TOS CA
p Wit
RADIO
TELEVISIE
RAK0NA
FRANKRIJK IN LAST
Zwart o
Franse landbouw zal
heel wat moderner
moeten worden
TV-RAD lO'TV'RADIO'TV-
FZ GELUIDSMUUR
DEMOCRATIE
IN GHANA
2
ZATERDAG 5 OKTOBER 1957
Deze week in het buitenland
Kabinetscrisis koren op de
molen van de extremisten
Proefvlucht
met onbemand
vliegtuig
Wet tegen de
prijsopdrijving
wordt verlengd
Het proefschrift van dr. ir. van Meel
Liturgische Kalender
door C. Bauer
id
TWEEDE BLAD
Daele
F)EZE week is opnieuw een Franse
regering gevallen, de 23ste
na de oorlog, welke nog geen vier
maanden geleden tot stand was ge
komen, toen Mollet moest wijken
wegens de tegenstand, welke de
financiële sanering ondervond.
Mollet presenteerde toen feitelijk
de rekening van de militaire paci
ficatie in Algerië en men kon daar
om zeggen, dat eigenlijk de Alge
rijnse kwestie hem ten val had
gebracht.
Wat hem indirect overkwam, is
nu zijn opvolger Bourgès-Maunou-
ry rechtstreeks overkomen. In zo
verre kan men misschien van winst
spreken, omdat hierdoor het voor
naamste probleem, waaronder
Frankrijk gebukt gaat, duidelijk
naar de politieke voorgrond is ge
komen.
Het Algerijnse vraagstuk moet
opgelost worden. Na drie jaar „pa
cificatie" in Algerië, waarin alleen
al 7000 burgers het leven lieten,
is men nog even ver, als toen men
daarmee begon. Intussen was men
genoodzaakt een enorm militair
apparaat op de been te houden, dat
schatten gelds kostte en grote of
fers vergde van de Franse bevol
king, die daartoe meer met woor
den dan met daden bereid was.
De financiële sanering, welke
Mollet mislukte, moest door Bour-
gès-Maunoury opnieuw worden
aangevat. Deze wist haar nu door
te voeren met behulp van zijn mi
nister van financiën Gaillard, die
tevens met een verkapte devaluatie
van de frank de Franse economie
verlichting trachtte te geven. Zon
der wrijving en wrevel ging dit ook
nu weer niet, maar de regering
kwam langs deze klip heen.
Nu evenwel met een raamwet
voor Algerië een der grondoorzaken
van de labiele toestand van Frank
rijk direct zou worden aangepakt,
heeft Bourgès-Maunoury het pleit
verloren.
Deze raamwet hield politieke
hervormingen in, waarbij Algerij
nen en' Franse kolonisten op de
zelfde kiezerslijst zouden worden
geplaatst en er dus geen afzonder
lijke vertegenwoordigingen van
Fransen en Algerijnen meer zou
den zijn. Tevens stuurde de wet
aan op een federatieve verhouding
tussen Algerië en Frankrijk, terwijl
Algerië nu als Frans departement
onder de centrale regering van Pa
rijs valt. Maar op dit punt was de
raamwet, vóór de indiening na een
rondetafel-êoftferentie van de par
tijen al zo verwaterd, dat er van
federatie voorshands praktisch toch
geen sprake zou zijn.
Of deze raamwet dan ook wer
kelijk de moeilijkheden van de
Fransen in Algerië verlicht zou
hebben, is zeer de vraag. Zij be
vredigde noch de Algerijnen, noch
de Franse kolonisten. Deze laatsten
ging zij al te ver en de eersten
ging zij niet ver genoeg.
Maar zij was althans een poging
om langs de weg van politieke her
vormingen tot een vergelijk te ko
men. De Assemblée heeft haar nu
echter afgewezen in een zeer ver
deelde stemming dwars door de
middenpartijen heen, wdarop de
regering steunde. Zij deed dit on
der de indruk van Italiaanse wa
penleveranties aan Tunis, waarvan
men vreesde, dat zij de Algerijnse
nationalisten in handen zouden wor
den gespeeld, en van het verloop
van het congres der Rassemble-
ment Démocratique Africain, de
voornaamste negerpartij in Frans
Afrika, waarop duidelijk stelling
was genomen voor een Frans-Afri
kaanse federatie op egalitaire ba
sis. Bovendien speelde rancune een
rol, welke vooral door het dyna-
1 misch en vrij radicaal optreden van
Gaillard werd verwekt, dat o.a. tot
spanningen onder de boeren, de
winkeliers en de arbeiders leidde.
Met dat al toonde Frankrijk zijn
politieke onmacht bij de oplossing
van het Algerijnse vraagstuk en dit
ook nog op het kritieke moment,
waarop dit bij de Ver. Naties in
behandeling zal worden genomen.
Minister Pineau, die daarbij de
houding van Frankrijk zou verde
digen en juist meende sterk te
staan door een verwijzing naar de
raamwet, welke men te Parijs voor
Algerië had gemaakt, zag zich nu
dit voorname argument ontvallen,
waarmee te bewijzen viel, dat
Frankrijk orde op eigen zaken kan
stellen. Hij en andere vooraan
staande Fransen waren tevoren ook
nog Latijns-Amerika afgegaan om
de Zuidamerikaanse leden van de
Ver. Naties voor het Franse stand
punt, dat het hier een interne Fran
se aangelegenheid betrof, te win
nen. In de Ver. Staten, waar men
Frankrijk in de Algerijnse kwestie
niet heeft tegengewerkt en wilde
steunen, staat men nu ook ver
legen.
Vrijwel de gehele buitenlandse
pers staat verbaasd, dat de Franse
Assemblée er toe is kunnen komen
de regering juist thans op een re
geling voor Algerië te laten vallen.
Het is koren op de molen van de
Algerijnse extremisten niet alleen,
maar ook op die van de Afro-Azia-
tische landen in de Ver. Naties en
van de Sovjet-Unie, die nu de kans
schoon zien om de Algerijnse kwes
tie te gaan internationaliseren on
der het motief, dat de Fransen
klaarblijkelijk zelf niet in staat zijn
er een oplossing voor te vinden.
De weg schijnt zo vrij te komen
voor de instelling van een UNO-
commissie van goede diensten voor
Algerië, zoals er vroeger een werd
in het leven geroepen met het oog
op Indonesië en die daar toen het
begin van het einde betekende van
het Nederlandse bewind.
Door een onverantwoordelijke po
litiek van zijn Assemblée dreigt
voor Frankrijk nieuw verlies na de
verloren slag om Suez en na zijn
terugtrekken achtereenvolgens uit
Indo-China, Marokko en Tunis. Het
Franse rijk verschrompelt en de
Franse staat zal bij de voortzetting
van deze ontwikkeling tenslotte
niet meer betekenis behouden dan
in Europa thans aan West-Duits-
land toekomt, als hij zelfs niet daar
beneden belandt. Het is wel een
tragische geschiedenis voor Frank
rijk.
Met een der prototypen van de AT-
21 van Aviolanda, die o.a. in Woens-
drecht een bedrijf heeft, is een start
en landingsproef gehouden boven de
Noordzee. Deze proef is geslaagd. De
AT-21 is een elektronisch op afstand
bestuurbaar onbemand vliegtuig, dat
o.a. geschikt wordt geacht voor doel-
vliegtuig.
Het onbemande vliegtuig had een
vlotte start. Het is, nadat het per pa
rachute was gedaald, onbeschadigd
geborgen. De AT—21 is zo geconstru
eerd, dat men het toestel door mid
del van parachutes kan laten landen.
(Advertentie)
De premier van de nieuwe neger
republiek Ghana, dr. Nkrumah, heeft
in een grote redevoering verklaard,
da ,,alle praatjes over dictatuur in
Ghana onzin zijn". Wij strijden voor
een parlementaire democratie, zei hij,
en willen van ons kleine Ghana een
voorbeeld voor Afrika maken.
Vóór hem had zijn minister van
Binnenlandse Zaken, Edusei, gespro
ken over geruchten volgens welke er
samenzweringen zijn om de premier
en zijn ministers te vermoorden. Hij
waarschuwde, dat in geval van
moordaanslagen de regering krachtig
zal optreden. Wij beschikken over
middelen, zei hij, om alle verdachte
leden van de oppositie, binnen en
buiten het parlement, te arresteren
..Zij zullen dan wellicht nooit meer de
zon zien".
De regering wil de sinds vorig jaar
september weer in werking getreden
prijsopdrijvings. en hamsterwet 1939
weer met een jaar verlengen In de
toelichting op het daartoe strekkende
wetsontwerp wordt gezegd, dat het
ook onder de huidige omstandigheden
voor de verwezenlijking van de po
litiek van prijsstabilisatie nog nood
zakelijk is. dat maatregelen tegen
niet gerechtvaardigde prijsverhoging
kunnen worden getroffen.
(Advertentie)
voor de dagelijkse
Schoonheids - verzorging
4711 TOSCA-Creme beschermt de huid
voor schadelijke invloeden, geeft haar
de gewenste matte teint en houdt
haar zacht en glad.
U behoudt daarmede
bekoorlijkheid en
jeugdige frisheid.
4711 TOSCA Cold Cream
staat U ten dienste voor
reiniging en massage van
de huid 's avonds.
Zij spant en verstevigt
het huidweefsel, bevordert de
regeneratie van de huid en maakt
haar zacht, glad en soepel.
TOSCA-Creme van het Wereldhuis 4711
Van onze redacteur)
Ir. C. J. van Meel uit Hilvaren-
beek, vrijdagmiddag gepromoveerd
tot doctor in de landbouwkunde
gaf zijn proefschrift de zeer be
scheiden titel mee: „Enkele aspec
ten van de Franse landbouw''Het
is duidelijk, dat de heer Van Meel
in de periode, dat hij landbouw-
attaché was te Parijs, en ook daar
na, een zeer gedegen studie heeft
gemaakt van de Franse landbouw
en dat hij het niet bij de bestude
ring van enkele aspecten heeft ge
laten.
In zijn boek geeft hij allereerst een
uitgebreid overzicht van het verloop
van de Franse bevolking en de Fran
se landbouwbedrijven. Vervolgens
staat hij uitvoerig stil bij de bestem
ming van de Franse grond, daarna
bij de bedrijfsgroott.e, de verkaveling,
de ook in dit land zo belangrijke me
chanisatie, de verbetering van de
structuur en de bemesting. De heer
van Meel spréékt vervolgens over de
vormen van het grondgebruik en de
wetgeving rondom de Franse land
bouw. Hij besluit de uitvoerige studie
met enkele hoofdstukken over dé
Franse veestapel, het landbouwon
derwijs en de landbouwvoorlichting,
de migratie en de immigratie.
Het is uiteraard onmogelijk in het
bestek van een kranteartikel een
volledige indruk te geven van het
boek. Het is wel interessant bij een
enkel hoofdstuk wat langer stil te
staan. Het interesseert de boerenbe
volking altijd te weten waar in
Frankrijk de verlaten boerderijen
worden gevonden, waar de gronden
liggen, welke niet in cultuur zijn ge
bracht.
In een hoofdstuk van vele bladzij
den spreekt daarover dr. ir. C. J. van
Meel. Een van de gebieden, zo
schrijft hij, waar de bevolking de
boerderijen verlaat en de grond aan
zijn lot overlaat, is op de eerste
plaats het bergachtige gebied van
Frankrijk. Hij noemt de Hautes Al-
pes, het land van Auvergne, het Mas
sief Centraal. Het verwondert hem
niet. dat de mensen daar wegvluchten
van de hofsteden, want zo vertelt hij:
elke moderne accommodatie ont
breekt er. De mensen zijn verstoken
van elektriciteit, waterleiding, re
creatiemogelijkheid. De woonruimte
en de stallen en de schuren zijn on
derkomen.
Men dient er zich eerder over te
verwonderen, dat er ondanks deze
omstandigheden nog jonge boeren en
boerinnen worden gevonden, die hier
de hand aan de ploeg slaan. Men zou
mogen verwachten, dat zij een hetere
streek gaan opzoeken of een ander
beroep aannemen.
(Advertentie)
Het grootste bedrijf in de Hautes
Alpes is er een met 5 koeien, 1 vaars
en 1 kalf, 1 muilezel, 12 schapen, 1
ram en 1 varken. Op de bedrijven
wordt enige tarwe verbouwd, wat
aardappelen, haver en gerst, peul
vruchten, paardebonen en erwten. De
grootte van de perceeltjes varieert
van 2 tot 10 are. Vele bedrijfjes be
staan uit 50 tot 60 perceeltjes, zodat
de bewerking hopeloos is. In het
Massief Centraal lopen de kleine
bergdorpen in inwonersaantal sterk
terug. In 1870 woonden er in Saint-
Pierre-les-Cats nog 111 personen, nu
zijn er geen inwoners meer in het
dorp.
Sanering nodig
De genoemde gronden, aldus dr. ir.
van Meel, zijn niet de meest produk-
tieve. Er zijn echter andere gebieden
in Frankrijk, waar gronden blijven
liggen zonder dat het"' liochtans mo
gelijk is de gronden scherp te om
schrijven of aan te wijzen.
De schrijver gaal' dan de verschil
lende landbouwstreken na eh zet de
problematiek van deze streken uit
een. In een algemene samenvatting
zegt hij, dat de structuur van de
Franse landbouw moét worden be
schouwd met tegen de achtergrond de
demografische ontwikkeling. Reeds
gedurende de eerste helft van de ne
gentiende eeuw bleef het geboortecij
fer in Frankrijk aanzienlijk beneden
dat van de mee§te andere Europese
landen. Tot aan 1930 is de bevolking
uiterst langzaam toegenomen. De toe
name dient nog voor een groot ge
deelte te- worden toegeschreven aan
de immigratie. Na de oorlog wordt
een verhoging van het geboortecijfer
geconstateerd.
Daarnaast heeft de voortschrijden
de industrialisatie het wegtrekken van
de vele landarbeiders tot gevolg ge
had. Een groot deel van de manne
lijke jeugd keerde na het vervullen
van de militaire dienst niet meer
naar de dorpen terug. Door het weg
blijven van deze nieuwe, jonge krach,
ten verminderde in de dorpen ook het
ambachtswezen.
Het. wegvluchten van de jonge
agrariërs, bij deze beschouwing op de
voorgrond gehaald, is uiteraard niet
het enige probleem van de landbouw.
Er zijn er nog veel meer. Er zal ook
voor dit land een specialisering van
de agrarische produktie moeten ko
men, een goede binnenlandse markt
ordening, een sanering en moderni
sering van de landbouw. Er worden
in deze richting vele plannen ge
smeed, want hoe het ook zij, Frank
rijk heeft meer dan ooit begrepen,
dat het platteland tot bloei gebracht
moet worden, wil de natie welvarend
zijn.
ZONDAG 6 oktober. Groen. 17e zon
dag na Pinksteren. 2e gebed (in
stille Missen) H. Bruno. Credo.
Prefatie van de H. Drievuldigheid.
Of: Wit. Feest van de Allerheilig
ste Rozenkrans. 2e gebed van de
17e zondag na Pinksteren. Credo.
Prefatie van de H. Maagd.
MAANDAG 7. Wit. Feest van de Al
lerheiligste Rozenkrans. 2e gebed
(in stille Missen) H. Marcus. Cre
do. Prefatie van de H. Maagd.
DINSDAG 8. Wit. H. Birgitta.
WOENSDAG 9. Wit. H. Joannes Leo-
nardi. 2e gebed H.H. Dyonisius enz.
DONDERDAG 10. Wit. H. Franciscus
Borgias.
VRIJDAG 11. Wit. Moederschap van
de H. Maagd. Credo. Prefatie van
de H. Maagd.
ZATERDAG 12. Wit. Mis van de H.
Maagd op zaterdag: Salve met
Gloria.
REDEN
I De politie van Indianapolis
heeft dezer dagen twee vrou- S
wen bevrijd, die al meer dan
j vijf jaar in hun eigen huis op-
gesloten hadden gezeten. Het
waren de moeder en de zuster
van twee broers, die zorgden S
j dat de deur op slot bleef. Zij
hebben verklaard bang te zijn,
dat de vrouwen bij het over- J
steken van de drukke straat
voor hun huis zouden worden S
overreden. „Voorkomen is be-
ter dan genezen", zei de oud-
5 ste broer. S
Stempel
Winkelier William Andrews uit
Londen heeft een partij eieren ont
vangen, die nog niet zijn gelegd. Hij
heeft ze niettemin netjes en voor
iedereen zichtbaar in dozen staan.
De zaak is, dat de eieren zijn ge
stempeld met de codeletters, die
voor de maand november zijn vast
gesteld. Het is uiteraard een fout
van de stempelmachine, die eigen
lijk de code van oktober had moe
ten aanbrengen. De betrokken auto
riteiten zitten in zak en as, want ze
weten niet hoe ze deze kwestie moe
ten oplossen.
Onderzoek
Geleerden in China zijn in we
tenschappelijke zin slaags geraakt
over de vraag of er nu kamelen op
de maan zijn of niet. De kwestie zou
nooit in de wereld gekomen zijn als
iemand niet zo gek geweest was
zich daarover zorgen te gaan ma
ken.. Nu de zaak aan het rollen is,
moet natuurlijk alles uitgezocht
worden.
Manier
Een psycholoog uit Oxford heeft
ouders een manier aan de hand
gedaan om hun kinderen liefde
voor boeken bij te brengen. Vol
gens hem moeten vader en. moe
der in het bijzijn van hun kroost
terloops afgeven op het lezen van
boeken. Ze moeten zeggen, dat
het niets gedaan is en dat het een
lelijke gewoonte is. „Daarna", al
dus de psycholoog, „moeten de
ouders verdwijnen en een paar
lezenswaardige boeken achterla
ten. De kinderen zullen de lec
tuur als leeuwen bespringen".
Terug
Vier jaar geleden raakte de heer
Smith uit Hertfordshire zijn horloge
kwijt tijdens een tramritje. De man
zocht een tijdje, maar verzoende
zich op de duur met de gedachte,
dat hij het wel definitief kon af
schrijven. Onlangs maakte hij ech
ter een ritje met dezelfde tram en
toen zag hij, dat het verloren ge
waande horloge pronkte om de pols
van de conducteur, die hem inder
tijd zo sympathiek had helpen zoe
ken. De conducteur zit in een klein
hokje op beschuldiging van zakken
rollen.
Huwelijk
De veertienjarige Mary Lou Law-
son uit Hernando, in de Amerikaan
se staat Missouri, is stiefovergroot-
moeder geworden door in het huwe
lijk te treden met een man van 76
jaar. Deze heeft negen kinderen,
zes kleinkinderen en drie achter
kleinkinderen. Mary Lou verklaarde
dat zij „veel liever de beminde
vrouw van een bejaard man dan de
slaaf van een jonge man" is.
Raad eens wat, lieve
ling. Ik vond een briefje
van vijfentwintig in flat
pak van je, dat naar de
stomerij moest.
ZONDAG 6 OKTOBER 1957
HILVERSUM I. 402 m. KRO: 8.00
Nws. ,8-15 Gram. 8.25 Plechtige Hoogmis.
NCRV: 9.30 Nws. en waterst. 9.45 Sa
menzang. 10.00 Geref. kerkdienst. 11.30
Gram. 11.45 Sopr. en orgel. KRO: 12.15
Gram. 12.20 Apologie. 12.40 Instr. octet.
12.55 Spanning en ontspanning in het
gezin, caps. 13.00 Nws. en kath. nws.
13.10 De Wadders. 13.30 Lichte muz. 13.45
Boekbespr. 14.00 Pianokwint. 14.30 Gram
14.55 Kampvuren langs de Evenaar, caus.
15.15 Gram. 15.40 De Vliegende Hollan
der, caus. 15.50 Muz. caus. 16.15 Sport.
16.30 Vespers. IKOR: 17.00 Nederl.
Herv. Kerkdienst. 18.00 Het Geladen
Schip. 18.40 Catechisatie voor varenden
NCRV: Kerkelijk nws. 19.05 Samen
zang. 19.25 Tot ziens in Jeruzalem, caus.
KRO: 19.45 Nws. 20.00 Bonjour Caro
line, blijspel met muz. 20.30 Act. 20.45
De gewone man. 20.50 Cabaret. 21.20 U
bent toch ook van de partij?, caus. 21.30
Sprong in bet Heelal, hoorsp. 22.15 Lich
te muz. 22.35 Uit het Boek der Boeken.
22.45 Avondgebed en lit. kal. 23.00 Nws.
23.15-24.00 Gram,
HILVERSUM II. 298 m. VARA: 8.00
Nws. en postduivenber. 8.18 V.'h. platte
land. 8.30 Gevar. progr. 9.45 Geestelijk
leven, toespr. 10.00 Strij'kork. 10.30 Voor-
dr. 10.40 Gram. 11.20 Cabaret AVRO:
12.00 Lichte muz. 12.30 Sportspiegel. 12.35
Orgelspel. 13.00 Nws. 13.05 De toestand
in de wereld, caus. 13.15 Meded. of gram
13.20 Gevar. progr. v.d. mil. 14.00 Boek
bespr. 14.20 Gitaarspel. 14.40 Filmpraatje
14.55 Kamermuz. 15.30 Canada en zijn
opbloei, reisverhaal. 15.45 Dansmuz. 16.30
Sportrevue. VARA: 17.00 Zigeunerork.
17.30 V.d. jeugd. 17.50 Nws. en sportuitsl.
18.05 Sportjourn. VPRO: 18.30 Korte
Ned. Herv. Kerkd. IKOR: 19.00 V.d.
jeugd. 19.30 De Open Deur, gesprek.
AVRO: 20.00 Nws. 20.05 Theaterork. en
soliste. 20.40 Hoorsp. 21.15 Lichte muz.
21.30 Voordr. 21.45 Lichte muz. 22.15 Act.
22.30 Gram. 23.00 Nws. 23.15 Weekoverz.
Vergadering Ver. Naties. 23.20-24.00 Lich
te muz.
BRUSSEL. 324 m. 11.45 Orgelconc.
12,15 Amus. ork. 12.30 Weerber. 12.34
Amus. ork. 13.00 Nws. 13.15 V.d. sold.
14.00 Opera- en Belcantoconc. 15.30 Gram
16.00 Sport. 16.45 Gram. 17.15 Sportuitsl.
en nws. 17.30 Gram. 17.45 Sportuitsl. 18.00
Profane muz. 18.30 Godsd. half uur. 19.00
Nws. 19.40 Gram. 20.00 Gevar. conc. 21.00
Gram. 21.15 Gevar. conc. 22.00 Nws. 22.11
Gram. 23.00 Nws. 23.05-24.00 Gram.
BRUSSEL. 484 m. 12.15 Gram. 13.00
Nws. 13.10 Verz. progr. 14.00 Feuill. 14.35
Kamermuz. 15.25 Verz. progr. 16.45 Gram
17.00 Nws. 17.05 Gram. 19.00 Godsd. half
uur. 19.30 Nws. 20.00 Gram. en hoorsp.
21.30 Muzikale luisterwedstr. 22.00 Nws.
22.10 Lichte muz. 22.55 Nws 23.00-23.55
Jazzmuz.
MAANDAG 7 OKTOBER 1957
HILVERSUM I. 402 m. NCRV: 7.00
Nws. en SOS-ber. 7.10 Gewijde muz. 7.50
Een woord voor de dag. 8.00 Nws. en
weerber. 8.15 Sportuitsl. 8.25 Gram. 9.00
V.d. zieken. 9.30 V. d. vrouw. 9.35 Water
st. 9.40 Voordr. 10.00 Gram. 10.30 Theo
logische etherleergang. 11.15 Radio Filh.
ork. 12.15 Gram. 12.25 Voor boer en tuin
der.' 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33
Koper-ens. 12.53 Gram. en act. 13.00 Nws
13.15 Lichte muz. 13.40 Gram. 14.05 School
radio. 14.30 Gram. 15.45 V.d. vrouw. 15.15
Lichte muz. 15.40 Vocaal ens. 16.00 Bij
bellezing. 16.30 Viool, altviool en cello.
17.00 V.d. kleuters. 17.15 V.d. jeugd. 17.30
Gram. 17.40 Beursber. 17.45 Regerings-
uitz. Rijksdelen Overzee: Enkele aspec
ten van gezondheidszorg in Nederlands
Nieuw-Guinea, door dr. J. S. de Vries.
18.00 Orgelspel. 18.30 Sport. 18.40 Engelse
les. 19.00 Nws. en weerber. 19.10 Op de
man af. 19.15 Sopr. en piano. 19.35 Volk
en Staat, caus. 19.50 Gram. 20.00 Radio-
krant. 20.20 Honderd Jaar schoolzang.
21.20 Boekbespr. 21.35 Honderd Jaar
schoolzang. 22.15 Gram. 22.20 Filmbe
schouwing. 22.30 Metropole ork. 23.00
Nws. 23.15 Gram. 23.40 Het Evangelie in
Esperanto. 23.55-24.00 Dagsluiting.
HILVERSUM II. 298 m. VARA: 7.00
Nws. 7.10 Gym. 7.20 Gram. 8.00 Nws. 8.18
Gram. 9.00 V.d. vrouw. VPRO: 10.00
V.d. oude dag. 10.05 Morgenwijding
VARA: 10.20 Vierhandig pianospel. 10.45
Gevar. progr. 11.30 Gram. 12.00 Idem.
12.15 Dansmuz. 12.30 Land- en tuinb.me
ded. 12.33 V.'h. platteland. 12.38 Dansmuz
(12.55-13.00 Act.). 13.00 Nws. 13.15 V.d.
Middenstand. 13.20 Lichte muz. 13.45 V.
d. vrouw. 14.00 Kamermuz. 14.20 Het
hoogste offer, hoorsp. 15.25 Gram. 15.35
Zestig minuten voor boven de zestig.
16.35 Gram. 17.05 Voïksmuz. 17.20 Lichte
muz. 17.50 Mil. comm. 18.00 Nws, en
comm. 18.20 Gram. 18.50 Openbaar kunst
bezit. 19.00 Pianospel. 19.10 Parlementair
overz. 19.25 Gram. 19.45 Regeringsuitz.:
Landb. rubriek: 1. Wat doet de cultuur
technische dienst? 2. Wij bezoeken de
Zuid-Larense paardenmarkt. 20.00 Nws.
20.05 Familie Doorsnee, hoorsp. met muz.
20.35 Dansmuz. 21.10 Plantaardig of mi-
Aanleg en service
door gediplomeerd*
monteurs
Uitsluitend
wereldmerken
Grote keus in
onze showrooms
GINNEKENSTRAAT 61
Breda Telef. 38685
LANGE BRUGSTRAAT 14
(t.o. Raming) Telef. 35227
Voor Waalwijk:
GROOTESTRAAT 281
Telef. 3062
neraal, competitie. 21.50 Woningnood en
woningbouw, caus. 22.05 Radiofilharm.
ork. eri groot koor. 22.50 Gram, 23.00 Nws
23.15 Gram. 23.35-24.00 Idem.
BRUSSEL 324 m. 12.00 Gram. 12.30
Weerber. 12.34 V.d. landb. 12.42 Gram.
13.00 Nws. 13.11 Gram, 14.00 Schoolradio,
15.45 Gram 16.00 Koersen. 16.02 V. d.
zieken. 17.00 Nws. 17.10 Gram. 17.45 Meis
jeskoor. 18.00 Franse les. 18.15 Gram.
18.20 Godsd. uitz. 18.30 V.d. sold. 19.00
Nws. 19.40 Gram. 19.45 Caus. 20.00 Ka-
merork. 20.50 Kunst-kaleidoscoop. 21.03
Symf.-ork. 21.30 Amus. ork. 22.00 Nws,
22.10 Gezongen Mis. 22.4» Gram. 22.55-
23.00 Nws.
BRUSSEL. 484 m. 12.00 Gram. 13.00
Nws. 13.10 Gram. 14.15 Ork. conc. 15.15
en 15.30 Gram. 16.05 Dansmuz. 17.00 Nws
17.10 Gram. 17.25 Altviool en piano. 18.40
Gram. 19.30 Nws. 20.00 Gevar. progr.
22.00 Nws. 22.10 Kamermuz. 22.55 Nws.
Televisie
ZONDAG 6 OKTOBER 1957
Gezamenlijk progr. van AVRO, KRO,
VARA en VPRO: 16.00-17.00 Eurovisie!
Paardenraces te Parijs. 20.30-22.15 Relais
v.d. Vlaamse TV, Int. circusprogr. te
Brussel.
FRANS-DELG.: 15.00 Eurovisie: Atto*
tiekwedstr. Duitsland-Frankrijk te
burg. 16.00 Eurovisie: Act. 17.00-17.30
eerste Jardinier v. Frankrijk. 19.00
Pensee et les Hommes. 19.30 Avant-pre
mière 53. 19.45 Film. 20.00 Act, 20.40
var. progr. 22.00 Filmprogr. Daarnai Wc
reldnws.
VLAAMS-BELG.: 14.15 V.d. kleuter;
14.35 Reisbeschrijving. 15.00 Eurovisie
Int. Atletiekwedstr. Duitsland-Frankrij!
te Duisburg, rfc 16.30 Eurovisiei Rep. vf
d. Grand Prix de l'Arc de Triomphe t<#
Parijs. 17.00 Progr. over bijgeloof
19.00 Feuill. 19.30 Journ. 19.45 Quizproj_
20.15 Filmrep. 20.30 Int. Circusprog;
Daarna: 22.00) Nws. en sportact.
"V
MAANDAG 7 OKEOBER 1957
1
NTS: 16.30^17.15 Eurovisie! Rep. folfcïa»
ristisch festival te Taormina op Sidliik
AVRO: 20.30 Meridiaan, maandelijl^
journ. 21.15 Ziet u er iets in? 21.30-22.00
Nat. danstheater van Israël.
FRANS-BELG.: 16.30-17.15 Eurovisie:
Siciliaans volksfeest te Taormina. 19.00
Sport. 19.30 Kookpraatje. 20.00 Act. 20.40
36 Landen. 22.30 Wereldkinderdag, 22.43
Wereldnws.
VLAAMS-BELG.: 16.30-17.15 Eurovisie:
Folkloreprogr. v. Taormina (Sicilië).
Deze nacht is de droom in die voorbije
werkelijkheid van mijn leven, een
angstige droom, waarin ik buiten me.
zelf leefde en handelde, en die nu
nog voc mijn tastende herinnering
schijnt weg te vluchten als ik mij
er een scherp afgetekende eenheid
van tracht te vormen.
Een nachtmerrie dus zoals een
ieder die kent. Ogenblikken vrij van
vrees, waarin dc gebeurtenissen zich
uistig en zonder dreiging voltrekken.
En dan plotseling het snelle door
breken van de angst, soms gewekt
door een noodlottige wending van de
[°.°p der dingen, soms zelfs groeiend
J! nicts. de angst voor het onge-
n*f"e,48evaar grootste angst. De
1(ï van onwezenlijke rust wa-
f waarin ik door mijn koptele-
ny's stem aaR de navigator
orde 7raSen naar het rendez-vous,
e plaats waar de van verschillende
vliegvelden opgestegen bommenwer
pers zich tot één luchtvloot zouden
samenvoegen.
Dan de stem van de navigator,
*aLen een beetie slepend, die hem
vertelde dat wij bij die snelheid en
die koers precies op tijd het afge
sproken punt zouden bereiken- Op de
plaats waar ik zat, kon ik niet naar
buiten kijken, maar als ik opstond kon
ik door de cockpitruj,ten diep bene
den mij Engeland zien liggen, sla
pend in het heldere maanlicht. Al
leen zo nu en dan even een sprank
licht uit een slecht verduisterde wo
ning wees er op dat het leven daar
doorging. „Nog precies anderhalve
minuut Tony kwam de zware stem
van de navigator weer over de tele
foon. ..Dank je Alec", kwam Tony's
stem terug; van mijn plaats zag ik
zi.in schouders en hoofd donker afge
tekend tegen de lichte hemel door
de cockpitruiten. „Voor elke seconde
meer of minder zal ik je disciplinair
laten straffen." De navigator lachte
zachtjes: ..Als er iets niet klopt, ligt
het aan jouw koers". Tony antwoord
de niet, maar even later kwam van
de staartschutter troostend: ..Maak
je maar geen zorg, Alec. alles is in
orde, daar komen ze."
„Hé. ben jij er ook nog", hoorde ik
Tony zeggen.
„Nee," zei de staartschutter droog,
„ik ben maar thuis gebleven; ik sta
te biljarten."
De lichten gingen uit en in de hel
dere maannacht zag ik links en rechts
en onder en boven mij de donkere
vormen van de toestellen, tweehon
derd in 'otaal. Onder ons lag de
Noordzee glanzend in het licht van
de maan. Ik keek langs Tony's rug
naar de vele flauw verlichte instru
menten voor hem. Nu en dan sprong
er even een rood lichtje aan. Tony's
hoofd bewoog zachtjes als hij naar de
instrumenten keek. Soms zei hij kort
iets tegen de meccano en dan kwam
er even wat beweging in de donkere
figuur naast hem.
„Alles in orde Dave 7" Het duurde
even voor het tot me doordrong dat
hij tegen mij sprak. „Gaat wel", zei
ik, „aleen wou ik dat je op deze
hoogte kon leven zonder dat verrekte
zuurstofmasker".
.,Dat went wel", bemoedigde Tony.
„Ik ben er anders nbg steeds niet
aan gewend", mopperde de bommen-
richter.
„Als je je verveelt, kom dan eens
een poosje in mijn tuinhuisje", no
digde de staartschutter me uit. „Mis
schien kunnen we een kaartje leggen"
Ik lachte. Een poosje was het stil.
„Mooi", hoorde ik Tony tevreden
zeggen, „daar komt de bewolking.
Wat mij betreft houden we het zo tot
boven het doel".
Misschien was het alleen maar zijn
stem, die de stilte verbrak, misschien
was het de plotselinge onrust van het
toestel, het tientallen meters snel
zwevend dalen waardoor mijn maag
omhoog kwam en onmiddellijk daarop
de verbeelding van een snelle stij
ging; en misschien waren het de
voorbijschietende wolkenflarden die
telkens even de schemering binnen
verduisterden of waren het al deze
dingen bij elkaar die de droom deden
omslaan in 'n niet te verklaren vrees.
Nog uren, dacht ik, nog uren. En
dan weer: maar over hoogstens tien
uur is alles voorbij.
We vlogen voort. Soms was er tus
sen de wolkenflarden wat maanlicht,
daarna werd alles weer duister. „De
Hollandse kust, Tony", bromde de
navigator. Tien minuten lang zei nie
mand een woord. Toen zei Tony:
„De jongens van de Flak schijnen een
avond vrijaf te hebben." Zijn opmer
king klonk aarzelend alsof hij bang
was met deze enkele opmerking de
gehele Duitse luchtverdediging te
alarmeren. „Voor mijn part zijn ze
allemaal met groot verlof", waagde
ik een luchthartige opmerking terug.
Iemand zei. ik kon niet onderscheiden
wie: „Maak je maar niet bezorgd.
Ze hebben al lang in de gaten dat er
visite op komst is." Ik keek naar bui
ten. Wc vlogen nu boven de wolken in
het heldere maanlicht. Overal waren
de dondere, rustig voortbewegende
vormen van de andere toestellen. In
elk daarvan een kleine groep man
nen, soms enkele opmerkingen ma
kend. maar meestal zwijgend, bezig
met hun eigen gedachten. Bijna veer
tienhonderd mannen, in deze hoge
maanlichte nacht op weg naar 'n
plaats waar hen ongetwijfeld de Flak
wachtte, én de zoeklichten, én de
nachtjagers. Hoeveel van hen zouden
niet terugkeren. De kans dat allen
c'^ze nacht zouden overleven, was
vrijwel uitgesloten. Morgenochtend
heel vroeg zou er in de operations-
room iemand staan bij het bord
waarop alle vertrokken vliegtuigen
zijn vermeld. Stuk voor stuk zou ach
ter elk toestel nauwkeurig de tijd
worden geschreven, waarop het is
geland; dat wil zeggen: achter elk
terugkerend toestel. Want sommige
zouden niet terugkeren. En waarom
zou óns toestel daar niet bij zijn
Welke bijzondere bescherming hadden
wij méér dan de anderen
De bewolking werd minder en een
kwartier later zaten we tussen de
Flak. Het was daar, dat de nacht
merrie haar hoogtepunt bereikte. Van
wat toen volgde, herinner ik mij al
leen verwarde details, samengevoegd
tot een kaleidoscopisch geheel. Het
maanveriichte landschap beneden ons
doodstil en loerend, waaruit plotseling
de vlammen van de Flak opspringen.
De kleine zwarte wolkjes van de ont
ploffende granaten. Ergens ver weg,
op onze hoogte met ons meevliegend,
een klein licht dat snel in sterkte
groeit. Het verliest hoogte. Een op
schietende vlam, na enkele seconden
steil voorover duikend. Nog in de val
een helle flits. En daarna kleine vu
ren, die verspreid naar beneden
dwarrelen. Even weer de rust, de
onheilspellende verlatenheid van dor
pen en bossen en vlakten onder ons.
En dan opnieuw het bliksemen van de
Fiak. de daglichte flikkering als een
enkele granaat met een zwiepende
donder in onze nabijheid explodeert.
Een enkel zoeklicht, even doelloos
zwaaiend en dan weer verdwijnend.
Even de stem van Tony: ..Daar komt
het". Ver voor me uit een lichte gloed
aan de lucht. „De „padvinders" heb
ben het doel al gemerkt met hun
iichtlakkels en hun „kerstboom", een
bom waaruit honderden kleurige bal
len neerzweven. Méér korte, wrede
vlammen op de grond. Zoeklichten,
tientallen, honderden, die aanschieten
en hun trillende witte vingers tastend
langs de lucht doen glijden. Alles
wordt nu licht. De fakkels hangen als
honderden zonnen in de lucht. Om ons
heen de anderen, helverlicht, hun
strakke lijn onweerstaanbaar trek
kend naar dat ene punt voor ons.
waar de eerste Brandbommen hun
werk al hebben gedaan: telkens
nieuw opschietende vlammen: rook
waardoorheen het rode schijnsel van
aangewakkerde vuren gloeit. Boven 't
hese gebrul van onze motoren dui
zendmaal de korte zwiepende slag
van dc exploderende granaten. Een
toestel dat brandend valt. nóg een en
nóg een. Even de betrekkelijke rust
als de volle kracht van de Flak zich
concentreert op een Lancaster die
glanzend in het verblindend schijnsel
van zoeklichten voortvliegt. De kleu
rige bellen van de lichtspoormunitie,
ogenschijnlijk langzaam en argeloos
voortglijdend: de nachtjagers.
„Zestig seconden". De stem van de
bommenrichter. Ik haal moeilijk
adem. Mijn maag dringt zich in een
wurgend gevoel naar mijn keel. In
mijn handen en op mijn gezicht staat
koud zweet. Ik heb het benauwd on
der het zuurstofmasker. „Dit is niet
waar", denk ik verward, „dit is niet
waar. Dit hebben velen van deze
veertienhonderd al tientallen malen
gedaan. En ze zullen het nog tiental
len malen doen. Als ze leven. Maar
het is niet waar, het is onmogelijk.
Zij die het eind halen, zullen bejubeld
worden, maar wat weet men er van?"
Een lang donderend geluid en de stem
van de staartschutter: „Nachtjager!"
Even een kort geloei boven het geluid
van onze eigen motoren. „Twintig
seconden." De stem van de bommen
richter is hees van opwinding. „Houd
hem op deze koers". Wéér dat geratel
en de overslaande stem van de
staartschutter: „Ik heb hem. ver
domme, ik heb hem 1" Ik denk niet
meer en kijk strak naar Tony's onbe
weeglijke rug. Dan de stem van de
navigator: „Jezusen onmid
dellijk de bommenrichter: „Vijf, vier,
drie, twee, een bommen los
Mijn maag wordt weer omhoog ge
perst als het toestel schokt en snel
hoogte verliest. Het hese geluid der
motoren krijgt een hogere klank.
„We zij geraakt", denk ik in paniek,
„ze hebben ons geraakt." Maar we
b! .ven vliegen, sneller nu. De navi
gator geeft een koers op: de weg naar
Engeland, naar huis. Achter ons ver
dwijnt de gloed van 'de brandende in
dustriestad. De maan is aan het on
dergaan en als de wolken weer ko
men, wordt het donker. Niemand
zegt iets, alleen zijn er zo nu en dan
wat korte opmerkingen tussen Tony
en de navigator. Nóg blijft de angst,
maar ze is nu te dragen en doet geen
lichamelijke pijn meer.
(Wordt vervolgd)
