R
Wordt
ster aan
Louison Bobet ook een
het filmfirmament?
Klaar voor de sprong
Slankheid kenmerkt
de schoen en mode
Koningin Elisabeth naar Moskou
HET BEUKENMODEL
PARIJS PRAAT OVER SANDBERG
en!
15
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 28 MAART 1958
IS
EN
N
rs
euz.
]ak
WIM BOERS
Late publikatie...
Meer hakjes en gladde leersoorten
Rustig blijven
op de weg!
Bulgaarse sparring
partner Ned. XI
Nederlandse wetenschappelijke
vinding van 20 jaar terug
verspreid over de gehele wereld
Europese drie-
bandentitel
tuks
[NG
13
lef. 643
mmaaktijd
IGERTIJD
stofzuiger
ren plezier
hebben.
3RK stof-
;de- en
el-modellen
naf
110.- tot
265.-
>ok gaarne
(Van onze Parjjse
sportcorrespondent)
Louison Bobet, drie keer
winnaar van de Ronde van
Frankrijk, is deze maal voor
nemens zo spoedig mogelijk de
fiets aan de kapstok te hangen
en een nieuwe loopbaan te be
ginnen. Hij heeft aanvankelijk
gedacht zich te vestigen in de
..public relations", een bezig
heid welke hem reeds geruime
tijd heeft bekoord. Hij stiet
echter op vele moeilijkheden,
zodat hij tenslotte deze plan
nen heeft laten varen. Zijn
belangstelling gaat thans uit
naar de film.
Enige weken geleden heeft een
Franse filmonderneming hem gezegd
belangstelling te hebben in een rol
prent, handelende in de filmwereld,
met Louison Bobet in de hoofdrol. In
beginsel werd zelfs overeenstemming
bereikt over de geldelijke beloning
van Bobet. Na de proefopnamen
bleek evenwel, dat de winnaar van
de Ronde van Frankrijk nog enige
tijd degelijk zal moeten studeren voor
hij kans maakt een filmster te wor
den. Dezer dagen heeft hij zijn eerste
lessen gekregen in dramaturgie. Jean
Marais juicht zijn plannen toe en
heeft zich bereid verklaard Bobet
aanvullende lessen te geven.
Bordeaux-Parijs
„Het Is beslist noodzakelijk, dat ik
in de publiciteit blijf", aldus ver
klaarde Louison Bobet dezer dagen
tegen zijn vrienden. Via de wieler
sport naar de film is slechts moge
lijk, als hij kans ziet opnieuw het
troetelkind te worden van het Fran
se publiek. Om het zover te brengen
moet de afgod-met-pensioen niette
min nog een paar obstakels overwin
nen en het Is de vraag of hij daartoe
in staat is. Bobet draait dit jaar iets
soepeler dan vorig jaar op deze tijd,
maar niettemin ligt de tijd, waarin
hij met zijn tegenstanders op de weg
kon spelen, vèr achter hem. Zondag
had hij er alles op gezet om het na
tionale criterium te winnen. De ma
nier. waarop hij zich in de laatste
veertig kilometer verdedigde bewijst,
dat er van de grote Louison nog
slechts een behoorlijke renner is
overgebleven. Hij vormt geen super
klasse meer.
Kan deze Louison Bobet Bordeaux-
Parijs winnen? Hij heeft nu herhaalde
(Advertentie)
malen gezegd, dat hij deze monsterrit
wil rijden. Jaak Goddet hoopt dat Bo
bet op het laatste ogenblik niet terug
trekt. Maar weinigen durven te wed
den op een overwinning van Bobet.
Inter
esse
daalt
Verpakking van 454 gram 4 f 1.20
ALABASTINE HOLLAND N.V. IEIDSEGMCHT 6 IMSTEMUM
VERKRIJGBAAR BIJ
WILHELMIN ASTRA AT 25
BREDA TELEFOON 36347
Hoe kunnen we de wielersport
nieuw leven inblazen? Ook in Frank
rijk is deze vraag aan de orde van
de dag. De publieke belangstelling
voor de wegkoersen neemt ziender
ogen af. Bretagne en enkele andere
streken van het uitgestrekte Franse
land blijven weliswaar nog altijd de
bakermat van de wielersport, maar
zowel in het noorden, in en rond Pa
rijs. als aan de zuidkust toont de
jeugd nog maar een zeer matige be
langstelling voor de fiets. Wat oor
zaak en gevolg is zullen we in het
midden laten, maar vast staat ook,
dat het publiek zich geen grote op
offeringen meer getroost om de ren
ners te zien voorbij flitsen. Het na
tionale criterium, dat zondag werd
verreden en waaraan toch alle grote
Franse renners deelnamen, was weer
opnieuw een bewijs van de dalende
belangstelling. Zelfs in de vallei van
Chevreuse, waar de strijd doorgaans
begint en langs de sterke stijging in
Chateaufort was de publieke belang
stelling minder dan matig, minder
dan in 1957, veel minder dan in 1956
enz.
Goddet ongerust
Om deze reden is Goddet, de on
gekroonde Tourbaas. ongerust. Zijn
blad kost thans dertig franken en
hoewel aanvankelijk leek alsof de le
zers zich van deze prijsstijging wei
nig aantrokken, valt de laatste tijd
een duidelijke terugslag te constate
ren, waarbij zowel de leesprijs als de
dalende belangstelling voor de wieler
sport een woordje mee spreekt. Vrij
wel iedere dag heeft Goddet in zijn
kantoor op de eerste verdieping in
gewikkelde Tourbesprekingen met
zijn naaste medewerkers, met ploeg
leiders en renners. De organisatie
kosten zijn aanzienlijk gestegen. Vast
staat, dat de Parisien en L'Equipe
ook dit jaar met vele miljoenen moe
ten bijspringen om het Tourgat te
dempen. Een grote zorg voor Goddet
is de houding van Louison Bobet. Een
uit twaalf renners bestaande natio
nale Franse ploeg met twee kopman
nen: Bobet en Anquetil, die beiden
vijf knechten zouden hebben, zou de
publieke belangstelling voor zijn gek-
kenhuis-op-luchtbanden danig kunnen
doen stijgen. Maar noch Anquetil,
noch Louison Bobet hebben totnogtoe
het verlossende woord gesproken.
Op papier is alles al gereed. Maar
met een papieren ploeg kan men
geen ronde winnen. Volgens de lui,
die het weten kunnen, is het nog
helemaal niet zeker, dat Bobet en
Anquetil zich zullen schikken volgens
de wensen van Goddet. Ze hebben
angst voor elkaar en.voor andere
tegenstanders.
,,Dit is mijn kans
Charlie Gaul is één der weinige
optimisten. ..Dit is mijn kans", zei
hij ons. ..Dit jaar moet ik de Ronde
van Frankrijk winnen". Hij heeft ge
vraagd Wagtmans, v^n Est. de Groot
en Jan Nolten en vier of vijf andere
taaie wegrenners als co-equipiers te
mogen hebben, waaronder twee sprin
ters.
De Neluxploeg. die dus uit acht of
negen Nederlanders en vier of drie
Luxemburgers zal bestaan, is ook
volgens Anquetil één der machtige
kanshebbers voor de Ronde van
Frankrijk. Anquetil, blijkbaar even
min in de supervorm van 1957, vreest,
dat een gesplitste nationale. Franse
ploeg te zwak zal zijn om het tegen
de Belgen en de Nelux te kunnen
opnemen.
Louison Bobet zei ons woor
delijk: „Op de dag, dat de Be-
neluxgedachte zich meester
maakt van de wielersport en
de drie landen één gezamenlij
ke Tourploeg uitsturen, kun
nen de Franse renners wel
thuis blijven." Goddet geeft in
dit opzicht echter geen krimp:
een Beneluxploeg voor de ronde
van Frankrijk heeft nog altijd
even weinig kans als een twee
de, Belgische ploeg.
Volgens een bekendmaking van het
Russische comité voor het geofysi
sche .iaar. is op 21 februari in het
Europese deel van de Sowjetunie een
enkelvoudige raket afgeschoten, die
een hoogte van 473 km heeft bereikt.
De raket met bijbehorende instru
menten woog 1500 kg: Zij keerde naar
de aarde terug op een tevoren in
gereedheid gebrachte plaats, aldus
Tass.
De raket was voorzien van speciale
stabilisatoren, waardoor zij niet om
haar eigen as kon draaien.
Door het lanceren van de raket
zijn de eerste gegevens verkregen
over de verdeling van de vrije elek
tronen in de ionosfeer tot een hoogte
van 473 km en gegevens over de at
mosferische druk tot een hoogte van
260 km.
In mei 1957 bereikte een raket, die
met instrumenten mee 2200 kg woog,
een hoogte van 212 km. De instru
menten en de dieren die meegevoerd
werden, kwamen behouden op de aar
de terug.
(Van onze verslaggever)
Het meest opvallxde van de voorjaarschoenenshow, welke in Carlton te
Amsterdam ondanks alle drukte rond de ontvangst van het Engelse Konings
paar door het Modecentrum voor de Schoen- en Lederbranche werd gepre
senteerd, was wel, dat de generfde ledersoorten, die vorig jaar zo favoriet
waren, vrqwel van het toneel zijn verdwenen en vervangen zijn door gladde
ledersoorten. Men kan dat overigens alleen maar vooruitgang noemen, daar
het gladde leer de slanke leestvormen alleen maar accentueert en verfijnt.
Slankheid maakt momenteel wel de
mode uit in de schoenindustrie. Het
slanke leesttype heeft bij het mode
schoeisel nagenoeg alle andere leest
vormen verdrongen. Zelfs bij de zgn.
carree-leest (met rondom recht af
geplatte neus) en de carnotleest
(waarbij alleen de voorzijde is afge
plat) blijft het slanke karakter be
waard. We zeiden al, dat gladde le
dersoorten volkomen favoriet zijn.
Men ziet nog wel enkele modelien
van schrijfsuède, maar overigens is
de gewone suède verdwenen. Boxcalf
is in het modebeeld gekomen. Wat
de kleuren betreft zien we uitsluitend
witte lichte kleuren, zoals berkenwit-,
zilver, ivoor, room, mergel, beige in
alle toonaarden en daarnaast blauw
en rood. Opmerkelijk veel schoeisel
is in contrasterende kleuren uitge
voerd en men heeft hiervan grote
verwachtingen.
Het schoeisel met geheel platte hak
jes w.o. ballerina's met en zonder
wreefbandjes, loafers, mocassins en
lichte molières, allemaal hoofdzake
lijk op spitse leest, blijft een belang
rijke plaats innemen. De vraag naar
hakjes tot ca. 6 cm wordt groter,
hetgeen zijn oorzaak vermoedelijk
vindt in het feit, dat men beter heeft
leren lopen op hogere hakjes. Ook
doordat de hakjes door toepassing
van verschillende verbeterde maak-
wijzen sterker zijn geworden is het
euvel van gebroken hakken binnen
normale proporties teruggebracht.
Wat de snitten betreft zien we
naast de pump met in hoofdzaak zeer
simpele perforaties of zeer eenvou
dige garneringen (een strikje of mi
niatuur koperen gespje is alle6) ko
men de bandje: sterk naar voren.
Xh vele variaties zijn deze aanwezig:
hoog op de wreef, laag op de wreef,
T-bandjes, smalle en brede. Soms
dringen zich herinneringen op aan
schoeisel uit de tijd van veertig jaar
geleden.
Contrasterende kleuren
Een automobilist was volgens zijn
verhaal verrast door het plotselinge
optrekken van een autobus, toen hij
deze met zijn auto wilde passeren in
de niet bepaald brede Stationsstraat
tussen Etten en Leur. Door krachtig
remmen had hij kunnen voorkomen,
dat de auto zich klem reed tussen
autobus en huizen.
Hevig verbolgen over de gedragin
gen van de buschauffeur ging de au
tomobilist de autobus volgen, schoot
met een behoorlijke snelheid de auto
bus op de rijksweg Etten-Roosendaal
voorbij, sneed daarbij vlak voor de
bus langs en dwong de buschauffeur
tot stoppen om eens precies te vertel
len hoe hij over een en ander dacht.
Dat snijden gaf de automobilist niet
toe, doch er waren twee getuigen, van
wie de een verklaarde. ,.dat het bij
de beesten af was", de tweede was
gematigder, doch niet minder dui
delijk door te vertellen, dat alles goed
afliep, omdat de bus goede remmen
had.
Toen de automobilist aangifte deed
bij de politie, waren de getuigen van
zijn gedragingen ook maar .naar het
politiebureau gestapt.
De officier noemde het een funeste
mentaliteit, die de automobilist er op
na hield. Hij vroeg een boete van
40.- en een voorwaardelijke ontzeg
ging van de rijbevoegdheid geduren
de twee weken met. een proeftijd van
2 jaren. Tegen de buschauffeur eiste
de officier 25.-. De kantonrechter
veroordeelde de heet gebakerde auto
bestuurder conform de eis, doch
sprak de buschauffeur vrij wegens
gebrek aan bewijs.
XXX
Op een der weinig hete zomerse
zondagen van het vorige jaar hadden
twee automobilisten in de buurt van
Etten elkaar even dwars gezeten. Be
stuurder A. was juist voor Etten
komende van de richting Roosendaal
gaan inhalen en was daarbij vol
gens zijn verklaring ietwat gehinderd
door bestuurder G. Toen de file het
dorp Etten was gepasseerd, ging G.
op zijn beurt inhalen en sneed de au
to van A.. althans volgens deze laat
ste. Boze blikken en nijdige claxon
stoten werden gewisseld en tenslotte
kwamen beide bestuurders rechts
van de weg tot stilstand om elkaar
eens precies te zeggen hoe ze over
elkaar dachten. De een was daarbij
meer ..heer" dan de ander. Voor het
groene hekje was de oudste de wijste
foto laat zien hoe Koningin
Elisabeth van België op het vlieg
veld van Moskou glimlachend uit
het TU-104 vliegtuig stapte, dat
haar door de Russische regering
ter beschikking was gesteld voor
een vlucht van Brussel naar de
Russische hoofdstad. Koningin Eli
sabeth ging daar een speciale uit
voering van een concert van Tsjai-
kovsky bijwonen. Zij is het eerste
lid van een Europees vorstenhuis,
dat na de revolutie van 1917 Rus
land bezoekt. Links staat Vasill
Koslov, de vice-president van de
Sovjetunie, die namens president
Worosjilov ter begroeting
aanwezig was.
Zoals gemeld, zal het team van So
fia, in feite een versterkte ploeg van
de Bulgaarse kampioensploeg C.D.N.
A„ woensdag 2 april in het Olym
pisch stadion te Amsterdam fungeren
als oefen-partner voor het voorlopige
Nederlandse elftal.
Het spelpeil van het Bulgaarse voet
bal is vooral na de tweede wereld
oorlog sterk verbeterd. In het Olym
pische voetbaltoernooi van 1956 drong
Bulgarije zelfs door tot de halve fi
nales. waarin na verlenging met
2-1 van Rusland, de Olympische kam
pioen. werd verloren.
De oudste speler van het team is
Stephen Bojkov, een 33-jarige arts.
die 48 interland-wedstrijden heeft
gespeeld Manol Manolov, de stop-
perspil vergaarde 35 ..caps", midden
voor Panayo-tov 31. rechtsback Ra-
karov 30. rechtsbinnen Yanev 28 en
linksbinnen Dimitrov 18,
Evenals in Nederland wordt het elf
tal door één man samengesteld, nl.
door Stojen Ormandjiev, die tevens
trainer van het team is. Sofia heeft
Nu ik de belangstelling van de
lezers wilde trekken voor dit geval
zocht ik eerst naar een kop, die zo
veel mogelijk alle lezers tot aan
dacht" op dit onderwerp zou trek
ken. Want het is toch zo, dat wij,
elf miljoen Nederlanders in ons
kleine overbevolkte land alles ge
bruiken kunnen wat de ogen van
de wereld op ons vestigt. Er zijn
nog te weinig mensen, die volko
men meeleven met al datgene wat
een klein aantal krachtfiguren in
ons land denken en doen en die
eigenlijk de wereld de idee geven,
dat het Nederlandse volk een sterk
volk is.
Toen er staking was bij de K.L.M.,
waren er nog te weinig mensen, die
dit betreurden, omdat de enorme or
ganisatie. die een wereldnaam heeft,
een deuk kreeg. Als een nieuwe
scheepswerfonderneming Verolme de
opdracht krijgt grote schepen te bou
wen voor buitenlandse opdrachtge
vers, zijn er te weinigen, die dat
lezen en er zich op. vqrheugen. Als
de D.A.F. met een mêlïfëe. niet dure
personenauto op de markt, komt., als.
er een helikopter in Nederland staat
geconstrueerd te \yj>r.deB, die als
uitermate goed bestempeld wordt, als
Fokker een nieuw vliegtuig ontwik
woensdagavond te Parijs Racing ^d heeft, als Philips, de -Koning
Club de Paris met 6-4 verslagen. 7""
Onze landgenoot Teegelaar heeft in
het woensdag te Cannes (Fr.) begon
nen toernooi om het Europees kam
pioenschap driebanden nog geen suc
ces geboekt. Hij verloor namelijk zijn
beide partijen. De stand na de twee
de ronde luidde:
1. Siguret 4 matchpunten (uit 2 par
tijen; 2. Scherz 3 (uit 2); 3-4. Vin-
gèrhoedt en Tiedtke 2 (uit 1); 5-6
Ventura-Riba en Hanoun 2 (uit 2)
7. Pereira 1 (uit 2)8-9 Rombouts en
ke Petroleum de Koninklijke Zout
en Sodafabriek. als de grote dijken
bouwers naar het buitenland worden
opgeroepen.... en zoveel meer. dan
slapen we gerust, als we berichten
daaromtrent lezen. Want dan weten
we, dat het Nederlandse volk nog
niet is ingezonken en strijdt voor zijn
bestaan. Dat het kan strijden voor
zijn bestaan, danken wij aan de per
soonlijke kracht van enkelen, die het
vertrouwen krijgen van het „kapi
taal", dat er was, en groeien kan
dank zij het eenvoudig en spaarzaam
leven van miljoenen goede en ver
standige Nederlanders. Die niet dade
lijk bij de pakken neerzitten, zich
verheugen als er weer eens iets flinks
te voorschijn komt, die zich terecht
In buisjes a 20
én flacons a 50 tabletten
(Van onze Parijse
correspondent)
Ook in Parijse kunst
kringen wordt gesproken
over de mislukking van
jhr. Santberg, wiens
naamhier nochtans een
goede klank had. Het
heeft voldoening gewekt,
dat hij Mondriaan toont
en de andere vertegen
woordigers van de Stijl
groep, zoals Bart van der
Leek. van Doesburg enz.:
anderzijds is men er over
verbaasd, dat Corneillc
vertegenwoordigd is met
weinig belangrijke wer
ken. Men weet hier. dat
Corneille veel betere
doeken heeft geschilderd
Men vreest dat Sa.ndbero
zijn persoonlijke gevoe
lens de vrije loop heeft
gegeven. Zijn voorkeur
voor Appef van tvie hij
vele tientallen doeken
heeft aangekocht, is al
gemeen bekend. Hoewel
door toe te geven, mogelijk wel wat men Karei Appel hier
Deze
rad
iis. .i overgebrachte
hef° l00i'f e "Piter"C raket van
Amen uunse leger op de lan-
ceerinrichti .g te Cape Canaveral,
kort voor met deze raket de derde
Amerikaanse kunstmaan succesvol
werd afgeschoten.
teveel te hebben gezegd.
De officier vroeg vrijspraak wegens
gebrek aan bewijs. De kantonrechter
ging met deze zienswijze mee. De
beide ..verdachten" glimlachten eens
tegen elkaar. Voor de jongste was het
uitstapje naar Zevenbergen wel het
meest prettige. Zijn verloofde was
voor hem komen getuigen.
MANCHESTER UNITED heeft OJ
nieuw zijn grote kracht getoond
het won de „replay" tegen Fulham
met 53 en kwalificeerde ziel'
daardoor voor de finale van het
toernooi om de Engelse voetbalbe
ker. waarin het op 3 mei a.s. uit
komt tegen Bolton Wanderers.
zeer waardeert, beweren
de Parijse kunstexperts
niettemin, dat de plaats
welke hij inneemt op de
tentoonstelling ..De Ne
derlandse schilderkuns'
sedert van Gogh" over
dreven is. Alleen hier
mee reeds rukte Sand-
berg de oorspronkelijke
waarden uit hun juiste
verband. ..Men krijgt de
indruk" aldus meerdere
critici, ..dat de traditio
nele expressionisten óf
slecht vertegenwoordigd
zijn 6f een weinig vitale
strekking hebben."
Het meest wordt de af
wezigheid betreurd van
Geert van der Velde,
wiens doeken hier hoog
worden gewaardeerd.
Wilde van der Velde zijn
doeken niet voor deze
expositie afstaan? Van
Kees van Dongen worden
slechts werken uit zijn
beste periode gebracht,
zodat men moeilijk kan
volhouden, dat hij tekort
is gedaan. Breitner is hier
nog weinig bekend, even
als andere „afwezigen".
F ou'
Het Parijse publiek
meent overigens ook, dat
deze tentoonstelling ten
dentieus is. Sandberg
heeft het accent willen
leggen op de permanente
iiwloed van het expres
sionisme in de Neder
landse schilderkunst. Uit
het feit. dat Karei Appel
duidelijk gebracht wordt
als de beste Nederlandse
vertegenwoordiger, zou
kunnen blijken, dat vol
gens de visie van Sand
berg het figuratieve ex-
oressionisme is leeg ge
zogen en het lyrische ex
pressionisme nog in voll
ontwikkeling is.
Op grond hiervan oor
deelt ook het Parijse pu
bliek. dat de tentoonstel
ling een verheerlijking is
van de abstracten tegen
de figuratieven. Wie de
Parijse markt kent, kan
begrijpen, dat de inrich
ters hiermee een cultu-
reel-diplomatieke fout
maakten.
Men kan in Parijs nog
een andere theorie horen
verkondigen, die overi
gens slechts ten dele
evenwijdig loopt met. het
bovenstaande: zowel de
figuratieve expressionis
ten als de non-figuratie
ve expressionisten zijn
ontstaan uit van Gogh.
Sandberg is een Mon-
driaan-verheerlijker.Van-
daar, dat hij onder andere
de collectie Malewitch
heeft aangekocht. Toch
stelt hij hier Mondriaan
ten toon als een schilder
zonder erfgenamen.
Waarom? Om enkele
kunstvrienden in de Pa
rijse hoofdstad tegemoet
te komen?
Niet ri'r
Vorig jaar zijn er con-
'acten opgenomen om in
het Museum, voor Mo
derne Kunsten te Parijs
een Mondriaan-tentoon-
stelling te organiseren,
lean Cassou, de directeur
'an het genoemde mu
seum beweerde toen bin-
•enskamers, dat Parij.
'liet rijp was voor Mon
driaan. We zullen in het
midden laten in hoeverre
hij hiermee de figuratie
ven tegemoet wilde ko
men. Dank zij het parti
culiere initiatief (Sofor
en Denise René) ging de
tentoonstelling toch door,
maar in een klein niet-
officieel zaaltje. Heeft
deze ontwikkeling de
jonkheer tot voorzichtig
heid gemaand en toonde
hij daarom deze maal
Mondriaan als een histo
rische getuige zonder
school? Of had Mondriaan
inderdaad geen erfgena
men? Deze vraag wordt
momenteel algemeen ge
steld en Parijs verwacht
een nieuwe expositie om
hierover te kunnen oor
delen. Indien Sandberg
ons heeft willen bewijzen,
dat Mondriaan geen in
vloed heeft gehad op de
Nederlandse schilder
kunst, aldus redeneert
men, zou men eerder be
reid zijn hem te geloven
als zijn tentoonstelling
compleet was geweest.
Nu ze niet compleet is,
weigert men hem te
volgen.
Het is bovendien jam
mer, dat de inrichters
niet hebben begrepen,
dat de Paxijzenaars nu
eindelijk eens Nederland
se schilders hadden wil
len zien, die in Parijs
nog niet. bekend zijn. In
dit opzicht kunnen we
wel vele namen citeren,
naar daarmee is de na
latigheid niet hersteld.
Volgens Parijse kunst
kringen is het duidelijk,
lat Sandberg de tachisten
steunt en zich te veel
door zijn persoonlijke vi
sie heeft laten leiden.
verheugen als er geen of weinig sta»
kingen onze economie op peil houden,
De wetenschap ligt bij alle grota
ondernemingen ten grondslag: zeke#
bij vele industrieën. De wetenschaps»
beoefening en haar resultaten zijn het
werk van honderden, die stil en vaak
bescheiden in studeerkamer, labora
torium of in natuurkundige research-
gebouwen tezamen vraagstukken uit
werken, die voor nieuwe industrieën,
dus voor nieuwe werkgelegenheden
de geboorte bepalen. Maar vaak is
het één man, wiens wetenschappe
lijke geest ver uitsteekt boven de
gemiddelde wetenschapsmens. Alleen
zij, die zich daarvoor interesseren,
zien dit en over de financiële resul
taten wordt meestal weinig gedacht.
Dit alles in een kleine voorbeschou
wing om uw belangstelling te wek
ken voor wat in Maastricht dr. ir.
Beuken 20 jaar geleden uitdacht,
waarop hij promoveerde in Freiburg
en wat nu een over de gehele weten
schappelijke wereld verspreide vin
ding als resultaat ziet. Vanzelfspre
kend kan in een dagblad niet geleerd,
noch breedvoerig de vinding bespro
ken worden. Maar in enkele grota
trekken geschetst kan toch iedere le
zer het belang inzien.
Wanneer men met warte iets ma
ken wil; stenen, dakpannen, huis
houdelijk: aardewerk, mooi en fijnglas
aardewerk. metalen voorwerpen,
moet dit geschieden op de meest effi
ciënte wijze. De ovens daarvoor be
stemd krijgen op welke wijze ook
hun warmte toegevoerd en het
hangt af van de constructie en van
de wijze waarop de warmte wordt
toegevoerd en geregeld, of men goe
de produkten krijgt. Tot voor dertig,
veertig jaar was dat alles gegrond
op praktische ervaring.... die eigen
lijk onvoldoende was. De warmte-
stromingen in die ovens konden niet
voldoende bestudeerd worden; noch
in het begin, noch gedurende herbak-
proces. noch öp het einde. En of die
ovens voor het beoogde doel wel goed
geconstrueerd waren en niet beter
gemaakt konden worden.... daartoe
beschikte men niet over voldoende
wetenschappelijke gegevens.
Het was ir. Beuken, van origine een
zuid-Limburger, verbonden aan de
Provinciale Limburgse Electriciteits
Mij., die uitvond, dat de stromende
warmte in tijd en plaats gemeten kon
worden door een vergelijking met het
meten van elektrische stromen, waar
voor men methoden en toestellen ge
noeg had.
In 1934 ging er een voorstudie aan
vooraf, in 1936 promoveerde hij, zo
als gezegd, te Freiburg op de door
hem uitgedachte methode, die van
zelfsprekend in de loop der jaren
voor wat betreft de inrichting van
het model steeds werd verbeterd.
Dat ir. Beuken daartoe de gelegen
heid kreeg, was te dank aan zijn
verbinding met de P.L.E.M. maar
ook met het sinds 1932 daaraan ver
bonden Elektro-wa rmtelaboratorium,
waarvan prof. ir. Gelissen de oprich
ter was en waarmee deze de bedoe
ling had het gebruik in allerlei in
dustrieën van de door de elektrische
stroom opgewekte warmte (in plaats
van die door kolen, gas of olie) te
bevorderen. Ook dat was op zichzelf
al een zuidelijk initiatief, dat wel
eens meer dan voorheen de aan
dacht mocht trekken en dat een groot
aantal kleine en grote industrieën,
vooral in Limburg, tot technisch en
economisch voordeel heeft gestrekt.
Uit die Maastrichtse stichting
groeide in 1934 het „Nederlands in
stituut voor elektro-warmte en elek-
tro-chemie" met nieuwe laboratoria
te Amsterdam, Arnhem en Utrecht.
Het was een voorbeeld voor het op
richten van dergelijke instellingen in
verschillende landen van Europa. En
zo kon het niet uitblijven, of het eer
ste internationale congres tot bestu
dering der aanhangige wetenschappe.
lijke vraagstukken vond in Neder
land plaats (1936 Scheveningen) en
het tweede na de tweede wereld
oorlog ook in ons land (1947 Sche
veningen)
Ir. Beuken als voornaamste mede
werker in dit Maastrichtse weten
schappelijk milieu (wat ook blijkt uit
de twintigtallen publikaties van zijn
hand al of niet met anderen), kreeg
op deze wijze volop gelegenheid zijn
eenmaal in 1936 ontworpen denkbeeld
te bevorderen. En zo is het verklaar
baar, dat het „Beukenmodel" een
internationale spreiding kreeg (bijna
steeds onder zijn naam), die de
wetenschappelijke faam van Neder
land ten goede kwam.
De bibliotheek van de T.H.S. te
Delft heeft een tentoonstelling geor
ganiseerd van alle bekende Neder
landse en buitenlandse publikaties
(meer dan 200 stuks) op dit gebied
verschenen.
B.o.Z. Ir. J,