coqnac
DUJARDIN
Zwart o
w
YBERT
DE GELUIDSMUUR
CONCURRENTIESTRIJD
TUSSEN KATH. BONDEN
„Stof te beperkt en
eenzijdig benaderd"
Hongaarse priesters
geëxcommuniceerd
MENING EN COMMENTAAR
STRIJD
ABNORMAAL
LAAG
HET
INDEXCIJFER
Alarm in Den
Helder, sloep
was te laat
Project van bisschoppelijke
adviescommissie onuitgevoerd
Moeilijkheden
generaal
GRIEP??
dan COGNAC
rond Duitse
opgelost
Stenen tussen
wissel
p Wit
Hl
i
TV-R ADIO'TV-R ADIO'TV*
TWEEDE BLAD
De
Koninginnedag-uitzending V.P.R. O.
P.v.d.A. royeerde
wethouder als partijlid
UW TAFELWATER
12,90
Wagons ontspoorden
BUS IN RIVIER
28 DODEN
UW TAFELDRANK.
Voor lamiliegebruik,
in l/l literschroefflessen
door C Bauer
VRIJDAG 4 OKTOBER 1957
•je regering-Adenauer is door de
socialisten vaak uitgekreten
als de regering van de Ruhr-baron-
nen. Deze regering ligt nu echter
in een hevig gevecht met deze
machtige heren. Ze hebben geen
gevolg gegeven aan de dringende
raad van minister Erhard, een prijs
verhoging voor kolen en cokes uit
te stellen. Rechtstreeks heeft de
Westduitse regering over deze prij
zen niets te zeggen. Dat valt bin
nen de bevoegdheid van de supra
nationale K.S.G.-autoriteit. Indi
rect wil ze de Ruhr-baronnen ech
ter mores leren.Door de import van
buitenlandse kolen goedkoper te
maken, gaat ze de Duitse mijnen
onder druk zetten. De regering in
Bonn behoeft niet bang te zijn voor
een oplopen van de invoer, want
de handelsbalans vertoont nog al
tijd een geweldig uitvoeroverschot.
Zo kan zij dus in de strijd tegen de
inflatie een wapen hanteren, dat
landen, die met een tekort op de
handelsbalans te kampen hebben,
niet ter beschikking staat. Er blijkt
intussen wel, dat minister Erhard,
gesteund door Adenauer, ook de
strijd met „de kapitalisten" aan
durft.
TN de eerste negen maanden van
1957 is het sparen bij de Rijks
postspaarbank ver achter gebleven
bij dezelfde maanden van 1956.
Bespaard werd in de verstreken
maanden van dit jaar 45 miljoen
gulden tegen 189 miljoen in de
overeenkomstige maanden van vo
rig jaar. September 1957 was daar
bij al een zeer ongunstige maand,
want tegenover de inlagen ten be
drage van 48,5 miljoen gulden
stonden terugbetalingen van 52,3
miljoen. Een ontsparing derhalve
van 3,8 miljoen gulden tegen een
daling in augustus vgn 4,4 miljoen
gulden.
Men kan naar allerlei oorzaken
zoeken voor dit ongunstige ver
schijnsel, oorzaken, waaraan de
R.S.P. niets kan doen. Behalve
ene. De R.S.P. handhaaft namelijk
nog altijd een voor deze tijd ab
normaal lage rente van 2,4 pro
cent. Aankondigingen, dat dit per
centage met 10 procent zou wor
den verhoogd, zijn nooit verwe
zenlijkt. We hopen, dat bij de be
handeling van de P.T.T.-begroting
hieraan eens ernstig aandacht
wordt geschonken.
op de veiling te Rotterdam wor
den op het ogenblik zeer hoge
prijzen voor aardappelen betaald.
Vroeg gerooide soorten kleiaard -
appelen doen in de laatste weken
Woensdagnacht is er ernstige on
gerustheid geweest over een sloep
met acht leerlingen van de zeevaart
school Den Helder, die vermist werd.
Om twee uur in de nacht voer het
vissersvaartuig „Texelstroom" uit,
om op de Waddenzee naar de sloep
te zoeken. Verschillende andere vaar
tuigen en reddingsboten werden ook
ingeschakeld om aan de speurtocht
deel te nemen.
De sloep had omstreeks 17.00 uur
Den Helder verlaten om op de
Texelse stroom wat te spelevaren en
tegen zonsondergang terug te keren.
Tegen het aanbreken van de dag,
steeg een „Neptune"-vliegtuig van
f i Zegveld Valkenburg op. Dit toe
stel zocht de omgeving van Texel af.
Hater werd bekend, dat de sloep
terecht was. Ze lag op de Tessel-
stroom en alles was wel aan boord.
De sloep was tussen Den Oever en
Den Helder aan de grond gelopen.
(Advertentie)
f 10,- tot f 14,50 per 100 kg. Zand-
aardappelen, die anders gewoon
lijk lager in de markt genoteerd
staan, doen nu gemiddeld een zelf
de prijs als de kleiaardappelen, al
dus blijkt uit een mededeling van
het produktschap voor aardappe
len.
Een en ander valt niet te ver
wonderen na de zware regenval,
welke het rooien bemoeilijkt en
de kwaliteit drukt.
Dit is weer een ongunstige fac
tor in de strijd om het indexcijfer
op zo laag mogelijk peil te houden.
Toen van de zomer dit cijfer als
gevolg van hogere prijzen voor
aardappelen en fruit een onver
wacht sprongetje maakte, werd
gezegd, dat dit maar tijdelijk zou
zijn. Ook in de toelichting op de
begroting van Sociale Zaken is nog
de verwachting uitgesproken, dat
deze verhoging wel weer zal zijn
verdwenen aan het eind van het
jaar. Het ziet er nu echter naar
uit, dat dit te optimistisch gezien
is. Het maakt het volhouden van
de regeringspolitiek „Geen loons
verhoging in 1958" er niet gemak
kelijker op.
Naar aanleiding van het verbreken
van de overeenkomsten tussen
A.R.K.A. en K.A.B. alsmede A.R.K.A
en K.A.B.O. (katholieke bond van
overheidspersoneel) stelt „De Tijd"
vast. dat twee van elkaar onafhan
kelijke katholieke organisaties, die
voorheen resp. de handarbeiders en
de hoofdarbeiders organiseerden, in
een onverkwikkelijke concurrentie
strijd gewikkeld kunnen worden. Een
blamage voor het katholieke sociale
organisatieleven zo gaat het Am
sterdamse blad verder -.
„Dit had waarschijnlijk voorkomen
kunnen worden, wanneer de sociale
organisaties meer spoed betracht
hadden met een nieuwe vormgeving,
waarvan de noodzaak reeds kort na
de bevrijding werd ingezien, maar
waarover blijkbaar geen overeen
stemming mogelijk is. De door het
Episcopaat ingestelde commissie-
Beaufort heeft reeds enige jaren ge
leden een rapport uitgebracht, dat
echter vergezeld werd van een dus-
,,Geen twijfel kan er na onderzoek
van het gebeuren by de televisie-uit
zending op 31 augustus 1957, gewyd
aan het oude feest van Koninginne
dag, bestaan, dat de leiding van de
V.P.R.O. is bezield geweest van de
eerlijke behoefte in deze uitzending
de grootheid en onaantastbaarheid te
doen uitkomen van H.K.H. prinses
Wilhelmina gedurende haar koning
schap. Evenmin is twijfel mogelijk
aan het feit, dat de goede bedoelingen
in het geboden programma onvol
doende tot haar recht zijn gekomen".
Dit wordt gezegd door het comité
van de V.P.R.O., dat een onderzoek
moest instellen naar de televisie-uit
zending op 31 augustus, die zoveel
deining veroorzaakte.
Het V.P.R.O.-bestuur geeft hierbij
nog als toelichting:
„Aan de hand van beelden van de
Koninginnedagviering gedurende de
regeringsperiode van koningin Wil
helmina, gezien tegen de achtergron
den der algemene situatie van ons
volk en in verband met de grote
moeilijkheden en tegenslagen, welke
ook in deze periode moesten worden
overwonnen, werd getracht de per
soonlijkheid van koningin Wilhelmina
als onaantastbaar boven alle tegen
slag uitrijzende gestalte te laten zien.
Glorieus en overwinnend, gelijk dit
in het van alle kanten gewaardeerde
slot van Wim Kan werd gebracht.
De stof werd echter te beperkt en
te eenzijdig benaderd. Hierdoor werd
geen voldoende recht gedaan aan het
geen men wilde brengen. Bovendien
werden stukken in 't programma ge
bracht, welke daarin niet, en zeker
niet in de gekozen vorm, mochten
voorkomen. Daarenboven werd bij de
voorbereiding vergeten, dat juist dit
programma zich richten moest tot
heel het volk en dat daarom gerekend
had moeten worden met de aard en
de levenshouding van grote groepen
van ons volk en de in hen levende
gevoelens bij hun benadering van het
onderwerp der uitzending".
De V.P.R.O. gaat nu een televisie
programmacommissie instellen. Zij
zal geestverwanten, die op verschil
lend levensterrein deskundig zijn, uit.
nodigen in deze commissie zitting te
nemen. Bij de samenstelling zo
wordt gezegd zal er voor worden
gezorgd, dat de verschillende inzich
ten, die in het vrijzinnig protestantis
me bestaan over een aantal vraag
stukken. tot hun recht komen en dat
ook de verschillende generaties ver
tegenwoordigd zijn.
Tijdens een ledenvergadering van
de Partij van de Arbeid te Apeldoorn
is bij schriftelijke stemming de wet
houder van openbare werken, de heer
S. Ruiter, als lid van de partij ge
royeerd. De heer Ruiter is indertijd,
eerst tijdelijk, later definitief, voor
de PvdA als wethouder benoemd in
de plaats van de heer J. H. de Groot,
die wegens ziekte deze functie niet
langer kon vervullen. Daarbij zou de
afspraak zijn gemaakt, dat de heer
Ruiter zou aftreden, wanneer de heer
de Groot weer in staat zou zijn zijn
werkzaamheden te hervatten. Toen
dit aan de orde was weigerde de
heer Ruiter echter heen te gaan,
waardoor er een hevig meningsver
schil ontstond. De PvdA-raadsfractie
distancieerde zich enkele maanden
geleden van de heer Ruiter, nadat
deze door de ledenvergadering reeds
als lid was geschorst. Nu is hij defi
nitief geroyeerd.
Ingevolge een decreet van de H.
Congregatie van het Concilie, dat
Hongaarse priesters verbiedt poli
tieke werkzaamheden te verrichten
en zitting te hebben in het parlement,
zijn twee Hongaarse priesters, Miklós
Beresztoczy, voorzitter van het natio
naal vredescomité voor katholieke
priesters, en Richard Horvath, vice-
voorzitter van deze organisatie, thans
automatisch geëxcommuniceerd.
Het desbetreffende Vaticaanse de
creet, dat enige tijd geleden afkwam,
bedreigde iedere Hongaarse priester
met automatische excommunicatie,
waneer hij niet binnen een maand
van zijn politieke activiteiten en zijn
zetel in het parlement zou afzien.
Beide priesters behoren tot het bis
dom Esztergom, de zetel van kardi
naal Mindszenty. Een vroeger de
creet van de Congregatie van het H.
SPA
Vooi lamiliegebruik,
in i'/i literschroefflessen
Concilie, de dato 21 januari 1957, ex
communiceerde Horvath reeds van
wege zijn werkzaamheden in het zo
genaamd nationaal comité van vre-
despriesters. Deze uitsluiting uit de
Kerk werd later opgeheven, toen de
vredespriesters, onder wie ook Hor
vath, zich aan hun bisschoppen onder,
wierpen en trouw zwoeren aan de H.
Stoel.
De mededeling in de Osservatore
Romano van de excommunicatie van
deze twee priesters volgde op een
verklaring van het hoofd van het
Hongaarse bureau voor Kerkelijke
Aangelegenheden, Janos Horvath.
Volgens deze verklaring had de
Hongaarse regering de bisschoppen in
het land gevraagd het decreet van de
H. Congregatie van het H. Concilie,
dat priesters verbiedt een zetel in
het parlement te bezetten, niet te wil
len erkennen.
Het officiële orgaan van het Vati-
caan antwoordde hierop: „Wij we
ten niet of de heer Janos Horvath zijn
uitlating serieus meende of het pers
bureau onjuiste informaties gaf. In
ieder geval blijft bestaan, dat geen
communistische autoriteit de tenuit
voerlegging van het nieuwe decreet
kan voorkomen."
danig aantal mindeheidsnota's, dat
het Episcopaat zich niet aan een uit
spraak vaagde, zoals in 1916 gedaan
werd. Zoveel mogelijk rekening hou
dend met de in het rapport en de
minderheidsnota's vervatte desi
derata heeft de bisschoppelijke
adviescommissie voor sociale aan.
gelegenheden toen een structuur
schema opgesteld, dat aan de orga
nisaties werd voorgelegd en dat voor
zag in de oprichting van een katho
liek verbond van de arbeid, waarin
drie vakcentrales - voor handarbei
ders, mediale groepen en leidingge
venden - federatief zouden samen
werken en waarin plaats zou zijn
voor gedifferentieerde bedrijfsbon-
den".
„Het is geen geheim, dat dit pro
ject vooral bij de K.A.B. weerstan
den heeft opgeroepen. Zij verwerpt
de federatieve grondslag cn meent,
dat zij zelf - en zij alleen - kan uit
groeien tot een katholiek verbond van
de arbeid, wanneer de mediale en
leidinggevende groepen maar bereid
zijn tot de K.A.B. toe te treden. De
vrees voor nivellering weerhoudt de
ze groepen echter hiervan. En zo
blijft de bestaande situatie gehand
haafd, met een thans onverkwikke
lijke concurrentiestrijd als sympto
matisch gevolg."
„In de huidige omstandigheden kan
nauwelijks verwacht worden, dat het
Episcopaat bindende richtlijnen zal
uitvaardigen inzake de nieuwe struc
tuur van het katholieke sociale orga
nisatieleven. Wel ligt het voor de
hand, dat er nu meer stemmen zul
len opgaan voor de oprichting van
een mediale vakcentrale, die een
daadwerkelijk begin zou kunnen zijn
van een nieuwe vormgeving, zoals
de bisschoppelijke adviescommissie
heeft voorgesteld. Wanneer de me
diale hoofdarbeiders tot een gemeen
schappelijk optreden kunnen komen
en via een eigen vakcentrale een
plaats in de verschillende organen
van overleg claimen, kan misschien
een begin gemaakt worden met het
geen de bisschoppelijke adviescom
missie als de beste vorm van een
nieuwe structuur ziet."
(Advertentie)
moe van het wandelen...
...geef die voeten rust!
Utt d« nieuwe Pantolux „Pinguïn"
serie I Van waterafstotend fluweel
met onverwoestbaar schuimrubber
onderwerk. Warme teddy-voering!
„Pinguïn" serie vanaf 7,95-12,90
pantoffelspecialist
wel beter, niet duurder!
Besprekingen, die de Westduit
se minister van landsverdediging
Strauss met zyn voornaamste mede
werkers heeft gevoerd, hebben ge
leid tot oplossing der moeilijkheden,
die waren gerezen na het ontslag van
generaal Mueller-Hillebrand, hoofd
van het bureau personeel" van het
Westduitse leger.
Laatstgenoemde had zich, als ge
meld, verzet tegen de bevordering
van een bepaalde overste tot kolonel,
omdat deze z.i. in de afgelopen oor
log ,,niet voldoende onderscheidingen
had behaald."
(Advertentie)
goud Q
llt», O
Toen de generaal, die ter bespre
king van een en ander op het minis
terie van Defensie was ontboden,
daar na een half uur wachten nog
niet door de minister ontvangen was,
vertrok hij, en schreef zijn chef dat
hij „nog nimmer tevoren een half
uur had moeten wachten, zonder ont
vangen te zijn."
Hierop werd hij, althans volgens
de oorspronkelijke lezing, prompt
ontslagen.
Minister Strauss heeft thans ech
ter verklaard dat generaal Mueller-
Hillebrand niet ontslagen is, doch dat
hij een „andere, voor hem geschikte
post" zal krijgen.
In kringen van het Westduitse mi
nisterie van Landsverdediging wordt
nadrukkelijk verklaard dat er geen
sprake is geweest van een georga
niseerd verzet door officieren tegen
het oorspronkelijk gemelde ontslag
van generaal Hiflebrand. De betrok
kenen waren het niet eens met het
optreden van de generaal, doch zij
hadden bezwaar tegen de wijze,
waarop hem, naar aanleiding hier
van, ontslag uit de dienst was ver
leend.
Minister Straus heeft de toedracht
in deze aangelegenheid in een aan
de Westduitse weermacht gerichte
dagorder uiteengezet. Hierin wordt
onder meer vastgesteld dat er geen
sprake is geweest van tegenstellin
gen tussen de minister en zijn mili
taire medewerkers over de opvatting,
dat de militaire leiders de uitvoer
ders zijn van de besluiten der rege
ring.
Woensdag zijn bij het binnenrijden
bij het station Ter Apel van een goe
derentrein vier wagons uit de rails
gelopen. Twee zijn er gekanteld. De
ontsporing werd veroorzaakt doordat
de tongen van een wissel door stenen
van elkaar werden gehouden. De
rijkspolitie en de spoorwegrecherche
zoeken uit hoe de stenen tussen de
wissels zijn gekomen. Vermoedelijk
zijn jongens uit de buurt de schuldi
gen.
4
ZOENEN
Een vrouw uit Norwalk heeft S
het van de rechter gedaan ge-
J kregen, dat een spoorwegmaat-
schappij haar een schadeloos-
5 stelling van 60.000 gulden zal
moeten betalen. Bij een trein-
ongeluk werd haar man on-
langs aan het gezicht gewond,
1 zodat hij haar niet meer kon
zoenen op de manier, die ze
van hem gewend was.
Opnieuw
Een dezer dagen zal juffrouw
Mabel Curtis uit Watlhamstow op
nieuw in dienst treden bij het plaat
selijke telegraafkantoor. Daar werk
te ze als stenografe tot ze gepen
sioneerd werd. Onze Mabel is het
niets doen echter moe en daarom
heeft (ze beleefd gevraagd of ze
weer mocht beginnen. Mabel is in
middels tachtig jaar.
Helpen
De 23-jarige Robert Hausman uit
East Hampton sprong onmiddellijk
bij, toen er vrijwilligers werden ge
vraagd voor het dreggen in een
meer, waar iemand verdronken zou
zijn. Hij hielp een poosje verwoed
mee en hoorde toen, dat hij zelf
werd vermist en dat hij dus in feite
op zoek was naar zich zelf. Onze
Robert heeft de andere vrijwilligers
maar gezegd te stoppen.
Tactiek
In Rochester heeft de heer Char
les Chiarenza de première van een
nieuw soort diefstal meegemaakt.
Hij werd 's nachts wakker door luid
gebons op de voordeur. Onze Char
les ging voorzichtig kijken, maar
zag niets. Onverrichterzake keerde
hij dus naar zijn slaapkamer terug
om nog juist de hand van een me
neer te zien, die door het open raam
naar zijn portefeuille had gegraaid.
De politie is al zo ver met het on
derzoek gevorderd dat zij aanneemt,
dat de meneer van de hand eerst
op de deur heeft gebonsd en zijn
slag heeft geslagen, toen Charles
naar voren sloop.
Branden
De heer Harold Weber uit Olney
maakte zich op een gegeven mo
ment zo kwaad over een zwerm
bijen, die in zijn boerderij was
gehuisvest, dat hij besloot het ge
val uit te roken. Hij verbrandde
meer dan'5000 balen hooi, 200
liter benzine, drie ton graan, al
zijn schuren, de garage, zijn wo
ning en inderdaad ook de zwerm
bijen.
Kunst
De succesvolle kunstenaar Wil
liam Green uit Londen heeft on
langs uitgelegd hoe hij de schilde
rijen maakt, die hem minstens 3000
gulden per stuk opbrengen. „Je legt
gewoon een stuk linnen op de grond
en daarnaast knijp je een aantal
verftubes leeg. Dan doe je je schoe
nen en kousen uit en vervolgens ga
je van de verf op het linnen sprin
gen. Als je dat een tijdje gedaan
hebt pak je de fiets en rijd je dwars
door de verf het doek op en daarna
wrijf je met een handdoek het hele
spul nog eens goed door elkaar.
Tenslotte verkoop je het doek voor
minstens drieduizend gulden", al
dus Green.
piet! Kom es gauw.ljs—
ZATERDAG 5 QKTOBER 1957
HILVERSUM I. 402 m. KRO: 7.00
Nws. 7.10 Gram. 7.15 Gewijde muz. 7.45
Morgengebed en lit. kal. 8.00 Nws en
weerber. 8.15 Gram. 8.50 V.d. vrouw.
(9.35-9.40 Waterst.). 10.00 V.d. kleuters.
10.15 Gram. 10.30 Ben je zestig? 11.00 V.
d. zieken. 11.45 Gram. 12.00 Middagklok
noodklok. 12.03 Promenade ork. en sol.
(12.30-12.33 Land- en tuinb.meded.). 12.55
Zonnewijzer. 13.00 Nws. en kath. nws.
13.20 Gram. 13.30 Amus. muz. 14.00 V.d.
jeugd. 14.20 Engelse les. 14.40 Boekbespr.
14.50 Gram. 14.55 Accord, ver. 15.15 Kro
niek v. letteren en kunsten. 15.40 Ge
mengd koor. 16.00 V.d. jeugd. 16.50 De
schoonheid van het Gregoriaans. 17.20
De springplank. 17.40 Lichte muz. 18.00
Journalistiek weekoverz. 18.10 Gram.
18.15 Pari. overz. 18.25 Strijkkwart. 18.45
Vragenbeantw. 19.00 Nws. 19.10 Commen
taar op het nieuws. 19.15 Kamerork. en
solist. 20.15 Lichtbaken, caus. 20.30 Act.
20.45 De gewone man. 20.50 Gevar. progr.
22.10 Amus. muz. 22.35 Wij luiden de zon
dag in. Aansluitend: Avondgebed en lit.
kal. 23.00 Nws. 23.15 Nws. in Esperanto.
23.22-24.00 Gram.
HILVERSUM II. 298 m. VARA: 7.00
Nws. 7.10 Gym. 7.20 Gram. 8.00 Nws. 8.18
Gram. 9.00 V.d. vrouw. (9.35-9.40 Water
st.). VPRO: 10.00 Tijdelijk uitgescha
keld, caus. 10.05 Morgenwijding. VARA
10.20 Zigeunerork. 10.50 Buitenl. week
overz. 11.05 Hoorsp.: Annemarieke. 11.35
Cello en piano. 12.00 Orgelspel. 12.30
Land- en tuinb.meded. 12.33 Gram. 13.00
Nws. 13.15 VARA-Varia. 13.20 Promena-
de-ork. 13.45 Sportpraatje. 14.00 Lichte
muz. 14.25 V.d. jeugd. 15.00 Zangver.
15.15 Wenkend perspectief, caus. 15.30
Kamerork. 16.25 Lichte muz. 17.00 Gevar.
muz. 17.30 Act. 18.00 Nws. en comm.
18.20* Lichte muz. 1845 Regeringsuitz.
Atlantisch Allerlei. Een en ander over
de vijftien landen, aangesloten bij het
Atlantisch Pact. 19.00 Aritistieke Staal
kaart. VPRO: 19.30 Passepartout, caus.
19.40 Godsdienst voorheen en thans, caus.
19.55 Deze week, caus. VARA: 20.00
Nws. 20.05 Klaver vier. 20.15 Boccaccio,
operette (verkort). 21.10 Gevar. progr.
21.55 Soc. comm. 22.10 Lichte muz. 22.40
Gram. 23.00 Nws. en SOS-ber. 23.15-24.00
Gram.
BRUSSEL 324 m. 12.00 Gram. 12.25
Idem. 12.30 Weerber. 12.34 Caus. 12.45
Gram. 13.00 Nws. 13.11 Muz. kaleidoscoop
14.30 Journ. 15.00 Gram. 1515 Accord,
muz. 15.30 Gram. 15.45 Accord, muz. 16.00
Gram. 16.15 Omr. ork. 16.45 Engelse les.
17.00 Nws. 17.10 Dagklapper en lit, 3cal,
17.20 Gram. 17.30 Gemengd koor. 18.00
Gram. 18.30 V.d. sold. 19.00 Nws. 19.40
Gram. 20.00 Ork. conc. 21.00 Gram. 21.15
Amus. ork. 22.00 Nws. 22.11 Verz. progr.
23.00 Nws. 23.05-24.00 Nws.
BRUSSEL 484 m. 12.15 Gevar. muz.
13.00 Nws. 14.00 Vrije tijd. 16.00 Gram.
17.00 Nws. 17.10 Eel Canto. 18.00 V.d,
sold. 18.38 Gram. 19.30 Nws. 20.00 Gevar.
progr. 22.00 Nws. 22.10 Vrije tijd. 22.55
Nws. 23.00 Jazzmuz. 23.55 Nws.
Televisie
ZATERDAG 5 OKTOBER 1957
AVRO: 17.00-17.30 V.d. kind. VARA:
20.00 Journ. en weerber. 20.15 Modeshow
20.30 Muzikale avonturen in een Amster
dams pension. 21.15 Vraag- en antwoord
spel. NTS': 22.15-23.00 Eurovisie: Ijs-
revue te Parijs.
FRANS-BELG.: 19.00 V.d. jeugd. 19.30
Luchtvaartkron. 20.00 Act. 20.40 TV-spel
met muz. 22.15 Eurovisie: IJsrevue in
Parijs. 23.00 Wereldnws.
VLAAMS-BELG.19.00 V.d. jeud. 19.15
De watertor. 19.30 Nws. 19.40 De week
in beeld. 20.15 Modeshow, cabaret en
vraag- en antwoordspel. 22.15 IJsfestival.
23.00 Nws.
(Advertentie)
fiescherm
Uw keet
in voorkom
:rkowfliel<J met
«n vo<
'jrerkoi
In Spanje, tussen Cuenca en La
Roda, is een bus in de rivier de Ju-
car gestort Acht en twintig inzit
tenden zijn omgekomen. Vier mensen
hebben het ongeluk overleefd.
(Advertentie)
10)
Dat van die man al die jongens in de
ze zaal, dat had Tony me nooit ver
teld.
Misschien omdat hij niet wist, dat er
iets van te vertellen viel. Misschien
ook omdat je het niet vertellen kunt.
Zou ik hem ooit omstandig het nuch
tere, zich tientallen malen herhalen
de feit vertellen dat er iemand is
die tegen je zegt: ,.Er is een brand
in de Woodstock Road. En denk er
om ik wil het nog in de posteditie
meenemen!
Er kwam nu een andere man op
het podium, die uitgebreid over de
navigatie begon te praten. Zijn komst
onderbrak mijn gedachten en ik voel
de dat ik aan mijn tenen niet langer
genoeg had. Mijn kuitspieren begon
nen zich regelmatig om beurten te
spannen en te onstapnnen. Ik keek
op mijn horloge. Nog ongeveer twee
uur, dan zou ik voor uren opgesloten
zitten tussen het waanzinnige geluid
van de motoren. Langzaam schuifelde
ik langs de wand naar de deur en
sloop naar buiten. In de squadron
mess schetterde de radio, maar er
v/as niemand om naar de ongeveer
honderdduizendste uitvoering van
Harlem Night" te luisteren. Ik ging
zitten en probeerde wat te lezen maar
!?a ''Gn beer dezelfde bladzijde gaf
1 j Ergens ver weg klonk
gaempt het aanslaan van een vlieg
tuigmotor.
Het geluid stierf weg, zwol
weer aan en verstomde daarna ge-
bccl- Dan begon het weer opnieuw.
Misschien de buitenste bakboordmo-
tor van H-voor-Harry, die 's middags
bij het testen niet goed wilde lopen
en nu door de technische dienst werd
nagekeken.
Ik keek op mijn horloge: nog on
geveer een uur en vijf en vijftig minu.
ten. Hoe zouden de Flak en de zoek
lichten er uitzien van een hoogte
van vijfduizend meter? Hoe zou het
zijn om langs de trillende straal van
een zoeklicht recht in het verblin
dende hart van de lampen te kijken'
Over vier en twintig uur is alles
vooorbij, zei ik tot mezelf. En ik
probeerde me te herinneren wat ik
precies vier en twintig uur geleden
deed teneinde mezelf aan te tonen
hoe snel een etmaal kan gaan. Ik
keek op mijn horloge: nog één uur
en twee en vijftig minuten. Aan de
Hollandse kust stond nogal wat Flak
dat had ik wel opgevangen bij de
briefing. Ik bedacht me hoe we vroe
ger als jongens met een windbuks
schoten en hoe moeilijk het was op
klaarlichte dag een lucifersdoosje te
raken op vijftien pas afstand; een
lucifersdoosje dat doodstil stond. Een
v) egtuig op zeven duizend meter
hoogte is van de gerond gezien klei
ner dan een lucifersdoosje, zei ik
tegen mezelf, en bovendien beweegt
het. én het is geen dag, maar nacht;
je kunt het niet zien. Per slot van
rekening is het waanzin wat de Flak
doet, in het wilde weg schieten op
een onzichtbaar stipje in het onein
dig heelal. Maar de Flak is geen
windbuks, zei ik tegen mezelf, en er
is óók nog radar en er zijn luister
apparaten en nachtjagers en de dui
vel mag weten wat nog meer voor
helse triomfen der techniek, in han
den van mannen die hun tot het
uiterste gespannen lichaam en geest
in dienst hebben gesteld van deze
ene grote hartstocht: ons als een
brandende fakkel langs de donkere
hemel te zien vallen.
Ik keek op mijn horloge: nog één
uur en zeven en veertig minuten.
...nog één uur en vier en veertig
minuten.
...nog één uur en twee en veertig
minuten.
...nog één uur en veertig minuten
en ongeveer twintig seconden. Over
niet meer dan twintig uur is alles
voorbij.
De bemanningen kwamen binnen-
slenteren. De briefing was voorbij.
Er vormden zich groepjes van man
nen die op gedempte toon met el
kaar gingen staan praten. Ik zat er
wat verloren tussen; de fotograaf was
naast me komen zitten, maar we
zeiden geen woord tegen elkaar. Nie
mand bemoeide zich met ons. Ik
probeerde mij te concentreren op een
der vele gesprekken in mijn nabij
heid, maar na enkele ogenblikken
ontglipte he$ mij weer in de zee van
woorden dié rondom mij ruiste. „Si
garet?" zei de fotograaf en hield me
een pakje geopend voor. Ik nam er
een uit en een paar minuten rook
ten we zwijgend. „Nou", zei de foto
graaf, „dan gaat het dus gebeuren."
„Ja", zei ik, ,,ja".
„Is het voor jou de eerste keer?"
vroeg de fotograaf voorzichtig. Als
ik het ontkend had, zou hij ooit
toegegeven hebben dat het voor hem
wél zo was.
„Ja", zei ik, „de eerste keer."
„Mij ook", zei hij opgelucht, „hoe
voel je je?"
„Helemaal niet lekker." Ik had er
geen behoefte aan mijn gevoelens te
verbergen. Er werd een stoel naast
me aangeschoven en ik keek opzij.
Het was Tony. „Ik had je toch maar
liever meegenomen op een wat rus
tiger tochtje, Dave", zei hij onge
woon hartelijk.
„Och...", weifelde ik, maar ik
maar ik hoefde hem niets wijs te
maken. Ik voelde plotseling een war
me golf van vriendschap in mij op
wellen: „Ik geloof dat ik het niet
zou doen als ik niet met jou mocht
meevliegen, Tony. Verdomd, dat
meen ik".
„Dank je wel", mompelde hij.
„Nou denk je natuurlijk dat ik me
verplicht voel 'n complimentje terug
te maken, maar dat is niet zo. Ik ben
er al langer dan vandaag een beetje
trots op, dat je met mij meegaat.
Al knijp je hem nou als de hel, je
moet tóch wel lef hebben om dit
vrijwillig te doen. Zo zouden er niet
veel zijn. En dat je speciaal mij uit
gekozen hebt...", hij aarzelde even
verlegen, „nou, dat voel ik natuurlijk
Ook weer als een compliment". We
zaten even zwijgend naast elkaar en
ik bedacht me hoe vreemd het was
dat twee volwassen mannen zo week
konden doen. Of was het alleen maar
een van die zeldzame ogenblikken,
waarin een man eens over zijn valse
schaamte heenstapt en iets van zijn
gevoel laat blijken?
De minuten druppelden traag voor
bij. Ik had tenslotte het gevoel dat
iedereen in mijn nabijheid naar me
keek, naar mijn handen die ik vóór
mij rp het tafelblad licht zag trillen,
naar mijn gezicht dat volgens mijn
gevoel vreemd vertrokken moest zijn
van de mislukte pogingen mijn ze
nuwachtigheid te verbergen. Pas la
ter, toen alles achter de rug was, rea
liseerde ik mij dat ik in die uren voor
het vertrek mijn beroep verloochend
had. Ik had moeten spreken met de
anderen, hun gevoelens peilen. Dan
zou ik waarschijnlijk ook ontdekt heb
ben dat ik niet de enige was die voor
het eerst meeging. Dat er jongens
waren, die niet zoals ik zonder enige
verantwoordelijkheid in een hoekje
weggehurkt werkeloos konden blijven
maar die dit bange onbekende tege
moet gingen als staartschutter, uren
lang opgesloten in de eenzaamheid
van hun glazen koepel, wachtend op
de Duitse nachtjager die plotseling
als een donkere schim zou komen
neerduiken met het vlimmend knip
ogen van de mitrailleurs langs zijn
vleugels. Als ik in de uren voor de
aanval met die jongen gesproken had
zou ik geweten hebben, dat hij in
ieder geval wel wat anders te doen
had dan op mijn nervositeit te let
ten; hij had genoeg aan zichzelf. Zo
als allen genoeg aan zichzelf hadden,
ook zij die de laatste maanden al zó
vaak boven Duitsland waren geweest
dat slechts uit hun opgeschroefde vro
lijkheid bleek hoezeer zij toe waren
aan overplaatsing naar een rustiger
grondbaan.
De anderen gingen zich kleden. Ze
gaven me de raad om onder het dik
ke, elektrisch verwarmde pak veel
ondergoed aan te trekken. Toen wer
den we in grauw geschilderde auto
bussen naar de toestellen gereden,
een sombere rit in de schuddende
wagen bij het enkele blauwe lamp
je. Het was als de eerste vroege rit
van een stadsbus; de mensen komen
uit de warme beschutting van hun
huizen en gaan onwillig, ieder met
hun eigen gedachten, de nieuwe
vreemde dag tegemoet. Maar een
maal weggesloten in de voor mij on
wennige bekrompenheid van de Lan
caster werd het anders. Er waren
korte bevelen van Tony, die door
een ander werden herhaald. Het
was een hele reeks en er scheen geen
eind aan te komen, een laatste con
trole. Maar het was a het deprime
rende niets doen van de afgelopen
uren een aktiviteit die weldadig aan
deed. De vier motoren begonnen stuk
voor stuk na een korte, stotende aar
zeling hun schor gebrul ,dat het gehe
le toestel doordrong en het geluid van
onze stemmen hulpeloos zwak maakte
Langzaam hobbelden we in een lan
ge rij langs de flauw verlichte baan,
bleven toen weer staan. Eén voor één
waggelden de toestellen over de ver
lichte startbanen een waggelen, dat
langzaam overging in de strakke
beweging van de toenemende
snelheid. Tot aan het einde,
laag zwevend boven de grond, de
donkere vorm uit het licht verdween
in de donkere avond en nog slechts
te volgen bleef door de lichten, die
nu vrij snel hoogte wonnen. Zo zag
ik de andeien gaan, zo moeten ook
weer anderen ons hebben zien ver
vagen uit het schijnsel der startbaan
verlichting.
De rest was een nachtmerrie. Niet
in de betekenis die men meestal aan
het woord hecht: één langdurige ver
schrikking zonder eind, want zo is een
ware nachtmerrie niet. In mijn herin
nering neemt die nacht een eigen
vreemde plaats in. Al het andere uit
het leven kan ik mij in verschillende
graden van duidelijkheid voor de
geest halen, sommige dingen weet ik
nog zó vaag dat ze niet meer dan
een wazige impressie zijn. Maar ze
blijven altijd verbonden met de rea
liteit; ze zijn eens waar gebeurd.
(Wordt vervolgd)
