Met werd Spoetnik I (oktober 1957) ruimtevaart ingezet F STANDDAARBUITENS E VLASSERS VERRICHTEN GRONDWERK Brullend de Het tijdperk der geleide projectielen II Ook voetbalamateurs maakten de nodige plannen bij.... SS™!1: ie baan «ra de aardei kosmische straling lanceren kunstmaan Waarom eerste kunstmaan in het niet verdween DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 7 MAART 1958 CRISIS BEREIKT EEN HOOGTEPUNT Overleg over hun toekomst met verschillende instanties „Britannia" te vaak naar de werf? verdwijnen met Eerste Klas Tweede Klas J Voorbeschouwingen j Derde Klas Vierde Klas Constructie van de V-2 - óm van die goeie jonge (7.4C) niet té s#.tqken In- en uitvoer van Benelux (Van onze speciale verslaggever). Het gemeentebestuur van Standdaarbuiten heeft kans gezien veertig kleine vlassers onder te brengen in de gemeentelijke sociale werkvoor ziening. Een groep van deze vlassers was woensdagmorgen aan het werk in Noordhoek, waar een terrein nabij de kerk wordt geëgaliseerd, zodat er een speeltuin kan worden gemaakt. „Wij zijn het gemeentebestuur erg dankbaar, dat wij werk hebben ge kregen. Het spreekt echter vanzelf, dat deze werkgelegenheid slechts van tijdelijke aard kan zijn en géén oplossing geeft van de problemen, waarmee wij te maken hebben, want wij zullen toch moeten probe ren onze bedrijven weer op gang te brengen", zo zeiden de vlassers, die het zeer op prijs stelden, dat hun problemen in de aandacht van een groot publiek werden gebracht. zieningsregeling om daardoor te trachten de kleine vlassers hun be drijfskapitaal te doen behouden. „Het is echter duidelijk, dat wij van de f 45 f 46, die wij nu per week verdienen onze gezinnen niet kunnen onderhou den. Wij teren toch in op ons be drijfskapitaal, zij het dat het wat langzamer gaat." Een van de oudere vlassers bracht in het midden, dat tijdens een voor oorlogse periode door de regering een Verwerkingspremie werd gegeven, „Als ik het goed heb, kregen wij een ver werkingspremie van twaalf cent per kilo. Een dergelijke regeling zou weer in het leven moeten worden geroepen willen onze bedrijven worden gered. In Frankrijk worden de vlassers toch ook gesteund. Onze groep is echter maar klein", zo zei de oudere vlasser enigszins bitter. Overleg Aan de oplossing van de pro blemen van de Staddaarbuiten- se vlassers wordt op het ogen blik op meerdere fronten aan dacht besteed. Of dit overleg tot enig resultaat zal leiden is nog niet bekend. De vlassers durven derhalve nog geen ver wachtingen koesteren. De betrokken instanties staan uiter aard voor een moeilijke kwestie. „Wij hadden nooit durven dromen nog eens terreinen te moeten egalise ren", besloten de vlassers. at- i j De crisis in de vlasnijverheid be- IXlCtS (lClïl lOJ 611reikt een hoogtepunt voor de vlas sers van Standdaarbuiten-Noord- De vlassers, die niets dan lof had den voor de wijze waarop het ge meentebestuur voor hen werkt, spra ken openhartig over hun problemen. Zij vertelden over de dumping van de vlasmarkt door Rusland. Zij herinner den aan het vlascongres te Cannes in Frankrijk, waar de internationale vlasfederatie probeerde de Russische dumping in te perken. Door de hals starrige houding van Engeland mis lukte de poging de hoeveelheden Rus sisch vlas op de Westeuropese mark ten te doen verminderen. De gevol gen van deze internationale „politie ke" handel drongen door tot Stand daarbuiten, waar honderdvijftig kleine vlassers in moeilijkheden kwa men, want hun produkt kreeg geen afzet meer, tenzij voor prijzen, waar voor zij onmogelijk kunnen werken. ,.Ik héb momenteel 10.000 kilo ge reept vlas in mijn schuur zitten,, zei een van de vlassers. „Ik zou waar achtig niej weten tegen welke rede lijke prijs ik m'n produkt op de markt zou kunnen brengen. Zou ik mijn ar beidskracht ter verdere verwerking in het vlas gaan steken, dan zou ik per uur misschien een kwartje kun nen gaan verdienen. Daarvoor moet ik hartelijk bedanken". hoek, die zich momenteel bezighou den met het egaliseren van een ter rein. Men ziet de vlassers op de foto aan de slag! „In de duurste na-oorlogse periode bracht het vlaslint vijf gulden per kilo op", aldus een volgende stem „Men zou juichen als men op de dag van vandaag een daalder per kilo zou krijgen. Die prijs is reeds allerminst rendabel". „Als wij niet geholpen worden gaan onze bedrijven naar de knoppen", be toogde weer een andere vlasser. Hij zei, dat het gemeentebestuur de kleine vlassers onderbracht in de werkvoor- Twee Labour-afgevaardigden heb ben in het Britse Lagerhuis kritiek laten horen op de huns inziens te frequente bezoeken van het Britse koninklijke jacht Britannia waar mee het Engelse koningspaar ook ons land zal bezoeken aan repa- ratiewerven. De boot was pas in 1954 gebouwd en werd slechts een keer of drie per jaar gebruikt, aldus de afgevaardigden Fern Yhough en Shinwell. Een financieel expert van de admiraliteit onthulde dat er reeds voor een 430.000 pond sterling repa raties aan het schip waren verricht, maar hij wees erop dat het niet slechts voor ontspanning van het ko ninklijk gezin diende, maar dikwijls ook voor officiële buitenlandse reizen van de vorstin. (Advertentie) Ruimtevaart een toverwoord, nog niet zo lang geleden in fantastische boeken beschreven als iets van een verre ook dit deel af en start de laatste motor, die het bovenste gedeelte van de oorspronkelijke raket op de plaats van bestemming brengt. Deze raket is veel kleiner dan de eerste, omdat zij veel minder energie behoeft te ontwikkelen. Onze medewerker ver. volgt hiernaast zijn popu- laire verhandeling over J ruimtevaart. Hij behandelt J hier het lanceren van de j eerste kunstmaan de Spoet. j J nik, die inmiddels in de eieaen in t 7 j is nu reeds iets waarover men dagelijks spreekt en schrijft. Exponent van de uiterst stormachtige ontwikkeling van de techniek. Eeuwenlang sliep de mensheid na Griekenlands bloei De Re naissance bracht ten dele een opleving van de wetenschappen, inzonderheid de natuurwetenschappen met enkele fundamentele baan om de aarde kan beginnen. De wetten en ontdekkingen denken we aan Newtons zwaarte- kunstmaan moet opgesloten zijn aan- i i- gezien zij anders tijdens de tocht door kracht- en aantrekkingskracht-wet, aan de wet van actie-reactie, de dichtere lagen van de dampkring het beeld van het heelal door Gallileï gegeven, die tot de conclu- zou verbranden. sie kwam dat de aarde om de zon draaide en niet omgekeerd maar feitelijk is dat nog niets vergeleken bij de stormachtige ont- blijven ronddraaien, maar tengevolge Jet* is "de kuUTmaarT zo' gelanceerd - .1 -I V-./~v/-.rr+o f7Ü Viof in lilTOVQt a. re i O A Eenmaal op de juiste hoogte geko men en in de juiste richting. dat is dus de van te voren vastgestelde baan wordt door een mechanisme de in de rakettop opgesloten kunst maan vrijgemaakt, die dan haar Indien de ruimte totaal leeg zou zijn, kon die kunstmaan voor altijd Het is nu bekend, dat de eerste kunstmaan aldus aan haar einde is gekomen. Aanvankelijk cirkelde deze maan op ongeveer 900 km hoogte met een snelheid van meer dan 28.000 km per uur en volbracht een omloop in om streeks 96 minuten, ofwel 15 omwen telingen per dag. Dit is niet zo maar een toevallige uitkomst, nee, met op- wikkeling van de laatste vijftig, en wel zeer speciaaal van de laatste tien jaren. De stoommachine bestond al, toen tegen het einde van de vorige eeuw de radiotelegrafie, de benzine- en dieselmotoren hun intrede deden. Het begin van de twintigste eeuw verwezenlijkte Leonardo da Vinci's droom door de uitvinding van het vliegtuig. Zeppelins vliegen rond. De eerste raketten, experimentele eenlingen, doen hun intrede. De radio wordt be kend. met 't begin der dertiger jaren verschijnt de televisie. 1938 brengt de eerste experimentele straalvlieg tuigen, gevolgd door de radar enkele jaren later. In 1944 donderden de eerste ballis tische projectielen neer op Londen, een jaar later maken twee atoom bommen een einde aan de tweede wereldoorlog. Drie jaren later is de hellebom, de waterstofbom een feit geworden. De atoombom is nog een lucifer vergeleken daarbij. Kern splitsing is al bijna klassiek, kern vorming verkeert in een vergevor derd stadium van verwerkelijking. Plotseling wordt dan het tijdperk van de ruimtevaart geopend, defini tief en onomstotelijk: 3 oktober 1957. De toekomst is begonnen, 't Eerste door mensenhanden vervaardigde tuig is het heelal ingeslingerd en vol bracht drie maanden lang een kring loop, zoals de maan rond de aarde. Dat is mogelijk geworden door de raket, die heden ten dage in een ver ontwikkeld stadium verkeert. Momenteel hebben we daarin 't enige apparaat, dat de ruimtevaart mogelijk maakt. De ruimtevaart staat nog in de kinderschoenen. Tal loos zijn de problemen die op een oplossing wachten, op natuurkundig, De voetbal-amateurs treden morgen met meer dan gewone gre tigheid binnen de lijnen, want het lieve weer van de laatste weken haalde een streep door alle plannen, die ze hadden gemaakt. Waarschijnlijk zijn er in de loop van deze week nog de nodige plannen bij gemaakt, zodat het zondag weer bijzonder hard zal daveren. De „Jupiter-C" van het Amerikaanse leger, die de J maan in haar baan moest brengen, even na de start, die S bijzonder vlot verliep. Ondanks ae schijnbaar feilloze werking ij,1?" raket, is de „Explorer t 2 zoek.... De rivalen, die elkaar in de eerste klas C de eerste plaats betwisten, zullen wel helemaal „heet" voor de dag komen. Ze hebben het Roosen- daalse Alliance langs zich heen zien flitsen en zullen alles in het werk stellen om het zo schielijk verloren terrein te herwinnen. Dat zal ze overigens niet glad zit ten, want Alliance trekt naar Mau- rits en staat daar zo duidelijk op winst, dat heel het voetbalpubliek naar adem zou happen als het anders uitviel. Een deel van de concurren tie heeft in ieder geval grotere zor gen. De Spechten zit huiverend te wachten op de komst van Vlissingen, dat zijn oude faam terug wil en voor de zwaarste tegenstand zal zorgen. Een Zeeuwse zege ligt zeker niet bui ten de lijn van de verwachtingen en dat zou behalve vreugde in Vlissingen óók de nodige vrolijkheid in Roosen- deel brengen. Zeeuwse winst zou na melijk meteen grotere voorsprong voor Alliance betekenen. Alleen SC Emma, dat de tweede plaats bezet, blijft dan nog gevaarlijk volgen, want die ploeg wint vermoedelijk met het grootste gemak van rode lantaarn drager Kimbria. Het kan dus licht zó zijn, dat na zondag nog slechts twee ploegen de standenlijst aan voeren. Een andere rivaal, die in het tweede' gelid volgt, blijft „thuis". MOC hoeft namelijk niet te spelen en men zal dus even geduld moeten hebben om te kunnen vaststellen of het Bergen op Zoomse „geheime wa pen", dat Sjef Verpaalen heet, nog voor bijzondere dingen zal kunnen zorgen. In deze afdeling gaat Brabantia voorts een nederlaag halen bij Box tel en zal Valkenswaard de handen vol hebben aan het bezoekende Roer mond. In de tweede klas A maakt Kaats heuvel zich op om te gaan kijken naar de plaatselijke derby tussen Uno Animo en DESK. Om het helemaal spannend te hou den. zijn de ploegen blijkens de stan denlijst behoorlijk aan elkaar ge waagd. Maar zelfs als dat niet zo was zou een prognose moeilijk zijn, omdat er in derby's allerlei onver wachte dingen plegen te gebeuren. De man, die kan zeggen hoe het af loopt, moet iedere week de voetbal toto kunnen winnen. En zo'il man is er, bij ons weten, niet. Boxmeer gaat het TOP lastig ma ken, al zullen de gasten wel op hun tellen moeten passen. Leider Schijn- del zal tegen het bezoekende Veloc niet al te veel moeite hebben, terwijl Taxandria zich niet zal laten bang maken door de visite van rode lan taarndrager JVC. Ook in de tweede klas B wacht een historisch gegroeide derby. Dat is de wedstrijd tussen Rood Wit en leider Internos. Er treden hier eveneens elftallen binnen de lijnen, die elkaar geen duimbreed toege ven, zeker niet als het tegen elkaar Voetballievend Nederland heeft zondag het programma te goed, dat vorige week in zijn geheel werd afgelast. De voorbeschou wing over het betaalde voetbal 'i had toen reeds een plaats in onze krant gekregen. Dat van de ama teurs volgt hiernaast. gaat. De Ettenaren hebben hun punten hard nodig, maar daar zul len de Rood Witten zich in hun ge rechtvaardigde zucht naar een roemvolle overwinning wel niet veel van aantrekken. Het wordt dus een interessant duel met al even onbestemde afloop. TSC krijgt Roosendaal op visite. Het zal wel niet helemaal gerust zijn op de afloop, want de Roosendalers staan bekend om hun onverhoedse aanval len, maar van de andere kant is de tweede plaats van de Oosterhouters hen waarschijnlijk lief genoeg om voor de beide punten te willen vech ten. Corn Boys gaat zonder veel il lusies naar Sarto. RAC-Middelburg wordt een dubbeltje op zijn kant. De Rijenaren zullen de toejuichingen van het eigen publiek dubbel en dwars nodig hebben om de winst in eigen huis te houden. In de derde klas B worden slechts twee wedstrijden gespeeld. Geweldig belangrijk voor de topplaatsen zijn de duels niet, maar dat GW zich te gen Heusden tot het uiterste zal in spannen om heel ver van de laatste plaats te komen is zeker en dat St.- Michielsgestel aan VOAB een „kwaaie" heeft is eveneens zonder meer duidelijk. Toch nog belangwek kend voetbal genoeg dus in deze af deling. Veerse Boys krijgt als leider in de derde klas C voorlopig de kans om van concurrent VES weg te lopen, want het staat duidelijk op winst tegen het bezoekende RKC, terwijl VES thuis moet blijven. RWB krijgt een lastige bezoeker aan SCO, dat de laatste tijd weer agressief uit de hoek pleegt te komen. Dongen zal zijn ereplaats in de standenlijst moe ten verdedigen bij Virtus, een opgave die de Dongenaren wel is toever trouwd. Een fanatiek duel rond de laatste plaats wordt Gudok-Hierony- mus, dat de thuisclub wellicht dank zij een heleboel toejuichingen van de supporters tot een goed einde weet te brengen. Volgt de derde klasse D waarin Terneuzen en Zierikzee verwoed om het bezit van de eerste plaats vech ten. Beide koplopers hebben een zware opgave voor de boeg. Welis waar staat Terneuzen er in de stan denlijst beter voor dan het bezoe kende METO, maar men weet nooit, wat een ploeg van dat formaat alle maal kan en bij Zierikzee-RCS is het van hetzelfde laken een pak. Overi gens hebben de leiders in ieder geval chemisch, technisch en niet te verge ten op medisch gebied. Eenmaal buiten de dampkring staan we gesteld voor de problemen van het luchtledige, het zwa arte- krachtloze. Daarbij treden tempera- tuursomstandigheden op, die wij op aarde niet kennen en die wij slechts kunnen gissen. Er heerst een sterke ultraviolette straling, die wij niet van de op die hoogte, zij het in uiterst geringe mate aanwezige afmosfèer, zal zij een wrijving ondervinden, die haar snelheid iets afremt. Het gevolg is, dat het maantje iets zal vallen, maar dan wordt ten gevolge van het vallen, de snelheid weer iets groter. Doordat echter dan de atmosfeer op de door de val afgenomen hoogte weer iets dichter is geworden, zal zich hetzelfde weer herhalen, maar dan in versterkte mate, en dat gaat dat zij 15 rondgangen per 24 uur maakte, terwijl de aarde in die tijd éénmaal om haar as wentelde. Daarbij was de richting van de kunstmaan tegengesteld aan die van de aarde. Het gevolg van een en an der was, dat de kunstmaan over praktisch elk punt van de aarde kwam in één etmaal. De hoogte van de eerste Spoetnik nam eerst langzaam af, dan in steeds toenemende mate. Tegelijk werd de snelheid groter en bijgevolg de om- kunnen verdragen, en waartegen we zo door, totdat de atmosfeer zo dicht jooptijd kleiner. Na drie maanden en 1.1...JT7S - J J -J r\ It-hï-i o t-m OOM n IA 1 het voordeel van' eigen grond. Zeelan- dia-Zeeland Sport wordt een gevecht in het tweede gelid, dat in feite pre cies hetzelfde is. Misschien brengt ook hier het geroep van de eigen kijkers redding. Rest nog ODIO- RKFC, waarin de winst wel thuis zal blijven, tenzij de gasten stiekem ge weldige plannen hebben gemaakt en die ook tot uitvoering weten te bren gen. Ook in de vierde klas-afdelingen heeft men vorige zondag niet veel beleefd. Het zal (hopelijk) dit week einde anders zijn. In de vierde klas E met name kan men genoeg sen satie verwachten bij RKTVV-Hilva- ria, welk duel beslissend is voor de bezetting van de eerste plaats. De RKTW-ers zullen het terrein voordeel ten volle moeten uitbuiten om (eindelijk) van 'n lastige concur rent af te komen, maar of dat vol doende is, blijft zeer de vraag. Nieuwkuik krijgt het vermoedelijk gemakkelijker tegen het bezoekende Oirschot Vooruit, terwijl ZIGO zijn supporters evenmin de desillusie van een nederlaag tegen Velocitas mag bezorgen. Ons Vios heeft de beste papieren tegen Wit Zwart, dat op vi site komt en TAC moet van SVG kunnen winnen. RKVVU is, vooral zondag, een be langrijke ploeg in de derde klas F. Het kan tegen het bezoekende Made- se Boys voor een sensatie van ge weld zorgen door er van te winnen. Als dat gebeurt (hetgeen natuurlijk geen kwestie van een-twee-drie is) lacht leider Gilze zich wild, want het betekent dan voorsprong op zijn ern stigste rivaal, temeer nog daar de Gilzenaren duidelijk op winst staan bij TVC. De stedelijke derby Breda- Boeimeer wordt eveneens de moeite waard, want hier willen twee elftal len niet zo zeer vechtën om positie verbetering dan wel om de eer el kaar de nederlaag toe te brengen. Als de Breda-kijkers hard genoeg roepenMaar zelfs dan is de uit slag ongewis, omdat ook hier de fac toren van de derby-sfeer meespreken. Dat DEVO zal proberen om Groen Wit er onder te houden staat als een paal boven water, want bij een over winning zou ook deze club praktisch zeker het degradatiegevaar zijn ont lopen. Maar de Bredanaars denken er precies hetzelfde over en hebben bovendien nog revancheplannen voor de nederlaag in Bosschenhoofd, zo dat het er aardig spannen kan. Ook in de vierde klas G gaan slechts twee wedstrijden door. Opper machtig leider Steenbergen ontvangt De Schutters, waarmee het niet veel moeite mag hebben, terwijl Halste- ten visite krijgt van Kaaise Boys, waarvan het redelijkerwijs gesproken met de nodige goede wil ook moet kunnen winnen. Tot slot volgt de vierde klasse H, de ,,pur sang" Zeeuwse afdeling, waarin alle geweldige dingen ook nog niet zijn gebeurd. Leider Yerseke krijgt zondag de kans zich een beetje verder van naas te concurrent Clinge te ontdoen, want Clinge speelt niet. terwijl Yerseke tegen het bezoekende RIA zich uiter aard de kaas niet van het brood laat eten. Oostburg ziet zich tegen Aar denburg de zware opgave gesteld om de laatste plaats kwijt te raken, hetgeen de Oostburgers niet zal mee vallen. Luctor krijgt een lastig be zoeker in de vorm van Hansweertse Boys. Sluiskil zal met knikkende knieën naar Breskens reizen, want daar heeft de ploeg nog niet zo maar gewonnen. ons beschermen moeten. En wat we ten we eigenlijk van de kosmische straling, waarvan we menen, dat zij zeer gevaarlijk voor ons is Hoe staat het met de in de ruirrfte rondvliegende meteorieten Intussen is reeds gebleken, dat deze veel minder te betekenen hebben dan oorspronkelijk gemeend. Het merendeel bestaat uit stofdeel tjes, en grotere, gevaarlijke stenen vliegen vrij zeldzaam rond. Voorts heeft de Explorer reeds ge openbaard, dat ook de kosmische straling veel minder groot is, dan oorspronkelijk werd verwacht, nl. ca. 12 x zo sterk als die, welke op het aardoppervlak wordt gevoeld en daar uiterst zwak is. Alle voorwerpen op aarde zijn on derhevig aan de zwaartekracht. Ook een omhooggeschoten raket zal gedu rende haar vlucht die kracht, die haar naar beneden trekt, ondervin den. Deze kracht neemt echter met 't kwadraat van de afstand raket - aar- demiddelpunt af, en zal dus, naarma te de raket hoger komt, steeds klei ner worden. Het is niet moeilijk de energie te berekenen, die nodig is, om een voor werp van een bepaald punt, gelegen binnen de zwaartekrachtssfeer van de aarde, buiten de invloedssfeer van de aardse aantrekking te brengen, dus naar een in het oneindige gelegen punt, want daar is de aantrekkings kracht van de aarde gelijk nul. Geeft men nu aan het betreffende voorwerp, b.v. een raket, deze ener gie in de vorm van bewegingsenergie mee, dan komt men tot de slotsom, dat aan een op het aardoppervlak op gestelde raket, een snelheid de zo genaamde ontsnappingssnelheid van 11,2 km per seconde ofwel 40.320 km per uur moet worden gegeven. Zij zal dan niet meer op de aarde te rugkeren. Bestudering van de hemellichamen en de natuurkundige wetten, waaraan deze voldoen, leren ons, dat een li chaam in het zwaartekrachtsveld van de aarde een cirkelvormige baan kan doorlopen, indien we op de gewenste hoogte evenwicht kunnen maken tus sen middelpuntvliedende- en aantrek kingskracht. Het lichaam moet dan een omloop snelheid meekrijgen, die op 500 km hoogte ongeveer 8 km per sec. be draagt. Om een kunstmaan te lanceren moet gebruik gemaakt worden van een raket, die een aanvangssnelheid van 8 tot 11 km per seconden heeft. Naarmate de raket hoger komt, is voor dezelfde snelheid minder ener gie nodig. Men moet in staat zijn de ze snelheid ineens aan de raket mee te delen, ofwel zijn toevlucht nemen tot een zgn. meertrapsraket, in feite bestaande uit twee of drie trappen. Men kan deze het beste beschouwen als twee of drie achter elkaar ge-' schakelde raketten, waarvan de voor ste alleen een neus heeft. De achterste of onderste raket, die de meeste kracht möet ontwikkelen, is de grootste. Als de brandstof daarin verbruikt is, wordt dit gedeelte afgeworpen, waarbij automatisch de tweede raket motor in werking treedt. Is ook deze uitgewerkt, dan valt is geworden, dat de kunstmaan, die immers met een zeer hoge snelheid rondcirkelt, door de wrijving gaat gloeien en tenslotte smelt en in gas op ;aat. vier dagen was de maan zover ge daald, dat zij in de dichtere lagen verbrandde, op rond 200 km hoogte. D. J. J. S. (Advertentie) Afgebeeld ziet u hier 'n Duitse V-2, de voorloper van de moderne door middel van vloeibare brand stof voortgestuwde geleide projec tielen. Deze tekening geeft in werke lijkheid weer: het ontwerp voor een door Herman Oberth tientallen jaren vroeger ontworpen ruimte raket. Van boven naar beneden ziet men allereerst de neusruimte waar de bestuurs- en controle-appara- tuur benevens de explosieven wa ren aangebracht. Daaronder volgt de grote tank met de vloeibare zuurstof en de grote tank met de brandstof, een mengsel van 75 pet. alcohol en 25 die goeie ouwe BLANKENHEYM (met de baard) heeft de sleutel van de gezelligheid pet. water, beide met een inhoud van ruim 2000 liter. Door middel van twee buisleidingen wordt de inhoud van de tanks met behulp van pompen die op hun beurt aan gedreven worden door een d.m.v. waterstofperoxyde gedreven stoom turbine via een automatisch ge regeld kleppensysteem naar de verbrandingskamer geleid. De verbrandingskamer moet een speciale vorm hebben om de uit stroomsnelheid van de gassen maximaal te doen zijn terwijl haar eigen afmetingen zo klein moge lijk dienen te zijn onder de ge geven voorwaarden. De trechter vormige uitlaat valt op. De alcohol treedt langs de zijkanten de kamer binnen, de zuurstof langs de voor zijde. Aldus wordt de alcohol reeds voorverhit en zodoende bereikt men een krachtige alcoholinspui ting. De uitlaatgassen van de V-2 bereiken een snelheid van om streeks 7500 km p. u. De vloeibare zuurstof staat reeds uit zichzelf onder een grote druk, de alcohol en de waterstofperoxide worden door middel van helium onder druk uit de respectievelijke tanks geperst. Ook de kleppen en de stoom-uitlaat worden door he- lium-druk geregeld. Helium is veel lichter dan lucht en reageert zelf niet mede zodat het deze functies veilig vervult. De waterstofperoxyde komt in een kleine stoomgenerator, waar zij in zuurstof en waterdamp overgaat en dus meer energie oplevert, dan wanneer men water had gebruikt. Een centraal gelegen turbine drijft de twee schoepenradpompen in de buisleidingen van brandstof en zuurstof. In 1937 werd het project van de Jonge Wernher von Braun uit gevoerd, dat bestond in de ver wezenlijking van een basis te Pee- nemunde, een afgelegen plaatsje aan de Oostzee, de geboorteakte van het tijdperk van de geleide projectielen met de V-2, de eerste supersonische raket van de ge schiedenis. Zij was 12 meter lang, droeg een gewicht van 1000 kilo, bereikte een snelheid van 5600 km per uur en een hoogte van 80 km op het toppunt van haar baan. Het vermogen van de raketmotor in pk was viermaal dat van de Queen Mary, het grootste schip ter wereld. Haar breedte was iets meer dan 1,5 m. Gedurende de oorlog werden er 6000 V-2's gefabriceerd, waarvan er 3600 naar de geallieerden wer den afgevuurd. Na de capitulatie van Duitsland werden mensen en materiaal van de raketcentra voor al naar de Sovjet-Unie. en de Ver enigde Staten weggevoerd. Met buitgemaakte V-2's begonnen de V.S. in 1946 een hele serie proef nemingen, in de loop waarvan een tweetraps raket, de V-2-Corporal, een hoogte van 400 km bereikte. De Russen, die nota bene met me dewerking van de V.S. de plannen voor een intercontinentale raket uit Nordhausen in handen kregen, perfectioneerden de V-2, en daar mede begon de huidige ontwikke ling van de geleide projectielen die ertoe hebben bijgdragen de eerste kunstmaan te lanceren. De waarde van de invoer in de Benelux uit derde landen bedroeg in het jaar 1957 23.939 miljoen, terwijl Benelnx voor een waarde van 19.271 miljoen naar derde landen uitvoerde. Het dekkingspercentage bedroeg 80,5 pet. De in- en uitvoercijfers van het jaar tevoren bedroegen 22.285 mil joen en 18.717 miljoen, dekkingsper centage 84,0 pet. De intra-Beneluxhandel gaf in het jaar 1957 het volgend beeld te zien: invoer in de B.L.E.U. uit Nederland 1.846 miljoen, invoer in Nederland uit de B.L.E.U. 2.816 miljoen. De overeenkomstige cijfers van het voor afgaande jaar waren 1.624 miljoen en 2.680 miljoen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1958 | | pagina 9