in de Ceylonese luchtvaartmaat
schappij een aanzienlijk bedrag aan
Nederlands kapitaal is geïnvesteerd,
besloot de Indonesische regering tot
afwijzing van de aanvrage.
(Advertentie)
In het uiterste zuid-westen
van Frankrijk verdringen zich
bij de Spaanse grens de provin
cies Labourd, Basse-Navarre en
Soule, die tezamen het charman
te brokje land vormen, dat wij
kennen onder de naam Frans
Baskenland. Een overrompelend
mooi landje, als een gebakscho
tel beladen met heerlijkheden
Musica 379.—
Zuiver van klank en edel van lijn juist zoals 'n radio,
Uw radio, moet zijn: GRAETZ, met de exclusieve KLANK
COMPRESSOR. Keuze uit radio's en radio-grammofooncom
binaties (óók stereo) in lichte of donkere kast, 16 modellen;
prijzen van f 215.- tot f 1260.-. Ook Graetz televisie is
Uw keuze waard; 21 anti-storingsautomaten zorgen voor
een stralende beeldhelderheid met maximale beeldscherpte.
Importeur: N.V. Thabur - Den Haag.
vaak tot de galg" aldus zijn ver
standige vader. De jonge Abbas
werd zodoende apotheker en als het
waar is, dat alle onderwijzers op
elkaar gelijken, dan geldt zulks ze
ker ook voor de apothekers. Ook de
Abbas van nu is nog altijd het pro
totype van de burgerlijke apotheker
en noch zijn hoekige neus noch zijn
zware bril doen hem op een politi
cus of een vrijheidsstrijder gelijken.
Tweespalt
Men heeft in brede kring be
weerd, dat de vorming van een
Algerijnse regering in balling
schap de oplossing van het
vraagstuk Algerië nog moeilij
ker maakt. Maar er zijn zelfs
Franse ministers, die er anders
over denken en uitsluitend om
dat Ferhat Abbas nu ook offi
cieel de ploegchef is geworden.
Uit het feit, dat men hem „mi-
nister-president" heeft genoemd
zou men zelfs kunnen afleiden,
dat de F.N.L. de duur voor even
tuele onderhandelingen niet wil
dichtwerpen.
Ferhat Abbas, de in 1899 te
Djidjelli geboren zoon van een
Kaid, verzinnebeeldt in feite al- zelmannen- Getroffen door de onaan-
Van jongs af aan leed Abbas mo-
rele pijnen door de tweespalt tussen
het Arabische milieu en de Euro
pese cultuur. Dualistisch opgevoed
met minstens evenveel eerbied en
liefde voor Frankrijk en de Franse
cultuur als voor de Arabische we
reld, is hij altijd dualistisch geble
ven. Toen hij goed twintig jaar was,
kreeg zijn politieke gedachtenwereld
een nauwkeurige omschrijving. Hij
verlangde toen, wat de colons nu
eisen: volledige integratie. Algerije
moest volgens hem een Franse pro
vincie worden en de Algerijnen
dienden dezelfde rechten te krijgen
als de Fransen, want daarna zou
er volgens hem een ware gemeen
schap bestaan tussen Fransen en mu-
le ontwikkelingsstadia van het
Frans-Algerijnse conflict.
Zijn vader had wegens verdiensten
gename manier, waarop de Fransen
hem en zijn Arabische broeders be
handelden, hoopte hij in deze ge
meenschap ook morele en psycholo
gische gelijkberechtiging te zullen
1 Ö:uv'"- fev-lXjlV-UCiCtmigUIg IC Z. U.LICI i
voor Frankrijk het kruis van het vinden. In feite was hij hiermee zijn
ere-lpfnnpn finhmnoon zv»-. Aa inniTQ „+",3 1- - i 1 -1 -J J
ere-legioen ontvangen en de jonge
Ferhat ging eerst in zijn geboorte
plaats en daarna in Algiers naar
de Franse school. Hoewel hij reeds
op 16-jarige leeftijd aan politiek
ging doen. eiste zijn vader, dat hij
een degelijk beroep zou kiezen want
politiek leidt zelden tot rijkdom en
strijd tegen het kolonialisme begon
nen. Duidelijk is in dit verband de
titel van zijn in 1941 verschenen op
stellen: „Van kolonie naar provin
cie". En nog in 1946 schreef hij al
de vaak geciteerde woorden:
„Ik zou nationalist zijn geworden
als ik ergens een Algerijnse natie
had kunnen vinden en dan zou ik me
hiervoor niet hebben geschaamd.
Maar ik zal niet voor het Algerijnse
vaderland sterven, omdat het niet
bestaat. Ik heb de geschiedenis van
de levenden en van de doden onder
vraagd. Ik was ook op de begraaf
plaatsen. Niemand en niets heeft mij
er over gesproken. Een voor een zijn
voor mij de spookbeelden verdwe
nen om onze toekomst duidelijk te
verbinden met het werk der Fran
sen in dit land." Elders ging hij
toen nog verder door te schrijven:
„Wij zijn kinderen van een nieuwe
wereld, geboren uit de geest en het
werk van Frankrijk."
In 1938 stichtte hij de „Algerijnse
Volksunie" en om te onderlijnen dat
hij bereid was voor zijn ideaal te
vechten, nam hij in 1939 als vrij
williger dienst bij de Franse front
troepen, hetgeen funest is geworden
voor zijn latere mening. Eh als hij
in 1946 het reeds geciteerde stuk
die heel Noord-Afrika
misdaad,
betreft."
Wat er later tijdens de verkiezingen
in Algerië gebeurde zal wel nimmer
precies zijn na te gaan. Velen hou
den vol, dat er (Franse) vervalsing
geschiedde. Een feit is in ieder ge
val, dat representieve figuren als
Abbas en Hadsch niet werden ver
kozen: wel gewillige Fransgezinde
figuren zonder mening en zorider in
vloed. Niettemin deden zowel Abbas
als Hadsch een hartstochtelijk be
roep om vrede toen in november
1954 het donkere onweer boven Al
gerije losbarstte. Ook toen nog had
Parijs zonder enige moeite via on
derhandelingen een bruikbaar sta
tuut kunnen doen bekrachtigen. Tien
maanden later gebeurde het onher
roepelijke: de feitelijke ontwikkeling
achterhaalde de bezwerende houding
van Abbas. Hij liet toen alle reserve
varen en tekende met zestig andere
persoonlijkheden het onafhankelijk-
laat drukken is zijn persoonlijke me-1 heidsmanifes^Hoewel in feite de
Teefd1J WOorden al V00rblJ F.N.L. ontstaan is uit de democra-
ïr j -t j tische unie van Abbas, streefde ze
Na de tweede wereldoorlog komt, hem v00rbij st 'r t werd
het in Algerije tot geïsoleerde op- Ferhat AbbJas do£r de ontwikkeling
standen tegen het Franse geza_g, die I van de strijd verder gedreven dan
hij ooit had kunnen denken. In janu-
hard worden onderdrukt. Ferhat
Abbas wordt nu met enige vrienden
gearresteerd, hoewel ze er niets
mee te maken hadden. In april 1946
sticht hij zijn nieuwe beweging ..De
mocratische Unie van het Algerijnse
Manifest", waarin het nationalis
tische, intellectuele deel van de Al
gerijnen zich groepeerde, terwij] de
Nationale Algerijnse beweging
(M.N.A.) de arbeiders opving, ver
moedelijk omdat de leider Messali
Hadsch meer vat had op de arbei
ders dan de theoreticus Abbas.
Verrader
Het tekende echter wel de
gecompliceerde situatie dat
vele Algerijnse nationalisten in
Ferhat Abbas slechts een „ver
rader" zagen. In een meer dan
merkwaardige brief bezweert
hem de toen in Cairo vertoeven
de Boerguiba zich aan de zijde
van Hadsch te plaatsen en de
„verdediging van de Franse soe
vereiniteit over A'gerië op te
geven, want uw politiek is een
ari pleegde hij zijn officiële mea-
culpa. Hij bekende, dat zijn visie
onjuist was geweest en hij stelde
zich geheel in dienst van 't „bevrij
dingsfront."
Bij herhaling deed Ferhat Abbas
daarna een ernstig beroep op Parijs
„om het recht op onafhankelijkheid
van Algerië te erkennen en daarna
effectief te onderhandelen over het
toekomstige statuut. Abbas wil on
derhandelen. Ook nu nog. Hij heeft
het vaak genoeg verklaard en hij
is zelfs kortelings nog zover gegaan
te zeggen, dat de oplossing in de po
litieke sector zit, niet in de militaire.
Maar hij voegde er aan toe, dat in
deze strijd de Algerijnen zich schoon
kunnen wassen en hun natie kunnen
vinden.
Abbas is geen vechtjas. Middelma
tig groot, bijna zestig jaar, iets ge
bogen lopende en altijd zacht en be
hoedzaam sprekende maakt hij eer
der de indruk van een kamerge
leerde, die bovendien nog een slecht
redenaar is, maar sterkte vindt in
een juiste analyse.
als wijde, blinkend-witte Atlan
tische stranden, strakblauwe
luchten, grillige rotsen, groene
weiden met wollige schapen,
grimmige bergpieken en schil
derachtige dorpjes met blank-
gekalkte huizen.
Terecht is de Bask trots op
zijn land, zo verschillend van de
andere Franse provincies en op
zijn taal, het Euskara, dat nog
heden ten dage de voertaal is in
vrijwel alle Baskische gezinnen,
een taal, die even welluidend als
moeilijk is en die nog altijd een
raadsel is voor alle etymologen,
daar de herkomst met geen mo
gelijkheid is na te gaan.
Denkt u toch niet, dat u het
Baskenland kent, ook al hebt u
wel tien galafeesten in Biarritz
meegemaakt en hebben alle golf
links van de kust geen geheimen
meer voor u! Zo gemakkelijk is
het niet deze streek te doorgron
den. Een betere manier is het
vriendschap te sluiten met de op
het oog zo stugge Basken, u te ver
diepen in de historie van deze
provincie en vooral tochten te
maken naar de bijna alle met le
genden omkranste dorpjes, waar
op de pleintjes trage ossen gedul
dig op hun meesters wachten en
waar zelfs de kerkhoven vrien
delijk aandoen. Zo'n dorpje is bij
voorbeeld Bidarray, een onbete
kenend plaatsje, waar, naar men
vertelt, eens in het grijs verleden
de duivel zich in het riviertje de
Nive storte, wanhopig omdat hij
geen Baskisch begreep.
Zo'n plaatsje is ook Sare, waar in
de maand oktober de stilte ver
scheurd wordt door de schoten die
gelost worden op de woudduiven en
waar zich vlak aan de grens beziens
waardige grotten bevinden. In de
buurt van deze grotten is een rijk
overschaduwd cafeetje waar de ta
fels gemaakt zijn van molenstenen.
Gaan uw verlangens uit naar een
klein badplaatsje, dan kan misschien
Ciboure u bekoren, een half uur
gaans van Saint-Jean-de-Luz gelegen
maar kleiner en bekoorlijker dan
deze plaats. De bekende componist
Maurice Ravel werd in Ciboure ge
boren en een huis op de havenkade
draagt een gedenkplaat aan deze
beroemste aller inwoners.
Eenvoudig is ook Bidart met zijn
klassiek-Baskische kerkje, zijn stei
le rotsen en comfortabele Pyreneeën-
beschutting. Biarritz is natuurlijk
overbekend maar hebt u wel eens
opgemerkt, dat in het stadswapen
een kranige walvis voorkomt, een
overblijfsel uit de tijd dat de inwo
ners van Biarritz bekend stonden
als uitstekende harpoeniers. In het
begin van de 19e eeuw was Biarritz
nog slechts een onbetekenend dorp
tot de bewoners van Bayonne er ge
noegen in gingen scheppen hier te
komen baden in zee, waarbij ze de
voor die tijd lange afstand aflegden
Het zonnestrand van Biarritz
op de ruggen van ezels of muilezels.
In 1854 verbleef keizerin Eugénie, de
gemalin van Napoleon III, een hele
maand in Bairritz en sindsdien is
ieder zomerseizoen hier een toeris
tenseizoen.
Vrolijk zijn de Baskische feesten,
die stelselmatig overal gehouden
worden in Guéthary, Aïnhoa, Has-
parren, Ustaritz, Peyrehorade en an
dere plaatsen met onuitspreekbare
namen. De mannen houden bij het
dansen natuurlijk de onafscheidelijke
baret op, die beslist flatteus staat
bij het witte costuum met de rode
ceintuur, de vrouwen hebben een
witte hoofddoek, een witte blouse,
een wijde rode rok en een strak
keurslijfje en iedereen draagt espa
drilles.
(Advertentie)
Bij pijn, griep of „landerig" gevoel zorgt een enkel
labiel dat U weer met plezier Uw werk kunl doen!
De Amerikaanse minister van de
fensie, McElroy heeft te Tsoying in
het zuiden van Formosa in een toe
spraak tot nationalistische zeelieden
verklaard, dat zij door Quemoy te
bevoorraden mogelijk hebben verhin
derd dat er een „zeer vernietigende
oorlog" zou zijn ontstaan.
Een van de redenen waarom da
communisten hun beschieting hebben
opgeschort, aldus de Amerikaanse
minister, is hun ontdekking dat zij
„ondanks een buitensporige verspil
ling van munitie" niet in staat waren
de bevoorrading van Quemoy te ver
hinderen.
(Advertentie)
Ieder zegt:
(Jan Elich)
Lievevrouwestraat 9
BERGEN OP ZOOM
Ciboure, het Baskische dorp waar Maurice (boléro) Ravel werd geboren
Het is min of meer traditie,
dat elk jaar zo rond september,
oktober, links en rechts arti
keltjes verschijnen over een
van de meest belangrijke fa
cetten van de herfst, namelijk
over de paddestoelen. Niet al
leen daaruit blijkt de nog
steeds groeiende belangstel
ling voor deze merkwaardige
groep planten. Nog meer komt
die tot uiting in het elk jaar
toenemende aantal liefhebbers
dat er geregeld op uit trekt om
met volle teugen te genieten
van de vele schoonheden die
het herfstbos dan voor ieder
een tentoonstelt.
Vele van die liefhebbers komen
niet alleen om de kleurige schoon
heden van de herfst te bekijken.
Meestal leggen ze zich toe op het
verzamelen van eetbare paddestoe
len. Dit gebruik van paddestoelen is
nog niet zo heel oud, getuige de vol
gende zinsneden uit een vergeeld
boek over plantkunde, ongeveer drie
kwart eeuw geleden uitgegeven, dat
we dezer dagen onder ogen kregen.
Daarin lazen we de volgende ver
baasde uitroep: over de zwammen:
„....sommige soorten kunnen zonder
nadelige gevolgen door den mensch
genuttigd worden, en zóóver hebben
sommigen onder ons het in de kunst
van zelfbeheersching gebragt, dat ze
hun natuurlijken afkeer hebben we
ten te overwinnen en die smakeloze
gewassen, waaraan inderdaad gee
nerlei behoefte bestaat, nuttigen,
„nuttigen als eene lekkernij, zodat
men er zich zelfs op is gaan toeleg
gen om die planten, welker ver
schijning als het ware ingeboren af
keer wekt, op kunstmatige wijze te
kweken."
We mogen wel aannemen dat de
schrijver het blijkbaar nog niet zo
ver gebracht had in de kunst van
zelfbeheersing om ook eens iets van
die lekkernij tot zich te nemen, an
ders zou hij vermoedelijk wel wat
enthousiaster geweest zijn. Want,
mits op de juiste wijze bereid, zijn
verschillende paddestoelen werkelijk
een lekkernij.
Overigens was de eetbaarheid van
paddestoelen ai in de oudheid be
kend. De Romeinen kweekten reeds
champignons in de catacomben,
maar vermoedelijk was de belang
stelling voor die cultures toch niet
bijzonder groot en is een en ander zo
in verval geraakt, dat men pas de
laatste honderd jaar weer met het
kweken begonnen is, aanvankelijk
vooral in Frankrijk, dat tegenwoor
dig een produktie heeft van enkele
H*
A
Deze paddestoel „traant"
Grote, zwarte druppels wor
den op de kap zichtbaar. Het
is het begin van het einde.
Ook een simpele paddestoel
sterft.
steeds dadelijk terugkent na ze een
keer goed gezien te hebben.
Naast het achterhalen van de
naam van de diverse soorten padde
stoelen zijn er nog heel wat andere
bijzonderheden aan de paddestoelen
die de moeite waard zijn er eens wat
aandacht aan te besteden, inplaats
van deze merkwaardige herfstpro
dukten zonder meer voorbij te lopen.
En ook wie alleen maar graag wat
wandelt en er niet van houdt dieper
in te gaan op allerlei details in de
natuur, willen wij toch een goede
raad geven: Stap, zo gauw er zich
een mooie, zonnige herfstdag voor
doet, eens in de richting van een
bos en geniet daar met volle teugen
van de luister van het herfstbos.
Want de rijkdommen van de herfst
zijn er voor iedereen.