VlfcwAL SCOTVUAJ'n, SxrwLA! Bejaarde gerepatrieerden scheppen eigen klimaat PHILIPS innen afzienbare tijd kan men per brommer door het luchtruim Vier gastvrije huizen in Breda Blinde sopraan mocht niet optreden Bekentenis massamoordenaar nu gedeeltelijk vrijgegeven BOEKENPLANK VIERDE BLAD tem DONDERDAG 8 MEI 1958 Twee stichtingen Eigen sfeer nieuwe bejaardencentrum ,,St.-Frans' werd geheel geïnstalleerd VROOM St DREESMANN Het onderzoek van de Zuidpool „Schrei niet Natasja" Gids voor de Expo De onsterfelijke piloot De dood vloog mee Het hoogste loflied... DROSTE PASTILLES Altijd welkom! (Advertei.tie) met de Robinson-GARANTIE- rubberzool o( met kernleren zool Jongensmoten vanaf//Q0f Alle herenmaten ftb?s Model 790 met de extra soepele Robinson BALLON zool Jongensmaten vanaf fit# Alle herenmaten firn Model 4590 (Van onze verslaggever) JWie iets wil weten over de wil- fte geschiedenis, die de laatste «aren door de republiek Indone sië geschreven wordt, hoeft iiiet ver te gaan. Geen schrij nender, harder beeld is moge lijk dan dat, wat besloten lag in Eet handvol woorden van een ejaard, grijs dametje, dat een nderdak gevonden heeft in uize „Raffy" aan de Bos- 'traat te Breda. „Ze slaan je hier 'iet met flessen op je hoofd als •e weten dat je Nederlander 'ent." In huize „Raffy" en ook op enkele Sndere plaatsen huist een van de ngste problemen waarvoor Neder- ;nd zich gesteld ziet; dat van de jejaarde Indonesische gerepatrieer- In. Je vraagt je af, of het een pro- leem is. Ministerie-ambtenaren en laatschappelijk werkers breken er ich en wellicht terecht het Jd over. Soekarno wees onze land- moten de deur en de consequentie -as immers voor ons. Ze kwam in irerrompelend tempo. Geld, kleding, iderdak en zoveel meer moest er omen. Nederland, dat altijd een tien erdient voor organisatie, pareerde ok deze slag zo goed mogelijk. Sinds enige weken zijn in twee huizen te Breda een getal katholieke bejaarden ondergebracht en voor wie ze ziet, lijkt het of er geen probleem bestaat. Of alle moeilijk heden in één slag zijn opgelost door de dankbaarheid van deze mensen om het rustig-hier-te-mogen-zijn. Hier wordt niet gejaagd op Neder landers en hier wordt niet met flessen geslagenHet lijkt, dat deze rustgevende zekerheden voor de oude mensjes voorlopig voldoen de zijn. Maar voor de Stichting Kath. Bejaardenzorg voor gerepa trieerden blijft nog een complex van zorgen bestaan. MB De stichting is in 1953 met haar activiteit gestart, toen in Den Bosch een tehuis \>börtM?jTraTde -gerepatrieer den werd ingericht. Twee jaar later volgde een tweede in Heusden. Daar- I na deed de noodzaak zich voor om een verplegingstehuis in te richten en ook dit gebeurde. Volgende maand zal het in Ewijk in gebruik genomen worden. Het heeft een capaciteit voor 60 patiënten. Het werk van de stich ting kreeg opeens hernieuwde actua liteit, toen vorig jaar de Nederlanders in Indonesië verjaard werden. Er kwam een tweede stichting om het werk mede te kunnen verzetten: de St.-Martinusstichting. Deze beheert momenteel drie huizen. In Breda huize „Raffy" en huize „Theresia". die beide ruimte bieden aan 55 be jaarde gerepatrieerden en St.-Maar- ten" in Puiflijk (gem. Drutcn), dat er nog een honderd kan herbergen. De stichting Kath. Bejaardenzorg voor gerepatrieerden heeft bovendien in Breda twee huizen in voorberei ding. Huize „St.-Frans", dat gereed staat om 43 bejaarden onderdak te bieden en „Trianon", de kapitale villa aan de Baronielaan, die in gereedheid gebracht wordt voor 70 oudjes. Maar met de huisvesting alléén is het probleem van de bejaarde gere patrieerden niet opgelost. Om het maar eens heel eenvoudig te stellen: je zou je kunnen afvragen, of de be denkelijke kwaliteit van onze mei-zon, zelfs samen met de warmte van een wollen vest, voldoende compensatie kan bieden voor het gemis van de tropenzon. En een expert verzekerde ons, dat Nederland klimatologisch on geschikt is om de Indische keuken juist te kunnen bereiden en te kun nen genieten. Opnieuw staat daar tegenover echter de dankbaarheid van de gerepatrieerden die de Ne derlandse pot weten te waarderen als een feestmaaltijd. ..In Indië was het altijd rijst, rijst, rijst", zei ons een der bewoonsters van huize Raffy", „we aten er al leen Nederlands eten als er feest was, een verjaardag of zoiets". En ze was heus niet alleen in haar dankbaar heid. Ze stond in een van de grote kamers van huize „Raffy" en haar bloemrijk, blauw-katoenen japonne tje ving de zon op, die voor haar nog dierbaarder moet zijn dan voor ons. De ramen stonden open en de ver warming brandde. Een aanstormend (Advertentie) gevoel van medelijden met deze be jaarde mensjes voor het meren deel alleenstaande vrouwen liep dood op de duidelijke blijdschap die de gezichten tekende om de harte lijke ontvangst in het vaderland. Dat ze in huize „Raffy" en voor een deel ook in „St.-Frans" en straks in „Trianon" met vier of zelfs zes men sen een kamer moeten delen, kan daar weinig aan afdoen. Ze kunnen er rustig handwerken of lezen, er zal ontspanningsmogelijkheid komen en in de recreatiezalen is radio en t.v. Het belangrijkste is, dat de directri ces leken of zusters geen kunst matige sfeer scheppen. De gerepa trieerden krijgen alle gelegenheid om hun eigen omgeving te maken, hun eigen klimaat. Een voornaam onderdeel daarvan wordt uitgemaakt door de hoekjes in de tehuizen, waar de bewoners hun eigen, Indischehapje kunnen klaar maken. De bewoners van huize ,,St.- Teresia" zijn samen met de zuster- directrice de stad in geweest om kle ding te kopen die in het gevecht met het Nederlandse klimaat wat waard is. Er komen kranten en tijdschriften naar de keus van de bewoners, kort om in alles zal worden geprobeerd om de overgang van de Indische naar de Nederlandse leefgewoonten zo soepel mogelijk te doen verlopen en om binnen het raam van die leefwijze ruimte te laten voor een stukje In dische sfeer. Dat de beide stichtingen, die finan ciële hulp genieten van het ministe rie van maatschappelijk werk, dit verstandig en vol begrip aanpakken, wordt door de reacties van de be jaarde gerepatrieerden wel bewezen. Ook voor hen zal Nederland een goed land worden, een tehuis waarin ze hun eigen plaatsje hebben, met hun eigen zorgen en hun eigen geluk en waarin ze als volwaardige landgeno ten zullen worden gerespecteerd. door: BREDA Charles Starkweather heeft in zijn bekentenis gezegd, dat de 14-jarige Caril Fugate hem ertoe aanspoorde om met doodden voort te gaan, na dat hij zijn vijfde en zesde slachtof fer had gemaakt, heeft zijn advocaat meegedeeld. Gedeelten van zijn bekentenis, die voordien geheim waren gehouden, werden vrijgegeven aan het einde van de tweede dag van het proces van de 19-jarige vuilnisman, die elf mensen in totaal heeft vermoord. Het vonnis bevindt zich nog in het stadium van de samenstelling van een jury. De advocaat van de verdediging, Clement Gaughan, heeft aan de jour nalisten een gedeelte van de beken tenis voorgelezen, die de gebeurtenis- (Advertentie) lichtgewicht-snelstrijker De Ver. Staten en Australië zijn overeengekomen de Wilkes-basis in het zuidpoolgebied gezamenlijk in stand te houden na het internationale geofysische jaar. dat dit jaar afloopt. Het wetenschappelijk werk zal dus zonder onderbreking kunnen worden voortgezet. Geleerden uit alle landen kunnen aan het wetenschappelijk werk van deze basis deelnemen, zo is in Washington bekendgemaakt. In het gemeenschappelijke commu niqué wordt voorts gezegd, dat de overeenkomst niets afdoet aan rech ten of aanspraken van Australië en de Ver. Staten ten aanzien van het zuidpoolgebied. De technische kanten van de Ame rikaans-Australische samenwerking op de basis worden op het ogenblik door vertegenwoordigers van de twee re geringen uitgewerkt. sen beschrijft, volgende op het dood schieten van Robert Jensen en Carol King, beiden 17 jaar oud. Sprekende over de ogenblikken, die daar onmiddellijk op volgden zei Starkweather: „Wij gingen schietende over de gro te weg. Toen zei ik tegen haar, dat ik mijzelf aan de politie zou gaan uit leveren. „Zij zei: dat zou ik niet doen. „Ik zei: ja dat doe ik wel." De openbare aanklager, die de be kentenis aan de moordenaar ontlokte vroeg hoe dat gesprek afliep. „Zij had het geweer op haar schoot en zij zei, dat zij er niet mee ophield en dat niets er haar van zou kunnen weerhouden door te gaan. „En toen dacht ik, dat ik daar ook mee bedoeld werd." Deze roman, spelend in een der honderden slavenkampen op Siberisch grondgebied, is geschreven door de Hongaar Deszö Arvay en uitgegeven door Gottmer te Haarlem. Het is een der boeken die een stuk uitsteken boven de grote massa en daardoor een blijvende indruk op de lezer ma ken. Hoofdpersoon is de Russische vrouwelijke arts Natasja, die zich vrijwillig voor vijf jaar aan de me dische dienst in deze kampen ver bond. Ze is een communiste van huis uit, maar wordt diep ontgoocheld door al wal zij ziet en beleeft en wat zo reusachtig verschilt van hetgeen zij in haar idealisme dacht en de pro paganda haar ingegoten had. Diepe deernis vervult haar met het lot van de gevangenen, die merendeels om kleine en vaak vermeende vergrijpen in deze hel geraakt zijn. Zij vat liefde op voor een dezer gedoemden, de Hongaarse arts Bela. Het is een ver boden liefde want de partij duldt geen Een grote teleurstelling: beleefde 'n blinde sopraan, wier optreden dins dagavond in Puccini's ,,La Bohème" enkele uren voor het opgaan van het doek door haar impressario werd ge annuleerd. De sopraan, Maria Pastanella Al- tavilla, had een schitterende car rière moeten afbreken toen zij acht jaar geleden plotseling blind werd. Zij had met het optreden in het Ele- natheater in Sesto san Giovanni haar „comeback" willen maken onder het impressariaat van Salvatore Raciti. Op een persconferentie gaf zij lucht aan haar diepe teleurstelling. „Ik had zelfs geleerd hoe ik me op het toneel moest bewegen. Alles was gereed voor mijn optreden. Maar Raciti zond me deze morgen een brief om mij mee te delen dat de voorstelling van vanavond gean nuleerd zou worden, tenzij ik hem 500.000 lire zou betalen. Het was een verschrikkelijke slag voor mijn ver wachtingen. Ik overweeg thans een eis tot schadevergoeding tegen Raciti in te dienen" verklaarde zij. In theaterkringen had men ver wacht dat het theater, dat 1000 zit plaatsen heeft, uitverkocht zou zijn voor het eerste optreden van een blinde sopraan. De dirigent van het orkest, Silvio Tagliapietra, zei dat de stem van Maria Altavilla tijdens de generale repetitie de vorige dag in „perfecte vorm" was. „Ik weet niet wat er gebeurd is" zeide hij, „maar zowel het orkest als de andere zangers zijn diep teleurge steld". (Advertentie). intimiteiten tussen een partijgenoot en een veroordeelde, doch het con* tact weten de twee jonge mensen tus sen elkaar te onderhouden en samen met nog een andere gevangene berei den zij een vlucht voor naar Finland, welke slechts voor een hunner gelukt. Die vlucht, hoe adembenemend span. nend ook, geeft de roman zijn waarde niet. Die is gelegen in de beschrij ving van het leven in het kamp. In al zijn barheid is het fascinerend, ook omdat het de indruk van levensecht maakt en een wereld opent van een zo'n duivelachtige boosaardigheid als alleen mogelijk is onder een stelsel dat met de goddelijke wetten ook alle humaniteit overboord werpt. Temeer maakt dit beeld indruk omdat da schrijver de feiten alleen laat spre ken. Alleen geschikt voor volwasse nen. In de bekende Kosmos-serie, uit gegeven in samenwerking met de Nederlandse Reisverenigireg is nu ook goed op tijd een handig gidsje voor de Wereldtentoonstelling te Brussel verschenen. J. Panman, de directeur van de N.R.V.schreef het, overzich telijk, zakelijk en zeer instructief, vooral voor degenen, die er geen da- ■gen aan kunnen besteden om alles te gaan zien. De werkelijkheid is soms vreemder dan de wildste fantasie. Wie daaraan twijfelt moet het boek van Larry For. rester lezen, dat „De onsterfelijke pi loot" heet en dat de avonturen geeft van een Britse oorlogsvlieger, die in de slag om Engeland roem verwierf. Robert Tuck heette hij. Hij woont nu ergens in een rustig landhuisje. Voor hij door de Duitsers gevangen geno men werd, ontsnapte hij zo vaak op het nippertje aan de dood, dat zijn naam toen al een soort legende werd. Wat ,.de onsterfelijke Tuck" zoal meemaakte, vertelt de schrijver nuch. ter en met een grote dosis humor, Het boekje is een Prisma-uitgave. In de Prisma-serie is nu ook het beroemd geworden boek verschenen van Ernest K. Gann: „De dood vloog mee". Het schildert de angst, de hoop en alle andere gemoedsbewegingen van een aantal mensen, die met een passagiersvliegtuig op weg zijn van Honoloeloe naar San Francisco en onderweg ontdekken, dat het toestel gevaarlijke averij heeft gekregen. Zullen ze de kust halen of niet? De strijd van de bemanning met het bijna onhandelbare vliegtuig, de conflicten tussen de passagiers, die zich in ge zelschap van de dood bevinden, het wordt allemaal zo boeiend en beklem mend verteld, dat men moeite heeft het boek neer te leggen. Ja, de verrukkelijke Droste flikken genieten de voorkeur van de Nederlandse moeders. In vier delicieuze smakendessert, melk, mokka, bitter-zoet. Het kan tot 1965 duren. Maar niet langer. Het luchtruim zal dan bewolkt zijn met duizenden en duizenden kleine stipjes, die zich zacht brommend op wisselende hoogte verplaatsen. In feite is de luchtfiets al uitgevonden. Rus land, Amerika, Engeland en ook Frankrijk bezitten al prototypen van éénpersoons hefschroefvlieg- tuigen, die niet zwaarder wegen dan een motorfietjse van 125 c.c. enaangemaakt in serie voor een zacht prijsje van hooguit 1500 gulden zullen kunnen wor den geleverd. In Sahara Iedereen zal binnen korte tijd gaan vliegen. Per hefschroefbrom- mer zal men naar het zwembad gaan. op theevisite of naar het zie- f kenhuis. In de Sahara onderneemt men dagelijks proefvluchten met de "luchtbrommers". Men bezit proto typen die nauwelijks honderd kilo wegen en een kruissnelheid behalen van tachtig km per uur. Van de meeste typen is de actie-radius nog zeer beperkt: een goede honderd kilometer, maar desondanks kunnen I de luchtbrommers van groot nut 12yn. De Fransen denken er al aan om I een regiment luchtbrommers op te rienton. Op deze wijze wil men een eerste poging doen om de val- I schermtroepen te moderniseren. Tot hog toe vormen deze een keurig i mikpunt voor de vijandelijke troe- j pen op de grond. Vanaf het ogen- I blik. dat ze uit het vliegtuig zijn Kesprongen tot het ogenblik waarop ze landen zijn ze volkomen passief. De oorlog in Algerië heeft geleerd, dat deze passieve landing vele do den kan kosten en veel van het ver rassende element wegneemt. De I vijand kan namelijk precies uitreke- j nen waar de valschermtroepen zul len terecht komen. Dit zou heel an ders worden, indien ze uitgerust waren met kleine hefschroeven. On middellijk na het verlaten van het vliegtuig, in dit geval dus zonder valscherm, worden de hefschroeven in beweging gebracht. De nerveuze schok van de val in de ruimte be staat niet meer. De luchtlandings troepen kunnen zich in het lucht ruim al dalende ook in horizontale lijn voortbewegen met een snelheid van honderd kilometer per uur, waardoor ze minder gevaar lopen in de lucht te worden gedood. Bo vendien, door in tegenovergestelde richtingen weg te vliegen, kunnen ze gemakkelijker de zich op de grond bevindende vijand omsinge len. Een ander belangrijk punt is, dat de via de hefschroeven neer gelaten militairen zwaardere wape nen kunnen meenemen. De Fransendie in zeven centra proeven nemen met de hefschroe ven voor luchtlandingstroepen, hebben onder meer een apparaatje ontworpen dat nauwelijks zestig kilo weegt en in feite een vlie gende stoel'1 is. De luchtreiziger zit op een soort bankje, waarboven de hefschroef is gemonteerd, die een diameter heeft van nog geen drie meter; ben zine, tank en motor bevinden zich naast en onder het bankje. Op zijn rug kan hij de uitrusting meevoe ren De soldaat in kwestie houdt beide handen en benen vrij. Zijn luchtstoel kan hij geheel bedienen met de voeten, hetgeen wil zeggen, dat hij al dalende reeds zijn wa penen kan gebruiken. Het effect van een regiment hefschroefsoldaten, dat op een vijand wordt neergelaten en vanuit de lucht de eenheden be kogelt moet vreselijk zijn. De „vlie gende stoel" kan worden uitgerust met zend- en ontvangtoestellen. De reeds genomen proeven zijn uitste kend geslaagd. Nog enkele moei lijkheden moeten worden overwon nen: de bestuurbaarheid van de „vliegende Stoel" is nog te zeer af hankelijk van snelheid en wind. Ook de snelheid wordt beïnvloed door de wind en de luchtstromingen. De be treffende deskundigen zijn er echter van overtuigd, deze zaken in be trekkelijk korte tijd te kunnen re gelen. De „vliegende stoel" voor mili taire doeleinden is nog niet in ge bruik genomen. Wel bedient men zich in enkele streken van de Sa hara reeds van één-persoons-hef- schroeven, die volgens dezelfde be ginselen zijn ontworpen. Russen zwijgen Ook de Russen stellen veel belang in de luchtbrommer en in Navo- kringen te Parijs vreest men, dat ze in dit opzicht een kleine voor sprong hebben. Ze zouden namelijk de moeilijk heden rond de bestuurbaarheid en de constante snelheid onder win derige omstandigheden al hebben opgelost. Volgens uit Amerika ko mende berichten zouden de Sovjets al enkele eenheden luchtlandings troepen hebben uitgerust met brom mers. Uit de beschikbare gegevens kan onder meer blijken, dat deze toestellen opvouwbaar zijn tot een handbagage van ongeveer één meter lang, dertig centimeter breed en veertig centimeter hoog. Ze nemen derhalve in de vlieg tuigen weinig plaats in en kunnen na de landing gemakkelijk opnieuw worden vervoerd. De aandrijving Éénpersoons helikopter, con current van parachute. Zullen velen in de nabije toekomst over zo'n luchtbrommertje de beschikking hebben...? van de eigenlijke hefschroef moet geschieden door een licht motortje, dat met een superbrandstof wordt aangedreven en veertig pk kan ont wikkelen. De hefschroeven kunnen in de lucht topsnelheden ontwikke len van 230 km per uur. De soldaat bestuurt zijn toestel met de beide voeten en houdt armen en handen vrij voor het bedienen van zijn wa penen. Deze Russische militaire brommers zouden een actie-radius bezitten van 300 km en uitgerust zijn met ontvang- en zendtoestellen. Het éénpersoon s-hef schroef vlieg tuig, dat de Russen kort geleden op het kijkscherm hebben getoond, wijkt sterk af vaq het militaire toe stel, en heeft de naam van „lucht fiets". De uitzending werd bijge woond door de bekende Russische pionier Nicolas Kamov, de ontwer per van diverse hef schroef vliegtui gen. Hij zei: „Daar waar geen we gen zijn, in de bergen en bossen en boven de rivieren kunnen niet alleen de mensen zich verplaatsen met zeer eenvoudige hefschroeven, maar binnenkort zullen via grotere hef schroeven ook de automobielen over deze hindernissen kunnen worden gebracht. Onze industrie is reeds doende deze toestellen in serie te leveren". Op het kijkscherm verscheen ver volgens een soort reiskoffer van één meter lang, dat tot verbazing van de kijkers in nauwelijks tien minuten een hef schroef vliegtuig je werd, rustende op slanke glijders van rubbermateriaal. Het bleek twee hefschroeven te bezitten, één van drie meter en één van anderhalve meter, die onder elkaar waren ge monteerd. Kamov plaatste zich op de zit ting, trok het kleine motortje aan en steeg er mee tot het plafond. In de studio maakte hij met zijn toestelletje de gekste kapriolen om er de bestuurbaarheid van aan te tonen. Dit toestelletje bleek om zijn eigen spil in alle richtingen te kunnen draaien. Door de grote poort van de studio verliet hij al vliegende het gebouw, achtervolgd door de televisiecamera's en steeg de lucht in. In tien seconden be reikte hij een hoogte van 250 m. Ondervraagd door de verslag gevers bekende Kamov reeds proe ven te nemen met een vier-per- soons automobiel, vervaardigd van licht materiaal en voorzien van een opvouwbare hefschroef. Hij meende hooguit nog twee jaar nodig te heb ben. Zijn bedoeling is om een bruik bare automobiel te leveren, die zich in geval van nood in de lucht kan verheffen .om op deze wijze bepaal de verkeershindernissen te nemen. Misschien kan hiermee straks het verkeersprobleem in de Westeuro- pese landen worden opgelost. Men blijft rustig op de buitenwegen rij den, maar men vliegt op geringe hoogte over de steden heen. De Amerikanen zijn in dit opzicht min der optimistisch dan de Russen. Bij Detroit Bill Sunderland, verkoper aan een benzinepomp op een verkeers knooppunt vlak bij Detroit, wreef zijn ogen uit. toen hij een klant letterlijk uit de lucht zag vallen. Aangezien er een hele rij wagens op bediening stond te wachten bleef de luchtreiziger netjes op zes meter hoogte hangen. Hij schreeuwde naar beneden: ..Kan ik even landen? Ik moet tien liter gas-oil hebben." Uit de andere wagens waren de reizigers inmiddels naar buiten ge komen en iedereen was het er roe rend mee eens de ..flying fooi" voorrang te verlenen. Op deze wijze konden ze tenminste zijn toestel eens rustig bekijken. De luchtfiets daalde vlak voor de pomp. Het bleek een arts te zijn, in vrije tijd hefschroefamateur, die zelf zijn toe stel had gebouwd. De hele installatie bleek nog geen honderd kilo te wegen. De hef schroef had een middellijn van nau welijks twee meter, waarmee de dokter even later opsteeg tot een hoogte van ongeveer 40 meter om rustig boven het drukke wegverkeer heen naar zijn huis te vliegen, dat drie kilometer verder lag. Hij plaatste zijn luchtfiets zonder moei te in zijn voortuintje. Deze dokter Cummings had bovendien de goede gedachte gehad om dc glijders nog van wieltjes te voorzien, zodat hij zich met zijn luchtfiets tevens over de wegen kan voortbewegen. Het nadeel van zijn toestelletje is, dat het slechts een luchtsprong kan ma ken van een goede 25 km. Daarna moet er getankt worden. Technische gegevens Het opmerkelijke is dat de tech nici in het algemeen vrezen, dat het grote hefschroefvliegtuig de Russen bezitten reeds de Mi. 6, die plaats biedt aan 70 passagiers en een bemanning weinig toekomst heeft. Voor lange afstanden is het te langzaam en te duur. De Sabena, die met haar hefschroefvliegtuigen korte trajecten onderhoudt (Brus sel-Parijs, Maastricht-Brussel enz.) boekt op deze lijnen indrukwekken de verliezen. Een beperkte toekomst heeft het grote hefschroefvliegtuig voor kortere afstanden, voor stads- gebruik, voor oorlogsdoeleinden en zeker vrachtvervoer. Daarentegen is men algemeen van oordeel, dat de goedkope éénmans- hefschroef een grote toekomst heeft, ook voor toeristisch gebruik, omdat het mogelijk is deze „luchtfietsen" voor weinig geld in serie te maken. In feite bestaan ze slechts uit twee glijders, vaak vervangen door een drie-poot, waarop een eenvoudig bankje rust. Onder of naast dit bankje zitten motortje en tank. Bo ven het hoofd van de bestuurder draait de hefschroef. Op een voor uitstekend stuk kan hij zijn henen laten rusten. Er is geen cabine. De bestuurder zit in de open lucht. Theoretisch moet het mogelijk zijn deze eenvoudige apparaten te bou wen voor een prijsje van 1500. Opvouwbaar kan de luchtfiets, ge leverd in keurige koffer gemakke lijk op ieder bovenhuis worden op geborgen en vlak voor de deur start klaar worden gemaakt. Men kan zelfs de koffer met de trein mee op reis nemen en als men op het eindpunt geen redelijke verbinding heeft een stukje gaan vliegen. Een ware uitkomst kan de luchtbrom mer zijn voor de eilandbewoners. De toekomst is aan de individuele hefschroef. De geschiedenis van de luchtfiets gaat terug tot 1945, toen een zeker» Pentetcost een apparatuur bouwde, die 45 kg woog en op de rug van een vlieger moest worden beves tigd. De vreugde was spoedig voor bij, want het landen op menselijke benen met een ruglast van 45 kg bleek tot breuken te voeren. In di verse landen, vooral in de Verenig de Staten, gingen de proefnemingen verder, waarbij men zich echter baseerde op glijders. Naarmate er lichter en toch steviger materiaal beschikbaar kwam en de motor techniek werd verbeterd, slaagde men er in meer of meer bruikbare luchtbrommers te bouwen, die slechts afwijken in onderdelen en afmetingen. De Pinwheel-Craft Cor poration maakte een toestelletje enige jaren geleden dat nauwe lijks 40 kg woog. Het voldeed echter niet. Een tweede en zwaarder mo del van 75 kg kreeg echter bestel lingen van de Navy, evenals overi gens de luchtfiets van de Kellet Aircraft. Deze toestelletjes waren uitsluitend voorzien van een drie poot. De ervaring nog altijd de hes. te leermeesteres, toonde echter aan, dat het bij winderig Veer uiterst moeilijk is om op een driepoot te landen. Op het laatste ogenblik bleek het toestelletje om te slaan, zodat het werd beschadigd. Het was een bruikbaar ding, maar alleen ge schikt voor mooi Weer, Da Gooi» year Corporation, dia eveneens op drachten had ontvangen van da Amerikaanse Navy zocht toen haar toevlucht tot glijders. Het Wa3 »en stap vooruit, want nu bleek tnen ook tijdens felle windstoten piet redelijk* kans op ÉMcces t# kunnen landen zonder ongelukken. Vervol* gens ging men er toe over het kleina gas-oil motortje te vervangen door stato-reacteurs, waardoor het ge wicht kon worden teruggebracht en de actie-radius verhoogd. Welk type? Geen der bij de Amerikanen in gebruik zijnde luchtfietsen vol doet geheel en al. De militaire autoriteiten hebben nog geen mas sale bestellingen geplaatst. Eerst willen ze de kat uit de boom kij ken. Het oordeel der deskundigen loopt ook nog ver uiteen. De ene partij zweert voor militaire doeleinden trouw aan een uiterst licht apparaatje, dat op de rug kan worden bevestigd en waarmee men een goed half uur het luchtruim kan houden, zonder een grote, hori zontale snelheid te kunnen ontwik kelen. De andere zoekt het in ware luchtbrommers met stevige glijders, die zeventig tot honderd kilo mogen wegen en waarmee men drie uur kan vliegen op een snelheid van tachtig km per uur. De tweede op lossing is de duurste, maar ook de veiligste. De constructeur Hilley zweert trouw aan de zwaardere luchtfiets. Hij heeft de XROE 1 ge maakt. die in tien minuten gemon teerd kan worden. De machine weegt 134 kg en wordt voortgedre ven door een benzinemotortje. Men heeft hier tijdens de proefvluchten hoogten bereikt van 4500 meter. D- maximum-snelheid is 110 km per uur. Het benzineverbruik bedraagt 16 liter per honderd km. De hef schroef heeft een middellijn van zes meter, maar is opbouwbaar jn vier stukken. Per minuut kan da XROE 1 ongeveer 245 meter stijgen. In Duitsland heeft men oen der gelijke luchtfiets gebouwd, die is uitgerust met een Volkswagenmotor. Wanneer komen we elkaar tegen op duizend meter hoogte met boven onze hoofden de draaiende schroe ven...,

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1958 | | pagina 13