MOSKOU koopt uranium
tegen uiterst prettige
voorwaarden
m
De „Hoeghsward" op de Brouwersplaat
Nieuwe brug naar een nieuwe polder
s
lagMad
tem
Kamerleden maakten de
t.v.-ploeg met 6-1 in
ct
Zal Push prestatie van
Zwart-Wit evenaren?
Griep in Sennelager is
op de terugtocht
Zorgelijke situatie in de
Limburgse mijnen
Alles (h)eerlijk volksdemocratisch
DERDE BLAD
VRIJDAG 4 OKTOBER 1957
Voetbalsensatie in België
De Waarzegster
ff
een topcreatie
in zijn
klasse
Doodvonnissen in
Zuid-Slavië
Moeilijke opgave voor
Breda dames en heren
B.P.M. KRIJGT
OLIETERREINEN
NIET TERUG
FIJN VROEG THUIS
OP JE MOBYLETTE
Een van de oorzaken van de
scheuren en barsten in de com
munistische eenheid, is de ~r
strijd die de satellietlanden met
het Kremlin voeren om de zeggenschap over hun eigen ura-
niumbronnen. Men zal zich herinneren, dat de oproep tot re
bellie in Hongarije destijds werd gekoppeld aan de eis der op
standelingen aan de Hongaarse regering om meer informaties
over de Hongaarse uranium-produktie. Zelfs de regering Kadar
is aanvankelijk door de opstandelingen nog gedwongen om te
beloven, dat zij het uraniumverdrag tussen Hongarije en de
Sovjet-Unie zou herzien, (een belofte, die de Russen haar nim
mer hebben laten inlossen).
In de Oostzone van Duitsland, die zich „Demokratische Volksrepu
bliek" noemt, verzekerde de communistische eenheids-regeringspartij.
S.ED., dat de Sovjet-Unie betaalt voor het uranium, dat zij uit Oost-
Duitsland wegsleept. In Roemenië deelde de Sovjet-Unie in november
1956 mede, dat zij zich zou terugtrekken uit de z.g. „Sowrumquarz", de
gemeenschappelijk Russisch-Roemeense onderneming, die de Roemeense
uraniummijnen exploiteert. In Tsjecho-SIowakije liet de regering weten,
dat zij haar uranium „tegen wereldmarktprijzen" aan de Sovjet-Unie
levert.
In Oost-Duitsland, Tsjecho-SIowakije
Bulgarije en Polen aldus „Bulle
tin", een uitgave van het (Ameri
kaanse) Instituut voor de Studie der
U.S.S.R. in München zijn de ura-
nium-mijnen tegen het einde van de
Tweede Wereldoorlog door het Rode
Leger in beslag genomen. Zij wer
den aanvankelijk door Russen al
leen, later door gemeenschappelijke
ondernemingen van Russen en satel
lieten uitgebaat. De leiding dezer be
drijven was echter Russisch.
Rusland: tekort
De Sovjetrussische belangstelling
voor het uranium in de satellietlan
den is begrijpelijk. In de Sovjet-Unie
komt n.l. lang niet zoveel uranium
voor als in Afrika (Belgisch Kongo)
en Amerika. Daarom moet de Sovjet-
Unie veel uranium invoeren. Daarom
ook hebben de Russen de exploitatie
van de uraniumlagen in de satelliet-
landen sterk gestimuleerd. Hun me
thode is bijzonder eenvoudig: al het
gevonden uranium wordt naar de
Sovjet-Unie vervoerd.
In de individuele landen van het
Oostblok is volgens „Bulletin"
de uranium-situatie ongeveer als
volgt:
In Tsjecho-SIowakije werd in 1789
door de Duitse geleerde Klaproth in
de zilvermijnen van Joachimstal (Bo-
hemen) uranium ontdekt. Gedurende
de Tweede Wereldoorlog, toen Tsje
cho-SIowakije door de Duitsers was
bezet, werd de exploitatie van het
Joachimsta'lse uranium geïntensi
veerd met 't oog op de produktie van
atoomwapens in Nazi-Duitsland. Op
het ogenblik zijn de oorspronkelijke
uraniumlagen in Tsjecho-SIowakije
ongeveer uitgeput, doch Tsjechische
informanten beweren, dat er nieuwe
lagen zijn ontdekt. Alle uranium in
Joachimstal staat ook thans nog on
der Sovjetrussisch toezicht, howel de
Russen een maatschappij met een
Tsjechische naam hebben gesticht.
De uranium-mijnen mogen ,,uit dank
baarheid" voor de bevrijding van het
land door he. Rode Leger voor de
duur van 99 jaren kosteloos door de
Russen worden geëxploiteerd (of
schoon het het 3e Amerikaanse le
ger van wijlen gen. Patton was, dat
Joachimstal het eerst bereikte). De
Tsjechische regering beweert nu, dat
zij van de Russen „naar wereld-
(Advertentie)
marktprijs" voor het uranium wordt
betaald. Deze „wereldmarktprijs" is
die, welke Amerika voor het uranium
uit Belgisch Kongo betaalt. In een
verdrag dat op 29 januari van dit
jaar werd gesloten, verplichtte Tsje
cho-SIowakije zich om een niet nader
omschreven hoeveelheid uranium
erts „tegen een rechtvaardige en
goedkop- prijs" aan de Sovjet-
Unie te leveren. De Sovjet-Unie zou
in ruil daarvoor Tsjecho-SIowakije
kern-reactors leveren en behulpzaam
zijn bij de bouw van 'n atoomkracht
station en een laboratorium voor
atoomonderzoek.
Voor de Tweede Wereldoorlog was
er voor het winnen van het vooral in
het Ertsgebergte gelegen uranium
in Oost-Duitsland een ingewikkeld
splijt-proces nodig, daar het erts voor
96,5 procent uit steen en voor slechts
3.5 procent uit concentraat bestond,
met veel bismuth, uranium-oxyde,
kobalt en nikkel erin. In 1943 ont
dekte men in het zuidwesten van
Saksen en in het oosten van Thu-
ringen nieuwe uraniumlagen. Na de
oorlog ging het toezicht op de ura-
niumwinning in Oost-Duitsland in
Russische handen over. De lagen in 't
Ertsgebergte schijnen langzamer
hand uitgeput te raken. De Russen
verlegden daarom het zwaartepunt
der Oostduitse uraniumwinning naar
de mijnen in Saksen en Thuringen,
die hoogwaardig erts hebben en ge
makkelijk kunnen worden geëxploi
teerd.
In 1946 begon de exploitatie door
de onder Russisch toezicht staande
..Wismut-Aktien Gesellschaft". Deze
vennootschap ressorteert onder het
Russische ministerie van defensie.
Zij wordt door ,,Volkspolizei" en
N.K.V.D. streng bewaakt. Nominaal
bezit de Oostduitse „regering" de
helft van de aandelen. Er wordt in
de mijnen koortsachtig gewerkt.
Oost-Duitsland produceert tussen de
3 en 4 procent van het wereldurani-
um. Tussen 1945 en 1954 leverde het
aan de Sovjet-Unie voldoende ura
nium voor de bouw van 44 atoom
bommen.
Er schijnen onderhandelingen met de
Russen op handen te zijn (als gevolg
van het recente Sovjet bezoek) om
de Russische bedrijfsleiding door
Oostduitsers te vervangen.
Hongarije: tegenslag
De Bulgaarse uraniumlagen bevin
den zich bij Buchowo, 25 km ten
noordoosten van Sofia. Duitsers ont
dekten ze gedurende de oorlog. Ook
langs de kust der Zwarte Zee en
ten zuidoosten van Beljarowo zouden
nieuwe velden zijn ontdekt. Het Bul
gaarse uranium wordt geëxploiteerd
door een Bulgaars-Russische onder
neming, die ..Gorubso" heet. Bulga
rije oefent schijnbaar geen druk op
de Russen uit om zijn uraniumlagen
in eigen exploitatie te mogen nemen.
De Poolse uraniumvelden liggen in
de vroegere Oostduitse provincie Ne-
dersilezië, bij Waldenburg en Hirsch-
berg. Ook zij staan onder Russische
controle. Tijdens zijn laatste bezoek
aan Moskou zou Gomulka over het
beheer der Poolse uranium-mijnen
hebben gesproken. Hij kwam niet ver
der dan een half aandeel en ..een
goede winstmarge" zoals ook Oost-
Duitsland heeft.
Het Roemeense uranium is pas de
laatste drie jaren door Russen ont
dekt. Sindsdien is het land een be
langrijke leverancier der Sovjet-Unie
geworden. De rijkste lagen liggen bij
Baita en Siebenbürgen. Het is be
kend, dat de Roemenen hun uranium
voor de ontwikkeling van atoom
energie willen gebruiken.
Ook het Hovgaarse uranium is 11a
de oorlog door Russen ontdekt. In
een geheim verdrag heeft de Hon
gaarse regering voor de duur van
25 jaren alle Hongaarse uranium aan
de Sovjets overgedragen, die daar
voor geen cent behoeven te betalen.
De rijkste lagen liggen bij Pees, een
plaatsnaam die tijdens de oktober
revolutie van het vorige jaar op
ieders lippen was. In Pees werd de
eis gesteld dat de uraniummijnen aan
Hongarije zouden worden teruggege
ven.
Gewapende mijnwerkers stelden
zich in het bezit van de mijnen.
Sinds het begin van dit jaar kwam
de produktie weer op gang. Zij is
evenwel nog zo gering, dat zij als
uraniumbron voor de Sovjet-Unie
voorlopig weinig betekenis heeft.
Het is weinig bemoedigend voor on
ze parlementaire voetbalploeg, maar
de Belgische Kamerleden, die binnen
kort tegen haar in 't veld komt, heeft
met 6—1 gewonnen van het Belgische
televisie-team.
wie Waarzegster drinkt, is goed at I
kt?
'n belegen genever
zo zuiver gestookt
en heerlijk zacht!
Zeer Oude Genever
een S B product
A° 1822
De televisie-ploeg genoot van bij de
aftrap natuurlijk de voorkeur van het
publiek maar hoe fel de sterren van
TV-, kunst- en andere werelden ook
werden aangemoedigd, ze moesten
met lede ogen toezien hoe de heren
volksvertegenwoordigers hun de wet
voorschreven.
De parlementaire voetballers uit de
voorhoede hadden wel een enorme
handicap in zake ouderdom en ge
wicht goed te maken, maar inzake
techniek en tactiek gaven ze hun te
genstanders een lesje.
Het mopiste van de geschiedenis
was dat beide elftallen hun taak zeer
ernstig opnamen, maar gelukkig lag
het tempo van deze avondwedstrijd
zo laag, dat er wéinig vrees bestond
voor been. en andere breuken.
Overigens heeft het ons deugd ge
daan, dat Willy van der Steen, de
man van Suske en Wiske (die in de
televisieploeg meespeelde), lang niet
de minste was. Hij deed als back uit
stekende dingen, ondanks die zes
doelpunten
(Advertentie)
Een Zuidslavische rechtbank heeft
woensdag zes oorlogsmisdadigers ter
dood veroordeeld. Zij hadden in 1941
500 mensen vermoord door hen in
een 100-meter diepe groeve te wer
pen. De schuldigen waren toentertijd
lid van een Kroatische pro-Duitse be
weging. De voornaamste schuldige
had na de daad nog handgranaten in
de groeve gegooid. Er bevonden zich
vele kinderen en bejaarden onder de
slachtoffers.
Dit is de 133 meter lange brug I en zeer binnenkort, tegelijk met de
welke Elburg met de nieuwe pol- randweg op de dijk langs het Ve
der Oostelijk Flevoland verbindt luwemeer, zal worden opengesteld.
De brug bestaat uit zes overspan-
ningen met een klapbrug.
De hockeycompetitie kan dit sei
zoen, tengevolge van de slechte
weersomstandigheden maar moeilijk
op gang komen. Er zijn zelfs clubs
die nog geen enkele competitiewed
strijd gespeeld hebben, hetgeen niet
verontrustend is, omdat de lengte-
duur van de competitie royaal geko
zen is.
Overigens zijn we na een vrij volle
dig afgespeelde wedstrijddag nog niet
veel wijzer geworden van de kracht
van de diverse elftallen en daarom
zien we de voor zondag a.s. vastge
stelde wedstrijden met belangstelling
tegemoet. Mogelijk dat er dan een
zekere lijn in de onderlinge krachts
verhouding te bespeuren zal zijn.
Heren, le klasse: Op het Sportpark
„Ginneken" gaat Zwart-Wit zijn
krachten met de jongste loot aan de
le klasse-stam, n.l. H.M.H.C., meten.
Voorshands zou men geneigd zijn de
zwartwitten een goede zege toe te
kennen en mogelijk is zulks niet uit
gesloten als de thuisclub haar tegen
stander maar niet te veel onderschat.
Vaar echter de technische kwaliteiten
van de gastheer op hoger plan staan,
bestaat o.i. weinig gevaar voor een
nederlaag.
Op een der terreinen bij Bouvigne
gaan Push en Venlo de sticks met
elkaar kruisen. Bedriegen de voorte
kenen niet, dan belooft dit een inte
ressant gevecht te worden, waarin
beide clubs weinig voor elkaar zullen
onderdoen. De verdediging der thuis
club vormt een hechte linie, daaren
tegen speelt de voorhoede nog vrij
onsamenhangend. Bij Venlo schuilt de
grootste kracht in de voorhoede en
dientengevolge lijkt ons een verdeling
der punten een aanvaardbare prog
nose.
E.M.H.C. zal, hoewel in eigen om
geving spelend, tegen M.O.P. op haar
tellen moeten passen. Een kleine
overwinning voor de Eindhovenaren
of een puntenverdeling lijkt ons daar
bij aannemelijk.
H.T.C.C. krijgt Tilburg, wiens spel
de thuisclub nu eenmaal niet ligt. op
bezoek. De start van de Eindhovena
ren was min of meer teleurstellend
en misschien zullen zij voor de bruin-
broeken het hoofd moeten buigen. De
„raven" hebben echter elk seizoen
een zwakke start
Dames le klasse: Breda-dames
vergezellen hun mannelijke collega's
naar Tilburg om de hockeystick te
gen Forward op te nemen. De blauw
tjes openden de competitie succesvol,
doch ditmaal zullen zij op grotere
tegenstand stuiten. Hun voorhoede
verstaat echter de kunst van doelpun
ten maken, wat een gunstige factor
in zo'n wedstrijd betekent. Misschien
wordt een kleine overwinning ge
boekt.
De competitie-inzet van Push in
Venlo tegen de club van die naam
ziet er voor de groenwitten niet zo be
denkelijk uit. Zij hebben immers geen
speelstersverlies geleden, vormen
derhalve een homogeen elftal, dat
tegen de vrij zwakke Venlose ploeg
toch in staat moet zijn beide winst
punten in de wacht te slepen.
Venlo Girls en E.M.H.C.. welke
vroeger tot de sterkste clubs gere-
Woensdagochtend is op de Brou
wersplaat voor dc veerhaven van
Hoedekenskerke 't 11.749 brt. me-
fende Noorse tankschip „Hoeghs-
wardvastgelopen.
De luchtfoto geeft een beeld van
het vastgelopen schip met de
sleepboten, die ter assistentie zijn
uitgevaren. (Luchtopname ANP).
„Op het ogenblik bevinden zich nog
121 Nederlandse militairen in het hos.
pitaal van Sennelager (Duitsland)
v_n wie er 15 afkomstig zjjn van de
bataljons die onlangs naar huis zjjn
teruggekeerd en 26 andere tot de
kampstaf behoren. De nieuwe Neder
landse bataljons die sedert enkele
dagen aan de oefeningen in Sennela
ger deelnemen lellen tot op heden 84
zieken van wie er 60 aan de A-griep
lijden.
Dit cijfer steekt echter tegenover
de eerste oefening, toen het aantal
zieken als gevolg van de A-griep het
maximum cijfer van 411 bereikte
zeer gunstig af." Aldus deelde luite
nant-kolonel Nauhuys, chef-arts van
de vierde Nederlandse divisie de
journalisten mede, die een bezoek
brachten aan het in Sennelager ge-
improviseerde hospitaal. Woensdag
werden slechts acht nieuwe patiënten
binnengebracht op een totaal aantal
van bijna vier duizend Nederlandse
soldaten en de A-griep toont dan ook
een duidelijke neiging tot teruggang.
In het hospitaal zijn thans nog twee
afdelingen In gebruik, die ieder ruim
te bieden aan elk 90 patiënten. Tij
dens een rondgang die de journalisten
door het hospitaal konden maken on
der leiding van dokter Nauhuys kon
den zij zich er van overtuigen dat de
zieke militairen goed worden ver
pleegd.
Drie artsen oefenen geregeld toe
zicht uit en deze kunnen eventueel
nog versterkt worden door de dokto
ren die bij de drie Nederlandse ba
taljons aanwezig zijn. Dokter Nau
huys deelde nog mede, dat de muren
van de zalen van het hospitaal inmid
dels stofvrij zijn gemaakt en de sol
daten thans in plaats van op strozak
ken in bedden met matrassen zijn ge
legerd en over lakens en pyjama's be
schikken. Ook hebben zij radiotoestel
len ontvangen.
Overste Nauhuys zei van oordeel
te zijn, dat de A-griep in tijd van
oorlog niet zou zijn uitgebroken. „Wij
zouden dan namelijk onmiddellijk
over grote hoeveelheden entstoffen
hebben beschikt. In oorlogstijd is er
namelijk geld genoeg beschikbaar en
dan kunnen onmiddellijk verscheidene
laboratoria worden ingeschakeld voor
de vervaardiging van duizenden liters
van de Aziatische variant van het
A-virus, die dan voor inenting nodig
zijn".
kend konden worden, hebben momen
teel middelmatige teams, die aan
elkaar gewaagd zullen zijn. Het ter
reinvoordeel kan in deze wedstrijd be
slissend zijn.
De ontmoeting tussen 's-Hertogen-
bosch en Oranje-Zwart belooft zeer
spannend te worden, omdat beide elf
tallen over goede kwaliteiten be
schikt. We houden het voorlopig op
een kleine overwinning voor Oranje-
Zwart.
Het overige programma luidt:
Heren: Promotieklasse A: Middel
burgM.O.P. II (3); Oranje-Zwart
's-Bosch (1); ForwardBreda (3);
Eindhoven—H.T.C.C. II (1).
2e klasse A: RapideD.E.S. (1);
WarandeTilburg III (1); Zw.-Wit II
—Breda II (1); Push II—Liberty (1).
3e klasse B: Waalwijk's-Herto-
genbosch II (1).
3e klasse A: TempoZwart Wit III
(2); Tilburg V—Pelikaan (1); Bre
da IIIForward II (3)Cadetten
Push III (3).
Dames, Promotieklasse A: M.O.P.
Oirschot (1); Were DiM.E.P. (1);
TilburgWaalwijk (1).
2e klasse A: Tilburg IIPelikaan
(2): H.O.C.O.—Forward II (1); Were
Di II—Push II (2).
3e klasse AM'burgD.E.S. (1);
Waalwijk TITilburg III (3): For
ward IIIBreda III (1); Push III
Liberty (2).
de Indonesische minister van In
dustrie, ir. Ingkiriwang, heeft aan
journalisten medegedeeld, dat de re
gering niet voornemens is om de
olieterreinen op noord-Sumatra aan
de concessiehoudster, de Bataafsche
Petroleum Maatschappij, terug te ge
ven. De regering zal de exploitatie
hiervan zelf blijven voortzetten.
Intussen heeft de militaire com
mandant van Atjeh de eis gesteld,
dat de exploitatie van deze oliegebie-
den, die in feite in Atjeh zjjn gele
gen, in handen zal worden gelegd
van het burgerlijk bestuur van At
jeh.
(Advertentie)
Ja, fijn hè en dat ondanks de hardi
tegenwind en de regen!
Ben je nu minder moe dan anders 7
Natuurlijk schat, ik ben heleméél
niet moe, ik hoef helemaal niet te
trappen, zelfs niet om te starten. Die
Kaptein-Mobylette met zijn 100%
automatische koppeling flitst weg,
zodra ik gas geef. Sommige héél
dure auto's doen dat ook.'
Nu ben je toch zeker blij dat ik zo
heb aangedrongen dat je vóór de win
ter die vol-automatische Mobylett
zou kopen en dat ik je heb helpen
sparen.
Ja, lieveling, ik ben je zó dankbaar.
Straks fijn samen naar de bios!
Type S 14: ƒ428,50 S 34: ƒ525..»
S 44: 675.(allemaal voorzien van
de vol-automatische koppeling Ned,
Octrooi No. Y6T77).
De van .ouds beroemde Mobylette S 14
nog steeds 375.
Op alle types Vredestein banden
30 B
-
I1956 1957 I
306
304
302
-
-
AANTAL ONDERGRONDSE
ARBEIDERS 100)
frr1
week 7 14 21 28
tot juli
4 11 te 25
1 8 15 22
september
In bovenstaande grafieken geven wij een overzicht van het arbeiders-
en produktieprobleem waar de Limburgse mijnen momenteel mee te
kampen hebben.
Wanneer men de produktie van het derde kwartaal 1957 vergelijkt
met de overeenkomstige periode 1956 ziet men over het algemeen een
vrij aanzienlijke daling. Hier boven komt nog het produktieverlies
als gevolg van de kortelings ingestelde vrije zaterdagen.
In de grafiek die het verloop van het aantal arbeiders uitbeeldt,
valt ook op, hoe vooral de laatste weken het cijfer achterblijft in ver
gelijking met het vorig jaar.
De daling is ten dele veroorzaakt door A-griep anderdeels door d«
vrj sterk geworden trekkracht van de Duitse mijnen.
Uiteraard schuilt in de daling van het aantal arbeiders ook voor een
bilangrijk deel de oorzaak van de huidige produktievermindering.
