VlfcwAL SCOTVUAJ'n,
SxrwLA!
Bejaarde gerepatrieerden
scheppen eigen klimaat
PHILIPS
innen afzienbare tijd kan men per brommer door het luchtruim
Vier gastvrije huizen in Breda
Blinde sopraan mocht
niet optreden
Bekentenis massamoordenaar
nu gedeeltelijk vrijgegeven
BOEKENPLANK
VIERDE BLAD
tem
DONDERDAG 8 MEI 1958
Twee stichtingen
Eigen sfeer
nieuwe
bejaardencentrum ,,St.-Frans'
werd geheel
geïnstalleerd
VROOM St DREESMANN
Het onderzoek van
de Zuidpool
„Schrei niet Natasja"
Gids voor de Expo
De onsterfelijke piloot
De dood vloog mee
Het hoogste loflied...
DROSTE PASTILLES Altijd welkom!
(Advertei.tie)
met de Robinson-GARANTIE-
rubberzool o( met kernleren zool
Jongensmoten vanaf//Q0f
Alle herenmaten ftb?s
Model 790
met de extra soepele
Robinson BALLON zool
Jongensmaten vanaf fit#
Alle herenmaten firn
Model 4590
(Van onze verslaggever)
JWie iets wil weten over de wil-
fte geschiedenis, die de laatste
«aren door de republiek Indone
sië geschreven wordt, hoeft
iiiet ver te gaan. Geen schrij
nender, harder beeld is moge
lijk dan dat, wat besloten lag in
Eet handvol woorden van een
ejaard, grijs dametje, dat een
nderdak gevonden heeft in
uize „Raffy" aan de Bos-
'traat te Breda. „Ze slaan je hier
'iet met flessen op je hoofd als
•e weten dat je Nederlander
'ent."
In huize „Raffy" en ook op enkele
Sndere plaatsen huist een van de
ngste problemen waarvoor Neder-
;nd zich gesteld ziet; dat van de
jejaarde Indonesische gerepatrieer-
In.
Je vraagt je af, of het een pro-
leem is. Ministerie-ambtenaren en
laatschappelijk werkers breken er
ich en wellicht terecht het
Jd over. Soekarno wees onze land-
moten de deur en de consequentie
-as immers voor ons. Ze kwam in
irerrompelend tempo. Geld, kleding,
iderdak en zoveel meer moest er
omen. Nederland, dat altijd een tien
erdient voor organisatie, pareerde
ok deze slag zo goed mogelijk.
Sinds enige weken zijn in twee
huizen te Breda een getal katholieke
bejaarden ondergebracht en voor
wie ze ziet, lijkt het of er geen
probleem bestaat. Of alle moeilijk
heden in één slag zijn opgelost door
de dankbaarheid van deze mensen
om het rustig-hier-te-mogen-zijn.
Hier wordt niet gejaagd op Neder
landers en hier wordt niet met
flessen geslagenHet lijkt, dat
deze rustgevende zekerheden voor
de oude mensjes voorlopig voldoen
de zijn. Maar voor de Stichting
Kath. Bejaardenzorg voor gerepa
trieerden blijft nog een complex
van zorgen bestaan.
MB
De stichting is in 1953 met haar
activiteit gestart, toen in Den Bosch
een tehuis \>börtM?jTraTde -gerepatrieer
den werd ingericht. Twee jaar later
volgde een tweede in Heusden. Daar-
I na deed de noodzaak zich voor om
een verplegingstehuis in te richten en
ook dit gebeurde. Volgende maand
zal het in Ewijk in gebruik genomen
worden. Het heeft een capaciteit voor
60 patiënten. Het werk van de stich
ting kreeg opeens hernieuwde actua
liteit, toen vorig jaar de Nederlanders
in Indonesië verjaard werden. Er
kwam een tweede stichting om het
werk mede te kunnen verzetten: de
St.-Martinusstichting. Deze beheert
momenteel drie huizen. In Breda
huize „Raffy" en huize „Theresia".
die beide ruimte bieden aan 55 be
jaarde gerepatrieerden en St.-Maar-
ten" in Puiflijk (gem. Drutcn), dat
er nog een honderd kan herbergen.
De stichting Kath. Bejaardenzorg
voor gerepatrieerden heeft bovendien
in Breda twee huizen in voorberei
ding. Huize „St.-Frans", dat gereed
staat om 43 bejaarden onderdak te
bieden en „Trianon", de kapitale villa
aan de Baronielaan, die in gereedheid
gebracht wordt voor 70 oudjes.
Maar met de huisvesting alléén is
het probleem van de bejaarde gere
patrieerden niet opgelost. Om het
maar eens heel eenvoudig te stellen:
je zou je kunnen afvragen, of de be
denkelijke kwaliteit van onze mei-zon,
zelfs samen met de warmte van een
wollen vest, voldoende compensatie
kan bieden voor het gemis van de
tropenzon. En een expert verzekerde
ons, dat Nederland klimatologisch on
geschikt is om de Indische keuken
juist te kunnen bereiden en te kun
nen genieten. Opnieuw staat daar
tegenover echter de dankbaarheid
van de gerepatrieerden die de Ne
derlandse pot weten te waarderen als
een feestmaaltijd.
..In Indië was het altijd rijst, rijst,
rijst", zei ons een der bewoonsters
van huize Raffy", „we aten er al
leen Nederlands eten als er feest was,
een verjaardag of zoiets". En ze was
heus niet alleen in haar dankbaar
heid. Ze stond in een van de grote
kamers van huize „Raffy" en haar
bloemrijk, blauw-katoenen japonne
tje ving de zon op, die voor haar nog
dierbaarder moet zijn dan voor ons.
De ramen stonden open en de ver
warming brandde. Een aanstormend
(Advertentie)
gevoel van medelijden met deze be
jaarde mensjes voor het meren
deel alleenstaande vrouwen liep
dood op de duidelijke blijdschap die
de gezichten tekende om de harte
lijke ontvangst in het vaderland. Dat
ze in huize „Raffy" en voor een deel
ook in „St.-Frans" en straks in
„Trianon" met vier of zelfs zes men
sen een kamer moeten delen, kan
daar weinig aan afdoen. Ze kunnen
er rustig handwerken of lezen, er zal
ontspanningsmogelijkheid komen en
in de recreatiezalen is radio en t.v.
Het belangrijkste is, dat de directri
ces leken of zusters geen kunst
matige sfeer scheppen. De gerepa
trieerden krijgen alle gelegenheid om
hun eigen omgeving te maken, hun
eigen klimaat.
Een voornaam onderdeel daarvan
wordt uitgemaakt door de hoekjes in
de tehuizen, waar de bewoners hun
eigen, Indischehapje kunnen klaar
maken. De bewoners van huize ,,St.-
Teresia" zijn samen met de zuster-
directrice de stad in geweest om kle
ding te kopen die in het gevecht met
het Nederlandse klimaat wat waard
is. Er komen kranten en tijdschriften
naar de keus van de bewoners, kort
om in alles zal worden geprobeerd
om de overgang van de Indische
naar de Nederlandse leefgewoonten zo
soepel mogelijk te doen verlopen en
om binnen het raam van die leefwijze
ruimte te laten voor een stukje In
dische sfeer.
Dat de beide stichtingen, die finan
ciële hulp genieten van het ministe
rie van maatschappelijk werk, dit
verstandig en vol begrip aanpakken,
wordt door de reacties van de be
jaarde gerepatrieerden wel bewezen.
Ook voor hen zal Nederland een goed
land worden, een tehuis waarin ze
hun eigen plaatsje hebben, met hun
eigen zorgen en hun eigen geluk en
waarin ze als volwaardige landgeno
ten zullen worden gerespecteerd.
door:
BREDA
Charles Starkweather heeft in zijn
bekentenis gezegd, dat de 14-jarige
Caril Fugate hem ertoe aanspoorde
om met doodden voort te gaan, na
dat hij zijn vijfde en zesde slachtof
fer had gemaakt, heeft zijn advocaat
meegedeeld.
Gedeelten van zijn bekentenis, die
voordien geheim waren gehouden,
werden vrijgegeven aan het einde
van de tweede dag van het proces
van de 19-jarige vuilnisman, die elf
mensen in totaal heeft vermoord.
Het vonnis bevindt zich nog in het
stadium van de samenstelling van
een jury.
De advocaat van de verdediging,
Clement Gaughan, heeft aan de jour
nalisten een gedeelte van de beken
tenis voorgelezen, die de gebeurtenis-
(Advertentie)
lichtgewicht-snelstrijker
De Ver. Staten en Australië zijn
overeengekomen de Wilkes-basis in
het zuidpoolgebied gezamenlijk in
stand te houden na het internationale
geofysische jaar. dat dit jaar afloopt.
Het wetenschappelijk werk zal dus
zonder onderbreking kunnen worden
voortgezet. Geleerden uit alle landen
kunnen aan het wetenschappelijk
werk van deze basis deelnemen, zo is
in Washington bekendgemaakt.
In het gemeenschappelijke commu
niqué wordt voorts gezegd, dat de
overeenkomst niets afdoet aan rech
ten of aanspraken van Australië en
de Ver. Staten ten aanzien van het
zuidpoolgebied.
De technische kanten van de Ame
rikaans-Australische samenwerking op
de basis worden op het ogenblik door
vertegenwoordigers van de twee re
geringen uitgewerkt.
sen beschrijft, volgende op het dood
schieten van Robert Jensen en Carol
King, beiden 17 jaar oud.
Sprekende over de ogenblikken, die
daar onmiddellijk op volgden zei
Starkweather:
„Wij gingen schietende over de gro
te weg. Toen zei ik tegen haar, dat
ik mijzelf aan de politie zou gaan uit
leveren.
„Zij zei: dat zou ik niet doen.
„Ik zei: ja dat doe ik wel."
De openbare aanklager, die de be
kentenis aan de moordenaar ontlokte
vroeg hoe dat gesprek afliep.
„Zij had het geweer op haar schoot
en zij zei, dat zij er niet mee ophield
en dat niets er haar van zou kunnen
weerhouden door te gaan.
„En toen dacht ik, dat ik daar ook
mee bedoeld werd."
Deze roman, spelend in een der
honderden slavenkampen op Siberisch
grondgebied, is geschreven door de
Hongaar Deszö Arvay en uitgegeven
door Gottmer te Haarlem. Het is een
der boeken die een stuk uitsteken
boven de grote massa en daardoor
een blijvende indruk op de lezer ma
ken. Hoofdpersoon is de Russische
vrouwelijke arts Natasja, die zich
vrijwillig voor vijf jaar aan de me
dische dienst in deze kampen ver
bond. Ze is een communiste van huis
uit, maar wordt diep ontgoocheld
door al wal zij ziet en beleeft en wat
zo reusachtig verschilt van hetgeen
zij in haar idealisme dacht en de pro
paganda haar ingegoten had. Diepe
deernis vervult haar met het lot van
de gevangenen, die merendeels om
kleine en vaak vermeende vergrijpen
in deze hel geraakt zijn. Zij vat liefde
op voor een dezer gedoemden, de
Hongaarse arts Bela. Het is een ver
boden liefde want de partij duldt geen
Een grote teleurstelling: beleefde 'n
blinde sopraan, wier optreden dins
dagavond in Puccini's ,,La Bohème"
enkele uren voor het opgaan van het
doek door haar impressario werd ge
annuleerd.
De sopraan, Maria Pastanella Al-
tavilla, had een schitterende car
rière moeten afbreken toen zij acht
jaar geleden plotseling blind werd.
Zij had met het optreden in het Ele-
natheater in Sesto san Giovanni haar
„comeback" willen maken onder het
impressariaat van Salvatore Raciti.
Op een persconferentie gaf zij lucht
aan haar diepe teleurstelling.
„Ik had zelfs geleerd hoe ik me
op het toneel moest bewegen. Alles
was gereed voor mijn optreden.
Maar Raciti zond me deze morgen
een brief om mij mee te delen dat
de voorstelling van vanavond gean
nuleerd zou worden, tenzij ik hem
500.000 lire zou betalen. Het was een
verschrikkelijke slag voor mijn ver
wachtingen. Ik overweeg thans een
eis tot schadevergoeding tegen Raciti
in te dienen" verklaarde zij.
In theaterkringen had men ver
wacht dat het theater, dat 1000 zit
plaatsen heeft, uitverkocht zou zijn
voor het eerste optreden van een
blinde sopraan.
De dirigent van het orkest, Silvio
Tagliapietra, zei dat de stem van
Maria Altavilla tijdens de generale
repetitie de vorige dag in „perfecte
vorm" was.
„Ik weet niet wat er gebeurd is"
zeide hij, „maar zowel het orkest als
de andere zangers zijn diep teleurge
steld".
(Advertentie).
intimiteiten tussen een partijgenoot
en een veroordeelde, doch het con*
tact weten de twee jonge mensen tus
sen elkaar te onderhouden en samen
met nog een andere gevangene berei
den zij een vlucht voor naar Finland,
welke slechts voor een hunner gelukt.
Die vlucht, hoe adembenemend span.
nend ook, geeft de roman zijn waarde
niet. Die is gelegen in de beschrij
ving van het leven in het kamp. In
al zijn barheid is het fascinerend, ook
omdat het de indruk van levensecht
maakt en een wereld opent van een
zo'n duivelachtige boosaardigheid als
alleen mogelijk is onder een stelsel
dat met de goddelijke wetten ook alle
humaniteit overboord werpt. Temeer
maakt dit beeld indruk omdat da
schrijver de feiten alleen laat spre
ken. Alleen geschikt voor volwasse
nen.
In de bekende Kosmos-serie, uit
gegeven in samenwerking met de
Nederlandse Reisverenigireg is nu ook
goed op tijd een handig gidsje voor
de Wereldtentoonstelling te Brussel
verschenen. J. Panman, de directeur
van de N.R.V.schreef het, overzich
telijk, zakelijk en zeer instructief,
vooral voor degenen, die er geen da-
■gen aan kunnen besteden om alles
te gaan zien.
De werkelijkheid is soms vreemder
dan de wildste fantasie. Wie daaraan
twijfelt moet het boek van Larry For.
rester lezen, dat „De onsterfelijke pi
loot" heet en dat de avonturen geeft
van een Britse oorlogsvlieger, die in
de slag om Engeland roem verwierf.
Robert Tuck heette hij. Hij woont nu
ergens in een rustig landhuisje. Voor
hij door de Duitsers gevangen geno
men werd, ontsnapte hij zo vaak op
het nippertje aan de dood, dat zijn
naam toen al een soort legende werd.
Wat ,.de onsterfelijke Tuck" zoal
meemaakte, vertelt de schrijver nuch.
ter en met een grote dosis humor,
Het boekje is een Prisma-uitgave.
In de Prisma-serie is nu ook het
beroemd geworden boek verschenen
van Ernest K. Gann: „De dood vloog
mee". Het schildert de angst, de hoop
en alle andere gemoedsbewegingen
van een aantal mensen, die met een
passagiersvliegtuig op weg zijn van
Honoloeloe naar San Francisco en
onderweg ontdekken, dat het toestel
gevaarlijke averij heeft gekregen.
Zullen ze de kust halen of niet? De
strijd van de bemanning met het bijna
onhandelbare vliegtuig, de conflicten
tussen de passagiers, die zich in ge
zelschap van de dood bevinden, het
wordt allemaal zo boeiend en beklem
mend verteld, dat men moeite heeft
het boek neer te leggen.
Ja, de verrukkelijke Droste flikken genieten
de voorkeur van de Nederlandse moeders.
In vier delicieuze smakendessert, melk,
mokka, bitter-zoet.
Het kan tot 1965 duren. Maar
niet langer. Het luchtruim zal dan
bewolkt zijn met duizenden en
duizenden kleine stipjes, die zich
zacht brommend op wisselende
hoogte verplaatsen. In feite is de
luchtfiets al uitgevonden. Rus
land, Amerika, Engeland en ook
Frankrijk bezitten al prototypen
van éénpersoons hefschroefvlieg-
tuigen, die niet zwaarder wegen
dan een motorfietjse van 125 c.c.
enaangemaakt in serie voor
een zacht prijsje van hooguit
1500 gulden zullen kunnen wor
den geleverd.
In Sahara
Iedereen zal binnen korte tijd
gaan vliegen. Per hefschroefbrom-
mer zal men naar het zwembad
gaan. op theevisite of naar het zie-
f kenhuis. In de Sahara onderneemt
men dagelijks proefvluchten met de
"luchtbrommers". Men bezit proto
typen die nauwelijks honderd kilo
wegen en een kruissnelheid behalen
van tachtig km per uur. Van de
meeste typen is de actie-radius nog
zeer beperkt: een goede honderd
kilometer, maar desondanks kunnen
I de luchtbrommers van groot nut
12yn.
De Fransen denken er al aan om
I een regiment luchtbrommers op te
rienton. Op deze wijze wil men een
eerste poging doen om de val-
I schermtroepen te moderniseren. Tot
hog toe vormen deze een keurig
i mikpunt voor de vijandelijke troe-
j pen op de grond. Vanaf het ogen-
I blik. dat ze uit het vliegtuig zijn
Kesprongen tot het ogenblik waarop
ze landen zijn ze volkomen passief.
De oorlog in Algerië heeft geleerd,
dat deze passieve landing vele do
den kan kosten en veel van het ver
rassende element wegneemt. De
I vijand kan namelijk precies uitreke-
j nen waar de valschermtroepen zul
len terecht komen. Dit zou heel an
ders worden, indien ze uitgerust
waren met kleine hefschroeven. On
middellijk na het verlaten van het
vliegtuig, in dit geval dus zonder
valscherm, worden de hefschroeven
in beweging gebracht. De nerveuze
schok van de val in de ruimte be
staat niet meer. De luchtlandings
troepen kunnen zich in het lucht
ruim al dalende ook in horizontale
lijn voortbewegen met een snelheid
van honderd kilometer per uur,
waardoor ze minder gevaar lopen
in de lucht te worden gedood. Bo
vendien, door in tegenovergestelde
richtingen weg te vliegen, kunnen
ze gemakkelijker de zich op de
grond bevindende vijand omsinge
len. Een ander belangrijk punt is,
dat de via de hefschroeven neer
gelaten militairen zwaardere wape
nen kunnen meenemen.
De Fransendie in zeven centra
proeven nemen met de hefschroe
ven voor luchtlandingstroepen,
hebben onder meer een apparaatje
ontworpen dat nauwelijks zestig
kilo weegt en in feite een vlie
gende stoel'1 is.
De luchtreiziger zit op een soort
bankje, waarboven de hefschroef
is gemonteerd, die een diameter
heeft van nog geen drie meter; ben
zine, tank en motor bevinden zich
naast en onder het bankje. Op zijn
rug kan hij de uitrusting meevoe
ren De soldaat in kwestie houdt
beide handen en benen vrij. Zijn
luchtstoel kan hij geheel bedienen
met de voeten, hetgeen wil zeggen,
dat hij al dalende reeds zijn wa
penen kan gebruiken. Het effect van
een regiment hefschroefsoldaten,
dat op een vijand wordt neergelaten
en vanuit de lucht de eenheden be
kogelt moet vreselijk zijn. De „vlie
gende stoel" kan worden uitgerust
met zend- en ontvangtoestellen. De
reeds genomen proeven zijn uitste
kend geslaagd. Nog enkele moei
lijkheden moeten worden overwon
nen: de bestuurbaarheid van de
„vliegende Stoel" is nog te zeer af
hankelijk van snelheid en wind. Ook
de snelheid wordt beïnvloed door de
wind en de luchtstromingen. De be
treffende deskundigen zijn er echter
van overtuigd, deze zaken in be
trekkelijk korte tijd te kunnen re
gelen.
De „vliegende stoel" voor mili
taire doeleinden is nog niet in ge
bruik genomen. Wel bedient men
zich in enkele streken van de Sa
hara reeds van één-persoons-hef-
schroeven, die volgens dezelfde be
ginselen zijn ontworpen.
Russen zwijgen
Ook de Russen stellen veel belang
in de luchtbrommer en in Navo-
kringen te Parijs vreest men, dat
ze in dit opzicht een kleine voor
sprong hebben.
Ze zouden namelijk de moeilijk
heden rond de bestuurbaarheid en
de constante snelheid onder win
derige omstandigheden al hebben
opgelost. Volgens uit Amerika ko
mende berichten zouden de Sovjets
al enkele eenheden luchtlandings
troepen hebben uitgerust met brom
mers. Uit de beschikbare gegevens
kan onder meer blijken, dat deze
toestellen opvouwbaar zijn tot
een handbagage van ongeveer één
meter lang, dertig centimeter breed
en veertig centimeter hoog.
Ze nemen derhalve in de vlieg
tuigen weinig plaats in en kunnen
na de landing gemakkelijk opnieuw
worden vervoerd. De aandrijving
Éénpersoons helikopter, con
current van parachute. Zullen
velen in de nabije toekomst
over zo'n luchtbrommertje de
beschikking hebben...?
van de eigenlijke hefschroef moet
geschieden door een licht motortje,
dat met een superbrandstof wordt
aangedreven en veertig pk kan ont
wikkelen. De hefschroeven kunnen
in de lucht topsnelheden ontwikke
len van 230 km per uur. De soldaat
bestuurt zijn toestel met de beide
voeten en houdt armen en handen
vrij voor het bedienen van zijn wa
penen. Deze Russische militaire
brommers zouden een actie-radius
bezitten van 300 km en uitgerust zijn
met ontvang- en zendtoestellen.
Het éénpersoon s-hef schroef vlieg
tuig, dat de Russen kort geleden op
het kijkscherm hebben getoond,
wijkt sterk af vaq het militaire toe
stel, en heeft de naam van „lucht
fiets". De uitzending werd bijge
woond door de bekende Russische
pionier Nicolas Kamov, de ontwer
per van diverse hef schroef vliegtui
gen. Hij zei: „Daar waar geen we
gen zijn, in de bergen en bossen en
boven de rivieren kunnen niet alleen
de mensen zich verplaatsen met
zeer eenvoudige hefschroeven, maar
binnenkort zullen via grotere hef
schroeven ook de automobielen over
deze hindernissen kunnen worden
gebracht. Onze industrie is reeds
doende deze toestellen in serie te
leveren".
Op het kijkscherm verscheen ver
volgens een soort reiskoffer van
één meter lang, dat tot verbazing
van de kijkers in nauwelijks tien
minuten een hef schroef vliegtuig je
werd, rustende op slanke glijders
van rubbermateriaal. Het bleek twee
hefschroeven te bezitten, één van
drie meter en één van anderhalve
meter, die onder elkaar waren ge
monteerd.
Kamov plaatste zich op de zit
ting, trok het kleine motortje aan
en steeg er mee tot het plafond.
In de studio maakte hij met zijn
toestelletje de gekste kapriolen
om er de bestuurbaarheid van aan
te tonen. Dit toestelletje bleek om
zijn eigen spil in alle richtingen
te kunnen draaien. Door de grote
poort van de studio verliet hij al
vliegende het gebouw, achtervolgd
door de televisiecamera's en steeg
de lucht in. In tien seconden be
reikte hij een hoogte van 250 m.
Ondervraagd door de verslag
gevers bekende Kamov reeds proe
ven te nemen met een vier-per-
soons automobiel, vervaardigd van
licht materiaal en voorzien van een
opvouwbare hefschroef. Hij meende
hooguit nog twee jaar nodig te heb
ben. Zijn bedoeling is om een bruik
bare automobiel te leveren, die zich
in geval van nood in de lucht kan
verheffen .om op deze wijze bepaal
de verkeershindernissen te nemen.
Misschien kan hiermee straks het
verkeersprobleem in de Westeuro-
pese landen worden opgelost. Men
blijft rustig op de buitenwegen rij
den, maar men vliegt op geringe
hoogte over de steden heen. De
Amerikanen zijn in dit opzicht min
der optimistisch dan de Russen.
Bij Detroit
Bill Sunderland, verkoper aan
een benzinepomp op een verkeers
knooppunt vlak bij Detroit, wreef
zijn ogen uit. toen hij een klant
letterlijk uit de lucht zag vallen.
Aangezien er een hele rij wagens
op bediening stond te wachten
bleef de luchtreiziger netjes op zes
meter hoogte hangen.
Hij schreeuwde naar beneden:
..Kan ik even landen? Ik moet tien
liter gas-oil hebben."
Uit de andere wagens waren de
reizigers inmiddels naar buiten ge
komen en iedereen was het er roe
rend mee eens de ..flying fooi"
voorrang te verlenen. Op deze wijze
konden ze tenminste zijn toestel
eens rustig bekijken. De luchtfiets
daalde vlak voor de pomp. Het
bleek een arts te zijn, in vrije tijd
hefschroefamateur, die zelf zijn toe
stel had gebouwd.
De hele installatie bleek nog geen
honderd kilo te wegen. De hef
schroef had een middellijn van nau
welijks twee meter, waarmee de
dokter even later opsteeg tot een
hoogte van ongeveer 40 meter om
rustig boven het drukke wegverkeer
heen naar zijn huis te vliegen, dat
drie kilometer verder lag. Hij
plaatste zijn luchtfiets zonder moei
te in zijn voortuintje. Deze dokter
Cummings had bovendien de goede
gedachte gehad om dc glijders nog
van wieltjes te voorzien, zodat hij
zich met zijn luchtfiets tevens over
de wegen kan voortbewegen. Het
nadeel van zijn toestelletje is, dat
het slechts een luchtsprong kan ma
ken van een goede 25 km. Daarna
moet er getankt worden.
Technische gegevens
Het opmerkelijke is dat de tech
nici in het algemeen vrezen, dat
het grote hefschroefvliegtuig de
Russen bezitten reeds de Mi. 6, die
plaats biedt aan 70 passagiers en
een bemanning weinig toekomst
heeft. Voor lange afstanden is het
te langzaam en te duur. De Sabena,
die met haar hefschroefvliegtuigen
korte trajecten onderhoudt (Brus
sel-Parijs, Maastricht-Brussel enz.)
boekt op deze lijnen indrukwekken
de verliezen. Een beperkte toekomst
heeft het grote hefschroefvliegtuig
voor kortere afstanden, voor stads-
gebruik, voor oorlogsdoeleinden en
zeker vrachtvervoer.
Daarentegen is men algemeen van
oordeel, dat de goedkope éénmans-
hefschroef een grote toekomst heeft,
ook voor toeristisch gebruik, omdat
het mogelijk is deze „luchtfietsen"
voor weinig geld in serie te maken.
In feite bestaan ze slechts uit twee
glijders, vaak vervangen door een
drie-poot, waarop een eenvoudig
bankje rust. Onder of naast dit
bankje zitten motortje en tank. Bo
ven het hoofd van de bestuurder
draait de hefschroef. Op een voor
uitstekend stuk kan hij zijn henen
laten rusten. Er is geen cabine. De
bestuurder zit in de open lucht.
Theoretisch moet het mogelijk zijn
deze eenvoudige apparaten te bou
wen voor een prijsje van 1500.
Opvouwbaar kan de luchtfiets, ge
leverd in keurige koffer gemakke
lijk op ieder bovenhuis worden op
geborgen en vlak voor de deur start
klaar worden gemaakt. Men kan
zelfs de koffer met de trein mee
op reis nemen en als men op het
eindpunt geen redelijke verbinding
heeft een stukje gaan vliegen. Een
ware uitkomst kan de luchtbrom
mer zijn voor de eilandbewoners.
De toekomst is aan de individuele
hefschroef.
De geschiedenis van de luchtfiets
gaat terug tot 1945, toen een zeker»
Pentetcost een apparatuur bouwde,
die 45 kg woog en op de rug van
een vlieger moest worden beves
tigd. De vreugde was spoedig voor
bij, want het landen op menselijke
benen met een ruglast van 45 kg
bleek tot breuken te voeren. In di
verse landen, vooral in de Verenig
de Staten, gingen de proefnemingen
verder, waarbij men zich echter
baseerde op glijders. Naarmate er
lichter en toch steviger materiaal
beschikbaar kwam en de motor
techniek werd verbeterd, slaagde
men er in meer of meer bruikbare
luchtbrommers te bouwen, die
slechts afwijken in onderdelen en
afmetingen. De Pinwheel-Craft Cor
poration maakte een toestelletje
enige jaren geleden dat nauwe
lijks 40 kg woog. Het voldeed echter
niet. Een tweede en zwaarder mo
del van 75 kg kreeg echter bestel
lingen van de Navy, evenals overi
gens de luchtfiets van de Kellet
Aircraft. Deze toestelletjes waren
uitsluitend voorzien van een drie
poot. De ervaring nog altijd de hes.
te leermeesteres, toonde echter aan,
dat het bij winderig Veer uiterst
moeilijk is om op een driepoot te
landen. Op het laatste ogenblik
bleek het toestelletje om te slaan,
zodat het werd beschadigd. Het was
een bruikbaar ding, maar alleen ge
schikt voor mooi Weer, Da Gooi»
year Corporation, dia eveneens op
drachten had ontvangen van da
Amerikaanse Navy zocht toen haar
toevlucht tot glijders. Het Wa3 »en
stap vooruit, want nu bleek tnen
ook tijdens felle windstoten piet
redelijk* kans op ÉMcces t# kunnen
landen zonder ongelukken. Vervol*
gens ging men er toe over het kleina
gas-oil motortje te vervangen door
stato-reacteurs, waardoor het ge
wicht kon worden teruggebracht en
de actie-radius verhoogd.
Welk type?
Geen der bij de Amerikanen in
gebruik zijnde luchtfietsen vol
doet geheel en al. De militaire
autoriteiten hebben nog geen mas
sale bestellingen geplaatst. Eerst
willen ze de kat uit de boom kij
ken. Het oordeel der deskundigen
loopt ook nog ver uiteen.
De ene partij zweert voor militaire
doeleinden trouw aan een uiterst
licht apparaatje, dat op de rug kan
worden bevestigd en waarmee men
een goed half uur het luchtruim
kan houden, zonder een grote, hori
zontale snelheid te kunnen ontwik
kelen. De andere zoekt het in ware
luchtbrommers met stevige glijders,
die zeventig tot honderd kilo mogen
wegen en waarmee men drie uur
kan vliegen op een snelheid van
tachtig km per uur. De tweede op
lossing is de duurste, maar ook de
veiligste. De constructeur Hilley
zweert trouw aan de zwaardere
luchtfiets. Hij heeft de XROE 1 ge
maakt. die in tien minuten gemon
teerd kan worden. De machine
weegt 134 kg en wordt voortgedre
ven door een benzinemotortje. Men
heeft hier tijdens de proefvluchten
hoogten bereikt van 4500 meter. D-
maximum-snelheid is 110 km per
uur. Het benzineverbruik bedraagt
16 liter per honderd km. De hef
schroef heeft een middellijn van zes
meter, maar is opbouwbaar jn vier
stukken. Per minuut kan da XROE
1 ongeveer 245 meter stijgen.
In Duitsland heeft men oen der
gelijke luchtfiets gebouwd, die is
uitgerust met een Volkswagenmotor.
Wanneer komen we elkaar tegen
op duizend meter hoogte met boven
onze hoofden de draaiende schroe
ven...,