Spoedig Sowjet-raket
naar
de
maan
Herfststorm op onze
kust
Commentaren op de
tweede kunstmaan
Universitaire kansen
voor onderwijzers
Razende
vonken
molenwieken spuwden
over angstig Poortvliet
Adenauer naar Londen
Vlot werk van taxichauffeur
m
?c»w
Ook satelliet rond de maan
Leesmachine
voor blinden
Windstoot van
41 meter per
seconde
Sowjet boycot
commissie
ontwapening
Noordafrikanen
overvielen cafés
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Hond heeft goede
reddingskansen
Heden uitzending
slot Delta-debat
Onbestendig weer
In Den Helder
Compensatietoeslag
verzetspensioenen
MENU VAN DE DAG
Molen Graanhalm
afgebrand; schade
circa 150.000 gulden
Grote deelname aan
KVP-congres
NEEM BLIKGROENTEN
Poging tot moord
van indrukwekken-
lt. Dicht aan de oe-
>e reusachtige man
ten, de slurven in-
eld, in een verwoed
vikkeld
37e JAARGANG NO. 22598
Uitgave N. V, Uitgevers Mij. Neerlandia.
Verschijnt elke werkdag. Bureaus: Breda,
Reigerstr. 16. Tel: Directie, Redactie en Ad
ministratie 22341. Verantwoordelijk Hoofd
redacteur: J. J. H. A. Bruna. Redactieraad:
j. M. A. C. v. Dongen, C. J. v. Hootegem,
nir. dr. A. J. J. M. Mes, mr. H. M. L. de
Rechter, P. V. M. Vercauteren, L. J. v. 't
Westende. Abonn.prijs bi) vooruitbet 7.»
p. kwartaal, p. post 8.20, p. week (uitsl.
bij niet postbesteü.) 0.54. Incasso wordt
berekend. Losse ntimm. 15 ct Postrek. 278841
Voor Cod, Kcmtngbt *n Vaderland
DINSDAG 5 NOVEMBER 1957
Advertentieprijs voor de gehele oplage f 0.35
per mm. (Ingezonden Mededelingen f 0.85
per mm). Voor advertenties van plaatselijke
aard uit Zeeland uitsluitend in de Zeeuwse
editie 0.14 per mm. (Ingezonden Mede»
delingen 0.35 per mm). Bij contract aan»
zienlijke reductie; volledig tarief en Alge»
mene Voorwaarden worden op aanvraag
verstrekt. Staafwerk 3 ct. per mm extra.
Inzendingen op advertenties, welke de uit
gevers om redenen te hunner beoordeling
niet wensen af te geven, worden vernietigd.
Bureau voor de Zeeuwse Eilanden: GOES, Westsingel 98, telefoon 2236 Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Dubbele Poort 7. telefoon 102 (Bijbureaus: TERNEUZEN, Noordstraat 56, tel. 2601 OOSTBURG, Nieuwstraat 41, tel. no. 35)
Iwan Alexanderson, directeur van de Engelse uitzen
dingen van radio-Moskou, heeft uit Moskou getelefoneerd,
dat de Sovjet-Unie van plan is „spoedig" een raket naar
de maan te sturen.
In een gesprek met radio.Montreal zei hij, dat het
hoofddoel zou zijn te bewijzen, dat de mens in staat is door
de ruimte te reizen.
Ook is het ogenblik niet ver meer, waarop een kunstmatige
satelliet zal worden afgeschoten, die om de maan zelf zal gaan
draaien en gegevens zal verstrekken over de nog onbekende zijde
van de maan (die steeds van de aarde afgewend blijft), aldus
de Russische geleerde Tichof.
een belletje, dat op vastgestelde
tijden overgaat.
De eerste proeven met mensen zul
len in raketten worden genomen, die,
nadat zij hun baan om de aarde be
reikt hebben, nog brandstof over
hebben omi de terugreis te maken.
Het officiële Russische persbureau
Tass meldde maandagmiddag om
16.30 uur. dat de hond ,,in goede ge
zondheid" verkeerde.
Russische geleerden hebben ver
klaard, dat de hond Damka Rus
sisch voor .dametje, jongedame" en
voor „dam" uit hel damspel op
een geschikte hoogte uit dc satelliet
lal worden geschoten en een goede
kans maakt levend de aarde te be
reiken.
Da hond een samojeed stamt
af van de witte poolwolf. De vacht
van deze honden is wit of roomkleu
rig.
Damka behoort aan een van de ge
leerden, onder wier leiding de sa
telliet is gebouwd. Dr. Paziekin en
prof. Petrofsky, resp. directeur en
lector van het Moskouse planetari
um, hebben aan Reuter meegedeeld,
dat de satelliet om de aarde zal blij
ven cirkelen, nadat de bus met de
hond uit het toestel zal zijn gescho
ten. Diverse reacties van de hond
worden via een televisiebuis naar de
aarde uitgezonden. Aan de hand van
deze gegevens zal worden bepaald.
Wanneer de hond naar de aarde zal
worden teruggestuurd.
Voeding door slangetje
De hond wordt door een slangetje
gevoed. Er is voor verscheidene
dagen voedsel voorradig. Het
blaffen van de hond kan op aarde
niet worden gehoord, daar er-
geen microfoon in de bus is. Hij
begint te eten op het geluid van
Protest
Na diverse andere buitenlandse
verenigingen heeft nu ook de Neder
landse vereniging tot bescherming
van dieren bij het ministerie
van luchtvaart te Moskou geprotes
teerd tegen het meevoeren van die
ren in kunstmanen.
De voorzitter van de wereldfedera
tie voor de bescherming van dieren,
mr. dr. W. Hugenholtz te Leiden,
heeft als zijn mening te kennen ge
geven, dat er maatregelen schijnen
te worden genomen om het dier vei
lig op aarde terug te brengen. Daar
om overweegt de wereldfederatie
voor het ogenblik niet het zenden van
een protest. De heer Hugenholtz
noemde het gebruiken van de hond
in de satelliet trouwens ook niet zo
wreed als het dagelijks gebruik van
dieren voor vivisectie.
Een methodistische predikant te
Doncaster, in het Engelse graafschap
Yorkshire, ds. Harvey Field, deelde
mede, dat hij geweigerd heeft, een
verzoek van plaatselijke dierenvrien
den in te willigen, die hem hadden
gevraagd in de dienst een gebed aan
de ruimtehond te wijden. „Dit wil
niet zeggen, dat ik niet met hen
meevoel, maar ik kan geen ander
land veroordelen, als wij herte- en
vossejachten toestaan", aldus ds.
Field.
De Prawda heeft in een artikel
over de nieuwe Russische kunstmaan
gesuggereerd, dat men voor de be
studering van bijzondere vraagstuk
ken mogelijk gebruik zal moeten
gaan maken van mensapen, knaag
dieren, weekdieren en insekten. De
laatste categorie speciaal met het
oog op de erfelijkheidsvraagstukken.
Misschien zichtbaar
Hoewel de berekeningen betreffen
de de baan van de tweede kunst
maan nog niet geheel betrouwbaar
zijn, was het te verwachten, dat
Spoetnik II hedenmorgen, om circa
7.27 uur over Nederland en België
ongeveer door het zenith zou gaan,
gaande van zuid-west naar noord
oost, zo vernemen wij van de sterren
wacht te Utrecht.
Hij beweegt zich vrij langzaam en
zal misschien een vijftal minuten
zichtbaar zijn.
Op 6 november, morgen dus, zal
de „Spoetnik II" misschien een
kwartier later over ons land trek
ken. De satelliet schittert als een
ster van de tweede grootte.
Nieuwe energiebronnen
De Russische geleerde Dikoesjin
heeft meegedeeld, dat er voor de lan
cering van de tweede kunstmaan
nieuwe energiebronnen" zijn ge
bruikt. Hij zei, dat de satelliet in de
ruimte was gebracht met behulp van
een ,,uit vele trappen bestaande ra
ket van een nieuw type, die was
uitgerust met feilloos werkende pre-
cisie-apparaten voor de besturing".
Deze instrumenten en de nieuwe
energiebronnen" had men moeten
gebruiken met het oog op de grotere
omvang van de satelliet, aldus
Dikoesjin.
De Hongaar Laszlo Zelenka
heeft een „leesmachine" uitge
vonden, met behulp waarvan
blinden getypte of gedrukte
teksten kunnen lezen. Het appa
raat werkt op dezelfde wijze
als televisie. Het letterbeeld
wordt omgezet in een geperfo
reerde letter, die de blinde kan
voelen.
De radio zal hedenmiddag (of
avond (acte de présence geven
als de Tweede Kamer door de
stemming over de Deltawet een
voor de toekomst van ons land
bijzonder gewichtig besluit
neemt. Men zal in een gezamen
lijk programma direct uitzenden
uit de Tweede Kamer de stem
ming en de toespraken, die over
dit besluit worden gehouden.
Indien de stemming vanmiddag voor
19 uur geschiedt, zal deze directe re
portage worden ingelast in het pro
gramma van Hilversum I (AVRO),
waarna in de avond om half negen
in de echorubriek van de KRO over
Hilversum 2 een korte samenvatting
zal worden herhaald.
Als de stemming eerst na 19 uur aan
de orde komt, zal de rechtstreekse
reportage via de zender Hilversum 2
(KRO) worden uitgezonden.
Aansluitend op deze reportage uit
Den Haag zal worden overgeschakeld
naar de bouwput in het Haringvliet,
waar een begin met dit gigantische
werk is gemaakt.
Het stormachtige herfstweer van de
laatste dagen heeft van de Noord
zee een kolkende massa gemaakt.
Huizehoge golven slaan stuk op
de Zuiderpier te Scheveningen.
Kanselier Adenauer van West-
Duitsland gaat 3 december naar Lon
den voor een bezoek van drie dagen.
Dit wordt meegedeeld door de Britse
ambassade in Bonn. Hij zal o.m.
spreken met premier MacMillan.
DE WINNAAR van 500.000 mark in
een Berlijnse loterij heeft zich ook op
de laatste dag van het verstrijken
van de aanmeldingstermijn niet ge-1
meld.
DE SOVJET-UNIE is begonnen met
de bouw van een elektrische centrale,
die haar energie zal verkrijgen uit
de vulkanen in het Siberische schier
eiland Kamsjatska.
BANDIETEN hebben in de afgelopen
week in Columbia zeventien personen
vermoord.
IN ALGERIE zijn in de laatste twee
dagen meer dan 150 verzetsstrijders
gedood.
DE HAAGSE politie heeft een 49-
jarige incasseerder op heterdaad be
trapt bij het wegnemen van vlees uit
de mand van een slagersknecht. In
het afgelopen jaar schijnt de dief
zich 200 keer aan een dergelijk ver
grijp te hebben schuldig gemaakt.
SIERADEN ter waarde van ruim
zesduizend gulden vormden de buit
van dieven, die hun slag sloegen in
een woning aan de Nieboerweg in
Den Haag.
BIJ EEN BRANDJE in het TNO-
instituut te Delft zijn drie personen
gewond geraakt.
TE WASHINGTON zijn de bespre
kingen tussen Amerika en de Sovjet-
Unie ter vergroting van de culturele
en wetenschappelijke uitwisseling
hervat.
GEKLEURDE ARBEIDERS, 1100 in
getal, van vijftien kledingfabrieken
in Port Elizabeth (Kaapprovincie)
hebben ontslag genomen als protest
tegen de wet die bepaalde soorten
werk voor blanken reserveert.
HET EERSTE Westduitse schip met
atoomvoortstuwing zal waarschijnlijk
in 1961 in dienst worden genomen.
DE GOUD- en dollarreserves van het
Sterlinggebied zijn in oktober jl. ge
stegen met 243 miljoen dollar tot
2093 miljoen dollar. In september be.
droeg de daling der reserves 292
miljoen dollar.
Weersverwachting van het KNMI
tot vanavcm opgemaakt maan.
dagavond 23.15 uur.
Veranderlijke bewolking met en-
kele buiten. Harde tot storm-
achtige zuidwestelijke wind. Wei-
nlg verandering in temperatuur, f
Verwachting van het Belgisch
Weerkundig Insttiuut:
Matige en daarna vrij sterke tot
sterke wind met windstoten uit
zuidoost en zuidwest. Betrokken
en regenachtig. Temperatuur zon-
der verandering. J
Vandaag: zon onder 17.05 uur.
Maan op 16.05 uur.
Morgen: zon op 7.45 uur. Maan
onder 6.24 uur. t
In de Westelijke commenta
ren op het geslaagde afschieten
van de tweede Russische kunst
maan die in Amerikaanse bla
den „Moettnik", „Woefnik" of
„het - vliegende hondehok"
wordt genoemd wordt ener
zijds gezegd, dat deze gebeurte
nis de aandacht moet afleiden
van binnenlandse moeilijkheden
in de Sowj et-Unie, zoals tot uit
drukking gekomen in het in
Het hoofdstation van het KNMI te
Den Helder heeft gisterenochtend
een windstoot gemeten van 41 meter
per seconde. Dit is een windstoot, die
sterker is dan orkaankracht, en een
van de sterkste, die ooit In Den Hel
der is gemeten.
Op de rede liggen twee en in de ongenade vallen van maarschalk
haven acht kustvaarders beter weer
af te wachten. Tengevolge van de Zjoekof, en anderzijds de wens
storm zijn in Den Helder talrijke te- j uitgesproken, dat de Amerika-
i nen tezamen met hun bondge-
noten alles in het werk stellen
j om het geleden prestigeverlies
i ongedaan te maken.
De „New York Times" gaf als zijn
mening te kennen, dat de val van
Zjoekof aantoont, dat „de heersers
van de Sovjet-Unie barbaren blijven,
ook al perfectioneren zij de Spoet
niks."
Andere Amerikaanse bladen, zoals
de New-Yorkse „Daily Mirror", de
„Washington Post" en de World-
Telegram", oefenen kritiek op het
Amerikaanse program voor het lan-
levisieantennes afgebroken.
(Van onze parlementaire
medewerker)
Minister Klompé wil aan de gepen
sioneerden krachtens de wet buiten
gewoon pensioen 40-45, een tijdelijke
bijslag geven ter compensatie van de
huurverhoging. Zij stelt dit voor in
een wetsontwerp dat bij de Tweede
Kamer is ingediend.
(Van onze parlementaire
medewerker)
Minister Cals wil aan onder
wijzers, die de zgn. „derde
kring" van de kweekschool heb
ben doorlopen, de bevoegdheid
geven universitaire examens af
ceren van aardsatellieten. Zij zeggen,
dat er sinds de lancering van de
eerste Russische kunstmaan een
maand geleden nog niets is gedaan
om de bestaande rivaliteit tussen de
onderdelen van de strijdkrachten en
andere fouten uit de weg te ruimen.
Niet bagatelliseren
De „Washington Post" zegt, dat de
nieuwe Sovjet-satelliet kan beteke
nen, dat de Russen als enigen in
staat zijn waterstofladingen met be
hulp van zeer zware raketten van
het ene continent naar het andere te
schieten. Het blad spreekt de wens
uit, dat president Eisenhower en
zijn medewerkers de Russische pres
tatie niet zullen bagatelliseren. In dit
verband zij opgemerkt, dat Eisen
hower gisteren dc gehele dag met
zijn medewerkers heeft geconfereerd
over deze Spoetnik II.
De Westduitse sociaaldemocratische
oppositie zegt, dat de Russische vor
deringen op wetenschappelijk en
technisch gebied jaren zijn onder
schat.
In verscheidene commentaren
o.a. in de Egyptische pers wordt
verklaard, dat de nieuwe satelliet tot
gevolg zal hebben, dat het Ameri
kaanse prestige in Afrika en Azië
verder vermindert en de politiek van
neutraliteit aanhangers wint.
(Advertentie)
Dit is een reproduktie van een te
kening in het Russische tijdschrift
Aviation", gepubliceerd naar aan
leiding van het lanceren door de
Russische geleerden van de tweede
kunstmaan. Het bovenste gedeelte
van de tekening laat zien hoe de
hond in Spoetnik no. II via een
harnas dat zij draagt impulsen door
middel van radiozenders (de twee
kasten met knoppen bovenaan) uit
de Spoetnik II (links bovenaan)
naar de aarde stuurt. Ongeveer in
het midden zien we het radiosta
tion op aarde. Rechts staat een ge
leerde die de band met de op schrift
gebrachte impulsen bekijkt welke
de twee ontvangers (midden onder)
opvingen. De pijl wijst naar een
vergroot gedeelte van deze band.
waarop diverse registratielijnen te
zien zijn.
De Sowjet-Unie heeft gisteren
bij monde van haar plaatsver
vangende minister van Buiten
landse Zaken Koeznetsof in de
politieke commissie van de al
gemene vergadering der V. N.
verklaard, dat zij niet meer aan
het werk van de ontwapenings
commissie en de daaruit voort
gekomen subcommissie, zoals die
nu zijn samengesteld, zal deel
nemen.
Koeznetsof verklaarde, dat alle po
gingen om door middel van de sub
commissie tot produktief werk te ko
men, naar de mening van zijn rege
ring op niets zijn uitgelopen.
(Van onze correspondent)
In de nacht van zondag op
maandag is in een vliegende
storm een van de mooiste mo
lens van het eiland Tholen, de
„Graanhalm" aan de Stoofstraat
te Poortvliet, daterende van
1851, een prooi der vlammen ge
worden.
Vier brandweerkorpsen, t.w.
die van Poortvliet, Tholen, St.-
Annaland
Men moest bijna een uur wachten
eer men de brand kon benaderen.
Hulp gevraagd
liipl
te leggen in de vakken pedago
gie en psychologie. Dezelfde be
voegdheid wil hij geven aan de
bezitters van een hoofdakte.
De bewindsman stelt een en ander
voor in een wetsontwerp, dat hij bij
de Tweede Kamer heeft ingediend.
Het ontwerp verleent ook de bezitters
van een m.-o.-akte de toegang tot een
universiteit, voor zover het een bij de
akte aansluitende studie betreft. Ten
slotte verklaart minister Cals te over
wegen in hoeverre voor afgestudeer
den van de kweekschool „nieuwe
stijl" vrijstellingen kunnen worden
verleend bij de staatsexamens gym
nasium en h.b.s. Hierbij denkt hij
aan een vrijstelling voor:
Nederlandse geschiedenis bij examens
gymnastium en h.b.s. A en B; aard
rijkskunde bij examens h.b.s. A en
B; wiskunde bij het examen gymna
sium A; en of meer moderne talen
bij de examens h.b.s. A en B.
Om geen enkel risico te lopen riep
oi n/r i i-„ de brandmeester, in samenwerking
en bt.-Maartensdijk, met burgemeester W. van Doorn, die
hebben met 12 stralen een ver- brandweren van de omliggende dor-
woede strijd geleverd, niet al- tholen mef de° motorspuh.1^ cn"
leen tegen de razende brand in balf uur daarna St.-Annaland en st.-
de molen, maar ook om de aan- Maartensd«k- D°?r. de .geweldige
grenzende panden te bescher
men. De bewoners van een 25-
tal woningen moesten in aller
ijl, soms in nachtgewaad, hun
huizen verlaten.
Omstreeks kwart voor vier werd
de brandweer-commandant van
Poortvliet, de heer M. W. Deurlo,
bericht dat de wieken van de mo
len door de storm van de val waren
geraakt en als razenden rondwentel
den.
Direct werd de brandklok geluid,
die de dorpsbewoners uit hun nacht
rust opschrikte.
Als een reusachtige ventilator
vonkenregen werd het nodig geacht
de huizen in de straat te ontruimen.
De prachtige molen stond toen in een
geweldige vlammenzee en alle voor
zorgsmaatregelen moesten getroffen
worden om de wieken niet op de hui
zen terecht te laten komen.
Angstwekkend
Het was een angstwekkend ge
zicht, een vuurwerk zoals men
op het eiland nog nimmer had
gezien.
Poortvliet begon het blussings-
De molen nog in volle glorie.
Herinnering aan betere dagen...
den paraat en wisten een tweede
brand te voorkomen.
Gevaar geweken
Om acht uur was het gevaar gewe-
werk met vier stralen. Tholen ken en konden de brandweerkorpsen
met twee en St.-Maartensdijk en St.- van de omliggende gemeenten naar
Annaland ieder met drie stralen. hun kazernes terugkeren. De Poort-
Tot driemaal tot moest de brand- vlietse brandweer is nog tot maan-
weer ingrijpen om te voorkomen, dat dagmiddag 1 uur met het nablussen
draaiden de wieken rond, aangedre- de 75 meter verder gelegen boerderij doorgegaan.
ven door een bulderende storm. Er van de familie Bollier in brand ge-
bestond toen groot gevaar dat de raakte.
molen door wrijving in brand zou
vliegen. Het was voor de brandweer
niet doenlijk de molen dicht te nade
ren. Plotseling raakte de kap in
brand en een vonkenregen begon
zich te verspreiden over het dorp.
Omstreeks zes uur wakkerde
de storm het vuur nog heviger
aan en met orkaankracht loeiden
de vlammen, een vonkenregen
verspreidend naar heinde en ver,
doch de brandweerkorpsen ston-
De molen brandde geheel uit, het
nabijgelegen woonhuis bleef echter
gespaard.
Alle machines en een grote partij
graan gingen bij de brand verloren.
De schade bedraagt circa 150.000 gul
den. De eigenaar, de heer van Don
ken, was verzekerd.
Voor het congres der Katholieke
Volkspartij, dat zaterdag en zondag te
Utrecht wordt gehouden, hebben zich
ruim 1600 deelnemers gemeld, een aan
tal dat nooit tevoren werd bereikt.
Alle katholieke nuntiën en staatssecre
tarissen hebben meegedeeld, dat zij op
het congres aanwezig zullen zijn. Ook
van de zijde der Europese Christen
democratische partijen bestaat grote
belangstelling: vertegenwoordigers van
deze partijen uit Frankrijk, Duitsland,
Zwitserland, België, Luxemburg en
Italië wonen het congres bij. Mgr.
Kösy Horvath, president van de
Christendemocratische Unie van Cen
traal Europa vertegenwoordigt de
Christendemocraten achter het IJze
ren Gordijn.
in 4 minuten Waar op tafel!
In de nacht van zondag op maan
dag hebben Noordafrikanen in de
Franse grensplaats Valenciennes, te
gen België aan, aanvallen gedaan op
drie Noordafrikaanse cafés. Er vielen
drie doden en vele gewonden.
Men vermoedt, dat het een aanval
betreft van MNA-leden op aanhan
gers van de FLN, twee elkaar be
concurrerende Algerijnse bevrljdings-
bewegingen.
In 's-Gravenhage is een zestienjarig
meisje, A. J. E., dat zich met haar
moeder nabij de ouderlijke woning
aan de Loosduinseweg bevond, met
een dolkmes in de rug gestoken. Het
meisje is naar het ziekenhuis aan het
Westeinde gebracht. Gisteren was de
toestand redelijk wel. De dader, de
21-jarige J. F. S., is des nachts ten
huize van kennissen gearresteerd. Hij
had omgang met het meisje gehad,
doch deze was verbroken wegens be
zwaren van de familie.
Een 53-jarige Rotterdamse
taxichauffeur, die in het don
ker met zijn auto op de West
Kruiskade te Rotterdam reed
en enig lawaai hoorde uit de
richting van de juwelierswin
kel van R. van der B., zette
met zijn taxi de achtervolging
in, toen hij een man hard hol
lend uit een portiek zag ko
men. Op de Diergaardesingel
wist hij de man in te halen. De
chauffeur stopte zijn wagen,
wist de man, de 39-jarige bloe-
menkoopman K. J. S. uit Rot
terdam, te overmeesteren en
duwde hem in de auto. Direct
reed hij naar het hoofdbureau
van politie, waar hij zijn
vrachtje afleverde. Daar be
kende de bloemenkoopman „uit
balorigheid" met een steen te-
gen de ruit te hebben geslagen.
De ruit was niet kapot, maar
vertoonde een ster. Er is niets
ontvreemd. De man is in be
waring gesteld.
