VAN KOLONIALISME Of uiteenvallen in 100 rijken Typiste INDONESIË, NEDERLAND EN NIEUW-GUINEA (VII) EEN VROUWELIJKE KANTOORBEDIENDE 539ste STAATSLOTERIJ a. ki«. Twee toekomstmogelijkheden voor Indonesië door ^J(are( C nijtJieuved Tumult in Cannes BOEKENPLANK Kuifje in Amerika Citatenboek Wat heb je gedaan, Lucille KAMPEREN PEETERS Sporthuis DUBBEL Sparzegels bij: Yicloria Ie AANK. BEDIENDE (mnl.) 2e JONGSTE BEDIENDE (mnl.) 24 28 84 158 74 38 26 50 22 7 DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 13 MEI 1938 Veertigduizend Nederlan ders worden verdreven door een staat, die geen staat is maar eens een welvarende kolonie was van ons land. Ondanks dat alles weten we van die gewezen kolonie zo bitter weinig af, dank zij de slechte voorlichting terza ke: een schandelijk feit. De onwetendheid viert zelfs hoogtij bij de Nederlandse intellectuelen, ook bij hen, die menen commentaar te mogen leveren op het nieuws uit Indonesië. We hebben echter weinig aan de veronderstellingen, nog minder aan hun vaak sub jectieve en bovendien illu sionistische wensdromen en we hebben helemaal niets aan de ergerlijke bet weterigheid die onze radio commentatoren door de ether spuien. Korteling sprak één hunner het als ,,zijn mening" uit dat niet de vorming van een eenheidsstaat de redding van Indonesië betekent, maar de federatieve structuur. Deze afgezaagde napraterij is even oud als onzinnig. De enige remedie tegen de cha os, de economische ontreddering, de schrijnende ontgoochelingen in het eilandenrijk, dat onder de provisorische naam Indonesië be leend staat, is niet de gecentrali seerde huishouding, niet de fede ratie, maar één der twee uiter sten: óf herstel van het kolonia lisme onder een vreemde mo gendheid óf het uiteenvallen van dat eilendenrijk in evenzovele volledig autonome staten als dat er volken bestaan. Dat zijn er on geveer honderd in getal. Indien deze twee oplossingen onmogelijk worden gemaakt, zullen weldra andere realiteiten met de hege monie gaan strijken, hetgeen ook als een- oplossing" kan worden beschouwd, zij het dan aller minst ideaal voor het westerse blok en voor het Christendom. Het Communisme en de Darul Islam zullen er slechts zijde bij spinnen. Een fictie Deze harde conclusies zijn als bouwstoffen van een krantearti kel in dit tijdsgewricht van „anti kolonialisme", „anti-communis- me" en de dweepzieke hulpverle ning aan onderontwikkelde ge bieden misschien wel erg ge waagd. In ieder geval is het ori gineel! Ik neem ze dan ook voor eigen rekening, 'n rekening die ik echter contant zal betalen met argumenten, die ik put uit de kennis van myn eigen geboorte grond. Het is ten eerste de tragiek van het tegenwoordige Indonesië, dat het zich meent te kunnen be schouwen als een apart territoir (als een nationale, publiekrech telijke gemeenschap) uitsluitend en alleen aangezien het eens on der het overkoepelende Neder landse bewind heeft gestaan. Andere eigenschappen, die de terminologie „Indonesische peri ferie" rechtvaardigen, bestaan in geen enkel opzicht. Het eilanden rijk, dat zich nu „Republiek In donesië" noemt, is een erfenis van Nederland, dat de grenzen drie-en-een-halve eeuw wist af te bakenen, de Maleise (uiteraard buitenlandse) voertaal gangbaar maakte, één munteenheid (de Ne derlands-Indische gulden) instel de er één. algemene vlag voerde: de Driekleur. Het eilandenrijk „Nederlands- Indië'\ was dus een kunstmatige bundeling van meer dan 100 vol ken, gewoonterechten, tradities, talen, etcetera. Na het wegvallen van het Nederlands bestuur (het enige bindweefsel) dacht de we reld, dat dat samenraapsel van conglomeraten, neen, van con trasten nu een gouden toekomst tegemoet ging als een eenheid, een staat. Het was een naieve ver onderstelling. Overheersing Behalve misschien door Soekar- no. Ook in hem moet de weten schap hebben gesluimerd, dat ..Indonesia" slechts een utopie is. Wellicht op grond daarvan is hij de actie tegen de deelstaten be gonnen. De oude eenheid en saamhorigheid in het vergane rijk Nederlands-Indië zou ook nu slechts kunnen worden hersteld, verdragen van de Japanners, een Aziatisch volk dat in vele opzichten op gelijke voet staat met de Westerse mogendheden, terwijl hun heerschappij toch ook van tijdelijke aard was. Maar een overheersing door Ja vanen? Nooit! Het zou boven dien een eeuwigdurende knech ting betekenen, de wereld be grijpt het hemelsbreed verschil niet tussen de Indonesische vol ken onderling. Met hun over macht willende Javanen ons re geren zonder dat ze in staat zijn ons iets te leren, integen deel. Javanen zijn gelijk logge, oerdomme karbouwen, die met dozijnen tegelijk en steunend op hun brute kracht een edel hertenpaar uit de buurt der voedselbakken van de kraal we ren Harde realiteiten. Voegen we daar nog het sentiment bij, een zeer voorname tactor in Indo nesië, dan weten we dat de bui tengewesten nooit en te nimmer Javaanse suprematie zullen dul den. De Javanen hebben de macht der kwantiteit, de volken buiten Java 't besef hunner kwa liteit. Dat er onder de Javanen zo relatief veel intellectuelen door het bestaan van een impera tor en een katalysator, welke hoe danigheden eertijds werden ge dragen, door resp. de Nederland se legers. In hun plaats moesten Soekarno en zijn door Japan ge trainde Djokjanisten (Javanen) treden, koste wat kost. We weten inmiddels, dat de Ja vaanse dictator in dat streven grandioos heeft gefaald Er dreigt nu een bloedige burgeroorlog. Het waarom van Soekarno's falen vinden we in de volgen de brief, door de Boeginese zee vaarder Daeng Masinring op 2 januari 1958 in Manilla geschre ven en gepost:.... ,,Het is goed dat jullie (Nederlanders) nu vertrekkener komt een bur geroorlog in Indonesië. Soekar no en zijn unitaristen je weet wel, die Jappenvriendjes wil len over ons regeren. We heb ben dit wel geduld van de Ne derlanders, onze leermeesters; we hebben dit enigszins kunnen zijn, vindt zijn reden hierin, dat de concentratie van meer dan 200.000 Nederlanders op Java een cumulatie van scholen en univer siteiten met zich bracht. De praktijk heeft uitgewezen dat bijvoorbeeld de Sumatranen, Ma- nadonezen en andere Celebesi- anen van nature een groter in tellect bezitten dan de Javaan. Problemen Ook een federatie zoals de Ne derlanders, die eertijds na de Pa- cifie-oorlog schiepen, kan alleen worden gerealiseerd bij 't voort bestaan van een Nederlandse su pervisie. Valt deze weg, dan kan het niet anders, of de massa's van Java 60 miljoen tegenover 15 miljoen in de Buitengewesten zullen onherroepelijk de ..pri mus inter pares" uitmaken. Wee dan de kleine volken. Dit geldt net zo in bijvoorbeeld Celebes, waar de Toradja's zul len worden bedreigd door de sterke Boeginezen en Makassa- ren. Het federale leger zou groot moeten zijn, het gebied is on noemelijk uitgestrekt. Begrijpe lijk, dat een dergelijk leger zelfs niet voor een derde kan worden gevuld met zonen uit de dunbe volkte buitengewesten, neen, voor het overgrote deel dus met Javanen, terwijl het kleine Java slechts een klein percentage van dat leger als wakende macht no dig heeft, Dan nog de economi sche ontwrichtingen. Java is een arm land en overbevolkt verge leken bij de buitengewesten, die het van export moeten hebben... maar dan naar Java, op dictaat van het federaie bewind in Dja karta. Bali, Sumatra en Celebes zouden welvarend en rijk zijn indien ze voor zichzelf hadden te zorgen en niet mede voor Java. Nu de munt, de roepiah, sterk gedevalueerd en een zorgenkind voor in het bijzonder de Buiten gewesten, Sumatra zou zich on zegbaar meer gebaat voelen met aansluiting bij het Britse Ster- lingblok of de Straits Dollar van Malakka en Singapore, twee sta ten, waar Sumatra zeer nauwe handelsbetrekking mee aan knoopt. Borneo zou graag even eens de Pound Sterling willen in voeren. in verband met het wel varende Brits Borneo. Noord-Ce lebes er. de Noord Molukken heb ben nu reeds de dankzij Ameri kaanse protectie zeer gezonde peso van de Filippijnen als be taalmiddel geaccepteerd. Hal- maheira en de Oost-Molukken zijn verre van afkering van de Ne derlandse gulden uit Nederlands Nieuw-Guinea. Deze belangen en verbindingen met nabuurlanden gelden ook strikt voor het taal kundige. antropologische en ge ografische vlak. Vlaggen.... Waar blijft nu de realiteit van een „Indonesisch land en volk"? Dan nog de kwestie van de na tionale vlag. De Republiek voert het roodwit, notabene het dun doek van het kleine Javaanse vorstendom Djokjakarta. De vol ken van Celebes haten die vlag, zij bezitten zelf vier nationale kleuren. De andere volken van Indonesië bezitten hun eigen vlaggen, sinds eeuwen historisch gegroeid tot heilige symbolen. Maar deze zijn er verboden, aan gezien ze rieken naar „federa lisme", „provincialisme" en „se paratisme"; het zijn juist deze begrippen die realistischer zijn in die gewesten dan het onmo gelijke „unitarisme". Een volledige verbrokkeling van die geforceerde eenheids staat in absoluut zelfbesturende staten en vorstendommen is de beste oplossing. Zo alleen blijft het overgevoelige element van nationale trots en handhaving van het zo heilige volkseigen on gedeerd. Wellicht zal dan een De Hollywood-versie van „De Ge broeders Karamasow", de tweede Amerikaanse inzending op het film festival van Cannes, is met gejoel en kreten van afkeuring ontvangen. In het bijzonder de „Happy Ending" wekte verontwaardiging. Toen de lichten opgingen en de hoofdrolspelers in hun loge opston den, wendden de twaalfhonderd geno digden zich demonstratief van hen af. Velen klommen daarentegen op hun stoelen, schudden hun vuisten of ga ven op andere wijze hun afkeuring te kennen. Kreten als belachelijk", „absurd" en „schandelijk" waren duidelijk hoorbaar. De meerderheid der aanwezigen beperkten zich tot een afkeurend gemompel, een hoogst- enkele applaudisseerde. Maar het applaus ging verloren in de kreten en het gejoel. Inmiddels heeft de Turkse delega tie een formele klacht ingediend te gen „denigrerend gebruik" van het woord „Turk" in de Argentijnse film „Rosauro las diez". pact als bijvoorbeeld in de trant van onze NAVO urgent zijn, met een neutraal doch niettemin sterk gezagsapparaat dat het man daat bezit om met een na stem ming gebleken algemene goed keuring te mogen optreden bij onderlinge oorlogjes. Deze zullen echter weinig voorkomen bij het bestaan van een politiemacht; on ze Nederlands Indische geschie denis bewijst die stelling. De rivaliteiten die natuurlijk zullen blijven bestaan, zullen niet ont aarden in gewapende conflicten doch zich uiten in -gezonde voor uitstrevendheid en energie om 't land tot bloei te brengen en zo doende niet achter te blijven bij de „rivalen''... Te laat Helaas het is te laat. Door eer. en heerszucht gestuwd sloeg Soekarno die mogelijkheid door middel van zijn acties tegen de federalisten aan diggelen. Het kolonialisme is veroordeeld en kan en ma-g er niet meer terug keren. De chaos blijft, de ontevreden heid stijgt, de ellende neemt verbijsterende vormen aan. Land en volk zijn rijp voor het aanne men van wereldbeschouwingen die dankzij doctrines, denkbeel den en historische tradities ver uitstijgen boven nationalisme en provincialisme, boven alle rivali teiten bij de volken onderling. Voor idealen dus, die van groter Karakteristieke typen van Boegi nese zeevaarders uit Celebes allure zijn, wortelend en voedsel vindende in de onvolkomenhe den van de Indonesische maat schappij: het sentiment, het bij geloof, de mystiek, de domheid en dus ook het dul illusionisme, fanatisme en fatalisme, de hun kering naar een plotselinge en bovennatuurlijke redding uit alle ellende. Daarbij dienen die „structuren" zal ik maar zeg gen ook in het bezit te zijn van machtsorganen die niet het stem pel dragen van „javanocratie" of iets dergelijks, maar liefst een exotisch karakter bezitten, iets dus van hogere orde. Het kan niet missen: die we reldbeschouwingen vechten nu om de hegemonie in Indonesië, één hunner zal na bloedige strijd zegevieren: het Communisme (met de U.S.S.R., of Rood China als protector) en het mysterieuze diep in de psyche der Oosterse naties groevende Mohammeda nisme (met het Pan-Islamisme als uiteindelijk doel en de te veel onderschatte Daroel Islam als Muzelmaanse machtsfactor). Het zijn groeiende machten, gevaar lijker dan Japans Groot-Aziëge- gedachte, verpletterend voor on ze wereld zodra ze de despotische scepter zwaaien in Zuid-Oost- Azië. Van de bekende stripverhalen van Hergé over verslaggever - detective Kuifje en zijn hond is een nieuwe af levering verschenen. Kuifje is in Amerika terechtgekomen en lost ook daar via de wonderlijkste en span nendste avonturen, vechtpartijen met schurken en, nu eens geholpen, dan weer tegengewerkt door indianen, al le mogelijke problemen op. De ver halen mogen wel zó bekend worden geacht, dat we er niet meer over hoe ven te zeggen. We hebben er zelf in ieder geval van genoten. Uitgave Casterman. Wie het eerste Prisma-citatenboek, verzorgd door C. Buddingh', heeft in gezien en tot veelvuldig gebruik op een gemakkelijk bereikbaar plekje in de boekenkast heeft gezet, zal onge twijfeld blij zijn met een nieuw ci tatenboek van dezelfde schrijver Kostelijke vondsten uit de wereld litteratuur staan met duizenden keu rig gerubriceerd bijeen. Het is een genot op zichzelf erin te neuzen Hoe veel temeer zal men voor studie- of andere doeleinden (een pittige con versatie of een gekruide lezing) dit boek ter hand willen nemen. In de Dianareeks verscheen een boek voor jonge meisjes (na 16 jaar) onder de titel ,,Wat heb je gedaan, Lucille van Elisabeth Cadell. Lu cille heeft vele jaren voor haar ou derloze broertjes en zusjes gezorgd en besluit tenslotte, doodop, gehoor te geven aan haar vermeende liefde voor een advocaat. Het ouderlijk huis wil ze verkopen en zo zal dan het ge zin definitief uit elkaar gaan. De schrijfester weet alles wat zich rondom dit drama van kleine mensen afspeelt ontroerend te vertellen. De tekening van situaties en karakters is raak en haar geestigheid is van een grote puurheid. Al met al is dit een boek, dat men beslist graag in handen van jonge mensen zal zien. Gevraagd voor directe indiensttreding: GOED KUNNENDE TYPEN. Sollicitaties schriftelijk te richten aan N.V. MACHINEFABRIEK FRED. A. SCHUURINK CO., Speelhuislaan 170 Breda. Ten overstaan van notaris mr. H. H. Nauta te Rotter dam en in tegenwoordigheid van de N.V. Algemene Administratie- en Trustkantoor heeft op 7 mei 1958 een roting plaats gehad van 3i/a obligaties ten laste van de N.V. Bierbrouwerij „De DRIE HOEF IJZERS" gevestigd te Breda, nummers: 76 78 80 81 83 119 157 196 202 220 223 225 226 228 229 243 251 252 4*57 505 524 530 532 538 546 554 555 welke stukken betaalbaar zijn per 1 juli f 1000.bij de Rotterdamsche Bank N.V., de Neder- landscne Handel-Maatschappij N.V., te Amsterdam, Rotterdam en 's-Gravenhoge en Breda, de Twentsche Bank N.V te Amsterdam. Rotterdam en 's-Graven- hage, alsmede bij van Mierlo Zoon. N.V. Breda. N.V ALGEMEEN ADMINISTRATIE- TRUSTKANTOOR TE ROTTERDAM. HOGE PRIJZEN ƒ35.000 7335 f 5000 1929 2000 9826 1500 3111 11070 1000 1978 5492 12183 13356 18094 400 3511 4554 6152 6825 699b .994 8U04 9788 10270 12908 13545 13883 14102 19817 20850 200 1069 1072 1434 15U9 1Ö28 1755 183b 2189 2470 2772 2822 2995 3089 3460 3674 4713 4900 4979 573b 5832 5864 5943 6503 6776 7»«12 <221 776b 7979 8133 8508 8725 8796 8988 903b 9397 9626 10676 11006 11548 11598 12653 1288L 12954 13200 13877 13914 14421 14425 14474 14512 14720 14954 15149 15327 15493 15674 15868 16276 16304 16357 16472 17239 17650 17733 17738 17790 18658 18909 19363 19506 19661 19679 19732 21114 21255 PRIJZEN VAN 60.— 1022 050 122 123 164 255 264 326 328 329 424 432 442 467 554 603 655 725 (65 772 797 839 848 883 884 893 932 G58 965 997 2011 032 054 070 146 167 183 198 211 213 221 224 234 287 294 375 404 422 432 479 517 535 552 594 653 667 682 726 732 788 809 312 833 835 864 873 916 933 934 969 3UU« 014 015 047 098 110 121 147 180 195 2l3 216 222 294 330 336 339 346 355 371 441 454 486 503 541 542 583 589 633 635 838 645 671 680 688 731 737 752 761 770 ?8S 802 804 821 843 851 889 892 902 943 983 986 4002 005 098 127 149 168 179 206 253 269 273 276 290 294 328 367 379 480 498 504 505 516 539 592 616 664 720 722 776 778 797 804 816 818 834 852 891 934 936 982 994 5006 010 020 024 077 133 138 144 161 167 171 190 209 250 270 278 290 31U 316 319 323 397 403 406 479 490 515 541 559 600 604 607 623 659 660 688 691 741 750 786 789 S16 829 840 876 877 S94 905 916 920 926 934 960 992 6050 064 069 086 114 251 264 286 287 329 343 386 400 420 429 432 464 480 580 581 638 684 691 731 773 780 791 811 816 868 898 913 940 960 963 972 7005 014 022 040 074 101 102 122 165 169 179 230 258 283 297 300 306 313 318 347 358 404 471 484 517 580 583 586 686 772 778 803 820 831 840 842 862 885 891 904 957 973 981 998 8010 025 036 065 101 129 163 164 165 174 186 235 259 284 338 382 393 409 466 476 498 516 533 584 613 636 645 731 860 865 914 957 9011 032 038 045 094 131 160 181 191 233 259 276 297 364 421 448 454 493 542 543 582 599 608 679 680 690 721 726 741 749 792 808 851 892 926 937 996 10023 036 041 064 079 120 142 148 153 164 173 178 265 289 321 328 339 342 347 374 401 413 424 445 447 448 472 525 527 549 552 561 580 615 684 701 712 737 767 799 823 860 930 993 11001 028 031 057 075 076 082 087 162 165 224 234 245 272 278 284 290 297 306 321 354 366 369 372 482 585 608 621 673 687 705 716 739 744 759 772 787 798 814 878 902 945 961 12010 021 026 064 077 130 137 160 223 237 246 250 261 268 302 303 328 336 369 384 388 404 424 500 508 514 530 534 590 619 630 654 687 b96 717 725 733 773 776 815 824 846 847 870 880 897 910 935 971 981 13015 ('65 110 128 129 151 176 193 248 259 272 273 302 327 344 366 369 3S6 441 478 523 548 585 587 593 650 676 689 694 704 744 768 776 782 785 790 798 804 886 917 918 920 941 952 977 14005 025 036 087 109 120 125 167 176 191 196 209 261 312 320 331 369 389 390 419 429 465 508 510 518 522 563 595 614 633 669 719 731 735 758 782 784 79 7 850 884 885 893 907 958 970 975 976 977 15007 012 040 041 051 054 112 122 126 209 229 233 247 249 252 254 256 299 319 382 405 408 413 459 472 528 559 606 613 626 659 677 679 690 724 727 728 753 755 763 769 822 884 890 902 903 932 942 16010 019 041 135 156 172 184 191 193 221 230 267 290 291 313 336 377 409 417 431 433 451 495 541 542 614 635 670 671 712 758 770 825 841 858 860 896 921 923 948 17044 066 083 085 103 133 152 156 161 163 214 220 223 227 293 295 311 332 353 359 392 441 447 450 453 474 501 518 549 565 606 607 614 634 635 636 646 653 654 671 699 701 705 773 816 824 840 855 881 885 947 18027 029 046 077 164 168 182 228 245 266 277 289 316 353 357 358 386 392 401 410 473 474 502 570 584 630 638 726 737 766 768 784 787 809 812 836 861 910 917 981 19059 065 091 092 112 213 225 227 239 247 249 373 394 461 480 507 512 532 565 569 572 578 595 598 689 693 699 721 727 765 818 820 846 S75 907 951 977 992 10002 050 052 059 062 075 139 145 147 150 207 220 251 268 278 299 318 361 412 447 452 474 509 516 527 545 556 557 570 599 621705 738 759 784 810 841 859 888 908 956 964 970 971 985 21006 033 039 060 068 072 073 076 07S 109 147 151 163 300 309 325 334 346 35* 403 408 451 468 473 498 540 552 592 634 659 671 681 697 704 721 738 777 783 810 870 938 982 Middelgroot bedrijf vraagt voor spoedige indiensttreding EEN GEROUTINEERDE Brieven onder no. 25939 aan het bureau van dit blad. TENTEN vanaf f 85.. NATUURLIJK. Haagweg 54 Tel. 36562 BREDA dat ruim rood komen een probleem is dat elke dag terugkeert. Ga vandaag nog kennis maken met een nieuwe leverancier de Sparwinkelier. In iedere Sparwinkel 10 korting, 100*1kwaliteit en deze week 2 extra aanbiedingen. van 13 - 22 mei r II. N.V. BISCUIT. EN CHO CO LADE FABKI EK DORDRECHT zoekt voor spoedige indiensttreding: voor de afdeling hoofdboekhouding, leeftijd 16 tot 20 jaar. Mulo of gelijk waardige opleiding vereist. voor de afdeling verkoop, leeftijd 16 tot 18 jaar, liefst in het bezit van een Mulo diploma. Sollicitaties schriftelijk aan onze afdeling per soneelszaken of persoonlijk dagelijks van 8.30 5 uur aan ons bedrijf: LAGE BAKSTRAAT 1 DORDRECHT. SPRITS 250 gram 00 zegels ZOMERMEL. snoep 200 gr. 70- zegels LANDWIJN rood/wit fles 210- zegels BEAU JOLAIS fles 375 zegels AMANDELTAARTMIX 185- zegels CHOCOLADEHAGEL pakje 75- zegels MOSTERD in glas 66- zegels LUNCHWORST bl. 340 gr. 126- zegels SNIJWORST 100 gram 57- zegels Fris en heel voordelig SPAR-ZOMERVERSNAPERINGEN NATUURLIJK MET 10% ZEGELKORTING' Ananasblokjes ïoogram 33-io% Choc, sinasbonb. ïoogr. 33-io% Kristal» ruit 100 gram 35-10% Vruchtenspiralo's 100gr. 33-10% Gev. Wieners 100 gram 29-io% Platte IJsbonbons toogr 31-io% Zomerdrups extra 100 gram 27-10% Gev. aardbeitjes ïoogr. 35-10% Vruchtenlolly per stuk 5-10% Fruitrol per stuk 19- 10-10% Pepermunt rol 15-10%

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1958 | | pagina 7