ptampersgat eert de sociale vechter
I Jan Frederik Vlekke
irvan
Nu er een gedenkplaat onthuld gaat worden
Laika had het warmer
dan verwacht werd
Hoffelijkheid bleef
raat 1
I Oprichter bedrijfskrant
in westen van Brabant
EEN GROOT
BRABANDER
I
Geslaagde armamputatie
bij kardinaal Stritch
heid
van U
Nieuwe aanval
op Malenkov
Wasbeertje
op rooftocht
I De gebeurtenissen rond de eeuwwisseling zijn opwindend.
In de Tweede Kamer spreken de afgevaardigden 1029 bladzij
den van de „handelingen" vol over de arbeidscontracten. Er zijn
harde debatten over het woningvraagstuk, de leerplicht en de
drankwet. De liberalen, altijd zeer sterk vertegenwoordigd in
het parlement, zijn in twee groepen uiteengevallen. De invloed
van de katholieken neemt langzaam toe en is praktisch gelijk ge
worden met die van de anti-revolutionairen. Voor de eerste maal
treden de socialisten op de voorgrond. Zij zijn nog slechts be
scheiden in aantal, maar daarom niet minder rumoerig. De strijd
om de rechten van de arbeider is begonnen, voorgoed. Het is
juist op het moment, dat koningin Wilhelmina de kroon van het
koninkrijk aanvaardt.
I Er zijn sterke mannen nodig in deze politieke storm. Man
nen met karakter, die óffers willen brengen voor de katholieke
zaak. Want ook de anderen zitten niet stil. De socialisten trek-
keh door de noordelijke provincies en spreken over de heilzaam
heid van de rode revolutie. De liberalen trachten het roer in han
den te houden. De katholieken vechten, kunnen strijden, met de
richtlijnen van de pausen.
Oppositie wint in
Frans Togoland
Modernisering van
H. Bloedprocessie
VIERDE BLAD
DINSDAG 29 APRIL 1958 9
Morgen minder
forensentreinen
GARANTI E
(Van onze redacteur)
zende haren, zijn wakkere ogen, zijn
karakteristieke snor en baard, zijn
knuistige handen.
..Mijnheer Vlekke keert terug",
zeggen de oudsten van het dorp, die
hem nog gekend hebben.
Zoon van schipper
Er is tot nu toe niet zo heel veel
geschreven over de grote figuur Jan
Frederik Vlekke. Een gedachtenis-
artikel in het jubileumboek van de
Dinteloordse suikerfabriek. Een kort
verhaal in het tijdschrift „Brabantia
N'v a". Een beknopte levensschets
Enkele losse kranteartikelen.
Broeder Theofile Nijman uit Oud-
Gatel hoopt nog eens in zijn leven
een half jaar tijd te vinden om Jan
Vlekke ten voeten uit te tekenen. Hij
bezit voldoende materiaal over deze
nobele, hoogstaande mens, die het in
zijn leven zo ver wist te brengen.
Andreas Vlekke en Anna Maria van
Biesen, eenvoudige vader en eenvou
dige moeder, durfden niet te dromen
van een grote carrière voor hun zoon
Jan. die op de 20e maart 1849 in
Steenbergen werd geboren. Hij kon
schipper worden zoals zijn vader en
de binnenwateren bevaren, maar
daar voelde de opgroeiende jongen
niets voor. Hij hield te veel van de
wal en hij wilde liever onderwijzer
worden, iets. waarin hij gemakkelijk
slaagde. Want de jongen bezat een
helder verstand. Nauwelijks was hij
achttien jaar of hij kon zijn taak voor
de klas aanvangen. Hij verhuisde
naar Oud-Gastel en zes jaar lang gaf
In deze woelige periode woont en
leeft in Stampersgat. niet meer dan
eemnederzetting langs de Mark. een
man. Jan Frederik Vlekke. Hij deinst
er niet voor terug zijn principes te
verkondigen. Hij legt een enorme ac
tiviteit aan de dag. Zonder het te
willen en te beseffen groeit hij uit
totde grootste sociale voorvechter
diejhet westen van Brabant ooit ken
de. f Hij wordt niet vergeten. Meer
dan vijftig jaar na zijn dood zal hij
terugkomen in zijn geliefd Stampers
gat. Op een gedenkplaat, die in
augustus onthuld gaat worden, zal
z"nl stoere beeltenis staan. Zijn f
JAN FREDERIK VLEKKE
hij er onderwijs. De verdiensten wa
ren niet groot (slechts 300.per
jaar) en omdat er niet veel meer
perspectief in het onderwijs zat,
vluchtte hij naar het bedrijfsleven.
Hij kon beginnen als boekhouder bij
de eerste Gastelse suikerfabriek, ge
sticht door de medicus J. v. Sprangh.
Een nieuwe periode van zes jaar brak
aan. De jeugdige Vlekke raakte thuis
in de zo moeilijke problemen van de
suikerfabrieken, die een geheel an
dere constellatie hadden dan tegen
woordig. Er werden immers nog niet
zo heel veel bieten verbouwd. De he
ren fabrikanten geraakten aan hun
grondstoffen door het pachten van
land. Zij teelden daarop voor eigen
rekening de bieten, die zij nodig had
den voor de verwerking. Het was al
lemaal ingewikkeld en in de eerste
boekhouders jaren van jVlekke teken
de zich het begin van de strijd af
tussen fabrikanten en boeren: een
strijd, die rond de eeuwwisseling een
hoogtepunt bereikte.
Het overlijlden van de medicus J.
van Sprangh. in 1881, gaf een wen
ding aan het leven van de nauwe
lijks dertig jaar oude Vlekke. Omdat
hij zich zo uitstekend had ingewerkt
in de talrijke problemen konden de
aandeelhouders hem niet passeren en
werd hij tot directeur van de fabriek
benoemd, een eervolle, maar alle
krachten vragende functie.
De concurrentie was scherp. De
moeilijkheden van de als paddestoe
len uit de grond rijzende suikerfa
brieken werden niet minder.
Fabrieksdirecteur
Er is, hoe klein het verschil ook
moge zijn, een nuance tussen de fa
brieksdirecteur en directeur van een
fabriek. In de eerste acht jaren van
Vlekke's leiding over het bedrijf was
hij een fabrieksdirecteur, zoals er zo
vele waren. Hij trad. merkwaardig
genoeg, niet op de voorgrond.
Hij leidde de fabriek op deskundige
wijze, maar hij trad niet naar bui
ten op. Was hij te zeer afhankelijk
van de aandeelhouders of voelde hi]
zich niet bekwaam genoeg reeds nu
voor het forum te treden om zijn
Progressieve gedachten en ideeën
naar voren te brengen? Vlekke stu-
dcr -de. Was hij niet over boeken ge
bogen. dan nam hij de arbeidende
mens in zich op. Altijd was hij bezig
maar onopvallend.
In zijn volgende periode was hij
vcM meer de directeur van een fa-
ev>ri zeer autoritair man, die
y?"-! be 'nsingen nam, die in deze
n v? "kernen ondenkbaar waren.
V\ts VI"' Te het eens met de al
gemene vc-eniging vap landbouwers,
die suikerbieten verbouwden en die
in conflict kwamen met de tot stand
gekomen bond van suikerfabrikan
ten? Het is meer dan waarschijnlijk
want hij wilde zich niet scharen ach
ter de starre, kleinburgerlijke politiek
van de fabrikanten. Hij had een veel
te vooruitstrevende geest om niet te
begrijpen dat het conflict tussen fa
brikanten en landbouwers niet door
de fabrikanten gewonnen kon wor
den. Hij zag het gevaar, voortvloei
ende uit een verwijdering tussen fa
brikanten en boeren. Hij zag de twee
eenheid, fabrikant-teler als een nood
zaak om tot een goede, doelmatige
produktie te geraken. Alleen een
nauwe samenwerking tussen deze
twee groepen gaf de mogelijkheid tot
een gezonde basis.
Vlekke keerde zich en daar was
moed voor nodig tegen de bond van
suikerfabrikanten. Hij kwam tot het
opstellen van zijn ..beroemd" parti
cipatiecontract, hetgeen de koppeling
van landbouw en industrie nastreef
de. Door dit contract opende de di
recteur de deur voor' de stichting van
een coöperatie.
De strijd tussen fabrikant en ver
bouwer, die in hoofdzaak draaide
(Advertentie)
Van Nelle bestellen
(Advertentie)
Van Nelle bestellen 1
rond het gebruik van het bietenzaad
(de fabriek stond zaad, dat later een
hoog suikergehalte kon waarborgen,
voor, terwijl de verbouwers hun ogen
lieten vallen op zaad, dat een zware
biet tevoorschijn zou brengen hield
Vlekke een tiental jaren bezig, maar
sinds 1889 zorgde hij ook voor een
reeks van sociale voorzieningen in
zijn eigen bedrijf. Een exponent van
zijn plotselinge komt m de openbaar
heid was de verschijning van de
..Kleine Courant", waarvan exempla
ren worden bewaard en waarin hij
zijn visie op de gehele gang van za
ken in het bedrijf en de suikerwereld
kon geven. In het eerste nummer
merkte hij op, dat hij in de jaren van
zijn directeurschap niet alleen be
kommerd was over het wel en wee
van de fabriek, maar vooral ook be
kommerd over de arbeiders.
„Zelfstandigheid door arbeid en sa
menwerking", was de lijfspreuk van
het blad. Het typeerde de Vlekke van
deze dagen, want hij wenste én een
goed bedrijf van binnen, maar ook
een goede gang van zaken daarbui
ten.
..Ik kan in de ..Kleine Courant"
met, u, arbeiders, van gedachten wis
selen, over het loon. de levenswijze,
de bestedingen." Het waren de eerste
openlijk, zwart op wit staande me
dedelingen van de sociale gedachten
die Vlekke koesterde en die in de vol
gende jaren enorm veel van zijn
werkkracht zouden vergen. Want de
strijd om een rechtvaardig loon in
een waardige werkperiode was los
gebrand. Het konden niet alleen so
cialisten zijn, die de verlangens van
de arbeiders met alle kracht aan
prezen. Ook de katholieke voorman
nen dienden de sociale rechtvaardig
heid te preken. Dat deed Vlekke on
danks het feit. dat hij directeur was
van een fabriek. Hij zette de strijd
mee in en spoedig viel zijn naam als
voorvechter ook buiten Oud-Gastel en
Stampei-gat.
Zijn leven begon bij de veertig,
want nu ging hij meer en meer naar
buiten optreden.
(Advertentie»
Van Nelle best/ellen
n Coalitie van oppositiepartijen heeft
de algemene verkiezingen gewon
nen, die zondag, onder V.N.-toezicht,
in Frans Togoland zijn gehouden. De
coalitie, die onmiddellijke volledige
onafhankelijkheid eist. heeft tweeder
de van het aantal parlementszetels
behaald.
De regeringspartij, die enige jaren
aan het bewind is geweest was voor
standster van een Frans-Afrikaan
se" gemeenschap tot zij. in septem
ber, opheffing van het beheerschap
dat Frankrijk namens de Ver. Naties
uitoefent, zou vragen.
Frans Togoland is een deel van de
vroegere Duitse kolonie Togo. He
andere deel van Togo is bij het onaf
hankelijke Ghana gekomen. Frans
Togoland is in 1956 een autonome re
publiek geworden, verbonden met
Frankrijk, dat het zeggenschap be
hield over buitenlandse zaken, defen
sie en de munt.
In samenwerking met het gemeen
tebestuur van Brugge zal de Confré
rie van het H. Bloed de uiterlijke vor
men der H. Bloedprocessie dit jaar
aanzienlijk moderniseren.
Tal van nieuwigheden zullen aan
de stoet worden toegevoegd, welke
sinds 1311 jaarlijks op maandag na de
Kruisvinding door de stad trekt. Met
het oog op de talloze bezoekers, die
dit jaar bij dit ontroerend schouwspel
worden verwacht, heeft de bisschop
van Brugge Mgr. De Smedt zondag
tot zijn diocesanen een brief gericht.
Hij zei daarin o.a. Door het groeiend
toerisme wordt de H. Bloedprocessie
fel bemoeilijkt. Wij zullen in het ver
volg deze gezamenlijke Ommegang
vervangen door een meer persoonlij
ke inspanning. Daarom verzoeken wij
u allen in het vervolg op vrijdag, za
terdag of zondag vóór H. Bloed een
stille omgang te doen.
(Advertentie)
Van Nelle bestellen
Radio-Moskou heeft in een uitzen
ding over de resultaten van het on
derzoek met de twee Russische kunst
manen gezegd, dat duidelijk is vast
gesteld, dat dieren zich tijdens een
tocht door de kosmos bevredigend ge
dragen.
De temperatuur op een hoogte van
225 kilometer bleek hoger te zijn dan
was verondersteld. De dichtheid van
de atmosfeer is op de genoemde
hoogte vijf tot tienmaal zo groot als
men op grond van eerdere proeven
had aangenomen. De hevigheid van
de kosmische straling neemt van 200
tot 700 kilometer hoogte met veertig
procent toe, aldus radio-Moskou.
Over het hondje in de tweede
Spoetnik zei radio-Moskou, dat het
zich dadelijk na de start nog kon be
wegen, maar toen de snelheid van de
Kardinaal Samuel Stritch, aartsbis
schop van Chicago, heeft gistermor
gen een operatie ondergaan waarbij
zijn rechterarm is afgezet.
Dr. Philippo Rochi van de gezond
heidsdienst van het Vaticaan zei, dat
de operatie, die 25 minuten geduurd
heeft, ,,een volledig succes" is.
Professor Pietro Valdoni. een van
de beste chirurgen van Italië, die de
operatie uitvoerde, verklaarde, dat
de toestand van de kardinaal uitste
kend is.
Valdoni heeft ook een operatie ver
richt op de leider van de communis
ten in Italië, Palmiro Togliatti. Hij
verwijderde acht jaar geleden een
bloedprop in de hersens van Togliatti.
De kardinaal leed aan een verstop
ping van de hoofdader van de arm,
die hem veel pijn bezorgde.
Drie dagen geleden is kardinaal
Stritch uit de V.S. in Rome aangeko
men om de functie van pro-prefect
van de congregatie van het Vaticaan
voor de Voortplanting des Geloofs. de
hoogste Vaticaanse functie die ooit
(Advertentie)
Van Nelle bestellen!
De Sovjetrussische premier Nikita
Kroestjev heeft in zijn zaterdag jl. te
Kiev gehouden toespraak, waarvan de
tekst eerst maandag in de „Pravda"
is gepubliceerd, een nieuwe aanval op
de voormalige minister-president
Ge ;i Malenkov gedaan.
Kroestjev verklaarde, dat Malen
kov tijdens zijn premierschap had ge
poogd bij het volk in het gevlei te
komen door het te doen voorkomen
alsof hij het was geweest, die het
initiatief tot verhoging van het le
venspeil der werkers van de gemeen
schappelijk gedreven boerderijen had
genomen.
Hij zei ook dat Malenkovs in het
voorjaar van 1954. ter gelegenhe d
van zijn aftreden, afgelegde verkla
ring. dat hij zijn ambt wegens ..ge
brek aan ervaring" niet langer kon j
vervullen, juist was geweest.
,,Hij is een der hoofdschuldigen aan
de ernstig? tekortkomingen, die zich
bij de ontwikkeling van de Russische
landbouw hebben voorgedaan", zc.
hij.
Het heeft de aandacht van westers'
kringen in Moskou getrokken, dat c
cam ague tegen de z.g. ..anti-pa^t;
groc u dlaatste tijd is toegen
oij meer dan vroeger j,
c 'e aanvallen worden ge
a" i o de personen van Malenkov,
l.-olotov en Kaganovitsj.
aan een Amerikaan is aangeboden, op
zich te nemen. Volgens een woord
voerder van het Vaticaan zal kardi
naal Stritch door de amputatie van
zijn arm niet als kandidaat voor het
pausschap uitgesloten zijn, aldus
meldt Reuter.
Naar verluidt zal de kardinaal,
krachtens een speciale machtiging
van de paus, voortaan de mis mogen
opdragen met assistentie van een
priester.
raket steeds meer toenam, werd het
dier tegen de onderzijde van haar
verblijf gedrukt zonder dat het zich
kon verroeren.
Zijn hart sloeg driemaal zo snel als
gewoonlijk, maar later, toen de snel
heid van de raket nog steeds toenam,
nam de hartslag af en werd de adem
haling drie- tot viermaal zo snel.
Nadat de kunstmaan in haar baan
was gebracht, had het hondje geen
gewicht meer. Zijn ademhaling en
hartslag werden normaal. De hartslag
had er echter driemaal zoveel tijd
voor nodig dan bij soortgelijke proe
ven op de aarde.
In de uitzending werd tenslotte ge
zegd, dat het niet mogelijk is te zeg
gen welke invloed de kosmische stra
len op het dier hebben gehad. Hier
voor dient het dier ook lange tijd na
de vlucht te worden gadegeslagen.
Dit zal bij komende proeven worden
gedaan, aldus radio-Moskou.
In de neuskegel van de Amerikaan
se Thor Vanguard-raket, die vorige
week woensdag in de Atlantische
Oceaan viel, zat een levende muis,
zo is in welingelichte kringen van de
Amerikaanse luchtmacht vernomen.
De raket, die van Cape Canaveral
in Florida werd afgeschoten, bereik
te niet de bestemde afstand van bij.*
na 9.000 km doordat de tweede trap
van de raket niet werkte. De neus
kegel had met een valscherm afge
worpen moeten worden als de rakeé
aan het eind van haar volledige baan
zou zijn gekomen.
Naar men aanneemt, werd de muis
gebruikt als middel om na te gaan
of de neuskegel in staat was de lading
van een raket te beschermen tegen
oververhitting in de dampkring.
(Advertentie)
Van Nelle bestellen
Advertentie)
Van Nelle bestellen 1
W.2 e;
we' bijzonder op de proef werden
gesteld waren roeiers en toeschou
wers b'j de 75ste Varsity op het
Amsterdam-Rijnkanaal bij Jutphaas.
door het barre weer De foto geeft daarvan een beeld:
Het terrein langs het kanaal werd
welhaast onbegaanbaar, de hoffe-*
lijkheid bleef evenwel.
Dezer dagen is een wasbeertje, dat
met nog twee soortgenoten in Artis
was gearriveerd, verdwenen. Het
diertje, ongeveer ter grootte van een
flinke kat, maar dan wolliger en
dikker, was vorige week voor het
eerst in zijn buitenverblijf gelaten.
Hieruit is het nu op voor het Artis-
personeel onverklaarbare wijze ont
snapt. Het scharrelt nu ergens in de
tuin van Artis rond en dat het dit niet
met een lege maag wil doen, blijkt
wel hieruit dat in de nacht van za
terdag op zondag en de nacht daar
voor een roodhalsgans uit Siberië en
drie mandarijneenden uit China dood
in hun broedperken buiten zijn aange
troffen.
Het wasbeertje is een nachtdiertje
en daarom is het voor de Artismensen
die nu 's nachts in de tuin van Artis
posten, een moeilijke opgave om de
donkerbruine rover te vinden.
(Advertentie)
Van Nelle bestellen!
Morgen woensdag 30 april zal een
aantal forensentreinen niet rijden op
de baanvakken Amsterdam-Zaandam,
Amsterdam - Haarlem-Uitgeest. Am
sterdam - Rotterdam. Maassluis -
Rotterdam, Den Haag - Rotterdam
Hofplein. Amsterdam-Bussum, Eind
hoven - Den Bosch, Eindhoven-Venlo,
Maastricht - Heerlen, Utrecht - Bilt-
hoven. Nijmegen - Arnhem, Almelo -
Enschede en Hengelo - Oldenzaal.
Op de betrokken stations zijn de uit
gevallen treinen nader aangeduid.
Oe beslist superieure kwalitBÏt en de perfecte smaak van de dri» <m 3
smaken) MATROZEN SHAO (licht); DUO SHAG (hélf zwaar); ROTTERDAM SHAG (zwaar)
worden door de bekende Koninklijke Tabakfabriek J. A A. C. van Rossem volledig en op
unieke wijze gegarandeerd.
Mocht nl. om de een of andere reden het gekochte pakje u minder goed toeschijnen dan
wat u anders rookt, dan ontvangt u - indien u het pas aangebroken pakje (met opgave van
naam. adres en reden) opzendt aan van Rossem's Tabakfabriek. Boezemsingel 33-37,
Rotterdam - per ommegaande uw geld retour.
mMmmm*
m
m
m
is
is
m
m
