Zwarte Kunst op
Zuid-Beveland
DE VERZEKERINGS UNIE
Zo speelde
men elders
Verendans op Formosa
Elke Nederlander
ZëB
Tien jaar missieschool
voor jonge vrouwen
Churchill speelde teveel
de grote strateeg
H. Vader pleit
voor Europese
federatie
Res. klassers in
Brab. en Zeeland
Kruidenkracht!
Auto in sloot
drie doden
4
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 5 NOVEMBER 1957
ZEEUWSE FOLKLORE
Vormingscentrum Ubbergen
1
fi
SOA blijft verliezen in
hanclbalcompetitie
I
4
krijgt op 65-jarige leeftijd de uitkering krach
tens de Algemene Ouderdoms Wet (A.O.W.).
Tóch blijft voor een ieder EEN AANVULLING
noodzakelijk
Boek van Sir John Kennedy:
406 12771
17U 18695
4628 4818
7154 7172
313 12906
617 16932
262 21971
302 318
.1 572 600
5 716 7?0
5 902 932
len
wi-
og
ir.
Het is opmerkelijk, dat in het
Zeeuwse sagenboek van Sinninghe zo
veel zwarte kunst-geschiedenissen
staan uit Zuid-Beveland. De schrijver
zal wel niet veel moeite hebben ge
had ze op te duiken, want ook nu
nog weten bejaarde Zuidbevelanders
ten plattelande tal van sterke stuk
jes te vertellen over zogenaamde hek
sen en mannen, die meer kunnen dan
recht-toe.
Dit bijgeloof, dat zoveel leed aan
onschuldigen berokkende, moet er
voorheen wel heel diep in gezeten
hebben, dat alle sporen er nog niet
van uitgewist zijn.
Sinninghe diste o.m. 'n kleurig ver
haal op van ,,de schoutinne van Kwa-
dendamme". die een handlangster
van de duivel zou zijn geweest en aan
het Langeweegje woonde.
De persoonsaanduiding moet ver
keerd verstaan zijn door de schrijver,
want te Kwadendamme is nooit een
schout, dus ook geen schoutinne ge
weest.
De heer A. de Boo heeft reeds eer
der in ons blad d$ze zaak recht ge
zet en duidelijk gemaakt, dat het hier
ging om een vrouw, die in het huisje
van Arjaan Thijsse aan het Lange
weegje te Kwadendamme heeft ge
woond, welk huisje in 1954 afgebro
ken is. Ook de beruchte Bevelandse
bandiet, Jan Catoen, zou daar tijde
lijk gewoond hebben.
De gekste geschiedenissen vertelde
men van het vrouwtje, dat vermoe
delijk geheel ten onrechte in kwade
reuk stond. Zij zou bijvoorbeeld de
aardigheid hebben gehad om men
sen, die uit de stad kwamen, het
spoor bijster te doen worden. Deze
onzin werd absoluut geloofd. Van dit
gerucht is ongetwijfeld danig gepro
fiteerd door manslui, die later naar
huis kwamen dan de vrouw lief was.
Sinninghe vertelt ook nog van
Adriaan Tramper, een oude heer te
Yerseke, te hebben vernomen, dat
hij in zijn jeugd ook over ,.de heks"
van Kwadendamme allerlei dingen
had gehoord. Ze had bijzonder de pik
op voertuigen; die kon ze niet onge
moeid laten voorbijgaan. Ze liet ze
vaak op twee wielen voortrijden of
helemaal kantelen.
Eens wou ze de pastoor van Kwa
dendamme te grazen nemen, volgens
deze Tramper, maar die was haar te
glad af. Inplaats dat de wielen van
de sjees vlogen, zag je het gebeuren,
dat de heks het wiel greep en hij
gend en zwetend mee moest draven
tot aan de pastorie. De pastoor had
alleen maar gemompeld: „Hou vast,
zeg ik je!"
De oude heer Tramper moet wel
een levendige fantasie hebben ge
had!"
Ook over een der eerste pastoors
die 's Heerenhoek had in 1814 werd
hij daar benoemd n.l. pastoor de
Swager, hoort men van hoogbejaar
den. dat hij wonderbare krachten be
zat. Het zou op zekere avond gebeu-
zat. Het zou op zekere avond gebeurd
zijn. dat enkele kwajongens zich 's
nachts stoutweg aan pastoorsdruiven
te goed hadden gedaan.
Ofschoon de pastoor die nacht rus
tig had geslapen, stuurde hij 's mor
gens de koster naar de daders met
de boodschap even naar de pastorie
te komen. Ze voldeden hieraan, maar
hielden hardnekkig vol van geen dief
stal te weten. Toen verzocht de pas
toor aan de jongens even in de spie
gel te kijken en toen zagen ze zichzelf
op de ladder staan, bezig met drui
ven af te snijden. Ze schrokken en
vielen door de mand.
Op dezelfde manier zou deken Tho
mas, een eeuw geleden, vernielers
van 'grafkruisen ontmaskerd hebben.
Het klinkt wel wat vreemd, maar
anders zou de aardigheid er ook
gauw van af zijn.
Drie tegen een
Om de haverklap hoorde men vroe
ger van spoken en vreemde verschij
ningen, die eenzame voetgangers op
De H. Vader heeft een beroep ge
daan op de landen van Europa, een
werkelijke federatie tot stand te bren
gen. Zij worden in deze richting ge
stuwd, zei hij door economische gees
telijke en morele drijfveren.
De Paus heeft dit gezegd in een
toespraak tot het „parlement" van
de Europese steenkool- en staalge
meenschap, dat vier dagen in Rome
zal vergaderen.
De achtenzeventig leden van de
assemblée zijn maandagochtend
door de H. Vader in audiëntie ont
vangen.
landelijke wegen gezien hadden. De
donkerte, die angst opwekt, zal daar
niet vreemd aan zijn geweest en de
bijgelovigheid niet minder.
Vaak ook zullen het grappenmakers
zijn geweest, die er plezier in hadden
om iemand de doodsschrik op het lijf
te jagen. Troffen zij een onbevreesde,
dan volgde een overhaaste vlucht.
In Kwadendamme loopt nog een
verhaal over de dokter uit Nisse, die
in de oude tijd voorbij een eenzame
hoeve op een geheimzinnig wezen
stiet dat hem hinderlijk volgde en
lastig viel.
Met 'n stem als een klok wees de
dokter toen naar zijn hond en zei in
goed Zeeuws: „Die steet 'n vent'
(Advertentie)
daarna wees hij op zijn stok en zei:
,,Die steet ook 'n vent" en tenslotte
op zichzelf, zeggend: „En den dezen
steet ook 'n vent". Zeer gezwind
deinsde het vreemde personage af.
Rare kunsten
In de omgeving van Kwadendamme
woonde een vrijgezel landman, met
wie het niet pluis was. Eens gingen
een paar vrouwen paardebonen snij
den bij de „Sloesendam" en passeer
den de bewuste en die zei: „Je zult
nog een heel stuitje móeten snijen
voor je klaar bent". En waarachtig:
hoe ze zich ook repten, er zat geen
opschieten in. Toen zei er een van
hen: „Dat heeft die verrKees
gedaan". Toen brak de betovering
en waren ze gauw klaar.
In het grijs verleden woonde te 's-
Heerenhoek een vrouwtje dat Tan
netje Zoetepap genoemd werd. Ze
stapte in je voetstappen; keek dan
om en riep: „Jantje, Jantje, ik zal je
over de zolder sleuren". En dan kon
je er op aan, dat je 's nachts geen
oog dicht kon doen, aldus tenminste
de goedgelovige zielen.
Dergelijke sprookjes zijn met tien
tallen te vermeerderen. Gelukkig vin
den ze steeds minder geloof en het
is alleen bij wijze van curiositeit, dat
wij er enkele onder het stof vandaan
haalden.
W?-.
Lrier om m te. bijten!
Het Missionair Vormingscentrum van de Graal, te Ubbergen
bij Nijmegen gevestigd, viert 7 november zijn tweede lustrum. In
tien jaar tijd hebben ongeveer 120 meisjes hier een specifieke
missievorming genoten en stelden zich daarna als lekekracht ten
dienste van de missie. Het enige commentaar van de missionaris
sen op hun komst luidt: „Stuur er meer."
Tijdens hun jaar ..Ubbergen" ne-
Advertentie)
Zijn bestaansgrond vond deze mis
sieschool voor jonge vrouwen, een
van de drie ter wereld, in de we
reldbelangstelling, zoals deze zich na
de oorlog in geheel Europa mani
festeerde en- welke zich paarde aan
de groeiende verantwoordelijkheid
van de leek in de Kerk. Na een voor
geschiedenis tussen vier muren in de
loop van 1946 en een eerste contact
met de buitenwereld in februari 1947,
bemerkten de initiatiefnemers, dat
een dergelijk instituut in een bestaan
de behoefte zou voorzien. In septem
ber 1947 draaide de eerste cursus met
13 meisjes, een getal, dat zich na
tien jaren ongeveer heeft gehand
haafd met dien verstande, dat het
aantal van hen, die afgewezen wor
den of zich vrijwillig terugtrekken,
van 5 in 1947 terugliep tot constant
één of ten hoogste twee de laatste
jaren.
Men heeft de vorming op dit con
stante lage cijfer afgesteld. In het
eerste deel van hun jaarcursus ko
men de meisjes slechts in weekenden
en eenmaal voor een gehele missie-
week bijeen, zodat beide partijen
voorbereid zijn op hetgeen komen
gaat. Bovendien garanderen tien ja
ren een betere selectie.
Overigens staat dit vormingscen
trum dichter bij een universiteit dan
bij een middelbare school. Weliswaar
worstelen de toekomstige lekemissio-
narissen op een inheemse taal en
verdiepen zij zich in de psychologie
der primitieve volkeren en de etno
logie. Ook missiegeschiedenis, missie-
theologie, huwelijksmoraal en liturgie
vinden hun weg naar het lesrooster.
Doch dit alles vormt niet de essentie
van Ubbergen.
Deze cursus wil voor alles een
vc rrbereiding zijn op het gemeen
schapsleven met de inheemse bevol
king en op het bestaan, dat zij in
missie of onderontwikkeld gebied in
equipe.verband met elkaar zullen
moeten, leiden. In een gesloten ge
meenschapsleven bereiden zij zich
voor op hun taak: als leek een vrou
welijke bijdrage aan de Kerk te ge
ven: de vorming van een inheemse
vrouwelijke elite, welke even belang
rijk is als de vorming van een in
heemse clerus.
Deze missionaire vorming onder
scheidt hen van een onderwijzeres,
die via een advertentie in een school
blad een functie in het missie-onder
wijs aanvaardt.
men deze aspirant-lekemissionarissen
afstand van hun werk en vinden zij
de rust, die hen ervoor behoedt straks
met het ene been in Afrika en het
andere in Nederland te staan.
Ook het leven van deze meisjes
loopt over menselijke schijven: een
gedeelte van hen is na terugkeer ge
huwd, anderen gingen het klooster in
en weer anderen tekenden voor de
tweede of derde maal een contract,
variërend tussen drie en vijf jaar.
Want hierin onderscheidt zich dit cen
trum van anderen in Zwitserland en
België.
Men kan uit levensroeping gaan,
doch evenzovelen ondernemen dit
werk voor een, paar jaar „om het
eens te proberen". Uiteindelijk kun
nen zy in het missiegebied normaal
zelfstandig in hun levensonderhoud
voorzien en vinden zij een werkkring
in de medische, sociale of opvoedkun
dige sector, waarvoor deze meisjes
in Nederland een beroepsopleiding
genoten moeten hebben.
In financieel verband streeft men er
dan ook naar de ziekenhuizen en poli
klinieken volledig zelfstandig te ma
ken om de lekemissionarissen niet
van een minder draagkrachtige
schatkist afhankelijk te doen zijn.
Steeds is het ook nog een onvervulde
wens van de Graal tot een uitzen
dingsfonds te geraken, opdat kosten
van heen- en terugreis niet ten be-
zware van ziekenhuizen en bisschop
pen komen.
Alhoewel het merendeel dezer meis
jes van Nederlandse origine is, speurt
het missionair vormingscentrum van
de Graal te Ubbergen sinds enkele
jaren een internationale ontwikkeling
door de komst van Belgische, Engel
se, Duitse en Franse meisjes. Zo past
Ubbergen volledig in de Internatio
nale Graalbeweging, die op dit ogen
blik met ruim 30 equipes wederom
het merendeel Nederlandse in
missiegebieden en onderontwikkelde
landen overal ter wereld werkt in
nauwe samenwerking met de Union
Catholique, de Coordination Interra
ciale, de Academische Lekenmissie-
actie, het St. Melaniawerk en ver
schillende andere organisaties.
Het Europees Vormingscentrum
van de Graal, tot het begrip „Ub
bergen" vergroeid, bereidt zich voor
op een feestviering aan het eind van
de tiende cursus, eind februari/begin
maart.
De sUndenlüsten van de topafdelin-
gen voetbal buiten ons gebied zien er,
na de wedstrijden van vorige zondag,
als volgt uit:
TWEEDE DIVISIE B
(Betaald)
Oldenzaal
8
5
2
1
12
25—10
Rheden
8
6
0
2
12
19—12
Be Quick
9
4
4
1
12
28—15
Enschedese Boys
8
5
1
2
11
18—12
Heracles
8
5
0
3
10
21—10
Go Ahead
8
2
5
1
9
15—11
PEC
8
4
0
4
8
12—15
Zwartemeer
8
4
0
4
8
16—20
Tubantia
9
2
4
3
8
14—13
NEC
9
3
2
4
8
12—17
V eendam
8
3
1
4
7
12—16
Velocitas
7
2
2
3
6
12—16
Heerenveen
8
2
1
5
5
12—17
Oosterparkers
7
2
0
5
4
6—14
Zwolse Boys
0
0
7
0
630
EERSTE KLASSE A
(Amateurs)
DWV
Quick H
OSV
VELOX
UW
DCG
CW
Unitas
VCS
RFC
Zeeburgia
Gouda
AMATEURS le KLASSE
(Amateurs)
Quick N
Be Quick Z
Sneek
WVC
Hengelo
WW
Quick '20
Borne
ZAC
Achilles
Robur et Vel.
Zwaagwesteinde
In de reserve le klasse kreeg
Taxandria 2 de eerste nederlaag te
slikken. Daarvoor zorgde Vlissingen
2. want het eiste in Oisterwijk de
volle buit op (35). De Schelde-
stadbewoners behielden de tweede
plaats, doch Middelburg 2 bleef de
enige ongeslagen ploeg, want het
won in Eindhoven van Brabantia 2,
al werd het dan een dubbeltje op
zijn kant (45). Goes 2 boekte de
eerste winst, want Willem II 3 moest
met een 21 nederlaag naar Tilburg
terug. NAC 3 kwam ook in de lift,
want het bleef op eigen veld met
42 baas over Helmondia '55 3. Er
begint zich dus een duidelijke kop
groep af te tekenen, waarin Middel
burg 2, Taxandria 2 en Vlissingen 2
de hoofdrollen spelen. WSC 2 zorgde
er voor haar goede kansen te behou
den door Noad 3 in Tilburg met 0—2
te kloppen. De stand is:
Taxandria 2 7 11 Noad 3
Vlissingen 2 8 11
Middelb. 2 6 IC
PSV 3 6 8
NAC 3 7 8
WSC 2 5 7
Will. II 3 7
Brab. 2 6
Helm '55 3 6
Zeel. 'Sp. 2 4
Goes 2 6
Ook in de reserve 2e klasse B
kreeg de leider de eerste nederlaag
te slikken. Hulst 2 bleek namelijk
zelfs op eigen veld niet opgewassen
tegen Alliance 2. dat na een 14
overwinning de beide punten mee
naar Roosendaal nam. Corn Boys 2
deed het beter want het zegevierde
op eigen veld met 42 over Roosen
daal 2 en hierdoor delen nu Hulst 2.
Alliance 2 en Corn Boys 2 met zijn
drieën de eerste plaats. RC'S 2 moest
de eer aan het bezoekende Axel 2
laten (23), zodat de stand als volgt
luidt:
Alliance 2
6
10
Axel 2 6
4
Hulst 2
6
10
Terneuzen 2 6
3
Corn. B. 2
10
Middelb. 3 3
2
Vlissingen 3
5
6
Honten. 2 5
2
R'daal 2
5
6
RCS 2 6
1
Het Goese Tonido prijkt nog steeds
ongeslagen en zonder verliespunten
aan de kop van de le klasse heren in
de zuidelijke handbalcompetitie. Dit
maal moest Taxandria er in Oister
wijk met 49 aan geloven. EMM ze
gevierde met 5—3 over het bezoeken
de Volt en bezet nu de tweede plaats.
Marathon eiste de volle buit op van
SOA (512), dat dus zonder een en
kel puntje lantaarndrager bleef. De
stand is nu als volgt:
Tonido 5 10 EBHV 4 3
EMM 4 6 Longa 3 2
Volt 5 6 Taxandria 4 2
Marathon 4 5 SOA 5 0
In de 2e klasse heren behield For-
tuna uit Bergen op Zoom de leiding,
want het bezorgde Be Fair op eigen
veld een stevige 38 nederlaag.
Olympus kreeg de eerste nederlaag
te incasseren, want Sios bleef met
75 baas in eigen huis. Daardoor kon
Het verzekerd kapitaal dat u bij de uitkering ontvangt^'vormt
het sprekende bewijs dat door u bij het sluiten van de
levensverzekering een goede richting werd gekozen. U hebt
gespaard en tevens een risico gedekt.
Concordia-verzekerden ontvangen bij de uitkering niet slechts het
verzekerd kapitaal doch tevens een aandeel in de winst:
Concordia volgt een vaste koers, gericht op Maximale Zekerheid
tegen Minimale Premie terwijl bovendien de bedrijfsoverschot'ten
direct of indirect volledig ten goede van de verzekerden
worden gebracht. Een koers derhalve, welke de verzekerden
de meeste voordelen biedt!
Wilt u meer weten over een u financieel passen/te levensverzekering? Schrijf dan aan r
CONCORDIA, Oudenoord 10, Utrecht
en u ontvangt - geheel vrijblijvend alle gewenste nadere inlichtingen.
Marathon 2 de tweede plaats verove
ren, want de Vlissingers stuurden Volt
2 met een 74 nederlaag naar Til
burg terug. De stand is: Fortuna
58; Marathon 2 46; Sios 56;
Olympus 45; Be Fair 44; Tonido
2 4—1; Volt 2 5—0.
In de le klasse dames prijkt Zee
land Sport ongeslagen en zonder
verliespunten op de ereplaats, want
EBHV bleek zelfs op eigen veld te
zwak voor de Vlissingsen (15).
Were Di won met 63 van het be
zoekende Tonido en door deze uitslag
wisselden beide ploegen van plaats op
de ranglijst. Walcheren kwam tegen
olt net iets te kort (23) en bleef
dus zonder een enkel puntje hekke-
sluiter. De stand is:
Zeel. Sp. 2
4 8
EBHV
5
4
Marathon
3 6
Longa
2
3
Were Di
4 6
SOA
3
0
Tonido
4 5
Hontenisse
3
0
Volt
3 4
Walcheren
5
0
(Advertentie)
Sedert eeuwen heeft de mens met een soort
oerinstinct begrepen dat de natuur de bron
is van leven en van genezing. Bij de moderne
leefwijze hebben wij meer dan ooit de hulp
van de natuur nodig. In de Kruidenthee van
HERBESAN zijn 14 kruiden met elk een
eigen werking die het lichaam zuiveren en
de organen activeren. Klachten en kwaaltjes,
zoals moeheid, hoofdpijn, puistjes, ver
popping. vale teint, enz. verdwijnen met
HERBESAN Kruidenthee. Verkrijgbaar bij
apotheker of drogist f 1.80 per groot pak
(voldoende voor maanden).
Drie personen zijn om het leven
gekomen bij een auto-ongeval in de
buurtschap Achterland, onder de ge
meente Groot-Ammers (Gr.). Door
een oneffenheid in de weg sloeg een
personenauto, bestuurd door de 60-
jarige J. van der Mark uit Langerak,
over de kop en kwam in een diepe
sloot terecht. De bestuurder, zijn 12-
jarig dochtertje Greetje en een 7-ja-
rig buurmeisje, Aantje Witzier, kwa
men daarbij om het leven. Hoewel
vrij spoedig hulp kwam dpdagen,
duurde het geruime tijd eer men de
slachtoffers uit de brokstukken kon
halen. Toen het eenmaal zover was,
bleken zij reeds te zijn overleden.
De Verzekerings Unie zal u gaarne adviseren, hoe u die aanvulling het beste kunt regelen
In een duidelijk en op uw persoonlijke omstandigheden afgestemd advies. Vraag vrij
blijvend (schriftelijk of telefonisch) naar deze voor u zo belangrijke mogelijkheid.
HoofdkantoorCatharijnesingel 48 Utrecht Telefoon o J400 - 22645.
Mocht u reeds een oerzeheringsadmseur hebben, milt n da» ook cqn naam en adres apgenen)
De geboortedag van Confucius is
op Formosa op grootse wijze her
dacht. Het centrum van de her
denking viel bij de Confucius-tem-
pel in Taipei, waar ook deze opna
me werd gemaakt van jongens tij
dens een „verendans".
De Britse generaal-majoor Sir John
Kennedy, die gedurende lange tijd op
het Britse ministerie van oorlog de
leiding had van de militaire operaties
tijdens de tweede wereldoorlog, heeft
een boek geschreven waarin hy de
kwaliteiten van Winston Churchill als
militair strateeg onder de loep neemt.
Hy beschryft hierin de twisten tussen
Churchill en zyn generaals en de wre
vel, die laatstgenoemden tegen
Churchill koesterden, omdat deze op
militair gebied maar een amateur was
die trachtte de strategie voor te
schreven.
Sir John Kennedy heeft de vele
gemoedsstemmingen van Churchill
van dichtbij meegemaakt. Deze va
rieerden van welwillendheid tot
plotselinge uitbarstingen van drift
als de generaals in gebreke waren
gebleven aanvallen op de vijand te
ondernemen. Sir John Kennedy be
hoort tot degenen die de betekenis
van Churchills leiding erkennen, maar
van mening zijn dat de grote staats
man de tijd en energie van zijn mili
taire raadgevers verknoeide met 'n ge
weldige hoeveelheid onmogelijke stra
tegische ideeën. Toch erkent de Britse
generaal dat de feiten soms Churchill
in het gelijk hebben gesteld.
Churchill's stoutmoedigheid was bij
voorbeeld gerechtvaardigd toen htj
er in de tweede wereldoorlog voort
durend op aandrong tanks naar het
Midden-Oosten te zenden, terwijl zijn
generaals er toen bevreesd voor wa
ren dat de Duitsers Groot-Brittannië,
dat dan teveel verzwakt zou zyn,
zouden binnenvallen.
Sip John Kennedy schrijft voorts
dat Churchills gewoonte om 's mid
dags te slapen en 's avonds bijeen
komsten te organiseren die dan tot
de vroege morgenuren duurden, de
militaire adviseurs van de staatsman
uitputte. Op een keer noemde
Churchill Sir John Dill, het hoofd van
de imperiale staf, waar deze zelf bij
was, „de dode hand van uitputting".
Ook de auteur van het boek, dat tot
titel draagt „The Business of War"
is destijds met Churchill in botsing
gekomen. Dit gebeurde op een diner
toen hij de kansen op het front in
het Midden-Oosten afwoog. Hij spe
culeerde daarbij op de mogelijkheid
dat de Britten niet in staat zouden
zijn Egypte te verdedigen. „Churchill
liep rood aan, werd woedend en
schreeuwde: „Wavell - die toen Brits
bevelhebber in het Midden-Oosten
was - heeft 400.000 man tot zijn be
schikking. Als zy Egypte verliezen,
zal er bloed vloeien. Ik zal vuurpe
lotons laten aanrukken om de gene
raals neer te schieten".
