Arbeidskosten inindustrie van
negen Europese landen
p Wit
DE GELUIDSMUUR
Zwart o
MENING EN COMMENTAAR
Wie het kleine
niet eert
NATIONALE
RESERVE
„PER
CIRCULAIRE"
AUTOMATISME
Acht takken van nijverheid
Koningin feliciteert Charlotte Kohier
Kwestie Kasjmier
UW TAFELWATER
Duurdere banden
voor bedrijfsautos
Gemangeld slachtoffer van spitsuur
Rijswijk (Z.H.). doe^meer met KAAS
Russisch-Franse
commissie
TV'RAD IO*TV*R ADIO'TV*
Regering Bonn zoekt
naar oplossing voor
Oosteuropese kwestie
UW TAFELDRANK.
door C. Bauer
TWEEDE BLAD
VRIJDAG 11 OKTOBER 1957
UOEVEEL maanden is het alweer
geleden, dat minister Staf in
de Tweede Kamer een motie-Roos-
jen voorgeschoteld kreeg, welke
met aandrang vroeg de opheffing
van de Nationale Reserve niet zon
der meer te doen geschieden en de
vrijwilligers voor onze volksweer
baarheid te behouden? De stilte viel
over deze aangelegenheid, een be
angstigende stilte, welke het a.r.
Kamerlid Verkerk heeft trachten
te breken door een reeks van schrif
telijke vragen. Minister Staf heeft
nu geantwoord, dat behoudens een
oponthoud in de vakantiemaanden
juli en augustus van een diepgaand
en intensief overleg met het natio
naal instituut Steun Wettig Gezag
kan worden gesproken. De betrok
ken materie is moeilijk en gecom
pliceerd en moet getoetst worden
aan krijgskundige, morele en finan
ciële gezichtspunten, aldus minister
Staf.
Voordat het overleg is afgesloten,
is de minister niet in staat een
datum te noemen of over de aard
der oplossingen mededelingen te
doen.
Het klinkt allemaal heel gewich
tig, doch middelerwijl weten de
vrijwilligers niet waaraan ze toe
zijn. En dan toch maar de moed
erin houden! Komt, heren, schiet
eens wat op. Aan de ijver en de
toewijding van de vrijwilligers zijt
ge dat verplicht.
T")E eerste tekenen vertonen zich
reeds, dat 1958 een verkiezings
jaar wordt. Het ontwerp provincie
program 1958 van de KVP, waar
mee straks de strijd om de Staten-
stembus wordt gestreden, zag het
licht. Afdelingen en kringen zullen
er straks het hunne van zeggen,
waarna de Bestuursraad er een
definitieve vorm aan zal geven. We
verwachten, dat er nog wel het
nodige aan wensen bij zal komen,
maar op het eerste gezicht maakt
dit ontwerp een goede indruk.
Een paar punten uit de eerste
paragraaf, welke ons bijzonder
frappeerden, halen we hier naar
voren.
Er wordt gezegd, dat-het regeren
„per circulaire" door de hoge over
heid achterwege dient te worden
gelaten, dat de vaststelling van de
loon- en andere arbeidsvoorwaar
den voor het provinciaal personeel
in de eerste plaats en wezenlijk aan
het betreffende provinciaal bestuur
dient te worden overgelaten.
Die zit! is men geneigd te zeg
gen. Want het regeren per circu
laire door de „hoge overheid", het
voorschrijven van allerlei details
in bezoldigingsregelingen e.d. is
nog steeds aan de orde van de dag.
Wat blijft er zo over van de zelf
standige werkingssfeer der pro
vincie? En van andere lagere or
ganen? kunnen we er gerust bij
zeggen.
We vragen ons alleen af, of dit
punt in een Provincieprogram
eigenlijk wel effect sorteert. Het
hoort o.i. veeleer thuis in een pro
gram, dat Tweede-Kamerleden te
onderschrijven hebben, Kamerle
den, die speciaal met „de hoge
overheid" te maken hebben en die
haar kunnen interpelleren, als ze
de provinciale autonomie te eng
ziet.
J—JETZELFDE geldt ook voor een
ander punt uit het ontwerp:
„In Rijkssubsidieregelingen dient
het afhankelijk stellen van het ver
lenen van een rijksbijdrage van
subsidies van andere overheids
organen, zonder voorafgaand over
leg (het z.g. automatisme) te wor
den geweerd."
Niet ieder zal dadelijk begrijpen
wat er met deze nogal stroef lo
pende zin wordt bedoeld. Het komt
hierop neer, dat het Rijk zo dik
wijls tegen een subsidie-aanvragen
de instantie zegt: „Ge kunt (bij
wijze van voorbeeld) 40 procent
subsidie krijgen, mits de provincie
ook 40 procent bijdraagt, terwijl ge
zelf dan nog 20 procent bij elkaar
moet brengen." De betrokken pro
vincie weet dan nog van niets en
moet van de subsidie-aanvragende
instantie horen, dat er gerekend
wordt op een provinciaal subsidie
van 40 procent. Anders valt het
hele plan in duigen. Zo wordt het
provinciaal bestuur dan in een
dwangpositie gebracht en moet het
wel geven, wat de Rijksoverheid zo
gedacht had. Dit is ook een aan
fluiting van de. gedachte der pro
vinciale autonomie. Dat hiertegen
geageerd wordt, daar zullen de
Provinciale Besturen het wel vol
komen mee eens zijn. Men moet
echter bij de „hoge overheid" zijn,
om daartegen stelling te nemen.
En dat is nu typisch een taak voor
de Kamerleden.
(Advertentie)
moe van het springen.
..geef die voeten rust!
Dit kinderpantoffeltje is verras
send leuk om te zien en heerlijk
om te dragen. Met anti-slip zool
tje I In 2-kleuren uitvoering*
Vanaf ^,50
(Advertentie)
pantoffeispeciaRst
- wel beter, niet duurder!
De Indiase minister van Defensie,
Krisjna Menon, heeft voor de Veilig
heidsraad de Pakistaanse uitleg van
het rapport van Jarring over de
kwestie-Kasjmier verworpen.
De Pakistaanse minister van Bui
tenlandse Zaken, Noon, heeft voor de
raad verklaard, dat volgens het ver
slag Pakistan de suggesties van de
Zweed Jarring (die in India en Pa
kistan besprekingen over Kasjmier
heeft gevoerd) heeft aanvaard en In
dia niet. Het verslag zegt echter, al
dus Menon, dat een aantal voorstellen
niet voor beide partijen aanvaard
baar was.
Incfia heeft Pakistan als aanvaller
bij de raad aangeklaagd en deze
klacht is nog niet ingetroken, zo
voegde Menon hieraan toe.
Voor lamiliegebruik,
in i/i literschroeiilessen
De verkoopprijzen van nieuwe bui
ten- en binnenbanden voor personen
auto's en motorrijwielen (inclusief
scooters) zjjn onlangs met negen pro
cent verhoogd. In Nederland rijden
ruim 40.000 bedrijfsauto's (bestel
auto's, kleine vrachtwagens e.d.), die
dezelfde maten banden hebben als
personenauto's. Voor deze bedrijfs
auto's zijn de bandenprijzen automa
tisch met eenzelfde percentage ver
hoogd.
Genoemde prijsverhoging is een ge
volg van het feit, dat het omzet
belastingtarief van vijf op vijftien
procent werd gebracht. De belasting
verhoging mocht geheel worden door
berekend. Doordat de omzetbelasting
wordt geheven over de brutover-
koopprijs, zijn de netto-verkoopprijzen
niet met tien, maar met negen pro
cent gestegen, zo deelt de KNAC mee.
Intussen staat nog een verhoging
van de omzetbelasting op de nieuwe
banden voor personenwagens en mo
torrijwielen te wachten. De KNAC
neemt aan, dat het tarief daardoor
van 15 op 18 procent zal komen.
(Advertentie)
Hoe moeiljjk het ook mag zijn je in 'n volle tram staande te
houden, voor één ding zal een man-op-weg-naar-zijn-vverk altijd
zorgen: dat de KAAS voor zijn twaalfuurtje niets overkomt.
Want KAAS is een verrukkelijke voedzame lekkernij. Die moet
Je hooghouden, wat er ook gebeurt'
Vraag het Kaasreceptenboekje (25 ets) bij Uw winkelier of
schriftelijk (25 ets postzegel bijsluiten!) aan Het Nederlands
Zuivelbureau, Cort van
der Lindenstraat 7, VYW&-/
Publ. van Het Nederlands Zuivelbureau 45
Blijkens een onderzoek van de Ionen en andere elementen der arbeids
kosten in de Europese industrie in 1955, dat het internationale arbeids
bureau te Genève in samenwerking met negen Europese landen heeft inge
steld, bedragen de kosten van doorbetaling van de lonen gedurende de va
kanties, de werkgeversbijdragen in de gezins- of kinderbijslagen en andere
sociale voorzieningen, huurtoeslagen en soortgelijke bestanddelen van de
arbeidskosten gewoonlijk 50 procent of meer van de uurlonen en vormen
deze sociale kosten een kwart tot een derde van de totale arbeidskosten
der Europese industrie.
Het onderzoek vond plaats in acht
takken van nijverheid en hierbij is ge
bleken dat in 1955 deze z.g. loonsup-
plementen (waartoe de premies voor
overuren en dergelijke niet worden
gerekend) varieerden van 11 procent
van de arbeidskosten in Engeland tot
46 procent in Joego-Slavië. In België
bedroegen zij 22 procent van de ar
beidskosten, in West-Duitsland 26, in
Turkije 29, in Frankrijk 29, in Grie
kenland 30, in Oostenrijk 31 en in
Italië 42 procent.
Van land tot land blijken sociale
kosten, welke de werkgevers hebben
te dragen, in de onderzochte takken
van nijverheid zeer uiteen te lopen,
Over het geheel genomen zijn deze
kosten echter het hoogst bij de
staatsspoorwegen, gevolgd door de
kolenmijnindustrie. Bij de zes takken
van de verwerkende industrie, waar
toe het onderzoek zich uitstrekte,
bleek meer uniformiteit te bestaan
maar over het algemeen waren de
sociale kosten iets hoger in de
scheepsbouwindustrie en de radio en
elektronische industrie, terwijl zij het
laagst waren in de katoentextielin
dustrie en de industrie van lederen
schoeisel. De beide andere industrie-
De Sovjet-Unie en Frankrijk heb
ben besloten een gemengde commis
sie in te stellen die van tijd tot tijd
de culturele en wetenschappelijke
betrekkingen tussen de beide landen
zal bestuderen.
Dit is bekendgemaakt in een Frans-
Russisch communiqué dat na bespre
kingen in Parijs is uitgegeven.
Er is voorts overeenstemming be
reikt over een program voor uitwis
seling van geleerden, studenten, ac
teurs, technici, balletgroepen, kunst
tentoonstellingen en radio- en tele
visieprogramma's.
en de staalindustrie en de indu
strie van machinewerktuigen na
men een middenpositie in.
Verplichte bijdragen in de kosten
van sociale voorzieningen vormden
verreweg het grootste gedeelte van
de sociale kosten, in vele gevallen
een zevende of meer van de arbeids
kosten. Niet-verplichte bijdragen
voor sociale voorzieningen vormden
alleen in West-Duitsland een factor
van betekenis. Na de verplichte bij
dragen in de sociale voorzieningen
was de doorbetaling van loon voor
niet-gewerkte tijd (vakanties, open
bare feestdagen enz.) het voornaam
ste bestanddeel der sociale kosten
(6 a 8 procent van de arbeidskos
ten).
Uit een vergelijking van de lonen
en sociale kosten tussen de verschil
lende landen blijkt, dat de sociale
kosten in vele gevallen het hoogst
zijn in de landen, waar de laagste
lonen worden betaald. De verschillen
tussen de arbeidskosten in de be
trokken landen zijn daardoor minder
groot dan de verschillen tussen de
lonen. Ook hier echter valt van be
drijfstak tot bedrijfstak een zeker ver
schil waar te nemen. In de onder
zochte verwerkende industrieën was
het peil der arbeidskosten in 1955 het
hoogst in Frankrijk, gevolgd door
België en Engeland. Daarna kwamen
(ongeveer in deze volgorde): West-
Duitsland, Italië, Turkije, Oostenrijk,
Joego-Slavië en Griekenland.
Wie het kleine niet eert is het grote
niet weert, dacht de Amerikaanse
komiek Jack Benny toen hij de eerste
vraag van de spelleider van het" be
kende Amerikaanse televisieprogram
de „64.000-dollarvraag" goed had be
antwoord.
Ik stop, zei hij rustig, geef mij mijn
winst maar. De spelleider had dit
nog niet meegemaakt en er ook hele
maal niet op gerekend. Hij moest
van andere medewerkers aan het pro
gramma geld lenen om Benny zijn 64
dollar uit te betalen.
H.M. Koningin Juliana heeft woens
dagavond in de Stadsschouwburg
te Amsterdam de jubileumvoor
stelling bijgewoond, welke Char
lotte Kohier daar gaf ter gelegen
heid van haar 25-jarig jubileum
als voordrachtskunstenares. De
foto laat zien hoe de landsvrouwe
Charlotte Kohier voor haar vertrek
uit de schouwburg hartelijk
feliciteerde.
VERSCHIL
In Los Angeles werd de heer
S Gerald Bird aangehouden, om-
dat verkeersagenten hadden
gesignaleerd, dat hij 180 kilo-
J meter per uur had gereden.
S Het werd slaande ruzie, want
Bird hield bij hoog en laag
vol, dat hij slechts 175 km per
uur had aangehouden.
Systeem
In Glasgow drongen dieven een
groot winkelmagazijn binnen. Ze
keken eerst eens goed rond en sta
len toen om te beginnen vier kilo
boter. Die smeerden ze nit over de
vloer en daarna schoven zij de
brandkast als op wieltjes naar de
deur, waar hun auto klaar stond.
De enige resultaten, die tot dusver
bij het politie-onderzoek werden be
haald. zijn, dat drie agenten kapi
tale schuivers hebben gemaakt over
de boter en dat hun toestand thans
redelijk wel is.
Bier
In Willimantic zal men opnieuw
een bestuur van een werknemers
bond moeten kiezen. Er werd we
liswaar een bestuur gekozen, maar
de oppositie protesteerde met reden,
omdat de winnende partij de avond
voor de verkiezingsdag een gewel
dige bierfuif had gegeven om de
politieke overtuigingen van de stem-
plichtigen te beïnvloeden.
Boeken
Nadat twee mannen de
boekwinkel van de heer Meyer
te Shecreport hadden be
roofd, ontdekte de eigenaar,
dat ze niet alleen 590 gulden
uit de kas hadden meegeno
men, maar ook enkele exem
plaren van het boek „Niet
Schuldig". Daain wordt een
aantal gevallen beschreven
van mensen, die onschuldig
werden veoordeeld.
M eis je
Het hele politiekorps van Port
land is een borreltje gaan drinken,
nadat men erin was geslaagd juf
frouw Lunch in een cel op te slui
ten. Juffrouw Lunch schopte kabaal
op de openbare weg en daarom stap
te er een agent naar toe. Zij sloeg
die de uniformpet over de oren. en.
trok zijn das zo stevig aan, dat de
man het benauwd kreeg en het op
een. lopen zette. Daarom kwam er
een tweede agent aan te pas, die ze
in de hand beet, een derde, die ze
op tergende wijze tegen de schenen
schopte en een vierde, die met een
gescheurde jas uit de strijd trad. De
cipier, die haar uiteindelijk in de
cel sloot, kwam ook al gillend terug.
Maar dat was niet de schuld van het
meisje. Hij was in zijn haast om te
sluiten met de hand tussen de cel
deur blijven zitten.
Verzoek
In Lincolnshire heeft een afvaar
diging van huisvrouwen bij de be
trokken autoriteiten een verzoek in
gediend om de verkiezingen van
volgend jaar niet op maandag te
houden. „Dan is het wasdag", aldus
de afvaardiging.
„Stop maar, schat. We
hoeven dit jaar helemaal
geen kaarten te kopen
Ik vond die van vorig
jaar net in mijn badtas.
We hadden vergeten ze
te posten"!
ZATERDAG 12 OKTOBER 1957
HILVERSUM I. 402 m. KRO: 7.00
Nws. 7.10 Gewijde muz. 7.45 Morgengebed
en lit. kal. 8.00 Nws, en weerber. 8.15
Gram. 8.50 V.d. vrouw. 10.00 V.d. kleu
ters. 10.15 Gram. 10.30 Ben je zestig?
11.00 V.d. zieken. 11.45 Gram. 12.00 Mid
dagklok-noodklok. 12.03 Promenade-ork.
en soliste. (12.30-12.33 Land- en tuinb.
meded.). 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nws.
en kath. nws. 13.20 Gram. 13.30 Metro-
pole-ork. en solist. 14.00 Dit is leven,
caus. 14.15 Gram. 14.20 Engelse les. 14.40
Boekbespr. 14.50 Gram. 14.55 Amateurs-
progr. 15.15 Kroniek v. letteren en kun
sten. 15.50 Amateursprogr. 16.00 V.d.
jeugd. 16.50 De schoonheid v.h. Grego
riaans. 17.20 Ballroomork. 17.40 Gram.
17.45 Pianospel. 18.00 Journalistiek week-
overz. 18.10 Gram. 18.15 Pari. overz. 18.25
Lichte muz. 18.45 Regeringsuitz.: Atlan
tisch Allerlei: Een en ander over de 15
landen aangesloten bij het Atlantisch
Pact. 19.00 Nws. 19.10 Comm. op het nws.
19.15 Omr. ork. en soliste. 20.15 Licht
baken, caus. 20.30 Act. 20.45 De gewone
man. 20.50 Gevar. progr. 22.10 Amus
muz. 22.35 Wij luiden de zondag in; aan
sluitend avondgebed en lit. kal. 23.00
Nws. 23,15 Nws. in Esp. 23,22-24,00 Gr.
HILVERSUM n. 298 m. VARA: 7.00
Nws. 7.10 Gym. 7.20 Gram. 8.00 Nws. 8.18
Gram. 9.00 V.d. vrouw VPRO: 10.00
Tijdelijk uitgeschakeld, caus. 10.05 Mor
genwijding, VARA: 10.20 Dansmuz.
10.55 Buitenl. weekoverz. 11.10 Familie
Doorsnee, hoorsp met muz. 11.40 Clave-
cimbelrecital. 12.00 Orgelspel. 12.30 Land
en tuinb.meded. 12.33 Gram. 13.00 Nws.
13.15 VARA-Varia. 13.20 Lichte muz.
13.45 Sportpraatje 14.00 V.d. jeugd. 14.35
Nieuwe gr^m. iö.OO Boekbespr. 15.20
Koorzang 15,40 Van de wieg tot het graf,
caus. 15.55 Kamerork. en solist. 16.40
Caus. over de student en de wereld. 16.50
Lichte muz 17.10 De microfoon voor U.
17.30 Act. '18.00 Nws. en comm. 18.20
Gram. 19.00 Artistieke staalkaart.
VPRO: 19.30 Passepartout, caus. 19.40
Godsdienst voorheen en thans, caus. 19.55
Deze week, caus. VARA: 20.00 Nws
20.05 Waar gaan wij heen.... 20.13 Ge-
var. progr. 21.45 Klaver vier. 22.15 Soc.
comm. 22.30 Gram. 23.00 Nws. 23.15-24.00
Gram.
BRUSSEL. 324 m. 12.00 Gram. 12.30
Weerber. 12.34 Gesproken aperitief! 12.45
Gram. 13.00 Nws. 13.14 Radio-Almanak.
14.30 Radiojourn. 15.00 Gram 16.45 Eng.
les. 17.00 Nws. 17.10 Dagklapper en lit.
(Advertentie)
kal. 17.20 Ad te levavi. 18.00 Moderne
muz. 18.30 V.d. sold. 19.00 Nws. 19.40
Gram. 20.00 Gev'ar. progr. 22.00 Nws. 22.11
Verz. progr. 23.00 Nws. 23.05-24.00 Gram.
BRUSSEL 484 m. 12.15 Gram. 13.00
Nws. 14.00 Vrije tijd. 16.00 Disco-club,
17.00 Nws. 17.10 Zang. 18.38 Gram. 19.30
Nws. 20.00 Gevar. progr. 22.00 Nws. 22.10
Jazzmuz. 22.55 Nws. 23.00 Lichte muz.
23.55 Nws.
ZATERDAG 12 OKTOBER 1957
VARA:17.00-17.30 V.d. kind. NTS: 20.00
Journ. en weerber. NCRV: 20.15 Lied v.
d. maand. 20.20 Nieuwe gram. 20.45 Ge
var, progr. 21.50-22.00 Dagsluiting.
FRANS-BELG.: 19.00 Feuill. 19.30 Wen
ken v.d. tuin. 20.00 Act. 20.40 Filmprogr.
21.55 Cabaretprogr. 22.15 Wereldnws.
VLAAMS-BELG.t 19.00 Religieus progr.
19.30 Nws 19.40 Be week in beeld. 20.15
Overname v.d. N.T.S.: Gevar. progr, 22.15
Feuill. 22.40 Nws.
De Westduitse minister van buiten
landse zaken, dr. Heinrich Brentano
heeft verklaard, dat men green „over.
dreven verwachtingen" mag koeste
ren wat betreft de politiek van de
nieuwe Westduitse regering ten aan
zien van de communistische landen.
De minister, die sprak op een bij
eenkomst van de bondsdag-fractie van
de Christelijk-Democratische Unie,
zei, dat de regering de kwestie vart
de betrekkingen met de Oosteuropese
landen zorgvuldig zal onderzoeken,
maar dat het vraagstuk zó ingewik*
keld is dat men er niet op korte
termijn een oplossing van mag ver
wachten.
Er is geen wijziging gekomen in
het standpunt, dat alleen de regering
in Bonn door andere landen als
Duitse regering erkend kan worden,
zo zei hij.
SPA
Voor familiegebruik,
in l/i literschroeiilessen
16)
Het gesprek had in zijn
scherpte gevaarlijk dicht de grens
van de ernst bereikt. Ik had een licht
gevoel van wrevel om de cynische
toon waarop zij haar laatste opmer
kingen had gemaakt. Omdat in de
spot met eigen armoede een sublie
me humor kan liggen mag men daar
uit niet afleiden dat dit met rijkdom
ooit het geval is. Want dat is alleen
een roekeloos spel met woorden dat
steeds beschermd wordt door de vei
lige werkelijkheid van het bezit. Het
viel mij even van haar tegen en
daarom liet ik mij waarschijnlijk ver
leiden tot de gemompelde opmerking:
„Hoe is het mogelijk, iTtdereen heeft
maar rijke vrouwen; het wordt tijd
dat ik ook eens ga uitkijken".
„Doe niet zo misselijk", zei ze
kwaad, maar omdat ze natuurlijk ook
nieuwsgierig was, liet ze er direct
op volgen: „Wie hebben er dan el-
lemaal rijke vrouwen?"
,,Nou' zei ik ontwijkend, „Philip
bijvoorbeeld".
„Ten eerste is Philip mijn man
met en ten tweede doet dat geld bij
ons niets ter zake", zei ze koel. ,,En
bovendien had het over iedereen
ri'/n ^na1' rijk?„vrouwen heeft. Wie
aan nog meer?
rto" H=tywk"' lei ik onwillig. Ik voel-
de dat het onbehoorlijk was om op
Tnm/ m*^mor t spreken over hetgeen
Tony mij verteld had
„Ik wist niet dat Tony getrouwd
was zei ze.
„Nog niet, maar dat zal niet lang
meer duren Ik kon die speculatie
met een gerust hart wagen, ondanks
Tony s zorgen om de Ridgefield-mil-
joenen.
„Mag ik eens raden?" zei ze Een
klein blond meisje, met van dié'hel
dere blauwe ogen. Ze lacht veel en
ze is hartelijk en trouw. En een ziel
zo zuiver, zo zuiver als glas" Al
was Tony'mijn beste vriend niet' ge
weest, maar een oppervlakkige ken
nis, dan nog zou ik kwaad gewor
den zijn. Naar de oppervlakkige in
druk, die ik na de korte kennisma
king met Susan van haar gekregen
had, was Jess er niet ver naast.
Maar zij zag kans om met de sub
tiele ironie in haar stem al Susan's
aantrekkelijke eigenschappen te de
graderen tot onbenulligheden. „Je
bent er niet ver naast, mijn compli
ment", zei ik venijnig, „ze heeft
inderdaad blond haar, het mooiste
dat ik ooit bij een vrouw heb gezien;
ze is niet zo klein als jij misschien
wel denkt; ze heeft daarentegen wel
blauwe ogen die altijd lachen en waar
mee ze op staande voet iedereen voor
zich inneemt. Ze bezit verder voor
zover ik dat kan beoordelen een
benijdenswaardige zuiverheid van ka
rakter, een zeldzaamheid die ik me
niet kan herinneren ooit bij iemand
anders in deze mate te hebben aan
getroffen. Ze is erfgename van een
paar miljoen, hetgeen haar ongetwij
feld in staat zou stellen zonder ma
teriële zorgen tot aan haar dood al
leen maar gedichten te maken; ge
zien haar smaak en haar ontwikke
ling zouden het nog goede gedich
ten worden ook. Maar ze staat nog
al nuchter tegenover haar eigen ca
paciteiten en ze houdt zich aan de
realiteit. Aangezien die realiteit oor
log is en het misschien ook wel de
moeite waard is om een hand uit te
steken want als niemand iets had
gedaan dan zat ook een zekere Jess
Dunkerley nu in de Bund Deutscher
Madel of de duivel mag weten waar
daarom heeft ze dienst genomen
als Waaf. Daarmee promoveerde ze
van onpersoonlijke nietsnut tot een
persoonlijkheid die een prestatie le
vert. Op dit punt van de beoordeling
van een mens aangekomen, liggen
eventueel aanwezige miljoenen al ver
achter ons". Het was allemaal mis
schien een beetje pathetisch en in ie
der geval vrij grof. Ik verwachtte
dan ook dat Jess me midden op straat
de rug zou toekeren en woedend zou
zijn weggelopen. Maar dat deed ze
niet, ze trok zelfs haar arm niet uit
pen we zwijgend naast elkaar. Ik
de mijne. Een paar minuten lang lie-
wist niet hoe ik nu verder moest
handelen. Volgens mijn zeer beperkte
ervaring kon 'n vrouw als Jess maar
op twee manieren reageren: of ze
zou me nooit meer aankijken, of ze
zou in een schuldbewust snikken uit
barsten en aan een politieagent de
kortste weg vragen naar een aan
meldingslokaal voor de Waafs. Ze
deed geen van beide en we bleven
doorlopen, zwijgend en strak voor
ons uitkijkend. Ik voelde me kriebe
lig worden en juist toen ik van plan
was met een laatste scherpe opmer
king de bom dan maar definitief tot
barsten te brengen, meende ik even
haar hand op mijn arm te voelen
trillen. Ik keek opzij. Ze had haar
gezicht naar mij opgeheven, het
licht van de sterren spiegelend in
haar ogen. Haar mondhoeken begon
nen licht te bewegen en 't volgende
ogenblik deed ze iets waarop ik wel
het minst was voorbereid: haar lach
schaterde hoog en helder tegen de
huizen van de stille straat waardoor
we liepen. Ik spande al mijn krach
ten in om weer kwaad te worden,
maar ik kon het niet helpen dat ik
stompzinnig met haar begon mee te
grinniken. Ze bleef lachen, een lach
zonder de minste spot, maar ook een
lach waarmee zij het initiatief weer
van mij overnam. Zonder een woord
te zeggen dwong zij mij tot de erken
,ning hoe dwaas en kinderlijk ons ge
kibbel was geweest. Ik lachte met
haar mee.
„Dave", zei ze, „ezel!" Ze schoot
opnieuw in een lach. „Je doet alsof
het een kwestie van leven of dood
is. Als ik je in bepaalde gevoelens
gekwetst heb, ontvang dan de ver
ontschuldigingen van een rijke niets
nut". Ze duwde plagend tegen mijn
schouder, danste met een paar dwa
ze passen een meter van me weg,
alsof ze een tegenaanval verwachtte
en reikte toen weer plagend naar
mijn arm. Uit haar gezicht, blank
tegen de hoog opgezette kraag van
haar zwarte bontmantel, sprong de
schittering van haar ogen naar mij
op. Tussen haar lachende lippen
blonk even het wit van haar tanden.
Het was een nooit eerder gekende
macht, sterker dan ikzelf, die mij
mijn arm om haar heen deed slaan
en haar tegen mij aantrekken. Haar
gezicht, wit-oplichtend onder de ster
renhemel, boog licht achterover, de
gen mijn schouders. Toen ik haar kus
ogen gesloten. Haar handen lagen te-
te, wist ik dat ik nog nooit eerder
een vrouw gekust had. Later stond
ik met mijn armen om haar heen,
mijn gezicht gedrukt in haar geuren
de haar. Ik dacht dat de rest mij
niets meer zou kunnen schelen. Mis
schien zou Tony me alleen maar ver
achtelijk aankijken: hij kon naar de
bliksem lopen. Misschien zou Philip
woedend zijn of uit wanhoop een nog
groter waaghals worden: voor mijn
part kon hij zijn gang gaan. Er was
nu niets anders meer, niemand an
ders dan Jess. Er flitste een gedach
te door mij heen, een herinnering
aan een donker, tenger meisje met
altijd-spottende ogen, jaren geleden:
Evelyn. Ook toen een van mijn
vrienden, die van haar hield, en ik
die haar kuste. Wat zou dat? Bestaat
het hele leven niet uit enkele hoofd
thema's waarop we eindeloos varië
ren? En bovendien: als ze geen kans
zagen een vrouw aan zich te binden,
dan waren ze haar ook niet waard.
Ik kuste haar gesloten ogen en
noemde haar met duizend namen.
Haar handen gleden langs mijn
schouders omhoog tot in mijn nek.
Voor het eerst keek zij mij aan. „La
ten we doorlopen", fluisterde ze, „we
staan hier midden op straat .We zijn
nog maar tien minuten van huis".
„Ja", zei ik hees, „laten we door
lopen, vlug doorlopen
Toen loeiden de sirenes. Het gejank
golfde wisselend door de ijle vrieskou-
de over de donkere stad. We begon
nen te rennen, Jess met haar hand
in de mijne. Maar ze kon niet zo
snel vooruitkomen op haar hoge
hakken. „Wacht even", hijgde ze,
„dan trek ik mijn schoenen uit".
Haar laatste woorden herhaalden
zich eindeloos in mijn hoofd: „Nog
maar tien minuten van huis., van
huis van huis". Maar boven de
stad gleden de eerste zoeklichtstra-
len. Het doffe gedreun van het af
weergeschut kwam uit de verte snel
nader. Soms in ogenblikken van stil
te het ijle gezoem van de hoog-aan-
vliegende toestellen. We renden weer
verder,4 Jess nu op haar kousen.
Meer zoeklichten, de felle donder van
de exploderende granaten en daar»
tussen het zware geluid van de eer
ste bommen. We schoten een schuil
kelder in. De flauwverlichte ruimte
stond volgepakt met zacht pratende
mensen. Van zitten was natuurlijk
geen sprake meer. Ergens in een
hoek leunde ik tegen de wand, Jess
in .mijn armen. We stonden daar zon
der te spreken, bewegingloos. Zij had
haar gezicht tegen mijn schouder ge
drukt en zo nu en dan streelde ik
even over haar dieprode haar, dat
opglansde onder het licht van de
zwakke lampjes. Ik dacht aan wat
er nu verder gebeuren zou, maar ik
kon mij er geen duidelijke voorstel
ling van vormen. Alles zou in ieder
geval anders worden. Mijn vriend
schap met Tony zou voorgoed ver
broken worden, maar die gedach
te liet me koud, zoals al het
andere mij ook niet meer kon sche
len. Het enige belangrijke was dat
ik nooit meer zou kunnen leven zon
der Jess.
De dreunende inslag van een bom
deed de gesprekken in de kelder even
verstommen. De lampjes schom
melden zacht heen en weer. Ergens
in de volte suste een moeder haar
kind dat was begonnen te huilen. Ik
legde mijn hand op Jess' haar en
drukte haar hoofd dichter tegen mij
aan als om haar te beschermen. Ze
bewoog zich niet.
(Wordt vervolgd)
