Nieuwe collecties - Zomermode 1958 bij hyCCCiM^ Beleid op Nieuw-Guinea bevredigt niet LE JOUR DE GLOIRE EST Gillette De deining om de veren in Zeeuwsch-Vlaanderen Onvoldoende ven het goevernement leiding uniek aanbod Parlementscommissie in rapport Vos schoot jager neer. „Erft eras Een vaste oeververbinding uiteindelijk enige uitkomst HOLLANDIA 11 DAGBLAD DE STEM VAN'VRIJDAG 30 MEI 1958 11 MALEIS OF NEDERLANDS Surprise Dodelijk ongeval Egyptenaren gaan Russisch leren 's Avonds om 7 uur... Juan Jimenez overleden KUNSTMATIG ISOLEMENT Weer mis..... H0LLAN0IA-CEMA PATENT SCHOENEN CEMIA PATENT BOEKENPLANK FOTOGRAFEREN! niets! Ontmoeting der geslachten (Advertentie) JAPONNEN - MANTELCOSTUUMS - MANTELS BLOUSJES - ROKKEN - TRUITJES - VESTJES - POSITIEKLEDING - Nieuwe collecties Zomermode 1958 bij (Van onze parlementaire verslaggever) Elementaire bestuursfouten van het goevernement in Nieuw- Guinea en onzekerheid over het beleid, zijn geconstaterd door de missie van negen leden van de Eerste en Tweede Kamer, die in de zomer van 1957 een bezoek aan het gebiedsdeel hebben gebracht. In het uitvoerige verslag van deze reis, dat thans is verschenen, worden aan de Minister van Zaken Overzee tal van vragen voorgelegd, die aan de bestaande onzekerheid een einde moeten maken. De Missie is uit Nieuw Guinea terugge komen met de indruk, dat aan de ontwikkeling van de Papoea tot zelfstandigheid nog lang niet voldoende wordt gedaan. Zo I wordt in het verslag gezegd, dat meer aandacht dient te wor- den geschonken aan de vorming van streekraden, waarin de Papoea zelf zijn invloed kan doen gelden en zichzelf kan ont wikkelen tot politieke zelfstandigheid. Vandaar dat de missie van Neder landse parlementariërs daar met vrees tegemoet werd gezien, sluiten op het primitieve onderwijs op de dorpsschooltjes. Vaak moeten de kinderen, die wel verder onderwijs volgen, uit hun streek wegtrekken. Wanneer zij dan na een aantal jaren weer naar hun geboortedorp terugtrekken, voelen zij zich daar niet meer thuis. Van de goede invloed die zy daar zouden kunnen uitoefenen, komt dan niets te recht. Het goevernement stelt tegenover deze klachten, dat het beleid is ge richt op het tot standkomen van 6- jarig dorpsonderwijs in plaats van de huidige 3 jaar. Het systeem van de vervolgscholen met de dure interna ten voor de leerlingen is zeer kost baar. Het verwijt van onvoldoende lei ding van het goevernement spreekt heel sterk in de discussie over de voertaal van Nieuw-Guinea. Tegen over de opvatting van de protestantse zending, dat het Maleis minstens ge lijkgesteld dient te zijn met het Ne derlands en in de praktijk ook veel praktischer is, staat de mening van de r.-k. Missie, dat men meer aan dacht moet besteden aan het Neder lands. In het Australisch deel van Nieuw-Guinea heeft het Engels ook de voorkeur. Nu is het zo, dat de leerlingen eerst Maleis moeten leren, de taal waarin het dorpsonderwijs wordt gegeven, en later op de ver- volgschool weer Nederlands. De Mis sie vindt het beter om het dorpson derwijs in de volkstalen te geven, en dan vervolgens over te schakelen naar het Nederlands, dat dan ook al gemeen zal moeten worden gepropa geerd. In haar beschouwingen over de economische mogelijkheden zegt de Kamercommissie het te betreuren, dat nog steeds niet kan worden be oordeeld of de mijnbouw enig per spectief biedt. Slechts staat vast dat olie in exploiteerbare hoeveelheden voorkomt. Weliswaar is ook nikkel erts gevonden met een gunstig ge halte, maar er zal nog een uitgebreid onderzoek nodig zijn voor kan worden uitgemaakt, of exploitatie lonend is in het algemeen hebben de Kamer leden de indruk gekregen dat aan I De onzekerheid van beleid spreekt wel zeer duidelijk uit de nog steeds bestaande strijdvraag aan welke taal de voorkeur moet worden ge geven, het Maleis of het Nederlands. Protestantse zending en r.-k. missie staan hier tegenoverelkaar. De pro testanten willen het Maleis aangewe zen zien als de officiële voertaal, het Apostolisch Vicariaat geeft de voor- keur aan het Nederlands. Ondanks een vroegere uitspraak van de wnd. Goeverneur van Nieuw-Guinea, dat het Nederlands de voertaal dient te zijn, overweegt echter nog steeds het I maleis. De Commissie van Kamer leden is van oordeel dat er nu op korte termijn een beslissing moet worden genomen en dat daaraan dan ook de hand dient te worden gehou- den. Ook meent men te moeten waar schuwen tegen een dreigende over heersing van Indonesiërs in bepaalde j gebieden. Missie en zending staan blijkens het verslag op vrij gespannen voet I met het goeverenement. Men verwijt het burgerlijk bestuur dat belangrijke I beslissingen worden genomen, zonder dat de betrokkenen zijn geraad- pleegd. Vooral bij het onderwijs ont breekt de nodige hulp voor de kerk- I genootschappen en wordt veel beknib- beid. I Van de zijde van het goevernement heelt men de Kamerleden gewezen op het vele dat ondanks de zeer moeilijke omstandigheden is bereikt. Maar in het verslag overwegen de critische opmerkingen en wordt ge zegd, dat „geleidelijke ontwikkeling" niet mag betekenen, dat de vooruit gang wordt afgeremd. Want dat is, samen met het gevoel van onzeker heid over het beleid dat wordt ge voerd, de hoofdindruk die de Kamer commissie van haar reis heeft over gehouden. Onderwijs situatie bij het onderwijs in I meuw-Guinea bevredigt nog maar weinig. De commissie herinnert er- san dat in 1953 werd geconstateerd dat nog te weinig studie is gemaakt voor een goed onderwijssysteem, zo- wel afgestemd op de toestand van thans als op de behoeften van later, itfn s S?oet ZÜ ook thans vast- stenen. De commissie neemt ook de I p c, t_°ver van de r.-k. Missie en de I (if? „ding, dat er nog geen objec- I criterium is voor het toekennen j subsidies aan scholen. Van de ulu V!n 1 Apostolisch Vicariaat in ollandia werd gesteld, iedere con crete visie op de toekomst bij het goevernement ontbreekt. Zowel het algemeen beleid als de maatregelen onderwijs lijden hieraan, i-.m ;'£heid on willekeur, welke inS"??1! werken op het particulier tio. worden scholen en school- tMgestaan en geweigerd. De f.nnbt van de Missie is, dat hot" voldoende wordt gedaan voor vervolgonderwijs dat moet aan- mijnbouwkundig onderzoek te weinig wordt gedaan. De kritiek in Nieuw-Guinea op de berichtgeving en de voorlichting is zeer ernstig. Alle berichten moeten door het kantoor van de Voorlichting in Hollandia worden gecensureerd, zelfs de normale nieuwstelegrammen van het A.N.P. Het nieuws komt daardoor zeer laat door. Behoudens één weekblad, dat in Nederland wordt gedrukt, be staat er ook geen particuliere pers. In de (maleise) bladen die door het Goevernement worden uitgegeven, wordt aan het nieuws uit Nieuw- Guinea zelf en aan de voorlichting over het goevernementeel beleid nauwelijks aandacht besteed. De radiozender op Blak zendt maar 4,5 uur per dag uit, waarvan drie kwartier in het maleis. De uitzendin gen zijn zo zwak, dat zjj op de meeste plaatsen niet helder doorkomen. Daartegenover wordt het Indone sische radiostation Ambon, dat 12 uur uitzendt over het algemeen uit stekend ontvangen. De Missie van Kamerleden, die in het midden van augustus 1957 een reis heeft gemaakt door Nieuw-Guinea, streek op een goede dag per vliegtuig neer in het plaatsje Kaimana, waar niemand van hun komst op de hoogte was. Gelukkig stonden op het vliegveld enige Marine-officieren, die op zich namen de „inwendige mens" van de parlementariërs te ver sterken. Zij hebben gezorgd voor koffie en een kleine ge ïmproviseerde rijsttafel, waar over het verslag vermeldt" dat de marinier, die de borden moest opscheppen, grote moei te had met een eerlijke verde ling van de porties." dige sterkte redelijk, al zijn er uiter aard nog wel wensen. Het Verslag spreekt verder met lof over de hou ding van het dienstplichtig personeel, dat onder de moeilijke omstandighe den er van maakt, wat er van te maken valt. Men zou echter gaarne zien dat de inheemse bevolking meer bij de verdediging wordt ingescha keld. Rechtspraak De verdediging van Nederlands Nieuw-Guinea heeft bij de Kamer commissie over het algemeen een goede indruk gemaakt. Volgens de Marinecommandant is de tegenwoor- (Advertentie) De 7-jarige J. Bosch te 's-Heeren- broek, gemeente Zwollerkerspel, is bij het oversteken van de weg dooi een passerende auto aangereden en zo ernstig gewond, dat hij in het ziekenhuis te Kampen is overleden. Het nieuwste Gillette precisie scheerapparaai met twee Blauwe Gillette mesjes, verpakt in een fleurige plastic sigaretten koker voor maar Op alle scholen in de Verenigde Arabische Republiek (Egypte en Syrië) zal Russisch worden onderwe zen en op de Russische scholen gaat men Arabisch leren. Dit heeft de minister van onderwijs van de Ver. Arabische Republiek, in Cairo mee gedeeld. Hij is daar juist terugge keerd van een bezoek van een maand aan de Sovjet-Unie, waar hij cultu rele besprekingen heeft gevoerd. weet U of U zich 's morgens om 8 uur goed geschoren hebt. U voelt zich dan nog fris en schoon als U de dag begonnen bent met water, zeep en Blauwe Gillette. de enige manier om U goed te scheren voor het beste resultaat: Gillette scheercrèmé De 20-jarige Michaël Sara uit Tregony in Cornwall ligt in het zie kenhuis. Hij is aangeschoten door een jonge vos. Zo ging het: Michael porde met een kolf van zijn dubbelloops jacht geweer in een hol, waar een door hem aangeschoten vossejong een toe vlucht had gezocht. Het geweer ging af en de jager stortte gewond neer. Boeren die hem vonden, trokken het geweer uit het hol. Het vosje, dat in middels aan zijn verwondingen was gestorven, kwam er mee uit. een van zijn pootjes om de trekker ge klemd. De schrijver Juan Ramon Jimenez, nobelprijswinnaar voor literatuur in 1956, is donderdag op 76-jarige leef tijd overleden, aldus wordt uit San Juan op Porto Rico gemeld. 55 De zgn. „cargocult" heeft het laatste jaar in verschillende dorpen op Nieuw-Guinea ingang gevonden. JJe Papoeas daar geloven, dat alle begerenswaardige goederen, die de Europeanen bezitten, van de voor ouders afkomstig zijn. De Europe anen bezitten kennelijk het geheim om met die voorouders in contact te komen. Wanneer de Papoea nu ook maar met die voorouders in contact zou kunnen komen, zouden die wel vertellen waar de Europese goederen vandaan komen. De jonge Jongens die de leiding hebben bij aeze „cargocult" stelen blikjes en onder Europese goederen en zetten me op de graven van de voorouders. Uan roepen zij de mensen bijeen en zeggen „Kijk, dat krijgen wij nu ook." Deze mensen zijn ook druk bezig met te leren „excerceren." Want de inheemse politieagenten, die ook kunnen excerceren, krijgen hun deel van de Europese luxe en dat schijnt dus de juiste manier te zijn om in de gunst van de voorouders te komen. Het gevaar, van deze opvatting, die alleen maar gericht is op het verkrijgen van de luxe, die de Europeanen hebben hoe primitief het leven van de blanken in Nieuw- Guinea in Nederlandse ogen ook is is dat de Papoeas zich wel eens van de blanken zouden kunnen ont doen, als zij denken dat zij ze niet meer nodig hebben. Nu is de bevol king in deze dorpen bevreesd dat de blanken nen willen uitroeien. Er is weer eens deining in Zeeuwsch-Vlaanderen ontstaan over de veerdiensten. Te Terneuzen, Sluiskil en Sint Jansteen zijn pro testacties gevoerd tegen de verhoging van de veertarieven met 100 a 150 pet, zij het dat hierop voor geregeld plaatselijk verkeer een reductie van 25 a 45 pet kon plaats vinden. Men schat, dat Zeeland voor deze tariefverhoging een 3 miljoen gulden jaarlijks extra zal moeten gaan opbrengen. Vooral de middenstand, maar ook de arbeiders voelen zich gedupeerd en in de raad van Ter- neuzen bleken alle bevolkingsgroepen en alle partijen één te zijn in hun verontwaardiging over de voorgenomen maatregel, al had den de Zeeuwse Kamers van Koophandel en het provinciaal be stuur van Zeeland er zich bij neergelegd, zij het met de nodige aanbevelingen, om tot een verzachting van het harde besluit te komen. Bij deze actie, ontsproten aan een herlevend gevoel van achterstelling, wordt men weer eens herinnerd aan het isolement van Zeeuwsch-Vlaan deren. Men heeft in 1918, toen van Belgische zijde annexatie van dit ge west dreigde en Zeeuwsch-Vlaande ren zijn trouw betuigde aan Neder land, dit isolement uit een gevoel van dankbaarheid en volksverbonden heid opgeheven door invoering der vrije veren. In 1945 heeft de rege ring daartoe andermaal het besluit genomen. Maar allengs hebben edel moedige gevoelens het weer moeten afleggen tegen zakelijke overwegin gen en werden opnieuw veergelden ingevoerd, die nu ook nog tot het dubbele of meer worden verhoogd. Niettegenstaande de houding van de Kamers van Koophandel en van het provinciaal bestuur, die zich bij deze maatregel neerlegden, in het vooruitzicht daarmee een nieuwe veerboot in de vaart te krijgen, zijn vele Zeeuwsch-Vlamingen hiertegen spontaan in verzet gekomen, omdat zij dit als een veronachtzaming der belangen van hun gewest door de Nederlandse regering zien. Zelfs zijn er nu stemmen geweest, die over aan. sluiting bij België reppen. Natuurlijk zijn dit maar uitingen van emotie, zoals iemand zich in opwinding wel meer laat verleiden tot onvertogen woorden, maar de graad van veront rusting en ontevredenheid, waarin Zeeuwsch-Vlaanderen verkeert, wordt er niettemin door getypeerd. Deze ontevredenheid uit zich met name tegen de minister van Ver keer en Waterstaat, mr. J. Algera, "lie zich nochtans beriep op een overeenstemming, die met Gedepu- ?erde Staten van Zeeland bereikt verd voor een herziening van de 'arieven van de veren over de Westerschelde, zoals h|j dan ook deed in zyn Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer betreffende de begroting van Waterstaat. Ln af wachting van de bijzondere zitting der Zeeuwse Provinciale Staten wil de hij in zyn Memorie nog geen verdere mededeling over deze kwes tie doen, maar hij zou daarna de Eerste Kamer bij de mondelinge be handeling der begroting inzake de veertarieven en de tweede boot voor het veer Vlissingen-Breskens volledig inlichten. Dat zal nu vol gende week dinsdag wel geschieden. Men kan van minister Algera an derszins kwalijk beweren, dat hij de belangen van Zeeland en Zeeuwsch- Vlaanderen veronachtzaamt. Hem dankt men, dat zo pas in de kwestie- Gent-Terneuzen overeenstemming met België werd bereikt. Hij heeft mede bevorderd, dat. zoals uit de industria lisatienota blijkt, de regering het Zuid-Sloeplan en daarmee de ontwik keling van het Westerscheldebekken. prioriteit verleent ten opzichte van een expansie rond het Haringvliet. Zoals overigens ook blijkt uit de steun, die zijn departement verleent aan de verbetering van wegen en wa terwegen in west-Brabant en Lim burg, is minister Algera geen „Hol lander", die niet aan andere gewesten denkt. De grote moeilijkheid De moeilijkheid, waarmee hij bij de Zeeuwse veren te maken heeft, is na tuurlijk van financiële aard. Neder land gaat in het algemeen van het principe uit, dat de exploitatie van het vervoer zichzelf moet bedruipen Neem b.v. de Spoorwegen. Ook voor de veren wil men dit laten gelden. In Zeeland kan dat niet. Het rijk past grote tekorten in de exploitatie der Zeeuwse veren bij en de uitbreiding der veerdiensten zal de tekorten en rijkssubsidies eerder nog opdrijven. Zo is wel te begrijpen, dat de minis ter, nu het departement van Financiën de koorden van de beurs strak houdt, naar een plafond zoekt voor de rijks bijdragen en de uitbreiding van de dienst met een nieuwe veerboot ge paard wil laten gaan met een tariefs verhoging. Tegenover die verhoging komt trouwens tijdwinst te staan voor de vervoerders, die hun wachttijden bij de veren verminderd zullen zien. Dit element bracht dan ook de Zeeuwsch-Vlaamse Kamer van Koop handel er toe de tariefverhoging niet zonder meer te verwerpen. Wanneer men dit alles nuchter in aanmerking neemt, zoals b.v. de .Nieuwe Rotterdamse Courant" dit heeft gedaan, dan is daarmee tooh het Zeeuws gevoel van onbehagen nog niet van de baan, dat zich o.a. weert met een verwijzing naar kostbare bruggen en tunnels elders in het land, die zonder tolgelden door de gebrui kers kunnen benut worden. Dat is een vergelijking, welke misschien niet helemaal opgaat, omdat die bruggen en tunnels meestal eis en resultaat zijn van een niet anders meer te ver werken verkeersontwikkeling. Een dergelijke verkeersfrequentie nadert men bij de Zeeuwse veren evenwel ook steeds meer, getuige b.v. het rap port. dat prof. Haccau terzake heeft uitgebracht. De vraag is. of Zeeuwsch-Vlaande ren al maar moet blijven boeten voor zijn isolement, dat. anders dan bij de Zeeuwse of Zuid-Hollandse eilanden, geen louter natuurlijk verschijnsel is, door werking en verloop van zee en rivieren verwekt, maar ten dele ook een gevolg van de loop der historie waardoor het Zeeuwse Vlaanderen met een politieke grens werd afge scheiden van zijn geografisch achter land. Oost- en West-Vlaanderen. Deze historische factor in zijn iso lement, uitsluitend gevolg van men selijk toedoen, maakt het billijk, dat Zeeuwsch-Vlaanderen méér dan de eilanden wordt tegemoetgekomen, het, zij door bijzondere regelingen voor zijn verkeer met overig Nederland via België te treffen, hetzij door verlich tingen en verbeteringen van de oever verbindingen van de Westerschelde Tenslotte moet het hier tot een vas te oeververbinding komen, dat hebben de actuele moeilijkheden met de ta riefverhogingen voor de veren, die straks toch weer niet aan de eisen van het verkeer zullen kunnen vol doen. weer bevestigd en de gedachte aan deze vaste oeververbinding zal en moet nu wel steeds sterker naar de voorgrond dringen. Had men indertijd het Amerikaanse vliegveld in plaats van te Soesterberg m west-Zeeuwsch-Vlaanderen geves- Een onzer Zeeuwse redacteu- ren heejt reeds uitvoerig aan- l dacht geschonken aan het l vraagstuk der veertarieven in J Zeeland en de daardoor ver-> wekte deining. We geven hier- bij nog het woord aan een me- dewerker, die op enkele bijzon- J dere aspecten van deze kwestie wijdt. S z tigd, dan zouden allicht NAVO-plan- nen voor een vaste oeververbinding over of onder de Westerschelde reeds lang hebben klaar gelegen. Wat ten deze in het verleden verwaarloosd werd, behoeft niet voor altijd te wor den nagelaten! (Advertentie) Zo demonstreerde Parijs woensdag tegen de Gaulle. Ongeveer 20.000 personen hebben aan de demon stratie deelgenomen, die begon bij het „Place de la nation" en ein digde bij het ,jPlace de la Bastille". In de stoet waren bijna alle groe peringen vertegenwoordigd, o.a. deze oorlogsveteranen met hun vaandels en onderscheidingen. Voor het tweede achtereenvolgende jaar hebben de luchtmacht-eenheden op de Zweedse vliegbasis- Norrpoe- ping drie weken vergeefs stil gele gen. Drie weken geleden werd be sloten, dat de schietoefeningen tijde lijk zouden worden gestaakt om een eend de kans te geven om de eieren die ze op het doelwit had gelegd uit te broeden. Men ging er daarbij van uit, dat de eend meer succes zou hebben dan die van vorig jaar. De eieren bleken vuil te zijn. Dit jaar is het resultaat even negatief. Op het vliegveld is men er nu van over tuigd, dat de luchtmacht tweemaal door dezelfde eend is beetgenomen. (Advertentie) zijn BUIGZAAM als de voet zélf! Aanbevolen door voet-specialisten# De schoen die U GULDENS bespaart aan reparatiekosten. HET MAANDEN GARANTIE OP Of ZOLEN. Dit boek van Fritz Leist (uitgave Nijmegen 1957) dat in Duitsland en ook in ons land, vooral sinds de vertaling, door zeer velen wordt gelezen, doet aan even zo velen po sitief goed. De enige voorwaarden, waaraan de lezers moeten voldoen, is dat zij een verdere scholing dan alleen maar het basis-onderwijs hebben genoten en dat zij het ge duld hebben om te ontdekken, dat de beschouwingen over de geslach ten veel fascinerender kunnen zijn dan sensationele verhaaltjes in de trant van de goedkopere romans en films. De schrijver staat op een po sitief christelijke bodem, maar ver staat de kunst om het religieuze te doen zijn tot een onmisbare maar nauwelijks bemerkte achtergrond. Sommigen maken daar bezwaar te gen. Zij zien liever een meer uit drukkelijk stellen van het Sacra ment. Dit is zeer zeker ook moge lijk. Toch zullen veel lezers juist van dit boek houden, omdat in hun dagelijks leven het religieuze ook zo vaak alleen maar zo'n achter grond vormt. Als ik me niet vergis, is de schrij ver zelf bevreesd geweest, dat zijn beschouwingen anders te idealis tisch zouden worden. Zij zijn het nu reeds rijkelijk. Dat is niet erg. als de lezer het verstaat zich daar door te laten bemoedigen. Dat is de bedoeling van het boek. Liever had ik echter gezien, dat de schrij ver duidelijk had gemaakt, dat de hoge idealen van het mensenleven in de gewoonheid van het alledaagse bestaan toch echt verwerkelijkt worden. Nu is er een zekere neiging het idealisme te overtrekken in de richting van een illusionisme. Mis schien zullen slechts weinige lezers dit lichte verwijt formuleren. Te recht, want er staat te veel goeds tegenover. Dr. H. RUYOBR*.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1958 | | pagina 9