Scherpe Nederlandse
reactie op terreur
van Indonesië
Amerikaanse kunstmaan op
ontploft
grond
Sudibjo wil Indonesiërs
Nederland doen verlaten
NAVO-raad vandaag
in spoedzitting
Relletjes
in Poolse stad
W ereld-schijn werpers
op Soekarno
DAGBLAD DE STEM
Sumatra
gunstige
uitzondering
Vandaag
verklaring
van Soekarno
Spoetnik-raket viel neer
op grondgebied V.S.
Kroestjef wil
raketdeel terug
Twee Nederlanders
in arrest in Djakarta
Later meer wind
Scheepsruimte
gereed voor
repatriëring
Toen nog vol goede hoop
Nieuwe Europese
directeur Y.N.
Plannen voor
verbreking handel
Aansluitingen
draadomroep
verder terug
Vier Belgen gedood
bij auto-ongeluk
nabij Roermond
Neemt eens een proef!
97e JAARGANG No. 22626
Uitgave N. V. Uitgevers Mij. Neeriandla.
Verschijnt elke werkdag. Bureaus: Breda,
Reigerstr. 16. Tel.: Directie, Redactie en Ad
ministratie 22341. Verantwoordelijk Hoofd
redacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad:
J. M. A. C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem,
mr. dr A. J. J. M Mes, mr R M. L. de
Rechter, P. V. M Vercauteren, L. J. v. 't
Westende. Abonn.prijs bij vooruitbet 7.-
p. kwartaal, p. post t 8.20, p. week (ultsL
bil niet postbestelL) 1 0.54. Incasso wordt
berekend. Losse numm. 15 ct Po strek 278841
Voor Cod, Kowintftn on Vaderland
ZATERDAG 7 DECEMBER 1957
Advertentieprijs voor de gehele oplage 0.85
per mm. (Ingezonden Mededelingen 0.85
per mm). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Zeeland uitsluitend in de Zeeuwse
editie 0.14 per mm. (Ingezonden Mede
delingen 0.35 per mm). Bij contract aan
zienlijke reductie; volledig tarief en Alge
mene Voorwaarden worden op aanvraag
verstrekt. Staatwerk 3 ct. per mm extra.
Inzendingen op advertenties, welke de uit
gevers om redenen te hunner beoordeling
niet wensen af te geven, worden vernietigd.
De verbijsterende gebeurtenissen in
Indonesië beheersten ook gisteren weer
het tempo van het politieke raderwerk
in vele delen van de wereld. De meest
opmerkelijke feiten, die zich hebben
voorgedaan, speelden zich op drie
fronten af: in Den Haag, in Djakarta
en.... in Parijs. Elders op deze pagina
publiceren wij gedetailleerde bijzonder-
heden. De hoofdpunten waren:
J In Den Haag vergaderde drie uur lang de Nederlandse minis
terraad, die na afloop een officiële verklaring uitgaf. Hierin
werd gesproken over de Nederlandse maatregelen tot repa
triëring van onze landgenoten in Indonesië, terwijl voorts
maatregelen van solidariteit binnen en buiten het kader van
de NAVO worden gevraagd.
2 In Parijs komt vandaag reeds, als gevolg van een Nederlands
appèl, de permanente NAVO-raad in spoedzitting bijeen.
3 In Djakarta verklaarde de Indonesische minister van voor
lichting, Sudibjo, dat de Indonesische politieke missie in
Nederland opdracht heeft gekregen om voorbereidingen te
treffen voor het vertrek van de Indonesiërs in Nederland,
hetzij naar Indonesië terug, hetzij naar andere landen.
De politie te Djakarta heeft
twee Nederlandse leidende
functionarissen van de Neder
landse handelsfirma Jacobson
van den Berg gearresteerd on
der beschuldiging van beledi
ging van de Indonesische vlag.
Zij zouden gepoogd hebben de In
donesische vlag neer te halen, die
met een rode vlag boven de gebou
wen had gehangen, sedert een groep
arbeiders drie dagen geleden de pan
den hadden overgenomen.
DE AMERIKAANSE bond van ver-
voerspersoneel is uit de Amerikaanse
federatie van vakverenigingen ont
staan na de samenvoeging van de
twee grote vakbonden A.F.L. en
C.I.O., gezet. Dit is geschied, omdat
de leiders van de bond schuldig zijn
bevonden aan georganiseerde afper
sing.
IN DE JAPANSE textielindustrie
heerst thans een ernstige crisis. De
ze crisis is voornamelijk veroorzaakt
door een te snelle uitbreiding van de
produktiecapaciteit.
DE LUCHTLIJN Moskou-Kopenhagen
is gisteren geopend. Op deze lijn
wordt uitsluitend mei straalvliegtui
gen gevlogen.
DR. BARCLAY ACHESON, directeur
van de internationale uitgave van
Readers Digest, is in Amerika aan
een beroerte overleden. Readers Di
gest heeft een totaaloplage van 9 mil
joen.
DUITSE metaalarbeiders zullen ho
gere lonen krijgen en zij behoeven
minder lang te werken. Dit werd be
sloten na besprekingen tussen werk
nemers en werkgevers.
VOLGENS PARIS PRESS treffen
Frankrijk, Italië en W.-Duitsland
voorbereidingen voor de produktie
van moderne wapens. De onderhan
delingen zouden zelfs kunnen leiden
tot de vervaardiging van atoombom
men.
TUSSEN de Benelux-land en en het
Verenigd Koninkrijk zijn besprekin
gen gevoerd over betrekkingen van
het handelsverkeer tussen deze lan
den. Hierbij is overeengekomen een
aantal contingenten te verhogen.
Weersverwachting van het
KNMI tot vanavond, opgemaakt
vrijdagavond 23.15 uur:
,.^ver algemeen veel bewol-
king met plaatselijk wat regen of
motregen. Matige, later tot krach-
tig of hard toenemende wind tus-
sen zuid en west, in de loop van
X de das stijging van temperatuur,
t Verwachting van het Belgische
5 Weerkundig Instituut:
Lichte tot matige wind uit het
zuidwesten, daarna uit het wes-
ten. Betrokken met kans op enige
regen of motregen. Daarna opkla-
ringen. Geen noemenswaardige
temperatuurschommelingen.
Z Vandaag: zon onder 16.29 uur.
Z Maan op 17.08 uur.
Z Morgen: zon op 8.34 uur. Zon
onder 16.29 uur. Maan op 18.08
uur. Maan onder 9.18 uur,
Maandag: zon op 8.35 uur.
Maan onder 10.05 uur.
-ïMia—M
De officiële mededeling, die in Den
Haag uitgegeven werd, luidt als
volgt:
De berichten, welke de Neder
landse regering uit Indonesië berei
ken. wijzen in toenemende mate op
acties door de Indonesische Republiek
geleid, bevorderd of toegelaten tegen
de Nederlanders en de Nederlandse
economische activiteiten in Indonesië,
maatregelen welke in strijd zijn met
de eerste beginselen van het volken
recht en de menselijke waardigheid.
Daarbij wordt op volstrekt onrecht
matige wijze beslag gelegd op Ne
derlands eigendom. Bij haar beleid
ten aanzien van deze acties baseert
de Nederlandse regering zich in de
eerste plaats op het welzijn en de
veiligheid van onze landgenoten in
Indonesië. Openbare uitlatingen van
Indonesische regeringspersonen gé
ven de indruk, als zou de Indonesi
sche regering ernaar streven, de Ne
derlanders op zo kort mogelijke ter
mijn uit Indonesië uit te wijzen, te
doen vertrekken of het leven en wer
ken praktisch onmogelijk te maken.
Hoewel nog niet met zekerheid
kon worden vastgesteld, hoever
de Indonesische regering bedoelt
te gaan met maatregelen, welke
zo diep zullen ingrijpen in het In
donesische economische bestel,
stelt de Nederlandse regering al
les in het werk om hen, die In
donesië zullen moeten of willen
verlaten, daartoe op korte termijn
in staat te stellen. Reeds nu
wordt scheepsruimte hiervoor ge
reed gehouden en de nodige ande
re materiële voorzieningen wor
den getroffen.
Ondanks het feit, dat de Indonesi
sche regering sinds geruime tijd nor
maal diplomatiek verkeer uitermate
bemoeilijkt, zal de Nederlandse rege
ring zich tot de Indonesische regering
richten, teneinde regelingen mogelijk
te maken, die voor een ordelijk ver
trek noodzakelijk zijn.
Zo nodig zal de Nederlandse rege
ring een eroep doen op internatio
nale organisaties, met name het In
ternationale Rod" Kruis, teneinde de
nodige medewerking te verkrijgen.
De Nederlandse regering heeft uiter
aard tegen bovenbedoelde maatrege
len van de zijde van Indonesië op
scherpe wijze geprotesteerd. Daaren
boven heeft zij haar permanente ver
tegenwoordiger bij de NAVO instruc
tie gegeven de NAVO-raad in spoed
zitting bijeen te roepen, teneinde de
partners van Nederland in de NAVO
een uiteenzetting te geven over de si
tuatie en alle maatregelen van soli
dariteit te vragen, welke de huidige
situatie vereisen.
Ook buiten het kader van de NAVO
is een beroep gedaan op verscheidene
buitenlandse regeringen."
Gevolgen
Een eerste, direct gevolg van deze
Nederlandse bekendmaking is. dat
een woordvoerder van de NAVO gis
teren in Parijs heeft meegedeeld, dat
de permanente NAVO-raad vandaag
in spoedzitting bijeen zal komen om
de toestand in Indonesië te bespre
ken. Om 11 uur Nederlandse tijd be
gint deze bijeenkomst in de Franse
hoofdstad.
Ten aanzien van een eventuele re
patriëring op grote schaal van Ne
derlanders uit Indonesië, weet het
Franse persbureau AFP nog te mel
den. dat de Nederlandse regering
Singapore toestemming heeft ge
vraagd er een doorgangskamp te mo
gen inrichten voor Nederlanders, die
gerepatrieerd zullen worden. Een
tijdstip, waarop de evacuatie van -de
50.000 Nederlanders begint en de mo
gelijke duur van deze evacuatie zijn
nog niet bekend.
In de Westpoolse stad Gorzow-
wielkopolski zijn maandag tal
rijke arrestaties verricht na rel
letjes, waaraan 3000 mensen deel
namen, zo meldt radio-War-
schau. De politie gebruikte
traangas om de mensen uiteen
te jagen. Onder de gearresteer
den bevindt zich een aantal „be
ruchte dronkaards en straat
schenders".
De stad ligt in de provincie Poznan.
Volgens het blad Trybuna Ludu be
gonnen de relletjes toen een auto van
de politie een vrouw op een fiets aan
reed. De vrouw ontving dadelijk me
dische hulp en werd niet ernstig ge
wond. Over enkele dagen zal zij vol
gens het blad het ziekenhuis kunnen
verlaten.
Onmiddellijk na de aanrijding be
gonnen opgeschoten jongelui herrie te
schoppen, aldus Trybuna Ludu. Zij
verspreidden het gerucht, dat de
vrouw om het leven was gekomen.
Het Amerikaanse departement van
buitenlandse zaken heeft de Ameri
kaanse ambassadeur in Djakarta ge
machtigd die stappen te ondernemen,
die hij nodig acht om tot matiging in
Indonesië aan te moedigen.
Het State Department staat in voort
durend contact met Djakarta. Stop
zetting van de Amerikaanse hulp aan
Indonesië is niet in overweging.
De Australische ambassade in Dja
karta heeft instructie gekregen om
alle nodige maatregelen te treffen ter
bescherming van de Australische on
derdanen en eigendommen. Engeland
heeft officieel doen weten, dat het de
Indonesische maatregelen tegen Neder
land betreurt.
In de buitenlandse perscommenta
ren worden de acties van Soekarno
Volgens berichten uit verscheidene
steden op Sumatra is de toestand
daar „rustig".
Het werk op de Nederlandse rub
ber-, tabak- en thee-ondernemin
gen vond op normale wijze voort
gang, aldus de berichten.
Er is in dat gebied geen boycot
actie en er zijn geen acties „tot over
neming" van Nederlandse firma's door
Indonesische arbeiders.
De militaire commandant in zuid-
Sumatra, luitenant-kolonel Barlian,
heeft een order uitgevaardigd, waarbij
overneming van Nederlandse onderne
mingen verboden wordt. Hij zei, dat
iedere actie slechts genomen zou wor
den door het militaire commando.
Overtredingen van deze order zou
den beschouwd worden als misdaden
en zouden dienovereenkomstig ge
straft worden.
Zo werdnog vol goede hoop, het
topje van de Vanguard op de derde
trap geplaatst. Vergeefs bleek
alle moeite....
voor het merendeel afgekeurd. Zelfs
enkele Indonesische kranten houden
hel hoofd nog een beetje koel, zoals
de onafhankelijke Indonesia Raya, die
zijn afkeuring uitspreekt over de boy
cot der Nederlanders. „De wereld zal
niet kunnen begrijpen, waarom on
schuldige Hollanders slecht zouden
moeten worden behandeld".
De progressieve Pemuda eindigt
daarentegen een artikel, waarin het
besluit van Maengkom wordt toege
juicht met „Good bye".
Naar verwacht, zal president Soe
karno, die zaterdag aan de dood ont
snapte toen een moordaanslag mi»
lukte, vandaag in Surabaja een be
langrijke beleidsverklaring afleggen.
Minister Sudibjo heeft verklaard,
dat de regering maatregelen in ver
scheidene plaatsen in verband met de
campagne voor de bevrijding van
West-Irian, zoals het in brand steken
van enige Nederlandse pakhuizen in
Oost-Java betreurt. Hij zei, dat de
regering ook het eigenmachtig over
nemen van enige Nederlandse bedrij
ven, ondanks bepaalde instructies van
de minister van defensie om dergelij
ke activiteiten te vermijden, betreurt
Dc secretaris-generaal van de V.N.
heeft de benoeming van de Italiaan
Pier Pasquale Spinelli tot directeur
van het Europese bureau van de V.N.
in Genève bekendgemaakt. Hij volgt
de Nederlander A. Pelt op, die met
ingang van 1 januari secretaris-gene
raal van de wereldfederatie van
vrienden der Verenigde Naties wordt.
Spinelli is in 1902 geboren. In 1927
kwam hij bij de buitenlandse dienst
v_\n zijn land.
Een poging om de i anguard.raket met de eerste Ame.
rikaanse kunstmaan af te schietenis gisteren mislukt. Te
Cape Canaveral is de raket om 17.45 uur Nederlandse tijd
op haar voetstuk ontploft.
Op dezelfde dag, dat in heel Amerika verslagenheid heerst
over het mislukken van de poging om de Amerikaanse kunst
maan te lanceren, heeft de eerste secretaris van de communis
tische partij, Kroestjef, in Moskou meegedeeld, dat de raket van
de eerste Russische kunstmaan op 1 december op het grondgebied
van de Verenigde Staten is terechtgekomen.
Hij zei dit met stelligheid te weten
en voegde eraan toe, dat de Russen
aan de V.S. zullen verzoeken de raket
terug te geven. „Zij de Amerikanen
willen de raket niet teruggeven.
functionarissen die op het ministerie
van defensie in Washington verzameld
waren. Zij konden eerst hun oren
niet geloven toen zij vernamen dat de
lancering was mislukt. De woordvoer
der van het ministerie verfrommelde
de voorbereide tekst, die hij had moe
ten publiceren als het afschieten ge
slaagd geweestfzou zijn.
In Washington vraagt men zich af,
Sudibjo, de Indonesische minister van voorlichting, die tevens
voorzitter is van het comité tot bevrijding van West-Irian, heeft
gisteren in Djakarta verklaard, dat de Indonesische diplomatieke
missie in Nederland opdracht heeft gekregen om voorbereidingen
te treffen voor het vertrek van de Indonesiërs in Nederland,
hetzij terug naar Indonesië, hetzij naar andere landen.
gevallen, waarin een conflict bestaat
tussen de leiding van het bedrijf en
het personeel, aldus Sudibjo.
„Alle bezittingen van de Konink
lijke Paketvaart Maatschappij, met in
begrip van de schepen, die de inter-
insulaire verbindingen onderhouden,
zijn onder beheer van de regerings
commissie geplaatst. De regering zal
gewapende wachten plaatsen aan boord
van de schepen, die de diensten tus
sen de eilanden onderhouden, om de
voortzetting van de verbindingen te
waarborgen".
In dit verband zei hij nog, dat de
regering „bericht heeft ontvangen over
een beweerde instructie van Amster
dam om de KPM-schepen uit Indone
sië terug te trekken. Op grond van
de staat van oorlog en beleg, die in
maart in geheel Indonesië werd af
gekondigd, is die instructie nietig ver
klaard".
Alle roerende en onroerende goe
deren in de havengebieden, die eigen
dom zijn van andere Nederlandse
scheepvaartondernemingen, met inbe
grip van de dokken, kranen, loodsen,
rollend materieel, lichters en sleep
boten, zjjn onder regeringstoezicht
Voorts maakte hjj bekend, dat de
regering plannen maakt voor het ver
breken van alle handelsbetrekkingen
met Nederland, en reeds de mogelijk
heden heeft bestudeerd van overbren
ging van de handel naar andere
landen.
De K.P.M.
Met betrekking tot het besluit van
het kabinet om de Nederlandse be
drijven, die door het personeel waren
overgenomen, onder beheer van de re
gering te plaatsen, zeide Sudibjo, dat
dit besluit betrekking heeft op de be
drijven, die woensdag werden over
genomen. Hij noemde met name de
K.P.M., de Geo Wehry en Jacobson van
den Berg, een der grootste Nederland
se ex- en importondernemingen in
Indonesië.
In het algemeen
«oostgaüilw itaepen
zal de regering
ondernemen int gestold. „Besprekingen over even»
tuele schadevergoeding kunnen slechts
worden gehouden na regeling van het
geschil over westelijk Nieuw-Guinea".
Hij zeide, dat afgezien van de na
tionalisatie van hun bezittingen in
havengebieden, de regering geen plan
nen koestert ten opzichte van de an
dere Nederlandse scheepvaartmaat
schappijen, die internationale diensten
onderhouden, zoals de Rotterdamsche
Lloyd en de Stoomvaart Maatschappij
Nederland.
De repatriëring
Met betrekking tot de repa
triëring van de Nederlanders
verduidelijkte minister Sudibjo,
dat de Nederlandse onderdanen
niet zijn uitgewezen, doch dat
hun „vriendelijk" is verzocht
Indonesië te verlaten. „Indien er
nog Hollanders in Indonesië
wensen te blijven, kan deze
kwestie verder worden bespro
ken, doch in principe moeten zij
allen eerst uit dit land vertrek
ken".
Uitzonderingen zullen worden
gemaakt voor Nederlanders, die
de regering nog steeds nodig
heeft, zoals hoogleraren, onder
wijzers en andere deskundigen.
Wij hadden vertrouwen in hun fat
soen, maar zij hebben dit beschaamd"
zo voegde hjj eraan toe.
Amerikaanse woordvoerders hebben
te kennen gegeven van niets te weten.
„Het vraagstuk van teruggave komt
niet aan de orde, voordat wij weten of
wij het raketdeel hebben", aldus een
commentator van het State Depart
ment.
De ontploffing
Omtrent de ontploffing van de Van-
guard-raket wordt nader uit Cape-
Carnaveral gemeld, dat ooggetuigen
van de mislukte lancering een gewel
dige steekvlam zagen, gevolgd door
een hevige rookontwikkeling. Er vie
len 'geen slachtoffers.
In kringen van het Amerikaanse
ministerie van defensie in Washing
ton is gezegd, dat het nu ongeveer een
maand zal duren, voordat een nieuwe
poging kan worden gedaan om de eer
ste Amerikaanse kunstmaan af te
schieten.
Toen de rook twee tot drie minuten
na de ontploffing was opgetrokken,
kon nog niet onmiddellijk worden ge
zien of de startbasis en andere raket
ten in de buurt beschadigd waren.
Een woordvoerder van het lancerings
hoofdkwartier heeft verklaard, dat na
twee seconden in de eerste trap van
de raket een drukvermindering op
getreden is. De raket viel op haar
voetstuk terug kantelde en explo
deerde. De brand was spoedig geblust.
President Eisenhower is op zijn boer
derij te Gettysburg op de hoogte ge
steld van de mislukte lancering. Zijn
perssecretaris heeft gezegd, dat de pre.
sident geen commentaar zal geven.
Een woordvoerder van dr, Hagen,
de directeur van het Vanguard-pro
gram, heeft gezegd, niet te weten of
de raket helemaal vernietigd is.
In welingelichte kringen betwijfelt
men, of de Amerikaanse geleerden in
staat zijn hun miniatuur-kunstmaan
voor het begin van 1958 te lanceren.
De lanceringsbasis van de Vanguard
zou grote schade hebben geleden.
De kunstmaan, die afgeschoten had
moeten worden, was ongeveer zo groot
als een kleine voetbal. In Cape Cana
veral liggen nog twee van dergelijke
kunstmanen klaar om afgeschoten te
worden. De lancering zou voorafgaan
aan het afschieten van een grote Ame
rikaanse kunstmaan in het begin van
het volgende jaar.
Ontsteltenis
Zichtbare ontsteltenis was af te lezen
van d« geaiahtea vu een twintigtal
(Van onze parlementaire
medewerker)
Als de tariefsverhoging bij de PTT
achterwege zou zijn gebleven, zou in
de toekomst het dienstbetoon steeds
meer te kort gaan schieten, zegt mi
nister Algera in zijn memorie van
antwoord aan de Tweede Kamer. Naar
aanleiding van de vele bezwaren, die
van uit de Kamer tegen de verhoging
waren aangevoerd, zegt de bewinds
man thans, dat aan de PTT in de
toekomst steeds grotere eisen zullen
worden gesteld. De daarvoor noodza
kelijke investeringen kunnen niet wor.
den gedaan, als het bedrijf in een
„permanent noodlijdende positie" zou
komen te verkeren. De minister vindt
de verhogingen dan ook volkomen
verantwoord. Uit cijfers over het aan
tal aansluitingen bij de draadomroep
blijkt, dat het totaal hiervan juist in
de laatste zes maanden vrij sterk ach
teruit is gelopen, ondanks de optimis
tische verwachtingen.
of de regering-Eisenhower, onderdruk
van de openbare mening en de demo
cratische oppositie, thans het leger op
dracht zal kunnen geven, zijn krach
ten te wijden aan het afschieten van
een kunstmaan. Het project-Vanguard
was nl. een project van de marine.
Eisenhower heeft het leger reeds
opdracht gegeven zijn raket voor de
middelgrote afstand, Jupiter-C, ge
schikt te maken voor een apart
kunstmaanproject.
Gisterenmorgen zijn op de afdaling
van de Elmpterberg, op Duits gebied
200 meter van het Nederlands grens-
kantoor bij Roermond, twee Belgi
sche lcgervrachtauto's ten gevolge
van de gladheid van de weg veron
gelukt.
Vier Belgische dienstplichtige mili
tairen werden gedood, zeven ernstig
gewond, waarvan twee levensgevaar
lijk.
Het ongeluk ontstond bij de afda
ling van de weg die van het Duitse
grenskantoor naar de Nederlandse
grensovergang leidt. De weg was op
dat ogenblik spiegelglad. De eerste
vrachtwagen begon te slingeren en
raakte aan de rechterkant van de
weg af. De auto sloeg om. Vier van
de inzittende militairen lagen onder
de auto en waren bijna op slag dood.
Zeven van hen waren ernstig gewond.
De inzittenden van de tweede vracht
auto. die ook over de kop sloeg, kwa
men er met minder ernstige verwon
dingen af.
De gewonden werden naar het St.
Laurentiusziekenhuis te Roermond
overgebracht. Deze militairen zouden
over een maand afzwaaien
DE FEESTDAGEN ZIJN WEER IN AANTOCHT.
Zorg ervoor dat U dan goed verzorgd nieuws en prettige
lectuur in huis hebt.
Wanneer U nu een abonnement neemt op het Dagblad
De Stem, profiteert U tegelijk van onze mooie kerst- en
oude j aarsnummers.
U leest dan ook de krant met het grootste aantal abonnees
van alle dagbladen in Brabant en Zeeland.
Doe dan ais tienduizenden. Abonneert U nu, U krijgt de krant dan
TWEE WEKEN GRATIS.
NAAMi
STRAAT i
GEMEENTE
(in drukletters)
Abonn.prijs: p. week 0.54; p. kwartaal 7.-; per post 8.20.
(Incasso wordt berekend).
