Theologisch gesprek met Sar dij ns
treinconducteur
SOWJET-T.V. VIEL
INEENS UIT
Ontdekking van een vergeten eiland (II)
VAK ZWEtpVUtOE-k
Wat vrouwen kunnen aanstichten en
waartoe haar echtvrienden dan komen
De bruid vroeg om kaas
dormeer met KAAS
n
Jeugdig en fris als een meisje, wijs als een vrouw, zó is „Margriet".
Moskouse kijkers
voelden wel voor
een buitenkansje
PAMTEM
De treinreis van Sassari
naar Oristano is een beleve
nis. Ik had nog nooit zo'n
primitief treintje gezien en
ik begrijp nog niet hoe het
mogelijk is, dat dit ding de
fabelachtige snelheid van
35 km haalde. Op heel Sar
dinië is eigenlijk maar één
moderne lijn waar met goed
materiaal gereden wordt:
van Cagliari in het zuiden
naar de haven Olbia. De
andere verbindingen zijn
meestal zoals deze: een
amechtige stoomlocomotief
en 2 of 3 vuile, stoffige wa
gens.
De conducteur komt de kaart
jes controleren. De goede man
ontmoet kennelijk niet iedere dag
buitenlanders op zijn traject. Hij
kijkt ons aan, maar vraagt niets.
Dan komt hij na 5 minuten met
zijn collega terug, gaat een meter
van ons af zitten en begint een
uitvoerig gesprek om uit te ma
ken waar we vandaan zullen ko
men.
Ons rechtstreeks aanspreken, dat
doen ze niet. Dat zou niet be
schaafd zijn. Daarom knopen wjj
maar een gesprek met hen aan.
Ze stralen van trots en binnen
5 minuten zitten we al met de
foto's van hun kinderen in de
hand.
Het is wat je noemt een exclu
sief gesprek, want als een jon
gen van een jaar of veertien de
coupé binnen komt en er bij wil
komen zitten, staat een van de
conducteurs op en maakt hem
duidelijk-dat dat zo maar niet
gaat.
„Je ziet toch wel, dat we in
gesprek zijn; Er is plaats genoeg
in de trein. Ga maar ergens an
ders zitten. Deze afdeling is gere
serveerd voor onze gasten." Ver
legen druipt de jongeman af.
Zij hebben eens gehoord dat
heel-Nederland protestant is en
nu willen ze weten wat daar van
waar is. Ze begrijpen er niets
van. Hoofdschuddend vat een van
hen zijn theologische kennis over
het protestantisme samen in de
opmerking: „Zij aanbidden al
leen maar Christus en God (de-
z® volgorde is authentiek), maar
niet O.-L.-Vrouw.
„Ja" zeg ik, „dan is het bij
ons katholieken toch anders?".
^>adre, wij hebben al de
heiligen, ons geloof is toch veel
rijker. Alleen Christus en God,
J w®s ie vlugger klaar."
Dat iemand communist is, dat
is tot daar aan toe, dat is hun
(Advertentie)
Oude Sardijnse boer op zijn
Paasbest.
buurman misschien ook, maar
hoe je nu protestant zou kunnen
zijn, daar snappen ze niets van...
Water is kostbaar
Het landschap verschilt niet zo
sterk van wat we gisteren ge
zien hebben. Het blijft voor ons
boeiend, juist deze streek, die
zeer woest is. De trein voert ons
door kale gebieden. Kilometers
ver zie je niets anders dan rot
sen, kale hellingen met wat stug
gras waar de schapen, die in
grote kudden ronddwalen, slechts
met moeite hun voedsel kunnen
vinden.»
Koeieh zien we hier niet. Het
land is dun bevolkt. Huizen zie
je bijna niet. Alleen hier en daar
rw
steenachtige bodem het water
niet verwerken.
In Oristano vinden we onder
dak in het enige hotel ter plaat
se. Het is maar een klein, oud
gevalletje, maar het ziet er net
jes uit. De eigenaar ontvangt ons
met de grootste vriendelijkheid.
Er is zelfs waterleiding in huis,
maar als we de kranen open
draaien, gebeurt er niets. Later
horen we dat de waterreservoirs
sinds enige weken droog staan.
De waterleiding werkt eigen
lijk alleen maar 's winters, in
de natte tijd dutf. Maar op onze
kamer staat een bel en als we
wat water nodig hebben hoeven
we niets anders te doen, dan
drie tikken met die bel te ge
ven. Binnen vijf minuten ver
schijnt dan de loopjongen van
de zaak met een emmer bron
water. Het is wel een vreemd
systeem, maar het werkt uitste
kend, mits je niet al te onge
duldig bent.
Het kan natuurlijk gebeuren,
dat de jongen je niet hoort, of
met iets anders bezig is. Dan
moet je wachten, of zelf met de
aarden kruik op stap gaan.
Processie
Op 15 augustus, feest van Ma
ria Tenhemelopneming maken
we na de hoogmis de processie
door het dorp. Dan wordt onze
eerste indruk uit Sassari weer
versterkt: op Sardinië bestaat
een actief en voorzover wij
na een verblijf van 10 dagen
kunnen beoordelen een krach
tig katholicisme. Tijdens de mis
was de kerk vol en de pastoor
vertelde ons dat er hier, in een
plaats van 16.000 inwoners, bij
na geen mensen zijn die niet re
gelmatig iedere zondag naar de
kerk gaan.
De invloed van de priester is
zeer groot. In vele gevallen is
hij de enige priester van het
dorp. Maar de Sardijnse priester,
met wie wij veel contact gehad
hebben, maakt wel vaak een slor
dige en onverzorgde indruk. Hij
is tegelijkertijd voor alles een uit
gesproken sympathieke verschij
ning en met de mensen gaat hij
kameraadschappelijk en vriende
lijk om.
In de processie trekken ook de
zusters van de parochie mee:
veertig stuks. Hier zijn zeer
veel roepingen, vooral voor kloos
terzusters. „We kunnen ze nau
welijks bergen, zoveel postulan
ten hebben we", vertelt ons de
overste. Hier bestaat ook echt
nog geen behoefte aan een her
vorming van de kleding van de
zusters. Vaak moet je goed kij
ken om te zien of je met een
zuster of met een gewone vrouw
uit het volk te doen hebt. Het
een schuilhut, ingericht voor de
herders.
Het vee, zowel de schapen als de
ezels, blijft in Sardinië altijd bui
ten, ook 's winters, als het weer
slecht en guur is. Hier en daar
zoekt zich tussen de rotsen door
een smalle bergstroom een plaats
naar een lager gelegen dal. Het
water is kostbaar hier. Maanden
lang kan het er niet regenen en
als dan de regen komt, kan de
„Frederik", zet ze, „nu niet zo'n ouderwetse grote bruids
taart, maar een stevige homp kaas. Da's beter voor je maag
ook, Frederik."
Dit is natuurlijk wel vreemd, het gebruik van kaas moet
niet worden overdreven. Blijft het feit, dat Hollandse kaas
een verrukkelijke, gezonde lekkernij is, een traktatie voor
bijna iedere gelegenheid.
'Vraag het Kaasreceptenboekje (25 ctS) bij Uw winkelier of
schriftelijk (25 ets postzegel bijsluiten!) aan Het Nederlands
Zuivelbureau, Cort van
der Lindenstraat 7. SPOt/
Rijswijk (Z.H.). 4„. -
Publlk«tl« vjn hat Nad. Zu^yalbureau 51
Wafer is op Sardinië een kostbaar
bezitdat het hele dorp put uit één
gemeenschappelijke waterbron.
zijn dezelfde gebogen zwaar in-
gehulde gestalten. En dan zus
ter worden betekent hier vaak:
je leven lang geen al te grote
zorg voor honger. In een land
waar iedereen zo arm is heeft
dat wat te zeggen en ook dat
zal er wel aan meewerken dat
zoveel meisjes naar het klooster
gaan, waar ze sober, maar vol
doende kunnen eten.
De nuraghe van Losa
's Middags beleven we een van
de hoogtepunten van onze tocht;
een bezoek aan de beroemde nu
raghe van Losa bij Abbasanta.
Al vanuit de trein hadden we
hier en daar deze vreemde, ru
we torens gezien, die uit de ver
te wel wat lijken op een oude
windmolen zonder wieken. Het
zijn ronde, zware torens, die 40
meter hoog kunnen zijn. De ou
de woningen van de oorspronke
lijke bevolking van het land. Zij
stammen uit 1800-2000 voor Chris
tus, uit het megalithische tijdperk
en zijn een duidelijke demonstra
tie voor de stelling, dat wel de
menselijke techniek, maar niet
de cultuur met grote schreden
vooruitgegaan is. De construc
tie is bewonderenswaardig en je
staat er verbaasd over hoe de
oude bouwheren de vaak me
tershoge stenen op hun plaats
hebben gebracht. Door een smal
le, steil naar boven lopende gang
zijn we naar binnen gegaan, drie
verdiepingen hoog. Een gewel
dig bouwwerk, dat nu na 3000
jaar nog onbewogen staat en het
landschap tot in de verfe omge
ving markeert. Aan de voet van
onze nuraghe vonden we in
de lagere bijgebouwen de zwa-
Een groot aantal televisiebezitters uit Moskou heeft enkele we
ken geleden op een zondagavond kunnen genieten van een voor
Russische begrippen wel zeer uitzonderlijk programma. Het tele
visiestation van de Sow jet-hoofdstad verzorgde voor het eerst 'n
„weggeefwedstrijd", een op Amerikaanse leest geschoeid pro
gramma, waarbij mannen en vrouwen uit het publiek met ge
schenken en prijzen overladen werden. Het .experiment, kapita
listische televisiegebruiken in het Moskouse televisieprogramma
in te lassen, was echter tegen de zin van de Russische televisie
functionarissen.
re maalstenen en een dag later
in het museum in Cagliari be
wonderden we hun gebruiks
voorwerpen: de olielamp in de
vorm van 'n vogel, hun vreem
de keukengerei en hun bizarre
afschrikwekkende afgodsbeelden.
Naast woonhuis voor de hoofd
man van een stam, was de nu
raghe ook 't algemeen verdedi
gingsfort, waarbinnen zich in tijd
van nood de hele gemeenschap
terugtrok.
Vlak bij 't fort begroeven zij hun
doden. Eerst werd het lijk ver
brand en dan begraven door in
een zware kei, door de natuur
in de nabijheid gelegd, een hol
te uit te kappen, daar de as in
te deponeren en het gat weer af
te sluiten met een passende
steen. Men zou gemakkelijk over
de graven van deze oudste be
woners heenlopen, als men niet
gewezen werd op hun laatste ver
blijven.
Panto ffeleparade
's Avonds als de schemering
valt lopen we nog even door de
hoofdstraat van Oristano, waar
op een buitengewoon aardige ma
nier heel de aankomende jeugd
van 't stadje flaneert. Meisjes
bij meisjes, jongens bij jongens.
Er is slechts een enkele uitzon
dering, maar dan is het kenne
lijk een broer, die met een iet
wat verveeld gezicht zijn zuster
gezelschap houdt. Het is een
amusant en charmant gezicht:
heel de straat is vol, en de be
weging is dubbel. Twee stoeten
komen elkaar tegen. Links kijkt
naar rechts en rechts kijkt naar
links. Het is de mode. en hu
welijksshow van de plaats. Aan
het einde van de straat geko
men, draait iedereen om en
loopt de andere kant uit, om
op dezelfde hoogte weer dezelf
de gezichten en jurken tegen te
komen. Dan vallen een paar
druppels regen en heel het fleu
rige gezelschap, van wie natuur
lijk niemand een jas draagt over
pak of jurk vlucht in paniek
weg. In drie minuten is de ei
volle straat leeg.
Vanuit Oristano gaan we met
een bus naar het zuiden van Sar
dinië, naar Cagliari de enige
mooie moderne stad van het ei
land, die na de zware bombar
dementen van de oorlog weer
hersteld is. Hier is ook meer
welvaart, door de haven, waar
druk gewerkt wordt en door de
handel.
Maar liever dan over Cagliari,
een stad met kunstwerken en een
mooie kathedraal, geef ik u een
relaas over onze tocht door het
meest primitieve gedeelte van
het eiland het onaangeraakte bin
nenland rond Nuoro, waar eerst
enige jaren geleden de moderne
„beschaving" met haar produk-
,ten is Binnengedrongen. Arme
dorpjes verschoten in uitgestrek
te bossen en kale gebieden, die
aan een rotsachtige steppe doen
'dénken, waar het contact met de
buitenwereld wordt onderhouden
door een oude radio, het trotse
bezit van de caféhouder ter plaat
se ën waar slechts twee keer
per dag een bus komt.
(Advertentie)
8!
Niet voor niets is Margriet" reeds jarenlang het gróótste blad van Nederland!
Het Is allemaal aan de gang gebracht door de liefste dochter van onze
schoonvader, die op een zaterdagavond thuiskwam van een uitstapje in
gezelschap van een hartsvriendin. En toen veel geheimzinniger deed dan
te doen gebruikelijk. Beide dames gedroegen zich als een soort opgeschoten
bakvissen in het samenzweerderige en noch onze vriend noch wjj konden er
achter komen, wat nu wel de diepe reden was voor zoveel onpeilbare vro
lijkheid. Onze tactische, dreigende, nonchalante, open nieuwsgierige,
kortom, AL onze pogingen om er achter te komen, faalden jammerlijk.
Wij stuitten af op een ergerlijke demonstratie van superioriteit.
Een week later (zó lang is het, dat een vrouw kan zwijgen) waren wij
er achter, al weer op een zaterdag. En zo kwam het, dat wjj, onze vriend
en wij, ons op de volgende zondag bevonden ten huize van een bestuurslid
van de Eerste Limburgse Zweefvliegclub, om ons alleruitvoerigst te laten
voorlichten over alles wat de zweefvliegerij betreft.
Zo is het begonnen. En wij bele
ven, zo veel plezier aan de gevolgen
van het initiatief van onze gades, dat
er geen excuus zwaarwichtig genoeg
kan zijn om U. trouwe lezeressen en
lezers verstoken te laten van die
glimpen uit ons hoogstderzelver aan
komend zweefvliegersbestaan, welke
u van dat plezier kunnen doen mee
genieten.
Ons logboek willen wij u presente
ren, zoals het in de komende maan
den geschreven gaat worden. Wij be
loven u, met de hand op het hart,
Een Moskous avondblad was zelfs
zo ontevreden over de vertoning dat
het opmerkte dat het beneden alle
kritiek was.
Het programma begon op de be
wuste zondagavond heel gewoon. Zo
als aangekondigd werd er een Quiz-
uitzending verzorgd vanuit de uni
versiteitsclub MGU. Deze uitzending
is zeer populair bij de toeschouwers.
Al zegt bovengenoemd avondblad dat
niet alle in deze reeks verzorgde pro
gramma's altijd even aardig en
scherpzinnig zijn.
Midden in het programma begon
echter het voor de Russen onmoge
lijke en onverwachte. De quizmaster
en conferencier nodigde alle Moskou
se toeschouwers uit voor een.niet te
moeilijke wedstrijd. De eerste drie
burgers, die, geheel in winterkleding
gestoken, op het toneel van de uni
versiteitsclub verschenen, zouden
prachtige prijzen krijgen. Om naar
de studio te kunnen komen moest
men gebruik maken van een gewoon
middel van vervoer. Ook die burgers,
die de winterkleren uit de motten-
kist moesten halen, werden naar de
studio's gelokt met de belofte, dat al
le deelnemers aan de wedstrijd har
telijk ontvangen zouden worden. Ver
moedelijk hebben de organisatoren
va.r deze wedstrijden niet voorzien
welke gevolgen deze uitnodiging zou
hebben. Al enkele minuten nadat voot
de televisie de uitnodiging gedaan
was, stapten de eerste in pelzen ge
hulde kijkers op het toneel van de
universiteitsclub. Binnen de kortste
keren was het toneel geheel bezet
met mensen en een half uur later
blokkeerden meer dan 500 inwoners
van Moskou, die begerig naar een
prijsje waren, de ingang van de uni
versiteit. Op het toneel was het zo'n
drukte dat de quizmaster bijna voor
zijn microfoon werd weggeduwd. Zijn
aanwijzingen aan de in winterkleding
gehulde aanwezigen was bijna onver
staanbaar en hij slaagde er niet in
de mensen van het toneel af te krij
gen.
Het laatste wat de televisiekijkers
te zien kregen was een schuivende
en opdringende menigte. Daarna
werd het scherm donker. Dit hoorde
klaarblijkelijk niet bij het program
ma. Enkele minuten later kwamen
weer de letters WWW op het beeld
scherm, tekens van het afgebroken
programma. Het duurde meer dan
een half uur voordat een onzichtbare
spreker aankondigde dat de uitzen
ding vanuit de universiteit beëindigd
moest worden wegens technische en
organisatorische moeilijkheden.
dat wij onze blunders eerlijk zullen
opbiechten: dat wij de standjes, die
wij ongetwijfeld zullen gaan oplopen,
waarheidsgetrouw zullen herhalen
(zo nodig ontdaan van die bijvoeg
lijke of zelfstandige naamwoorden,
welke wij zelfs voor onze levensge
zellin zouden willen verzwijgen). Wij
beloven u, dat wij de hoogte- en af
standsrecords, die wij zullen breken,
niet zullen overdrijven. In één woord
wij zullen u de waarheid en niets
dan de waarheid verhalen.
Dan gaan wij dus nu maar van
start.
Eerst de keuring
Neen, geen ingewikkelde draai-
stoelproeven, die een gezond mens
in weinig minuten tot een zweef
molenwrak reduceren; geen verblijf
in sinistere onderdruk-kamers. Een
vlotte maar serieuze sportkeuring,
waar elk normaal gezond mens zon
der veel heisa doorheen komt. Keu
ringsformulieren van het Bureau Me
dische Sportkeuring Maastricht en
Omstreken. Besloten door een volko
men zakelijke en sensationele toezen
ding van een oranje C-kaart, ver
klarende dat de kandidaat „is be
vonden te voldoen aan de eisen van
lichamelijke geschiktheid, genoemd
in artikel 4, lid 1 onder e, der R.T.
Zw.", waarbij de laatste afkorting
staat voor „Regeling Toezicht Zweef
vliegtuigen."
Wanneer wij ons thans op het
zweefterrein bevinden en de Lucht-
vaartpolitie schiet onverwacht uit de
wolken, dan is deze oranje kaart ons
afweermiddel voor kritiek op onze
aanwezigheid aldaar.
Toen de luchtdoop
Aldus gewapend togen wij, onge
duldig, op een zonnige zondag naar
het vliegveld Beek. Er werd ge
zweefd en, ietwat onwennig voegden
wij ons bij de halve, driekwart of
hele cracks, daar aanwezig.
Laten wij het maar eerlijk beken
nen, toen wij voor het eerst van nns
leven de hand op de gladde flan
ken van een zweefvliegtuig legden
en eens in de cockpit neusden, welke
ons juist groot genoeg toescheen om
ons jongste volle neefje van negen
jaar te huisvesten... voelden wij ons
bepaaldelijk onzeker. Wij misten iets.
Wij misten domweg een motor.
Eigenlijk vonden wij het maar zo-
??m-' -
zo, om in zo'n wankel schijnend stuk
speelgoed de lucht te worden inge
schoten, met niet eens zoiets als een
gaspedaal in de buurt om te zorgen
dat er wat langer meer vaart in dat
geval kan blijven. Wij hadden de in
druk overgeleverd te zullen worden
aan de rauwe elementen en aan het
bizarre toeval van de wind... en wat
doe je, als die gaat liggen?
De jonge held
Er kwam een jonge held aangelo
pen, welke zich zelfverzekerd in de
cockpit nestelde... en hij bleek er nog
in te passen ook, zonder zijn jas op
de grasmat achter te laten!
Men adviseerde ons „helemaal op
zij" te gaan. Toen sprak een meisje
enkele toverformules in een veldte
lefoon. Er bleek een staaldraad aan
het zweefvehikel te zitten welke zich
langzaam spande en in een tijd van
ja en nee, kwam er niet alleen be
weging in het geelgeschilderde ge
val, maar schoot deze als een vlieger
met toenemende vaart de lucht in,
ruw geschat in een hoek van 45 gra
den.
Toen het toestel een paar honderd
(het bleken ongeveer 400) meter was
gestegen, daalde de kabel aan een
parachute omlaag en de zweefvlie
ger draaide in een trage bocht naar
links, laat ons zeggen in de richting
van Geverik. Hij wendde zich rechts
en links en vermaakte zich daarbo
ven kennelijk bijzonder.
En toen was er opeens een mijn
heer, die zei, dat wij de volgende
start zouden maken.
(Advertentie)
M I G N O tl
Hef grote merk onder de
kleine sigoartjes I
Zeldzaam licht en geurig
