Met
werd
Spoetnik I (oktober 1957)
ruimtevaart ingezet F
STANDDAARBUITENS E VLASSERS
VERRICHTEN GRONDWERK
Brullend de
Het tijdperk der geleide projectielen II
Ook voetbalamateurs maakten de
nodige plannen bij....
SS™!1: ie baan «ra de aardei
kosmische straling
lanceren kunstmaan
Waarom eerste kunstmaan
in het niet verdween
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 7 MAART 1958
CRISIS BEREIKT EEN HOOGTEPUNT
Overleg over hun toekomst
met verschillende instanties
„Britannia" te vaak
naar de werf?
verdwijnen met
Eerste Klas
Tweede Klas
J Voorbeschouwingen j
Derde Klas
Vierde Klas
Constructie van
de V-2
- óm van die goeie jonge (7.4C) niet té s#.tqken
In- en uitvoer
van Benelux
(Van onze speciale verslaggever).
Het gemeentebestuur van Standdaarbuiten heeft kans gezien veertig
kleine vlassers onder te brengen in de gemeentelijke sociale werkvoor
ziening. Een groep van deze vlassers was woensdagmorgen aan het werk
in Noordhoek, waar een terrein nabij de kerk wordt geëgaliseerd, zodat
er een speeltuin kan worden gemaakt.
„Wij zijn het gemeentebestuur erg dankbaar, dat wij werk hebben ge
kregen. Het spreekt echter vanzelf, dat deze werkgelegenheid slechts
van tijdelijke aard kan zijn en géén oplossing geeft van de problemen,
waarmee wij te maken hebben, want wij zullen toch moeten probe
ren onze bedrijven weer op gang te brengen", zo zeiden de vlassers, die
het zeer op prijs stelden, dat hun problemen in de aandacht van een groot
publiek werden gebracht.
zieningsregeling om daardoor te
trachten de kleine vlassers hun be
drijfskapitaal te doen behouden. „Het
is echter duidelijk, dat wij van de f 45
f 46, die wij nu per week verdienen
onze gezinnen niet kunnen onderhou
den. Wij teren toch in op ons be
drijfskapitaal, zij het dat het wat
langzamer gaat."
Een van de oudere vlassers bracht
in het midden, dat tijdens een voor
oorlogse periode door de regering een
Verwerkingspremie werd gegeven, „Als
ik het goed heb, kregen wij een ver
werkingspremie van twaalf cent per
kilo. Een dergelijke regeling zou weer
in het leven moeten worden geroepen
willen onze bedrijven worden gered.
In Frankrijk worden de vlassers toch
ook gesteund. Onze groep is echter
maar klein", zo zei de oudere vlasser
enigszins bitter.
Overleg
Aan de oplossing van de pro
blemen van de Staddaarbuiten-
se vlassers wordt op het ogen
blik op meerdere fronten aan
dacht besteed. Of dit overleg
tot enig resultaat zal leiden is
nog niet bekend. De vlassers
durven derhalve nog geen ver
wachtingen koesteren.
De betrokken instanties staan uiter
aard voor een moeilijke kwestie.
„Wij hadden nooit durven dromen
nog eens terreinen te moeten egalise
ren", besloten de vlassers.
at- i j De crisis in de vlasnijverheid be-
IXlCtS (lClïl lOJ 611reikt een hoogtepunt voor de vlas
sers van Standdaarbuiten-Noord-
De vlassers, die niets dan lof had
den voor de wijze waarop het ge
meentebestuur voor hen werkt, spra
ken openhartig over hun problemen.
Zij vertelden over de dumping van de
vlasmarkt door Rusland. Zij herinner
den aan het vlascongres te Cannes in
Frankrijk, waar de internationale
vlasfederatie probeerde de Russische
dumping in te perken. Door de hals
starrige houding van Engeland mis
lukte de poging de hoeveelheden Rus
sisch vlas op de Westeuropese mark
ten te doen verminderen. De gevol
gen van deze internationale „politie
ke" handel drongen door tot Stand
daarbuiten, waar honderdvijftig
kleine vlassers in moeilijkheden kwa
men, want hun produkt kreeg geen
afzet meer, tenzij voor prijzen, waar
voor zij onmogelijk kunnen werken.
,.Ik héb momenteel 10.000 kilo ge
reept vlas in mijn schuur zitten,, zei
een van de vlassers. „Ik zou waar
achtig niej weten tegen welke rede
lijke prijs ik m'n produkt op de markt
zou kunnen brengen. Zou ik mijn ar
beidskracht ter verdere verwerking
in het vlas gaan steken, dan zou ik
per uur misschien een kwartje kun
nen gaan verdienen. Daarvoor moet
ik hartelijk bedanken".
hoek, die zich momenteel bezighou
den met het egaliseren van een ter
rein. Men ziet de vlassers op de
foto aan de slag!
„In de duurste na-oorlogse periode
bracht het vlaslint vijf gulden per
kilo op", aldus een volgende stem
„Men zou juichen als men op de dag
van vandaag een daalder per kilo zou
krijgen. Die prijs is reeds allerminst
rendabel".
„Als wij niet geholpen worden gaan
onze bedrijven naar de knoppen", be
toogde weer een andere vlasser. Hij
zei, dat het gemeentebestuur de kleine
vlassers onderbracht in de werkvoor-
Twee Labour-afgevaardigden heb
ben in het Britse Lagerhuis kritiek
laten horen op de huns inziens te
frequente bezoeken van het Britse
koninklijke jacht Britannia waar
mee het Engelse koningspaar ook
ons land zal bezoeken aan repa-
ratiewerven. De boot was pas in
1954 gebouwd en werd slechts een
keer of drie per jaar gebruikt, aldus
de afgevaardigden Fern Yhough en
Shinwell. Een financieel expert van
de admiraliteit onthulde dat er reeds
voor een 430.000 pond sterling repa
raties aan het schip waren verricht,
maar hij wees erop dat het niet
slechts voor ontspanning van het ko
ninklijk gezin diende, maar dikwijls
ook voor officiële buitenlandse reizen
van de vorstin.
(Advertentie)
Ruimtevaart een toverwoord, nog niet zo lang geleden in
fantastische boeken beschreven als iets van een verre
ook dit deel af en start de laatste
motor, die het bovenste gedeelte van
de oorspronkelijke raket op de plaats
van bestemming brengt.
Deze raket is veel kleiner dan de
eerste, omdat zij veel minder energie
behoeft te ontwikkelen.
Onze medewerker ver.
volgt hiernaast zijn popu-
laire verhandeling over J
ruimtevaart. Hij behandelt J
hier het lanceren van de j
eerste kunstmaan de Spoet. j
J nik, die inmiddels in de
eieaen in t 7 j
is nu reeds iets waarover men dagelijks spreekt en schrijft.
Exponent van de uiterst stormachtige ontwikkeling van de
techniek.
Eeuwenlang sliep de mensheid na Griekenlands bloei De Re
naissance bracht ten dele een opleving van de wetenschappen,
inzonderheid de natuurwetenschappen met enkele fundamentele baan om de aarde kan beginnen. De
wetten en ontdekkingen denken we aan Newtons zwaarte- kunstmaan moet opgesloten zijn aan-
i i- gezien zij anders tijdens de tocht door
kracht- en aantrekkingskracht-wet, aan de wet van actie-reactie, de dichtere lagen van de dampkring
het beeld van het heelal door Gallileï gegeven, die tot de conclu- zou verbranden.
sie kwam dat de aarde om de zon draaide en niet omgekeerd
maar feitelijk is dat nog niets vergeleken bij de stormachtige ont- blijven ronddraaien, maar tengevolge Jet* is "de kuUTmaarT zo' gelanceerd
- .1 -I V-./~v/-.rr+o f7Ü Viof in lilTOVQt a. re i O A
Eenmaal op de juiste hoogte geko
men en in de juiste richting. dat is
dus de van te voren vastgestelde
baan wordt door een mechanisme
de in de rakettop opgesloten kunst
maan vrijgemaakt, die dan haar
Indien de ruimte totaal leeg zou
zijn, kon die kunstmaan voor altijd
Het is nu bekend, dat de eerste
kunstmaan aldus aan haar einde is
gekomen.
Aanvankelijk cirkelde deze maan
op ongeveer 900 km hoogte met een
snelheid van meer dan 28.000 km per
uur en volbracht een omloop in om
streeks 96 minuten, ofwel 15 omwen
telingen per dag. Dit is niet zo maar
een toevallige uitkomst, nee, met op-
wikkeling van de laatste vijftig, en wel zeer speciaaal van de
laatste tien jaren.
De stoommachine bestond al, toen
tegen het einde van de vorige eeuw
de radiotelegrafie, de benzine- en
dieselmotoren hun intrede deden.
Het begin van de twintigste eeuw
verwezenlijkte Leonardo da Vinci's
droom door de uitvinding van het
vliegtuig.
Zeppelins vliegen rond. De eerste
raketten, experimentele eenlingen,
doen hun intrede. De radio wordt be
kend. met 't begin der dertiger jaren
verschijnt de televisie. 1938 brengt
de eerste experimentele straalvlieg
tuigen, gevolgd door de radar enkele
jaren later.
In 1944 donderden de eerste ballis
tische projectielen neer op Londen,
een jaar later maken twee atoom
bommen een einde aan de tweede
wereldoorlog. Drie jaren later is de
hellebom, de waterstofbom een feit
geworden. De atoombom is nog
een lucifer vergeleken daarbij. Kern
splitsing is al bijna klassiek, kern
vorming verkeert in een vergevor
derd stadium van verwerkelijking.
Plotseling wordt dan het tijdperk
van de ruimtevaart geopend, defini
tief en onomstotelijk: 3 oktober 1957.
De toekomst is begonnen, 't Eerste
door mensenhanden vervaardigde
tuig is het heelal ingeslingerd en vol
bracht drie maanden lang een kring
loop, zoals de maan rond de aarde.
Dat is mogelijk geworden door de
raket, die heden ten dage in een ver
ontwikkeld stadium verkeert.
Momenteel hebben we daarin 't
enige apparaat, dat de ruimtevaart
mogelijk maakt. De ruimtevaart
staat nog in de kinderschoenen. Tal
loos zijn de problemen die op een
oplossing wachten, op natuurkundig,
De voetbal-amateurs treden morgen met meer dan gewone gre
tigheid binnen de lijnen, want het lieve weer van de laatste weken
haalde een streep door alle plannen, die ze hadden gemaakt.
Waarschijnlijk zijn er in de loop van deze week nog de nodige
plannen bij gemaakt, zodat het zondag weer bijzonder hard zal
daveren.
De „Jupiter-C" van het
Amerikaanse leger, die de J
maan in haar baan moest
brengen, even na de start, die S
bijzonder vlot verliep. Ondanks
ae schijnbaar feilloze werking
ij,1?" raket, is de „Explorer t
2 zoek....
De rivalen, die elkaar in de eerste
klas C de eerste plaats betwisten,
zullen wel helemaal „heet" voor de
dag komen. Ze hebben het Roosen-
daalse Alliance langs zich heen zien
flitsen en zullen alles in het werk
stellen om het zo schielijk verloren
terrein te herwinnen.
Dat zal ze overigens niet glad zit
ten, want Alliance trekt naar Mau-
rits en staat daar zo duidelijk op
winst, dat heel het voetbalpubliek
naar adem zou happen als het anders
uitviel. Een deel van de concurren
tie heeft in ieder geval grotere zor
gen. De Spechten zit huiverend te
wachten op de komst van Vlissingen,
dat zijn oude faam terug wil en voor
de zwaarste tegenstand zal zorgen.
Een Zeeuwse zege ligt zeker niet bui
ten de lijn van de verwachtingen en
dat zou behalve vreugde in Vlissingen
óók de nodige vrolijkheid in Roosen-
deel brengen. Zeeuwse winst zou na
melijk meteen grotere voorsprong
voor Alliance betekenen. Alleen SC
Emma, dat de tweede plaats bezet,
blijft dan nog gevaarlijk volgen, want
die ploeg wint vermoedelijk met het
grootste gemak van rode lantaarn
drager Kimbria. Het kan dus licht
zó zijn, dat na zondag nog slechts
twee ploegen de standenlijst aan
voeren. Een andere rivaal, die in het
tweede' gelid volgt, blijft „thuis".
MOC hoeft namelijk niet te spelen
en men zal dus even geduld moeten
hebben om te kunnen vaststellen of
het Bergen op Zoomse „geheime wa
pen", dat Sjef Verpaalen heet, nog
voor bijzondere dingen zal kunnen
zorgen.
In deze afdeling gaat Brabantia
voorts een nederlaag halen bij Box
tel en zal Valkenswaard de handen
vol hebben aan het bezoekende Roer
mond.
In de tweede klas A maakt Kaats
heuvel zich op om te gaan kijken
naar de plaatselijke derby tussen
Uno Animo en DESK.
Om het helemaal spannend te hou
den. zijn de ploegen blijkens de stan
denlijst behoorlijk aan elkaar ge
waagd. Maar zelfs als dat niet zo
was zou een prognose moeilijk zijn,
omdat er in derby's allerlei onver
wachte dingen plegen te gebeuren.
De man, die kan zeggen hoe het af
loopt, moet iedere week de voetbal
toto kunnen winnen. En zo'il man is
er, bij ons weten, niet.
Boxmeer gaat het TOP lastig ma
ken, al zullen de gasten wel op hun
tellen moeten passen. Leider Schijn-
del zal tegen het bezoekende Veloc
niet al te veel moeite hebben, terwijl
Taxandria zich niet zal laten bang
maken door de visite van rode lan
taarndrager JVC.
Ook in de tweede klas B wacht
een historisch gegroeide derby. Dat
is de wedstrijd tussen Rood Wit en
leider Internos. Er treden hier
eveneens elftallen binnen de lijnen,
die elkaar geen duimbreed toege
ven, zeker niet als het tegen elkaar
Voetballievend Nederland heeft
zondag het programma te goed,
dat vorige week in zijn geheel
werd afgelast. De voorbeschou
wing over het betaalde voetbal
'i had toen reeds een plaats in onze
krant gekregen. Dat van de ama
teurs volgt hiernaast.
gaat. De Ettenaren hebben hun
punten hard nodig, maar daar zul
len de Rood Witten zich in hun ge
rechtvaardigde zucht naar een
roemvolle overwinning wel niet
veel van aantrekken.
Het wordt dus een interessant duel
met al even onbestemde afloop. TSC
krijgt Roosendaal op visite. Het zal
wel niet helemaal gerust zijn op de
afloop, want de Roosendalers staan
bekend om hun onverhoedse aanval
len, maar van de andere kant is de
tweede plaats van de Oosterhouters
hen waarschijnlijk lief genoeg om
voor de beide punten te willen vech
ten. Corn Boys gaat zonder veel il
lusies naar Sarto. RAC-Middelburg
wordt een dubbeltje op zijn kant.
De Rijenaren zullen de toejuichingen
van het eigen publiek dubbel en
dwars nodig hebben om de winst in
eigen huis te houden.
In de derde klas B worden slechts
twee wedstrijden gespeeld. Geweldig
belangrijk voor de topplaatsen zijn
de duels niet, maar dat GW zich te
gen Heusden tot het uiterste zal in
spannen om heel ver van de laatste
plaats te komen is zeker en dat St.-
Michielsgestel aan VOAB een
„kwaaie" heeft is eveneens zonder
meer duidelijk. Toch nog belangwek
kend voetbal genoeg dus in deze af
deling.
Veerse Boys krijgt als leider in de
derde klas C voorlopig de kans om
van concurrent VES weg te lopen,
want het staat duidelijk op winst
tegen het bezoekende RKC, terwijl
VES thuis moet blijven. RWB krijgt
een lastige bezoeker aan SCO, dat
de laatste tijd weer agressief uit de
hoek pleegt te komen. Dongen zal
zijn ereplaats in de standenlijst moe
ten verdedigen bij Virtus, een opgave
die de Dongenaren wel is toever
trouwd. Een fanatiek duel rond de
laatste plaats wordt Gudok-Hierony-
mus, dat de thuisclub wellicht dank
zij een heleboel toejuichingen van de
supporters tot een goed einde weet
te brengen.
Volgt de derde klasse D waarin
Terneuzen en Zierikzee verwoed om
het bezit van de eerste plaats vech
ten. Beide koplopers hebben een
zware opgave voor de boeg. Welis
waar staat Terneuzen er in de stan
denlijst beter voor dan het bezoe
kende METO, maar men weet nooit,
wat een ploeg van dat formaat alle
maal kan en bij Zierikzee-RCS is het
van hetzelfde laken een pak. Overi
gens hebben de leiders in ieder geval
chemisch, technisch en niet te verge
ten op medisch gebied.
Eenmaal buiten de dampkring
staan we gesteld voor de problemen
van het luchtledige, het zwa arte-
krachtloze. Daarbij treden tempera-
tuursomstandigheden op, die wij op
aarde niet kennen en die wij slechts
kunnen gissen. Er heerst een sterke
ultraviolette straling, die wij niet
van de op die hoogte, zij het in uiterst
geringe mate aanwezige afmosfèer,
zal zij een wrijving ondervinden, die
haar snelheid iets afremt.
Het gevolg is, dat het maantje
iets zal vallen, maar dan wordt ten
gevolge van het vallen, de snelheid
weer iets groter.
Doordat echter dan de atmosfeer
op de door de val afgenomen hoogte
weer iets dichter is geworden, zal
zich hetzelfde weer herhalen, maar
dan in versterkte mate, en dat gaat
dat zij 15 rondgangen per 24 uur
maakte, terwijl de aarde in die tijd
éénmaal om haar as wentelde.
Daarbij was de richting van de
kunstmaan tegengesteld aan die van
de aarde. Het gevolg van een en an
der was, dat de kunstmaan over
praktisch elk punt van de aarde
kwam in één etmaal.
De hoogte van de eerste Spoetnik
nam eerst langzaam af, dan in steeds
toenemende mate. Tegelijk werd de
snelheid groter en bijgevolg de om-
kunnen verdragen, en waartegen we zo door, totdat de atmosfeer zo dicht jooptijd kleiner. Na drie maanden en
1.1...JT7S - J J -J r\ It-hï-i o t-m OOM n IA 1
het voordeel van' eigen grond. Zeelan-
dia-Zeeland Sport wordt een gevecht
in het tweede gelid, dat in feite pre
cies hetzelfde is. Misschien brengt
ook hier het geroep van de eigen
kijkers redding. Rest nog ODIO-
RKFC, waarin de winst wel thuis zal
blijven, tenzij de gasten stiekem ge
weldige plannen hebben gemaakt en
die ook tot uitvoering weten te bren
gen.
Ook in de vierde klas-afdelingen
heeft men vorige zondag niet veel
beleefd. Het zal (hopelijk) dit week
einde anders zijn. In de vierde klas
E met name kan men genoeg sen
satie verwachten bij RKTVV-Hilva-
ria, welk duel beslissend is voor de
bezetting van de eerste plaats.
De RKTW-ers zullen het terrein
voordeel ten volle moeten uitbuiten
om (eindelijk) van 'n lastige concur
rent af te komen, maar of dat vol
doende is, blijft zeer de vraag.
Nieuwkuik krijgt het vermoedelijk
gemakkelijker tegen het bezoekende
Oirschot Vooruit, terwijl ZIGO zijn
supporters evenmin de desillusie van
een nederlaag tegen Velocitas mag
bezorgen. Ons Vios heeft de beste
papieren tegen Wit Zwart, dat op vi
site komt en TAC moet van SVG
kunnen winnen.
RKVVU is, vooral zondag, een be
langrijke ploeg in de derde klas F.
Het kan tegen het bezoekende Made-
se Boys voor een sensatie van ge
weld zorgen door er van te winnen.
Als dat gebeurt (hetgeen natuurlijk
geen kwestie van een-twee-drie is)
lacht leider Gilze zich wild, want het
betekent dan voorsprong op zijn ern
stigste rivaal, temeer nog daar de
Gilzenaren duidelijk op winst staan
bij TVC. De stedelijke derby Breda-
Boeimeer wordt eveneens de moeite
waard, want hier willen twee elftal
len niet zo zeer vechtën om positie
verbetering dan wel om de eer el
kaar de nederlaag toe te brengen.
Als de Breda-kijkers hard genoeg
roepenMaar zelfs dan is de uit
slag ongewis, omdat ook hier de fac
toren van de derby-sfeer meespreken.
Dat DEVO zal proberen om Groen
Wit er onder te houden staat als een
paal boven water, want bij een over
winning zou ook deze club praktisch
zeker het degradatiegevaar zijn ont
lopen. Maar de Bredanaars denken
er precies hetzelfde over en hebben
bovendien nog revancheplannen voor
de nederlaag in Bosschenhoofd, zo
dat het er aardig spannen kan.
Ook in de vierde klas G gaan
slechts twee wedstrijden door. Opper
machtig leider Steenbergen ontvangt
De Schutters, waarmee het niet veel
moeite mag hebben, terwijl Halste-
ten visite krijgt van Kaaise Boys,
waarvan het redelijkerwijs gesproken
met de nodige goede wil ook moet
kunnen winnen.
Tot slot volgt de vierde klasse H,
de ,,pur sang" Zeeuwse afdeling,
waarin alle geweldige dingen ook nog
niet zijn gebeurd.
Leider Yerseke krijgt zondag de
kans zich een beetje verder van naas
te concurrent Clinge te ontdoen, want
Clinge speelt niet. terwijl Yerseke
tegen het bezoekende RIA zich uiter
aard de kaas niet van het brood laat
eten. Oostburg ziet zich tegen Aar
denburg de zware opgave gesteld
om de laatste plaats kwijt te raken,
hetgeen de Oostburgers niet zal mee
vallen. Luctor krijgt een lastig be
zoeker in de vorm van Hansweertse
Boys. Sluiskil zal met knikkende
knieën naar Breskens reizen, want
daar heeft de ploeg nog niet zo maar
gewonnen.
ons beschermen moeten. En wat we
ten we eigenlijk van de kosmische
straling, waarvan we menen, dat zij
zeer gevaarlijk voor ons is
Hoe staat het met de in de ruirrfte
rondvliegende meteorieten
Intussen is reeds gebleken, dat deze
veel minder te betekenen hebben
dan oorspronkelijk gemeend.
Het merendeel bestaat uit stofdeel
tjes, en grotere, gevaarlijke stenen
vliegen vrij zeldzaam rond.
Voorts heeft de Explorer reeds ge
openbaard, dat ook de kosmische
straling veel minder groot is, dan
oorspronkelijk werd verwacht, nl. ca.
12 x zo sterk als die, welke op het
aardoppervlak wordt gevoeld en daar
uiterst zwak is.
Alle voorwerpen op aarde zijn on
derhevig aan de zwaartekracht. Ook
een omhooggeschoten raket zal gedu
rende haar vlucht die kracht, die
haar naar beneden trekt, ondervin
den.
Deze kracht neemt echter met 't
kwadraat van de afstand raket - aar-
demiddelpunt af, en zal dus, naarma
te de raket hoger komt, steeds klei
ner worden.
Het is niet moeilijk de energie te
berekenen, die nodig is, om een voor
werp van een bepaald punt, gelegen
binnen de zwaartekrachtssfeer van
de aarde, buiten de invloedssfeer van
de aardse aantrekking te brengen,
dus naar een in het oneindige gelegen
punt, want daar is de aantrekkings
kracht van de aarde gelijk nul.
Geeft men nu aan het betreffende
voorwerp, b.v. een raket, deze ener
gie in de vorm van bewegingsenergie
mee, dan komt men tot de slotsom,
dat aan een op het aardoppervlak op
gestelde raket, een snelheid de zo
genaamde ontsnappingssnelheid
van 11,2 km per seconde ofwel 40.320
km per uur moet worden gegeven. Zij
zal dan niet meer op de aarde te
rugkeren.
Bestudering van de hemellichamen
en de natuurkundige wetten, waaraan
deze voldoen, leren ons, dat een li
chaam in het zwaartekrachtsveld van
de aarde een cirkelvormige baan kan
doorlopen, indien we op de gewenste
hoogte evenwicht kunnen maken tus
sen middelpuntvliedende- en aantrek
kingskracht.
Het lichaam moet dan een omloop
snelheid meekrijgen, die op 500 km
hoogte ongeveer 8 km per sec. be
draagt.
Om een kunstmaan te lanceren
moet gebruik gemaakt worden van
een raket, die een aanvangssnelheid
van 8 tot 11 km per seconden heeft.
Naarmate de raket hoger komt, is
voor dezelfde snelheid minder ener
gie nodig. Men moet in staat zijn de
ze snelheid ineens aan de raket mee
te delen, ofwel zijn toevlucht nemen
tot een zgn. meertrapsraket, in feite
bestaande uit twee of drie trappen.
Men kan deze het beste beschouwen
als twee of drie achter elkaar ge-'
schakelde raketten, waarvan de voor
ste alleen een neus heeft.
De achterste of onderste raket, die
de meeste kracht möet ontwikkelen,
is de grootste.
Als de brandstof daarin verbruikt
is, wordt dit gedeelte afgeworpen,
waarbij automatisch de tweede raket
motor in werking treedt.
Is ook deze uitgewerkt, dan valt
is geworden, dat de kunstmaan, die
immers met een zeer hoge snelheid
rondcirkelt, door de wrijving gaat
gloeien en tenslotte smelt en in gas
op ;aat.
vier dagen was de maan zover ge
daald, dat zij in de dichtere lagen
verbrandde, op rond 200 km hoogte.
D. J. J. S.
(Advertentie)
Afgebeeld ziet u hier 'n Duitse
V-2, de voorloper van de moderne
door middel van vloeibare brand
stof voortgestuwde geleide projec
tielen.
Deze tekening geeft in werke
lijkheid weer: het ontwerp voor
een door Herman Oberth tientallen
jaren vroeger ontworpen ruimte
raket.
Van boven naar beneden ziet
men allereerst de neusruimte waar
de bestuurs- en controle-appara-
tuur benevens de explosieven wa
ren aangebracht.
Daaronder volgt de grote tank
met de vloeibare zuurstof en de
grote tank met de brandstof, een
mengsel van 75 pet. alcohol en 25
die goeie ouwe
BLANKENHEYM
(met de baard)
heeft de sleutel van de gezelligheid
pet. water, beide met een inhoud
van ruim 2000 liter. Door middel
van twee buisleidingen wordt de
inhoud van de tanks met behulp
van pompen die op hun beurt aan
gedreven worden door een d.m.v.
waterstofperoxyde gedreven stoom
turbine via een automatisch ge
regeld kleppensysteem naar de
verbrandingskamer geleid.
De verbrandingskamer moet een
speciale vorm hebben om de uit
stroomsnelheid van de gassen
maximaal te doen zijn terwijl haar
eigen afmetingen zo klein moge
lijk dienen te zijn onder de ge
geven voorwaarden. De trechter
vormige uitlaat valt op. De alcohol
treedt langs de zijkanten de kamer
binnen, de zuurstof langs de voor
zijde.
Aldus wordt de alcohol reeds
voorverhit en zodoende bereikt
men een krachtige alcoholinspui
ting. De uitlaatgassen van de V-2
bereiken een snelheid van om
streeks 7500 km p. u.
De vloeibare zuurstof staat reeds
uit zichzelf onder een grote druk,
de alcohol en de waterstofperoxide
worden door middel van helium
onder druk uit de respectievelijke
tanks geperst. Ook de kleppen en
de stoom-uitlaat worden door he-
lium-druk geregeld.
Helium is veel lichter dan lucht
en reageert zelf niet mede zodat
het deze functies veilig vervult.
De waterstofperoxyde komt in een
kleine stoomgenerator, waar zij in
zuurstof en waterdamp overgaat
en dus meer energie oplevert, dan
wanneer men water had gebruikt.
Een centraal gelegen turbine drijft
de twee schoepenradpompen in de
buisleidingen van brandstof en
zuurstof.
In 1937 werd het project van
de Jonge Wernher von Braun uit
gevoerd, dat bestond in de ver
wezenlijking van een basis te Pee-
nemunde, een afgelegen plaatsje
aan de Oostzee, de geboorteakte
van het tijdperk van de geleide
projectielen met de V-2, de eerste
supersonische raket van de ge
schiedenis. Zij was 12 meter lang,
droeg een gewicht van 1000 kilo,
bereikte een snelheid van 5600 km
per uur en een hoogte van 80 km
op het toppunt van haar baan.
Het vermogen van de raketmotor
in pk was viermaal dat van de
Queen Mary, het grootste schip
ter wereld. Haar breedte was iets
meer dan 1,5 m.
Gedurende de oorlog werden er
6000 V-2's gefabriceerd, waarvan
er 3600 naar de geallieerden wer
den afgevuurd. Na de capitulatie
van Duitsland werden mensen en
materiaal van de raketcentra voor
al naar de Sovjet-Unie. en de Ver
enigde Staten weggevoerd. Met
buitgemaakte V-2's begonnen de
V.S. in 1946 een hele serie proef
nemingen, in de loop waarvan een
tweetraps raket, de V-2-Corporal,
een hoogte van 400 km bereikte.
De Russen, die nota bene met me
dewerking van de V.S. de plannen
voor een intercontinentale raket
uit Nordhausen in handen kregen,
perfectioneerden de V-2, en daar
mede begon de huidige ontwikke
ling van de geleide projectielen die
ertoe hebben bijgdragen de eerste
kunstmaan te lanceren.
De waarde van de invoer in de
Benelux uit derde landen bedroeg in
het jaar 1957 23.939 miljoen, terwijl
Benelnx voor een waarde van
19.271 miljoen naar derde landen
uitvoerde. Het dekkingspercentage
bedroeg 80,5 pet.
De in- en uitvoercijfers van het
jaar tevoren bedroegen 22.285 mil
joen en 18.717 miljoen, dekkingsper
centage 84,0 pet.
De intra-Beneluxhandel gaf in het
jaar 1957 het volgend beeld te zien:
invoer in de B.L.E.U. uit Nederland
1.846 miljoen, invoer in Nederland
uit de B.L.E.U. 2.816 miljoen. De
overeenkomstige cijfers van het voor
afgaande jaar waren 1.624 miljoen
en 2.680 miljoen.