Drie Zeeuwse wegrenners
met perfecte toekomst
Betogende schoonheid
ONZICHTBARE
BANDEN
Droge komieken als ontwerpers
van de Zeeuwse heraldiek
.Waterrijke provincie telt
weer uitstekend mee
Fruitcorso te Goes wordt
mooier dan vorig jaar
V oetbalprogr am
voor 1 september
Fesantmet
een „O"
Collectie Guggenheim in s-Gravenhage'
5
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 26 AUGUSTUS 1957
riïï'rmi ¥Ji
Eerste prijs voor
Polygoon in
Venetië
Hoofd geheime politie
Guatemala afgetreden
T V.R A DIO-TV-RADIO-TV-
wVathWaAefrs £*38?
^f"-V"Fd0h---^ehadda"
Toen Theofiel Middelkamp in 1947
te Reims wereldkampioen werd op
de weg bij de beroepsrenners kon
Zeeland zich fier op de borst slaan.
Middelkamp was immers een ras
echte Zeeuw, zij het dan dat hij juist
over de grens, in het Belgische Kiel-
drecht, zijn woonplaats had gekozen.
Behalve Middelkamp was Zeeland
in die tijd maar heel weinig renners
rijk, en zeker geen coureurs van for
maat. De laatste jaren is dit echter
ondubbelzinnig veranderd en wel in
die vorm, dat de waterrijke provin
cie Zeeland behoorlijk meespreekt in
onze nationale wielersport.
Jan Westdorp, Piet v. d. Lijke,
Bram van Sluijs en Theo van Wychen
siaan in de categorie der profs geen
slecht figuur en bij de amateurs bezit
men veelbelovende jongeren. Vooral
het trio De Roo, Huissoon en Rent
meester heeft in menige wedstrijd
voor amateurs bewezen, dat zij zich
met de sterksten in ons land kunnen
meten. Van dit drietal mag in de toe
komst dan ook veel warden verwacht.
Daarom is het zeker geen overbodi
ge luxe hen eens in het licht der
schijnwerpers te plaatsen.
Jaap
Huissoon
Wij beginnen met
?de oudste, de 21-
jjarige Jaap Huis-
Jsoon uit Heinkens-
jzand. Deze slanke,
j,".atletisch gebouwde
3 .coureur heeft zijn
y wieier - carrière
'g? vanaf de grond op-
igebouwd. Want
If toen hij in 1954 bij
gde nieuwelingen
Ivan start ging, was
Ihet materiaal
Iwaarmee hij voor
|de dag kwam heel
pover. Zijn werk
zaamheden lieten
het bovendien niet
toe, dat hij dage
lijks kon trainen of aan wedstrijden
deelnemen. In dat eerste jaar gaf
men dan ook geen cent voor de kan
sen van Huissoon om als wielrenner
te slagen.
Nu denkt men daar wel anders
over. De gemoedelijke Jaap, die altijd
en voor een ieder een vriendelijk
woord over heeft, is volkomen ge
slaagd in zijn poging een renner te
worden waar men van zegt dat hij
„klasse" bezit.
Zijn grote doorbraak kwam in 1956
toen hij bij de amateurs een ge
vreesd tegenstander werd en diverse
eerste prijzen wegkaapte- vooral op
de Belgische kasseien.
Ook dit seizoen is hij bij onze zui
derburen een sterke troef, maar bin
nen de grenzen van ons eigen land
vreest men eveneens de kracht van
Huissoon. Zijn tweede plaats bijvoor
beeld in het eindklassement van
Olympia's Toer met 11 sec verschil
op winnaar Adri Roks, spreekt voor
zichzelf. Bovendien reed hij uitste
kend in de Ronde van Zeeland, ging
in enkele kermiskoersen met de bloe
men strijken en bezet praktisch in el
ke koers waarin hij start een ere
plaats.
Jaap is een man die het grove werk
niet schuwt, een type dat weet wat
„doorbijten" is en leven in de brou
werij kan brengen. Hij is een goed
„treinloper" en heeft zijn sprint de
laatste tijd uitstekend weten bij te
schaven. Vroeger was dit n.l. zijn
zwakste punt. Van deze coureur die
door zijn joviaal karakter en zijn on
miskenbare capaciteiten veel aanhan
gers telt, kan Zeeland in de toe
komst nog heel veel plezier beleven.
Jo de Roo
De 20-jarige Jo de Roo uit Schore
heeft dit seizoen faam verworven
door zijn uitstekende klassering (3e)
in de Ster van West-Vlaanderen in het
vroege seizoen. Zijn twee etappe-ze
ges waren van bijzonder formaat.
Zijn 2e plaats in het kampioenschap
van Nederland en zijn zege in de Om
loop van de Kempen benevens enkele
zegepralen in enkele andere wedstrij
den hebben zijn keuze in onze ploeg
voor de wereldkampioenschappen in
Waregem ten volle gerechtvaardigd.
i Hju *s ^eze stoere en sterke
landbouwerszoon echter niet gunstig
geweest, want twee weken voordat
de strijd om de regenboogtrui zou ont
manden, maakte De Roo een noodlot
tige val m een wedstrijd in België.
aa"^01Jif+eTles^erdie knie was er debet
SfiLfiVZ1Jn pla?ts voor Waregem
?£pf? /?f an aan,HuSens. Daardoor
heelt deze eerzuchtige coureur een
ereplaats of misschien wel de regen"
boogtrui voor dit jaar verspeeld. Hij
was voor ons de beste man voor Wa-
deg1?' 01?dat hü in België een har
de leerschool heeft doorlopen en
E- malcn heeft beweze". in de
te bMehiw? 0Ver genoeg reserves
schot" te plaatsen! "eind-
zy, die nog niet ten volle doordron
gen zyn van de capaciteiten van deze
Zeeuw, knopen deze regels goed in de
oren. De toekomst zal bewyzen dat
hy één der grootste beloften Is voor
ons nationaal wielerkorps.
Ook voor deze coureur is het begin
van zijn carrière uiterst zwaar en
weinig succesvol geweest. Zijn gro
te wilskracht en gezonde eerzucht
brachten hem echter na enkele jaren
tot de top van ons amateurkorps.
Evenals Huissoon is hij een uitstekend
propagandist voor de Zeeuwse wie
lersport.
Benjamin Rentmeester
Hetzelfde kan gezegd worden van
de benjamin van het drietal waaraan
dit artikel is gewyd, de 19-jarige Piet
Rentmeester uit Yerseke.
Hij was de man, die de vuurdoop
als wielrenner onderging in 1954 en
reeds in dit eerste jaar dertien maal
als eerste over de eindstreep flitste.
Ook hij stamt, evenals De Roo, uit
een landbouwersgezin en leerde van
jongsaf alle zaken serieus en met am
bitie aanpakken. Dat waren ook de
condities van zijn vader toen hij met
het voorstel voor de dag kwam wiel
renner te worden.
Na zijn fraaie prestaties als nieu
weling ging Piet in 1956 over naar de
amateurs en hoewel het bij deze ca
tegorie niet van een leien dakje gaat
als bij de jongere generatie, komt
men Piet toch in de uitslagen de
meeste keren tegen dicht bij de eer
ste plaats, als hij eens niet met de
bloemen naar huis gaat.
Voor elk organiserend comité is
Piet Rentmeester een trekpleister,
omdat hij de man is, die vaak vanaf
het prille begin de lont aan het kruit
steekt. Hij beschikt over een grenze
loze activiteit en bezit praktisch alle
gaven, die ook van hem een groot
coureur kunnen maken.
De jury van het eerste internatio
nale concours voor filmjournaals, dat
te Venetië is gehouden, heeft met al
gemene stemmen de eerste prijs toe
gekend aan de inzending van Poly
goon, die werd geprezen om de actua.
liteit van de behandelde kwesties, het
belang ervan en de strakke wijze
waarop de opnamen zijn gemaakt.
PIET RENTMEESTER
Mèt De Roo en Huissoon is deze
kleine, maar stevig gebouwde knaap
de man waarmee Zeeland in de toe
komst hoge ogen kan gooien op onze
nationale wielermarkt.
Betaald voetbal ere-diviaie.
BW-NAC;
GVAVAmsterdam
DOSFortuna "54;
SpartaFeyenoord
Blauw Wit—NOAD;
AQpVVV
MVV—Elinkwijk;
SC EnschedeAjax;
Rapid JC—PSV;
Eerste divisie At
EDO—DWS;
Tweede divisie A:
EBOHONA;
Tweede divisie B:
Veendam—Be Quick;
Voorronde Nederlandse
voetbalbeker:
H ilversumDFC
ZFCHelmondia;
Helmond't Gooi;
VSVEnschedese Boys;
HVC—Heracles;
TubantiaRoda Sport
José Barnabe Linares, het hoofd
van de geheime politie in Guatemala,
heeft zijn ontslag ingediend bij de
voorlopige president. Hij zei, dat het
geen zin heeft het onderzoek naar de
moord op president Armas voort te
zetten, doordat de moord$jj&ar om
het leven is gekomen. Linares ver
klaarde, dat hij indertijd zijn functie
in dienst van president Armas had
aanvaard, maar dat hij nu na diens
dood in het particuliere leven wilde
terugkeren.
De commissie, die het fruitcorso te
Goes voorbereidt, deelde ons gisteren
mee, dat men op 20 september nog
beter voor de dag zal komen dan vo
rige jaren. Men heeft al inschrijvin
gen van 24 deelnemers binnen, waar
van er veertien met schitterende wa
gens komen; voorts zyn er vyf luxe
wagens, een reclamewagen van een
groot concern alsmede vier andere
wagens.
Daartussen in zal de wagen met de
fruitfee en haar gevolg prijken; in de
grote stoet trekken niet minder dan
zeven muziekkorpsen mee, w.o. Apol
lo uit Etten en St. Cecilia uit Stam
persgat. De fanfaristen uit Kwaden-
damme zullen zich kleden in de ori
ginele Zuidbevelandse kostuums.
Evenals vorige jaren trekt het cor
so zowel 's middags als 's avonds
uit. De officiële ontvangst van de
fruitfee door B. en W. van Goes wordt
al een week eerder op zaterdag 13
september georganiseerd. Na deze
ontvangst ten stadhuize volgt e^n be
zoek aan de bloemententoonstelling in
zaal Krijger en aan de Hajuto.
Dinsdag 1 september wordt de
fruitfee door het Goese veilingbe-
stuur ontvangen, waarna zij met goe
de gaven uittrekt naar beide zieken
huizen.
Hajuto
Al deze dingen vinden plaats in de
grote feestweek, die de Hajuto heeft
ontworpen. De tentoonstelling wordt
donderdagavond 12 september door
de commissaris der koningin geopend
en vrijdag daarna voor het publiek
opengesteld. Behalve de tentoonstel
ling zijn er door de middenstand tal
van attracties op het programma ge
plaatst, als harmonie-opvoeringen,
muzikale rondgangen, grote gymnas-
tiekdemonstraties o.a. door de Ze
bra en de verenigingen uit Goes en
Zuidbevelandse gemeenten.
Op 14 september zal het Rotter-^
dams Philharmonisch Orkest boven
dien zijn jaarlijkse concert in de Gro
te Kerk geven.
In de middeleeuwen kozen de
ridders zich een „wapen". Dat
werd geschilderd op helm en
schild, zodat ze te herkennen
waren, ook wanneer ze in de
strijd of bij toernooi het vizier
hadden gesloten-
Later kwam ook de gewoonte
in zwang, dat landen, provincies,
gemeenten en waterschappen zich
een dergelijk embleem aanmaten.
In de loop der tijden is alles wat
op de wapens betrekking had,
uitgegroeid tot een soort weten
schap, n.l. de heraldiek, welke
zich, om op wetenschap te ge
lijken, bediende van een soort ge
heimtaal. Voor de kleuren be
dacht men nieuwe namen. Zo
werd rood: keel; geel: goud;
wit: zilver; groen: sinopel; blauw
lazuur; zwart: sabel en paars:
purper.
Er bestaat in Nederland zelfs
een hoge raad van adel, inge
steld door koning Willem I in
1814. die o.m. tot taak heeft het
registreren van adellijke familie
wapens. Zij die niet van adel zijn,
mogen zo zij er behoefte aan
hebben, zelf voor hun wapen zor
gen, maar die liefhebberij is
thans heel wat geringer dan in
de 17e en 18e eeuw.
De hoge raad van adel kreeg
ook bemoeienis met het vaststel
len van de gemeente-wapens. Hij
verzocht in 1815 aan alle gemeen
te-besturen een afbeelding in te
zenden van een reeds gevoerd
wapen. Voldeed dit wapen aan
de heraldische eisen, dan werd
dit bevestigd en geregistreerd.
Gemeenten die nog geen wapen
hadden, konden er zelf een ont
werpen en ontbrak daartoe vaar
digheid of lust, dan nam de hoge
raad van adel dit karweitje over.
Onder die wapenvervaardigers
hebben bepaald enige droge ko
mieken gezeten of lieden die van
weinig benul hadden.
Afgaande op de klank van de
gemeentenaam, maakten zij voor
stellingen&, die onwillekeurig de
lachlust opwekten.
Voor Ovezande bijvoorbeeld na
men zij gemoedereerd een fa
zant (fesant in het spraakge
bruik) en plaatsten daar, ter aan
vulling. de hoofdletter ..O" bo
ven. „Klaar is Kees" dacht de
artist, maar Ovezande zit nu al
anderhalve eeuw met een gek
wapen opgescheept.
Met het dorp Bath haalde men
ook iets fraais uit. Hoewel het
daar aanwezige fort gelegenheid
bood tot krijgshaftige zaken, viel
de keuze op een houten badkuip
met water en om het nog be-
spottelijker te maken, werd er
een boompje met twee tortelduif
jes onder getekend, 'n Paar stuk
ken toiletzeep waren o.i. gepaster
geweest, al wordt beweerd, dat
het boompje een palm-olive is!
Toen Bath later werd ingelijfd
bij Rilland, kon men nog niet
scheiden van het bonte allegaar
tje en werd het, bij koninklijk
besluit van 4 februari 1886, bij
het wapen van Rilland geplakt,
dat ook reeds verrijkt was met
het wapen der vroegere gemeen
te Maire, dat zes schelpjes ver
toont.
Een andere grappige zaak is
het wapen van Hoedekenskerke.
Dit dorp dankt zijn naam aan een
zekere heer Oedeke. De wapen
ontwerper had evenwel lak aan
deze hoge heer en maakte Hoe
dekenskerke blij met drie hoed
jes en een aantal hermelijnstaar
ten voor eventuele garnering.
Het dorp Biggekerke zou men
hebben kunnen opknappen met
een aantal jonge varkens. Doch
dit heeft men de ingezetenen niet
willen aandoen en toen maar
drie botjes genomen. Het begon
in ieder geval met eén ,.b"!
Een andere lezing is dat Big
gekerke in 1815 geen geld genoeg
in kas had om de tekenaar te
betalen en dat toen de dorpelin
gen botje bü botje gedaan heb
ben!
Duivendijke en Dreischor kwa
men er genadiger af. Duivendijke
kreeg in zijn wapen drie duifjes
en Dreischor drie schorretjes met
op elk een lammetje; wat ver-
symboliseert dat ze daar hun
schaapjes uiteindelijk op het dro
ge zullen krijgen.
Het wemelt in de Zeeuwse wa
pens van bloeddorstige leeuwen.
Een van de uitzonderingen is dat
van Vogelwaarde waarin vier ge-
vedere vrienden achter elkaar
aanhuppelen en ook Heinkenszand
laat een vogel zien, die voor
heen in de volksmond de naam
van „Hein" droeg.
Bij wijze van afwisseling is ook
hier en daar - bijvoorbeeld in
Waterlandkerkje - met een zee
meermin gewerkt, die gekroond
is met een ,,W".
De polder Schouwen gaf dit le
gendarisch wezen nog een meer
man tot gezelschap, die elkaar
hardnekkig be-schouwen.
De enige walvis bivakkeert al
spuitend in het wapen van de
polder Walcheren. Men kwam op
dit idee, vertelde men ons, om
dat de eerste lettergreep van de
polder „wal" is; met de uitgang
„cheren" zat men verlegen en
die heeft men toen maar als een
vis laten zwemmen!
Men kan een gevoel van lichte opwinding
nauwelijks onderdrukken, wanneer men
thans het Haagse Gemeentemuseum bin.
nengaat. Daar wordt immers de bekende
verzameling schilderijen van het Solomon
R. Guggenheim Museum (New York) ge.
toond, althans voor een niet onbelangrijk
gedeelte. Er zijn meesterwerken tussen van
Klee, Chagall, Delaunay, Feininger, Kan.
dinsky, Leger, Marc en Picasso. Er hangt
Toen we, voorzich
tig tastend naar wat
blijvend zou kunnen
zijn aan ..overmees
terde schoonheid"
voor de komende ge
slachten. de zaaltjes
van het prettige
Haagse Museum
binnengingen. ont
kwamen we niet aan
een groeiende neer
slachtigheid. Her
vonden we niet veel
van het gemis aan
werkelijke levens-
vreugëe, zoals ver-
laine in enkele van
zijn fraaiste gedich
ten overtuigend
heeft uitgeschreid,
schrijnender terug
in ..Rode ballon"
van Klee of in Re
gen van Kandins-
ky"?
Was het eigenlijk
niet of in de meeste
zaaltjes een door en
door trieste en van
dodelijke radio-ac
tieve stoffen verza
digde regensluier
het ademen en het
zien benauwend be
lemmerde Het
grijze werk van Pi
casso uit het begin
van deze eeuw vormde daarvan
naast Braque een soort preludium.,
sterker overgenomen door Delaunay
(Eiffeltoren) en Kandinsky.
Hier en daar zien we een eerlijke
poging om aan deze grauwe somber
heid te ontsnappen, zoals bij Male-
vitch of Mare, maar dan stoten we
op een werk als ..Militaire arts" van
Gleizes. een hartstochtelijk getuigenis
van Kokoschka of een worsteling met
lijn en kleur van Feininger en we
voorvoelen de nadering van een nieuw
tijdperk vol onbekende verschrikkin
gen.
We beseffen meer dan ooit de be
tekenis van prof eten" als Ein
stein en Picasso en we weten dat
Waterloo voor eens en voor goed
moest verdwijnen in het stoffige
verleden om plaats te maken voor
Hiroshima en de Nevada-woestijn.
ook werk van mindere grootheden naast
minder groot werk van uitgesproken be.
••■nemde mannen. Het voornaamste is we
kunnen ons voor het eerst rustig tussen al
dit mooie bewegen, keuren en proeven
.rvati genieten. W e kunnen een zeer wezenu
lijk stuk cultuurleven uit de twintigste eeuw
tot ons laten doordringen. Vandaar die op.
winding, vermengd met zeer diepe dank
baarheid.
Vertwijfelde pogingen
Ergens hebben we de opmerking
gelezen dat steeds meer kritische be
schouwingen over de kunst het al dan
niet „belangrijk zijn" van kunstwer
ken aan een onderzoek trachten te
onderwerpen met terzijdestelling van
de vraag, of een bepaald kunstwerk
nu waarlijk „schoon" is. Bij het be
schouwen van de collectie Guggen
heim kwam bij ons de overtuiging,
dat niet alleen de kritische beschou
wing aan dit verschijnsel lijdt maar
ook de eigentijdse kunst. Hoeveel
schilders, zo zagen we met eigen
ogen, gaan het schone met opzet uit
de weg om het ..belangrijke" nadruk,
kelijk te kunnen brengen Er is een
bijna verontrustend onderscheid tus
sen de Stier van Potter, de Witte
Stier van Mare en de stier in de
Guernica van Picasso. Wel is de
schoonheid van het man-dier geble
ven, maar die schoonheid moest wij
ken voor het getuigende element van
(Advertentie)
potentie tot vernielende kracht. Men
zou zelfs kunnen beweren dat de kun
stenaars vertwijfelde pogingen doen
om die niet zintuigelijk waarneemba
re oerkrachten te meten, opdat de
mannen van de wetenschap in de in
tuïtief gevonden maten een richtlijn
zullen kunnen vinden voor hun werk,
dat gericht is op de beteugeling der
wellicht eenmaal aan iedere controle
ontsnappende atomen.
De kunstenaars van onze atoom
eeuw schijnen er niet meer zeker
van te zijn dat schoonheid op zich
zelf „belangrijk genoeg" is om on
vergankelijk te kunnen voortbe
staan. Zien we naar Parijs door
het venster" van Chagall dan wor
den we allereerst getroffen door
zijn betoog" en pas daarna door
zijn natuurlijk schilderstalent, zijn
kleurgevoeligheid en zijn raffine
ment in de compositie. In de
„Groene violist" is dat weliswaar in
mindere mate zo ostentatief het
geval, maar bij nadere beschou
wing met een veel duurzamer en
meer doeltreffend effect.
Een hard lot
Natuurlijk Is dit alles niet méér dan
een persoonlijke visie, die bovendien
nog moge getemperd worden door
toevoeging van het volgende: wan
neer men onder de indruk van de
Guggenheim-eollectie 't Haagse Mu-
„Witte Stier" (1911) door Mare
seum verlaat, dan hoopt en verwacht
men stellig dat we leven in een tijd
van koortsachtig zoeken naar orde en
licht in wat ons thans zo duister en
chaotisch voorkomt. Er zijn nu een
maal in de geschiedenis uitgebreide
tijdperken van machteloos tasten. Het
heeft er alle schijn van dat we mid
den in een dergelijke periode leven,
dat we het (mogen) meemaken hoe
tot aan de opperste rand toe met
schoonheid gevulde mensenlevens niet
toekomen aan het scheppen van de
definitieve gestalte. Zij mogen de
bouwstoffen, het ruwe erts aandragen
waaruit volgende geslachten zichzelf
en allen die na hen komen die nieuwe
gestalte kunnen voltooien.
Voor velen is het hard het lot van
de zware voorbereiding te moeten
dragen op schouders die wellicht juist
Iets te tenger zijn. Zij mogen dan
met ons getroost bedenken dat hoe of
door wie dan ook het door hen na
gestreefde ideaal eenmaal zal wor
den bereikt. Met deze gedachte moet
het toch wel de moeite waard zijn zo
groots en meeslepend te mogen lo
ven als de kunstenaars wier werk we
dank zij de Amerikaan Guggenheim
thans in Den Haag bpeen kunnen zien.
DINSDAG 27 AUGUSTUS 1957
HILVERSUM I, 402 M. AVRO: 7.00
Nws. 7.10 Gym. 7.20 Gram. VPRO: 7.50
Dagopening. AVRO: 8.00 Nws. 8.15 Gram.
9.00 V. d. huisvr. 9.05 Gram. 9.15 Wat zul
len wij vandaag eens gaan doen in Hil
versum. 9.35 Waterst. 9.40 Morgenwijding.
10.00 Gram. 10.50 V. d. kleuters. 11.00 Mil.
kapel. 11.25 Leven en betekenis, caus.
11.40 Sopr. en piano. 12.00 Lichte muz.
12.30 Land- en tuinb. meded. 12.33 Twee
piano's. 13.00 Nws. 13.15 Meded. of gram.
13.20 Promenade ork. 13.55 Beursber. 14.00
Sopr. en piano. 14.30 Moeilijke ouders,
caus. 14.45 Kinderkoor. 15.00 Land voor
de boeg, klankb. 15.40 Gram. 16.00 Piano
recital. 16.30 V. d. jeugd. 17.15 Westindisch
ork. 17.30 Amus. muz. 18.00 Nws. 18.15
Pianospel. 18.30 De dierenwereld en wij,
caus. 18.40 Lichte muz. 18.55 Gram. 19.00
Amateursprogr. 19.45 Ritrn. muz. 20.00
Nws. 20.05 Gevar. progr. 22.00 Act. 22.10
Lichte muz. 22.30 Pianorecital. 23.00 Nws.
23.15 Koersen. 23.16 Act. of gram. 23.25-
24.00 Gram.
HILVERSUM II, 298 M. KRO: 7.00
Nws. 7.10 Gram. 7.45 Morgengebed en lit.
kal. 8.00 Nws. en weerber. 8.15 Gram. 8.50
V. d. vrouw. 9.40 Lichtbaken, caus. 10.00
V. d. kleuters. 10.15 Gram 11.00 V. d.
vrouw. 11.30 Gram. 11.50 Als de ziele
luistert. 12.00 Middagklok - noodklok.
12.03 Gram. 12.30 Land- en tuinb. meded.
12.33 Gram. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nws.
en kath. nws. 13.20 Dansmuz. 13.50 Gram.
14.00 Idem. 14.30 V. d. plattelandsvrou
wen. 14.40 Mil. ork. 15.10 Gram. 16.00 V.
d. zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 V. d.
jeugd. 17.40 Beursber. 17.45 Regerings-
uitz.: Rijksdelen Overzee: Frank Marti-
nus: Romankunst in de Nederlandse An
tillen. 18.00 Spaanse liederen. 18.20 Sport-
praatje. 18.30 Metropole ork. en solkrt»
19.00 Nws. 19.10 Comm. 19.15 Uit het boeit
der boeken. 19.30 Europese roeikampioen*
schappen. 19.35 Gram. 20.30 Act. 20.46
Fluit en harp. 21.15 Manhattan is nog al«
tijd van ons, klankb. 21.35 Holland Festi*
val: Kamerork., koor en sol. 22.35 Gram.
22.45 Avondgebed en lit. kal. 23.00 Nws*
23.15-24.00 Nieuwe gram.
BRUSSEL. 324 M. 12.00 Gram. 12.30
Weerber. 12.34 Gram. 13.00 Nws. 13.11
Gram. 14.00 Koorconc. 15.40 Gram. 16.00
Koersen. 16.02 Orgelspel. 16.30 Kamermuz.
16.50 Gram. 17.00 Nws. 17.10 Viola de gam«
ba-recital. 17.45 Boekbespr. 18.00 Granv
18.30 V. d. sold. 19.00 Nws. 19.40 Gram»
19.50 Caus. 20.00 V. d. vrouw. 21.00 Oma
ork. en soliste. 22.00 Nws. 22.11 Gram,
22.55-23.00 Nws.
BRUSSEL. 484 M.'— 12.00 Gevar. mui.
13.00 Nws. 13.15 Gram. 14.00 Omr. ork. en
soliste. 14.50 Gram. 15.00 Idem. 17.00 Nws.
18.30 Gram. 19.30 Nws. 20.00 Zwitsers
Festivalork. en solist. 21.35 Gram. 22.00
Nws. 22.10 Vrije tijd. 22.55 Nws.
T elevisie
DINSDAG 27 AUGUSTUS 1957
NTS. 20.30 Journ. en weeroverz. 20.45-
22.05 Filmprogr.
FRANS BELG.: 19.00 Kunst, literatuur
en wetenschsap. 19.30 V. d. jeugd. 20.00
Act. 20.40 Le Mascaret, TV-spel, Hierna.
Wereldnws.
VLAAMS BELG.: 19.00 De Kath. ge
dachte en actie. 19.30 Nws. 20.00 Jeder-
mann, mysteriespel. 20.30 Gevar. progr.
22.00 Nws. en journ.
d°or H. J. Kaeser
341
de drie Shendan.b~Scll0Uwd' waren
de hele dag la™*ar wat bI«' d*t
de buurt kwam g Seen schip in
tweede nacht in' 7„ „r Vlel ook de
lend, terwijl altijd ee^ofV'™556-
hen op de uitkijk bleven wee van
tueel opdoemende vissers £ar even"
inderdaad - tegen dn schepen' En
gens kon Johnny Einar I nfKmor"
zijn arm trekken en hem aan
korte maar diepe slaap wakken Z'JIÏ
de opwindende mededeling X,, "l?4
verte geronk van een motór te'horen
en^ wenkten1 enV^'
voerde de wind hun stemmen eer
nik rria,.gebeurde alles heel snel
De boot bracht hen aan land, me„
drie uren *1=t° V00r hen komen, en
Mariannl hr ^are?- Zlj weer «tuis.
de ontroering aan. Zij liet het rich
door Johnny, Marcelle en Franzl af
zonderlijk en door alle drie gezamen
lijk vertellen, zij leefde iedere bij
zonderheid mee, verdiepte zich in
iedere kleinigheid en bemerkte
tenslotte zelf, dat zij zich met wat
haar gedachten 't meest bezighield,
achter die telkens graag herhaalde
geschiedenis verschool.
Er was iets gebeurd, dat zij niet
durfde aan te raken. Die bliksem
snelle. plotselinge bekentenis, die
haar in Einar Lofbergs armen over
vallen had, brandde in haar hart. Die
was daar als een vurig middelpunt
waar heel haar innerlijk gevoel en
denken omheen cirkelden.
Zij hadden 's morgens bijna geen
woord meer met elkaar gewisseld,
inderhaast had Einar Lofberg zich
geschoren met 't scheerapparaat van
John Sheridan, snel een paar kop
pen sterke koffie naar binnen ge
werkt en een broodje erbij gegeten
en was toen met de auto, die buiten
nog wachtte naar de stad gereden.
Maar toen ij tegen zes uur
's avonds opbelde en verzocht, met
hem in de stad te gaan eten, wist
Marianne, dat zij daarop gewacht
had.
Wat belette haar nu eigenlijk op
een vanzelfsprekende toon tegen de
kinderen te zeggen: „Oom Einar
heeft voor vanavond met mij in de
stad afgesproken!" Was het een
schroom, een plotselinge schaamte,
die haar het bloed naar de wangen
deed stijgen? Viel er dan iets te
verbergen, was het niet volkomen
begrijpelijk, dat hij na de opwindende
gebeurtenissen van de laatste dagen
en nachten rustig daarover met haar
wilde spreken?
Zij, die anders iedere gedachte hel
der en zakelijk overwoog, zocht voor
zichzelf omwegen en ging het ant
woord uit de weg. Ook het feit, dat
zij een nieuwe japon uitzocht en zich
met bijzondere zorg voor de spiegel
opmaakte, stelde haar in hetzelfde
onduidelijke licht, waar ook het hel
dere bewustzijn niet door kon drin
gen.
Toen zij de trap afkwam en van
Karin hoorde, dat Johnny met de
beide anderen naar vrienden in de
buurt waren gegaan, ondervond zij
dat als een opluchting. Zij hadden
tot in de middag geslapen als rozen
in de verduisterde kamer en waren
nu natuurlijk klaarwakker en vol le
ven.
„Doe hen mijn groeten en zeg hun,
dat ik met ingenieur Lofberg een
afspraak in de stad heb, Karin. Ik
weet op geen stukken na, wanneer ik
terugkom,"
Pas toen zij op het perron stond,
begreep zy, dat het de angst was,
om zich belachelijk te maken, die
haar zo merkwaardig gehinderd had.
Misschien kon men aan haar zien,
wat voor een geheimzinnige, bran
dende verwachting zij koesterde se
dert het telefoontje. Verwachting van
wat?
Hij wachtte haar bij het station
op. Als vanzelfsprekend schoof hij
zijn arm in de hare en Marianne had
plotseling het gevoel, alsof zij de
man naast zich niet meer ontmoet
had sedert die allereerste avond van
hun kennismaking. Zij spraken niet.
Zij keken elkaar nu en dan van ter
zijde aan en lachten elkaar toe.
Marianne liet zich leiden. Zij liepen
het korte stuk tot aan het veer en
lieten zich overzetten naar Djurgar-
den. Zwijgend stapten zij uit en gin
gen de steile weg op naar het grote
restaurant, waar zij zich in de scha
duwrijke tuin 'n beschut plekje zoch
ten.
„Al over de schrik heen?"
Het waren de eerste woorden, die
hij tot haar richtte en Marianne knik
te. De uren van ontzetting, van kille
grenzeloze vertwijfeling die wa
ren nu zo ver verwijderd, als be
hoorden zij tot 't leven van 'n ander.
Toen hoorde zij, hoe Einar Lof
berg de ober zakelijk verschillende
bestellingen opgaf en spijzen in grote
hoeveelheden en van uitgelezen soor
ten werden op tafel geserveerd; Ma
rianne at en dronk, en glimlachte in
de grijze ogen voor haar die zich over
de tafel heen in de hare lieten weg
zinken.
Maar toen Einar Lofberg plotse
ling Engels begon te spreken, wim
pelde zij dat af: „Neen, Einar, niet
doen! Laten we in onze eigen taal
met elkaar spreken!"
Een merkwaardige uitdrukking van
spanning tekende zich in zijn gezicht
af. hij stak haar een hand toe, trok
haar toen echter weer terug en zei
zachtjes: „Dank je!"
Daarna spraken zij niet meer, tot
dat de vele borden afgenomen en de
koffie opgediend was. Einar Lofberg
bood Marianne een sigaret aan. die
zij bij wijze van uitzondering accep
teerde en peinzend keek zij toen de
blauwe rook na, die in de windstille
lucht kaarsrecht omhoog ging.
Opeens hoorde zij zijn stem. Zacht
als gewoonlijk, bijna gesluierd: „Ik
weet niet. of je ooit begrepen hebt,
wat die avond, ik bedoel, die aller
eerste avond, waarop ik je ontmoette,
voor mij betekende. Tot op dat ogen
blik voelde ik mij in mijn oude vader
land zó eenzaam, zó ontworteld!
En toen ging er plotseling een mens
naast mij zitten, die vertrouwelijk
sprak, mij in haar binnenste liet
kijken, mij zonder te aarzelen als
vriend accepteerde. Ik heb die avond
nog lang door de straten rondgelo
pen, enthousiast, jong, vol hoop en
toekomstplannen. En toen kwam ik
in je huis
Hij hield even op, maar hield zijn
ogen neergeslagen.
„Daar was je weer, bekoorlijker
nog dan de avond van te voren,
vrouwelijker, moederlijker, maar te
gelijkertijd verder verwijderd. Men
kon je niet meer benaderen, wat
men ook zei en deed en dacht, tel
kens schoven de kinderen zich daar
tussen, die drie voortreffelijke, jonge
mensenkinderen, die jou zoveel te
danken hebben. Ik zocht toenadering
tot hen, om dichter bij jou te komen -
te laat bemerkte ik mijn fout. Zij
brachten mij niet dichter bij jou,
inegendeel! Van keer tot keer werd
de onzichtbare muur tussen ons ho
ger. Als ik je met een woord, met
een blik wilde genaken, trok je je
meteen weer terug - en er bleef mij
niets anders over, dan de rol van
de goede oom te spelen.
Ik speelde ze niet met tegenzin,
hemeltje neen! Natuurlijk deed het
mij goed, dat drie jonge mensen mij
zo gul tot vriend hadden uitverkoren,
dat zij een voorbeeld in mij zagen,
mijn nabijheid zochten en het volko
men vanzelfsprekend vonden, dat ik
iedere zondag om hunnentwil bij jou
in huis kwam. En misschien waren
het uiteindelijk niet eens de drie kin
deren, die mij het onzinnige van mijn
verwachting deden erkennen, mis
schien was dat vooral het heldere
begrip, dat jij veel dieper en veel
hechter gebonden was dan ik ooit
kon vermoeden. Gebonden aan je
man!"
„John Sheridan, de man met de
grote geestelijke gaven, over wie je
maar zo zelden en voorzichtig spreekt
Ik ben geen psycholoog, ik bekijk
de dingen met de alledaagse maat
staf, neem het zichtbare waar en
bekommer mij in de regel niet veel
over het onzichtbare. Maar in jouw
geval kon iemand de verborgen bin
ding toch niet ontgaan. Jij leeft ook
nu nog in de geest van die man;
hij is het, die je met de kinderen
verbindt, je persoonlijk leven heb je
aan die - hoe zal ik het noemen -
aan die herinnering, aan die liefde,
aan die ervaring opgeofferd.
Het zag er even naar uit, alsof
Marianne hem wilde onderbreken,
maar zij zweeg en hij ging verdert
„Denk vooral niet, dat ik dit op de
een of andere manier wil kleineren in
geen geval! Ik geef toe, dat het nu
en dan een beetje een onnatuurlijke
indruk op mij maakte, je zo in het
verleden verankerd te zien, terwijl
zich toch een man in je nabijheid
bevond, die niets liever wenste, dan
een toekomst voor je te bouwen!
Maar toen zag ik mijn vergissing
in. Jij zag mij nameiijk helemaal
niet, je had mfi nog nooit gezien, ook
toen niet. op die allereerste avond.
Ik begreep de samenhang; de nevel
op die avond, de vreemde taal, die
je zo sterk aan het verleden moest
doen denken, misschien ook iets in
mijn voorkomen, weet ik veel met
John Sheridan wandelde jy die avond
door de nachtelijke stad, hem ver
trouwde je je toe, hij was het, die
je in je innerlijk liet kyken.
(Wordt vervftUfW
