ENGELAND EN V.S. STAKEN DE
KERNEXPLOSIES
Indien Moskou bereid blijft tot gesprek:
Voorlopig voor de tijd
van een jaar
Hammarsk j oeld
maandag al op
gaat
reis
P.T.T.-winst
zeventien
in 1957
miljoen
PROBEER HET EENS!
Voedsel voor Stina
EERSTE VIJF JAAR NOG GEEN
BEMANDE
RAKET
Stringente voorwaarden
Expo krijgt de schaapjes
wel op het droge
Rotterdam
krijgt een
Eurotoren"
Dr. ir. Kooy over ruimtevaart
Wonderbaarlijke visvangst
voor Nederlandse kust
DAGBLAD VOOR ZEELAND
OOSTDUITSE
HOOGLERAAR
GEVLUCHT
Westelijke wind
CONTROLE IS
MOGELIJK
Plannen moeten
nog komen
Madagascar wil
eigen zaken
gaan regelen
BOERENJEUGD
NAAR LOURDES
Franse consul
in Beiroet ernstig
gewond
Tegen Berkelse arts
Gerechtelijk
vooronderzoek
gevraagd
Aansluiting tussen
lager en middelbaar
onderwijs
goe j jnp« i\rQ
No. 22841
Uitgave N.V. Uitg. Mij. Neerlandia.
Directeur: E. H. B. Brader.
Hoofdredacteur: J. J. H. A Bruna.
Redactieraad: J. M. A. C. v. Don-
gen, C. J. v. Hootegem, mr. dr. A.
J. J. M. Mes mr. H. M. L. de Rech
ter, P. V. M Vercauteren, L. J. v.
't Westende.
Bureaus: Breda. Reigerstraat 16.
TeL 22341 (3 lijnen). Postgiro 278841
Voor God. Koningin en Vaderland
Abonnementsprijs 1 1.per kwar
taal, 8.20 per post, f 0.54 per week.
Buitenlandse abonnementen op aan
vraag. Losse nummers 15 ct.
Advertentieprijs voor de gehele op
lage 0.35 per mm (Ing. Med.
f 0.85). Bij contract aanzienlijke
reductie. Volledige tarieven, ook
voor de afzonderlijke edities en
Algemene Voorwaarden worden
op aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel 98, telefoon 2236 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7, telefoon 102. (Bijbureaus: TERNEUZEN, Noordstraat 56, tel. 2601 OOSTBURG, Nieuwstraat 41, tel.jno.
Prof. Josef Haemel, de 63-jarige
rector van de universiteit van Jena,
is uit Oost-Duitsland gevlucht,
Haemel werd kort na 1945 lid van
de Socialistische Eenheidspartij. Hij
heeft verscheidene hoge Oostduitse
onderscheidingen ontvangen.
Het nieuws is tien dagen voor het
400-jarig bestaan van de universiteit
bekendgemaakt.
Prof. Haemel verklaarde vrijdag in
West-Berlijn dat hij na zware inner
lijke strijd en om politieke redenen de
stad heeft verlaten, waar hij 35 jaar
geleefd en gewerkt heeft en waarvan
hij ereburger was. De professor is
donderdag met zijn vrouw en kinde
ren in West-Berlijn aangekomen.
Gelijk met pror. Haemel zijn nog
vijf Oostduitse intellectuelen naar
West-Berlijn gevlucht.
Gisteren arriveerde in West-Ber
lijn ook de directeur van het Insti
tuut voor Kunstgeschiedenis van de
universiteit te Rostock, dr. Koch.
Uit West-Berlijn wordt sedert
woensdag dr. Erwin Neumann, van
het anticommunistische Comité van
Vrije Juristen vermist. Het comité
vreest dat Neumann naar Oost-
Duitsland is ontvoerd.
De Verenigde Staten en Engeland hebben zieli gisteren
bereid verklaard, bun proeven met kernwapens voor een
jaar op te schorten. Dit met ingang van 31 oktober a.s.
Moskou moet zich voordien bereid hebben verklaard tot
onderhandelingen over een algemeen akkoord en de in
stelling van een controlesysteem, zoals dit door de geleer
den in Genève is bepleit. Het overleg zou eind oktober be
gonnen moeten zijn. Frankrijk heeft verklaard, dat het
zijn kernproeven zal handhaven, omdat er nog geen alge
mene overeenkomst is.
Eisenhower verklaarde, dat zijn regering de opschortingster
mijn telkens met een jaar wil verlengen, wanneer kan worden
vastgesteld, dat het controlesysteem doeltreffend werkt en bevre
digende vorderingen worden gemaakt bij het verdere ontwape-
ningsoverleg.
De Britse regering maakte bekend, dat zij een lopende serie
kernproeven zo spoedig mogelijk zou afwerken. Ze gaf die belofte
accent, door gisteren op Christmas-Island een kernwapen tot ont
ploffing te brengen
aldus de Amerikaanse verklaring, is
de staking van proeven met kern- en
waterstofwapens op zichzelf geen
ontwapeningsmaatregel of een bewa
peningsbeperking. Een overeenkomst
in dit opzicht is van belang, als zij
leidt tot andere en belangrijkere
overeenkomsten aangaande beper
king en vermindering van splijtbaar
materiaal voor wapens en aangaande
andere hoofdfasen in de ontwape
ning.
De Britse regering stelt voor dat
de drie landen, welke atoomwapen-
proeven hebben genomen, Engeland,
Amerika en Rusland, de onderhande
lingen op 31 oktober te New York
beginnen.
Het besluit om de kernwapenproe
ven voorwaardelijk voor een jaar te
staken, houdt een belangrijke wijzi
ging van de Amerikaanse politiek in.
Het is o.m. een overwinning voor
Dulles die er voor gevochten heeft
en daarbij op tegenstand stuitte van
leden van de Amerikaanse commis
sie voor atoomenergie en enkele
chefs op het ministerie van Defensie.
Zoals bekend zijn de V.S. in het
verleden nooit ingegaan op verzoek
tot staking van de kernproeven van
landen als Japan en India.
De Amerikanen willen wel dat in
een eventuele overeenkomst op dit
punt met de Sovjet-Unie en Enge
land de mogelijkheid wordt openge
houden voor kcrnontploffingen voor
vreedzame doeleinden.
Een woordvoerder van het Witte
Huis merkte in dit verhand op dat
de V.S. niet willen, dat de mensheid
verstoken blijft ,ran de voordelen van
het gebruik van atoomenergie, zoals
bij de aanleg van nieuwe havens,
waterwegen en voor de exploratie
van olie en mineralen.
Men verklaarde in Washington dat
de V.S. een gunstige sfeer willen
scheppen voor besprekingen op po
litieke basis met de Sovjet-Unie.
Diplomatieke waarnemers zijn van
mening dat deze besprekingen zeer
waarschijnlijk op ministersniveau ge
houden zullen worden.
Wat met de Expo reilt en zeilt is
nu eens naar de cijfers gaan kijken,
cijfers die niet onbevredigend zijn.
Het bezoekerstal moet nu tegen de
30 miljoen lopen en naar men bere
kend heeft, zouden de kosten er bij
35 miljoen uit zijn, zodat men aan
neemt dat de zaak nu wel veilig zit.
GROTE DELEN van Engeland zijn
vrijdag getroffen door hevige stor
men, die het verkeer ontwrichtten en
overstromingen veroorzaakten. Voor
al Londen en omgeving hadden het
zwaar te verduren.
MINISTER STRUYCKEN heeft gis
teren in Den Haag een congres voor
stadsvernieuwing geopend, waaraan
door 's werelds vooraanstaande ste
debouwkundigen wordt deelgenomen.
DE AMERIKAANSE atoomkoop
vaarder „Savannah", die volgend
jaar te water wordt gelaten, zal
waarschijnlijk 500.000 mijl kunnen
varen zonder brandstof in te nemen.
BIJ KOBLENZ heeft gisteren de Ne
derlandse tankboot ,,Isaria" een
overzetvaartuig overvaren. De eige
naar van de overzetboot wordt ver
mist.
IN MAASTRICHT is de eerste Ne
derlandse bond van pijprokersclubs
opgericht. Zij wil een onderlinge
competitie organiseren tussen de be
staande clubs in Nederland.
CANADESE GENETICI zijn erin ge
slaagd, koeien met buffels te krui
sen. Het resultaat van deze kruising,
de ,,cattalo", is beter tegen de kou
de bestand en levert vlees van zeer
fijne kwaliteit.
BIJ VIJF LEDEN van de familie M.
uit Winterswijk zijn verschijnselen
van voedselvergiftiging waargeno
men, vermoedelijk veroorzaakt door
het gebruik van zalm in blik. De
mensen in kwestie zijn in het zie
kenhuis opgenomen en maken het
thans vrij goed.
IN YEMEN heeft men op ongeveer
acht kilometer van de Rode Zee
oliereserves aangetroffen. De rege
ring van Yemen laat nu een nader
onderzoek instellen.
RUIM HONDERD bouwvakarbei
ders, die meegedaan hebben aan een
protestactie van een halve dag sta
king tegen de nieuwe C.A.O. in Am
sterdam. zijn gisteren ontslagen, om
dat zij zonder toestemming van het
werk waren weggebleven.
Verwachting van het K.N.M.I. tot
vanavond, opgemaakt vrijdagavond J
23.15 uur: j
Wisselend bewolkt met enkele j
buien. Weinig veranderin in tem-
peratuur. Tot matig of vrjj krach-
tig toenemende westelijke wind.
Vandaag: zon onder 19.49 uur.
Morgen: zon op 5.37 uur, zon
onder 19.47 uur; maan op 16.42
uur; maan onder 0.41 uur.
Maandag: zon op 5.39 uur; maan
onder 1.40 uur.
De Brusselse ..kermis" draait im
mers nog tot hall 'ktober. De gelui
den over de aard en tal der bezoe
kers lopen nogal uiteen. De taxichauf
feurs menen, dat de piek in juli lag;
in die maand hadden zij hun mees
te vrachtjes, meest Duitsers en Fran
sen. die nogal dik in hun slappe was
zaten.
Deze maand, meent men, is het de
maand van de Nederlanders, die zich
voor zo'n 12 tot 15 gulden alles in
begrepen, per trein of bus naar de
Expo laten brengen en verder kalmp
jes aan doen.
De grote stroom van Nederlanders
beweegt zich, hoe kan het anders, in
de eerste plaats naar het Nederland
se paviljoen, waar een klein zeetje
in zijn tijdelijke eindeloosheid blijft
voortklotsen en waarin vele Neder
landers blijkbaar zo gaarne hun eigen
ziel weerspiegeld willen zien.
Overigens, de meeste Amerikanen
komen in het Amerikaanse paviljoen
de meeste Fransen in het Franse en
in het Rus ische.... daar komt ieder
een, ieder naar zijn aard kijkend naar
de immense afbeeldingen op de wan
den, later bij het uitgaan nieuwsgie
rig neuzend in de Russische keuken
om dan dikwijls te gaan eten in de
Civitas Dei.
In de Amerikaanse verklaring
heet het, dat de Verenigde Staten
verheugd zijn over de geslaagde be
ëindiging van de Geneefse conferen
tie van deskundigen, die hebben be-
spuuk'en of en hoe kernwapenproeven
kunnen worden waargenomen. Hun
bevindingen wijzen er op, dat als er
een overeenkomst zou zijn om derge
lijke proeven uit te schakelen, een
doeltreffende controle op de naleving
van de overeenkomst technisch mo
gelijk zou zijn. Dit wordt een zeer
belangrijke conclusie geacht en dit
te meer omdat deskundigen van de
Sovjet-Unie ermee instemmen.
Zoals de Verenigde Staten her
haaldelijk hebben duidelijk gemaakt,
Secretaris-generaal Hammars-
kjóeld is van plan maandag per
vliegtuig naar Amman te gaan,
als eerste etappe van de vervul
ling van zijn missie in het Mid
den-Oosten.
Op de vraag of hij met niet-Arabie-
ren, in het bijzonder met de Israëliërs,
van gedachten zou wisselen, antwoord
de Hammarskjoeld dat de Israëliërs in
geen enkel opzicht m directe partij
bij het door de Arabie- -n bereikte
akkoord waren. Daarom vas er z.i.
in dit staduim geen reder ./oor „reek-"
streekse beraadslaging» rie»
evenwe lmogelijk dat hij „terloops" een
bezoek aan Jeruzalem zou brengen.
Op de vraag of hij plannen had
voor de opvulling van het vacuüm in
Jordanië, wanneer de Britse troepen
zijn fcsruggekeerd, antwoordde Ham
marskjoeld, dat hij verscheidene mo
gelijkheden had onderzocht, maar niet
tot een bepaald plan was gekomen.
Dit achtte hij trouwens gezien zijn op
dracht niet nodig. Volgens de Arabi
sche resolutie moest hij nl. met de
betrokken regeringen overleg plegen,
om praktische regelingen te treffen.
De term „aanwezigheid van de V.
N." in het Midden-Oosten kon volgens
Hammarskjoeld variëren van „één man
tot heel wat mannen". Op de vraag of
hij een „permanente organisatie van
de V. N. voor het Midden-Oosten"
noodzakelijk achtte, zei hij, dat er al
zulk een organisatie bestaat, nl. het
secretariaat van de volkerenorganisa
tie.
De P.T.T. heeft in 1957 een
winst geboekt van 17 miljoen
gulden. In vergelijking met de
aanvankelijke vooruitzichten, al
dus het jaarverslag, stemt dit
Ook in Parijs worden vaak over
vallen op taxichauffeurs gepleegd
Chauffeur Pierre de Vitry is nu wel
bereid om in donkere straten over
vallers te ontmoeten. Hij houdt hier
een „sympathiek" knuppeltje vast,
waarvan het uiteinde bestaat uit
een kolf met fraaie uitsteeksels.
Boven op de wapenstok zit een
spuit, waar ook nog wel een ver
rassing uit zal komen. Voorts be
vindt er zich in de wagen nog een
enorme sirene en gaan bij een over
val zoeklichten aan.
resultaat tot voldoening. De ver
betering is te danken aan de
tariefsverhogingen. Voor de toe
komst is de P.T.T. nog niet erg
optimistisch. Het einde van de
lastenstijging namelijk is nog
niet in zicht.
In het verslag wordt meegedeeld,
dat het exploitatiesaldo van de post
dienst een tekort van 11 miljoen ver
toonde, waartegenover de telefoon
dienst een overschot had van 11,5 mil
joen. De postcheque- en girodienst had
een batig saldo van 8,4 miljoen. De
telegraafdienst kwam 0,1 miljoen en
de draadomroep 3,6 miljoen tekort. Het
totale exploitatiesaldo vertoonde dus
een overschot van 5,2 miljoen.
De wachtlijst voor telefoonaanslui
tingen omvatte eind 1957 40.000 aan
vragen. Er werden 106.000 nieuwe aan
sluitingen tot stand gebracht.
Bij de Rijkspostspaarbank werd 662
miljoen ingelegd en 636 miljoen terug
betaald. Het jaar er voor waren deze
bedragen resp. 733 en 560 miljoen. Het
aantal nieuwe rekeningen bedroeg
236.000, dat is 48.000 minder dan het
vorige jaar. Het totale aantal reke
ningen beliep 4.806.000.
Thans zijn de definitieve plannen
bekend gemaakt voor wat men zou
kunnen noemen een Eurotoren te
Rotterdam, met een gigantisch kraaie-
nest in top. De toren zal deel uitma
ken van de komende Internationale
Tuinbouwtentoonstelling 1960 en opge
trokken worden langs de Parkhaven,
ongeveer ter hoogte van de ingang
van de Maastunnel. De bouwkosten
worden geraamd op 2,800,000.
Het bovenste platform van de toren
komt 94,62 m, de andere bordessen,
daaronder gelegen, 92 m boven het
maaiveld te liggen. Een zitgelegenheid
met bar en restaurant is gedacht op
een hoogte van 88,50 m. De keuken,
de hoogst gelegen in Nederland, is ge
projecteerd op 85,30 m.
Twee elektrische snelle liften zullen
de bezoekers in 25 seconden van de
voet naar de top van de toren moeten
brengen.
In een toespraak tot 100 000 mensen
in een stadion te Tananarive, op Ma
dagascar, heeft de eerste minister
van het eiland, Philibert Tsirinana,
de Gaulle verzocht om „een onafhan
kelijke met Frankrijk verbonden re
publiek Madagascar".
Het ten zuidoosten van Afrika ge
legen eiland, dat groter is dan Frank,
rijk en België tezamen, telt vier en
een half miljoen inwoners.
De Gaulle bracht er een bezoek in
het kader van zijn tocht langs de
overzeese gebiedsdelen, ter propage
ring van de nieuwe grondwet, waar
over binnenkort een referendum ge
houden wordt.
„The race is on," liet Billy
Butlin, de organisator van de
kanaalrace vrijdagmorgen we
ten. „De race gaat door" en
daarom werden in Bergen op
Zoom de dozen gereed gemaakt
met het voedsel voor Stina
Free, de enige Nederlandse in
de wedstrijd. De moeder van
Stina overhandigde het voedsel
aan de overste Hussem, de
sportieve Bergenaar, die voor
hef transport naar Kaap Gris
Nez beloofde te zorgen.
In de maand mei 1960 vermoede
lijk rond Hemelvaartsdag zal de
katholieke internationale van de boe
ren en tuindersjeugd: de M.I.J.A.R.C.
haar algemene vergadering houden in
Lour des.
Hieraan zal een internationaal ma
riaal jeugdcongres en een jongeren-
bedevaart worden verbonden, waar-
Ldi'i ,.dai schatting 901 plattelands
jongeren deelnemen.
De vissers van 12 kotters uit Oud
dorp hebben donderdag voor de
Nederlandse kust, tussen Egmond
en IJmuiden, een wonderbaarlijke
visvangst beleefd. In 12 uur tijds
werden door de scheepjes die in
span visten twee schepen trek
ken dan een treilnet over de zee
bodem van 500 tot 700 kisten
sardines per span van zee gehaald.
Elke trek kon slechts van 20
minuten tot een half uur duren,
daar de schippers vreesden dat de
nylonnetten zouden scheuren. Eni
ge keren kwamen de netten boven
water met 10.000 küo of 200 kisten
sardines er in. Voor 'n dergelijke
hoeveelheid sardines moet men ge
woonlijk dagen lang vissen.
De kotters die donderdagavond,
met hun buit in de ruimen diep in
het water liggend, de haven van
IJmuiden binnenliepen, verkochten
de gehele vangst voor het hoge
bedrag van 120 gulden per ton
aan een vismeelfabrlek te Huizen.
De sardine is niet geschikt voor
de consumptie daar ze zeer vet is
en snel aan bederf onderhevig
door de hoge temperaturen.
De ontdekking van de grote sar-
dinesschool voor de Nederlandse
kust werd gedaan door de schip
pers van twee Urker kotters, die
woensdagmiddag uit IJmuiden
vertrokken. Op de echoloden, die
zij reeds buiten de pieren van
IJmuiden hadden aangezet, ver
schenen grote zwarte vlekken tus
sen de zeebodem en de onderkant
van de scliepen.
De Franse consul in Beiroet Jean
Gaspard, is donderdagavond, toen hij
per auto onderweg was naar het
vliegveld bij de stad en de waar
schuwingen van een schildwacht der
rebellen niet hoorde, beschoten. Een
explosieve kogel trof hem in de
maagstreek.
Voor zijn leven wordt gevreesd.
De voorzitter van de Neder
landse Vereniging voor Ruimte
vaart, dr. ir. J. M. K. Kooy, lec
tor aan de Koninklijke Militaire
Academie te Breda, heeft aan
de vooravond van het ruimte
vaartcongres in Amsterdam de
vraag beantwoord, of bemande
ruimtevaart mogelijk is en zo
ja, op welk tijdstip men die kan
verwachten.
Ruimtevaart met mensen aan boord
van satellieten of ruimteschepen zal
mogelijk blijken te zijn, aldus dr.
Kooy. De gevolgen van zeer grote ver
snellingen ontstaan na de start van de
raket of het ruimteschip kunnen door
de mens worden doorstaan. Het men
selijk organisme is eveneens in staat
gedurende meer dagen in een toestand
van gewichtloosheid te blijven (ont
breken van de zwaartekracht). Dat een
mens te zwaar zou zijn om in een
raket of ruimteschip omhoog te wor
den geschoten is onjuist, want een
mens van gemiddeld 80 kg moet een
plaats kunnen vinden in een derge
lijke satelliet, vooral indien men be
denkt dat de Spoetnik III alleen al
1000 kg woog, toen zij werd gelanceerd.
Het grote probleem is hoe de raket op
de aarde terug kan komen. De raket
kracht dient te worden afgeremd, het
temperatuursvraagstuk (wrijving met
de atmosfeer) moet worden opgelost
en voorts moet men een middel vinden
om een veilige landing op de aarde te
waarborgen. Het verwezenlijken van
de idee van een bemand ruimteschip
zal zeker vijf tot tien jaar vorderen,
al gaat de ontwikkeling, internatio
naal gezien, zeer snel.
De geleerden zijn thans bezig de pro
blemen op te lossen, die aan een vei
lige terugkeer van onbemande raket
ten vastzitten. De praktische ervarin
gen met dergelijke proeven opgedaan,
zullen het vraagstuk van de bemande
ruimteschepen zonder twijfel vereen
voudigen.
Over de voortstuwing van raketten,
zei de heer Kooy o.m. het volgende:
4 Het gebruik maken van atoomfusie
voor de aandrijving van de raket
motor is in het allereerste stadium
van ontwikkeling. Het moeilijkste
probleem is de warmteontwikke
ling bij atoomfusie.
2 Studie wordt gemaakt van elek
trische of z.g. ionenvoortstuwing
bij de ruimtevaart.
J Voortstuwing met behulp van zon
nestraling. Deze krachtbron kan de
raket niet in de ruimte stoten. De
methode kan alleen worden toe
gepast indien de raket reeds in de
ruimte is.
f Voortstuwing door middel van uit
straling van lichtdeeltjes (photo-
nen). of anders gezegd, gebruik
maken van de energie der licht
golven. Ook deze methode kan ai-
leen worden toegepast, als de
raket zich reeds in de ruimte be
vindt.
Zowel Amerikaanse als Russische
geleerden houden zich intensief
met dit vraagstuk bezig.
Intussen heeft een Amerikaanse des
kundige mededelingen gedaan over de
straling in de ruimte. Hij sprak zijn
twijfel uit over de mogelijkheid, de
mens te beschermen tegen het inten
sieve bombardement van kosmische
deeltjes, dat de Explorers op grote
hoogte hebben geregistreerd.
De officier van justitie te Leeu
warden heeft een gerechtelijk vooron
derzoek gevraagd tegen de wegens
moord op zijn echtgenote tot levens
lang veroordeelde arts O. uit Berkel.
Hij wordt er thans van verdacht in
de nacht van 4 op 5 februari jl. zijn
medegedetineerde, de 34-jarige L. uit
Gouda, door vergiftiging met cyaan
kali om het leven te hebben ge
bracht.
Het dossier dat op deze zaak be
trekking heeft, is intussen aan de
reehter-commissaris ter hand gesteld.
Het onderzoek heeft de laatste maan
den nog steeds doorgang gevonden.
Zo is zeer onlangs nog gebleken, dat
de briefjes, die kort na de ontdek
king van de vergiftigde L. in de
strafgevangenis werden gevonden, in
derdaad door L. zelf zijn geschreven.
Een chemisch onderzoek wees uit,
dat de enveloppen, waarin deze epis
tels wanen verzonden, niet door L.
zijn dichtgeplakt, maar mogelijk door
De eommissies van de bureaus V.
H.M.O. en L.O. van het Katholiek Pe
dagogisch Centrum hebben een rap
port uitgebracht over de aansluiting
van het lager op het middelbaar on
derwijs.
Het voornaamste advies dat in dit
rapport gegeven wordt is, om aan
elke middelbare school een perma
nente commissie te vormen, bestaan
de uit vertegenwoordigers van beide
takken van onderwijs die alle met de
aansluiting samenhangende vraag
stukken van jaar tot jaar beziet.
