P. van Doosselaere
Pater Ed van de Walle uit
Hulst terug naar Brazilië
In Kano wordt
BROOD
besmeerd
ONS
goed
over Schelde-Rijnverbinding
N.Y. Gebr. Diepen te
Tilburg 150 jaar oud
Klacht van jong Afrika
Eerste gebod: „Gij dient
goed te voetballen55
Dr. Salk stelt
onderzoek in
rollen in cellofaan
altijd vers, altijd lekker
Ontslag Finse
topfunctionaris
he»£crSSïïSerïï? X
DE DRAAIENDE SCHIJF
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 31 JULI 1958
(Oud-voorzitter Antwerpse Scheepvaartvereniging)
Bergbeklimmer uit
Nederland verongelukt
Door gasverstikking
om het leven gekomen
Kustvaarder aan de
ketting gelegd
Bezoek van Franse
missiebisschop
T echnicolor-film
„Die Kluge"
van Carl Orff
In de Lloyd Anversois bepleit de heer P. van Doosselaere als
oplossing voor het Schelde-Rijn-vraagstuk een soort doorsteek
naar het Kreekrak, oostelijk van de Scheldebocht tussen de
grens en Bath, waardoor de Rijnschepen vanuit Antwerpen
sneller en gemakkelijker de Oosterschelde en de verdere tussen
wateren zullen kunnen bereiken. Hij acht Nederland tot een
akkoord hierover bereid, omdat men bij deze oplossing binnen
de traditionele weg van de tussenwateren blijft en enige tege
moetkoming van Den Haag aan België mag worden verwacht
vanwege de komende sluis in 't Volkerak, welke voor de Belgi
sche Rijnvaart een nieuwe hindernis zal zijn.
Deze hindernis zal overigens bij
voltooiing van de delta-dam in de
Oosterschelde worden gecompenseerd
door het dan openblijven van de sluis
bij Wemeldinge, maar zolang de Oos-
sterschelde niet is afgesloten, zal in
derdaad de Volkeraksluis een extra
oponthoud voor de Belgische Rijn
vaart betekenen.
Wat de heer van Doosselaere be
weegt een doorsteek naar het
Kreekrak voor te stellen In plaats
van de aanleg van een Moerdijk-
kanaal, is niet alleen, dat op die
wijze ook het hinderlijk samenva-
ren van zee- en binnenvaartsche
pen in het oostelijk deel van de
Westerschelde kan worden ontgaan,
maar bovendien dat de schepen op
de brede tussenwateren geen vaart
zullen behoeven te minderen, zoals
op een kanaal bet geval zou zijn,
en dat op deze tussenwateren ook
de duwvaart zal kunnen plaats
hebben, welke nu in opkomst is. Hij
acht hiervoor een vaarwegbreedte
van 100 meter nodig.
Hij stelt zich nu voor, dat het
nieuwe zeekanaal van Antwerpen
naar Fort Frederik bij Zandvliet,
aan de Belgisch-Nederlandse grens,
dat 300 meter breed wordt, met een
breedte van 100 meter wordt ver
lengd tot bij Woensdrecht en dan
met twee ruime sluizen toegang zal
geven tot de Oosterschelde.
&e>*9«n op Zot
Mr. Delwaide, oud-burge
meester van Antwerpen, lid
van de Antwerpse gemeente
raad en volksvertegenwoordi
ger, heeft in een rede te Hil-
varenbeek nog eens gewag ge
maakt van het verlangen naar
een Moerdijkkanaal. Het audi
torium heeft dit blijkbaar op
gevat als een obligate uiting
van het lid van een stadsbe
stuur, dat deze wens nog steeds
officieel in stand houdt. Maar
dit stadsbestuur maakt zich
sinds lang niet druk meer om
het bekomen van een Moerdijk
kanaal en moet daarin nauwe
lijks nog geloven, nu in de Ant
werpse scheepvaartkringen de
animo daarvoor zo goed als
verdwenen is. Een persoonlijke,
maar niettemin karakteristieke
suggestie van de oud-voorzitter
der Antwerpse Scheepvaartver
eniging, de heer P. van Doos
selaere, dezer dagen in de
„Lloyd Anversois" gedaan komt
dit nog eens bevestigen. Daar
over gaat het in nevenstaand
artikel.
De Rijnvaart kan vanaf de Ooster
schelde de gewone weg volgen, waar
langs ook thans wordt gevaren, maar
met het oog op gevaren bij slechte
weersomstandigheden ziet de heer
van Doosselaere de wenselijkheid on
der het oog de route te verleggen
naar de Eendracht en vandaar langs
een doorsteek van het vroegere Sloe,
tussen Sint Philipsland en de Bra
bantse wal, naar de Krammer of
Volkerak. Zijn project sluit dus nauw
aan bij het oude plan-Van Konijnen
burg voor de oplossing van de Schel-
de-Rijn-kwestie.
Behalve de reeds eerder genoemde
voordelen biedt dit project nog een
niet onbelangrijke verkorting van de
Antwerpse Rijnvaartweg. De Belgi
sche Rijnvaart zal ook slechts één
sluis behoeven te passeren om in de
Oosterschelde te komen. Van niet ge
ring belang is tenslotte nog, dat de
kosten om het idee van de heer van
Doosselaere te verwezenlijken slechts
een gering deel zullen bedragen van
hetgeen het Moerdijkkanaal zou ver
gen.
Voordelen
De autoriteit van de heer van
Doosselaere in Antwerpse scheep
vaartkringen en zijn aandrang om het
in de havenstad eens te worden over
de oplossing van het Schelde-Rijn-
vraagstuk doen verstaan, dat hjj zijn
persoonlijk plan als een soort aan
vaardbaar compromis aanbiedt aan
.talmende en onzekere of nog niet
eensgezinde instanties en groepen.
Het geeft ook aldus duidelijk ge
noeg te kennen, dat 't zgn. officiële
standpunt van het stadsbestuur in de
kringen van de meest blanghebben-
den niet meer wordt gedeeld.
De Antwerpse scheepvaart gelooft
niet meer in het Moerdijkkanaal;
men wil het graag laten varen voor
een andere gunstige nieuwe Schelde-
Rijn-verbinding.
De Nederlandse student Theodoor
van Lookeren Campagne uit Zaltbom-
mel is in het ziekenhuis te Morbegno
in Italië overleden nadat hij zwaar
gewond was geraakt bij een val tij
dens de beklimming van de berg
Pizzo Badile. Hij wilde met een an
dere Nederlandse jongeman de
noordoostelijke bergwand beklimmen.
Zij waren met een touw aan elkaar
verbonden. Toen zij op drieduizend
meter hoogte waren gleed Theodoor,
die voorop ging, uit en sleepte zijn
metgezel mee in zijn val langs de
bergwand. De val werd gebroken
doordat het touw achter een uitste
kend rotsblok bleef steken.
Italiaanse gidsen, die het ongeval
hadden gezien, kwamen direct te hulp
en brachten Theodoor' naar het zie
kenhuis, waar hij 's nachts overleed.
De andere jongeman is geheel bui
ten gevaar.
Kankerbestrijding
Dr. Jonas Salk, de ontdekker van
het naar hem genoemd vaccin tegen
kinderverlamming, heeft verklaard,
dat zijn staf van laboranten op het
ogenblik experimenteert, met als doel
een middel ter bestrijding van weef
selwoekering (kanker). Dr. Salk ver
klaarde nadrukkelijk dat zijn onder
zoekingen nog in het zuiver experi
mentele stadium verkeren en dat er
van een „geneesmiddel tegen kanker'"
nog geen sprake is.
Het doel van de onderzoekingen is
voorlopig meer gegevens te verzame
len over de structuur van weefsel
cellen. „Wanneer de tijd rijp is om
verklaringen af te leggen zal dat niet
worden nagelaten", merkte dr. Salk op.
Tengevolge van gasvergiftiging is
de 80-jarige M. Tunders in zijn wo
ning aan de Adrianastraat te Rot
terdam om het leven gekomen.
Buren, die een sterke gaslucht ro
ken, waarschuwden de politie, die
zich toegang verschafte door de voor
deur in te trappen. Zij vond de tach
tigjarige man levenloos op zijn bed
liggen- Direct werd hij naar het zie
kenhuis Coolsingel getransporteerd,
waar men constateerde dat hij was
overleden.
Vermoed wordt, dat de oude baas
per ongeluk het gaskraantje heeft la
ten openstaan.
Op 1 augustus is het honderd vijftig
jaar geleden dat de n.v. Wollenstof-
fenfabrieken gebr. Diepen te Tilburg
werd gevestigd. Gedurende deze 150
jaren is het bestuur van het bedrijf
steeds overgegaan van vader op zoon.
Het berust thans bij de zesde gene
ratie.
Dit middelgrote familiebedrijf in
het hart van de wollenstoffenindu-
strie heeft zich al die jaren inten
sief bezig gehouden met het vervaar
digen van uniformstoffen. In feite
heeft de ordening in de aanschaf van
militaire kleding tijdens de Bataafse
republiek de stoot gegeven tot de
oprichting van de fabriek, omdat
(Advertentie)
mede als een der voorwaarden der le
veranties gold, dat de stoffen in het
eigen land moesten worden vervaar
digd.
De vervaardiging van stoffen voor
heren-bovenkleding heeft allengs de
overhand gekregen. Circa 15 pet van
deze produktie is bestemd voor ex
port.
Slechts enkele maanden nadat een
andere Tilburgse wollenstoffenindu-
strie de stoommachine had aanvaard
deed deze nieuwe vinding in 1827 ook
haar intrede bij de gebrs. Diepen. In
1856 werd het eerste machinale weef
getouw geplaatst. Het bedrijf telt nu
250 werknemers en ruim 100 weefge
touwen. Met enige trots wijst men er
op, dat in de loop der 150 achter
liggende jaren ruim drie miljoen mi
litairen door de gebrs. Diepen werden
„gekleed".
Op 1 augustus wordt het jubileum
gevierd met een receptie en de uit
reiking van decoraties door burge
meester mr. C.J.G. Becht aan perso
neelsleden wegens langdurig dienst
verband. Voorts werd een gedenk
boek uitgegeven, dat voor het nage
slacht de hoogtepunten in het bedrijf
vastlegde.
Woensdagochtend vroeg, bij het pas
seren van de rede van Vlissingen op
weg van Shoreham naar Antwerpen,
waar vracht geladen moest worden,
is de Nederlandse kustvaarder „Al
pha", groot 459 bruto registerton en
eigendom van de familie Buisman uit
Groningen, aan de ketting gelegd.
Dit geschiedde op verzoek van de
hypotheekhouders. Het schip is thans
overgebracht naar de binnenhaven
van Vlissingen.
PEPERMUNT F RUJT-SHOW CHOCO-KROKANT - USPEPERMÜW - MENTHOI-EUCAIYPTUS
(Van een onzer verslaggevers)
weer de van zjjn handen de nach
ten weer gaan tellen, dat hij „thuis" in de Bierkaaistraat van Hulst kan
.lapen. Op de 14e september vertrekt hjj voor de tweede maal naar Bra-
«stoÊn Brazillietd« van ,ij„ missionarishart heeft
gestolen. „Brazilië is een wonderlijk land", zegt de Driester glimlachend
„Een land met ommetelgke rijkdommen, maar grenzeloze armoede Een
land met een katholieke president, maar met een logebewegine van nnVe
veer driehonderdduizend mensen. Een land, waarvoor Onze Lieve Heer ook
de tien geboden uitvaardigde, maar waar de jongeren slechts het gebod
kennen, dat z.j Roed dienen te voetballen. Een land met duizenden kerken,
waartegenover slechts honderden priesters staan." 1
grootste gedeelte aan de Braziliaan
zelf, die het verder wel gelooft,
maar hun helemaal de schuld te ge-
van, ZÖ1 apathie zou toch niet
RrnJiifa8 "1U15t zyn; Het ontbreekt
öiazuie aan duizenden priesters die
hun invloed kunnen doen gelden. Zii
v°or de taak de Braziliaan ook
viil ?°p we6 te wijzen naar
de kerk, het geloof. Maar die duizen-
den priesters ontbreken en daarom
staat het echte, belééfde katholicis
me in Brazilië er zo slecht voor.
Waar echter de priesters zijn, bloeit
het geloofsleven op.
Pater van de Walle neemt znn
eigen parochie, anderhalf maal zo
groot als Zeeuwsch-Vlaanderen, ten
voorbeeld. Hij bedient Mimosu Do
Sul, een gemeente in de buurt van
Vitoria, circa vierhonderd kilometer
van Rio de Janeiro. In Mimosu Do
Sul wonen ongeveer 50.000 katholie
ken. Voor hen werken er drie pries
ters.
„Veel en veel te weinig", consta
teert pater van de Walle, vooral
ook, omdat de afstanden zo ontzet
tend groot zijn en de statie slechts
de beschikking heeft over een oude,
maar nog altijd rijdende „dumpings'
jeep" uit 1942.
Ideaal
„Het ideaal van de Braziliaanse
jongen is een goed voetballer te wor
den", zucht de pater, die veronder
stelt, dat het een en ander door het
in de wacht slepen van de wereld
titel nog wel gekker geworden zal
zijn. „De Brazilianen zijn ras-voet
ballers. Natuurlijk heb ik Didi, Vava,
Garrincha en al die andere groothe
den aan het werk gezien. Dat moet
]e als missionaris haast wel, wil je
tenminste ergens over kunnen mee
praten. Je moet niet vergeten, dat
de kranten elke dag voor driekwart
zijn gevuld met voetbalnieuws. Daar
leeft de bevolking eenvoudig op.
Pater Ed van de Walle is een ple
zierig verteller. Als hij zich eenmaal
verdiept in de problemen van zijn
tweede vaderland spatten de von
ken uit zijn woorden. Met zoveel vuur
praat hij er over.
De miljoenen Brazilianen, zo rede
neert hij, zijn in naam bijna alle
maal katholiek. Zij zijn bijna alle
maal gedoopt, maar niet zelden
houdt daarmee de komst naar de
kerk op. Natuurlijk ligt dat voor het
(Advertentie)
I^ast van zenuwen
Mijnhardt'» Zenuwtabïetten
helpen U et overheen.
S 6rle ,Van defensie, kolonll
Lehnus, ontslagen „wegens activiteit
tie"°F^nrnni|baar i?,met ziin func-
gegéven verklaring werd niet
1 qV70lfT»el Le,h""s is van november
1 'ot april 1958 minister van de-
Fienad!teWeeSt het kabinet van von
Voor de rest valt er niet veel te
leven. Officieel ls weliswaar de
slavernij uitgebannen, het gros van
de mensen, werkend op de wereld
vermaarde koffieplantages, haalt
slechts een dagloon van ongeveer
een daalder en daarvan moet een
gezin van acht, tien, soms twaalf
personen bestaan. Sociaal is Bra
zilië werkeljjk een verschrikking.
Langzaam maar zeker verbetert er
echter wat."
Pater van de Walle zegt en passant
iets over het bezoek aan huis in de
Bierkaaistraat van de Franse missie
bisschop Maxim Bianes van San
Louis. Ook hij vroeg of er toch In
Nederland geen priesters waren voor
zijn bisdom.
„Neen", schudde de missionaris,
die zoetjesaan zijn vakantie gaat be
ëindigen. Alvorens het echter zo ver
is zal Hulst nog enkele dagen in het
teken van zijn vertrek staan. Deze
priester zal de Reinaertstad niet la
ten vertrekken alvorens hij voldoen
de geld heeft voor de aankoop van
een nieuw vervoermiddel voor zijn
Braziliaanse parochie, een haast on
metelijke parochie met kronkelende
zandwegen en rotspartijen. Pater van
de Walle heeft zijn oog weer laten
vallen op een jeep!
Pater Ed van de Walle, alsmede de
heer en mevrouw D. van de Walle-
Zaman ontvingen de Franse mis
siebisschop Maxim Bianes in hun
Hulsterse woning.
IVAN KATHOLIEK LEVEN
Ik huurde 'n fiets in Kano voor zes stuiver per uur. Tot mijn verbazing werd
ik bjj m'n hele stadsrit gevolgd door 'n neger die achter me aanliep. Later
hoorde ik dat ik er beter aan had gedaan een pand voor de fiets achter
te laten. Dan zou de rit me slechts vier stuiver hebben gekost en zou ik
niet vergezeld zijn door een hollende controleur.
een zwaar groen zeil bedekt zijn. Ka
melen, ezels en hier of daar een tam
me struisvogel versperren me telkens
de weg tot gemak van mijn hollen
de controleur die me nu goed bij kan
houden. Boeren schreeuwen luid en
de Haussa-vrouwen braden op kleine
vuurtjes een maal waarvan iedere
hap een verrassing is. Tussen dat al
les lopen de inspecteurs en de be
dienden van de factorijen die handel
in aardnoten drijven. Het bedrijvig
en kleurig gedoe zoals ik het al zo
vaak op de technicolorfilms over
Afrika heb gezien, boeit me waarheen
ik ook kijk.
Nauwelijks tussen de piramiden uit
word ik door een dwarse kameel een
richting uitgedreven die ik niet wilde
gaan. Dit blokje om brengt me langs
de beroemde indigo-putten van Kano.
Met de neger achter me aan fiets
ik tussen piramiden door van onge
veer dertig meter hoogte, die uit zak
ken vol aardnoten bestaan en de rijk
dom van Kano uitmaken Wie zou er
in Europa aan deze piramides van
Kano denken als hij slaolie koopt of
margarine. Zouden ze thuis wel we
ten dat Kano in Noord-Nigeria ligt
en dat Nigeria groter is dan welk an
der land in Europa Rusland uit
gezonderd en dat Nigeria zelfs het
grootste land van Afrika is. Groter
nog dan de Unie van Zuid-Afrika en
Egypte, die in de geest van de Euro
peaan altijd met die eer gaan strij
ken.
Het is een drukte van belang tus
sen de aardnootpiramiden, die met
Indigo
Nog niet lang geleden gaven in
Amsterdam de blauwe Toearegs
een voorstelling van hun dansen.
Het publiek was wild enthousiast.
Deze oearegs komen vanuit het
noorden naar hier om de stoffen
te kopen die hen de naam „blau
we" Toearegs heeft gegeven. Ze
zijn bekend geworden in Europa
door het indigo van Kano. Maar
niemand kent Kano dat de Toea
regs hun kleur gaf.
Een vliegtuig gaat laag over de stad.
Dadelijk zal het landen op het vlieg
veld hier vlakbij. Tijdens de oorlog
hebben heel wat Amerikanen vluch
tig kennis gemaakt met Kano, om
dat zij er een landingsplaats voor
hun bommenwerpers hadden. De
Amerikaan die hier voor het eerst
Afrika ontmoette, stapte vanuit zijn
vliegtuig in de hoogoven van de ma
chinist. Hij vloekte op de brede verten
van golvend zand en nam de Haussa-
schonen hun zware sluiers kwalijk.
Nu is Kano een belangrijke
luchthaven, waar Europese vlieg
tuigen landen en weer snel ver
trekken, want niemand wil lang in
de smeltoven Kano blijven tenzij
de handelaar in aardnoten die
hier zijn kapitalen aaneensmeedt. L
Aan de rand van de eigenlijke stad
gekomen fiets ik naar buiten door
de poorten van een muur die wel 15
kilometer omtrek heeft. Rond deze
muur, die de tegenwoordige 100.000
inwoners tegen denkbeeldige aanval
len moet beschermen, wonen nog 'n
20.000 Nigeriërs uit het zuiden. Een
van hen houd ik aan om de weg
te vragen. We maken een praatje en
hij vertelt me dat hij een lbo is.
Mijn vraag of hij katholiek is, klinkt
bijna overbodig want velen van dit
arm maar ijverig volkje zijn katho
liek. Zijn rappe tong laat me al gauw
weten dat hij geen leegloper is, maar
bij de spoorwegen werkt als sta
tionschef. Dit is de oorspronkelijke
bewoners van Kano een doorn in het
oog. De goede posten worden inge
nomen door Zuid-Nigeriërs die in
hun ontwikkeling al verder zijn. De
positie van de vrouw is in dit op
zicht wel allermoeilijkst.
De Moslem-gebruiken houden hen
weg van een baan als verpleegster
of onderwijzeres, die hier toch zo
hoognodig zijn. Gisteren was ik nog
bij een dokter die voor een leprozen-
inrichting alleen maar de hulp kon
krijgen van publieke vrouwen. Zij zijn
de enige „geëmancipeerden" in deze
strenge gemeenschap.
Als ik de stad weer infiets, weet
ik dat het beeld van Kano me bij
zal blijven. Af en toe zal ik 's mor
gens denken aan die half naakte ne
gers in Kano die zich met zakken
vol aardnoten een ongeluk sjouwen
Op WCX 510-511 brengt Columbia
„Die Kluge" van Carl Orff, die het
verhaal ontleende aan een oeroud
sprookje, (ook verteld door de be
kende sprookjesverzamelaars de ge
broeders Grimm onder de titel: „De
geschiedenis van de koning en de
slimme vrouw") doch daarvoor een
eigen tekst en opzet gebruikte.
Van Orff is bekend, dat hij poogt
de opera, die in de huidige tijd een
crisis doormaakt, zo hevig als in de
350-jarige geschiedenis van deze
kunstvorm nog niet lijkt voorgeko
men, tot nieuw en aanvaardbaar
leven te wekken. Hij heeft dat ge
meen met talrijke anderen, waar
van ieder zijn eigen weg gaat. Het
pleit voor de levensvatbaarheid van
deze kunstvorm, dat zovelen er zich
mee blijven bemoeien; niemand ge
looft, dat zij dood is. Hetgeen niet
te verwonderen is, omdat geen
kunstvorm zoveel illusie weet te
wekken als de opera. Dit laatste
is trouwens goed beschouwd
de enige taak van de opera. Als ze
dat maar doet, is alles er bij ge
oorloofd. Er is ook geen kunstvorm
waarbij zoveel en op zo verschil
lende wijzen is geëxperimenteerd en
waarbij alles wordt geaccepteerd,
als de illusie er maar is. Elke tekst
is goed; elk verhaaltje tot het
meest onwaarschijnlijke is goed.
Men mag geleerde theorieën opzet
ten, b.v. dat de tekst ondergeschikt
moet zijn aan de muziek of anders
om, dat de muziek de tekst op de
voet dient te volgen; men mag grote
orkesten gebruiken of slechts en
kele instrumenten; men mag schrij
ven in de vorm van aria's onder
broken door recitatieven of zelfs
door het gesproken woord ofwel in
de vorm van een ononderbroken
stuk muziek; men mag doen wat
men wil; een ding is zeker: alsje
blieft geen werkelijkheid, alsjeblieft
illusie. Het is daarom de vraag, of
Orff met zijn volkse opvatting, zijn
sterke ritmen, zijn uitermate dui
delijke, bijna lichamelijke muziek
op de goede weg is. Zijn muziek is
zo mimisch, zo aanschouwelijk, nog
maals zo lichamelijk, dat men elke
scène, ook op de grammofoonplaat,
als het ware voor zich gebeeld
houwd ziet. Men kan de drie land
lopers typen als die van Shake
speare bij wijze van spreken
aanraken; men zit naast de koningin
als zij haar wiegelied voor de ko
ning zingt (en wat voor een wiege
lied!). Het is allemaal verbazend
knap en een feest voor het oor.
Helemaal niet wat men noemt mo
dern. En toch heel anders dan het
oude, door instrumentatie en door
ritme en door klankkleur. Het is
een werk dat in geen behoorlijke
discotheek mag ontbreken: het is
allergenoeglijkst, geestig en char
mant. Apart als Orff altijd is. Een
kind van 15 jaar kan het verwer
ken. Hem niet kennen is armer
zijn. Maar toch: Orff zal de opera
niet de illusie meegeven, waarom
ook de realistische moderne mens
vraagt.
om mij bij het ontbijt van een goed
besmeerd beschuitje te verzekeren.
De Missie-intentie van het
Apostolaat des Gebeds voor de
maand augustus luidt:
„Dat in Nigeria een waar
christelijk leven moge
bloeien".
Ik ben bijna verhongerd;
ik vroeg om brood en ze gaven me steen.
Ik heb dorst;
ik vroeg om water en ze gaven me slijk.
Het paard moet maar wat wachten,
de groene weiden zullen wel komen,
zo gauw de Sahara water heeft.
DENNIS OSADEBAY,
Nigeriaans dichter
