0cJUAXAT
Delta-wet in
Tweede Kamer
DE GELUIDSMUUR
ilasWaP pc.Stem
Vlekken op menbelen? Prachtbijts Ceta-Bever!
Juist nu!
49"
MENING EN COMMENTAAR
Vier maanden
voor dronken
bestuurder
NIEUWE
STEDEN
DELTARAAD
DOKTER
SPOETNIK
de
Naturellen gewond
bij gevechten
'BALSEM PILLEN!
Doorgereden:
Prawda acht ZO AVO
imperialistisch
Overwegingen bij een
documentatie-map van
Zeeuws
Provinciaal Bestuur
Sterke toename
zelfbedienings-
bedrijven
TV'PA DIO'TV'RADIO'TV*
door C Bauer
Ju
RB?
cent
uizenden
le speci-
Everest-
en.
't doetl
1 TE HUUR:
bJ
allure
flours
oderne
dieuze
kleur.
N DER STEEN
TWEEDE BLAD
DINSDAG 29 OKTOBER 1957
(Advertentie)
QP de jaarvergadering van het
Nederlands Instituut voor volks
huisvesting en stedebouw in Den
Haag heeft prof. ir. Jac. P. Thijsse
zijn preadvies nader toegelicht,
waarin hij de stichting van nieuwe
steden bepleit. v.
Het bleek nu, dat hij de stich
ting van vier nieuwe steden op het
oog had in de IJsselmeerpolders,
van een nieuwe stad bij Den Haag
en nog een andere op het_ eiland
Voorne. Dit is dan zijn variant op
de plannen van de Zuidhollandse
planologen ter ontlasting van de
expansieve Randstad.
Het is toch wel sterk, dat deze
zes nieuwe steden allemaal in het
noorden en westen geprojecteerd
zijn boven de grote rivieren, terwijl
er aan stedebouw in het katholie
ke zuiden in Noordbrabant en Lim
burg met hun grote kinderrijkdom
blijkbaar niet is gedacht. Geldt hier
nog steeds vrees voor het „donkere
zuiden"?
Overigens is vanuit het zuiden,
n.L van Zeeuwse zijde door de
hoofdplanoloog van Zeeland, ir. J.
Petrie, in Den Haag terecht de op
merking gemaakt, dat men te veel
alleen naar de Randstad blijft kij
ken en dat er ook goede mogelijk
heden voor stedebouw aan de
Westerschelde aanwezig zijn. Hier
bij is behalve aan het Sloe-
plan ook te denken aan een
uitgroei van Bergen op Zoom tot
zeehaven.
Men zal intussen moeten oppas
sen voor adviezen als die van prof.
Thijsse, die meer schijnt te denken
in termen van proefstations dan
van levende gemeenschappen bui
ten de Randstad.
AL herhaaldelijk is de vraag ge-
steld, of het niet nuttig kan zijn
terwille van een breed overleg over
de Deltawerken en hun consequen
ties een veelzijdig samengestelde
Deltaraad samen te stellen, die de
regering van advies zou dienen, zo
als de Zuiderzeeraad dat ten aan
zien van de Zuiderzee-inpoldering
heeft gedaan.
Minister Algera heeft wel een ge
regeld overleg met de Tweede Ka
mer en vroegtijdige inschakeling
van alle belanghebbende organen
toegezegd, maar een dergelijke Del
taraad afgewezen. Hij wil zich lie
ver verlaten op de Rijkswaterstaat,
speciaal op de technische Delta
dienst.
Het gaat hier nochtans niet om
louter technische problemen. Er
komen bij de uitvoering van het
Deltaplan tevens zoveel planologi
sche, sociaal-economische en andere
vraagstukken aan de orde, dat een
veel breder samengestelde advies
instantie ten volle gerechtvaardigd
is.
De heer Stuvel bepleit in de N.
R. Crt. de instelling van zo'n Del-
(Advertentie)
taraad, welke een soort forum moet
zijn, waarin het voor en tegen van
de ingebrachte desiderata kan wor
den besproken, waardoor ook meer
openbaarheid zou worden betracht
bij de plannen en oplossingen.
De instelling van een dergelijk
forum en de grotere openbaarheid
zijn beide nuttig te achten ook
voor Noordbrabant en Zeeland.
Het is heel goed te begrijpen, dat
minister Algera liefst alle vertrou
wen stelt in het terecht beroemde
korps van de Rijkswaterstaat, maar
als politicus van christelijken hui
ze kan hij onmogelijk partijganger
zijn van een technocratie door de
Rijkswaterstaat over ons volk en
de gewesten.
DE defensieleiders in Engeland
hebben een nieuwe betiteling
voor de kunstmaan, zo vertelt ons
de Daily Express. Ze noemen haar
Dokter Spoetnik. Inderdaad een te
kenende naam. Ze heeft immers de
zwaar gekwetste Engels-Ameri
kaanse vriendschap geheeld. Ze
heeft nieuwe injecties gegeven aan
de Westerse verdedigingswil. Ze
heeft bewerkt, dat in december te
Parijs de regeringsleiders van de
NAVO-Ianden bijeenkomen voor
een topconferentie. Ze heeft onwil
lige parlementsleden in de V.S. soe
peler gemaakt voor de gedachte van
het uitwisselen van atoomgehei
men en andere wetenschappelijke
gegevens. De achterdocht jegens
Engeland, ontstaan door het ver
raad van Fuchs en Pontevorvo, het
verdwijnen van Burgess en Mac
lean schijnt nu genezen te zijn.
Zo vinden we de methode, om
alle storingspogingen van de sluwe
Kroestjev te verijdelen, om de vast
beradenheid tegenover de commu
nistische dreigingen hechter te
smeden.
Dokter Spoetnik heeft goed werk
gedaan.
dïgaargenot
sigaretformaat 4
RITMEESTER
In een naturellendorp in Oranje-
vrijstaat is zondag een gevecht uit
gebroken tussen Zoeloes en Basoeto's.
Naar verluidt zijn verscheidene na
turellen gedood. Tien moesten naar
een ziekenhuis worden gebracht en
vele andere raakten gewond.
Officieel is meegedeeld dat het hier
geen opstand tegen het wettig gezag
betrof. De politie is de toestand weer
meester.
(Advertentie)
TEGEN HOEST té,
EN BRONCHITIS.
Een gevangenisstraf van vier maan
den en drie jaar ontzegging van de
rijbevoegdheid heeft de rechtbank te
Maastricht opgelegd aan de 41-jarige
loswerkman Fr. B„ die op 30 mei,
toen hij dronken was, met zijn auto
een bromfiets had aangereden, ten
gevolge waarvan de duo-passagiere,
de 16-jarige mej. A, C. Heutz uit
Heerlen overleed.
De verdachte was na het ongeval
doorgereden. Hij verkocht de auto
voor de sloop, maar de politie kon de
wagen, zij het reeds gedemonteerd,
achterhalen. De loswerkman heeft al
les bekend. Toen hij later in de krant
had gelezen dat het meisje was over
leden had hij zich niet bij de politie
durven melden.
De officier van justitie had tegen
B. een gevangenisstraf van één maand
gevorderd en een jaar ontzegging
van rijbevoegdheid.
dagelijks vers gemaakt...
de fijnste geur en smaak
VtEESWtUNFABRIEK t. MEESTER N.V, WIJHE
Het blad van de Russische commu
nistische partij, de Prawda, beschul
digt de ZOAVO (Zuid-Oost Aziatische
Verdragsorganisatie) en in 'het bijzon
der de Verenigde Staten van pogin
gen om een atoomoorlog in zuidoost-
Azië voor te bereiden, van het bera
men van plannen voor landingen in
gebieden die geen deel uitmaken van
de .ZOAVO en van het streven, in
Kasjmir een toestand te scheppen zo
als thans aan de Turks-Syrische grens,
met het oogmerk een conflict tussen
India en Pakistan te ontketenen.
„Om hun agressieve activiteit in
zuidoost-Azië te camoufleren scher
men de imperialisten met „het com
munistische gevaar". Het werkelijke
doel van de ZOAVO is het stichten
van een Amerikaans koloniaal rijk in
Azië.
Een paar dagen vóór de open
bare discussie over de Delta
wet in de Tweede Kamer heeft
het provinciaal bestuur van
Zeeland de parlementaire ver
slaggevers ontvangen om hen
in te lichten over de inzichten
en wensen van Zeeland met be
trekking tot het Deltaplan.
Reeds eerder hadden Gedepu
teerde Staten van Zeeland de
leden van de Tweede Kamer
commissie voor de Deltawet
voor overleg in Middelburg
ontvangen en, naar aangenomen
mag worden, heeft dit overleg
vruchten opgeleverd, ook bij
minister Algera. Het beraad
hierover heeft nog er toe geleid
de openbare behandeling even
uit te stellen.
De persconferentie met de
parlementaire pers werd aan
zienlijk vergemakkelijkt door
de Documentatie Deltazaken,
welke het provinciaal bestuur
heeft laten samenstellen. Het is
een kundig en aantrekkelijk
voorlichtingswerk, waarop wij,
overeenkomstig een reeds me
degedeeld voornemen thans
gaarne terugkomen.
De documentatie-map Deltazaken
van het Zeeuws provinciaal bestuur
omvat de bestuursrechtelijke aspec
ten van het Deltaplan, de waterhuis
houding en landaanwinning, de visse
rij en schelpdierencultuur, het ver
keer, de recreatie, de aanpassings-
werken en schadevergoedingen, de
industrialisatie en de maatschappe
lijke aangelegenheden. Het is een
mooie verzameling van overzichten,
kaarten en tabellen, die losbladig ge
rangschikt zijn in een map, welke
voor de helft gevuld is. Deze wijze
van samenstelling is een gelukkige
gedachte geweest, want daardoor is
het mogelijk de gegeven documenta
tie, naar gelang de latere behande
ling en ontwikkeling van de Delta
werken dit vordert, aan te passen en
aan te vullen.
Met de nu verstrekte gegevens en ge
uite wensen kan het gehele land zich
rekenschap geven van hetgeen met
het Deltaplan voor Zeeland op het
spel staat, en nader beoordelen, wat
met het oog hierop te bevorderen dan
wel te vermijden is.
Intussen dient voor ogen gehouden
dat de dooumentatie «itgaat van het
Deltaplan, zoals het nu eenmaal werd
opgesteld. Daarin is vervat, dat alle
zeegaten tussen Nieuwe Waterweg en
Westerschelde, ook de Oosterschelde
aan de kust worden afgesloten.
Op grond van dit patroon zijn hier
alle verlangens van Zeeland gefor
meerd, waarbij als meest sprekend
voorbeeld wel de internationale weg
mag gelden, die van noord naar zuid
dwars door Zeeland tussen Zierikzee
en Noord-Beveland over de Ooster
schelde en verder ook over de Wes
terschelde zou leiden naar Gent, Rijs-
sel, en verder in Frankrijk naar
Duinkerken en Le Havre.
Het is begrijpelijk, dat Zeeland zo
zijn gedachten en. wensen op basis
van het gegeven Deltaplan formu
leert, want het provinciaal bestuur
is staatsrechtelijk geen instantie om
een ander wetsontwerp in te dienen
of het aangebodene te amenderen, als
daartoe aanleiding mocht bestaan.
Evenmin ligt het op zijn weg met
argumentaties van internationale po
litiek te komen aandragen. Dat alles
behoort tot de uitsluitende competen
tie van de regering en de Staten-
Generaal.
Een leemte
Niettemin kan men oordelen, dat de
Zeeuwse documentatie-map in haar
huidige samenstelling een dubbele
leemte vertoont. De nu verstrekte
gegevens zijn te zeer gebouwd op
een verwachting, die wellicht niet en
in ieder geval niet op korte termijn
in vervulling zal gaan, nl. op de ba
sis van een volledige afsluiting van
de zeegaten volgens het Deltaplan.
Zij geven geen desiderata of oplos
sing terwille van het vooruitzicht, dat
het Deltaplan vooralsnog niet geheel
zal worden uitgevoerd, met name in
Zeeland, waarbij te bedenken is, dat
de regering zelf een begin van af
sluiting der Oosterschelde in geen
geval eerder dan over 20 jaar voor
ziet.
Er is dan nog rekening te houden
met technische tegenvallers, zoals
men bij de Haringvlietdam en de
Pluimpot heeft beleefd, en met finan
ciële moeilijkheden, zoals de inmid
dels opgekomen noodzaak tot beste
dingsbeperking, terwijl er verder ook
belemmeringen kunnen optreden van
wege Belgische bezwaren tegen on
derdelen van het Deltaplan, zoals die
in Antwerpen door ir. L. de Kesel en
prof. dr. J. van Geetruyen ontwikkeld
zijn. Al dergelijke omstandigheden
kunnen tot verder uitstel van de vol
tooiing der Deltawerken leiden.
Gegeven nu het feitelijk vooruit
zicht, dat er de eerste kwart eeuw
nog geen afsluiting van de Ooster
schelde zal zijn, lijkt het ons een
leemte in de Zeeuwse documentatie,
dat zij uitsluitend op de volledige vol
tooiing van het Deltaplan is afge
stemd en geen afgeronde ideeën naar
voren brengt omtrent de behartiging
van Zeeuwse belangen in een de
eerste decennia nog blijvende toe
stand van gescheidenheid tussen de
delen der provincie Zeeland.
Wel zullen Walcheren, Noord- en
Zuid-Beveland op betrekkelijk korte
termijn onderling verbonden worden
volgens het Drie Eilanden-plan, maar
vooreerst zullen dammen door de
Oosterschelde en een tunnel of brug
over de Westerschelde nog niet wor
den verwezenlijkt, terwijl anderzijds
weer wel Schouwen-Duiveland nader
bij de Randstad Zuid-Holland zal wor
den gebracht.
Er is dan toch alle aanleiding om
op grond van deze voorlopig nog
langdurige toestand de gevolgen van
het Deltaplan voor de Zeeuwse be
langen te bekijken. Het is wel goed
ver vooruit te zien, maar het is niet
goed over het hoofd te zien, wat in
tussen te gebeuren staat.
Daarom kan men het jammer vin
den, dat mèt de visie op de eerst
komende periode in de Zeeuwse do
cumentatie een uitgewerkt alternatief
ontbreekt voor het volledig voltooide
Deltaplan. Dat alternatief zou noch
tans voldoende gerechtvaardigd zijn,
nu vaststaat, dat de Oosterschelde
vooreerst niet zal worden afgesloten.
Mogelijk alternatief
Zolang de Oosterschelde niet wordt
afgesloten, kan het ook gewenst zijn,
dat de noord-zuid-plannen voor het
verkeer meer in west-oostelijke rich
ting gedacht worden. In dit kader
past een samenwerking met Njrd-
brabant over de aansluiting der ha
ven van Bergen op Zoom op de Wes
terschelde bij Bath. Tot overleg voor
samenwerking is overigens in begin
sel reeds besloten. Ook past hier
bijzondere aandrang van Zeeuwse
zijde tot spoed bij de aanleg van de
Zoomse weg, die reeds heel wat nut
tige elementen bevat, welke toege
schreven zijn aan de Zeeuwse mid
denweg dwars door alle delen der
provincie.
Wellicht zal men in de Tweede
Kamer nog pogen de Deltawet te
amenderen, zodat niet reeds thans
Vandaag, dinsdag, begint de
Tweede Kamer met de open
bare behandeling van het ont
werp Deltawet. Ondanks alles,
wat hierover mondeling en
schriftelijk al te doen is ge
weest en niettegenstaande de
omstandigheid, dat met de
Deltawerken aan het Haring
vliet en elders al een begin is
gemaakt, betekent deze open
bare behandeling in de Staten-
Generaal toch een belangrijke
datum voor het Deltaplan, voor
de toekomst van Nederland,
in het bijzonder voor de ont
wikkeling van ons zuid-wes
ten.
Want wordt de wet aange
nomen, zoals zij daar ligt, dan
liggen er besluiten vast die ge
volgen van zeer ingrijpende
aard zullen meebrengen voor
ons volk, ten goede naar wij
hopen met het oog op de vei
ligheid, de ontzilting en de
zoetwatervoorziening van de
Deltagebieden in hun geheel
genomen, maar ook ten kwade,
naar we vrezen, wanneer men
b.v. denkt aan het doodvonnis
dat over de oester- en schelp
dieren-cultuur in de Ooster
schelde, over andere Zeeuwse
visserijbedrijven en over alle
daarbij betrokken bestaans-
bronnen, kan worden uitge
sproken.
(Advertentie)
definitief besloten wordt tot uiteinde
lijke afsluiting van de Oosterschelde.
Bijaldien dit besluit toch valt, wat
wel te voorzien valt, zou in de wet
meteen de verplichting kunnen wor
den aangegaan een zodanige volwaar
dige of integrale vergoeding aan de
slachtoffers bij de Zeeuwss visserijen
en aanverwante bedrijven te verzeke
ren, dat reeds spoedig maatregelen
kunnen worden genomen of op stapel
gezet om de verwachte schade tijdig
goed te maken.
Nu is er reeds een vrij uitvoerige
behandeling van de wet aan de open
bare discussie voorafgegaan en het
zou daarom niet anders dan overeen
komstig het gebruik en de gewoonte
zijn, wanneer zowel de regering als
de meerderheid van de Staten-Gene-
raal er thans vanaf zien om voor
eerst nog wijzigingen van fundamen
tele aard aan te brengen.
Dat kan voor Zeeland benauwend
zijn. Het mag echter geen aanleiding
worden tot passieve berusting. Het
moet integendeel oorzaak wezen van
verdere activiteit en accurate aan
passing bij zich wijzigende omstan
digheden.
Wij besluiten dan ook vooralsnog
met het uitspreken van de hoop, dat
de Zeeuwse documentatie, voorzover
nodig, de opengehouden ruimte zal
aangevuld zien met de gegevens,
voorstellen, overwegingen en plannen,
welke nu ingevolge de opzet van de
Deltawet ontbreken.
Op 1 januari 1957 waren er 524
zelfbedieningsbedrijven in ons land,
met dit aantal behoort Nederland tot
de middengroep van Europese landen
waar het zelfbedieningssysteem tot
ontwikkeling is gebracht. Dit blijkt
uit het rapport, dat het E.I.M. dezer
dagen in samenwerking met het se
cretariaat van de Vereniging van
Zelfbedieningsbedrijven heeft uitge
bracht in het kader der Moody-pro-
jecten.
Uit het rapport blijkt voorts, dat
van de 524 zelfbedieningsbedrijven
welke ons land op 1 januari 1957
telde, 326 werden geëxploiteerd door
zelfstandige ondernemers, 180 door
grootwinkelbedrijven en 18 door coö
peraties.
Gedurende de laatste jaren nam
het aantal zelfbedieningsbedrijven in
Nederland ieder jaar met rond 50%
toe. Verwacht wordt dat dit aantal
in de toekomst in sterke mate zal
blijven stijgen. Momenteel zijn er in
ons land reeds meer dan 600.
BELONING
Een Londense treinconduc-
teur heeft onlangs in een
coupé een handtasje gevon-
den, dat een bedrag van
40.000 gulden bleek te bevat-
ten. Dank zij zijn snelle in-
grijpen kon hij de gedupeerde,
J een dame op leeftijd, nog voor
de volgende halte opsporen.
„Oh, dank U wel", zei de da-
me. Ze gaf hem een kwartje
en stapte uit. De conducteur
doet alle moeite om haar adres
S te vinden, want op de eerste
plaats wil hij haar het kwartje
teruggeven en op de twee-
de plaats wil hij de onvrien-
J delijke woorden zeggen, die
hij op dat moment van ver-
bazing niet kon uitspreken.
Leeuwen
Twee leeuwen hebben het trein
verkeer bij Nairobi in dt war we-
t ente helpen. Zij gingen lui op de
ten te helpen, waarmee de seinen
op veilig gezet kunnen worden. Er
was niemand van het personeel, die
de seinen nog durfde bedienen, want
leeuwen zyn onaardige beesten als
ze kwaad worden. De seinen bleven
dus op onveilig staan. Het aantal
treinen, dat moest wachten nam
steeds toe. Pas na vier uur gingen
de leeuwen lachend weg.
Gelukkig
Dokter Julian Pomeranze uit New
York, die zich jaren achtereen heeft
bezig gehouden met een studie over
te veel lichaamsgewicht, heeft mee
gedeeld, dat dikke mensen niet vroe
ger sterven. „Dat hoeven de dik
kerdjes zich dus gelukkig niet aan
te trekken", aldus Julian, die op
slag een populaire figuur is gewor
den.
Opruimen
Twee straatrovers hebben in
het hartje van New York een
nieuw systeem misdaad gelan
ceerd. Zij hielden een kantoorbe
diende aan, die met een tas met
een bedrag van f 20.000 op pad
was. „Ziet V deze revolvertjes?"
vroegen ze hem. Die zag hij.
Daarom liet de man zich gewillig
tussen de beide rovers in nemen.
Als een groepje goede vrienden
stapten ze zo naar een station van
de ondergrondse spoorweg. Daar
namen ze discreet zijn tas over
en duwen ze hem op het laatste
moment in een vertrekkende trein
Eer de man daarin alarm had
kunnen slaan, waren de misdadi
gers al lang verdwenen.
Vlug
Te Fort Meade in Florida
hebben twee mannen een
bank beroofd, waarna zij met
een vliegtuig, dat zij kort te
voren in een andere stad had
den gestolen, wisten te' Ontko
men.
Besluit
De plaatselijke voetbalclub van.
Woking heeft besloten het aanvangs-
uur van haar wedstrijden met een
half uur te vervroegen. Het bestuur
kwam tot dit besluit, omdat steeds
meer supporters wegbleven. Toen
men het uitzocht bleek, dat ze net
niet op tijd thuis konden zijn om
een populair televisieprogram. te
zien.
Voorzichtig
Een Engelse verzekeringsmaat
schappij heeft de polis herzien,
waarin de schade wordt geregeld,
die is ontstaan door vliegende voor
werpen. Ze heeft er voorzichtig
heidshalve aan toe gevoegd, dat de
schade niet zal worden vergoed, in
dien het betrokken voorwerp een
kunstmaan is.
WOENSDAG, 30 OKTOBER
HILVERSUM I. 402 m. NCRV: 7,00
Nws. en SOS-ber. 7,10 Gew. muz. 7,50
Een woord voor de dag 8,00 Nws. en
weerber. 8,15 Gram. 8,30 Lichte muz.
9,00 V.d. zieken 9,30 V.d. vrouw 9,35 Wa-
terst. 9,40 Gram. 10,30 Morgend. 11,00
De nacht viel opnieuw over Boedapest,
Ihoorsp. 12,00 Mezzo-alt en piano 12,30
Land- en tuinb.meded. 12,33 Gram. 12,37
middagpauzedienst 13,00 Nws. 13,15 Met
PTT op pad 13,20 Lichte muz. 13,45 Gram.
15,00 Jeugd-ens. 15,45 Gram. 16,00 V.d.
jeugd 17,20 Muz. caus, 17,4o Beursber.
17,45 Vocaal kwint. 18,00 Gram. 18,15
S'pectr. v.h. Chr. org- en verenigingsle
ven 18,30 Gem. koor 18,50 Gram. 19,00
Nws. en weerber. 19,10 Op de man af
19,15 Gram. 19,30 Buitenl.overz. 19,50
Gram. 20,00 Radiokrant 20,20 Radio Filh.
ork. en soliste 21,05 Kerk en staat in
de Middeleeuwen, caus. 21,25 Geest, lie
deren 22,00 Afrika, ontwakend continent,
rep. 22,15 Lichte muz. 22,35 Metropole
ork. 23,00 Nws. 23,15 Sportuitsl. 23,20
Gram. 23,55-24,00 Dagsluiting.
HILVERSUM n. 298 m. VARA: 7,00
Nws. 7,10 Gym. 7,20 Gram. 8,00 Nws.
8,18 De ontbrjtclub 9,00 V.d. vrouw
VPRO: 10.00 Schoolradio VARA: 10,20
Gram. 11,00 Gevar.progr. 12,00 Dansmuz.
12,30 Land- en tuinb.meded. 12,33 V.h.
platteland 12,38 Orgelspel 13,00 Nws. 13,15
Tentoonstellingsagenda 13,20 Prom.-ork.
13,50 Med. kron. 14,00 Pianovoordr. 14,35
V.d. jeugd 16,30 Gram. 17,15 Dansmuz.
17,50 Regeringsuitz.: Rijksdelen overzee:
Schone letteren in de Nederlandse An
tillen, door prof. dr. G. Stuiveling 18,00
Nws. en comm. 18,20 Lichte muz. 18,45
Act. 18,55 Gram. 19,00 V.d. kind. 19,10
Van Troelstra tot nu, caus. 19,25 VARA-
varia VPRO: 19,30 V.d. jeugd VARA:
20,00 Nws. 20,05 Tussen de regels door
20,15 Dit is uw leven 21,05 Lichte muz.
21,35 Geïll. magazine 22,15 Strijkkwartet
en piano 22,45 Waar reizen we heen?,
caus. 23,00 Nws. 23,15 Gram. 23,30 Ham
mondorgelspel 23,50-24,00 Soc. nws. in
Esperanto.
BRUSSEL, 324 m. 12,00 Gram. 12,30
Weerber. 12,34 Gram. 13,00 Nws. 13,11
Gram. 14,00 Schoolradio 16,00 Zang en
piano 16,15 Gram. 16,30 Omr.ork. 17,00
Nws. 17,10 Gram. 17,45 Boekbespr. 18,00
Kamermuz. 18,30 V.d. sold. 19,00 Nws.
19,40 Volkszang 20,00 Hoorsp. 21,30 Gram.
22,00 Nws. 22,11 Pianorec. 22,55-23,00 Nws.
BRUSSEL, 484 m. 12,00 Gram. 13,00
Nws. 13,10, 14,10 en 14,15 Gram. 15,15
Koorzang 15,30 Gram.. 16,05 Lichte muz.
17,00 Nws. 17,10 Gram. 17,30 Harprec.
17,50 Gram. 18,30 Jazzmuz. 19,30 Nws.
20,00 Gevar.progr. 22,00 Nws. 22,10 Vrije
tijd 22,55 Nws.
Televisie
WOENSDAG, 30 OKTOBER
VPRO: 17.00-17,30 V.d. jeugd KRO:
20,30 Film 21,00 De laatste nacht, TV-spel
FRANS BEG.: 19,00 Les Chrétiens
dans la vie sociale 19,30 Aux quatre
coins 20,00 Act. 20,40 Cabaretprogr. 21,45
Liter, pro gr. 22,30 Wereldnws.
VLAAMS BELG.: 19.00 V.d. jeugd 19,30
Nws. 20,00 Als een wereld zo groot
zo is Congo 20,25 Eurovisiefilm 20,50
Voordr. 21,00 Overname v.d. NTS (KRO)
De laatste nacht, TV-spel 23,00 Nws.
(Advertentie)
bescherming voor mond en keel
tegen hoest, heesheid,
keelpijn en verkoudheid.
Sterk desinfecterend
60 tabletten f. 0.98
M.V. PHILIPS-ROXANE
31)
„Weet jij die Phlip Peel te berei
ken", Dave? vroeg J.R. Hij keek me
aan met dat raadselachtige masker
van zijn gezicht waarop niets te lezen
viel. Mijn eerste indruk was er toch
niet zo ver naast, J.R. dacht ik, je
bent gevaarlijk. Misschien had je be
ter tandarts kunnen worden of pro
curatiehouder. Op zo'n plaats zou je
waarschijnlijk een hard werker en tot
op zekere hoogte een gewaardeerd
mens zijn geweest. Maar je had nooit
in die vervloekte luchtvaart moeten
komen, want daar ben je gevaarlijk.
„Zou je hem bijvoorbeeld nu kun
nen opbellen en hem uitnodigen eens
een paar dagen in Madgeworth Court
te komen logeren?"
Ik antwoordde niet en greep met
tegenzin naar de telefoon, die op de
tafel stond. „Maak het dringend",
zei J.R. toen ik het gesprek aan
vroeg.
„Het is natuurlijk lang niet ze
ker dat ik hem nu te pakken krijg",
mompelde ik. Maar na vijf minuten
had ik hem al aan de lijn. „Dave,
ouwe leugenaar", schetterde zijn
stem als begroeting, „verzin je nog
steeds smoesjes om de kisten van die
ouwe Ridgefield aan de man te bren
gen?" J.R. grinnikte, hij kon dus van
de plaats waar hij zat Philip's har
de stem verstaan. Dat wilde ik lie
ver niet en daarom zei ik: „Probeer
het eens met 'n beetje zachter te pra
ten, je ontwricht het hele telefoon
verkeer". Zijn lach loeide in mijn
oor. „Doet die baas van jou ook wel
eens aan vakantie voor zijn perso
neel?" vroeg ik.
„Hou op", zei hij, „ik heb voor
vier jaar vrije dagen, maar ik mag
ze niet opnemen".
„Probeer er dan toch eens een
stuk of drie vier van hem los te
krijgen", antwoordde ik. „En kom
dan eens hier logeren; dat zal Tony
ook wel gezellig vinden. Je brengt
Jess natuurlijk mee". Ik keek J.R.
vragend aan en hij wuifde met zijn
hand ten teken van instemming.
„Moord-idee", knetterde zijn stem
verstaanbaar tot in alle hoeken van
de kamer „dan leer ik misschien
meteen die beroemde en beruchte
John Ridgefield ook eens kennen.
Zou die vrijer nog niet een aardig
baantje voor me hebben?"
Ik drukte in wanhoop de schelp zó
dicht tegen mijn oor dat het pijn
deed, mar het was te vergeefs. Over
het gezicht van J.R. trok een nauw
i merkbare trek van voldoening.
XXI
„Waarom noemt u die viiegdingen
in 's hemelsnaam .Prometheus'?" in
formeerde Jess belangstellend; met
haar groene ogen keek ze J.R. on
schuldig aan. We zaten in de grote
tuinkamer van Madgeworth Court.
De deuren naar het terras stonden
wijd open en de geur van de regen,
die na een periode van grote droogte
eindelijk gekomen was, vulde de ka
mer tot in alle hoeken. Philip en Jess
waren nu al drie dagen op Madge
worth Court en ik kon me niet herin
neren in lang zulk een prettige va
kantie te hebben gehad. Er was een
luchtige, opgeruimde sfeer, waarin
zelfs J.R. uitnemend paste. Of het
nu kwam doordat hij dit onderwerp
opzettelijk vermeed of doordat Jess
de gesprekken zoveel mogelijk een
andere richting uitstuurde: over vlie
gen en vliegtuigen werd zo goed als
niet gesproken. Natuurlijk was het in
een omgeving als deze nooit helemaal
te vermijden, maar dan betrof het
algemeenheden die geen aanleiding
gaven tot diepgaande discussies of
meningsverschillen. De geluidsmuur
of alles wat daarmee maar enigszins
in verband stond, werd met geen
woord genoemd.
Alleen die middag toen we daar in
de tuinkamer zaten, had Tony met de
.Prometheus gevlogen en hij maakte
er enkele terloopse opmerkingen
over tegen J.R. Het was toen dat
Jess haar vraag stelde over de naam
Prometheus. Ik had me gedurende
deze drie dagen in stilte geamuseerd
met de conversatie tussen haar en
J.R. Ik geloof niet dat zij hem ten
volle doorgrondde, maar zij kon hem
in ieder geval aan. Ze scheen op geen
enkele manier door hem geïmponeerd
te worden wat waarschijnlijk voort
kwam uit haar principiële gering
schatting van alles wat maar met de
luchtvaart te maken had. Ze sprak
luchtig over „schuurtjes" als ze de
reusachtige hangars en werkplaatsen
bedoelde. Ze liet in het gesprek het
woord „vliegdingetjes" vallen alsof
ze niet vlug genoeg op „vliegtuigen"
kon komen. Ik kon er niet helemaal
achter komen of ze het opzettelijk
deed of dat al deze dingen inderdaad
zo ver buiten haar belangstelling la
gen. J.R. scheen er zich niets van
aan te trekken, hij liet het althans
niet blijken. Alleen scheen hij meer
dan anders op zijn hoede te zijn als
hij met Jess sprak; hij wist waar
schijnlijk ook niet goed wat hij aan
haar had. Zo ook toen ze hem vroeg
waarom hij zijn laatste schepping
Prometheus had genoemd. Hij keek
haar even achterdochtig aan en zei
voorzichtig'. „Dat heeft eigenlijk iets
te maken met het doel waarvoor dit
toestel is gebouwd".
„Is er nog een ander doel dan
vliegen?" vroeg Jess verder.
„In zekere zin. Het gaat namelijk
om de snelheid waarmee gevlogen
wordt. We staan op het punt om snel
ler te gaan vliegen dan het geluid.
De kennis van de gedragingen van
een vliegtuig dat zich sneller voort
beweegt dan het geluid kan van on
schatbare waarde zijn. Niet alleen
voor de vliegtuigbouwkunde maar
voor de gehele wetenschap. Daarom
hebben we dit vliegtuig .Prometheus'
gedoopt. Prometheus was een Griek
se god die het vuur uit de hemel
roofde en het op aarde bracht. De
naam Prometheus betekent: vooruit
denkend. Zijn daad heeft dan ook
nooit hoog genoeg te schatten gevol
gen gehad. Denk eens in wat de mens
zou zijn zonder vuur. Onze .Prome
theus' is ook een bewijs van ons voor
uitdenken. Ook déze .Prometheus' zal
in de hoogte onbekende natuurkrach
ten ontdekken die voor de mensheid
van grote waarde zullen blijken te
zijn".
Niemand zei iets. Het gesprek was
op een terrein gekomen dat enkelen
onder ons liever ontweken. Na enkele
ogenblikken stond Jess op en liep
naar de open tuindeuren. „Het regent
bijna niet meer", zei ze omhoog kij
kend, „ik heb zin om een wandeling
te gaan maken. Wie gaat er mee?"
Toen ze het terras opliep, draaide
zij zich half om en zei terloops: „Ach
meneer Ridgefield, hoe ging dat ook
weer verder met die Prometheus, ik
bedoel de échte Griekse Prome
theus? Was het niet zo dat hij voor
zijn diefstal van dat vuur door Zeus
zelf werd gestraft? Als ik me goed
herinner liep het nogal beroerd met
hem af: hij werd aan een rots ge
klonken waar 'n adelaar hem elke dag
de lever uitrukte die dan 's nachts
weer aangroeide". Zonder op zijn
antwoord te wachten liep ze de tuin
in. De anderen stonden zwijgend op
en volgden haar. Philip en ik waren
de laatsten die de kamer verlieten.
Hij legde zijn hand op mijn schouder.
„Heb je er bezwaar tegen om even
rustig met je te praten terwijl die
anderen hun wandeling maken?" zei
hij zacht.
„Laten we naar mijn kamer gaan"
stelde ik hem voor.
Toen we daar tegenover elkaar za
ten, vroeg ik me af waarmee hij be
ginnen zou: J.R. of Jess. Het laatste
leek me waarschijnlijker. Omdat ik
wist dat hij altijd moeilijkheden had
met het begin van een vertrouwelijk
gesprek, hielp ik hem een handje:
Wanneer gaan jij en Jess eindelijk
eens trouwen?"
..Wat mij betreft: morgen". Hij
zuchtte moedeloos.
„Wat haar betreft dan niet?"
„Ik kom er niet achter. Waarachtig
Dave, ik kom er niet achter. Soms
denk ik dat alles eindelijk helemaal
goed is en dan ineens staat ze weer
zo onbereikbaar ver van me af. Dan
verwacht xk ieder ogenblik dat ze
alles tussen ons zal breken. Ik be
grijp nooit waarom ze het dan ook
niet doet".
„Ik begrijp dat best: omdat ze van
je houdt", waagde ik een poging. Een
blijvend goede verhouding tussen Jess
en hem leek me de enige mogelijk
heid om de plannen van J.R. te door
kruisen, hoewel ik niet de minste
hoop had met één enkele opmerking
een dergelijke verhouding tot stand
te kunnen brengen. Hij scheen er dan
ook niet in het minst door opgebeurd
te worden.
„Als ze zoveel van mij hield als ik
van haar, zou ze wel anders doen",
klaagde hij als een kleine jongen. Ik
zocht naar argumenten om hem van
het tegendeel te overtuigen, maar ik
vond ze niet. Hoe zou ik Jess ook
met hart en ziel kunnen verdedigen
als ik zelf niet helemaal in haar ge
loofde?
„Maar daai-over had ik eigenlijk
niet met je willen praten", onderbrak
hij mijn gedachten. „Dat was ten
minste niet het belangrijkste op het
ogenblik. Nee, de kwestie is dat J.R.
zoals jullie hem noemen, me een
baan heeft aangeboden als inviieger".
Dus J.R. heeft toch al met hem ge
sproken, schoot het door me heen,
zou hij soms vermoeden dat ik hem
doorzie en heeft hij me een slag voor
willen zijn?
„En.vroeg ik.
„Natuurlijk zal ik zelf de beslissing
moeten nemen. Ieder ander zou me
stapelgek verklaren als ze wisten dat
ik die beslissing nog niet genomen
had. Maar ik kan het nog niet met
mezelf eens worden. Die Ridgefield
is zo'n rare man, ik weet niet goed
hoe ik het zeggen moet, je hebt altijd
de indruk dat hij je maar de helft
vertelt. Je weet natuurlijk hoe men
buiten dit bedrijf over hem denkt.
(wordt vervolgd)
