Noodkreet uit een geheim
Russisch slavenkamp
PaQblad Q c Stem
Co Hamel: vrouw die vele
bekende stemmen „kneedde
ANTWERPEN KLAAGT
STEM-FEUILLETON
Steeds meer zekerheid over
Italiaanse krijgsgevangenen
ane
Brief in een fles
HOGE PRIJZEN
Geen busverkeer
via o.-Duitsland
Graanhandel verplaatst
zich naar Rotterdam
fotograferen:
Artistenmoeder
door Adeline Mc Elfresh
Wakkerschudden
Deense boter naar S.U.
TV-RADIOTV-RADIO-TV-
VRUDAG 16 MEI19S8
(Advértentte)
RAWI-SehlaraHia
HM. *AWM«feH*W»n WinxchoUm
$Wwr«^Ri Utreefel
Enige tijd geleden maakte men gewag van een boodschap van
Italiaanse krijgsgevangenen, die bij de Noordpoolcirkel ergens in
een Russisch slavenkamp verblijven en die er in geslaagd wa
ren een boodschap te zenden, die bevestigd was aan de poot van
een trekvogel.
Radio Vaticaan heeft onlangs haar uitzending onderbroken en
het volgende bericht omgeroepen: „Hier is de zender van het
Vaticaan. Wij roepen de driehonderd Italiaanse soldaten in Si
berië. Wij hebben uw mededeling ontvangen. Indien mogelijk
meldt u opnieuw. Behoudt uw geloof. God zal u redden."
Men wilde te Rome praktisch volledige zekerheid hebben om
trent de boodschap, die een ware noodkreet was van langzaam af
stervende mensen die in een kamp in het hoge Noorden slaven
arbeid verrichten.
In de vroege moren van 20 okto
ber 1957 ging d boerenknecht Paolo
Lumia van het kleine Siciliaanse
dorpje Petrosino op jacht. Rond die
periode van het jaar trekken grote
zwermen vogels over Sicilië naar
Afrika. Vele vogels strijken neer in
de moerassige streek om te rusten
en voedsel te zoeken.
Plotseling rukte zijn hond zich los
en bracht hem een vogel, een ma
gere steltloper, waarvan hij de hals
had doorgebeten. Aan de linkerpoot
van de vogel ontdekte de boeren
knecht een klein flesje, dat met ko
perdraad was vastgebonden.
In het flesje stak een klein opge
rold stukje papier, dat met inkt was
heschreven. Het volgende stond erop:
„Reeds vele brieven verzonden,
maar geen hoop! Sinds 13 jaar wer
ken we als siaven in een mijn.
Spleetogen bewaken ons. We sterven
hier als honden. Wij zijn Italiaanse
soldaten. Zou iemand door 'n geluk
kig toeval deze trekvogel neerschie
ten, laat hij dan dit broefje lezen
en de barbaarse wreedheid van de
Roden aan de hele wereld bekend
maken.
Lieve moeder, wist ik maar, of
je nog leeft! Wat zou ik je allemaal
kunnen vertellen! Het zou beter ge
weest zijn, als je me nooit ter we
reld had gebracht. Onze namen kun
nen we niet noemen, anders
Groet de „dokter van Treviso. We
zijn aan de arctische Poolcirkel. 300
Italiaanse soldaten. We hopen nog
steeds. God moge ons redden! Sala-
ra, Friaul, Verona, Padua, Rovigo'.
Het onderzoek
Het nieuws van zijn vondst deed
snel de ronde. Nog op dezelfde dag
maakte de politie procesverbaal van
het voorval op. Twee dagen later
drukten de Italiaanse bladen een fo
tokopie van de „Boodschap van de
Trekvogel" af.
Soldaten- en krijgsgevangenenbon-
den eisten van de regering een nauw
keurig onderzoek, want twee jaar ge
leden had de Sovjetregering offi
cieel verklaard, dat alle Italiaanse
krijgsgevangenen waren gerepatri
eerd. Het Italiaanse Ministerie van
Defensie liet het papiertje met me-
Advertentie)
dewerking van 35 geleerden onder
zoeken.
De scheikundige analyse van het
briefje bracht een zeer hoog gehal
te van conifeer-cellulose naald-
houtplant) aan het licht. Het papier
stamde dus niet uit Italië, doch uit
een in het noorden of oosten ge
legen land. Brieven en documenten
van gerepatrieerden uit de Sovjet-
Unie vertoonden hetzelfde gehalte
aan conifeer-cellulose.
Het medische universiteitsinstituut
in Palermo stelde vast, dat de vogel
een grote afstand had afgelegd en
in geen geval langer dan twee da
gen in het moerasgebied bij Petrosi
no was geweest. Ornithologen voeg
den hieraan toe, dat de broedplaat
sen van deze vogels in het hoge noor
den liggen, vanwaar ze bij het aan
breken van de wintervorst naar het
zuiden trekken.
Het resultaat van de onderzoekin
gen toonde aan, dat de echtheid van
de boodschap voor 70 procent on
weerlegbaar vaststond.
De dokter van Treviso
Wat de schrijver met de op
somming „Salara, Fraul, Vero
na, Padua. Rovigo bedoelde,
daarover verschafte de „dokter
van Treviso", die hij de groeten
had gedaan, inlichtingen. Het zijn
de namen van Italiaanse divisies
die tijdens de terugtocht in de
winter 1942-43 door het Rode Le
ger werden overrompeld. Het
grote aantal vermisten van de
ze divisies was de opsporingsdien
sten reeds eerder opgevallen.
De „dokter van Treviso" is in Ita
lië een bekende persoonlijkheid. Hij
is dr. Enrico Reginato, die als offi
cier van gezondheid van het batal
jon „Monte Cervino" in Russische
krijgsgevangenschap raakte. Hij ver
toefde in tal van kampen en stond
bekend om zijn zelfopoffering voor
zijn lotgenoten. Dr. Enrico Reginato
verklaarde: „Bedreigingen met de
„mijnen in Siberië" hebben wij
krijgsgevangenen van de bewakers
vaak te horen gekregen. De meeste
fact natuurlijke haarglansmiddel
Uw haar een briljante
schittering!
Oude boeken geveild
bet Internationaal Antiquariaat
Menno Hertzberger) te Amsterdam
is een collectie oude reisverhalen en
geografische werken tezamen met boe.
sen over cultuur, handel, scheepvaart
.nz„ uit de nalatenschap van wijlen
4- F. L. de Balbian Verster geveild.
Fen compleet exemplaar van 17e
uucWse re^zen door Hollanders, dat in
n te Amsterdam uitkwam, getiteld
..Begin ende voortgangh van de ver-
eenighde Nederlandsche geoctroyeer-
J® Oost-Indische Compagnie" bracht
1250 gulden op.
Een atlas van J. Janssonius (1646
Amsterdam) noteerde 810 gulden. Een
exemplaar van van Linschotens „Iti-
nerarium, ofte schipvaert naer oost
ofte portugaels Indien" (1644 Amster
dam) bracht 625 gulden op en een at
las van R. en J. Ottens „Van zeevaert
en koophandel door de gehele wee-
relt" (Amsterdam 1745) met 32 met
de hand gekleurde kaarten, 750 gul
den.
Een uitgave van Ptolemaeus (1525)
met o.a. houtsneden van Diirer en Hol
bein werd voor 1900 gulden gekocht.
"Het groote tafereel der dwaasheid,
vertoonende de opkomst, voortgang
en ondergang der actie, bubbel en
windnegotie, in Vrankrijk, Engeland
ende Nederlanden" (Amsterdam 1720)
vond voor f 400 een koper.
van deze mijnen zijn ons tegenwoor
dig door overlevende gerepatrieer
den bekend. Maar er zijn ook mij
nen en dwangarbeiderskampen, die
door de Russen geheim worden ge
houden. De bevolking sprak erover,
dat ze zich op Nova Zembla, het
grote eiland binnen de noordelijke
poolcirkel zouden ibevinden. Een te
rugkeer daar vandaan schijnt niet
mogelijk te zijn.
Autobussen van West-Duitsland en
andere West-Europese landen krij
gen geen toestemming meer om via
Oost-Duisland naar Polen en Tsje
choslo wakye te rijden. Dit is door
Westberlijnse transportfunctionarissen
bekendgemaakt. Zij zeiden dat er
voor het verbod geen reden was op
gegeven. Zij dachten echter dat de
Oostduitsers de maatregel ten behoe
ve van hun spoorwegen hebben ge
nomen.
Volgens DPA zou het verbod ook
gelden voor Poolse bussen, die met
ongeveer 2500 toeristen naar de Brus
selse wereldtentoonstelling zouden
gaan.
De Antwerpse graanhandel heeft
op een speciale bijeenkomst ter voor
lichting van het publiek een nood
kreet laten horen over de ernstige
omstandigheden, waarin deze be
drijfstak verkeert. Er valt een toe
nemend verloop van zaken te consta
teren.
Men schrijft dit toe aan de ongun
stige conjunctuur in het algemeen en
aan de buitenlandse concurrentie, in
het bijzonder van de haven van Rot
terdam. Ook de bescherming, welke
de landbouw in België geniet, wordt
als een van de oorzaken aangewezen.
Maar Rotterdam, waarheen de
graanhandels van Antwerpen zich
steeds meer dreigt te verplaatsen,
schijnt wel de grootste schrik voor
Antwerpen te zijn. Bijna heel de
doorvoer van de Rijn ontsnapt ons.
zo verklaarden de Antwerpse graan
handelaars. Een steeds groter deel
van'de Belgische consumptie neemt
de weg over Rotterdam, en als de
Stop van Ternaaien verdwenen is,
zou dat nog erger kunnen worden, zo
vreest men in Antwerpen.
Er kwam intussen ook aan het licht,
waarom Rotterdam zo scherp tegen
Antwerpen concurreren kan. De Bel
gische vrachtenmarkt staat onder
controle en is star, de Rotterdamse is
vrijer en kent veel lager tarieven.
Het gevolg hiervan is. dat de vracht
van Rotterdam naar Brugge de helft
minder kost dan die van Antwerpen
naar Brugge. Zelfs doet zich het ge
val voor, dat de vracht van Rotter
dam naar Merxum bij Antwerpen
goedkoper is dan die van Antweroen
zelf naar deze buurgemeente. Van
daar dat de Belgische graanopkopers
liever contracten gaan afsluiten over
Rotterdam dan over hun eigen natio
nale haven.
Op het stuk van de graaninvoer
gaat het dus helemaal niet goed met
de Antwerpse haven. Misschien kan
men hiertegenover nog troost putten
uit een zo pas verschenen Franse stu
die, waarin wordt aangetoond, dat de
haven van Duinkerken, wat haar ta
rieven betreft, in alle opzichten veel
duurder is dan Antwerpen, wat daar
in Frankrijk nog geen reden is om te
wanhopen aan de toekomst. In Duin
kerken troost men zich nl. weer met
de vaststelling, dat, hoe groter de
schepen worden, hoe duurder ze zul
len uitkomen, wanneer zij naar Ant
werpen varen, want om ze te kunnen
ontvangen zal Antwerpen tienmaal
meer moeten baggeren dan in Duin
kerken nodig is. In Duinkerken kan
men zonder veel kosten al schepen
van 45.000 ton laten binnenvaren, wat
in Antwerpen thans niet kan.
Alarmsein
Hetis overigens te verwachten, dat
de Antwerpenaren bij dit laatste ge
luid nog het meest de oren zullen
spitsen, alsof zij een nieuw alarmsein
vernamen. De graanimport verkeert
al in een crisis en als nu Duinkerken
ook nog Antwerpen overvleugelen
gaat
Natuurlijk heeft de Antwerpse
graanhandel aan de bel getrokken
bij de Belgische overheid, die onder
het oog is gebracht, dat het vergeefse
moeite is de haven van Antwerpen uit
te breiden, wanneer men intussen de
havencliëntèle verliest. Die overheid
zal zich nu ook wel niet helemaal on
betuigd laten en weer maatregelen
zien te treffen om de concurrentie
van Rotterdam het hoofd te bieden.
De veel omstreden Rijnvaartpremies
zal zij nu zeker niet afschaffen.
Maar aangezien deze en soortgelij
ke voorzieningen toch maar dekman
tels en lapmiddelen zijn. bestaat ook
de kans. dat men zich in België op
een andere binnenvaartpolitiek gaat
bezinnen. Tevens kan de ernstige toe
stand in Antwerpen de aandrang ver
sterken de normalisatie van de Wes-
terschelde, zoals die in het plan-Bon
net werd geschetst, in samenwerking
met Nederland met bekwame spoed
ter hand te nemen.
(Advertentie)
vraatt AGFA films
Riskeer
nietsl
Het is een oude wet, dat het in het leven veel
al heel anders gaat, dan men denkt. Zo was er
eens een jong meisje, Co van Wilpe genaamd,
dat dacht als „sopraan dramatique" op het grote
toneel lauweren te oogsten, terwijl zij voorbe
stemd was om later zangles te gaan geven aan
vele sterren uit de wereld der kunst met een
kleine „k", zoals Louis Davids, Piet Muyselaar,
Jan Hahn alias Peter Pech, Magda van Donk,
Johan Heesters, Harry Boda en vele anderen.
En wie kent haar thans nog buiten de kleine
kring der insiders? Welke bezoeker van het
café „Het Kalfje", dat zich op de grens van Am
sterdam idyllisch in de wateren van de Amstel
spiegelt, zou in de eigenaresse mevr. Jac. Hamel
van Wilpe de vrouw herkennen, die de speciale
gave bezit om stemmen te „kneden" als was
Het hoogtepunt van haar merk
waardige carrière ligt alweer zo ver
in het verleden, dat zelfs mevr. Ha
mel even moet zoeken naar de juiste
jaartallen. Het was omstreeks 1935, dat
zij haar aandacht aan „Het Kalfje"
ging wijden, omdat er in de operette
wereld een baisse optrad. En mis
schien vermoedde zj toen niet eens,
dat de nieuwe taak al haar aandacht
zou opeisen en de glorieuss „artisten
moeder" naar het rijk der be'-innering
zou worden verbannen.
Artistenmoeder. we gebruiken op
zettelijk dit woorl, omdat zij méér
was dan een zangpedagoge in de strik,
te betekenis. Juist dat persoonlijke
„beetje meer" deed het hem, want
iedere artist die bij haar kwam, on
derging de vreemde suggestie, dat z'n
stem als een tastbaar iets door haar
werd „verbogen" en „bek'opt".
Mevr, Hamel vertelt niet zonder
ontroering, hoe onze „g-ote. kleine
man" Louis Davids bij haar op hét
Amstelveld kwam en schertsend zei:
„Nou kom ik ook eens op het matje
zoudt u mij kunnen helpe-?"
Hij had toen reeds last van zijn keel
het zingen kostte hem Teveel in
spanning. Nog onbewust van de kwaal,
die hem ten grave zou slepen, zocht
hij naar een methode om makkelijker
te kunnen zingen en hij kreeg te ho
ren: „We zullen de stem weer voor
in de mond leggen."
Het ging niet zo eenvoudigze
moest lettergreep na lettergreep met
hem doornemen.proberen, over la
ten doen, nog eens proberen.
„Ik weet nog als de dag van giste
ren, hoe hij tegenover mij zat.met
stukjes en beetje vochten we ons er
door.
En Piet Muyselaar? Die dacht en
dit was nog voor zijn Snip-en-Snap-
periode met Willy Walden dat zijn
stem niet veel meer waard was; hij
kon er maar geen vertrouwen in
hebben, terwijl het toneelmétier hem
toch dwong, te zingen.
Ook hij kwam op „les" en voelde
zich bevrijd bij de opmerking: „Man,
30)
Met een vermoeid gebaar veegde
Jane zich een lok uit het gezicht ter
wijl ze de eerste ziekenauto stond na
te kijken. Wat zag ze er uit! Haar
geel linnen jurk zat vol bloedvegen.
Haar blote benen vertoonden een al
lerwonderlijkst patroon van bloed en
opgedroogde modder, haar witte
pumps waren geruineerd. Door ontel
bare baden alcohol had ze haar han
den en instrumenten tenminste
schoon en steriel kunnen houden wat
trouwens de enige manier was om
dat te bereiken.
Ze voelde hoe iemand haar een kop
koffie in de hand drukte, en dank
baar dronk ze hem leeg. Daarna gaf
Lola Morton haar nog een broodje.
„Waar ze vandaan gekomen zijn,
weet ik niet. maar er zitten saucijs
jes tussen en ze zijn verrukkelijk".
Ze probeerd te lachen, maar dat
lukte echter maar half. „Daar kan ik
heel goed over oordelen. Ik heb meer
worstjes dan kaviaar in m'n leven
gegeten".
„Ik heb nooit veel om kaviaar ge
geven".
De donkere ogen bleven strak op
die van Jane gevestigd. Het gezicht
dat de vorige maal zo hooghartig had
geleken, stond nadenkend. ..Weet u"
halverwege de mond. heel wat
antrekkelijker nu zonder de vinnig-
rode lippenstift, bleef het broodje ste
ken ,,ik geloof wel dat mijn schoon
vader gelijk heeft gehad u niet te
onderschatten. U heeft er slag van
met mensen om te gaan. Op bepaal
de ogenblikken denkt u, geloof ik,
niet aan uzelf, terwijl dat misschien
toch heel wat verstandiger zou zijn.
"I Het smalle gezichtje met de
hoge jukbeenderen verloor de war
me uitdrukking die er tot dan toe op
gelegen had „Daar komen Clay en
zijn vader, dokter Langford".
De twee Mortons keken strak voor
zich uit, alsof de dozenwijk ineens
vanzelf weer overeind zou rijzen als
zij die ruïne maar negeerden. Jane
nam een hap van haar broodje, en
dronk een slok koffie.
„Het is tamelijk ernstig, meneer
rton", zei ze toen de heren na
der k- amen, „maar ik geloof wel dat
we ons gelukkig mogen prijzen dal
er niemand bij omgekomen is. We
hebben drie vermisten gehad, maar
later bleken zij bij het reddingswerk
aan het helpen te zijn."
Kortaf beaamde Clay Morton dat
ze er goed van af waren gekomen,
maar zijn ogen waren op zijn schoon
dochter gericht. „We hebben ons be
zorgd over je gemaakt. Lola. Ik had
je gezegd in de wagen te blijven".
„En dat hebt u zeker gedaan",
prees Jane haar snel.
„Maar ik wou graag helpen".
„Daar ben ik van overtuigd", gaf
Morton lakoniek toe. En vervolgens
tot Lola: „Maar nu de doktoren en
verpleegsters uit Martinsburg er zijn,
denk ik niet dat je hier nog nodig
bent, lieve kind. Clay brengt je wel
even thuis, maar hij moet zo gauw
mogelijk terugkomen. We hebben een
drukke dag voor ons. Er is een hele
vleugel van de fabriek verwoest".
Geen woord over de arbeiders die
hun huizen verloren hadden, wier ge
zinsleden gewond waren. Een golf
van woede sloeg over Jane.
„Dit zijn uw mensen, meneer
Morton". Met een armzwaai wees ze
op de daklozen, die nog totaal ont
daan en verwezen tussen de overblijf
selen van hun huizen aan het rond
scharrelen waren. „Het lijkt me zeer
juist dat er althans één Morton is
die zich bekommert over hun wel
zijn
Verontwaardigd zwollen de dikke
in zijn stem. „De tijden zijn ver
anderd
„Bah! Lola. kom je mee?"
„Ik ik kom straks wel".
..Je gaat nu direct mee of je hoeft
helemaal niet meer te komen!" bul
derde de oude man.
Jane legde vriendschappelijk haar
hand op Lola's arm. ,,U doet beter
nu maar mee te gaan, mevrouw Mor
ton. En nog ten zeerste bedankt. Mijn
dank en die van iedereen hier".
Ze bleef hen na staan kijken, drie
ongelukkige mensen te midden van
een ontreddering, waarvoor ze zoveel
konden doen als ze maar wilden.
HOOFDSTUK 12
„Wat zouden ze gaan doen, Bill?"
vroeg Jane aan Bill Latham die juist
naderbij gekomen was.
Latham keek de verdwijnende Mor
tons na. „Naar huis gaan en de hele
boel vergeten. Behalve de schade aan
de fabriek".
„Ik bedoelde de Mortons niet, Bill
die mensen hier. Ze hadden al zo
weinig, en nu.." Vermoeidheid, en de
reactie op de urenlange spanning nu
het ergste voorbij was, beletten haar
verder te spreken.
Wat moesten ze doen, al die men
sen; ze zagen er uit of ze nog niet
wangen op. Een nijdig rood klom
van 't boordje af omhoog en verdiep
te zich tot purper. De lippen begon
nen te bewegen maar weigerden enig
geluid voort te brengen en toen dat
eindelijk lukte, klonk er alleen een
onmachtig gesputter.
„Ze heeft gelijk, vader", gaf de
jonge Clay met tegenzin toe. „Er is
al genoeg ontevredenheid".
Jane keek hem en zijn vader strak
aan. „Er is hier geen ontevreden
heid die niet cioor de Mortons ver
oorzaakt is, Clay. Je vrouw deed er
verkeerd aan zo te rijden als ze deed,
maar jij en je vader handelden nog
veel verkeerder toen jullie de opinie
van de mensen probeerden te wijzi
gen door mijn woord in twijfel te
laten trekken. U hebt het recht niet,
meneer Morton, het particuliere le
ven van mensen te beïnvloeden, al
leen omdat u hun werkkracht voor
acht uur per dag van hen huurt".
„Een dergelijke wijze van optre
den accepteer ik van u niet, jongeda
me!"
„Maar ze heeft wel gelijk, vader",
zei Clay met iets van bewondering
konden geloven dat hen dat alles
overkomen was. Zeker, al eerder had
Halesville rampen meegemaakt, over
stromingen, brand, maar dat waren
vijanden die ze kenden en die ze wis
ten te bestrijden. Dit gierende krijsen
de en verwoestende monster had hen
in hun slaap overvallen.. Zonder ge
weten te hebben dat ze zich zo vol
komen uitgeput kon voelen en toch
nog op de been kon blijven, wendde
Jane zich af van de plek der verwoes
ting. Nu het denker van de nacht
geweken was, leverde het geheel een
afgrijselijk schouwspel op. Zo ver het
oog reikte was er nauwelijks een huis
onberoerd gebleven. De meeste wa
ren hopeloze ruïnes van versplinter
de planken en uiteengereten hard
board. Het mocht werkelijk een won
der genoemd worden dat er niemand
bij omgekomen was.
Licht legde Bill een arm om haar
schouders. „Ga mee wat ontbijten,
Jane".
„Ik heb al een broodje en een kop
koffie gehad".
,,Ik heb meer saucijsjes dan kavi
aar in m'n leven gehad" Jan* kon
Lola Mortons enigszins hese stem
nog horen, evenals haar eigen ant
woord: „Ik heb nooit veel om ka
viaar gegeven". Maar mevrouw Mor
ton was haar toch erg meegevallen.
Wel had ze een zenuwachtige indruk
gemaakt, alsof ze overspannen was.
Of ongelukkig. Ja, dat was 't ver
moedelijk. Lola Morton was ongeluk
kig, en ze had dat een korte tijd bij
na kunnen vergeten terwijl ze bezig
was de gewonden te helpen.
„Een paar van oma's worstjes en
eieren zouden je best nog goed doen."
„Maar ik moet me wel eerst ver
kleden". Jane keek omlaag naar haar
geel linnen jurk. „Ik zie er zo uit".
„Je ziet er allerliefst uit. Én ik
weet waarachtig niet wat we zonder
jou hadden moeten beginnen."
Ze glimlachte flauw. „Dan zou je
de oude dokter hier gehad hebben.
Hij zou niet weg zijn gegaan zonder
dat er iemand was om zijn praktijk
waar te nemen."
„Dat weet ik". Hij stak z'n hand
uit naar de doos verbandmiddelen,
medicijnen en de verdere uitrusting,
die ze bij elkaar had gezocht. „Hij is
een prachtman, Jane maar, eer
lijk gezegd, betwijfel ik toch of hij 't
zo lang zou hebben volgehouden als
jij, helemaal alleen."
„Maar ik was niet alleen, Bill",
antwoordde ze zacht. „Jij, was er. en
Jim Cleves, meneer Bates, Lola Mor
ton en nog tientallen anderen, die
even hard gewerkt hebben als ik."
Met zijn armen vol pakjes stond hij
op haar neer te kijken, een menge
ling van begrip, en bewondering en
tederheid in zijn ogenWe zullen
eerst even langs oma rijden en zeg
gen dat ze vast koffie zet. dan kun
jij je in die tijd gaan verkleden."
Jane's hart begon weer rustiger te
kloppen. Een ogenblik had ze gedacht
dat er meer dan vriendschap in zijn
ogen had gelegen; maar dat was een
dwaze gedachte, hield ze zich voor.
Ze wist heel goed dat Bill Latham
haar nooit aanleiding gegeven had te
denken dat hij iets anders voor haar
voelde dan vriendschap.
„Ja, dat is goed", stemde ze snel
toe om de verslagenheid in haar ge
zicht te verbergen.
Zonder iets te zeggen schoof Bill
achter het stuur van haar auto. Ze
had 't sleuteltje in het contact laten
zitten, zodat het wagentje voor bood
schappen gebruikt had kunnen wor
den. Het had dan ook dienst gedaan
om meer medicamenten uit de apo
theek te halen, om gewonden te ver
voeren naar een haastig ingerichte
ziekenpost in de school, om het hele
stadje rond te rijden op zoek naar
matrassen en dekens, en Jane wist
niet wat allemaal nog meer.
(wordt vervolgd)
je hebt iets prettigs in je stem.het
is goed., het doet het.."
Co Hamel ging er toe over, elke
stem voor zichzelf te „zetten" om
een vakterm van haarzelf te gebrui
ken. Haar persoonlijke, karakteristieke
beeldspraak bleef menige artist in 't
geheugen hangen: „Begin van je af.
haal niet naar je toe." Of: „Kruip
niet in een lampeglas., op een gege
ven ogenblik kom je er niet meer uit;
je moet hoog leren zingen zonder te
ijl te worden." Bij het halen van een
bepaalde noot kon zij ook wel eens
opmerken: „Hang je hoed aan de
kapstok" of „Doe het dubbeltje in het
gleufje."
Hoe ging het nu met Jan Hahn? Hij
kwam als „particulier" en was nog
vrijwel onbekend. Zijn stem was „erg
klein" en moest groter gemaa"kt wor
den; d.w.z. ruimer en hoger. Na zijn
lessen ging hij naar Heintje Davids
en transformeerde zich later tot Pe
ter Pech.
„Met Johan Heesters lag het an
ders." vertelt zij, „die zong alles het
zelfde. of hij nu Het is mooi weer
of Ik heb je lief zong. Die man moest
wakker geschud worden, want hij had
geen voordracht. Een prachtig natuur
geluid zonder kleur
Natuurlijk werd ook Johan Hees
ters gecureerd; evenals Harry Boda,
die tijdens een voorstelling tot zijn
ontzetting bemerkte, dat zijn stem
„wegklapte". Hij had zich over
schreeuwd en Co Hamel wist hem
met haar eigen systeem weer in het
goede spoor te brengen.
Hoe alles zo gekomen is? Het groei
de min of meer vanzelf, want toen zij
eenmaal kennis gemaakt had met de
operettediva Beppie de Vries en haar
enkele adviezen gegeven had, die in
de praktijk hun vruchten afwierpen,
stuurde al spoedig de ene artist de
andere.
En de grote jeugddroom om zelf nog
eens te gaan zingen? Alles was er: de
stem, de techniek, de scholing bij en
kele bekende leermeesters en een op-
Advertentie).
leiding aan het Conservatorium te
Frankfort.
Er glijdt even een schaduw over
haar gezicht: „Ik heb wel eens gezon
gen, maar heel weinig. Zo trad ik eens
op tijdens een landdag van de Vio-
liers, waar ik liederen van verschil
lende componisten brachtmaar
daar is het dan zo ongeveer ook wel
bij gebleven." Ze zwijgt even en we
laten het thema los vragen naar het
wezehlijke van haar werksysteem,
waarmede zij in korte tijd dikwijls
verbluffende resultaten wist te berei
ken.
„Dat is iets. wat ik nooit geleerd,
maar eenvoudig gekregen heb.het is
zo moeilijk met woorden uit te leggen,
wat je nu eigenlijk precies doet."
Dan zegt ze: „Mijn hart bloedt nog,
wanneer ik aan vroeger denk.... ik
hield zo van mijn werk...."
De artistenmoeder is zo geheel ge
ruisloos verdwenen, omdat niemand
zoals gezegd twee meesters kan
dienen. Ze had tijd en toch weer geen
tijd.... men weet, hoe dat gaat. En
wanneer men eenmaal ergens uit raakt
en op de achtergrond komt ook "In
dit vak is het zo buitengewoon
moeilijk om ergens weer een begin te
vinden.
De artisten bleven gewoon weg
ook later, toen zfj zich beter vrij kon
maken.
De Sowjet-Unie en Denemarken
hebben vandaag een overeenkomst ge.
tekend, krachtens welke de Sowjet-
Unie zich verplicht in Denemarken
7000 ton boter te kopen. De overeen
komst kwam juist op tijd. Morgen
verloopt namelijk de Deens-Russische
handelsovereenkomst in het kader
waarvan de boter zal worden geleverd.
Het is niet bekend hoeveel de Rus
sen betalen. Volgens welingelichte
kringen komt de prijs neer op een
kleine twee gulden per kilo.
Naar verluidt zal de boter in de
loop van de komende weken door
Russische schepen naar de Sowjet-
Unie worden vervoerd.
ZATERDAG, 17 MEI
HILVERSUM I. 402 m. KRO: 7,00
Nws. 7,10 Gram. 7,15 Gew. muz. 7,45
Morgengeb. en lit. kal. 8,00 Nws. 8,15
Gram. 8,50 V.d. huisvr. 10,00 V.d. kleu
ters 10.15 Gram. 10,30 Ben je zestig? 11,00
V.d. zieken 11,45 Gram. 12,00 Middagklok
noodklok 12,03 Gram. 12,30 Land- en
tuinb.meded. 12,33 Lichte muz. 12,55 Zon
newijzer 13,00 Nws. en kath. nws. 13,20
Gram. 13,30 Verz.progr. 14,00 V.d. jeugd
14,20 Eng. les 14,40 Boekbespr. 14,50 Gram.
14,55 Harmonie-ork. 15,15 Kron. v. lette
ren en kunsten 15,40 Dameskoor 16,00 V.
d. jeugd 16,50 Gregoriaanse zang 17,20
Sport 17,30 Amateursprogr. 17,45 Lichte
muz. 18,00 Journ. overz. 18,10 Gram. 18,15
Van het Binnenhof 18,25 Strijkork. 18,45
En nu mijn geval 19,00 Nws. 19.10 Comm.
op 't nws. 19,15 Omr.ork. 20,10 Lichtba
ken 20,25 Act. 20.40 Gevar.progr. 22,10
A mus .muz. 22,35 Wij luiden de zondag in,
avondgeb. en lit. kal. 23,00 Nws. 23,15
Nws. in Esperanto 23,22-24,00 Nouveautés
HILVERSUM II. 298 m. VARA: 7,00
Nws. 7,10 Gym. 7,20 Gram. 8,00 Nws. 8,18
Gram. 9,05 Gym. v.d. vrouw 9,15 Gram.
VPRO: 10,00 Tijd, uitgeschakeld, caus.
10,05 Morgenwijd. VARA: 10,20 V.d.
vrouw 11,00 Rep. opening Evert Kupers-
oord te Amersfoort 12,00 Zigeunermuz.
12,30 Land- en tuinb.meded. 12,33 Or
gelspel 13,00 Nws. 13,15 VARA-varia 13,20
Lichte muz. 13,45 Sportpraatje 14,00 Lich
te muz. 14,25 V.d. jeugd 15,00 Arb. zang
ver. 15,15 Boekenwijsheid 15,35 Omr.ork.
en solist 16,30 Meer dan ooit, toespr. 16,45
Gram. 17,00 Lichte muz. 17,30 Act. 18,00
Nws. en comm. 18,20 Lichte muz. 18,45
Regeringsuitz.Atlantisch allerlei. Een
en ander over de 15 landen, aangesl. bij
het Atlantisch Pact 19,00 Art. staalkaart
VPRO: 10,30 Passepartout, caus. 19,40
Karl Jaspers, gesproken portret 19,55 De
ze week, caus. VARA: 20,00 Nws. 20.05
Gram. 20,35 Promenade-or?k. 21,15 De
straat in de mist, hoorsp. 21,50 Soc. comm.
22,05 Cabaretprogr. 22,35 Opsporing ver
zocht 23.00 Nws. 23.15 Sport 23.22 Gram.
23,30-24,00 Dansmuz.
BRUSSEL. 324 m. 12,00 Gram. 12,30
Weerber. 12,34 Caus. 12,45 Gram 13,00
Nws. 13,11 Muz. kaleidoscoop 14,30 Gram.
15,15 Idem 15,45 Lichte muz. 16,15 Omr.
ork. 16,45 Eng. les 17,00 Nws. 17,10 Gram.
17,30 Idem 18,00 Gevar.muz. 18,30 V.d.
sold. 19,00 Nws. 19,30 Wereldtentoonstel
ling 20.00 Cabaret 21,00 Gram. 21,15 Amus.
muz. 22.00 Nws. 22.15 Verz.progr. 23,00
Nws. 23,05 Gram. 23,35-24,00 Zigeunerork.
BRUSSEL, 484 m. 12,15 Gevar.muz.
13,00 Nws. 13,10 Gevar.progr. 16,00 Gram.
17,00 Nws. 18.42 Gram. 19,30 Nws. 20,00
Gevar.progr. 22,00 Nws. 22,10 Liohte muz.
22,55 Nws. 23,00 Jazzmuz. 23,55 Nws.
Televisie
ZATERDAG, 17 MEI
VARA: 17,00-17,30 V.d. kind. KRO:
20.00 Joum. en weeroverz. 20,20 Film-
progr. 21,00 Vragenspel 21,30 Een wereld'
als Wiever, TV-spel.
FRANS BELG.: 15,30 Act. 16,00-17,30
Wereldtentoonstelling 19,00 Le Temps et
les Oeuvres 19.30 Feuill. 20,00 Nws. 20 30
Gevar.progr. 21,30 Cabaret. Hierna: We-
reldnws.
VLAAMS BELG.: 17,30-19,00 Wereld
tentoonstelling 19,00 V.d. jeugd 19,15 Do
cumentaire film 19,30 Nws. 19,40 De week
ln beeld 20,10 40 cents voor Manhatten,
film 21.00 Pension Hommeles 21,50 Feuill.
22,15 Nws.