Nieuwe collecties - Zomermode 1958 bij hyCCCiM^
Beleid op Nieuw-Guinea
bevredigt
niet
LE JOUR DE GLOIRE EST
Gillette
De deining om de veren
in Zeeuwsch-Vlaanderen
Onvoldoende
ven het goevernement
leiding
uniek aanbod
Parlementscommissie in rapport
Vos schoot
jager
neer.
„Erft
eras
Een vaste oeververbinding
uiteindelijk enige uitkomst
HOLLANDIA
11
DAGBLAD DE STEM VAN'VRIJDAG 30 MEI 1958
11
MALEIS OF
NEDERLANDS
Surprise
Dodelijk ongeval
Egyptenaren gaan
Russisch leren
's Avonds om 7 uur...
Juan Jimenez
overleden
KUNSTMATIG
ISOLEMENT
Weer
mis.....
H0LLAN0IA-CEMA
PATENT
SCHOENEN
CEMIA PATENT
BOEKENPLANK
FOTOGRAFEREN!
niets!
Ontmoeting der
geslachten
(Advertentie)
JAPONNEN - MANTELCOSTUUMS - MANTELS BLOUSJES - ROKKEN - TRUITJES - VESTJES - POSITIEKLEDING - Nieuwe collecties Zomermode 1958 bij
(Van onze parlementaire verslaggever)
Elementaire bestuursfouten van het goevernement in Nieuw-
Guinea en onzekerheid over het beleid, zijn geconstaterd door
de missie van negen leden van de Eerste en Tweede Kamer, die
in de zomer van 1957 een bezoek aan het gebiedsdeel hebben
gebracht. In het uitvoerige verslag van deze reis, dat thans is
verschenen, worden aan de Minister van Zaken Overzee tal
van vragen voorgelegd, die aan de bestaande onzekerheid een
einde moeten maken. De Missie is uit Nieuw Guinea terugge
komen met de indruk, dat aan de ontwikkeling van de Papoea
tot zelfstandigheid nog lang niet voldoende wordt gedaan. Zo
I wordt in het verslag gezegd, dat meer aandacht dient te wor-
den geschonken aan de vorming van streekraden, waarin de
Papoea zelf zijn invloed kan doen gelden en zichzelf kan ont
wikkelen tot politieke zelfstandigheid.
Vandaar dat de missie van Neder
landse parlementariërs daar met
vrees tegemoet werd gezien,
sluiten op het primitieve onderwijs
op de dorpsschooltjes.
Vaak moeten de kinderen, die wel
verder onderwijs volgen, uit hun
streek wegtrekken. Wanneer zij dan
na een aantal jaren weer naar hun
geboortedorp terugtrekken, voelen zij
zich daar niet meer thuis. Van de
goede invloed die zy daar zouden
kunnen uitoefenen, komt dan niets te
recht.
Het goevernement stelt tegenover
deze klachten, dat het beleid is ge
richt op het tot standkomen van 6-
jarig dorpsonderwijs in plaats van de
huidige 3 jaar. Het systeem van de
vervolgscholen met de dure interna
ten voor de leerlingen is zeer kost
baar.
Het verwijt van onvoldoende lei
ding van het goevernement spreekt
heel sterk in de discussie over de
voertaal van Nieuw-Guinea. Tegen
over de opvatting van de protestantse
zending, dat het Maleis minstens ge
lijkgesteld dient te zijn met het Ne
derlands en in de praktijk ook veel
praktischer is, staat de mening van
de r.-k. Missie, dat men meer aan
dacht moet besteden aan het Neder
lands. In het Australisch deel van
Nieuw-Guinea heeft het Engels ook
de voorkeur. Nu is het zo, dat de
leerlingen eerst Maleis moeten leren,
de taal waarin het dorpsonderwijs
wordt gegeven, en later op de ver-
volgschool weer Nederlands. De Mis
sie vindt het beter om het dorpson
derwijs in de volkstalen te geven, en
dan vervolgens over te schakelen
naar het Nederlands, dat dan ook al
gemeen zal moeten worden gepropa
geerd.
In haar beschouwingen over de
economische mogelijkheden zegt de
Kamercommissie het te betreuren,
dat nog steeds niet kan worden be
oordeeld of de mijnbouw enig per
spectief biedt. Slechts staat vast dat
olie in exploiteerbare hoeveelheden
voorkomt. Weliswaar is ook nikkel
erts gevonden met een gunstig ge
halte, maar er zal nog een uitgebreid
onderzoek nodig zijn voor kan worden
uitgemaakt, of exploitatie lonend is
in het algemeen hebben de Kamer
leden de indruk gekregen dat aan
I De onzekerheid van beleid spreekt
wel zeer duidelijk uit de nog steeds
bestaande strijdvraag aan welke
taal de voorkeur moet worden ge
geven, het Maleis of het Nederlands.
Protestantse zending en r.-k. missie
staan hier tegenoverelkaar. De pro
testanten willen het Maleis aangewe
zen zien als de officiële voertaal, het
Apostolisch Vicariaat geeft de voor-
keur aan het Nederlands. Ondanks
een vroegere uitspraak van de wnd.
Goeverneur van Nieuw-Guinea, dat
het Nederlands de voertaal dient te
zijn, overweegt echter nog steeds het
I maleis. De Commissie van Kamer
leden is van oordeel dat er nu op
korte termijn een beslissing moet
worden genomen en dat daaraan dan
ook de hand dient te worden gehou-
den. Ook meent men te moeten waar
schuwen tegen een dreigende over
heersing van Indonesiërs in bepaalde
j gebieden.
Missie en zending staan blijkens
het verslag op vrij gespannen voet
I met het goeverenement. Men verwijt
het burgerlijk bestuur dat belangrijke
I beslissingen worden genomen, zonder
dat de betrokkenen zijn geraad-
pleegd. Vooral bij het onderwijs ont
breekt de nodige hulp voor de kerk-
I genootschappen en wordt veel beknib-
beid.
I Van de zijde van het goevernement
heelt men de Kamerleden gewezen
op het vele dat ondanks de zeer
moeilijke omstandigheden is bereikt.
Maar in het verslag overwegen de
critische opmerkingen en wordt ge
zegd, dat „geleidelijke ontwikkeling"
niet mag betekenen, dat de vooruit
gang wordt afgeremd. Want dat is,
samen met het gevoel van onzeker
heid over het beleid dat wordt ge
voerd, de hoofdindruk die de Kamer
commissie van haar reis heeft over
gehouden.
Onderwijs
situatie bij het onderwijs in
I meuw-Guinea bevredigt nog maar
weinig. De commissie herinnert er-
san dat in 1953 werd geconstateerd
dat nog te weinig studie is gemaakt
voor een goed onderwijssysteem, zo-
wel afgestemd op de toestand van
thans als op de behoeften van later,
itfn s S?oet ZÜ ook thans vast-
stenen. De commissie neemt ook de
I p c, t_°ver van de r.-k. Missie en de
I (if? „ding, dat er nog geen objec-
I criterium is voor het toekennen j
subsidies aan scholen. Van de
ulu V!n 1 Apostolisch Vicariaat in
ollandia werd gesteld, iedere con
crete visie op de toekomst bij het
goevernement ontbreekt. Zowel het
algemeen beleid als de maatregelen
onderwijs lijden hieraan,
i-.m ;'£heid on willekeur, welke
inS"??1! werken op het particulier
tio. worden scholen en school-
tMgestaan en geweigerd. De
f.nnbt van de Missie is, dat
hot" voldoende wordt gedaan voor
vervolgonderwijs dat moet aan-
mijnbouwkundig onderzoek te weinig
wordt gedaan.
De kritiek in Nieuw-Guinea op de
berichtgeving en de voorlichting is
zeer ernstig. Alle berichten moeten
door het kantoor van de Voorlichting
in Hollandia worden gecensureerd,
zelfs de normale nieuwstelegrammen
van het A.N.P.
Het nieuws komt daardoor zeer
laat door. Behoudens één weekblad,
dat in Nederland wordt gedrukt, be
staat er ook geen particuliere pers.
In de (maleise) bladen die door het
Goevernement worden uitgegeven,
wordt aan het nieuws uit Nieuw-
Guinea zelf en aan de voorlichting
over het goevernementeel beleid
nauwelijks aandacht besteed.
De radiozender op Blak zendt maar
4,5 uur per dag uit, waarvan drie
kwartier in het maleis. De uitzendin
gen zijn zo zwak, dat zjj op de meeste
plaatsen niet helder doorkomen.
Daartegenover wordt het Indone
sische radiostation Ambon, dat 12
uur uitzendt over het algemeen uit
stekend ontvangen.
De Missie van Kamerleden, die
in het midden van augustus
1957 een reis heeft gemaakt
door Nieuw-Guinea, streek op
een goede dag per vliegtuig
neer in het plaatsje Kaimana,
waar niemand van hun komst
op de hoogte was. Gelukkig
stonden op het vliegveld enige
Marine-officieren, die op zich
namen de „inwendige mens"
van de parlementariërs te ver
sterken. Zij hebben gezorgd
voor koffie en een kleine ge
ïmproviseerde rijsttafel, waar
over het verslag vermeldt" dat
de marinier, die de borden
moest opscheppen, grote moei
te had met een eerlijke verde
ling van de porties."
dige sterkte redelijk, al zijn er uiter
aard nog wel wensen. Het Verslag
spreekt verder met lof over de hou
ding van het dienstplichtig personeel,
dat onder de moeilijke omstandighe
den er van maakt, wat er van te
maken valt. Men zou echter gaarne
zien dat de inheemse bevolking meer
bij de verdediging wordt ingescha
keld.
Rechtspraak
De verdediging van Nederlands
Nieuw-Guinea heeft bij de Kamer
commissie over het algemeen een
goede indruk gemaakt. Volgens de
Marinecommandant is de tegenwoor-
(Advertentie)
De 7-jarige J. Bosch te 's-Heeren-
broek, gemeente Zwollerkerspel, is
bij het oversteken van de weg dooi
een passerende auto aangereden en
zo ernstig gewond, dat hij in het
ziekenhuis te Kampen is overleden.
Het nieuwste
Gillette precisie
scheerapparaai met
twee Blauwe Gillette
mesjes, verpakt in
een fleurige plastic
sigaretten koker
voor maar
Op alle scholen in de Verenigde
Arabische Republiek (Egypte en
Syrië) zal Russisch worden onderwe
zen en op de Russische scholen gaat
men Arabisch leren. Dit heeft de
minister van onderwijs van de Ver.
Arabische Republiek, in Cairo mee
gedeeld. Hij is daar juist terugge
keerd van een bezoek van een maand
aan de Sovjet-Unie, waar hij cultu
rele besprekingen heeft gevoerd.
weet U of U zich 's morgens om 8 uur
goed geschoren hebt.
U voelt zich dan nog fris en schoon als
U de dag begonnen bent met water,
zeep en Blauwe Gillette.
de enige manier om U goed te scheren
voor het beste resultaat: Gillette scheercrèmé
De 20-jarige Michaël Sara uit
Tregony in Cornwall ligt in het zie
kenhuis. Hij is aangeschoten door
een jonge vos.
Zo ging het: Michael porde met
een kolf van zijn dubbelloops jacht
geweer in een hol, waar een door
hem aangeschoten vossejong een toe
vlucht had gezocht. Het geweer ging
af en de jager stortte gewond neer.
Boeren die hem vonden, trokken het
geweer uit het hol. Het vosje, dat in
middels aan zijn verwondingen was
gestorven, kwam er mee uit. een
van zijn pootjes om de trekker ge
klemd.
De schrijver Juan Ramon Jimenez,
nobelprijswinnaar voor literatuur in
1956, is donderdag op 76-jarige leef
tijd overleden, aldus wordt uit San
Juan op Porto Rico gemeld.
55
De zgn. „cargocult" heeft het
laatste jaar in verschillende dorpen
op Nieuw-Guinea ingang gevonden.
JJe Papoeas daar geloven, dat alle
begerenswaardige goederen, die de
Europeanen bezitten, van de voor
ouders afkomstig zijn. De Europe
anen bezitten kennelijk het geheim
om met die voorouders in contact
te komen. Wanneer de Papoea nu
ook maar met die voorouders in
contact zou kunnen komen, zouden
die wel vertellen waar de Europese
goederen vandaan komen. De jonge
Jongens die de leiding hebben bij
aeze „cargocult" stelen blikjes en
onder Europese goederen en zetten
me op de graven van de voorouders.
Uan roepen zij de mensen bijeen en
zeggen „Kijk, dat krijgen wij nu
ook."
Deze mensen zijn ook druk bezig
met te leren „excerceren." Want
de inheemse politieagenten, die ook
kunnen excerceren, krijgen hun deel
van de Europese luxe en dat schijnt
dus de juiste manier te zijn om in
de gunst van de voorouders te
komen.
Het gevaar, van deze opvatting,
die alleen maar gericht is op het
verkrijgen van de luxe, die de
Europeanen hebben hoe primitief
het leven van de blanken in Nieuw-
Guinea in Nederlandse ogen ook is
is dat de Papoeas zich wel eens
van de blanken zouden kunnen ont
doen, als zij denken dat zij ze niet
meer nodig hebben. Nu is de bevol
king in deze dorpen bevreesd dat
de blanken nen willen uitroeien.
Er is weer eens deining in Zeeuwsch-Vlaanderen ontstaan over
de veerdiensten. Te Terneuzen, Sluiskil en Sint Jansteen zijn pro
testacties gevoerd tegen de verhoging van de veertarieven met
100 a 150 pet, zij het dat hierop voor geregeld plaatselijk verkeer
een reductie van 25 a 45 pet kon plaats vinden. Men schat, dat
Zeeland voor deze tariefverhoging een 3 miljoen gulden jaarlijks
extra zal moeten gaan opbrengen. Vooral de middenstand, maar
ook de arbeiders voelen zich gedupeerd en in de raad van Ter-
neuzen bleken alle bevolkingsgroepen en alle partijen één te zijn
in hun verontwaardiging over de voorgenomen maatregel, al had
den de Zeeuwse Kamers van Koophandel en het provinciaal be
stuur van Zeeland er zich bij neergelegd, zij het met de nodige
aanbevelingen, om tot een verzachting van het harde besluit te
komen.
Bij deze actie, ontsproten aan een
herlevend gevoel van achterstelling,
wordt men weer eens herinnerd aan
het isolement van Zeeuwsch-Vlaan
deren. Men heeft in 1918, toen van
Belgische zijde annexatie van dit ge
west dreigde en Zeeuwsch-Vlaande
ren zijn trouw betuigde aan Neder
land, dit isolement uit een gevoel
van dankbaarheid en volksverbonden
heid opgeheven door invoering der
vrije veren. In 1945 heeft de rege
ring daartoe andermaal het besluit
genomen. Maar allengs hebben edel
moedige gevoelens het weer moeten
afleggen tegen zakelijke overwegin
gen en werden opnieuw veergelden
ingevoerd, die nu ook nog tot het
dubbele of meer worden verhoogd.
Niettegenstaande de houding van
de Kamers van Koophandel en van
het provinciaal bestuur, die zich bij
deze maatregel neerlegden, in het
vooruitzicht daarmee een nieuwe
veerboot in de vaart te krijgen, zijn
vele Zeeuwsch-Vlamingen hiertegen
spontaan in verzet gekomen, omdat
zij dit als een veronachtzaming der
belangen van hun gewest door de
Nederlandse regering zien. Zelfs zijn
er nu stemmen geweest, die over aan.
sluiting bij België reppen. Natuurlijk
zijn dit maar uitingen van emotie,
zoals iemand zich in opwinding wel
meer laat verleiden tot onvertogen
woorden, maar de graad van veront
rusting en ontevredenheid, waarin
Zeeuwsch-Vlaanderen verkeert, wordt
er niettemin door getypeerd.
Deze ontevredenheid uit zich met
name tegen de minister van Ver
keer en Waterstaat, mr. J. Algera,
"lie zich nochtans beriep op een
overeenstemming, die met Gedepu-
?erde Staten van Zeeland bereikt
verd voor een herziening van de
'arieven van de veren over de
Westerschelde, zoals h|j dan ook
deed in zyn Memorie van Antwoord
aan de Eerste Kamer betreffende
de begroting van Waterstaat. Ln af
wachting van de bijzondere zitting
der Zeeuwse Provinciale Staten wil
de hij in zyn Memorie nog geen
verdere mededeling over deze kwes
tie doen, maar hij zou daarna de
Eerste Kamer bij de mondelinge be
handeling der begroting inzake de
veertarieven en de tweede boot
voor het veer Vlissingen-Breskens
volledig inlichten. Dat zal nu vol
gende week dinsdag wel geschieden.
Men kan van minister Algera an
derszins kwalijk beweren, dat hij de
belangen van Zeeland en Zeeuwsch-
Vlaanderen veronachtzaamt. Hem
dankt men, dat zo pas in de kwestie-
Gent-Terneuzen overeenstemming met
België werd bereikt. Hij heeft mede
bevorderd, dat. zoals uit de industria
lisatienota blijkt, de regering het
Zuid-Sloeplan en daarmee de ontwik
keling van het Westerscheldebekken.
prioriteit verleent ten opzichte van
een expansie rond het Haringvliet.
Zoals overigens ook blijkt uit de
steun, die zijn departement verleent
aan de verbetering van wegen en wa
terwegen in west-Brabant en Lim
burg, is minister Algera geen „Hol
lander", die niet aan andere gewesten
denkt.
De grote moeilijkheid
De moeilijkheid, waarmee hij bij de
Zeeuwse veren te maken heeft, is na
tuurlijk van financiële aard. Neder
land gaat in het algemeen van het
principe uit, dat de exploitatie van
het vervoer zichzelf moet bedruipen
Neem b.v. de Spoorwegen. Ook voor
de veren wil men dit laten gelden. In
Zeeland kan dat niet. Het rijk past
grote tekorten in de exploitatie der
Zeeuwse veren bij en de uitbreiding
der veerdiensten zal de tekorten en
rijkssubsidies eerder nog opdrijven.
Zo is wel te begrijpen, dat de minis
ter, nu het departement van Financiën
de koorden van de beurs strak houdt,
naar een plafond zoekt voor de rijks
bijdragen en de uitbreiding van de
dienst met een nieuwe veerboot ge
paard wil laten gaan met een tariefs
verhoging. Tegenover die verhoging
komt trouwens tijdwinst te staan voor
de vervoerders, die hun wachttijden
bij de veren verminderd zullen zien.
Dit element bracht dan ook de
Zeeuwsch-Vlaamse Kamer van Koop
handel er toe de tariefverhoging niet
zonder meer te verwerpen.
Wanneer men dit alles nuchter in
aanmerking neemt, zoals b.v. de
.Nieuwe Rotterdamse Courant" dit
heeft gedaan, dan is daarmee tooh
het Zeeuws gevoel van onbehagen nog
niet van de baan, dat zich o.a. weert
met een verwijzing naar kostbare
bruggen en tunnels elders in het land,
die zonder tolgelden door de gebrui
kers kunnen benut worden. Dat is
een vergelijking, welke misschien niet
helemaal opgaat, omdat die bruggen
en tunnels meestal eis en resultaat
zijn van een niet anders meer te ver
werken verkeersontwikkeling. Een
dergelijke verkeersfrequentie nadert
men bij de Zeeuwse veren evenwel
ook steeds meer, getuige b.v. het rap
port. dat prof. Haccau terzake heeft
uitgebracht.
De vraag is. of Zeeuwsch-Vlaande
ren al maar moet blijven boeten voor
zijn isolement, dat. anders dan bij de
Zeeuwse of Zuid-Hollandse eilanden,
geen louter natuurlijk verschijnsel is,
door werking en verloop van zee en
rivieren verwekt, maar ten dele ook
een gevolg van de loop der historie
waardoor het Zeeuwse Vlaanderen
met een politieke grens werd afge
scheiden van zijn geografisch achter
land. Oost- en West-Vlaanderen.
Deze historische factor in zijn iso
lement, uitsluitend gevolg van men
selijk toedoen, maakt het billijk, dat
Zeeuwsch-Vlaanderen méér dan de
eilanden wordt tegemoetgekomen, het,
zij door bijzondere regelingen voor
zijn verkeer met overig Nederland via
België te treffen, hetzij door verlich
tingen en verbeteringen van de oever
verbindingen van de Westerschelde
Tenslotte moet het hier tot een vas
te oeververbinding komen, dat hebben
de actuele moeilijkheden met de ta
riefverhogingen voor de veren, die
straks toch weer niet aan de eisen
van het verkeer zullen kunnen vol
doen. weer bevestigd en de gedachte
aan deze vaste oeververbinding zal en
moet nu wel steeds sterker naar de
voorgrond dringen.
Had men indertijd het Amerikaanse
vliegveld in plaats van te Soesterberg
m west-Zeeuwsch-Vlaanderen geves-
Een onzer Zeeuwse redacteu-
ren heejt reeds uitvoerig aan-
l dacht geschonken aan het
l vraagstuk der veertarieven in
J Zeeland en de daardoor ver->
wekte deining. We geven hier-
bij nog het woord aan een me-
dewerker, die op enkele bijzon-
J dere aspecten van deze kwestie
wijdt.
S z
tigd, dan zouden allicht NAVO-plan-
nen voor een vaste oeververbinding
over of onder de Westerschelde reeds
lang hebben klaar gelegen. Wat ten
deze in het verleden verwaarloosd
werd, behoeft niet voor altijd te wor
den nagelaten!
(Advertentie)
Zo demonstreerde Parijs woensdag
tegen de Gaulle. Ongeveer 20.000
personen hebben aan de demon
stratie deelgenomen, die begon bij
het „Place de la nation" en ein
digde bij het ,jPlace de la Bastille".
In de stoet waren bijna alle groe
peringen vertegenwoordigd, o.a.
deze oorlogsveteranen met hun
vaandels en onderscheidingen.
Voor het tweede achtereenvolgende
jaar hebben de luchtmacht-eenheden
op de Zweedse vliegbasis- Norrpoe-
ping drie weken vergeefs stil gele
gen. Drie weken geleden werd be
sloten, dat de schietoefeningen tijde
lijk zouden worden gestaakt om een
eend de kans te geven om de eieren
die ze op het doelwit had gelegd uit
te broeden. Men ging er daarbij van
uit, dat de eend meer succes zou
hebben dan die van vorig jaar. De
eieren bleken vuil te zijn. Dit jaar
is het resultaat even negatief. Op het
vliegveld is men er nu van over
tuigd, dat de luchtmacht tweemaal
door dezelfde eend is beetgenomen.
(Advertentie)
zijn BUIGZAAM als de voet zélf!
Aanbevolen door voet-specialisten#
De schoen die U GULDENS
bespaart aan reparatiekosten.
HET MAANDEN GARANTIE OP Of
ZOLEN.
Dit boek van Fritz Leist (uitgave
Nijmegen 1957) dat in Duitsland en
ook in ons land, vooral sinds de
vertaling, door zeer velen wordt
gelezen, doet aan even zo velen po
sitief goed. De enige voorwaarden,
waaraan de lezers moeten voldoen,
is dat zij een verdere scholing dan
alleen maar het basis-onderwijs
hebben genoten en dat zij het ge
duld hebben om te ontdekken, dat
de beschouwingen over de geslach
ten veel fascinerender kunnen zijn
dan sensationele verhaaltjes in de
trant van de goedkopere romans en
films. De schrijver staat op een po
sitief christelijke bodem, maar ver
staat de kunst om het religieuze
te doen zijn tot een onmisbare maar
nauwelijks bemerkte achtergrond.
Sommigen maken daar bezwaar te
gen. Zij zien liever een meer uit
drukkelijk stellen van het Sacra
ment. Dit is zeer zeker ook moge
lijk. Toch zullen veel lezers juist
van dit boek houden, omdat in hun
dagelijks leven het religieuze ook
zo vaak alleen maar zo'n achter
grond vormt.
Als ik me niet vergis, is de schrij
ver zelf bevreesd geweest, dat zijn
beschouwingen anders te idealis
tisch zouden worden. Zij zijn het
nu reeds rijkelijk. Dat is niet erg.
als de lezer het verstaat zich daar
door te laten bemoedigen. Dat is
de bedoeling van het boek. Liever
had ik echter gezien, dat de schrij
ver duidelijk had gemaakt, dat de
hoge idealen van het mensenleven
in de gewoonheid van het alledaagse
bestaan toch echt verwerkelijkt
worden. Nu is er een zekere neiging
het idealisme te overtrekken in de
richting van een illusionisme. Mis
schien zullen slechts weinige lezers
dit lichte verwijt formuleren. Te
recht, want er staat te veel goeds
tegenover.
Dr. H. RUYOBR*.