ONZE PUZZEL
WENNEKER
PAPIER VOOR UW PEN
COLGATE SUPER
MET GARDOL
Een pijnlijke kwestie
Yele Nederlanders
gemolesteerd
Op liet kerkplein
OUDE GENEVER
30
11
VIERDE BLAD
pa§Waï> peStctn
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1957
11
ifli
Geweldpleging in Indonesië
nog erger
j f've, ~Üc£ wfa'fe Jpod? i/ipur
^ii/6 QUAA/// (/out
extra zach t en beletjen
RUSSEN willen
wetenschappelij k
„vuurwerk"
bestrijdt tandbederf de gehele dag
lodig is
PRIJS
ïandel.
ist een
67.00
92.00
f 105.00
f 88.00
f 92.00
f 105.00
f 190.00
f 180.00
f 67.00
•I
De Nederlandse diplomatieke
vertegenwoordiging in Djakarta
is donderdag in kennis gesteld
van verschillende gevallen van
molestatie van Nederlanders in
de intensieve anti-Nederlandse
campagne voor de bevrijding
van Nieuw-Guinea.
Een Nederlander, de advocaat
mr. D. Vermeulen, werd ge
molesteerd, toen hij trachtte
zich te verzetten tegen het be
kladden van zijn auto met anti-
Nederlandse leuzen.
Men meent te weten, dat verf in
zijn ogen werd gegooid. Ook werden
gevallen gemeld, waarin ruiten wer
den ingegooid, auto's beschadigd en
de amateur-schilders de woningen
van Nederlanders binnendrongen.
Twee woonhuizen van leden van de
Nederlandse diplomatieke missie, als
mede een andere woongelegenheid
van de missie werden ook door de
verfkwastenbrigade onder handen ge
nomen.
Een woordvoerder van de Neder
landse vertegenwoordiging wees er
op, dat de Indonesische regering ver
antwoordelijk is voor alle gevolgen
van deze campagne, die wordt geleid
door het actie-comité onder voorzit
terschap van de minister van voor
lichting, Sudibjo.
De Nederlanders, die donderdag
naar hun werk reden, werden onder
weg begroet met nieuwe leuzen, zo
als: „doodt de Hollanders" en „kookt
de Hollanders", terwijl op de muren
van een Nederlandse school een voor
de koningin beledigende uitdrukking
was geschilderd.
Gevraagd naar zijn mening over
deze slagzinnenwoede, antwoordde
het hoofd van de afdeling voorlich
ting en culturele zaken van het mi
nisterie van buitenlandse zaken, Sus-
ka, aan de correspondent van het
A.N.P., dat „deze actie een uitdruk
king is van het onder het volk leven
de sentiment en op democratische
wijze wordt uitgevoerd."
De heer Suska achtte het beter de
ze veiligheidsklep toe te staan dan er
een einde aan te maken. Zou men dit
laatste doen. dan zouden de gevoelens
tot het kookpunt kunnen worden op
gevoerd.
De hierboven geciteerde beledigen
de en dreigende slagzinnen noemde
de heer Suska excessen. De heer
Suska deelde nog mede, dat de leu
zen. die op niet-Nederlandse huizen
en kantoorgebouwen waren geverfd,
reeds zijn of nog zullen worden ver
wijderd.
De minister van voorlichting, Subid-
jo, verklaarde gisteren in zijn kwa
liteit van voorzitter van het actie-co
mité, dat de tweede golf van deze
campagne, die op 10 november zal
beginnen, op nog krachtiger wijze
zal worden gevoerd.
In Surabaja is op een massa-bij
eenkomst een resolutie aangenomen,
waarin verbreking der diplomatieke
betrekkingen met Nederland werd ge-
eist dat West-Irian niet door vreedza.
me onderhandelingen aan Indonesië
wordt teruggegeven. Ook wordt daar
in nationalisatie van alle Nederlandse
bedrijven geëist, zonder enige schade
vergoeding.
De Indonesische Mohammedaanse
liga heeft een beroep gedaan op de
wereld „om zich te verzetten tegen
alle Nederlandse pogingen om hun
koloniale heerschappij over West-
Irian, dat een integraal deel is van
Indonesië, te handhaven."
(Advertentie)
De jeugdbeweging van Oost-Indone-
sië, in Makassar, zond een telegram
naar de jeugd van Djakarta, die
maandag een symbool van het Neder
landse kolonialisme verbrandde, om
gezamenlijk naar west-Irian te gaan
„om daar alle Hollanders te verbran
den."
Van de zijde van Nederlandse werk.
nemers in Djakarta vernam de ANP-
correspondent, dat er onder hen toe
nemende bezorgdheid bestaat over de
mogelijkheid van excessen. De poli
tieke actie voor de bevrijding van
Nieuw-Guinea hebben de Nederland
se werkers in Indonesië geduldig on
dergaan, doch thans vragen zij zich
af of rust en orde wel zullen worden
gehandhaafd. Volgens deze zegsman
hebben reeds enkele Nederlandse
werkgevers terugkeer naar Nederland
aangevraagd.
Een van de Nederlanders, die heeft
besloten Indonesië zo spoedig moge
lijk te verlaten, was de geestelijke A.
Weiland, die mededeelde dit besluit
te hebben genomen, nadat jongelui,
gewapend met verfkwasten, hem van
zijn horloge, portefeuille en lijfgoed
hadden beroofd. De daders hadden de
voorgevel van zijn huis met slagzin
nen volgeklad en waren vervolgens
zijn woning binnengedrongen, waarbij
hij met messen werd bedreigd.
(Advertentie)
HORIZONTAAL: 1. groot stuk steen
4. zoogdier, 8, insekteneter, 12. bid
(Lat.). 13. smalle weg, 14. familielid,
16. tijdperk, 17. netto (afk.), 19. ik
(Lat.), 21. Duitse badplaats. 23. palm
merg, 25. wintervoertuig, 27. Indische
dakbedekking, 29. operafiguur, 31.
meer naar beneden, 33. pers. voor-
naamw., 34. uitgeoefende druk, 37.
pers. voornaamw., 39. schrijfgerei, 40.
godin, 41. verhoogde toon. 43. vreem
de munt, 44. verwijderd, 45. lichaams
vocht, 46. dun, 47. omroepvereniging,
49. aanw. voornaamw., 51. deel van
het hoofd, 53. ambtshalve (Lat. afk.),
55. zonder ouders, 58. als eerder
(afk.). 59. aardnootje, 61. glad, 63.
uiteinde, 64. zangstem, 67. fris, 69.
schaakterm, 71. stremsel, 72. soort
bij, 73. Frans lidwoord, 75. thee
(Eng.), 77. meisjesnaam, 79. metaal,
81. Indisch vleesgerecht, 82. erwten
soep, 83. deel v.e. bijenkorf.
VERTICAAL: 1. bloem, 2. goud
(Fr.), 3. soort dans, 4. familielid, 5.
stand, 6. kleur, 7. zangnort, 9. ge
baar, 10. bijwoord, 11. verlichtings-
middel, 13. rivier in Italië, 15. pers.
voornaamw., 18. praalgraf, 20. ziel,
22. aroma, 24. vaartuig, 25. zangnoot,
26. bijbelse naam, 28. boos, 30. sim
pelheid, 32. overeenkomstig, 33. kost
bare stof. 35. hemellichaam. 36. platte
steen, 38. Nederlands vliegveld, 39.
teer, 42. Engelse titel, 48. bolvormige,
50. meisjesnaam, 52. plaats in Japan,
54. familielid, 56. aanw. voornaamw.,
57 ijzerhoudende aarde, 58. Engels
bier, 60. dat wat ingezet wordt, 62.
slagader, 63. groot persoon, 65. geest,
drift, 66. kelner, 68. smalle strook, 70.
bekende motorraces (afk.); 72. titel
(afk.); 74. voorzetsel, 76. verlaagde
toon, 78. rang in het leger (afk.); 80.
dieregeluid.
Horizontaal: 1. cape; 4. eg; 6. l.s.;
7. pook; 10. ar; 12. abt; 15. uk; 16.
groots; 19. londen; 22. e.d.; 23. tarwe;
24. r.i.; 25. keur; 26. neon; 27. ei; 29.
ob; 31. et; 32. t.t.; 33. ina; 35. mees
ter; 38. kas; 39. knie; 41. nee; 42.
aora; 44. stil; 45. do; 46. n.n.48. laks
50. pees; 52. os; 54. storm; 57. mar
garine; 61. Ie; 62. aa; 63. verdwijnen;
67. okapi; 70. es; 71. egel; 73. klei;
76. tl; 78. on; 79. soep; 81. asla; 83.
uur; 85. drom; 86. est; 87. vlinder;
90. mos; 92. it; 94. os; 95. ei; 97. e.p.
98. grap; 100. noot; 101. ed; 103. eland
104. k.l.105. lommer; 108. eiland;
111. r.o.112. ode; 114. do; 115. spel;
116. af; 117. m.o.; 118. rots.
Verticaal: 2. aard; 3. pro; 5. ga; 6.
lt; 8. oud; 9. oker; 11. st; 13. bark;
14. k.o.; 16. gelei; 17. oder; 18. stroe;
19. lente; 20. noor; 21. niets; 28. inkt;
30. benoemen; 31. eten; 32. taak; 34.
animo; 35. me; 36. se; 37. ra; 38.
kraai; 40. il; 43. el; 44. sas; 45. de;
47. noga, 49. sie, 50. p.m!, 51. s.a. 53 s.
a., 55. the, 56 rad, 58 rangorde, 59 rok
60. nap; 61. lijst; 63. vak; 64. roest;
65. we; 66. ee; 67. o.T.68. atoom; 69.
iep; 72. en; 74. last; 75. il; 77. luis;
79. sr; 80. emoe 82. a.v.; 84. un; 85.
dr; 86. eifel; 88. loper; 89. einde; 91.
speld; 93. kram; 96. koel; 99. pand;
102. dorp; 104. knot; 106. moe; 107.
en; 109. is; 110. a.d.o.; 112. of; 113.
em.
Because Donhill
is now made
in Holland
(Advertentie)
OME BEVRIJDING
Donderdagavond waren wij aanwezig
bij de herdenking aan het Poolse monu
ment in het Wilhelminapark te Breda
ter gelegenheid van het feit, dat Breda
13 jaar geleden door de Polen van het
Duitse juk werd bevrijd.
Het was een sobere, maar stijlvolle
plechtigheid, die op alle aanwezigen een
diepe indruk maakte. De heer Quadekker.
voorzitter van de vereniging Breda-
Polen, memoreerde in zijn korte herden
kingsrede dat het Nederlandse volk per
jaar nog geen 3o cent per hoofd geeft
voor de steun aan de minder ontwik
kelde gebieden. Dat pleit dus niet voor
ons land. Maar het is gewoon bescha
mend voor de Bredanaars, dat zij per
hoofd bij de vorig jaar gehouden col
lecte, zegge en schrijven, 1 halve cent
hebben geschonken" voor de Polen aan
wie zij zoveel verschuldigd zijn. Onze
vraag is nu: „Is Breda haar bevrijders
na 13 jaar volkomen vergeten?"
Wij hopen dat wanneer in de toekomst
de vereniging Breda-Polen weer haar
jaarlijkse collecte houdt, Breda zal to
nen. dat het tegendeel waar is.
BREDA.
TON VAN DER MUREN,
Oranjeboomstr. 193.
COR DE ROOS,
Haagweg 381.
KONIJNENBERG
HALSTEREN
Onder de kop „B. en W. Halsteren voor
behoud Konijnenberg" stond in uw blad
van 28 oktober 1957 een artikeltje, waar
uit bleek, dat b. en w. niet van plan
zijn het kleine beetje natuurschoon, dat
Halsteren nog heeft, te laten afnemen.
De oppervlakkige lezer zal geneigd zijn
dit pogen van b. en w. zonder meer te
waarderen. Zonder er bij stil te staan,
dat ook deze medaille een keerzijde
heeft. Door het afwijzend advies, dat b.
en w. aan Ged. Staten geven wordt na
melijk de kans zeer groot, dat de ver
gunning voor ontgronding aan de eige
naar van de betreffende grond wordt
onthouden, waardoor deze als rechtmatig
eigenaar wordt gedupeerd. Daardoor
mist hij immers de kans op winst, welke
in het bezit van zijn grond is gelegen.
Ditzelfde motief geldt, zij het misschien
in mindere mate, voor de aannemer, die
het zand wil kopen en het nu wellicht
over grotere afstand moet gaan vervoe
ren. Zij beiden, doch de eigenaar in ieder
geval, beialen in geval van weigering
voor honderd procent de tol aan de
instandhouding van dit stukje natuur
schoon, ten behoeve van de gemeenschap.
Zonder dat die gemeenschap daar iets
tegenover stelt. Of dit een eerlijk stand
punt is laat ik graag over aan de objec
tieve lezer. Persoonlijk ben ik niettemin
van mening, dat de waardering voor de
actie van b. en w. eerst dan volledig
is gerechtvaardigd als de gedupeerde(n)
schadeloos zijn gesteld voor de onstane
winstderving. Daarna eerst kan de ge
meenschap „zonder bezwaar" van het
behouden natuurschoon genieten. Zolang
aan deze voorwaarden niet zou zijn vol
daan lijkt het m.i. veel op „riemen snij
den van andermans leer".
HALSTEREN. G. d. L.
RARE BESLISSINGEN (III)
Menende dat ik nog een antwoord
schuldig ben op rare beslissingen van
vorige week, wil ik hier nog gaarne
enkele gedachtengangen van mij persoon
lijk en de inwoners van de Zandstraat
in het algemeen laten horen.
tk wil beginnen met onze burgemees
ter mijn erkentelijkheid te betuigen vorrr
zijn echt vaderlijk woord tot mij gericht.
In de lichtaffaire wil ik de burgemees
ter ook wel gelijk geven dat er nog geen
raadsbeslissingen genomen zijn, maar ge
lijk ook vragen of er al in een klein
besloten kringetje aan iemand preadvies
gevraagd is over de nachtverlichting.
Verder wil ik het ook tenstelligste ont
kennen dat het mijn bedoeling geweest
is en evenmin van de Zandstraat in het
algemeen, om te suggereren dat de Zand
straat misdeeld zou zijn door het ge
meentebestuur in het algemeen en ik
begrijp niet goed welke suggestie de bur
gemeester geleid moet hebben om mijn
schrijven in die zin op te nemen.
Het eens zijnde met de verbeteringen
hier in deze wijk aangebracht, meen ik
mij toch te mogen afvragen of alle frac
ties daar mee instemden? Zou een kijkje
in vorige raadsverslagen niet iets an
ders kunnen bewijzen?
Gaarne zou ik willen vragen of alle
verbeteringen nu direct van de gemeente
zonder meer gekomen zijn? Mag ik u
hiermede erop attenderen, dat wij alle
maal die er bij betrokken zijn, een stukje
eigendom of erfpachtgrond kosteloos
hebben afgestaan en belasting betalen
om de kosten van het trottoir te dek
ken. Hebben wij dat gekregen in de ware
zin van het woord, of is dit een lening
op lange termijn?
Over de verfraaiing en verbetering
van de school wil ik mij liever niet in
laten, alleen dit, als men door de vloer
trapt, de kachels niet meer kon ont
steken vanwege brand- en gasgevaar,
en de kinderen nooit de zon zagen in
de klas, zijn er dan geen artikelen in de
onderwijswet die verwijzen naar de ge
meente om financiële bijstand? Is er in
Sas van Gent zelf niet een plan geweest
om een nieuwe openbare school te bou
wen en kwam er niet een openbare
kleuterschool?
Waarom burgemeester, wilt u iemand
beschuldigen van een misplaatste, grie
vende opmerking over weth. s.? Als er
in een persverslag zoiets staat mogen
wij dan onze verontwaardiging niet
uiten?
SAS VAN GENT, R. v.d. SPIEGEL
Zandstraat
VANDALISME
Wat in de kleuterschool in de Wal-
straat te Breda is voorgevallen gaat toch
wel alle perken te buiten. Er werd deze
week ingebroken en alles vernield wat
met veel sparen door de eerwaarde zus
ter en de dames was vernieuwd.
Het nieuwe zeil en de gordijnen wer
den besmeurd met waterverf en der
gelijke. De muur en lambrizering wer
den beklad met onfatsoenlijke woorden
en tekeningen.
De eerwaarde zuster sloeg de handen
voor de ogen en de dames barstten in
snikken uit. Het was een totale ravage
die in het lokaal heerste. Na zoveel spa
ren van lange maanden was het in
enkele uren veranderd.
Ik vraag nogmaals, moet dat zo door
gaan met de jeugd, die er genoegen in
schept om alles te vernielen daar in dat
gebouw? Ook werden de kasten open
gebroken en leeggegooid, de missiebus
jes en schoolgelden gestolen.
Waar moet dat toch naar toe?
BREDA, BEWONER VAN
HET WESTETNDE
OPLICHTING (II)
Een tijdje geleden lazen wij in Ihet
Dagblad De Stem over een laffe oplich
ting die in det Klokkenberg heeft plaats
gevonden.
Daar ook mijn moeder in Klokkenberg
patiënte is, trek ik mij dit ontzettend
aan. Nu kunnen de lezers van De Stem
de patiënten schadeloos stellen door een
kleine gift, te sturen per postwissel aan
F. B. Fortuin, Berkstr. 5, B. o. Zoom,
tot en met 15 november, waarna het
op de juiste plaats bezorgd zal worden.
BERGEN OP ZOOM, F. FORTUIN
VUILNISBAK (II)
Ook dit moet me even van het hart.
Waarom zo „afgeven" op de mensen van
de vuilnisophaaldienst? Zij werken toch
ook, in weer en wind, voor de gemeen
schap. Waarom dacht u, zou de gemeen
te het zo netjes geregeld hebben, om
tweemaal in' de week, op vaste dag en
uur, bij u langs te komen? Toch zeker
niet om de vuilnisbak op een andere
route te zetten. Deze mensen zijn ook
graag op. tijd klaar.
Heus mevrouw, dit gaat niet om uw
vuilnisbak alleen, doch zouden dit meer
mensen doen, waar bleef dan de orde
lijkheid op dat gebied?
Mevrouw, zelf heb ik ook een grote
tuin, heb nooit last met die mensen,
wanneer ik het snoeisel netjes bij elkaar
bind en naast de vuilnisbak deponeer.
Is het te veel dan bezwaar ik het tot de
volgende keer.
Wat ik wel doe is dit, wanneer het
's winters héél erg koud is of sneeuwt,
geef ik die mensen 'n enkele keer, vlug
aan de deur een kop koffie en met
Nieuwjaar een kleinigheidje. Dit wordt
maar al te zeer gewaardeerd. „Wie goed
doet, goed ontmoet", zegt het spreek
woord.
BREDA, SINGELBEWOONSTER
NIET FOETEREN
Niet foeteren Wél foeteren, zou ik
zeggen. Om die kinderachtige slagzin,
die men voor het komende Bredase car
naval heeft bedacht. Was er nou niet iets
leukers te bedenken geweest, als niet
foeteren, maar toeteren Kom nou.
Waarom niet een prijsvraag uitgeschre
ven onder de bevolking. Reken maar,
dat er dan iets gezelligers uitgekomen
zou zijn. Zo'n slagzin, waarbij je van
pret op de knieën slaat. Zo eentje, waar
van ze in het gehele land zouden zeg
gen: daar in Breda kennen ze 't. Nog is
het niet te laat, om het publiek de ge
legenheid te geven een betere slagzin
uit te vinden. Een die men daverend
noemt en een andere dan men nu ingang
wil doen vinden. Bij de kinderen zal dat
misschien wel lukken. Voor de mannen,
die het carnaval moeten maken is het
werkelijk te kinderachtig. Zo denk ik er
tenminste over.
BREDA J. KL.
VEEL KLEINTJES
Daar juist las ik de reportage over
Hooge Zwaluwe. We krijgen nu de kans
in ons bisdom een echt vergeten hoekje
eens gèzamenlijk te helpen. Ik redeneer
de als volgt: De Stem heeft wel twintig
duizend abonnees, die over een eigen
potje beschikken. Tienduizend hiervan
lezen of lazen die reportage, 5000 hier
van wensen deze achtergebleven hoek te
helpen. Als ieder van deze 5000 nu eens
5 aan die pastoor gireerde, dan kreeg
deze een flinke pot van 25000, waarmee
hij zeker iets beginnen kan. Hij kan er
een heel eind mee komen. En misschien
zijn er wel giro-bezitters die meer kun
nen en meer willen geven.
Wat een genoegdoening kunnen zij die
pastoor dan geven, dat die west-Brabant
se mensen uit het bisdom Breda nog niet
zulke onaardige mensen zijn. En dat die
zeer juist begrijpen dat vele kleintjes een
grote maken. Men weet het, hè, het giro
nummer is 24.49.14, pastoor Schakenraad
te Hooge Zwaluwe. Als inwoner van het
uiterste westen Bergen op Zoom ook
zo'n verloren en achtergebleven hoek, heb
ik het gevoel alleen gelaten te zijn met
de moeilijkheden van die pastoor in
Hooge Zwaluwe en daarom wilde ik een
extra aansporing geven.
EEN BERGENAAR
De Moskouse correspondent van de
Londense „Daily Worker" meldt, dat
de Russische autoriteiten van plan
zijn op 7 november, de 40e verjaar
dag van de oktoberrevolutie, een
tweede, grotere Spoetnik de lucht in
te zenden. Men moet er evenwel re
kening mee houden, aldus de corres
pondent, dat het lanceren van allerlei
omstandigheden afhankelijk is, zodat
vertraging bij de verwezenlijking van
de plannen kan ontstaan. Er is nog
niets officieel bekendgemaakt.
Ander „wetenschappelijk vuurwerk"
om te tonen hoever de Sovjet-Unie
gevorderd is, omvat het te water la
ten van de atoomijsbreker Lenin en
de eerste vlucht van een nieuw pas
sagiersvliegtuig dat zonder tussenlan
ding 170 tot 180 passagiers van Mos
kou naar New York kan brengen met
een kruissnelheid van 960 km per uur,
aldus de ijverige correspondent.
De machines van de „Lenin", zo
bericht een Russisch blad, kunnen
44.000 pk ontwikkelen, genoeg om een
flinke stad van elektriciteit te voor
zien. De romp is van een speciale
staalsoort vervaardigd en volgens een
nieuwe methode geconstrueerd, waar
door vervorming voorkomen wordt.
De „Lenin" heeft een bioscoopzaal,
een bibliotheek en muziekkamers en
is uitgerust met twee hefschroefvlieg.
tuigen.
(Advertentie)
en geeft U wittere tanden gezondere tanden - frissere adem
Alléén Colgate Super bevat GARDOL! GARDOT, - het doeltref
fendste bestanddeel, dat ooit tegen tandbederf in tandheelkundige
laboratoria werd ontwikkeld en waarop Colgate het uitsluitende
recht bezit. De GARDOL in Colgate omgeeft Uw tanden als
het ware met een onzichtbaar
schild, dat minstens 12 uur blijft
en er door eten en drinken niet
afgaat. Bovendien verfrist Colgate
op afdoende wijze de adem en
maakt Uw tanden schitterend
•wit.
Natrium N-Lauroyl
Sarcasinaai
Grote tube f 1.35
Standaard tube f 0.75
Probeer het en ondervind waarom Colgate Super met
GARDOL de meest verkochte tandpasta ter wereld is
Zoals bekend aanvaardt
de -protestant geen enkel
ander leergezag boven
zich dan dat der Heilige
Schrift. Wat ik als pro
testant moet geloven
maakt Gods Geest mij
duidelijk, wanneer ik in
geloof het Woord Gods
uit de Bijbel lees. Geen
enkel gezag kan mij ver
plichten een bepaalde
uitleg te aanvaarden,
omdat geen enkel men
selijk gezag het recht
heeft zich te stellen bo
ven het gezag van de
Bijbel. Het is natuurlijk,
wel duidelijk, dat de Bij
bel als enige norm voor
het geloof zonder een
richtlijn of houvast in
welke vorm dan ook
moest leiden tot een toe
stand van „zoveel hoof
den, zoveel zinnen", in
dien elke protestant van
zijn recht gebruik zou
maken.
Daarom heeft de
Nederlands Hervormde
Kerk in haar per 1 mei
1951 ingevoerde nieuwe
Kerkorde een artikel in
gelast: dat de kerk „be
lijdenis doet in gemeen
schap met de belijdenis
der vaderen", hetgeen
hierop neerkomt, dat
men naast (of boven?)
de Bijbel toch een soort
gezag in voert, nl. dat
men rekening dient te
houden met wat de „Va
deren" - te beginnen
met de reformatoren
zelf - over de Bijbel heb
ben gedacht en geleerd.
Er was bij de discussies
over dit punt een groep,
die nog iets meer wilde
en voorstelde „in over
eenstemming met de be
lijdenis der vaderen".
Maar dit ging anderen
te ver; zij meenden dat
dan Gods Woord te zeer
aan menselijke traditie
gebonden zou worden.
Zo kwam men tot het
compromis „in gemeen
schap": er moet wel ver
band zijn met wat vroe
ger werd geleerd, maar
men is niet aan de oude
formuleringen gebonden.
Maar -dan....
stel nu het geval dat
een dominee in zijn pre
ken kennelijk afwijkt
van de leer der vaderen,
zozeer zelfs dat hij zelfs
de gemeenschap met
hun belijdenis' verbreekt
en allerlei dwalingen
verkondigt aan zijn ge
meente. Als een pastoor
zoiets zou doen, was de
oplossing vrij eenvoudig.
Hij zou door de bisschop
als opperste herder van
zijn bisdom en vertegen
woordiger van Jesus
Christus zelf, terechtge
wezen en zonodig uit
zijn ambt ontslagen of
zelfs uit de gemeenschap
der Katholieke Kerk ge
bannen worden. Dat kan
niet in de Ned. Hervorm
de Kerk; men kent er
geen onfeilbare paus,
geen onfeilbare synode
en evenmin bisschoppen
die in gemeenschap met
de stoel van Petrus met
werkelijk gezag in naam
van Jesus Christus op
treden.
Toch zou met die do
minee iets moeten ge
beuren. Geen enkele
kerk kan toestaan dat
haar bedienaren openlijk
haar eigen fundamenten
ondergraaft.
Daarom heeft de N.H.
Kerk in haar nieuwe
Kerkorde een artikel op
genomen: „De kerk
iveert al wat haar belij
den weerspreekt". „Wat
haar belijden weer
spreekt" is natuurlijk
nog buitengewoon vaag,
maar zelfs al zou ieder
een het er over eens
worden dat de dominee
in kwestie apert in strijd
is met de geloofsbelij
denis van zijn kerk, wat
is dan „weren?"
Wat kan de kerk tegen
zo'n man doen? Welke
sancties kan zij uitoefe
nen? Kan ze zo'n man
afzetten als predikant?
Uitstel tot 1961
Met grote voorzichtig
heid heeft de Kerkorde
de algemene formulering
„weren" uitgewerkt.
Enerzijds beseft men
heel goed dat de kerk
op een of anttere-~rrvanier
iets moet kunnen doen.
maar van de andere
kant is men uiterst hui
verig voor de zgn. leer-
tucht, d.w.z. desnoods
met sancties optreden
tegen dwalingen. Mo
menteel is de toestand
zo, dat de kerk wél een
oordeel uit kan spreken
over iemands gedrag-dat
noemt men juciële leer-
tucht - maar aan dat
oordeel kan ze nog geen
sancties verbinden b.v.
ontslag, dus geen zgn.
justitiële leertucht. Die
is opgeschort tot 1 mei
1961, dus tien jaar na
de invoering van de
Kerkorde. Het zal ons
benieuwen wat er na die
datum zal gebeuren,
wanneer hier of daar in
het land eens een domi
nee uit de band springt.
En zulke mensen zijn er
altijd wel. Het zou niet
onmogelijk zijn, dat men
dan opnieuw een middel
zoekt om de zaak op de
lange baan te schuiven,
gezien de angst van ve
len voor de leertucht.
Ziehier wat een - overi
gens vrijzinnige - domi
nee onlangs schreef:
„De duivel grijnst al van
genoegen als hij in een
kerk over leertucht
hoort mompelen. Het be
derf ligt hier aan de
deur". Dat bederf acht
de man aanwezig in het
gevaar dat men verstart
in tradities en de moge
lijkheid tot vernieuwing
uitbant. De verwatering
die uit het ontbreken
van dwingend leergezag
moet volgen, telt hij
blijkbaar niet!
Geen leedvermaak
Het past ons allerminst
leedvermaak te schep
pen in het feit dat de
protestanten, met name
in de N.H. Kerk, in een
uiterst moeilijke impas
se komen te zitten. Som
migen onder hen voelen
deze situatie aan met
een groot verdriet. Ds
Buskes heeft daarvan
onlangs getuigd in
Woord en Dienst". Hij
verwijst in een open
briefwisseling naar een
referaat, dat de links
vrijzinnige ds Van Wij
nen' heeft gehouden. De
ze man had o.a. beweerd,
dat Jesus Christus niet
kan gelden als een bij
zondere, bovennatuurlij
ke, voor alle tijden gel
dende Godsopenbaring,
die principieel verschilt
van de wijze waarop God
zich openbaart in de na
tuur, de kunst, de we
tenschap. Verder dat de
bijbel - die hij niet „hei
lige schrift" wil noe
men! - niet principieel
verschilt van een ander
boek.
Ds Buskes zegt van
deze toespraak: „Het is
met pijn, ja zelfs met
een zekere tegenzin, dat
ik deze woorden, door
een predikant van onze
kerk uit volle overtui
ging zwart op wit ge
drukt, overtik.
„Hier wordt naar mijn
overtuiging het meest
wezenlijke van mijn ge
loof in Jesus Christus
aangetast. Ik kan mij
niet voorstellen, dat de
ze uitspraken van ds
Van Wijnen over Chris
tus, de Bijbel en de kerk
binnen de grenzen van
onze kerk vallen
Wat een smartelijke
toestand moet het zijn
voor ds Buskes en vele
anderen, gedwongen te
zijn fa één en dezelfde
kerk samen te leven met
mensen, die de grondsla
gen van de kerk, ja hun
diepste overtuiging in de
wortel aantasten. Een
kerk, die niet de moed.
opbrengt haar geloof
desnoods met harde
middelen tegen aanval
len te handhaven, zal
onherroepelijk uiteen
vallen. Mogen de leiders
van de N.H. Kerk hun
grote verantwoordelijk
heid verstaan, als 1 mei
1961 gekomen is!
J. v.d. M., pr.
