UIT TEXAS KOMT
GAAT ALTIJD VOOR!
VIE
In St.-Willebrord groeit
een nieuw centrum
HET EINDE NOG NIET IN ZICHT
Arrestaties
Kapelaan C. Oomen vraagt
en krijgt medewerking.
De Spoetnik
Notities uit de rijkste staat der U.S.A. (I)
Farmer Bob Smit heeft zijri
cowboys gemotoriseerd
Houstons groei
onstuitbaar
Schilder als 'n man van 't vak: CetalacafssK:
Herdenking van
Jacobus Bellamy
-7 oevtuKp
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 31 OKTOBER 1957
Anti-Nederlandse campagne in Indonesië
Verkiesing in Turkije
Koopwoede in Moskou
Aardrijkskunde in Tweede Kamer
(Van een onzer redacteuren)
Wanneer ge ooit in New York, Miami, Chi
cago of Pittsburg komt en ge kijkt uw ogen uit
op de vele verdiepingen tellende wolkenkrab
bers, om dan plotseling gefascineerd door zo
veel Amerikaans geweld tegen een man van
vervaarlijke lengte te botsen, die u onverstoord
in het nekvel grijpt en vervolgens deskundig „op
zij zet", weet dan, dat deze geweldenaar, wande
lend aan de voet van de hemelbestormers, tien
tegen één, uit 't „jonge koninkrijk" Texas
komt. Want Texas gaat vóór. Het is niet alleen
in oppervlakte de grootste staat van de Verenig
de Staten, het is ook de rijkste staat met de nij
verste en onstuimigste bevolking, welke trotser
en blijmoediger dan welke onderdanen van Uncle
Sam ook de „Stars and Stripes" zwaait. Een land
met een ruime, gouden horizon, welke in een
brede, warme omarming onoverzienbare rijst
velden," katoenplantages, duizenden boortorens
en miljoenen stuks vee omvat.
Vijftig jaar geleden moest Texa$ eigenlijk nog ontdekt worden als de
schatbewaarder van de U.S.A. Toen vlogen honderden cowboys met gle
rende lasso's achter de wilde vee-stapels aan en was er nauwelijks een
eind gekomen aan de machtsstrijd tussen de blanke veroveraar en het rode
opperhoofd. Wat in deze afgelopen vijftig jaren via een trefzekere organi
satie der jonge democratie, alsmede via een totale uitbuiting der tech
nische mogelijkheden is tot stand gebracht, grenst aan het ongelooflijke.
Pas in deze dagen is de onvoorstelbare rijkdom van Texas opengebloeid
als een volwassen bloem, welke zich over het gehele land heeft neergelegd
en waarvan het stuifmeel opwarrelt en neervalt in de vorm van miljoenen
dollars, tot voordeel van de Texas-mannen en» vrouwen, de U.S.A. en de
gehele wereld, welke laatste in niet geringe mate profiteert van deze
hout-, katoen- en olieleverancier.
Dit ,,business-is-business"-wonder
ervaart de vreemdeling het aller
meest in de hoofdstad Houston, de
hoofdslagader van deze meest zuide
lijke staat, waar de rijkdommen ge
concentreerd liggen in uitgestrekte
olie-raffinaderijen, katoenopslagplaat
sen en een variatie van industrieën,
welke alleen maar mogelijk is in een
land, dat over schier onuitputtelijke
bodemschatten beschikt.
In Houston manifesteert zich de
onstuimige groei van Texas, zijn wel
vaart en spectaculaire ondernemings
geest. Deze metropool van het zuiden
werd in 1836 in hét nog maagdelijke
land van Texas gesticht door de
overwinnaar van de oorlog tussen
Mexico en Texas, generaal Sam
Houston.
Nu, na een eeuw, wonen hier 1,3
miljoen mensen en binnen vijf jaar
zal dit aantal de twee miljoen ruim
overschreden hebben.
Zelfs in de United States is deze
bevolkingstoeneming een uniek feit
en een bewijs, dat het altijd jeugdi
ge Amerika zijn toekomstmogelijkhe
den in dit gebied geenszins onder
schat.
Na 1850 is de groei van Houston
geleidelijk aan omhoog gegaan. Het
laagste punt in de curve staat op
31.5 pet, het hoogste op niet minder
dan 62 pet. Geen enkele andere stad in
de V.S. kan bogen op een dergelijk
record.
Strijdbare pioniers
Dat Houston kon worden, wat het
thans is dankt het op de eerste plaats
aan de ondernemingslust, de vast
houdendheid en het strijdbare karak
ter van zijn pioniers, welke goede
deugden zich andermaal in nakome
lingen hebben vastgezet. De stichters
van Houston en hun opvolgers waren
volhardende christelijke mannen en
vrouwen, die in een overrompelende
teamgeest Houston tot de eerste stad
van het zuiden en tot de tweede ha
venstad van de United States maak
ten.
Van het begin af werd de aanpak
van het land met de meest moderne
materialen ter handen genomen.
De Nederlandse immigranten over
wie wij in het volgend artikel iets
meer zullen zeggen maakten hier
aan het eind van de vorige eeuw voor
het eerst kennis met de ijzeren ploeg.
Een duidelijk verschil in de pro
gressiviteit van de jonge Amerikaan
se bevolking en die van het oude
Europa demonstreert zich in de aan
leg van de eerste spoorweg in Texas,
Voor wat Nederland betreft kan
men in vergeelde papieren lezen, dat
de bevolking van Haarlem en Am
sterdam de angst om het hart sloeg,
toen tussen deze steden het eerste
ijzeren paard op hol sloeg". De be
Gezicht op Mainstreet, het cen
trum. van Houston.
Op het platteland van de V.S.,
een betrekkelijk eng begrip voor
de uitgestrekte prairiën, is het zgn.
,.barbecue"-eten een kostelijke lek
kernij. In de openlucht worden
tafels aangesleept, waaraan de
gasten plaats nemen om zich ver
volgens te goed te doen aan kleine
stukjes mals vlees, dat ter plaatse
aan het spit wordt geroosterd.
woners van deze steden waren met
ontzetting geslagen en er waren er
zelfs, die de ondergang van de we
reld voor-spelden. Protestvergaderin
gen van hoeren, burgers en buitenlui
werden belegd en vuisten geheven.
Passagieren bij de spoorwegen bete
kende zo iets als spelen met de dood.
In het Houston van 1860 zag dat
er allemaal heel wat vriendelijker
uit. De plaatselijke krant „The
Houston Telegraph" bracht het vol.
gende bericht: „Het gesis van de
edele locomotief, genaamd „The
Ebenezer Allen", is een ononder
broken gefluister in de oren van
onze burgers geworden. Haar te
zien starten voor een reis door het
land, omhuld door grote wolken
stoom, vormt een brok schoonheid,
waaraan de bewoners van Texas tot
in lengte van dagen groot plezier
zullen beleven".
Inmiddels heeft Houston het in
„alle bescheidenheid en gevoel voor
schoonheid" verder gebracht dan
Haarlem en Amsterdam samen
Dit verschil in mentaliteit, waartoe
uiteraard het volstrekt onontgonnen
land van Texas alle mogelijkheden
bood, is maatgevend geweest voor de
verbazingwekkende geschiedenis van
dit „zuidelijke koninkrijk".
Een geschiedenis, welke nog
volle ontwikkeling is.
De mechanisatie heeft hier een
Onlangs heeft de K.L.M. met
groot feestelijk vertoon de
luchtlijn Amsterdam-Houston
geopend. Deze eerste vlucht,
welke door een groot aantal
genodigden werd meegemaakt,
heeft het uitgestrekte Texas
aanzienlijk dichter bij ons klei
ne land gébracht.
Tot de genodigden, o.w. mi
nister Algera, behoorde ook
onze gouverneur, mr. dr. F. A.
J. M. Houben, commissaris van
de koningin in Limburg, die
met duizenderlei indrukken en
opgetogen over zoveel gastvrij
heid terugkeerde als ereburger
van Texas en „deputy-sheriff"
een zeer hoge onderscheiding,
welke recht geeft tot het dra
gen van wapenen.
In een gesprek, dat een onzer
redacteuren dezer dagen met
de gouverneur mocht hebben,
gaf deze een uitvoerig exposé
van zijn belevenissen in „the
Far-West".
Onze redacteur heeft de meest
markante punten, welke onge
twijfeld de interesse van de
lezers zullen hebben, vastge
legd.
Hij blijft niet achter, zoals farmer
John Smith, die ten westen van Hous
ton een farm heeft ter grootte van
de hele gemeente Venray. Zijn cow
boys. vele tientallen, zijn gemotori
seerd, ofschoon zij voor vreemdelin
gen nog graag paraderen op hun
prachtige paarden, welke door Bob
Smith vertroeteld worden als zijn
liefste speelgoed. Naast de 3500 stuks
vee(!) bezit farmer Smith uitsluitend
voor zijn genoegen een ontzagwek
kende stier, welke op onze veel ge
roemde Bossche veemarkt elke rivaal
eenvoudig uit de hallen zou briesen.
De stier is door deskundigen ge
schat op een waarde van 100.000 dol
lar. Hij wordt onderhouden met alle
egards, waarop een dergelijke reus
recht heeft. Dit betekent voor Bob
Smit 's morgens een 's avonds poet
sen in een prachtige betegelde stal
met air-conditioning! Wij vragen: „so
what?"
Het lag voor de hand, dat met de
groei van Texas, in het jaar 1915 de
handelslieden van Houston de droom
van zijn pioniers waar konden maken
nl. de aanleg van een 50 mijl lang
kanaal van deze stad naar de Golf
van Mexico. In 1948 reeds was de
..port of Houston" de tweede haven
van de V.S. met 40 miljoen ton
vrachtomzet ter waarde van ruim
twee biljoen dollar per jaar!
(Advertentie)
Ais de schuifdeuren (van board) I
worden opengedaan verschijnt er
een altaar. Doelmatig is de barak
in het oude Sint Willebrord
ingericht.
(Advertentie)
graad van perfectie bereikt, welke
enig is in de V.S., een mechanisatie,
uitsluitend berekend op efficiency.
De traditionele verbouw van katoen
en rijst werd niet op de achtergrond
gedrongen door de snelle industriali
satie. De oMebronnen, welke als dui
zenden paddestoelen uit de grond
sprongen, maakten het de veehouders
niet lastiger dan hoogst noodzakelijk,
terwijl de van ouds bloeiende hout
nijverheid naar onbekende hoogten
werd opgetrokken.
De stier van Bob
In het uitgestrekte land van Texas
bleek alles mogelijk. Tweeënveertig
procent van de in de U.S.A. gewon
nen olie komt uit deze meest zuide
lijke republiek; de rijstproduktie
groeit van jaar tot jaar en de kwali
teit van het katoen wordt steeds
beter, dank zij uitgebreid research-
werk.
Ook de farmer gaat zijn gang.
Woensdag, de derde dag van de na
tionale campagne in Indonesië voor
de bevrijding van West-Irian (Neder
lands Nieuw-Guinea)heeft Roeslan
Abdulgani, vice-voorzitter van pre
sident Soekarno's Nationale Raad,
scherpe kritiek geleverd over het op
nemen van Nieuw-Guinea in het ge
bied van de Europese gemeenschap
pelijke markt. Hy noemde dit een po
ging van Nederland om de andere
ledenlanden van dit instituut, West-
Duitsland, Italië, Frankrijk. België en
Luxemburg in het conflict tussen Ne
derland en Indonesië over Nieuw-
Guinea te betrekken.
De eerste vice-premier, mr. Hardi,
verklaarde, dat de nationalisatie van
Nederlandse bedrijven in Indonesië
een vraagstuk is, dat „grondige en
De Turkse politie heeft in verband
met de ongeregeldheden van dinsdag
vijfenvijftig personen in hechtenis ge
nomen. In de naby de Syrische grens
gelegen stad Gaziantep, waar twee
personen by de wanordelijkheden zijn
omgekomen, werd de uitzonderings
toestand afgekondigd.
De leider van de verslagen republi
keinse partij. Inönü, heeft zich in een
telegram bij de ministerpresident,
Menderes, beklaagd over onregelma
tigheden bij de verkiezingen en over
gewapende uitlokking door kandidaten
van de democratische partij.
Menderes daarentegen heeft de re
publikeinse partij beschuldigd van het
ontketenen van de ongeregeldheden
door de mensen op te stoken met de
aantijging, dat het nog niet bekend is
welke partij de verkiezingen heeft
gewonnen.
Een westelijke reiziger die dinsdag
uit Moskou in Warschau aankwam
heeft verklaard, dat er op het ogen
blik in de Russische hoofdstad een
ware koopwoede heerst. Dit verschijn
sel doet zich veel voor in tijden van
spanning en crises in de Sovjet-Unie.
De mensen geven dan de voorkeur
aan goederen boven geld.
zorgvuldige bestudering" vereist. Vi
ce-premier Hardi zei dit in antwoord
op door het parlementslid Sjech Dja-
laluddin gestelde vragen, waarin hij
de suggestie had gedaan om de Ne
derlandse bedrijven in Indonesië in
beslag te doen nemen, indien de Ver
enigde Naties er niet in mochten sla
gen een oplossing voor het geschil
over Nieuw-Guinea te vinden.
Communiqué
Het comité voor de bevrijding van
West-Irian, dat onder leiding staat
van de minister van voorlichting, Su-
dibjo, heeft een communiqué uitge
geven, waarin werd meegedeeld, dat
de eerste golf van de actie mef over
weldigend succes door de jeugd
schijnt te zijn gevoerd. In de verkla
ring werd een beroep gedaan op de
politieke leiders om de jeugd hun
morele steun te geven. ..Wij moeten
heseffen, dat onderlinge ruzies de
imperialisten de gelegenheid geven
om onze nationale potentie te ver
nietigen".
Voorts werd in het communiqué op
het Indonesische personeel van Ne
derlandse ondernemingen aandrang
uitgeoefend om een ware nationale
geest aan de dag te leggen, terwijl
op de Nederlanders in Indonesië een
beroep werd gedaan om er bij hun
regering op aan te dringen haar hou
ding ten aanzien van het vraagstuk
Nieuw-Guinea te herzien.
Het met verf bekladden van woon-
Op 12 november a.s. -zal de twee
honderdste geboortedag van de Vlis-
singse dichter Jacobus Bellamy wor
den herdacht, tijdens een bijeenkomst
in de Doopsgezinde kerk aan de Vrij-
domweg te Vlissingen.
Bellamy was aanvankelijk te Vlis
singen werkzaam als bakkersknecht.
Zijn ongewone gaven trokken de
aandacht en diverse ingezetenen
maakten het mogelijk, dat hij ging
studeren in de theologie te Utrecht.
Vóór hij met die studie klaar was,
overleed hij m 1786.
(Advertentie)
De gasten van de K.L.M. maak
ten ook kennis met de legendari
sche farmer Bob Smith. Hier toont
hij (met Texas-hoed), zijn fameu
ze stier aan de gouverneur, midden
met hoed.
huizen van Nederlanders In Djakarta
werd dinsdagavond onverdroten
voortgezet. Enkele opschriften luid
den: „Nederlandse honden, verlaat
Indonesië" en „Gooi de Hollanders
eruit". Op een auto van een Neder
lander was met rode letters geverfd:
„Doodt de Hollanders".
(Van onze speciale verslaggever)
In het hart van het oude Sint Wil
lebrord, twee kilometer van de dorps
kern, heeft kapelaan C. Oomen zijn
domein gekozen. Hij slaapt welis
waar nog op de pastorie, hij woont
en werkt echter het grootste deel
van de dag in dit dorpsgedeelte,
waar nog zeer veel noodwoningen
staan. Er is in dit oude Sint Wille
brord 'n centrum verrezen, dat door
vele gasten wordt bezocht, want in
deze tijd van bestedingsbeperking die
nen bepaalde oplossingen te worden
gezocht en gevonden om de mensen
maatschappelijk toch te kunnen be
reiken. Kapelaan Oomen is daarin
met zijn medewerkers en medewerk
sters geslaagd. De steun van de ge
meente aan dit moderne maatschap
pelijk centrum was onmisbaar.
Nadat er reeds enkele jaren gele
den een groene houten loods tot ..Ma-
riahofke" werd gedoopt en nadat er
een tweede keet werd bijgeplaatst,
die de naam „Sint Joris Burcht"
kreeg, verrees er, niet zonder inspan
ning van de kapelaan zelf. een grote
barak, waarin enkele dagen geleden
een kleuterschool werd ondergebracht
en waarin reeds eerder een verga
derzaal tot stand kwam. alsmede een
lokaal voor het instuifwerk. „Ik heb
hier de bijzondere zorg over 250 ge
zinnen", zo zei kapelaan C. Oomen.
„Een jaar geleden is het hier gaan
draaien. Het begon met een instuif
voor de meisjes. De reactie was ge
weldig. Ik start nu met een instuif
voor de jongens".
De kapelaan klom een trapje op
en kwam terecht op het toneel van
de vergaderzaal, keurig afgesloten
met boardplaten. Een fraaie radio,
een pick-up. een boekenkast en in
alle mogelijke kleuren geschilderde
tafels en stoelen vormden de belang
rijkste attributen van dit lokaal,
waarin het bijzonder gezellig toeven
is.
„Ik heb de schuifdeuren eenvoudig
even open te doen en ik heb een to
neelzaal", zei de kapelaan, die in de
zaal gekomen op twee andere schuif
deuren wees. Hij deed ze open en
er kwamen tevoorschijn een altaar,
twee kleine communiebanken en een
kaarsenbak.
„De godsdienst behoort ook tot het
maatschappelijk werk", zo vervolgde
de priester. ,,Op zon- en feestdagen
lees ik hier tweemaal de H. Mis.
Aan de reactie van de mensen merk
ik hoe zeer zij het op prijs stellen
hier naar de kerk te kunnen ko
men".
De kapelaan noemde enkele reac
ties. Hij vroeg enkele mannen om
hem te komen helpen bij het opbou
wen van de barak. Er stonden er di
rect voldoende gereed. De schilders
van Sint Willebrord hebben nu be
loofd de kapelaan een handje toe te
steken om de loods geverfd te krij
gen.
Zo groeit, ook in deze (moeilijke)
financiële tijd een centrum, dat ze
genrijk werk verricht.
Het Max-Planck-Instituut in Ra-
vensburg (West-Duitsland) heeft be
rekend, dat de Russische kunstmaan
waarschijnlijk tot mei om de aarde
zal blijven draaien en het raketdeel
tot half december. De Spoetnik ver
liest slechts zeer langZzaam hoogte,
ongeveer een kilometer per dag, al
dus een woordvoerder van het insti
tuut.
1V - v -.v.;.; ;o;
„n^
'v-OOOVE
-- -
PW*
,-.v
ÏH5IVIIAX2
HMCMBtH
J
■"Cr*-?-
K«n
Voor een grote kaart volgen drie mi- I
nisters de besprekingen over de
Deltawet in de Tweede Kamer, v.l. I
n.r. de heren H. J. Hofstra, J. Algera
en Dr. S. L. Mansholt.
