De beklemde Randstad
J
Yermindering belastingvoorstellen
niet verantwoord zegt Hofstra
MEDINOS
Lexi wenst U het beste
met Kerstmis en Nieuwjaar
l
DE DUIVEL IN
HET DORP
Ook Hollandse pleidooien
voor decentralisatie
tandenborstel
Voetbalprogramma 22 dec.
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 16 DECEMBER 1957
Noors ondersoek
van Zuidpool
Economische situatie
verre van bevredigend
TV-R AD IO-T V-RAD lO'TV-
Den Haag zetel van
Europese Hof van
Justitie
front America's Best Tobaccos
Jeep tegen straaljager
BOEKENPLANK
Zien en Vergelijken"
uur: Voor
8 uur:
burg 8 uur:
j.
Schv/arz-
De laatste
Het ineengroeien van de
Randstad Holland en het pro
jecteren van nog weer nieuwe
steden in de nabijheid van reeds
bestaande grote bevolkings
centra ondervindt nu toch ook
in Holland zelf kritiek.
In het dagblad Trouw" keert zich
dr. ir. L. J. van Dijk tegen een ont
wikkeling. waarbij Randstad een
vormloze aaneengeklitte huizenmassa
zou worden. Wel is het z.i. onjuist
industriële vestigingen in het westen
af te remmen door dwingende maat
regelen. Decentralisatie op dit gebied
moet op basis van vrijwilligheid tot
stand komen.
Maar de overheid kan en moet met
dat al een bewuste decentralisatie-
politiek voeren. Zij moet bijzondere
aandacht schenken aan de woning
bouw en de industrievestiging in de
achtergebleven gebieden. Zij moet
daar ook zorgen voor een verbetering
van het woonmilieu. voor goede ste-
debouw, onderwijsinstellingen en
recreatiemogelijkheden.
In dit verband vraagt dr. ir. van
Dijk zich ook af, of er geen nieuwe
centra van hoger onderwijs, met
name dan universiteiten, buiten de
Randstad moeten gesticht worden.
Industriële klimaat
Mee van het belangrijkste in zijn
pleidooi voor „de pen'erie" is wel de
aandacht, welke hij geschonken wil
zien aan de verbetering van ,,het in
dustriële klimaat", waaronder alles
te verstaan is wat industrievestiging
aantrekkelijk maakt.
Hier valt dan ook de eis van een
goede infrastructuur onder. Er moe
ten auto- en vaarwegen worden aan
gelegd. Maar juist op dit gebied
dreigen we door de bestedingsbeper
king achterop te geraken.
Het betoog in „Trouw" sluit geheel
aan bij de eis van gelijke kansen
voor de Randstad èn de buitenprovin
cies, welke de Commissaris der Ko
ningin prof. dr. de Quay reeds eerder
in de Brabantse Staten heeft gesteld.
De schrijver ontkent ook, dat in de
economische ontwikkeling van de
achtergebleven provincies een tegen
stelling moet worden gezien met de
economische expansie voor het wes
ten. Hij verwacht zelfs een stimule
rende invloed van de ontwikkeling
in de achtergebleven gebieden op de
bedrijvigheid in Holland. Het kan
b.v. voor het gehele land van belang
zijn, dat de sluimerende arbeids
kracht ten plattelande, waar vele boe
renzoons half werkloos op de hoeven
blijven zitten, geactiveerd wordt door
hun gelegenheid te geven tot oplei
ding in andere beroepen. Dat kan dan
weer industrievestiging bevorderen.
Behalve door de verbetering van
,.het industrieel klimaat" buiten Hol
land, waardoor de overheid indirect
de decentralisatie der bedrijvigheid
kan bevorderen en de congestie der
bevolking in de Randstad kan tegen
gaan, kan de regering hiertoe ook
een satellietstad wil gaan neerzetten
voor een 100.000 mensen midden in
het polderland, kan men beter naar
ruimte buiten de Randstad uitzien.
Dat kan b.v. gezonder en aangenamer
op de Veluwe.
Het kan ook en dan behoeft men
nog geen nieuwe steden te bouwen,
alleen maar bestaande woonkernen
uit te breiden door decentralisatie
naar west-Brabant, dat overigens
toch met Zeeland in de expansie van
het Deltagebied zal moeten gaan de
len.
Rede Deerenberg
Zoals de bijdrage in „Trouw" door
de decentralisatie van de vestigingen
algemeen te stellen zijdelings ook het woon- en werkgelegenheid buiten de
verklaarde hij, dat Roosendaal en
Steenbergen in het nieuwe vestigings-
gebied zouden komen te liggen. In
zijn betoog speelden overigens de
planologische concepties van Zuid-
Holland rond Oude Maas en Haring
vliet een eerste rol. Maar west-Bra
bant hoorde er dan toch uitdrukkelijk
ook bij.
Roosendaal en Steenbergen ziet men
in Hollandse ogen wellicht het eerst
binnen het nieuwe vestigingsgebied
van de Delta liggen in verband met
de aanleg van de Zoomse weg, waar
van het tracé overigens nog niet
vaststaat.
Er valt eveneens en nog meer aan
Bergen ojk Zoom te denken, dat zich
tot een zeihaven kan ontwikkelen, en
ook Geertruidenberg dient niet ver
geten, dat zo dicht aan groot water
ligt en een nieuwe toekomst tegemoet
zou kunnen gaan.
Het is verheugend, dat men in Hol
land oog begint te krijgen voor de
nadelen van een bevolkingscoiigestie
en de voordelen van spreiding der
pleit voerde voor de ontwikkeling
van zuid-west-Nederland, heeft het
lid van Ged. Staten van Zuid-Holland
A. Deerenberg dit rechtstreeks ge
daan in een rede te Rotterdam met
betrekking tot west-Brabant. Spre
kende over „Randstad en Delta"
Randstad ook gaat inzien. Dat kan
wellicht nog leiden tot een vrucht
bare samenspraak en samenwerking
tussen de provincies, waarbij een zo
harmonisch mogelijke ontwikkeling
van het gehele land in het oog wordt
gevat en bewerkstelligd.
Een Noorse expeditie van vier man,
uitgerust met tractoren en hondesle
den, zal gedurende enige maanden
karteringswerk doen in het gebergte
ten zuidoosten van het Noorse sta
tion in het Zuidpoolgebied. Op 22 no
vember is de groep van het genoem
de station vertrokken. Zij heeft zich
in het begin van haar tocht over
moeilijk begaanbaar terrein moeten
voortbewegen. Blijkens haar laatste
mededeling naar het Moederland is
zij er nu echter in geslaagd, twee
gebieden die, naar men vreesde, ver
dere voortgang zouden beletten, te
passeren. De expeditie bevindt zich
nu 180 kilometer van het Noorse sta
tion. Na een lange periode van goed
weer heeft zij door de sterke wind
twee etmalen oponthoud gehad.
Op 16 december wordt op Zuid-Geor-
gië het m.s. „Totaan" verwacht, die
een aflosser voor de dokter van de
expeditie aan boord heeft. Leider van
de expeditie is Sigurd Helle.
Minister Hofstra deelt in zijn memorie van antwoord op het
voorlopige verslag der commissie van rapporteurs uit de Tweede
Kamer over de voorgestelde tijdelijke verhoging van een aantal
belastingen o.a. mede, dat de regering met vele leden van oordeel
is, dat in de huidige omstandigheden een vermindering van de
omvang van de thans voorgestelde belastingmaatregelen niet ver
antwoord is.
de regering was er mede op ge
richt met maatregelen van tijde
lijke aard de investeringen en
consumptieve bestedingen eniger
mate af te remmen en daardoor
de overspanning op de arbeids
markt te verminderen. De toene
ming van de arbeidsreserve wel
ke de laatste tijd merkbaar wordt
moet dan ook tegen deze achter
grond worden bezien en niet als
een uiting van het streven naar
werkloosheid. In een groot deel
van ons land is de arbeidsmarkt
nog steeds krap.
Wat betreft de door deze leden uit
gesproken twijfel of de voorgenomen
maatregelen uit een oogpunt van
rechtvaardige verdeling van lasten
wel gelukkig zijn, merkt de minister
op dat deze tijdelijke belastingver
hogingen en uiteraard ook de reeds
getroffen maatregelen in hoofd
zaak moeten worden beoordeeld naar
het effect dat daarvan mag worden
verwacht uit het oogpunt van een be
perking van de nationale bestedingen,
zowel in de ondernemingssfeer als in
de meer persoonlijke sfeer.
De minister meent ten stelligste te
moeten ontkennen dat de economische
toestand geen motief vormt om tot
belastingverhoging over te gaan.
Mede de doorwerking der verschil
lende maatregelen in aanmerking ge
nomen acht de minister de economi
sche situatie nog verre van bevredi
gend.
De betalingsbalans vertoont welis-
(Advertentie)
fea"u, JVcxii ue l egex lllg liic-l lUt; OOK i_ j W-IÖ
rechtstreeks bijdragen en een voor- waar m "et recente verleden enige
- - - verbetering, doch het doel is nog
geenszins bereikt. Fundamenteel kan
eersl van een gezonde toestand wor
den gesproken als de betalingsbalans
gezond is bij 'normale voorraadvor-
ming en bij het gewenste peil in de
woningbouw.
Werkgelegenheid
De minister is vooralsnog niet
ongerust door het verloop van de
werkgelegenheid. Het streven van
beeld stellen door overheidsdiensten
niet aldoor in Den Haag te concen
treren, mfcar over het hele land te
verspreiden. Er zijn trouwens nu ook
al enkele afdelingen van het depar
tement van landbouw in Utrecht ge
vestigd.
Voorkomen moet in ieder geval
worden, dat er een overbevolkte
Randstad ontstaat naast ontvolkte
gewesten in het noorden en het zui
den van het land.
Wanneer men naast Den Haag weer
DINSDAG, 17 DECEMBER
HILVERSUM I. 402 m. KRO: 7,00
Nws. 7,10 Gram. 7,45 Morgengeb. en lit.
kal. 3,00 Nws. en weerber. 8,15 Gram.
6,50 V.d. huisvr. 9,35 Waterst. 9,40 Gram.
9.45 Lichtbaken 10,00 Vd. kleuters 10,15
Gram. 10,30 Schoolradio 10,50 Gram. 11,00
V.d. vrouw 11,30 Schoolradio 12,00 Mid
dagklok-noodklok 12,03 Prom.ork. en sol.
(12,30-12,33 Land- en tuinb.meded.) 12,55
Verslag NATO-conferentie 13,00 Nws. en
kath. nws. 13,20 Gram. 13,25 Lichte muz.
14,00 Schoolradio 14,30 Wij vrouwen van
het land 14,40 Gevar.progr. 16,00 V.d. zie
ken 16,30 Ziekenlof 17,00 V.d. jeugd 17.40
Beursber. 17,45 Regeringsuitz.: Rijksdelen
overzee. Het culturele leven in Suriname,
door mr. J. A. J. van Gorkom 18,00 Lich
te muz. 18,20 Sportpraatje 18,30 Lichte
muz. 18,50 De vlam in de mijn, caus. 19,00
Nws. 19,10 Comm. 19,15 Lichte muz. 19,35
Gram. 20,20 Katechismus 20,30 Act. 20,45
De gewone man 20.50 En Gij zult het
aanschijn der aarde vernieuwen 22,00
Utrechts Sted.ork. en soliste 22,15 Gram.
22,35 De radiodokter 22,45 Avondgeb. en
lit. kal. 23,00 Nws. 23,15-24,00 Nouveautés
HILVERSUM II. 298 m. AVRO: 7,00
Nws. 7,10 Gym. 7,20 Gram. VPRO: 7,50
Dagopening AVRO: 8,00 Nws. 8,15
Gram. 9,00 Gym. v.d. vrouw 9,10 De
groenteman 9,15 Gram. 9,40 Morgenwijd.
10,00 Gram. 10,50 V.d. kleuters 11,00 In-
str. kwart. 11,15 De volgende week is
het Kerstmis, caus. 11,35 Tenor en piano
12,00 Metropole-ork. 12,30 Land- en tuinb.
meded. 12,33 Zang en piano 12,50 Gram.
13,00 Nws. 13,11 Meded. of gram. 13,20
Dansmuz. 13,55 Beursber. 14,00 Gram.
14,40 Schoolradio 15,00 Pianorec. 15,30 V.
d. zieken 16,30 V.d. jeugd 17,20 De die
renwereld en wij, caus. 17,30 Lichte muz.
18,00 Nws. 18,15 Act. 18,30 Amateursuitz.
18,55 Paris vous parle 19,00 V.d. kleuters
19,05 Koorzang 19,45 V.d. jeugd 20,00 Nws.
20.05 Gevar.progr. 22,15 Volksmuz. 22,35
Piano-improvisaties 22,55 Ik geloof, dat.
caus. 23,00 Nws. 23,15 Koersen v. New
York 23,16 New York calling 23,21 Ex
perimentele muz. met comm. 23,41-24,00
Gram.
BRUSSEL. 324 m. 12,00 Gram. 12,15
Pianorec. 12,30 Weerber. 12,34 Pianorec.
(Om 12,55 Koersen) 13,00 Nws. 13.11
Gram. 14,00 en 14,30 Idem 15,00 Ork.cónc.
15,45 Gram, 16.00 Koersen 16,02 Ork.cónc.
16,30 Vlaamse muz. 17,00 Nws. 17,10 Gram.
17,45 Boekbespr. 18,00 V.d. jeugd 18.30
V.d. sold. 19,00 Nws. 19,40 Gram. 19,50
Caus. 20,00 Vd. vrouw 21,00 Ork.cónc.
22,00 Nws. 22,15 Kamermuz. 22,55-23,00
Nieuws.
BRUSSEL, 464 m. 12.00 Gram. 13 00
Nws. 13,10 Gram. 14,45 Ork.cónc, 15,30
Gregoriaanse zang 16,05 Lichte muz. 17,00
Nws. 17,10 Gram. 18,50 Idem 19.30 *Jws.
20,00 Messa da Requiem. Verdi 22,00 Nws.
22,10 Vrije tijd 22,55 Nws.
Televisie
DINSDAG, 17 DECEMBER
NTS: 20,30 Journ. en weeroverz. 20,45
Engelse Eurovisiefilm 21,15-22,45 Speel
film.
VLAAMS BELG.: 19.00 De katholieke
gedachte en actie 19,30 V.d. kind. 19.35
Nws. 20.05 Aangename kennismaking
met.... 20,30 Speelfilm 22,00 Lit. progr,
22,30 Nws.
De grotere ontvangsten na 1958 zijn
noodzakelijk in verband met het doen
vervallen van reeds eerder getroffen
belastingmaatregelen, terwijl boven
dien verscheidene van de nu voorge
stelde verhogingen, met name die van
de omzetbelasting, reeds in de twee
de helft van 1959 komen te vervallen.
Bovendien staat vast dat de finan
ciering van de woningbouw in 1959
belangrijk grotere bedragen van het
rijk zal vorderen als in 1958.
De voorgestelde opschorting van de
investeringsaftrek betekent een jaar
lijkse belastingverhoging van vijf en
zeventig miljoen gedurende vijf jaar.
Een bezuiniging tot een bedrag In
orde van grootte van vijfhonderd
miljoen is tot stand gebracht.
Ten aanzien van d'&' opmerkingen
door de commissie gemaakt over het
wetsontwerp tot tijdelijke verlenging
van de schorsing van de investerings
aftrek en tijdelijke verlenging van de
vervroegde afschrijving, deelt de mi
nister mede, dat hij bereid is de sug
gestie van vele leden over te nemen
in die zin, dat aan de minister van
financiën in overeenstemming met
zijn ambtgenoot van economische za
ken, de bevoegdheid wordt verleend
in de loop van 1958 de faciliteit van
de investeringsaftrek geheel dan wel
tegen een lager percentage te kunnen
doen herleven. De minister heeft een
daartoe strekkende nota van wijzi
ging bij zijn memorie van antwoord
ingezonden.
De huidige non-discriminatie bij de
investeringsaftrek houdt geenszins in,
dat in de toekomst een differentiatie
van de investeringsstimulans bepaal
delijk uitgesloten moet worden ge
acht.
Sigaretten
Uit de memorie van antwoord blijkt
dat het voorgestelde belastingtarief
ad 70 pet. (62 pet. accijns en 8 pet.
omzetbelasting) lager is dan het ta
rief dat in 1954 gold (70,5 pet.) voor
sigaretten, duurder dan 0,90 per
pakje.
De minister van financiën ver
klaart zich tegenstander van het in
het voorlopige verslag gedane voor
stel de omzetbelasting ook voor siga
ren en kerftabak te verhogen. De si-
garenindustrie vereist zijns inziens
nog steeds een voorzichtig fiscaal be
leid, evenals de kerftabakindustrie.
Voorts deelt de bewindsman mede,
dat hij, mede op grond van vroegere
ervaringen bij de prijsverhogingen
van sigaretten, geen belangrijke da
ling van de omzet naar hoeveelheid
verwacht, evenmin als een verschui
ving naar goedkopere merken. Ove
rigens zal. zelfs bij volledige doorbe
rekening van de belastingverhoging,
de gemiddelde prijs van een pakje
sigaretten het bedrag van 1.- z.i.
niet overschrijden.
Uitsluitend verkrijgbaar bij H.H. apotheken
drogisten, kappers en de speciaal branche
De burgemeester van 's-Gravenhage
mr. H. A. M. T. Kolfschoten, heeft in
een brief aan de ministers van Bui
tenlandse Zaken van Frankrijk. Bel
gië, Italië, West-Duitsland, Luxemburg
cn Nederland, die op het ogenblik te
Parijs bijeen zijn, medegedeeld, dat
's-Gravenhage in aanmerking wenst
te komen als vestigingsplaats van het
Europese Hof van Justitie. De minis
ters zullen in de loop van de volgen
de week, naar verwacht wordt, een
beslissing nemen over de zetel van de
instellingen van het Verenigd Europa.
(Advertentie)
LEXINGTON
In het Sint-Bonifacius-hospitaal te
Leeuwarden is overleden de 20-jarige
dienstplichtige soldaat P. Plantinga
uit Stiens. De jongeman is op de
vliegbasis Leeuwarden, toen hij daar
met-een jeep reed; tegen, een vleu
gel van een straaljager gekomen. De
machine werd in de mistige, donkere
ochtend door de trekker gesleept en
waarschijnlijk heeft het slachtoffer
zich miskeken op de lichten
n
Met genoegen hebben wij het vijf
de deeltje begroet van de interes
sante educatieve serie „Zien en ver
gelijken", dat gewijd is aan voorstel
lingen en opvattingen in de beelden
de kunst. Ook thans weer treft men
achter in het deeltje een afzonder
lijke katern goede reprodukties aan,
die geheel op goed gestileerde en
deskundige tekst zijn afgestemd. Ach
tereenvolgens worden door mevr. dr,
H. E. s'Jacob behandeld: fragmen
ten uit het leven van Christus, de
mens en zijn levenseinde, het hier
namaals en de groei van het portret.
Bijzonder interessant voor lezers uit
ons verspreidingsgebied zijn wel de
afbeeldingen 6 en 7 (tekst: pagina 17
tot en met 23 waarin vergelijkender
wijze een wandschildering te Rome,
een mozaïk te Daphni en een schit-
dering in een grafkelder te Aarden
burg worden vergeleken. Om een
andere reden troffen ons overigens
niet minder de aan het portret ge
wijde hoofdstukken, die stuk voor
getuigen van de zeer grote deskun
digheid en van de warme genegen
heid, waarmee de schrijfster haar
stof heeft benaderd. In onze dagen
van cultuurspreiding en voor wat
men zou kunnen noemen een sterke
bereidheid tot een soort culturele
diepte-didactiek kunnen wij een serie
als deze niet anders dan van harte
aanbevelen. In „Zien en vergelijken"
menen wij een rijke bron te hebben
gevonden tot goede culturele vor
ming in groepsverband, een machtig
hulpmiddel zowel voor de school als
voor hen, die belast zijn met het op
lossen van het probleem der vrije
tijdsbesteding. (Uitgave H. Nelissen,
Bilthoven).
ERE-DIVISIE.
Rapid JC—Spel. Enschede;
MVV—PSV;
ADOAjax;
- Blauw-WitElinkwljk;
SpartaVVV;-
DOS—NOAD;
NACFortuna '54;
BWAmsterdam;
GVAVFeijenoord.
Ie DIVISIE A.
Willem II—Volendam:
De GraafschapExcelsior;
RBC—SVV;
VSV—DFC;
HVC—Helmond;
EDOVitesse;
DWS—AGOVV;
AlkmaarRoda Sport.
Ie DIVISIE B.
SittardiaHaarlem; Leeuwarden
Xerxes; Helmondia '55KFC; Limbur-
gia—Stormvogels, Hermes DVSRCH
De VolewijckersSchev. Holl. Sport,
EindhovenRigtersbleek, Wageningen
Fortuna VI.
2e DIVISIE A.
ONA-f-Wilhelmina, UVSBaronie,
Emma—DHC. 't Gooi—Zeist, ZFC—
Hilversum, LONGADOSKO.
2e DIVISIE B.
Go AheadVelocitas, RhedenBe
Quick, ZwartemeerZwolse Boys,
PECNEC, HeraclesOldenzaal, En-
schedese BoysHeerenveen.
RES. 2e DIVISIE B.
Haarlem 2—EBOH 2, DOSKO 2—
NAC 2, SVV 2—Emma 2, DHC 2—RBC
2, Baronie 2UVS 2, Xerxes 2—
ONA 2.
RES. 2e DIVISIE C.
Roda Sport 2—Eindhoven 2, NOAD
2LÖNGA 2, Helmond 2Limburgia
2, VW 2Helmondia '55 2, Willem II
2MVV 2, Wilhelmina 2Sittardia 2.
AMATEURS.
Ie KLAS A.
Zeeburgia—Quick, VCS—UW, CW—
RFC, VELOX—DWV, OSVDCG.
Ie KLAS B.
Achilles—WVC, WW—Be Quick,
Borne—Quick N, Zwaagwesteinde
Robur et Velocitas; HengeloZAC,
Quick '20Sneek.
Ie KLAS C.
AllianceHeer, KimbriaVlissin-
gen, Spel. EmmaRoermond, Braban-
tiaMaurits, BoxtelValkenswaard,
MOC '17De Spechten.
2e KLAS A.
Woenselse BoysTOP, VELOC—
ODC, JVC '31—Uno Animo, Gemert
Taxandria, DESKSchijndel, Oss '20
Boxmeer.
2e KLAS B.
RoosendaalBSC, Rood Wit W—
RAC, WVO—SARTO, Corn. Boys—
Internos, HulstMiddelburg, Goes—
TSC
3e KLAS B.
UDI '19Vlijmense Boys, Nevelo
VOAB, GWWSC, Baardwijk—Con
cordia SVD, GSBW—Heusden, SCB—
St. Michielsgestel.
3e KLAS C.
RKDVC—Virtus, VES '35—Dongen,
SCO—RWB, RKC—Hero, GUDOK—
Veerse Boys, SET—Hieronymus.
3e KLAS D.
ZeelandiaBiervliet, ODIOHonte-
nisse, TerneuzenAxel, Zeeland Sp.
METO, ZierikzeeRKFC, RCS—
Grenswachters.
4e KLAS E.
SVGNieuwkuik, Oirschot Vooruit
ZIGO. Velocitas '31—RKTW, Hil-
variaOns Vios, Wit ZwartTAC.
4e KLAS F.
Madese Boys-Zundert, Gilze-Breda,
RSV—TVC '39. DEVO—Boeimeer, RK
VVU—Groen Wit.
4e KLAS G.
CluzonaSpel. Gastel, NSVDe
Schutters, Kaaise BoysRenesse,
NoordhoekNieuw Borgvliet, Halste
ren—Steenbergen.
4e KLAS H.
IersekeClinge, OostburgSteen,
Luctor—Ria W, 's-Heer Arendskerke-
Aardenburg, BreskensHansw. Boys.
RESERVE le KLAS
Nac 3Goes 2, Taxandria 2Zee-
land Sport 2, Noad 3Brabantia 2,
WSC 2—PSV 3, Vlissinger 2—Willem
II 3; Helmondia '55 3Middelburg 2.
RES. 2e KLAS A.
BVV 3—De Valk 3, Eindhoven 3—
PSV 4, Schijndel 2—DESK 2, TSC 2—
RKDVC 2, ODC 2-Woensel 2, RKTW
2—VELOC 2.
RES. 2e KLAS B
RCS 2—Hulst 2, Middelburg 3—
Corn. Boys 2, Hontenisse 2Alliance
2, Roosendaal 2Terneuzen 2.
RES. 3e KLAS B.
St.-Michielsgestel 2-TOP 2, Zwaluw
VFC 2Schijndel 3. Concordia SVD 2
GW 2, OJC 2—RKC 2, Oss '20 2—
LONGA 3.
RES. 3e KLAS C.
SARTO 2—BSC 2, Hero 2—Rood W.
2, SET 2—NAC 4, MOC '17 2—Willem
II 4.
door Maurice Zermatten.
29)
De stilte was voe.lbaar. Zells de
vrouwen zwegen. Zij konden maar
amper verstaan, wat de burgemees
ter zei. Er waren er, die op hun te
nen gingen staan om goed te horen.
Toen de burgemeester zijn eerste
briefje afgelezen had, stak hij het in
zijn zak.
Familieraad...
Dat was het ook niet. Maar on
danks de felle hitte van de zon, bleef
de aandacht gespannen.
Ziekenkas...
Ze bewogen zich niet, maar keken
allemaal de voorlezer aan, die een
tonig zijn mededelingen aflas. Er
stegen rookwolkjes langzaam in de
hoge lucht op.
Mededeling.
^ndelijk! De kinnen werden opge
tild en de gezichten waren gespan
nen, velen, die wat hardhorig wer
den, hielden de handen aan hun o-
ren.
De ondergetekende brengt ter al
gemene kennis, dat hij de overgang
virbiedt op zijn land les Raches...
Lr was wat teleurstelling en een
beetje ongeduld. Boven de mensen
zag men in de vensters van de na
bije huizen nieuwsgierige gezichten.
In de groep vrouwen werd druk ge
fluisterd.
De pastoor kwam door een zijpoort,
je uit de kerk en sleepte zich met
moeite naar de pastorie, maar bijna
niemand zag het.
De burgemeester ging voort:
Onze eerbiedwaardige herder
heeft me gevraagd, u te zeggen: dat
hij morgen niet kan meegaan naar
de kapel van Sint Christoffel, de ka
pelaan van Loursier zal hem vervan
gen.
Hij moet dan toch wel erg ziek
zijn, mompelde men en sommige
oude mensen schudden het hoofd.
Nu had de burgemeester nog maar
een klein papiertje in zijn vingers.
Zou het kunnen bestaan, dat hij hele
maal niets zei over hetgeen alle
mensen bezighield? Ze zouden het
gauw weten. Hij hief het papier tot
de hoogte van zijn ogen op -en las:
De gemeenteraad heeft in zijn
zitting van vanmorgen besloten, een
twintig arbeiders naar Mauvoisin te
zenden. Als tengevolge van de drin
gende seizoenwerkzaamheden zich
niemand aanbiedt, zullen wij ver
plicht zijn, uit ieder gezin, waar er
twee of meer mannen zijn, een te
nemen. Een ingenieur van de Staat
zal morgen komen. Zij, die zich
willen laten inschrijven, moeten zich
vanavond om 6 uur voor het gemeen
tehuis bevinden...
Dat was alles. Met zijn afgemeten
gebaar tikte hij aan de rand van zijn
hoed, keek even naar de menigte en
verdween dan erin. De hoofden
trokken zich terug uit de vensters,
groepjes gingen de steegjes binnen
en het werd wat minder vol op het
plein, maar drukke gesprekken ble
ven opklinken tegen de kerk.
Arbeiders, in deze tijd? Dat komt
slecht uit. Over een of twee weken
zou het gegaan zijn.
Daar naar boven gaan. Mijn
vrouw wil er niet van horen. Zij ge
looft. dat het een 'gevaarlijke kar
wei is.
Daar heeft ze gelijk in. Ik vind
het ook.
Iedereen had al een reden om zich
eraan te onttrekken.
In de pastorie was de pastoor te
bed gaan liggen. De lange dag van
zijn ballingschap ging ten einde. De
kapelaan van Loursier kwam 's mid
dags om zijn biecht te horen.
Toen hij uit de alpenhut kwam,
parelden de klanken der middag
klokken door het witte' licht. Dit uur
leek hem goed gekozen. Hij zette
zijn pet goed, trok aan de knoop
van zijn das en rekte zich eens lui
uit. Zijn schaduw lag klein en rond
aan zijn voeten en hij trapte erop.
Je belooft het nu, hé? herhaalde
Margriet, die halfgekleed uit de deur
keek.
Zeker hoor! antwoordde hij.
Hij vond het prettig de vrije lucht
en zon te voelen daar op de open
plek te midden van de bossen. Een
•"goede reuk van hars en hooi hing
in de klare stilte en insekten zongen
in het brandende gras.
Daar hij nog niet wegging, kwam
Margriet naar buiten op de wei. Ze
had een blauw cheviot kleed aange
daan, maar ze was nog blootsvoets
en had geen keurs aan en haar haar
niet gedaan. Haar blote armen wa
ren bruin en pezig als die van een
man. Ze deed voorzichtig enkele
stappen over het korte droge gras
van haar wei. Toen ze naast Emile
was. ging ze zitten, in de hoop, dat
hij dat voorbeeld zou volgen en nog
een beetje bij haar blijven.
Ik zal me vervelen, als je weg
bent.
Hij stond met de rug naar haar toe
en staarde in de verte. Hij deed of
hij haar niet hoorde en de krekels
zongen weer door de stilte.
Hij werd wakker uit zijn dromen:
Nu, dag hoor! zei hij.
En ze zag hem omlaaggaan. Hij
huppelde meer dan hij ging. Als er
een hek op zijn weg was, sprong
hij er meteen overheen.
Toen hij op de weg was, wuifde hij
even. Toen stond ze op, om terug te
wuiven en met de hand boven haar
ogen zag ze hem tussen de bomen
verdwijnen.
Hij voelde zich opgewekt, helder van
geest, soepel en lenig.
Zonder dat hij erover had nagedacht
lag zijn plan voor hem in zijn hoofd.
Hij hoefde zich maar te laten gaan.
Ik ben om één uur ongeveer bene
den, dacht hij. Dan ga ik bij de
oude wat eten en dan neem ik mijn
accordeon en zal ze laten dansen.
Dat is nog het beste middel.
Nu dacht hij opeens aan Louise. De
hele nacht en de hele voormiddag
had hij niet aan haar gedacht. Waar
om zou hij zich beziggehouden heb
ben met dat moeilijke kind? Maar
nu Eugenie en Margriet hem met
haar gunsten overladen hadden, sloeg
zijn begeerte als een vlam uit naar
haar, die hem afwees. Nu had hij
een soort minachting voor de makke
lijke prooien, die hij gehad had. En
hij zag de passieve Eugenie weer voor
zich en Margriet, die hem met kus
sen overdekte, hij spoog op de grond
en deed zijn das af. die hij net als
zijn vrienden van de „Cel" om zijn
hals geknoopt droeg, 't Was werke
lijk al te warm.
Hij scheen plotseling moe te worden.
De vreugde, waarmee hij straks door
de zon was voortgedanst, verdween.
Plotseling dacht hij aan Ernestine.
Hij werd er kregelig van.
Al die middelmatige vrouwen val
len me in de armen. En de enige,
waar ik naar verlang, weerstaat mij.
Hij verwonderde zich, dat hij hardop
tegen de stilte en de bomen gespro
ken had. En al de stammen en tak
ken en stenen gaven hem antwoord.
Hij probeerde, aan wat anders te
denken.
Ik heb toch gelijk gehad, dat ik
ze naar Fionnin gebracht heb. Als
we beneden in het dorp gebleven
waren, waren we niet zo vrij ge
weest. Daarboven hebben we gedaan
wat we wilden. Ondanks hemzelf,
kwam het beeld van Ernestine hem
weer voor de geest. Hij gaf zichzelf
gelijk, dat hij haar had meegesleept.
Er moeten voorbeelden zijn. De an
deren zullen volgen. Margriet eerst,
dan Eugenie en wat drommel, dan
anderen...
Daarna Louise?... Neen!
Er was iets in hem, dat protesteer
de tegen de gedachte, dat hij Louise
op één lijn stelde met de anderen...
Hij bleef er nog een ogenblik over
nadenken. Dan stond hij plotseling
stil, verwonderd, dat hij de hele dag
nog niet gerookt had. Hij vond een
verfrommeld geel papiertje in zijn
zak, waar nog één „Parisienne" in
zat. Hij stak de sigaret aan en een
rookpluimpje danste rond zijn hoofd
in de stille middaglucht.
Plotseling voelde hij zich gelukkig.
Inderdaad had hij geen ernstige hin
derpalen op zijn weg ontmoet. De
oppositie, die hij voorzien had, was
niet gekomen.
Dat ze 's zondags niet naar de kerk
gingen, dat ze de hele avond dansten
en dan de geruchten, die er over
de meisjes moesten lopen, dat alles
had de pastoor nog niet in beweging
gebracht. De burgemeester had hen
wel niet begunstigd, maar ook geen
vijandschap getoond. Er was van een
algemene afkeuring geen sprake.
Wat zo enkele oude kerels als vader
zeiden, kon je verwaarlozen. Er kwa
men hoe langer hoe meer jongelui
En nog een poosje en de overwinning
is zeker.
Hij stelde zich voor, hoe de priester
zou worden weggejaagd te midden
van spot en dansen op het plein van
Chelin. Hij had er pret in, zich dat
voor te stellen, een bevrijd dorp, dat
zijn vreugde in de heldere morgen
uitschreeuwde. Dan zou men erken
nen, wat hij voor weldaden verricht
had. Men zou hem in triomf rond
dragen en hij zou de massa toespre
ken van de preekstoel af in de kerk,
die al dadelijk een zaak voor lustig
toneel zou worden.
Ik kom zo ver, knarste hij tussen
zijn tanden.
Er was maar één moeilijkheid: hij
moest zich geld verschaffen. De wijn
moet vloeien als water. Maar alles
zal goed gaan, hij weet het zeker.
Als hij maar vertrouwt! Hij denkt
weer het email bord voor zich te
zien met het opschrift:
SPAARKAS ONDERLINGE
KREDIETKAS
Hij denkt zo fel, dat hij meent
dat veelbelovende opschrift vlak
voor zich te zien, maar hij is nog
in het bos, te midden van de spar
ren, die zich als fijn kantwerk tegen
de blauwe lucht aftekenen. Zwaar
hangt de stille warmte op de berg.
(wordt vervolgd)
