AMSTLEVEN levensverzekering
DE CELUIDSMUUR
Om opdrachten wordt
gevochten
emma
MENING EN COMMENTAAR
GRIEPGEVAAR
Concessiegebied
in Perzië
GRIEP
dan COGNAC
TWEEDE BLAD
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1957
GEBREKKIG
VERDRAG
PRECEDENT
GENERAAL EN
MINISTER
ER is een Duitse generaal ontsla
gen, die overhoop lag met de
burgerminister van defensie Strauss.
Het ging over de bevordering van
een officier, die niet het eikenloof
bij het IJzeren Kruis had gekregen.
De generaal vond, dat zo iemand
geen bevordering verdiende. Er
schijnen nog zo'n paar exemplaren
in de leiding van het nieuwe Duitse
leger te zitten, die vinden, dat
slechts zij bevorderd kunnen wor
den, die Hitier tot het einde toe
trouw bleven. De meergenoemde
generaal nu was bij de minister
ontboden, om over de bevorderings-
kwestie te spreken. Hij moest wach
ten en toen dat een half uur had
geduurd, was zijn geduld op. Hij
ging naar huis en liet de minister
weten, dat die hem daar kon be
reiken. Dat nam de minister niet
en hij ontsloeg de balsturige gene
raal. Het is een bemoedigende ge
beurtenis. Generaals zijn in het
nieuwe Duitsland de ondergeschik
ten van de regering. Dat is vroeger
wel eens andersom geweest.
Nederlandse school
voor Hongaren
De benoeming van
secretaris-generaal
Ver. Naties
Dr. Matas overleden
Telling over '55-"56
bouwvakarbeiders
„Hebt
al een keus ^7
gedaan?
„ik?
Ja hoor!
'n INVENTA.
haard!"
Lagere inschrijvingen grond- en wegverkeer
OPENT
VRIJDAG
27 SEPT.
II.30 UUR
Geen tomaten meer
naar België
TV-RADIO-TV-RADIO-TV-
door C. Bciuer
STEEN
F)r. B. van Spaendonck heeft
grote belangstelling ondervon
den bij zijn spreekbeurt, die hij
voor de Brabantse Kamers van
Koophandel maandag jl. op de
Efteling te Kaatsheuvel heeft ge
houden.
Dr. van Spaendonck staat bekend
als overtuigd voorstander van toe
treding tot de Europese Economi
sche Gemeenschap. Reeds op 13
april van dit jaar heeft hij te Sche-
veningen op de dag der Europese
Federalisten in een spreekbeurt
ten gunste van het E.E.G.-verdrag
verklaard, dat er voor Nederland
géén alternatief is. Ofwel sluit Ne
derland zich aan, zo verklaarde hij,
ofwel moeten wij de weg terug
van invoerbeperkingen en export-
verlies, welke ons zou herinneren
aan de donkerste dagen tussen 1930
en '40.
Maar de heer van Spaendonck is
geen blinde bewonderaar van het
E.E.G.-verdrag en bepaalde onder
delen er van noemt hij beslist on
bevredigend, zo o.m. de belasting
van de tabaksimport met 30 pet.
bij het buitentarief. Tabak is im
mers een agrarische grondstof en
de belasting hiervan met 30 pet.,
het tarief voor de afgewerkte pro-
dukten, is te wijten aan een Itali
aanse manoeuvre, welke de sigaret
ten en kerftabak van Italië heeft
willen beschermen.
Dit antwoord gaf dr. van Spaen
donck op een wel zeer zachtzinnig
geformuleerde klacht van de heer
Kersten uit Eindhoven, die vroeg,
of de Nederlandse sigarenindustrie
ook een Brabantse industrie bij
uitnemendheid! wanneer zij
voor Sumatra-dekblad 30 pet. ad
valorem aan inkomende rechten
moet betalen, d.w.z. f 18 per kilo?
zou moeten emigreren naar de ge
bieden van de vrijhandelszone. Hij
gaf hiermee uitdrukking aan de
hoop, dat aan de Nederlandse siga
renindustrie toch niet zou worden
misgund tot de rang van b.v. Lybië
te worden verheven!
De glimlach, waarop deze ge
rechtvaardigde klacht door de ver
gadering werd onthaald, doet niets
af aan het schrijnend karakter van
de nalatigheid, door de Nederlandse
onderhandelaars bij de totstand
koming van het E.E.G.-verdrag ge
pleegd om niet, zoals de andere
landen hebben gedaan, een voor
behoud te formuleren ten aanzien
van voor het Nederlandse bedrijfs
leven onverteerbare verdrags
bepalingen.
^OALS bekend heeft de regering
in haar Memorie van Antwoord
op het Voorlopig Verslag der
Tweede Kamer betreffende het
E.E.G.-verdrag verklaard, dat zij
weigerachtig is om alsnog reserves
bij de goedkeuring van het traktaat
te laten opnemen.
Wij vertrouwen, dat hiermee niet
het laatste woord is gezegd!
Wij verheugen ons er dan ook
over, dat dr. van Spaendonck bij
de beantwoording van vragen, ge
steld naar aanleiding van zijn
spreekbeurt te Kaatsheuvel over de
Europese Economische Gemeen
schap, alsnog een krachtige actie
van de zijde van het Nederlandse
bedrijfsleven in het vooruitzicht
heeft gesteld om te komen tot een
slechts voorwaardelijke ratificatie
van het E.E.G.-verdrag. Die voor
waardelijke ratificatie moet het
voorbehoud inhouden, dat bij de
geleidelijke uitvoering van de ver
dragsbepalingen rekening dient ge
houden te worden met de uitzon
derlijke demografische toestand van
Nederland.
(A dvertentie)
Meer dan één vragensteller te
Kaatsheuvel heeft hierop gewezen.
Een van hen herinnerde er aan, dat
de bevolkingsaanwas in Nederland
groeit met 65.000 arbeidskrachten
per jaar en dr. v. Spaendonck had
reeds eerder opgemerkt, ter belich
ting van de noodzaak om de enorme
bevolkingsgroei van Nederland door
verdere industrialisatie op te van
gen, dat, wanneer men de gehele
bevolking van de aarde, méér dan
2 miljard mensen van alle rassen
en kleuren, bij elkaar op het grond
gebied der Ver. Staten zou tesamen
brengen, men daar dan nog slechts
een bevolkingsdichtheid zou berei
ken, welke thans in ons Nederland
reeds een voldongen feit is.
Wij willen bij het te Kaatsheuvel
tot uiting gekomen verlangen naar
een protocollair voorbehoud van de
Staten-Generaal hier een duit in
het zakje doen, door te wijzen naar
een precedent:
Toen het ontwerp-verdrag voor
de K.S.G. in 1951 voor de Franse
Nationale Vergadering kwam, heeft
deze dit ontwerp-verdrag wel ge
ratificeerd, doch daaraan de voor
waarde verbonden, dat de Franse
regering de verplichting op zich
zou nemen om onderhandelingen
te voeren voor de kanalisering van
de Moezel.
Overeenkomstig dit voorbehoud
van het Franse parlement hééft de
Franse regering onderhandelingen
gevoerd voor de kanalisering van
de Moezel en metterdaad is de uit
voering van die Moezel-kanalise
ring thans reeds ter hand geno
men!
Moge de Nederlandse regering
zich aan dit Franse voorbeeld spie
gelen.
Op 29 oktober a.s. zal in Winklern
(Kaernten) bij Lienz in Oostenrijk 'n
Hongaarse middelbare school worden
geopend. Door een schenking van
ruim één miljoen gulden uit de mid
delen van het Nationaal Comité Hulp
verlening Hongaarse volk is deze
school tot stand gekomen.
H.M. de Koningin heeft haar naam
aan deze school gegeven.
..Internationaal heeft", zo deelt
genoemd comité mede, .dit voor
beeld van Nederlands initiatief en
praktische zin in het beleid van de
vluchtelingenhulp sterk de aandacht
getrokken.' niet alleen wordt gedacht
aan de nood van vandaag maar ook
aan de behoefte van de toekomst.
In Oostenrijk wordt de Koningin Ju-
lianaschool algemeen beschouwd als
het symbool van de Nederlandse hulp
aan de Hongaarse vluchtelingen".
Donderdag zal de Veiligheidsraad
in geheime vergadering bijeenkomen
om een aanbeveling te doen over de
benoeming van een secretaris-gene
raal voor een vijfjarige ambtster
mijn, met ingang van april, aldus is
door functionarissen van de V.N. me
degedeeld.
In welingelichte kringen meent
men. dat de Veiligheidsraad waar
schijnlijk herbenoeming van de hui
dige secretaris-generaal, Dag Ham-
marskjoeld. zal aanbevelen.
Dr. Rudolf Matas, die in de gehele
wereld bekend is door zijn werk op
het gebied van de chirurgie der va
ten, is op 97-jarige leeftijd te Touro
in de Amerikaanse staat Louisiana
overleden.
Dr. Matas was voorzitter van de
internationale vereniging van chirur
gen.
In het tijdvak juli 1955-juni 1956
zijn. de schilders niet meegerekend,
rond 245.000 arbeiders in de bouw
nijverheid werkzaam geweest. Dit
blijkt, volgens een mededeling van
het ministerie van Economische Za
ken, uit een zo juist verschenen pu-
blikatie van het Centraal Bureau voor
de Statistiek, getiteld „telling bouw
vakarbeiders 1955/'56. Deze publika-
tie is tot stand gekomen in samen
werking met de stichting Sociaal
Fonds Bouwnijverheid.
Uit deze statistiek blijkt o.m., dat
het aantal metselaars en stukadoors
is toegenomen met bijna 50 pet., het
aantal betonijzervlechters met 129
pet.
(Advertentie)
R.S. Stokvis Zonen N V
Afdeling Haarden en Kachels
In Misset's „Bouwwereld", tevens
officieel orgaan van het Nederl. Ar
chitecten Genootschap lezen wij on
der de kop „Sombere Vooruitzichten"
over de concurrentie bij aanbestedin
gen van wegen, grondwerken e.d. het
volgende:
„Een natuurlijk gevolg van 't weg
vallen van een volledige werkgele
genheid is, dat de concurrentie bij
aanbestedingen van wegen en grond
werken e.d. veel groter is geworden.
Er wordt om opdrachten gevochten
en de aanneemsommen. die tot voor
kort altijd boven de begrotingen la
gen, gaan daar nu stukken onder
door. In het jongste verleden moesten
vaak vergunningen worden aangehou
den, omdat er geen aanvaardbare
prijzen uit de bus kwamen. Dit is nu
radicaal anders geworden. Er wordt
thans uiterst scherp gecalculeerd en
het aantal inschrijvers voor de over
het gehele land verspreid liggende ob
jecten. is een veelvoud van b.v. een
jaar geleden voor soortgelijke wer
ken. Hoe de situatie is veranderd,
kan het best met een paar voorbeel
den duidelijk gemaakt worden. Voor
het verhogen en verzwaren van een
hoofdwaterkering in het gebied van
Beijerland en Piershil varieerden de
inschrijvingen van 948.000.tot
1.4 miljoen, welk laatste bedrag
nagenoeg overeenkwam met de be
groting van de Prov. Waterstaat,
die deze had gemaakt aan de hand
van de ervaringen van de laatste ja
ren. De aanleg van een gedeelte van
de weg Veenendaal - Oss was ge
raamd op 1.060.000.De laagste in.
schrijving bedroeg 832.940.Dat
deze gevallen niet aan plaatselijke
omstandigheden moeten worden gewe
ten, blijkt duidelijk, als men de moei
te neemt de uitslagen van de aanbe
stedingen na te gaan. Purmerend be
steedde het ophogen van het terrein
en leggen van rioleringen in het uit
breidingsplan Overwhere. De raming
bedroeg 1.8 miljoen, terwijl de laag.
ste inschrijver op 1.350.000.stond.
Bij kleinere werken is hetzelfde ver
schijnsel op te merken. De gemeente
Dokkum raamde de aanleg van 340
meter weg op 60.000.Twaalf
van de veertien inschrijvers bleven
onder de raming. De laagste inschrij
ving bedroeg 43.574.In dezelf
de gemeente was voor 'n ander weg
gedeelte ter lengte van 135 meter
30.820.geraamd. Alle inschrijvers
blven hieronder, de laagste zelfs
10.900.De Grontmij., een uitvoe
ringsmaatschappij met grote erva
ring besteedde in Gennep de aanleg
van een wegdek aan. waarvan de ra
ming 45.300.was. Het werk werd
8.000.lager aangenomen.
Verlies?
JJe lage inschrijvingen voor grond
en wegenwerken hebben natuurlijk de
aandacht getrokken en een van onze
grote dagbladen heeft aan één van
die laagste inschrijvers gevraagd,
waarom hij het werk wilde hebben.
Voor de leek stond het immers vast,
dat hij gezien de raming, op dit werk
verlies moest lijden. De aannemer
verklaarde evenwel ,dat hij geen cent
op dit object zou verliezen en dat
hij het voor de aangeboden prijs kon
maken. In geen geval wilde hij zon
der werk komen. De reden daarvoor
kan b.v. zijn, dat hij een vaste kern
van werknemers aan het werk wil
heden en zijn machinepark niet
renteloos wil laten staan. Dit laatste
komt al te veel voor. Naar schatting
zijn er ongeveer 1500 draglines in ons
land en daarvan staat momenteel al
4. pet. buiten werking. Voor de
zeer kapitaalintensieve bulldozers zou
dit percentage nog hoger liggen. De
verklaring voor de lage inschrijvin
gen lijkt wel aannemelijk, doch bij
enig doordenken niet helemaal. De
verschillen met vorige aanbestedin
gen zijn te groot. Niet ontkend wordt,
dat in de afgelopen jaren behoorlij
ke prijzen zijn gemaakt, doch als de
huidige inschrijvingen als normaal
moeten worden gezien, zijn de win
sten toch wel erg aan de hoge kant
geweest. In aannemerskringen voelt
men ook wel, dat de grote verschil
len niet goed gepraat kunnen wor
den en daarom schijnt men te over
wegen om door gezamenlijk optre
den een eind te maken aan de (te)
lage inschrijvingen".
De Tijd, die dit citaat gaf. voegt
hieraan toe: ...Indien dit gezamen
lijk optreden zou leiden tot onverant
woorde prijsverhoging van de aan
te besteden werken, zou naar onze
mening een nóg somberder vooruit
zicht voor onze nationale economie
worden geopend".
(Advertentie)
BEURS VOOR MODE i
EN HUISHOUDING
gevolg van de zeer geringe fruitoogst
in Oostenrijk. Of deze maatregel tot
gevolg zal hebben, dat er uit ons land
een belangrijk kwantum fruit naar
Oostenrijk zal gaan, moet worden be
twijfeld. want er is nu eenmaal ook
in ons land een zeer gering aanbod
van peren. Ook appelen zijn er be
langrijk minder dan in normale jaren.
AH0Y' GEBOUW
f/m 9 Oct.
België en Luxemburg hebben be
sloten de invoer van tomaten uit
Nederland stop te zetten met ingang
van gisteren. Er is niet bekend ge
maakt hoe lang dit invoervervod zal
duren. Het zal afhankelijk zijn van
de prijs voor tomaten op de markt
van deze landen, zo meent men in
Nederlandse tuinbouwkringen. Tege
lijk is ook bekend geworden, dat
Oostenrijk een extra contingent van
1000 ton tomaten voor invoer heeft
vrijgegeven. Op dit contingent kan
ook door ons land worden geleverd.
Het geldt tot 15 oktober a.s.
Voorts hebben de Oostenrijkse auto
riteiten besloten tot 31 december a.s.
de invoer van appelen, peren en per
ziken onbeperkt toe te staan, als
(Advertentie)
Terwijl aller ogen op Syrië wa-
ren gevestigd, gebeurde er dezer
dagen in het Midden-Oosten iets,
dat zeker minder sensationeel was,
dan de demonstraties van macht,
die Amerika en de Sovjet-Unie in
dit gebied gaven, maar dat des
ondanks beslist niet minder belang
rijk moet worden geacht.
Met Perzië sloot de nationale
Italiaanse oliemaatschappij een
overeenkomst, op grond waarvan
de Italianen van alle winsten, die
zij op de in hun concessiegebied
in Perzië te winnen olie zullen
maken, 75 pet. zullen afstaan aan
de regering in Teheran. Dat is 25
pcf. meer dan de grote Amerikaan
se. Britse. Franse en Nederlandse
oliemaatschappijen betalen aan de
landen in het Midden-Oosten, waar
zij concessies bezitten.
Het kan niet anders, of dit feit
moet in de toekomst tot nieuwe
moeilijkheden tussen het Westen
en de Arabische landen leiden.
In Washington en Londen heeft
men dat zeer goed begrepen en het
heeft aan die zijde, vóór het onder
tekenen der overeenkomst, niet
ontbroken aan waarschuwende
woorden aan het adres van Rome.
De Italianen bleken echter niet
bereid van het voeren van een
handelspolitiek op eigen houtje af
te zien, ook al dreigen daaruit voor
de Westerse positie in de Arabische
wereld nieuwe moeilijkheden te
ontstaan.
Regen
Een fikse regenbui heeft on- J
langs een rechtszaak te Lon-
den opgehouden. De druppels
kletterden zo hard op het gla-
zen dak van de zaal, dat nie-
mand meer was te verstaan. 2
.,Het leek wel kanonvuur
zei de rechter nadien.
Rekening
De autoriteiten van Northumber
land zullen een „rekening wegens
oorlogsschade" naar Denemarken
zenden. De schade werd 1082 jaar
geleden door Denen aangericht, die
toen een abdij in brand staken. Het
is niet zo ernstig bedoeld, maar de
nazaten van de vernielers zouden de
Engelsen zeer verplichten als ze ook
collecteerden om het bedrag van een
miljoen gulden bijeen te krijgen,
dat voor de restauratie nodig is.
Domino
Domino-kenners uit heel Engeland
hebben dezer dagen een beetje raar
zitten kijken, toen de 20-jarige Pat
Crisp in Nottingham het nationale
kampioenschap in deze spelsoort
veroverde. Onze Pat had namelijk
nog nooit tevoren domino gespeeld.
Zij verklaarde „voor de aardigheid"
te hebben ingeschreven en de spel
regels te hebben afgekeken van de
eerste tegenstander, die ze in de titel
strijd ontmoette. Tot dusver dach
ten de kenners, dat domino zo
moeilijk was.
Verliezen
Tijdens een congres, dat 5000
vrouwen te Londen hielden, werd
zo'n massa verloren voorwerpen
aangedragen, dat men hei niet
meer aankon. De confererende
dames verloren zoveel, dat het
met geen geweld meer was op te
bergen in het vertrek, dat men
voor verloren voorwerpen had
ingericht.
Festival
Van rock 'n' roll-zijde heeft men
in ernst voorgesteld om tijdens het
festival, dat binnenkort te Swansea
aan klassieke muziek wordt gewijd.
ook een concert van rock 'n roll-
nummers ten gehore te brengen.
„De muziek is er al klassiek genoeg
voor," menen de voorstellers. De
organisatoren van het festival heb
ben beloofd een poosje over het
voorstel na te denken.
Overtreding
In Beverly Hills werd de heer
Lafayette aangehoudenomdat hij
door een rood stoplicht reed. Het
was niet zo'n ernstig geval, maar
het werd interessantertoen bleek
dat Lafayette's auto helemaal
niet Lafayette's auto was, dat hij
werd gezocht sedert het moment,
dat hij uit de plaatselijke gevan
genis was ontsnapt en dat hij bo
vendien juwelen ter waarde van
20.000 gulden bij zich had, die
iemand anders al enige dagen
kwijt was.
Wassen
Vorige week kwam mevrouw
Moore uit Long Beach bedroefd bij
de politie melden, dat een dief het
wasgoed van de lijn had gehaald
en er mee was verdwenen. Dezer
dagen kwam zij terug met de mede
deling, dat de dief wederom had
toegeslagen. Onder de waslijn stond
nu echter een mand. Daarin bevon
den zich de kleren, die de onverlaat
de eerste keer had meegenomen,
plus een briefje met: „Gelieve dit
voor me te wassen".
„Ik vind het helemaal
niet leuk. Kees, maar ik
ben ziek van dat iedere
dag niets anders dan
vis eten."
DONDERDAG 26 SEPTEMBER
HILVERSUM I 402 m AVRO: 7,00
Nws. 7,10 Gym. 7,20 Gram, VPRO: 7,50
Dagopening. AVRO: 8,00 Nws. 8,15 Gram.
9,10 De Groenteman 9,15 Gr. 9,35 Waterst.
9,40 Morgenw. 10.- Gr. 10.50 V.d. kleuters
11,45 Humanisme en niet-humanisme in
de Oudheid, caus. 12,00 Metropole ork.
12,30 Land- en tuinb. meded. 12,33 Me
tropole ork. (verv.) 12,50 Vijf jaar „Uit
het bedrijfsleven", vraaggespr. 13,00 Nws.
13,15 Meded. of gram. 13,20 Lichte muz.
13,55 Beursber. 14,00 Pianorecital 14,30
Herinneringen aan Cor Ruys 14.50 Gram.
15,15 V. d. zieken 16,00 Gram. 16,15 Voor
dracht 16,30 Operaconc. 17.00 V. d. jeugd
17,45 Regeringsuitz.Nederland en de
wereld: Onze cultuurtechniek in het
buitenland 18,00 Nws. 18.15 S'portproble-
men 18,25 Theaterork. en soliste 18,55
Gesproken brief uit Londen 19,00 Lichte
muz. 19,40 V. d. jeugd 20.00 Nws. 20,05
Radiofil'harm. ork. 20.55 Gevaarlijke
bocht, hoorsp. 22,15 Lichte muz. 22.40
Act. 22 50 Sportact. 23,00 Nws. 23,15
Beursber. v. New York 23,16 Act. of
gram. 23,25-24,00 Dansmuz.
HILVERSUM II 298 m KRO: 7,00
Nws. 7,10 Gram. 7,45 Morgengebed en
lit. kal. 8,00 Nws. en weerber. 8,15 Gr.
8,50 V. d. huisvrouw 9.40 Schoolradio.
NCRV: 10.00 Gram. 10,30 Morgendienst.
KRO: 11.00 V. d. zieken 11.45 Gram. 12,00
Middagklok - noodklok 12.03 Gram. 12,25
Wij van het land 12,35 Land- en tuinb.
meded. 12,38 Dansmuz. 12,55 Zonnewijzer
13,00 Nws. en kath. nws. 13,20 Sopr. en
piano 13,40 Lichte muz. NCRV: 14.00
Promenade ork. en solist 14,45 V. d.
vrouw 15,15 Amus. muz. 15,45 Gram. 16,00
Bijbellezing 16,30 Viool en piano 17,00
V. d. jeugd 17,30 Gram. 17,40 Beursber.
17,45 Negro-spirituals 18,05 Gram. 18,20
Accordeonmuz. 18.45 Leger des Heils-
kwartier 19,00 Nws. en weerber. 19,10
Gram. 19,20 Sociaal perspectief 19,30 Gr.
20,00 Radiokrant 20,20 Marinierskapel en
Luchtmachtkoor 21,30 Gram. 21,45 Idem
22,00 Periodieken-parade 22,10 Orgelconc.
22,35 Verkenningen in S"ovj et-Rusland,
caus. 22.45 Avondoverdenking 23,00 Nws.
23,15-24,00 Gram.
BRUSSEL 324 m 12,00 Amus. muz.
12,30 Weerber. 12,34 Gram. (om 12,55
koersen) 13.00 Nws. 13,11 Orgel en piano
14,00 Engelse les 14.15 Gram. 14,30 Franse
les 14,45 Gram. 15.00 Schoolradio 15,30
Beiaardconc. 15,45 Duitse les 16,00 Koer
sen 16,02 Kamerork. en solist 17,00 Nws.
17 10 Gram. 17.15 V. d. kind. 18,15 Gram.
18 30 V. d. sold. 19,00 Nws. 19.40 Gram.
19,50 Voordr. 20,00 Gram. 20,10 Missie-
klankb. 20.40 Verz. progr. 21.30 Int.
wedstr. v. vioolbouw 22,00 Nws. 22,11 Gr.
22.30 Idem 22,55-23,00 Nws.
BRUSSEL 484 m 12.00 Gram. 13,00
Nws. 14,30. 15.30, 16,05. 18,30 en 19.00
Gram. 19.30 Nws. 20.00 Hoorsp. 21,52 Gr.
22,00 Nws. 22,10 Gram. 22,55 Nws.
Televisie
DONDERDAG 26 SEPTEMBER
NTS: 20,00 Journ. en weeroverz. VA
RA: 20,15 Kunstkron. 20,45 Orgelconc.
met comm. 21,15 Naar de zee, eenacter.
FRANS BELGIë: 17,00-18.20 V. d. kind.
20,00 Act. 20,40 Télé-match 21,40 Film-
progr. 22,20 Act. 22,50 Wereldnws.
VLAAMS BELGIë: 16,00-17,00 V. d.
jeugd 19,00 Idem 19.30 Nws. 20,00 Docu
mentair progr. 20,30 TV-spel 22,00 Nws.
(Advertentie)
2)
Waarschijnlijk is dit het ogenblik in
mijn leven geweest waarop ik het
snelst heb gereageerd op een onver
wachte gebeurtenis. Want toen de
plomp in het water boven het opge
wonden geschreeuw van de andere
jongens uit klonk, rende ik al om
de brug heen; met een paar spron
gen was ik de steile met gras be
groeide wal af en gleed in het mod
derige water. Het was daar niet die
per dan een meter en Tony had
waarschijnlijk zelf wel kans gezien
om er uit te komen, maar mijn han
delingen waren als die van een red
der. Ik pakte hem bij zijn arm en
sleurde hem door de bagger naar de
wal, hoewel hij veel gemakkelijker
zelf had kunnen lopen. Een paar vol
was-enen. die al heel gauw op dit
jongensrelletje waren toegeschoten,
trokken ons op het droge.
Daar stonden we tegenover elkaar,
druipend van het water en bepaald
onfris ruikend van de modder. Een
man, die beslist niet de hele ruzie
had meegemaakt, klopte mij op mijn
schouder en zei: „Je bent een flinke
jongen". Ik begon te huilen en een
vrouw -rei zenuwachtig: „Het kind
m°et naar huis; waar woont-ie?"
ander zei: ,,Die jongen is op
zijn gezicht gevallen, hij bloedt". Ik
keek naar Tony's gezicht. Het was
afschuwelijk, tenminste als kind
zag ik het zo. en zo is het ook in
mijn geheugen bewaard gebleven.
Modder en water droop uit zijn haar;
zijn gezicht was bijna zwart van de
modder en daartussen zaten alle
maal vuilrode vegen van het bloed
dat nog rijkelijk uit zijn neus stroom
de. Maar voor mij was het meest
angstige dat hij niet huilde. Hij stond
daar maar en keek me bijna triom
fant :lijk aan met zijn blauwe ogen,
die vreemd afstaken tegen het droe
vig geheel van de rest van zijn ge
zicht.
Iemand trok ons uit elkaar. Een
stem zei: „Dat is Tony, een zoon
van Garthwaite, de bakker". Maar
juist voordat hij door grote-mensen-
handen werd opgepakt en meegeno
men, deed hij nog even zijn mond
open. Hij keek me recht aan, toen
hii zei: Wedden dat het een twee
dekker was?"
Toen werd ik naar huis gebracht.
Hoe ik er gekomen ben, weet ik*niet
meer. Ik weet alleen, dat mijn moe
der gilde, toen zij mij zag en ver
schillende stemmen door elkaar rie
pen: „Maakt u zich maar niet on
gerust, mevrouw Burnside, hij man
keert niets. Het is een flinke jon
gen, hij heeft zijn vriendje uit het
water gehaald". Ik krijg nu nog een
onrustig gevoel van schaamte als ik
aan dat ogenblik en de daarop vol
gende dagen terugdenk. Ik werd
op bescheiden wijze overigens, waar
schijnlijk om pedagogische redenen
gevierd als een kleine held. Er
waren ogenblikken dat ik mij ook als
zodanig beschouwde; maar als ik mij
dan weer bedacht hoe broos mijn
roem was, hoe makkelijk het kon
uitkomen dat ik Tony er zelf inge
gooid had. voelde ik mij de ellende
zelf. Ten eerste de schaamte als ik
van mijn hoge voetstuk zou vallen
en verder de heilige overtuiging dat
Tony's vader op staande voet naar
de politie zou gaan.
Ik heb serieuze plannen gehad van
huis weg te lopen, als ik maar ge
weten had waarheen. Vooral toen
mijn moeder me na een paar dagen
zei, dat 's avonds Tony met zijn va
der en moeder zou komen om me te
bedanken. Die mededeling klonk als
een doodvonnis. Het was me trouwens
toch al een raadsel dat de waarheid
nog niet tevoorschijn was gekomen
door de verhalen van de andere jon
gens, want ik had geen enkele re
den te veronderstellen dat ze hun
mond zouden houden. Tot op de dag
van vandaag geloof ik; dat ze er al
lemaal thuis een beetje geheimzin
nig mee zijn geweest uit vrees zelf
voor de dader te worden aangezien.
Toen Tony's bezoek werd aange
kondigd, heb ik op het punt gestaan
alles op te biechten, want ik ver
wachtte niet anders dan dat hij in
zijn vreselijke wraak het heel han
dig zó had weten te regelen dat hij
persoonlijk het grote bedrog zou ont
maskeren. Op het moment dat hij mij
zou moeten bedanken voor de red
ding, zou hij natuurlijk alles vertel
len. En ik kon mij precies voorstel
len welk gezicht hij daarbij zou
trekken.
De rest van die dag bracht ik
door met het wanhopig zoeken naar
een uitweg die mij aan dit oordeel
zou doen ontsnappen. Weglopen leek
me aanvankelijk toch maar het bes
te; op het laatste moment schoot me
te binnen dat het avond zou worden
en donker, en ik had in een boek
uit de schoolbibliotheek eens iets ge
lezen over een jongen die 's nachts
verdwaald was in het bos. Zijn er
varingen zou ik voor alle vernede
ring van de hele wereld niet willen
ruilen. Ik overwoog een vrijwillige
sprong in hetzelfde water bij wijze
van boetedoening, wat me wel aan
lokte omdat ik begreep dat het al
gemeen medelijden meer nog dan
het respect voor mijn daad me
wel zou redden.
Mijn wanhoop steeg met het uur
en toen ik in mijn beste kleren op
geprikt zat te wachten op het fatale
bezoek, was de enige geestelijke winst
dat ik iets begon te begrijpen van
het schaap en de slachtbank, waar
over ik de juffrouw op de zondags
school kort daarvoor had horen spre
ken. De deurbel deed me van schrik
haast van mijn stoel rollen, en ik
hoorde mijn moeder tegen mijn va
der zeggen: „De jongen is er hele
maal zenuwachtig van!" De begroe
ting tussen onze ouders ging aan me
voorbij. Be staarde alleen maar naar
Tony. En hij naar mij. Hij trok nu
niet bepaald het gezicht van de dank
bare drenkeling, die zijn redder komt
bedanken. En mijn figuur als de jon
ge held is waarschijnlijk ook niet vol
gens de voorschriften geweest. Zo
stonden we tegenover elkaar. Het was
doodstil. Die kwelling duurde maar
even, want toen hoorde ik Tony's moe
der fluisteren (ik stond strak naar
de grond te kijken(; „Toe nou. Tony,
wat zou je nou ook weer tegen Da
vid zeggen?"
Tony kuchte, wat ik beschouwde
als een „let op. daar komt-ie!" Toen
zei hij: „En toch was 't een tweedek
ker. ik zal het je laten zien in het
boek waar hij in staat". Iedereen be
gon te lachen. De stem van de dik
ke bakker Gartwaite bulderde boven
alles uit: „Die jongens, ze kunnen
aueen maar aan vliegtuigen denken".
En mijn moeder streek Tony over
zijn blonde haar en zei: „Het is goed
hoor Tony, we begrijpen je wel!"
Van het verdere verloop van die
avond weet ik alleen nog, dat onze
vaders steeds vrolijker werden en dat
onze moeders steeds zeiden dat het
nou op was en dat 't ook tijd werd om
die jongens naar bed te doen. want
dat het toch al veel te laat voor hen
was. En de vaders lachten dan maar
weer en bakker Gartwaite riep:
..Ben je bedonderd, het zijn jonge
kerels die elkaai redden, die kunnen
er wel tegen, je moet se niet altijd
en eeuwig als kinderen blijven behan
delen".
Tony en ik zaten bij een kleine
tafel in de hoek van de kamer. Hij
heeft de hele avond geen woord ge
zegd over hetgeen gebeurd was. En
toch sprak hij aan één stuk door:
over vliegtuigen. Hij had van de on
derwijzer, die hem thuis was komen
opzoeken, 'n boek uit de schoolbiblio
theek gevraagd. Een boek over de
luchtvaart. Hij moet er geen honderd
ste gedeelte van hebben begrepen,
maar wat hij er op die leeftijd al
uit had geleerd, was meer dan ik in
de eerstvolgende tien jaar deed.
Hij overtuigde me afdoend dat het
inderdaad een tweedekker was ge
weest en hij vertelde me er boven
dien nog verschillende andere bijzon
derheden over. Die triomf over mijn
onkunde op dit gebied moet hem on
eindig zoeter geweest zijn dan elke
andere vorm van wraakneming. En
het heeft hem waarschijnlijk voor
goed gebracht op de weg die tenslot
te zou leiden naar 't vliegveld van de
Ridgefield fabrieken en naar 't ogen
blik, waarop ik, staande achter de
brede ramen van de controle-toren
hem met de Prometheus zag razen
langs de startbaan en steil omhoog-
schieten in de blauwe lucht.
III
De vriendschap tussen Tony en mij
begon eigenlijk op het ogenblik dat
ik hem een bloedneus stompte en in
„de rivier" smeet. Het is een vreemd
begin voor een vriendschap, vreemd
en onverklaarbaar. Ik heb er later
nog eens met Tony over willen pra
ten omdat het me altijd een raadsel
is geweest waarom hij mij na zijn
geraffineerde wraak niet links heeft
laten liggen, maar toen lag die ge
beurtenis al jaren achter ons cn hij
ging er niet op in. Misschien herin
nerde hij het zich niet eens meer,
misschien wilde hij er niet ove* spre
ken. Ik vermoed dat mijn hardhan
dig optreden hem toen diep in zijn
hart toch nog enig respect afgedwon
gen heeft, hoewel ik later nooit meer
iets gedaan heb om dat respect op
die manier levend te houden. Er zijn
gelegenheden geweest waarop ik het
met alle liefde gedaan zou hebben,
als ik maar gedurfd had. En mocht
deze verklaring voor onze vriend
schap niet afdoende zijn: in iedere
genegenheid tussen twee mensen is 'n
onverklaarbaar element.
Voor mij te meer onverklaarbaar
omdat hij zich al gauw van zijn om
geving ging onderscheiden en een ze
kere exclusiviteit een jongen als
vriend zeer begeerd maakt. Hij was
forser dan ik en een uitblinker in ver
schillende takken van de sport. Bo
vendien was hij uitgesproken knap.
In zijn kinderjaren had hij nog iets
meisjesachtigs met zijn lichtblond,
even krullend haar en zijn blanke
huid, maar bij het opgroeien begon
nen er al gauw mannelijke lijnen te
komen in zijn gezicht, waardoor hij
altijd voor ouder werd aangezien dan
hij in werkelijkheid was. Iets wat
mij, die het bovendien met de slun
gelachtigheid van de klassieke puber
moest stellen, in het bijzonder kon
ergeren
(Wordt vervolgd)
