o/oir de
BOURJOIS
p Wit
DE DUIVEL IN
HET DORP
Zaadhandel bloeit in Darmstadt
Zwart o
MENING EN COMMENTAAR
Atoomschepen binnen tien
jaar concurrerend
pafifoïaS p extern
HAVENSTRIJD
INDUSTRIE-
SPREIDING
SLOE-PLAN
Melkbezorging
in flats
een probleem
<33<Q>EIIHD
rauwiEi*
TWEEDE BLAD
DINSDAG 19 NOVEMBER 1957
3
Offensief tegen
abortus-bang
DenneappelpJukkers
worden goed betaald
TV-PADIOTV-RADIOTV-
of
voor een goed
geschenk
Televisie
W
Ikkers-
Teken"
(horen.
1 prak-
West-
kgeslo-
Irgani-
|e Ko-
aus-
hijnen-
|en.
ng, er
Iinzen-
fcht. is
Ichtige
■en en
Ikatho-
Vntoon-
ïecem-
|e toe
vangst
Com-
and, 't
tg en
|ing in
ais de
[lelijke
|am in
ge-
het 60-
llandse
|en op
veel
Irkant"
1de ko-
|n. De
staan
ma
fte me-
paters
nma.
;n
n Om-
Platte-
ng van
Sonke-
Dorps-
D otterdam heeft een groot uit
breidingsplan voor zijn haven op
stapel gezet met een nieuw com
plex op het eiland Rozenburg, ge
naamd „Europoort", dat 1500 hectare
zal beslaan.
Maar nu zegt men in Amsterdam
dit ook te willen doen en maakt men
er zich sterk wel 2500 hectare voor
havenuitbreiding te kunnen gaan
benutten. Laat de gegadigden maar
komen. Niet alles behoeft zich in
Rotterdam te concentreren.
Jawel, zegt burgemeester Van
Walsum van Rotterdam, maar wij
hebben al gegadigden voor onze
1500 hectare.
De twee zeehavens zijn dus met
elkaar aan het twisten geraakt over
de verdeling van de expansiekoek
en trachten elkaar in grootse uit
breidingsplannen te overtroeven.
Er wordt daarbij geen moment ge
twijfeld, naar het schijnt, dat niet
in ieder geval aan de Randstad Hol
land de verdere ontwikkeling toe
komt.
Zou het niettemin niet wenselijk
zijn, dat eens meer aan de expansie
wordt gedacht, die ook op haven
gebied in het zuiden bij Geertrui-
denberg aan het Hollandsch Diep en
vooral rond het diepe vaarwater van
de Westerschelde veel gemakkelij
ker mogelijk is?
I")e Commissaris der Koningin in
Overijssel, Ridder de van der
Schueren, heeft een pleidooi ge
houden voor grotere spreiding van
de industrie als alternatief van de
voorgenomen bouw van Satelliet
steden in Holland.
De stedenplannen in het westen
zullen z.i. een kostbare geschiedenis
worden. Zou het niet veel econo
mischer zijn concentratiepunten
voor de industrie in de andere
landsdelen te scheppen?
De Overijsselse Commissaris heeft
zich met deze reden aan de zijde
geschaard van zijn ambtgenoot in
Noordbrabant, prof. de Quay, die
ook al herhaaldelijk het pleit heeft
gevoerd voor decentralisatie van de
in Holland misbare industrie naar
Noordbrabant en de andere niet-
Hollandse provincies. Zo alleen kan
men het ineengroeien van Holland
tot één monsterstad voorkomen en
tegelijk de ontwikkeling van de an
dere gewesten dienen.
Om dit te bereiken moeten, zoals
Ridder de van der Schueren terecht
heeft opgemerkt, aan deze andere
gewesten ook gelijke rechten en ge
lijke kansen ten opzichte van Hol
land worden gegeven. Dit pleegt
men in Den Haag nog al gemakke
lijk te vergeten.
Uet „Algemeen Handelsblad"
schrijft in een nabeschouwing
over de aanvaarding van de Delta
wet terecht, dat er in de toekomst
in verband met het Deltaplan nog
vele punten van onzekerheid zullen
moeten worden weggenomen.
Het Amsterdams orgaan noemt
hierbij o.a. de kwestie van het in
dustrieterrein bij het Sloe, dat ove
rigens niet direct bij het Deltaplan
betrokken is, maar in de Tweede
Kamer tijdens de behandeling van
de Deltawet toch onder de aandacht
van minister Algera werd gebracht.
He inham van het Sloe is aan
trekkelijk voor uitbreiding van de
industrie van Viissingen. De Ko
ninklijke Maatschappij „De Schel
de" heeft ook al een uitgewerkt
Sloe-plan bij de Rijkswaterstaat in
gediend.
Zo maakt Zeeland zich op de hier
aanwezige gunstige ligging aan
diepwater te benutten voor zijn in
dustriële ontwikkelng, welke bij de
expansie van de Delta en de Euro
pese integratie een grote vlucht
kan nemen. Maar niet alleen Viis
singen, ook Terneuzen en de kanaal
zone zijn bij dit perspectief betrok
ken.
Eveneens zal Bergen op Zoom,
door een verbinding met de Wes
terschelde, de gunstige kansen, wel
ke deze open en diepe zeearm biedt,
moeten kunnen benutten. Het is
zaak thans steeds meer initiatieven
te nemen, die deze toekomst nader
bij zullen brengen.
(Advertentie)
Het bestuur van het Landbouwschap
is voornemens de besmettelijke vee
ziekte abortus-bang grondig te gaan
bestrijden. Deze ziekte berokkent de
betrokkenen jaarlijks een schade tus
sen de 19 en de 26 miljoen gulden.
Het Landbouwschap zai in zijn eerst
volgende vergadering een ontwerp
verordening bespreken, waarbij hef
fingen worden opgelegd ter bestrij
ding van de ziekte. Deze heffingen zul
len alleen worden gevraagd van de
houders van niet-abortusbang-vrije
veebeslagen en dienen ter financiering
van bestrijdingsmaatregelen. Zij zul
len worden terugbetaald indien het
beslag binnen een bepaalde tijd abor
tus-vrij wordt. Men ziet af van het
verplicht afmaken van besmet vee.
„Voor zover wij dit thans kunnen
beoordelen zullen in de loop der
eerstkomende tien Jaar 20 tot 30 sche
pen die met behulp van kernenergie
worden voortbewogen de oceanen
gaan bevaren. Daar Noorwegen de op
twee na grootste koopvaardijvloot ter
wereld heeft zou minstens een dezer
schepen onder Noorse vlag moeten
varen". Dit verklaarde de directeur
van het Noorse instituut voor atoom
energie, Gunnar Randers, tijdens een
lezing over de problemen in verband
met door kernenergie voortbewogen
schepen.
Randers wees erop, dat het ernstige
gevolgen voor Noorwegen zal hebben
als dit land zich niet op de toekom
stige ontwikkeling op het gebied van
dergelijke schepen zou voorbereiden.
Teneinde het vervoer van olie op de
meest economische wijze te verrich
ten, zijn reders ertoe overgegaan steeds
grotere tankschepen te bouwen. De
(Advertentie)
Het produktschap voor zuivel zal
in een openbare vergadering op woens
dag 20 november te Den Haag de pro
blemen bespreken die zich voordoen
bij het bezorgen van consumptiemelk
in „hoogbouw"-flats.
Uit een rapport blijkt dat de bezwa
ren tegen het bezorgen van consump^
tiemêlk in de z.g. „hoogbouw" zijn:
kleine omzetten, hoge kosten en grote
moeilijkheden om geschikte bezorgers
te vinden.
De consumptiemelkcommissie van
het produktschap is tot de conclusie
gekomen dat onder de gegeven om
standigheden de verordening die
voorschrijft de melk op de gebruike
lijke wijze dagelijks aan huis te be
zorgen, volkomen overbodig en te
vens onhanteerbaar en onnaleefbaar
is. Zij adviseert tot intrekking van de
verordening over te gaan.
Het bestaande euvel zou kunnen
worden bestreden, aldus de commis
sie. door bij nieuwbouw rekening te
houden met de moeilijkheden. Bij be
staande flats zou men de melkvoor-
ziening kunnen saneren, zodat niet
vier of vijf bezorgers elkaar op één
portiek ontmoeten. Ook zou men
kastjes kunnen aanbrengen in de be
nedenruimte van het trappenhuis,
waar de bestellingen gedeponeerd
kunnen worden.
6ier om. in. te. bijlen.!
grootte van deze schepen wordt ech
ter beperkt door de diepte der ha
vens en het enige andere alternatief
tot vergroting van de vervoerscapaci
teit is vergroting van de snelheid der
schepen. Doch binnen de grenzen van
het economisch mogelijke kan de snel
heid met de conventionele scheeps
machines niet aanzienlijk worden
vergroot. Voor schepen voortbewogen
met behulp van kernenergie weegt
dit probleem minder zwaar en het is
daarom mogelijk dat snelheid een der
factoren zal zijn, welke mede in ver
band met hogere olieprijzen de met
behulp van kernenergie voortbewogen
tankschepen als concurrentiemiddel
naar voren zal brengen.
PARFUM
EAU DE COLOGNE
POUDRE
PARFUMS - PARIS
Omstreeks de eeuwwisseling leefde in Darmstadt een „Kom-
merzienrat" Hickler- Hij was een rijk man en verkeerde der
halve aan het hof van de Groothertog van Hessen. Wanneer
hem de haver stak, dan reed hij zelfs, net als de Groothertog
met een gespan van zes paarden door de straten van de stad.
Hij kon het zich veroorloven een avondvoorstelling van het
„Grote huis" van de schouwburg in Darmstadt voor zijn vrien
den „uit te kopen" en zij vulden de gehele schouwburg, want
zoveel vrienden had hij.
Wat deed deze man? Hij handelde in zaden.
Hij voorzag de landbouw en de bosbouw met zaaigoed. Hij
stuurde in de herfst- en wintermaanden colonnes van 80 tot
100 man uit de nabijgelegen dorpen naar de wouden van Oost-
Pruisen, opdat zij aldaar in de dennen en sparren de denne-
appels plukten, die de waardevolle zaden bevatten.
In die dagen was Darmstadt het
centrum van de zaadhandel met de
gehele wereld. Het had zich daartoe
al zeer vroeg en geleidelijk ontwik
keld. En ook vandaag, na twee we
reldoorlogen, heeft Darmstadt in de
internationale handel in zaden een
belangrijke positie. De chef van een
der oudste zaadfirma's in Darm
stadt, die haar ontstaan tot in het
jaar 1630 kan bewijzen, is vandaag
president van de Internationale Fe
deratie van de zaadhandel, waarbij
25 landen zijn aangesloten.
Bosbouw
begon er mee
Het eerste begin van de zaadhan
del lag in de bosbouw. Het begon
er mee. dat tegen het einde van de
zestiende eeuw karavanen uit
Noord-Italië grote hoeveelheden
dennezaden naar Duitsland brach
ten, tot in het Zwarte Woud en het
Odenwald. De kaalgeslagen of ver
woeste bossen bezaaide men toen
met coniferezaden. In de dorpjes
rondom Darmstadt waren de men
sen erg nieuwsgierig naar hetgeen
die Italianen wel te verkopen had
den: denne- en sparreappels. Nu,
die waren er in de eigen bossen ook
voldoende en zo groeide de gedach
te deze zelf te gaan plukken.
De mensen klommen in de bo
men, plukten de denneappels,
namen ze mee naar huis om ze
op de kachel te drogen tot ze
opensprongen en hun zaad ga
ven. Een van de eerste denne-
appelplukkers was een zekere
Nungesser. De grootste zaadfir
ma in Darmstadt draagt vandaag
zijn naam.
Vele houtvesterijen van de toen
malige kleine vorstendommen heb
ben toen van de plukkers de coni
ferezaden gekocht en in hun bossen
uitgezaaid. Uit de colonnes der den-
neappelplukkers ontstond een nieu
we bedrijfstak: de handel in zaden.
Deze werd in de negentiende en
twintigste eeuw een wereldhandel.
En omdat deze denneappelplukkers
zich weldra ook met andere zaad
soorten bezighielden, vooral met
wilde graszaden, ontstond langza
merhand in en rondom Darmstadt
een groot centrum van de handel in
zaden, dat ook vandaag npg bestaat,
hoewel er intussen in de wereld ve
le andere centra zijn bijgekomen.
Voor de Duitse zaaigoedhandel
hebben de twee wereldoorlogen
uiteraard nadelige gevolgen gehad.
Na de eerste wereldoorlog werd De
nemarken een van de voornaamste
producenten en leveranciers van za
den en pootgoed, na de tweede we
reldoorlog wisten Amerika en Cana
da een leidende positie te verwer
ven. De meest belangrijke zaden,
die vandaag internationaal worden
verhandeld, zijn rode klaver, lucer
ne, mais en graszaden.
De oogsten van rode klaver en
1 ïcerne zijn uitermate afhankelijk
v-.r. de weersomstandigheden. West-
Duitsland- betrekt het 10de klaver
zaad in hoofdzaak, ai naar gelang
van de oogsten, uit Frankrijk, Oost-
Europa. Nieuw-Zeeland en Dene
marken, lucernezaden uit Californië
en Oregon. Duitsland levert van
daag de dag weer in toenemende
mate veredelde graszaden.
Gevaarlijk ambacht
Ook de moderne bosbouw kan het
niet zonder denneappelplukkers stel
len. Vandaag de dag worden de bos
sen niet meer kaalgeslagen, zoals
in de zogenaamde „Gründerjahre"
van 1880 tot 1910 in Duitsland het
geval was, toen eenvoudig alles
werd kaalgeslagen, waarna dan ge
weldige hoeveelheden coniferezaden
werden gezaaid. Omdat de bosbouw
in die dagen nog niets van een na
tuurlijke bos-samenstelling wist,
ontstonden er monocultures van
sparren en dennen.
Vandaag zaait men niet meer in
het bos en maakt geen monocultu
res.. maar kweekt de jonge bomen
uit de zaden in de boomkwekerijen
en plant deze dan in het bos. Daar
door zijn grote boomkwekerijen ont
staan en daardoor is echter ook het
verbruik van coniferezaden met 90
procent verminderd.
De denneappelplukker krijgt voor
één kilo dennezaden 200 mark, ht)
kan per dag 100 mark verdienen.
Zijn collega in 1900 kreeg voor de
zelfde hoeveelheid slechts 3.20 mark.
Het werk van de plukker is het
zelfde gebleven. Als voorheen zijn
het de jonge boerenzonen en ande
ren uit de dorpen, die tijdens het
najaar en de winter weinig te doen
hebben en uit de bossen een goede
verdienste halen. De mannen klim
men met klimijzers in de vaak
veertig meter hoge bomen. Zij
springen als eekhoorns van de ene
boom naar de andere. Het is een
gevaarlijk werkje, ongelukken ge
beuren echter zelden.
Zo is zowel in het klein als in het
groot de zaadhandel een lucratieve
bezigheid gebleven. Tussen alle lan
den ter wereld bestaat een weder
zijdse uitwisseling over zaden en
markten. Zaden betekenen leven en
voedsel, bos. en landbouw kunnen
zonder internationale zaaduitwisse
ling vandaag niet bestaan.
De grote zaadhandelaren rijden
vandaag de dag in Darmstadt niet
meer met zes paarden, zoals zestig
jaar geleden. Maar zij rijden daar
om niet minder goed.
(Advertentie)
CONSERVEREN
Het Amerikaanse Leger is
van plan een nieuwe installatie
te doen bouwen voor het con
serveren van levensmiddelen
met behulp van radioactiviteit.
De in de afgelopen jaren ver
richte proeven in de laboratoria
van de leger-intendance, waar
bij door middel van gammastra-
len en electronen de micro-or
ganismen, die verantwoordelijk
zijn voor voedselbederf ge
dood of geïnactiveerd worden
hebben aangetoond dat een
voedselconservering op grote
schaal volgens dit principe fi
nancieel mogelijk is.
Risico
Een gezin fn Brisbane (Australië)
heeft zich laten verzekeren tegen
het risico, dat rijn woning door een
kunstmaan wordt getroffen.
Erenaam
De 95-jarige Franse vrouw Ma-
thilde Marty uit Montpellier is door
de geboorte van een achter-achter-
achterkleinkind betoudovergrootmoe-
der geworden.
Methode
Door Amerikaanse geleerden is
een methode uitgewerkt, volgens
welke de vissers op zee gebruik kun.
nen maken van televisie onder wa
ter. Het is een gesloten T.V.-kring,
waarmee niet alleen, kan worden be
paald hoeveel vis in het net zit,
maar ook welke vissoort. Hierdoor
kan in de meeste gevallen. Hierdoor
rovende binnenhalen van de netten,
worden voorkomen, wanneer het al
leen gaat om controle van de vangst.
Neen
De Britse minister van handel,
sir. David Eccles, heeft verklaard
dat Engeland niet tot invoering
van het metrieke stelsel kan over
gaan als de V.S. niet hetzelfde
doen. Dit hadden deskundigen hem
medegedeeld, toen hij hun met het
oog op de voorgestelde Europese
vrijhandelszone over deze kwestie
om advies had gevraagd.
Verhaal
Het Zuidafrikaanse blad „Die Va
derland" heeft 25.000 pond uitge
loofd voor de eerste blanke Zuidafri
kaan, die binnen tien jaar de maan
bereikt en daarover een verhaal
voor het blad schrijft.
WOENSDAG 20 NOVEMBER 1957
HILVERSUM I 402 m. NCRV: 7.00
Nws en. S.O.S.-ber. 7.10 Gewijde muz.
7.50 Een woord voor de dag 8.00 Nws en
weerber. 8.15 Gram. 9.00 V. d. zie'ken
9.30 V. d. vrouw 9.35 Waterst. 9,40 Pro
menade ork. en solist 10.30 Morgendienst
11.00 Gram. 11.10 Rare dingen op de Leeu
wenburg, hoorsp. 12.25 Gram. 12.30 Land
en tuinb. meded. 12.33 Lichte muz. 12.53
Gram. en act. 13.00 Nws 13.15 Met PIT
op pad 13.20 Strijkork. en sol. 13.45 Don
Pasquale, opera (gr.) 15.30 Metropole-
ork. 16.00 V. d. jeugd 17.20 Préludium
17.40 Beurberichten 17.45 Gram. 18.00
Koorzang 18.20 Spectrum van het Chr.
organisatie, en Verenigingsleven 18.30
R.V.U.: Onverwachte gasten aan het
firmament door dr. H. Groot. Derde
lezing: Novae 19.00 Nws en weerber. 19.10
Op de man af 19.15 Gram. 19.30 Buitenl.
overz. 19.50 Gram. 19.55 Het is vast en
zeker, caus. 20.00 Radiokrant 20.20 Omr.
ork. en solist 21.20 Kerk en Staat in de
Middeleeuwen, caus. 21.40 Kamermuz.
22.05 Filmbeschouwing 22.15 Koor en in-
str. ens. 23.00 Nws 23.15 Sportuitsl. 23.20
Gram. 23.55-24.00 Dagsluiting.
HILVERSUM II 298 m. VARA: 7.00
Nws 7.10 Gym. 7.20 Gram. 8.00 Nws 8.18
De ontbijtclub 9.00 V. d. vrouw VPRO:
10.00 Schoolradio VARA: 10.20 Gram.
11.00 Gevar. progr. 12.00 Lichte muz.
12.30 Land- en tuinb. meded. 12.33 V. h.
platteland 12.38 Instr. trio 13.00 Nws 13.15
Tentoonstellingsagenda 13.20 Orgelspel en
zang. 13.50 Medische kron. 14.00 Pianore
cital 14.30 V. d. jeugd 16.30 Gram. 17.15
Vraag deskundig advies aan de juwther-korloger.
3
foor Maurice Zermatten.
6)
werwbuWeging' die Emilie maakt,
en hL. l r wee terug in haar vrees
van t v. verstijven. Zal ze hem
aan w1 atst°ten, hem overleveren
mekü kwaad, hem overgeven aan
]v r„SnZ??der geweten? Is het niet
geven? te be6"jpen en te ver-
hem tL?1 hem redden, ja, ze zal
leven vn J al m°est ze heel haar
- ImUeT h6m °P°fferen-
vMsDreMa Va" vhaar gewonde hart
door h« Zlch m gehjke golven
zen rio vertrek en botste dan te-
andevLWa n- Ahe dingen werden
anders door die klacht.
vn7?nise betreurde al, dat zij zich
_f„. .den had. Zwakheid kon haar nu
„leihen. Zij dorst het hoofd niet
pneffen en haar blik hechtte zich
aa de planken van de grond, als
een mes, dat er niet uit te trekken
Emile aarzelde. Nog eens smolt
rijn zelfverzekerdheid voor de smart,
me hem geopenbaard werd. Een en
kele vezel in zijn hart triade mee.
Een ogenblik joeg de gedachte door
zijn hoofd, dit arme gemartelde
kind vergiffenis te vragen. Maar wat
zou men ervan zeggen? Een glim
lach gleed over zijn gezicht: de hoog
moed bracht een grijnslach op zijn
lippen. Hij kreeg er plezier in, die
vrouw, die hem weerstond, te ver
nederen en daardoor tevens ook
die Jood, tot wie ze natuurlijk ie
dere morgen en iedere avond bad.
Dat hart, dat door de liefde ge
kwelde hart kon hij nu plukken.
Maar dat was hem niet genoeg.
De vraag was maar, of het lichaam
zich overgaf.
Daar hij in de volle zon stond, die
een zee van licht door het venster
zond, sloeg hij de klep van zijn pet
boven zijn ogen neer.
Wat wil je?
Er trilde geen emotie in zijn stem.
Hij had zijn evenwicht volkomen her
vonden. Een onverzoenlijke stilte
wies aan en vervulde de herberg.
Zelfs het hele dorp scheen zich te
luisteren te leggen.
Dan rolde een duivels lachen als
een knikker «ver de vloer.
Hij wist niets meer te zeggen.
Het was niet de eerste keer. dat een
vrouw, die hij nors had behandeld,
voor hem stond te huilen.
Het is stom genoeg. Zij lijken al
lemaal op elkaar. Gevoel, tranen,
kreten, betuigingen van liefde. O,
als hij nu maar lieve, dwaze woord
jes wou zeggen, zou zij in verruk
king in zijn armen vallen. Maar
neen, Louise, daar heb ik vandaag
geen zin in. Je behoort mij toe, je
behoort mij toe...
Toch aarzelde hij haar in zijn ar
men te nemen. Misschien was het
toch beter, langzaam te werk te
gaan. Zij weet niets en begrijpt niets.
De pastoor heeft haar volgepropt met
catechismus en dreigementen. De hel
is de straf voor de zonden; de hel
is vol met ongelukkige zondaars, die
door de vlammen gekweld worden.
Arm onwetend schaap! Haar omge
ving veroordeelt de meisjes, die
zich aan jongens overgeven... Ik zal
haar doen inzien...
Hij gaat naast haar zitten,
Zie je, Louise...
Hoe moet hij beginnen. Hij laat zijn
stem zachter klinken, hij doet ont
roering erin trillen. Zijn gezicht ont
spant zich, het vuur van zijn ogen
wordt getemperd, zijn hand maakt
een liefdevol gebaar.
O, is het dan toch waar? De hoop
vliegt wild op in het hart van het
meisje. Een enkel woord is dus ge
noeg geweest. Hij is nu al veran
derd!
Haar gedachten, blij om die licht
straal, vlieden naar lichte droomvel-
den van geluk.
Emile spreekt en zijn stem is mee
slepend. Hij beschuldigt en vernedert
zich.
Ik had ongelijk, Louise, ik had
■je niet alle geluk zo overrompelend
moeten vragen. Je kunt mij ook niet
begrijpen, nog niet, Louise.
Ie !er woord dwarrelt op haar neer
als lichte bloesemblaadjes onder een
blauwe lucht.
O, wat is het toch goed geweest, dat
zij niet naar vader geluisterd heeft,
toen hij haar kwam zeggen, dat ze
weg moest uit Het Witte Paard, om
dat het hele dorp over hagr gedrag
sprak. De praatjes waren tot bij hen
in huis gekomen, in haar ouderhuis,
dat daar wel een uur boven Chelin,
alleen lag. Toen vader binnenkwam,
zag ze dadelijk aan zijn aarzelende
houding, dat hij geladen was met
verwijten. Hij was vóór het buffet
gaan staan, nors en streng en hij
had haar eerst aangekeken zonder
iets te zeggen.
Zij had gevraagd:
Hoe is het met moeder?
Goed, daarvoor ben ik niet ge
komen.
Ik zal u een glas wijn brengen.
U bent warm en hebt dorst.
Neen, ik heb niets nodig.
Dan had hij ineens de hele last, die
hem drukte, van zijn schouders ge
wenteld.
Emile, -en kerel, die aan God
noch gebod gelooft, een...
Neen, zij zal die belediging niet her
halen, Hij wist immers niet, wat hij
zei. Lastertongen verscheuren de goe
de naam van iemand zo gauw. Wat
hij daar ginds in den vreemde ge
daan heeft, die geschiedenis, waar
de duivel met zijn gespleten poten
en zijn ogen van vuur in voorkomt,
wie zou dat wel verzonnen hebben?
En dat hij bij Margriet of bij Eu
genie is binnen geweest, bewijst dat
tenslotte?
Zij luistert:
Je bent een goeie meid, Louise.
Zeker, als je eens een tijdje hier van
daan geweest was, als je niet altijd
hier in dit dorp was gebleven, dan
zou je hebben begrepen
Hij raakt verward in zijn uitleg.
Maar wat hij ook precies denkt, hij
heeft gelijk, zegt ze bij zichzelf. Ben
ik niet een arm meisje, dat niets
geleerd heeft en niets gezien en niets
gehoord, een meisje, dat van niets
weet. Ze maakt zich heel klein naast
hem. Het geluk heeft zo weinig
plaats nodig.
Hij gaat niet door, maar staat op,
doet enkele passen naar het venster,
steekt nog een sigaret op. Dan komt
hij terug:
Kom eens hier. Kijk daar eens!
Zijn vinger wees naar de weiden op
de helling. Naast het irrigatie-kanaal
daarboven moet er iets leuks te zien
zijn, want Emile heeft plotseling
zo'n schik, dat zijn ogen en mond
stralen van de lach.
Ik zie niets, zegt zij.
Wat nou, zie je niets?
Neen.
Daar onder de elzen.
Maar dat is op jullie hooiland.
Zij zag twee stippen in het licht,
naast het half gemaaide weitje. Een
man scherpte zijn zeis; de andere
bewoog zich niet en zij vroeg zich af,
waarom Emile zo stond te schateren.
Is dat je vader?
Ja, en de oude heeft iemand ge
vonden, aan wien hij zijn nood kan
klagen. Zo veel te beter! Hij zal ten
slotte begrijpen, dat hij voor niks op
mij gewacht heeft. Iedere dag heeft
hij me gezegd, dat ik met hem mee
moest. En iedere dag heb ik hem te
verstaan gegeven, dat ik niet geko
men was. om zijn knecht te zijn.
Maar het is moeilijk, hem iets aan
het verstand te brengen!
Louise keek hem onderzoekend aan
en opnieuw besloop de twijfel haar.
Het leven kon makkelijk zijn en
licht. Luister...
Hij sprak lang en uitvoerig met een
gemak, waarover Louise zich een o-
genblik verbaasde.
Maar toen zij de hartstocht zag,
die zijn gezicht verteerde en het be
weeglijk spel der ogen, begon ze te
beven.
Een enkele keer dorst ze hem te
onderbreken.
Maar hij luisterde niet. Zijn stem
werd bitter, zijn woorden werden zo
fel, dat zij terugdeinsde.
Wat zag ze daar plotseling? Bleek
van schrik sloeg ze haar schort o-
ver haar gezicht, keerde zich om en
vluchtte weg.
Een seconde staarde hij naar de
Gram. 17-25 Lichte muz. 17.50 Regerings-
uitz.: Rijksdelen overzee: Jeugduitz.:
Mensen in Suriname's zuiden, door C.
Butner. 18.00 Nws en comm. 18.20 Piano
duo 18.40 act 18.50 Gram. 10.00 V. d. kind.
19,10 Midden in de wereld, midden in de
kerk, toespr. 19.25 VARA-Varia VPRO:
19.30 V. d. jeugd VARA: 20.00 Nws
20.05 Comm. 20.15 n Finto Stanislao, ope
ra 21.50 Valt Sint Nicolaaa onder de
krijgstucht?, caus. 21.55 Voordat ik het
vergeet, hoorsp. 22.55 Zoneschaaktoernooi
23.00 Nws 23.15 Strijkork. en sol. 23.50-24.00
Soc. nws. in Esperanto.
BRUSSEL 324 m. 12.00 Gram. 12.30
Weerber. 12.34 Gram. (Om 12.55 Koersen)
13.00 Nws 13.11 Gram. 14.00 Schoolradio
16.00 Koersen 16.02 Koorzang 16.20 Gram.
16.30 Ork. conc. 17.00 Nws 17.10 Kamer
muz. 17.50 Boekbespr. 18.00 Lekenmoraal
en filosofie 18.30 V. d. sold. 19.00 Nws
19.40 Gram. 20.00 Hoorsp. 21.15 Gram.
21.30 Ork. conc. 22.00 Nws 22.11 Kamer
muz. 22.55-23.00 Nws.
BRUSSEL 484 m. 12.00 Gram. 13.00
Nws 13,10 Gram. 14.10 Idem 14.15 Ka
mermuz. 15.15 Koorzang 15.30 Gram. 16.05
Lichte muz. 17.00 Nws 17.10 Gram. 17.30
Zang en piano 18.30 Jazzmuz. 19.30 Nws.
20.00 Hoorsp, met muz. 22.00 Nws £2.1#
Vrij tijd 22.55 Nws.
WOENSDAG 20 NOVEMBER 1957
NTS: 14.2.7-16.10 Eurovisie: Interland
voetbalwedstr. Duiteland-Zweden te Ham
burg.
VARA: 17.00-17.50 V. d. ldnd.
NCRV: 20.00 Donadieu, TV-spel 21.50-
22.00 Dagsluiting.
FRANS-BELG.: 19.00 Reflets du Libéra
lisme 19.30 Sport d. jeugd 20.00 Nws.
Progr. onbekend 22.05 Literair progr. 22.40
Wereldnws.
VLAAMS-BELG. 14,25-16.10 Eurovisie:
Voetbalwedstr. Duitsland-Zweden 19.00
Lekenmoraal en filosofie 19.30 Nws. 20.00
Van uitvinders en patenten 20.20 Rep.
21.15 Minna von Barnhelm of Soldaten-
geluk, blijspel.
deur, die achter haar gesloten was.
Toen vloekte hij en ging weg.
Tussen twee daken in, zag hij zijn
vader nog eens daarboven op dé wei
de. Hij was nog altijd bezig, zijn
zeis te scherpen. En de slagen klon
ken door de stilte als klachten.
HOOFDSTUK III
Zeker, ik zou eigenlijk niet zo
vroeg hoeven te vertrekken, dacht
Emile. Het had juist twaalf uur ge
slagen op de kerk en de zon goot
haar volle licht over het dal. Het
stof van de weg brandde aan de voe
ten als de hete as van een kolen
vuur.
Maar dadelijk komt vader thuis om
te eten.
De enkele woorden, die hij zegt,
groeien tot twist. Zijn domme ver
wijten wisselen af met tranen, bela
chelijk, maar om er nijdig van te
worden. En als je hem dan toch niet
de waarheid kan doen inzien is het
maar beter, weg te gaan.
Met beide handen trekt hij zijn
broek op, die lelijk boven zijn schoe
nen zit, wipt al weggaande een „pa-
risienne" uit het gele pakje en steekt
de sigaret aan. Het dorp sluimert
verlaten. Alleen staat er voor een
schuur een muilezel, die met zijn
staart de vliegen wegslaat, die hem
plagen.
De gedachten van Emile verla
ten de weg al, beweeglijk als dat
kleine witte wolkje, dat zich daar in
de blauwe lucht waagt en voortijlt.
(wordt vervolgd)
