Voetbalcompetitie heeft
de slotfase bereikt
MENSEN EN MUZEN
Breda de bakermat van de Genie
DRIE BROERS ONTWIERPEN HET
PROTESTANTS EXPO-PA VILJOEN
§)agbla9
Grote stijging van aanvoer
op Bredase Eiermijn in '57
jZó of anders?!
Greep uit de maandbladen
Op 't kerkplein
BALL0GRAF
'igiwaM'iii
Oosterse
kleuren!
YOEROEK
en KIRAS
Tapijten
WYERS
11
VIERDE BLAD
ZATERDAG 17 MEI 1958
Oudste regiment Koninklijke Landmacht210 jaar
Mineurs en bulldozerchauffeurs
Kolonel Torci
was oprichter
100KIRAS
50 YOEROEK
Karpetten in voorraad
Maj. Walraven
voorzitter Sport-
Ver. Kon. Mar.
Fuchs werd ridder
Russische jjogingen
Topconferentie
Het rijtje langs
K/oos uit logeren
Vraagteken
Protestants
stempel
Marsman en Het Getij
Dodenherdenking
Laxness de afvallige
Veldlooptitel
le divisie der Kon.
Marechaussee
11
denis de opschriften: .Veldtocht
1815", Krijgsverrichtingen 1830-1831"
Citadel van Antwerpen 1832" en
Rotterdam 1940".
In de naoorlogse legeropbouw is er
eveneens plaats geweest voor drie
regimenten genietroepen, sedert 1953
echter is er een opgeheven. De beide
huidige regimenten zijn samenge
bracht in het Depót Genietroepen te
's-Hertogenbosch en Vught.
De vooroorlogse namen van spoor
weg- en verlichtingstroepen, pioniers
en torpedisten zijn nog slechts her
inneringen voor de duizenden oud
genisten, die in deze kwaliteiten heb
ben gediend. Uit de telegraaf- en te
lefoontroepen is het zelfstandige Wa
pen der Verbindingsdienst gegroeid,
dat zich naast de Genie tot een uit
gebreid en belangrijk onderdeel van
de Kon. Landmacht heeft ontwikkeld.
Storm ram 1953
Bij het oudste regiment in de Bos
sche Koning Willem I-kazerne ont
vangen de genierekruten, die voor
het overgrote deel bestemd zijn voor
de diverse genieonderdelen van het
parate legerkorps hun eerste mili
taire vorming. Velen van hen gaan
In 's-Hertogenbosch heeft gisteren het oudste regiment van de
Kon. Landmacht, het le Regiment Genietroepen, zijn 210-jarig be
staan herdacht. Het werd onder de naam Korps Mineurs en Sap-
peurs op 5 mei 1748 te Breda opgericht. Uit dit regiment, dat in
onze militaire geschiedenis herhaaldelijk op het voorplan is ge
treden, heeft zich het huidige moderne wapen der Genie ontwik
keld, dat in het leger belangrijke uitermate gespecialiseerde tech
nische taken vervult.
De viering, die dus feitelijk eer
gisteren had moeten plaats heb
ben, is in verband met Hemel
vaartsdag naar de zestiende mei
verschoven. Het belangrijkste, want
blijvende element uit het program
ma was feitelijk de opening van de
Genie-verzameling in de Koning
Willem I-kazerne in D>en Bosch.
Voor de eerste maal bezit nu ook
de Genie een eigen zij het nog
bescheiden-museum, waarin men
zich een beeld kan vormen van de
ontwikkeling van dit ondersteu
nende wapen, dat altijd een beroep
heeft gedaan op het vakmanschap
van zijn soldaten, of het nu tim
merlieden waren, die over de Be-
resina de brug sloegen voor Napo
leons verslagen armee, of de hui
dige genisten, die met Bailey of
het veel moderner Amerikaanse
materiaal in korte tijd brede rivie
ren weten te overspannen.
Kolonel Nicolaas Francois Torci,
baron van Breda is in opdracht van
de Staten-Generaal de oprichter ge
weest van het Korps Mineurs en Sap-
peurs. Vóór die tijd kende het Staat
se Leger ook wel pioniërs en mi
neurs, maar zij waren niet in een
eigen korps verenigd. Het ging toen
heel wat simpeler. Als er weer een
veldtocht op handen was, wierf een
officier vaklieden, die onder de naam
mineurs in dienst kwamen. Had men
onvoldoende werkkrachten dan ver
plichtte men een aantal van deze
mensen ertoe. Een soort voorloper
van dienstplicht zou men kunnen
zeggen. Tijdens de veldtocht breidde
men deze afdelingen nog wel met
krijgsgevangenen uit. Als de strijd
gestreden was, ontsloeg men al het
personeel weer.
Om blijvend over geoefende genie
troepen te beschikken, besloot men
daarom een geregeld onderdeel op te
richten. Het korps dat aldus in 1748
in Breda tot stand kwam telde vier
compagnieën met totaal 600 man.
Beresina-brug
Echter zoals in elk leger immer
door te doen gebruikelijk, afhankelijk
als het is van de internationale toe
stand en de stand van 's lands schat
kist, werd ook bij dit onderdeel de
naam en de samenstelling herhaalde
lijk gewijzigd. In 1795 waren er nog
maar 2 compagnieën over en in 1805
zelfs maar één. Deze compagnie
werd, na de inlijving van de ^aan
slibbingen" van de Franse rivieren
Rijn, Maas en Schelde bij het Kei
zerrijk, de 6e compagnie van het le
Bataljon Franse Mineurs. Zij diende
van november 1808 tot mei 1811 in
Spanje en Portugal. De uit deze oor
logen overgebleven genisten hebben
deelgenomen aan Napoleons Rus
sische escapade en de beroemde en
beruchte brug over de Beresina ge
slagen.
Na de bevrijding in 1813 werd een
bataljon Pontonniers, Sappeurs en
Mineurs opgericht. De beide com
pagnieën Sappeurs, de versperring-
ruimers, hebben na Napoleons terug
keer van Elba nog deelgenomen aan
de belegering van Quesnoy en Valen
ciennes.
In 1821 gingen de Pontonniers, de
bruggenbouwers, over naar de Artil
lerie. Bij de uitbreiding van het le
ger in 1828 kwam er ook weer een
Korps Mineurs en Sappeurs. Het zou
katalj°ns tellen. De opstand van
1830 belette de oprichting van het
derde bataljon. Aan de tiendaagse
veldtocht hebben de „mijnsoldaten"
deelgenomen. Een detachement mi-
neurs onderscheidde zich bij de ver
dediging van de Citadel van Ant
werpen.
....■^a,^e strijd volgde weer geleide-
lijke bezuiniging tot een drietal com-
PaSnifen. Van 1860 komen daarnaast
met de vooruitgang van de techniek
ae compagnieën spoorwegtroepen en
t V°A°ir te*eëraaf- en telefoondien-
io?5' ^eze onc*erdelen werden in
1873 in Utrecht samengebracht.
Breda, Maastricht, Nijmegen, Arn-
aem en Dordrecht waren voordien
garnizoenen, waar deze genisten wa
ren gelegerd. Tot 1949 is Utrecht het
centrum van de genie gebleven.
In 1881 verdween de naam mineurs
en werd het inderdaad Korps Ge
nietroepen". Het „Mineurslied", dat
vele oud. en jonge genisten nog ken
nen herinnert aan de soldaten, die
bij het ondermijnen van de belegerde
vestingen eeuwenlang zo'n onmisbare
rol hebben gespeeld.
Het jaar 1903 bracht opnieuw een
reorganisatie het Regiment Genie
troepen. Zij bestond uit een Bataljon
Pioniers, waarin de vroegere mi
neurs en de sappeurs, waren opgeno
men een een Bataljon Telegraaf- en
Spoorwegtroepen. De laatste werden
enkele jaren later naar het eerste
Bataljon overgebracht. Tijdens de
mobilisatie '14-' 18 kregen de telegra
fisten een Verlichtings. en Radiotele-
ffraafcompagnie naast zich. In 1922
varen de verlichtingstroepen al uit
gedijd tot een afzonderlijk bataljon.
Rotterdam 1940
De grootste, vooroorlogse organisa
tie kwam in 1938 tot stand: Een
Brigade Genietroepen samengesteld
uit het le Regiment Genietroepen
'de pioniers), het 2e Regiment Ge
nietroepen (verbindingstroepen) en
het 3e Regiment Genietroepen (ver
lichtingstroepen).
Het le Regiment dat de aloude ge.
nietradities van het Korps voortzette
telde tijdens de mobilisatie van '39-
'40 17 compagnieën. Een afdeling
prille rekruten onderscheidde zich in
de meidagen van 1940 in Rotterdam
waar zij zich vechtend een weg baan
den van het oude Maasstation tot de
Boompjes bij de Maasbruggen. Zij
streden daar zij aan zij met het
oudste Korps dat Nederland kent, de
Mariniers.
Het vaandel van het le Regiment
Genietroepen bewaart uit de geschic
daarna nog naar de Genieschool,
waar de officiers- en onderofficiers
opleiding wordt gegeven, maar waar
ook de camouflage- en mijnspecialist,
de bulldozerchauffeur, de dragline-,
kraan- en motorgradermachinist zijn
kennis opdoet.
Het 2e Regiment, dat „tussen haak
jes" nog altijd de naam Pontonniers
bewaart, levert vooral de waterspe
cialisten. Zij brengen hun verdere
diensttijd vrijwel geheel door in het
Brabantse land rond Geertruiden-
berg. Beide regimenten leiden echter
bruggenbouwers op. Ondanks de zeer
moderne werkwijzen, bewaart de
Genie de aparte sfeer, die haar im
mer heeft gekenmerkt, want het zijn
altijd vaklieden geweest, die zich
hebben bezig gehouden de obstakels
welke land of water het leger in de
weg stonden te overwinnen. Het ma
teriaal, waarmee zij de weg voor de
troepen banen, mag dan al ingrij
pend veranderd zijn, het blijft een
wapen, dat juist door z'n taken de
Nederlandse soldaat bijzonder ligt.
De vermelding van al het krijgs
haftige zou toch een onvolledig beeld
van het werk van de geniesoldaat ge
ven, als wij ook niet memoreerden
het aandeel van de genie in over
stromingsrampen en niet in het minst
dat in de stormramp 1953, het uit de
weg ruimen van ijsbarrières en het
verlenen van hulp aan de Rijkswa
terstaat bij allerlei voorkomende ge
legenheden.
De viering van ons oudste regiment
was sober. Wat kan men militaire-
ment anders doen dan een défilé en
een mars door de stad, een receptie,
feestmaaltijd en taptoe? De burgerij
wordt in zo'n traditionele viering,
waar ze ook plaats heeft, altijd be
trokken, want de'band tussen burger
en militair dient bewaard te blijven
tegen alle afbraakpogingen in.
De „Vereniging Bredase Eiermijn",
houdt donderdag 29 mei in De Schuur
te Breda een algemene jaarvergade
ring. De agenda voor deze vergade
ring, die 's morgens om 10.30 begint,
vermeldt behalve de jaarverslagen,
een voorstel tot winstverdeling, door
2 ct. per kg over 1957 na te betalen.
Er zal een financiële commissie be
noemd worden. Hiervoor zijn door
het bestuur voorgesteld de afgevaar
digden van de afdelingen Rijen. Roo
sendaal en Rucphen. Wegens het pe
riodiek aftreden van de heren Ch.
Jacobs en C. J. de Meyer zal er een
bestuursverkiezing worden gehouden.
Beide bestuursleden zijn herkiesbaar.
Door het overlijden van de heer P.
Bastiaansen zal er een nieuw be
stuurslid moeten worden gekozen.
Drs. Schouten, coöperatiedeskundi-
ge van de NCB te Tilburg, zal na de
bestuursverkiezingen een causerie
houden.
Uit het jaarverslag van de vereni
ging blijkt, dat er in 1957 aanmer
kelijk meer kippeëieren werd aange
voerd dan in het voorgaande jaar. De
aanvoer steeg met 38.93 procent. Er
werden in 1957 25.750.681 kippeëieren
aangevoerd, tegen 18.535.478 in 1956.
De aanvoer bereikte in het afgelo
pen jaar een recordhoogte sinds het
bestaan van de vereniging. .Dit is voor
een niet onbelangrijk gedeelte te
danken aan de uitbreiding van het
werkgebied met Z.eeuwsch-Vlaande-
ren en Zuid-Beveland sinds 1 juli
1957, vanwaar 2.352.571 stuks eieren
werden aangevoerd. Uit het oude
werkgebied werd 26.24 procent van
de meeraanvoer ontvangen, waaruit
blijkt, dat de aanvoer grotendeels af
komstig is uit dat oude werkgebied.
De hoogste aanvoer van gieren werd
bereikt in de week van 16 tot en met
21 september, nl. 782.177 stuks. De
laagste aanvoer werd genoteerd in
de week van 22 april tot en met 27
april, nl. 217.971 stuks.
Via de eiermijn te Roermond wer
den in totaal 20.551.680 eieren uitge
voerd. Hiervan gingen 18.945.720
eieren of 92.19 procent naar Duits
land, 183.960 eieren of 0.89 procent
naar Frankrijk en naar Spanje
1.422.000 eieren of 6.92 procent.
Noord-Brabant telde in december
1957 totaal 4.437.774 leghennen waar
van 3.467.651 jonge hennen. Na de
provincie Gelderland (met een totaal
aantal leghennen van 6.569.616) heeft
fieze provincie de grootste pluimvee
stapel. In Zeeland bedroeg het aan
tal leghennen 227.319 waarvan 158.927
jonge hennen.
Na de vergadering van de „Vereni
ging Bredase Eiermijn" volgt 's mid
dags om twee uur, eveneens in De
Schuur te Breda, de jaarvergadering
van de pluimveehoudersbond der
NCB kring Breda. Ook op deze ver
gadering zal een financiële commis
sie worden aangewezen. Hiervoor
worden de afgevaardigden van de af
delingen Rijen. Roosendaal en Ruc
phen voorgesteld.
Bij de bestuursverkiezing kunnen
de aftredende bestuursleden, de he
ren A. Bastiaansen en J. Schoenma
kers herkozen worden. Na de vast
stelling van de contributie voor 1958
zal de heer A. de Wild. pduimvee
leraar te Oudenbosch een causerie
houden.
(Ad'
nfio)
BREDA
Tolbrugstr. 11 Markend.weg 3
steenbergen Kaaistraat 18
In de „Korenbeurs" werd woensdag
middag de jaarvergadering gehouden
van dc sportvereniging van de le Di
visie Koninklijke Marechaussee. Dat
de vergadering vlot werd afgewerkt
vond waarschijnlijk zijn oorzaak in de
moeheid van enkele leden, die des
morgens de inspanningen van een
veldloop hadden moeten voelen en in
de „kort-maar-krachtig"-geest die de
Koninklijke Marechaussee eigen is.
In ieder geval, men was het over
de keuze van een nieuwe voorzitter
spoedig eens. Met algemene stemmen
werd majoor W. A. C. Walraven ge
kozen. De aftredende bestuursleden
vice-voorzitter adjudant v. d. Brink
en secretaris wmr. I. A. de Jong wei
den herkozen. De jaarverslagen paS'
seerden feilloos en het wedstrijdpro
gramma voor het aanstaande seizoen
werd meteen vastgesteld. Dat ziet er
als volgt uit: 11 juni: volleybal te Ber
gen op Zoom; 25 juni: handbal te
Bergen op Zoom; 9 juli: atletiek te
Breda; 30 juli: schieten te Woens-
drecht; 3 september: voetbal te Ter-
neuzen; 17 september: zwemmen te
Breda en 1 oktober: oriëntatierit
(plaats nog niet bekend).
Koningin Elizabeth van Engeland
heeft de leider van de zuidpoolexpe
ditie van het Gemenebest, dr. Vivian
Fuchs, tijdens een korte plechtigheid
op Buckingham Palace tot ridder ge
slagen. Dr. Fuchs is hierdoor Sir Vi
vian geworden.
(Advertentie)
Ieder Kiras en Yoeroek tapijt is
als een meesterlijk schilderij.
Warm en gloedvol van kleur.
Steeds weer nieuw door het
prachtige dessin.
Prijzen (bijv. 140 x 200 cm)
f 108.- en f 125.-
Vraag uw woninginrichter naar
gegarandeerd door
De Russische ambassadeur in de
V.S., Mikhail A. Miensjikow, heeft
donderdagavond verklaard, dat een
topconferentie zal leiden tot een
„grote verbetering" in de betrekkin
gen tussen de Sowjet-Unie en de Ver
enigde Staten.
Men dient, aldus Mensjikow, ech
ter rekening te houden met de
„grondbeginselen van pariteit en ge
lijkheid" van de betrokken partijen.
Mensjikow doelde hier kennelijk op
de eis van premier Kroestjev dat
Tsjechoslowakije en Polen aan de
topconferentiezullen deelnemen.
De Russische ambassadeur sprak
op het 26ste jaarlijkse diner van
„Sigma Delta Chi", een nationale
broederschap van journalisten.
Het einde begint alweer in zicht te komen. In de gelederen der
ere-divisie moeten, met die van komende zondag meegerekend,
nog vier wedstrijden worden gespeeld. En in de eerste en tweede
divisies kan men van eenzelfde situatie spreken. Als er dus niets
meer met de afwerking misloopt, kan het programma over de ge
hele linie op zondag 8 juni tot het verleden behoren. Bij de ama
teurs is men er dan intussen al eerder meer klaar. De enkele pro
motiewedstrijden niet meegerekend, evenmin de KNVB-beker.
Maar over het geheel genomen zal bij wijze van uitzondering dan
toch gezegd mogen worden, dat men ditmaal ruimschoots op
tijd aan het eind van het jaarlijkse competitie-latijn is gekomen.
Intussen gaat het enerverende gevecht om behoud èn titel nog een paar
zondagen door. Nog altijd is niet uitgemaakt, wie de onfortuinlijke degra
danten zullen zijn en dus blijft de spanning te snijden. Ook morgen gaat het
er weer fris van de lever op los en het wedstrijdprogramma is er in alle op
zichten naar, voor de nodige „gekke" uitslagen te zorgen. Natuurlijk kijkt
daar niemand meer van op, want het is de gehele competitie dóór al niet
anders geweest.
dat De Graafschap, nu het voor de
titel werd uitgeschakeld, zich niet
meer zo erg gaat inspannen tegen
Volendam: is dat echter wèl het ge
val, dan blijven de punten in Nijme-
Êen-
En wat gaat RBC doen tegen Ex
celsior Het zou ons bar tegenvallen,
als dit duel niet in het voordeel der
Roosendaalse oranjewitten uitviel.
VSV en SW schatten we op een ge
lijk spel en evenzo dat in Amersfoort
tussen HVC en DFC. EDO lijkt kans
loos contra Helmond, maar heel an
ders staat het er voor in Tilburg,
waar Willem II gastheer is van hek-
kesluiter Roda Sport. Het zou het
feit van de dag betekenen, als de
tricolores met weinig doelpunten ze
gevierden. Wat Alkmaar betreft, dat
zien we van AGOVV winnen.
Welnu, daar gaat-ie dan weer Zo
maar het officiële rijtje langs. ADO
zal. nu het op eigen grond opereert,
vermoedelijk wel van MW weten te
winnen, maar vooralsnog dient te
worden betwijfeld, dat dit Blauw Wit
tegen Sportclub Enschede eveneens
zal gelukken. Sparta lijkt sterk ge
noeg om zich PSV met succes van
het lijf te houden en daartoe achten
wij eveneens DOS in staat met
gast Ajax. Een uitgesproken duel
tussen staartclubs is dat te Gronin
gen, bij GVAV-Elinkwijk. Daar kan
een gelijk spel uit komen
En dan is daar NAC-WV. Was het
niet de club van Kuys, die in Venlo
destijds voor de opzienbarende „te
rugkeer" zorgde, door Wilkes c.s. in
eigen home te verslaan Daar zit
dus nu in Breda wel extra muziek in.
Mét een prima mogelijkheid voor de
geelzwarten, om ook deze return in
volledige puntenwinst om te zetten.
Een andere hoogst belangrijke ont
moeting wordt in Den Bosch tussen
BW en NOAD gespeeld. De Bossche
naren hebben er blijk van gegeven
tot het alleruiterste te blijven vechten
voor hun behoud en daarom kan men
hier het best een gelijk spel tippen.
Zover zouden wij niet willen gaan bij
Amsterdam-Feijenoord, omdat daar
de Rotterdammers waarschijnlijk
méér waard zijn dan de helft van de
winst. In de ontmoeting Fortuna '54-
Rapid JC een uitgesproken Lim
burgse aangelegenheid— lijkt intus
sen een draw wèl het meest voor de
hand te liggen.
Eerste divisie A
Inderdaad geldt voor deze sectie
betaald, wat hiervoor over de „duur-
fX-'i^-'-—"collega's is gezegd: van het
zelfde laken een pak. Het is mogelijk
Tweede divisie A
In deze regionen is het al geen
streep anders. Over de gehele linie
nog spanning volop
Wilhelmina reist naar UVS in Lei
den en het zou raar lopen als de
Bossche kanaries daar een veer
moesten laten. Emma heeft bezoek
van Baronie. Daar in Dordrecht ko
men ongeveer twee gelijkwaardige
ploegen tegenover elkaar en een pun
tenverdeling brengt de pool-enthou-
siast vermoedelijk het dichtst bij de
werkelijkheid, 't Gooi zal zeer waar
schijnlijk niet de minste moeite met
het Delftse DHC hebben. Bij ZFC-
Zeist lijkt een verdeling van de winst
ERE-DIVISIE
ado - mwo)
BI. Wit - SC Enschede (2)
J Sparta - PSV (1) J
DOS - Ajax (3)
GVAV - Elinkwijk (3)
NAC - VW (1)
bw - noad (3)
Amsterd. - Feijenoord (2)
Fort. '54 - Rapid JC (3) t
EERSTE DIVISIE A J
Graafsch. - Volendam (1)
RBC - Excelsior(1) J
vsv sw (3)
HVC - DFC (3)
EDO - Helmond (2)
J Willem II - Roda Sport (1)
Alkmaar - AGOW (3)
EERSTE DIVISIE B
Leeuwarden - Haarlem (1) Z
Z Wageningen - Xerxes (1) Z
Z Helmondia - Fort. VI. (1) Z
5 Limburgia - KFC (1) J
Z Herm. DVS - Stormv. (2) J
Eindhoven - SHS (3)
Sittardia - Rigtersbleek (1)
TWEEDE DIVISIE A
UVS - Wilhelmina (2
Emma - Baronie (3)
't Gooi - DHC (1)
t ZFC - Zeist (3) t
Longa - Hilversum (3)
EBOH - De Valk (2) J
DOSKO - ONA (1)
TWEEDE DIVISIE B
Go Ahead - Veendam (1)
Rheden - Velocitas (1)
Zwartemeer - Be Quick (1)
Heracles - Tubantia (1) t
Ensch. Boys-Oldenzaal (1)
5 NEC - Heerenveen(1) S
aannemelijk, maar het Is zeer de
vraag of Longa een dergelijk resul
taat tegen Hilversum zal weten te
boeken. Iets dergelijks lijkt bij
EBOH-De Valk intussen nog wel mo
gelijk.
Dosko lijkt capabel om het te gast
komende ONA een nederlaag te be
zorgen. Het zouden in ieder geval
twee zeer kostbare punten betekenen
voor Rienus Bennaars en zijn man
nen
Aan U de keus op welke wijze U
Molenaar's Kindermeel
wilt klaar maken
f 40
controle
aeqel»
geven recht
op onze
fraaie
eetlepel
r. of emaille
„Ik hem met opzet veel
glas gebruikt in de ka
pel om een lichte vrien
delijke, heldere sfeer te
krijgen. Want zo moet
het christendom zijn: blij,
aantrekkelijk, open naar
alle kanten en alle men
sen"aldus de Zwitserse
architect, die het Expo-
paviljoen der protestant
se kerken ontwierp in een
interview, zondag jl. door
de NTS uitgezonden. De
TV-uitzending bood be
halve een kerkdienst in
het paviljoen een docu
mentaire inleiding over
de bedoeling en de func
tie van de protestantse
bijdrage tot de wereld
tentoonstelling.
Het was o.i. een bijzon
der geslaagde uitzending.
De Brusselse predikant
vertelde iets over het ont
staan van het paviljoen,
het werk van de drie
Zwitserse gebroeders
Kurtz, resp. predikant,
graficus en fotograaf. Ook
over de grote belangstel
ling die men ondervond
o.a. ook van katholieken
en zelfs van pastoors, zo
als Ds. Fagel met milde
humor opmerkte. Iedere
dag zijn er korte kerk
diensten telkens in een an
dere taal, maar zo dat de
liederen door ieder in zijn
eigen taal meegezongen
kunnen worden. Kerken uit
verschillende landen zor
gen dat er dominees zijn
om de diensten te leiden.
Een Amerikaanse jonge
man. door de reporter
voor camera en microfoon
gehaald, antwoordde op de
vraag of hij het niet gek
vond zo te midden van de
Expo-drukte een dienst bij
te wonen met oprechte
verbazing. „Waarom zou
dat gek zijn? Het is juist
prachtig om hier te bid
den!" Die jongeman druk
te op zijn manier uit wat
de organisatoren zich van
het paviljoen hebben voor
gesteld: een oase van rust
en bezinning temidden van
het jachtige, rumoerige,
oppervlakkige leven. En
ook: een teken van Gods
aanwezigheid overal in de
wereld, ook in de wereld
van de techniek.
Het paviljoen der Protes-
stantse kerken is niet
groot. Voor de „beschei
den" som van driekwart
miljoen kon men niet veel
meer doen dan behalve de
kapel een betrekkelijk
kleine tentoonstellings
ruimte inrichten, waar be
halve een reeks uitsteken
de foto's ook een aantal
bijbels te zien is. Ds. Fa-
gel vond de besteding van
zo n toch nog groot bedrag
volkomen verantwoord.
Eerstens om het doel zelf
van de inzending. Boven
dien heeft men het pavil
joen, de kapel incluis, zo
in deze zaak mogen getaK
len geen doorslag geven.
Principieel is het zo, dat
de Wereldraad geen uitge
sproken protestants karak
ter kan dragen zolang er
niet-protestantse Kerken
lid van zijn. Was dat wel
het geval, dan zou ze voor
die groep Kerken onaan
vaardbaar worden en bo
vendien zou de weg voor
het toetreden van de Rus
sische en andere Oost-
Europese orthodoxe Ker
ken definitief afgesloten
worden. En dat is iets wat
men zeker niet wil. Hoe
veel moeilijkheden deel
name van de onvrije Ker
ken, slaafse volgelingen
van het communistische
regiem, ook zou opleveren,
de leidende figuren van de
klaring distantieeerde van
de gevolgde typisch pro
testantse methode: alleen
uitgaan van de bijbel en
niet van kerkelijke (d.i.
volgens protestanten:
menselijke) leringen. „De
Grieks-orthodoxe Kerk
weet en verkondigt, dat zij
niets te maken heeft met
menselijke leringen en
voorschriften maar met
goddelijke en niemand
heeft het recht deze te
verwarren met persoon
lijke meningen hierover.
Zij alleen kan het geloof
definiëren..." In de laatste
bijeenkomsten van de We
reldraad hebben de Oos-
ters-orthodoxe Kerken zich
dan ook principieel ont
houden van de theolo
gische discussies. De rap
porten worden door hen
opgezet, dat ze geheel uit niet mede ondertekend.
elkaar genomen en elders
weer opgebouwd kan wor
den. Ds. Fagel droomt van
een „oecumenisch cen
trum" ergens bij Brussel.
Bij alle respect en sym
pathie die men kan op
brengen voor de aanwezig
heid van het protestantse
paviljoen op de Brusselse
wereldtentoonstelling moet
er dunkt ons, toch ook
een vraagteken geplaatst
worden.
Het paviljoen draagt of
ficieel wel de naam „Pa
viljoen van de Protestant
se kerken", maar als we
het wel begrepen hebben
moet het ook gezien wor
den als representant van
de Wereldraad van Ker
ken. Welnu in die Wereld
raad waarin, gelijk men
weet, de Katholieke Kerk
niet deelneemt zijn niet
alleen maar vele pro
testantse, maar ook en
kele Oosters-orthodoxe
kerken vertegenwoordigd.
Het gaat hier niet over
een grote groep, omdat de
Orthodoxe kerken in de
communistische landen
met tezamen bijna 170
miljoen gelovigen zich niet
aangesloten hebben. Maar
Wereldraad hopen er toch
nog altijd op, dat dat zal
gebeuren. De patriarch
van Moskou heeft al wel
enkele malen om onbe
grijpelijke redenen een
voorgestelde bespreking
uitgesteld, maar dat uit
stel is nog geen afstel ge
worden.
Toch zal de positie voor
Oosters-orthodoxe Kerken
in de Wereldraad steeds
moeilijker worden. Im
mers in beginsel wil de
Wereldraad geen overkoe
peling zijn van enkel Pro
testantse kerken, maar
feitelijk is sinds Amster
dam het Protestantse
stempel steeds sterker ge
worden. Zo zelfs dat in de
bijeenkomst te Lund in
1952 de Grieks-orthodoxe
Kerk zich bij monde van
de patriarch van Constan-
tinopel in een scherpe ver
maar slechts voorzien van
een aantekening.
De Wereldraad wilde
in beginsel alle christe
lijke Kerken overkoepe
len. In feite is zij een
pan-protestantse bewe
ging geworden. Die ont
wikkeling vindt een tast
bare uitdrukking in het
Expo-paviljoen. De ten
toonstelling is typisch
protestants; de kerk is
uitgesproken protestants.
De Oosters-orthodoxen
zullen zich nog eerder
thuisvoelen in de Civtitas
Dei van het Vaticaan.
Zo gezien biedt de Ex
po niet slechts een beeld
van de wereld van de
techniek, maar ook een
beeld van de ware oecu
menische situatie. Zij de
monstreert duidelijk waar
de diepste scheidingslij
nen lopen in de christe
lijke wereld nl. tussen
Rome en de Reformatie.
Dat is, om met professor
dr. W. van de Pol te
spreken, „hét Christelijk
dilemma".
J. v.d. M. pr.
ROEPING heeft zijn 33ste jaargang
beëindigd met een voortreffelijk
april-nummer. Pierre Kemp opent
het met een kindergedicht „Droom in
het Jekerdal".De dichter verzorgde
er zelf een expllcatief accompagne
ment bij en Geertrui Charpentier
sneed een drietal lino's, waarvan er
een het omslag opfleurt.
Gabriël Smit en H. J. van Tienho
ven werden in hun poëzie geïnspi
reerd door Goede Week en Paasfeest.
.,Het zwarte zintuig" is een beklem
mend verhaal van Leo Derksen over
een procuratiehouder, wiens samen
leven met zijn blinde vrouw tot een
obsessie wordt, zodat hij besluit haar
te doden.
Over Willem Kloos raakt men niet
uitgepraat. Nu is het weer Harry G.
M. Prick, die aan de hand van enige
brieven van Lodewijk van Deyssel de
feiten samenvat, die rond de be
vreemdende logeerpartij te Houffali-
ze bekend zijn geworden. Het relaas
draagt er toe bij om zowel Kloos als
Thijm beter te leren kennen.
In de Kroniek herdenkt J. van Ge
loven de grote taal- en volkenkundige
H. Geurtjens M.S.C., die eind vorig
jaar stierf. A.A.A. Herruwe bespreekt
het boekje „Biecht en psychoana
lyse" van de Leuvense moralist A.
Snoeck S.J. en Th. de Jong uit zijn
bezwaren tegen de roman „Wandel
niet in water" van Jos Panhuysen.
DE GIDS zet in met korte gedich
ten van A. Roland Holst. Leo Vroman
geeft enig inzicht in het ontstaan van
een abstract vers en Gabriël Smit
doet ook al pogingen om abstracte
poëzie te creëren, waarna A. Marja
een gedicht opdraagt „aan wie het
begrijpen".
Gedichten van Herman van den
Bergh sluiten aan bij een literair-his-
torisch opstel van E. Krispyn, die te
Melbourne hoopt te promoveren op
een studie over de vroegere gedichten
van de Getij-redacteur. In de onder
havige bijdrage tracht hij tot een op
feiten gebaseerd oordeel te geraken
omtrent de verhouding tussen Mars
man en Herman van den Bergh en
hun respectieve aandelen in het
Noord-Nederlandse expressionisme.
Omstandig zet hij uiteen waarom
Marsman in Het Getij geen voet aan
de grond heeft gekregen.
Niet minder interessant is een stu
die van Alfred Kossmann over de on
dergang van de dichter Nikolaus Le-
nau. De passages over de uitzichtloze
liefde voor Sophie Löwcnthal laten
zich als een roman lezen. Kossmann
heeft aan zijn essay een vertaling van
het gedicht ..Ahasverus" toegevoegd.
In zijn „Agenda zonder data" kraakt
Jan Greshoff het boekje „De God
Hai-Hai en Rabarber" van J. M.
Prange.
MAATSTAF is, alle pessimistische
voorspellingen ten spijt, vol moed en
vertrouwen en onder de bekwame lei
ding van Bert Bakker aan de zesde
jaargang begonnen. De april-afleve-
ring is grotendeels gewijd aan de do
denherdenking. De gelegenheids-poë-
zie in dit nummer staat op een ver
rassend hoog peil.
Nico Wijnen stond een gedeelte af
van zijn kampherinneringen, waarin
de onheilspellende sfeer uitstekend
getroffen is. De vertelling van Willem
G. van Maanen „De Deputatie" her
innert eveneens aan de bezettingstijd
maar is minder navrant. Prof. W. Gs.
Hellinga en G. H. 's Gravesande be
lichten met enkele opgedolven docu
menten een onverkwikkelijke affaire
tussen Lodewijk van Deyssel en A.
Roland Holst rond het Thijm-nummer
van De Nieuwe Gids in 1939.
Geheel passend in deze aflevering
zijn ook de fragmenten uit een studie
van S. Dresden onder da titel „Da
literaire getuige". Hij behandelt eni
ge oorlogsboeken in hun onderling
verband, namelijk van Anne Frank,
J. B. Charles, Herzberg.Presser en
Marga Minco. (Van „Het bittere
kruid" is inmiddels een tweede druk
verschenen).
De mei-juni-aflevering zal samen
met die van De Gids geheel gewijd
zijn aan de dichter A. Roland Holst,
die 23 mei 70 jaar wordt. O.a. zul
len 25 brieven afgedrukt worden van
gestorven kunstenaars, met wie Ro
land Holst bevriend geweest is.
ARISTO van april pronkt met een
tekening van Ru van Rossem uit
„Vrijheid", een roman van Cor
Bruijn, die op 15 mei zijn 75ste ver
jaardag vierde. De aflevering opent
met een hoogst belangwekkende be
schouwing van Sven Stolpe over de
houding van de Nobelprijswinnaar
Laxness tegenover het katholicisme.
Henri Miguet vervolgt zijn reisver
haal met zijn indrukken uit het scho
ne land van Touraine. Anton Erwich
vertaalde enkele Chinese gedichten.
Wouter Lutkie en Louis Hoyack zijn
in een interessante en leerzame brief
wisseling geraakt. De epistels vinden
we hier afgedrukt onder de titel
„Roofbouw op het leven". Lutkie
blijkt ook een der weinige critici, die
bovengenoemd boekje van Prange
kunnen waarderen. Hij noemt het een
fris stuk werk, baanbrekend en on
vervaard.
Ten slotte schrijft Albert Creemers
over de kwestie Rogier-Lutkie en de
brochure van v. d. Linden. Zijn be
toog is nogal verward en het is niet
overal duidelijk, waar de ernst op
houdt en de ironie begint. Het pla
giaat, dat spreekt uit de naast elkaar
gedrukte teksten van het Nijmeegs
Universiteitsblad en prof. Geyl, is
voor de studenten wel zeer bescha
mend.
WILLEM v. d. VELDEN
(Advertentie)
ballpoints
£*V irCDlCj'V^,
dsL
495
Vanaf
Op het terrein „Meilust" te Bergen
op Zoom werd woensdagmorgen het
veldloopkampioenschap gehouden van
de le Divisie Koninklijke Marechaus
see. De afstand bedroeg 3500 meter.
De uitslag: Persoonlijk klassement:
1. D. Zegers Terneuzen. 14 m. 4 sec.;
2. P. J. Spee Breda, 14 m. 17 sec..
3. A. Goudswaard Terneuzen, 14 m. 23
sec.; 4. A. C. Reijtenbach Bergen op
Zoom 14 m. 29 sec.; 5. J. Maat Ber
gen op Zoom, 14 m. 53 sec.; 6. J. J.
van Bastelaar Terneuzen, 15 m. 6 sec.
Korps: 1. District Terneuzen, 20 p.:
2. District Breda, 13 p.3. District
Bergen op Zoom 12 p.
