Hoe het Jansen verging Grandioze stunt hergaf Ant. Fokker de vrijheid Inenting met levend virus nu mogelijk LEXINGTON Duitse woningbouw op tweesprong NA RAMP MET „NEUTRON 1 Chefarine „4' DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 24 JULI 1957 Ambtenaren-wee voor emigranten in Australië Maar het kwam toch in orde Op naar Queensland T elefoon Strijd tegen kinderverlamming Centrale export van vlas naar België niet meer mogelijk beroemde geneesmiddelen in I tablet doen wonderen! BALLON VLOOG IN BRAND Uranium-rush in Colorado Na 1914-18 gehele fabriek per spoor over Duits-Ned. grens Pluk de dag... en neem het er van met Nieuwe hittegolf de V.S. in SOCIALE WEEK TE BORDEAUX Verbreding en verdieping der gezinspolitiek in Frankrijk Conclusies Grenzen der 'bouwconjunctuur n (Van onze correspondent) Het is met de emigratie van de familie Jansen in Australië wat vreemd verlopen. Dat kwam door de ambtelijke wegen die bewandeld moesten wor den en per slot van rekening de familie op een verkeerd spoor brachten. Hetgeen overigens ook weer niet onherstelbaar is! moeten wagen. „We zullen dat wel voor je in orde maken", beloofde de telefoondienst, die look) hier erg scheutig is met beloften. Dus wachtte dt heer Jansen rustig z'n beurt af, gelijk al degenen moe ten doen die met de telefoondienst te maken krijgen. En intussen zat het echtpaar in Scheyville. „We hebben het hier nog niet zo kwaad", aldus erkent de heer Jan- De hele familie Jansen uit de Val kenierslaan n. Breda sloeg aan het emigremi, te weten: vadere moeder, een dochter, urie zoons, en dat alle maal met of zonder „aanhang". Men was eensgezind in de beslissing; het zou Brisbane worden in het zonnige Queensland. Want vooral de zon trok hen naar Australië. Het echtpaar F. H. Jansen-Maas strandde evenwel in de staat Nieuw- Zuid-Wales, waar het in kamp Schey ville terecht kwam, terwijl de overige leden van de familie zich reeds koes terden in Queensland. Ook in Austra lië bevinden zich ambtenaren, die het je niet zo gemakkelijk kunnen ma ken. Dat ondervond althans de heer Jansen in Scheyville. Natuurlijk wilde hij zich met de overige leden van de familie herenigen; doch daar komen ambtelijke papieren bij te pas. „Ik reisde overal heen. ging naar allerlei bureaus, maar we schoten niets op", zo vertelt hij. De heer F. H. Jansen werkte in Breda bij de telefoondienst, werkte o.a. aan de inrichting en opbouw van de centrale. Natuurlijk zocht hij het in Australië weer bij de telefoon; het kostte hem geen moeite om daar aansluiting te vinden. Want er zitten (ook) in Australië vele tienduizenden te wachten op hun telefoon. Wanneer je hier een telefoon aan vraagt, tien tegen één dat je een ge stencild antwoord ontvangt, waarin allerlei variaties mogelijk zijn, zoals: „We hebben geen tijd"; of: „Er zijn niet genoeg lijnen"; of: „We hebben geen toesteller"; het komt allemaal op hetzelfde neer: neen. Laten we hopen dat de heer Jansen zijn deel bij zal dragen om mogelijk na vele jaren er „ja" van te maken. Dit alles slechts terloops; de heer Jansen kon meteen beginnen aan een telefoonstation in de buurt van Sydney. Dat was erg prettig, doch de situatie werd er iets las tiger door, want de heer Jansen wilde graag bij de telefoon blijven zitten en zou bij vertrek naar Queensland weer een nieuwe kans Eerlijk gezegd, hij had een mooi uitzicht vanuit de kamers welke hem waren toegewezen. Want het kamp ligt op een bergrug en geeft ruim uitzicht over bos en berg in wijde omgeving en daarvan kon het echt paar Jansen ten volle genieten. Maar de andere leden der familie, die van wege ambtelijke beslommeringen een maand later dan dit echtpaar waren vertrokken, zaten te wachten op ver volg van de reis door hun voorgan gers, die nu achteraan kwamen. On danks dat, beklaagt men zich niet over dit alles, zelfs mevr. Jansen- Maas heeft er vrede mee; ze wilde eveneens graag emigreren. „Het begin mag dan niet zo prettig zijn geweest, maar uiteindelijk is al les toch goed gekomen", zegt ze te vreden. In kamp „Wacol" bij Brisbane, waar de andere leden van de familie hun eerste onderkomen vonden, wa ren evenmin klachten. „Nu ja, een kamp is een kamp", zo luidde het gezegde. En „Wacol" is bijna altijd bezet, hetgeen mede de overkomst van de „Scheyville"-bewoners vertraagde. Je pakt maar aan De heer Jansen sr. was in Breda voorman in een verffabriek; de taal maakte het hem aanvankelijk nogal moeilijk in Australië. Doch zijn stand punt was: „Je pakt maar aan", het geen in praktijk werd gebracht. Per slot van rekening moeten de ver diensten ergenj vandaan komen. „Wij hebben wat pech gehad, maar spijt van ons besluit hebben we al lerminst", aldus de leden van de „gestrande" familie Jansen. In Holland had de heer F. H. Jan sen niet meer kunnen wennen, nadat hij enige tijd in West-Indië was ge- De commissie van deskundigen voor kinderverlamming van de We reldgezondheidsorganisatie, die thans in Genève bijeen is, is van oordeel, dat op grote schaal mensen ingeënt moeten worden met een entstof ver vaardigd uit levend virus. Deze stof, die door de mond wordt toegediend, zou langere immuniteit kunnen geven tegen kinderverlam ming. De proeven met de entstof zijn thans zo ver gevorderd, dat inenting van mensen mogelijk is geworden, zo meent de commissie. De deskundigen hebben een over zicht gegeven van de ervaringen in verscheidene landen met het gebruik van de entstof verkregen uit dood vi rus. In Frankrijk is de inenting tegen kinderverlamming officieel op 1 juni 1956 begonnen. Het merendeel van het in Frankrijk vervaardigde vaccin wordt uitgevoerd. Van 800.000 inen tingen zullen de resultaten kunnen worden nagegaan. Er is nagenoeg geen ongunstige uitwerking van deze inentingen gesignaleerd. In Engeland heeft de inenting te gen kinderverlamming geen volko men bescherming tegen ziekte ver schaft. Er zijn verlammingen waar genomen bij ingeënte kinderen. De Britse autoriteiten hadden, na de te genslag die bij het begin van de in entingscampagne in de V.S. werd on dervonden, besloten een vaccin te la ten vervaardigen waarbij werd uitge gaan van een minder virulente stam van het kinderverlammingsvirus dan die, welke in de V.S. wordt gebruikt. In de Verenigde Staten zijn in 1956 15.400 gevallen geregistreerd, het ge- ringste aantal sinds 1947. Of deze ver mindering het gevolg is van de in entingscampagnes (het aantal inge- enten bedraagt zeventig miljoen), kan evenwel niet met zekerheid ge zegd worden. Het aantal gevallen van kinderver lamming in de Sowjet-Unie is in 1955 gestegen. De Nederlandse export van vlas naar België zal voortaan niet meer centraal geschieden, zo deelt het landbouwschap mede. Deze export droeg tot nu toe het karakter van een „centrale export", omdat de admini stratie geheel liep over de „Vereni ging van Nederlandse strovlashande- laren en exporteurs" terwijl de im port in België werd geregeld door het algemeen Belgisch vlasverbond. De meerderheid van de exporteurs wenst thans echter haar geldzaken zelfstandig af te wikkelen. De vereni ging ziet in verband hiermede geen kans meer een centrale export te or ganiseren. Bovendien zijn ook in Bel gië verscheidene vlassers niet meer bereid met het A.B.V. in zee te gaan. Het landbouwschap betreurt deze gang van zaken, omdat door de vele mogelijkheden waarop men thans zijn vlas kan verkopen de kans op moei lijkheden bij de afwikkeling van transacties is vergroot. Dit is het echtpaar F.H. Jansen- Maas uit Breda, wandelend op een Australische strandboulevard in ge zelschap van de uit Breda afkom stige mevrouw D. Ros-Nijland. weest. Vooral de Hollandse kou viel hem weer tegen, vandaar dat Queensland hem in de gedachten kwam. „Je kunt hier tenminste het kli maat krijgen dat je het beste lijkt", constateert de heer Jansen. Want terwijl momentcel in het hartje van de winter, men sneeuw op de bergen van Nieuw-Zuid-Wales kan vinden en in Victoria de regen neer stroomt, ligt men in Queensland aan het strand te zonnebaden Reeds eerder schreef ik, dat men in Austra lië desgewenst de zomer achterna kan reizen. Tenminste, indien er geen ambtelijke beslommeringen aan te pas komen. Hetgeen de geëmigreer de familie Jansen ondervond! (Advertentie) Bi) pijn, griep ol „landerig" gevoel zorg» een enkel labiet dat U weer met plezier Uw werk kim' doen Bij Varel in Oost-Friesland (Duits land) is zondag een ballon, die met drie ballonvaarders bij Oldenburg was opgestegen in aanraking geko men met een hoogspanningskabel en in brand gevlogen. De inzittenden maakten een val van twintig meter. Twee van hen werden zwaar gewond, de derde licht. Naar schatting 2.000 uraniumzoe- kers, van wie sommige geïnspireerd door de droom van snelle rijkdom, hebben deelgenomen aan een ura nium-,, rush" in een gebied van 500 vierkante mijl, dat door de Ameri kaanse commissie voor atoomenergie in de staat Colorado voor concessies werd opengesteld. De spanning en opwinding deden denken aan de dagen van het oude westen en de eerste goudzoekers, maar de gelijkenis hield hiermee op. De mannen waren voorzien van gei gertellers, drilboren en geologische kaarten en reden in vrachtauto's en jeeps door het woeste, bergachtige en 4, l-,nr1__ (AJvei tenlie) (Van onze luchtvaart-medewerker) Nu het Nederlandse pro. dukt van onze vliegtuig, industriede Fokker Friend ship, so'n opgang maakt op de wereldmarkt en er van vele zijden bestellingen bin. nenkomen, kan het geen kwaad weer eens de schijn, werper te richten op de lucht vaart.pionier Anthony Fokker. Anthony Herman Gerard Fokker werd op 6 april 1890 te Blitar op oost- Java geboren. Vier jaar later kwam hij naar Nederland en bracht zijn jeugd door in Haarlem, waar zijn vader een gewezen planter zich had gevestigd. Al vroeg voelde hij zich tot de vliegerij aangetrokken en in de ouderlijke woning vervaardigde hij op eigen houtje o.a. modelvlieg tuigen, die reeds een grote mate van stabiliteit bezaten. De militaire dienst beviel hem helemaal niet, hetgeen hij duidelijk in zijn brieven naar huis liet blijken. Hij deed daarom alle moeite om de kazerne zo spoedig mogelijk te kunnen verlaten. Toen hem dit gelukt was, trok hij. 20 jaar oud, naar Duitsland. AMERICA'S BEST TOBACCOS <3> Aangezien zijn vader had ingezien, dat van deze woelwater geen boeken wurm was te maken, stuurde hij hem naar een automobielschool te Sal- bach bij Mainz. Dat Tony hiermee akxoord ging, lag waarschijnlijk in het feit, dat aan deze „Fachschule für Automobiltechnik" een cursus voor vliegtuigbouw was verbonden. En het onderricht bestond hoofdza kelijk in het stimuleren van de leer lingen om zelf een vliegtuig te bou wen, iets wat juist een kolfje naar de hand van onze jeugdige vliegtuig constructeur was. Eerste produkten Zijn eerste produkt bouwde hij in april 1911 in een Zeppelin-hangar te Baden-Baden en in juli van dat jaar kwam zijn tweede toestel ter wereld, de beroemd geworden ,,Spin". Op koninginnedag 1911 maakte Fokker nadat hij op 16 mei het internatio nale vliegbrevet behaald had zijn eerste vlucht boven Nederland en wel in Haarlem om de Sint Bavo. Het werd een enorm succes en na zijn landing was hij een nationale held en schreven de kranten hoogdravende artikelen over hem. Zijn vader ver eerde hem met zijn eigen gouden zakhorloge en liet hierin de inscriptie aanbrengen: ,,1911. A. H. G. Fokker vliegt op 350 m. om den St.-Bavo." Kort daarop keerde Fokker terug naar Duitsland en sloeg zijn tenten op bij Johannisthal, destijds het Mekka der ,,Aviatiker". Veel buiten landse grootheden vertoonden hier hun kunnen en in het voorjaar van 1914 had onze vliegheld al zoveel van de kunst afgekeken, dat hij ook zelf in Duitsland ging demonstreren. Hij had inmiddels de aandacht van de Duitse legerleiding getrokken en op aandringen hiervan vestigde Fokker zich te Görries bij Schwerin in Meck lenburg, waar hij een order kreeg voor 10 vliegtuigen en belast werd met de opleiding tot militaire vlie gers. Tijdens de eerste wereldoorlog werd zijn roem internationaal toen hy op zijn toestel een machinegeweer mon teerde, dat synchroon werkte met de propelior, zodat de kogels de pro- pellorbladen niet konden beschadigen, maar er juist tussendoor vlogen. Het regende nu bestellingen by de „Fok- ker-Aeroplanbau" en in de jaren 1914 tot 1918 werden ca. 7600 machines aan de Duitse luchtmacht afgele verd. Gedrost Na de eerste wereldoorlog voelde Fokker er meer voor naar Nederland terug te keren. Vóór alles voelde hij zich Nederlander en het was spijtig voor hem, dat zijn landgenoten nog vrijwel geen belangstelling voor zijn produklen aan de dag hadden ge legd. Maar.... Duitsland wilde hem niet laten gaan. 'Op alle mogelijk* manieren werd zijn vertrek tegenge werkt. Toen besloot hij zijn toevlucht te te nemen tot een werkelijk gran dioze stunt: in 350 „bij elkaar ge raapte" spoorwagons Idie hem de nodige steekpenningen kostten) zag hij kans zijn gehele fabriek met inhoud over de grens te smok kelen, terwijl een deel van zijn ka pitaal, verzilverd in alle valuta, die hiervoor in aanmerking kwamen, in een koffer aan boord van zijn jacht werd overgebracht. Waar schijnlijk om diplomatieke redenen is aan deze vlucht destijds weinig ruchtbaarheid gegeven. Historische vluchten Aanvankelijk wilde hij in Nederland niet direct opnieuw met zaken begin nen. Het verliep echter anders, want toen Albert Plesman in Amsterdam zijn ELTA-tentoonstelling organiseer de, trok Fokkers hart te zeer naar de vliegerij en voor hij het wist zat hij weer volop in het bedrijf. Na af loop van deze tentoonstelling ging hij een fusie aan met de in verval ra kende vliegtuigenfabriek Trompen burg" en vestigde er zijn Nederlands® Vliegtuigenfabriek Fokker. Zo kreeg de naam Fokker in de Nederlandse luchtvaart grote betekenis en hebben veel van zijn vliegtuigen ertoe bijge dragen die naam verder over de we reld uit te dragen. We noemen maar enkele historische vluchten, zoals de eerste non-stop dwars over Amerika (1923). de eerste vlucht Holland-Indië in 1924 met een Fokker F VII en de eerste passa- giersvlucht naar Indië en terug in 1927. Voorts de eerste vlucht over de Noordpool in 1926 en over de Atlan tische oceaan met een drie-motorig vliegtuig in 1927. In hetzelfde jaar werd voor het eerst over de Pacific van Californië naar Hawaii gevloden, terwijl de beroemd geworden vlucht om de wereld in 1928 door Kingsford- Smith eveneens met een Fokker vol bracht werd. Tot ver in de dertiger jaren werd de lijn op Java uitsluitend met deze machines gevlogen. Onverwachts is Anthony Fokker heengegaan. In december 1939, nog geen 50 jaar oud, stierf hij na twin tig jaren van steeds stijgende roem in een ziekenhuis te New York. aan een onschuldig lijkende neusontste- king. Het oostelijk deel van de V.S. wordt voor de tweede maal in dit seizoen getroffen door een hittegolf, die tot dusverre aan minstens dertien perso nen het leven heeft gekost. Ook in oost-Canada worden zeer hoge temperaturen gemeten. Het aan tal slachtoffers van de hitte bedraagt hier eveneens dertien. De Semaine Sociale te Bordeaux, welke met een massale bijeen komst van ongeveer 2.000 katholieken uit geheel Frankrijk en tiental len waarnemers uit de gehele wereld in tegenwoordigheid van vele bis schoppen geëindigd is, vormt de onmiskenbare inzet voor een groot scheepse actie tot herstel van het moderne gezin in zijn volle waarde. In de conclusies, die gepubliceerd zijn, wordt met nadruk vastgesteld, dat Frankrijk gedurende de afgelo pen vijftig jaar een enorme vooruit gang in zijn gezinspolitiek beleefd heeft. Maar er dreigen ook zeer dui delijke gevaren, welke een zware be lasting vormen voor de huidige gene ratie. Vooral de geestelijke waarde van het huwelijk dreigt verloren te gaan. Als gevolg van de diepgaande ont ledingen tijdens de Semaine Sociale over het moderne gezin hebben de bestuurders van deze instelling een beroep gedaan op alle betrokken ka tholieke organisaties, maar ook op alle katholieke gezinnen overal de voorbereiding voor het huwelijk gron dig ter hand te nemen. Bovendien moet alles er op worden gezet de Sinds de geldzuivering in 1948, sinds de normalisering en sta bilisering van het Duitse betaalmiddel dus, zijn in West-Duitsland meer dan 5 miljoen woningen gebouwd. In dezelfde tijd werden in Engeland 2.2 miljoen en in Frankrijk 1 miljoen woningen ge bouwd. Sinds 1954 komen er in Duitsland ieder jaar ruim 550.000 nieuwe woningen bij. Ook dit jaar zal dit aantal worden gebouwd. Toch is er, volgens de ramingen van deskundigen, nog gebrek aan 2.5 miljoen woningen in de bondsre publiek. Wanneer ook in de komen de jaren 550.000 woningen per jaar zouden worden gebouwd, dan zou in 1961 of 1962 in de directe behoefte zijn voorzien. Dan echter zou men pas de echte behoefte aan nieuwe woningen kunnen bevredigen, die uit de normale bevolkingsaanwas en het verval van oude woonblokken ont staat. Deze behoefte wordt op 220.000 woningen per jaar geschat. Hier nu ligt tevens het grote probleem van de Duitse bouwnij verheid. Wanneer in de komen de jaren dus 550.000 woningen per jaar worden gebouwd, zal met ingang van 1962 ongetwij feld een inzinking in de bouw nijverheid ontstaan, omdat men de capaciteit plotseling moet te rugschakelen tot 220.000. Een dergelijke inzinking in de bouw nijverheid zou op het gehele econo mische leven een nadelige invloed hebben. Om deze redenen wordt in Bonn de vraag overwogen of het niet doelmatiger zou zijn binnen afzien bare tijd de capaciteit van de bouw nijverheid geleidelijk te verminderen en eventueel de komende jaren ieder jaar al 100.000 woningen minder te bouwen. Zulks zou de bouwnijverheid de mogelijkheid tot een geleidelijker en derhalve gezonder aanpassing ge> ven. De woningbouw zal de komende ja ren het centrale probleem van de binnenlandse politiek blijven en grote invloed op de Duitse kapitaalmarkt blijven houden. Immers ook al heeft het Duitse economische wonder zich tot dusver niet op de kapitaalmarkt gemanifesteerd, nergens vond een zo omvangrijke kapitaalvorming plaats als bij de woningbouw, zij het in de vorm van investeringen. De laat ste jaren heeft de overheid 4 mil jard mark per jaar ook dit jaar zal dit het geval zijn en de ka pitaalmarkt 8 miljard mark voor de woningbouw verstrekt. Eigenlijk kan men dus niet over een beperk te kapitaalmarkt klagen. Dit beeld zal zich wijzigen wanneer alleen nog .«••••••••••••••••••••••••••••••••••••a de normale behoefte aan nieuwe wo ningen 220.000 inplaats van 550.000 per jaar wordt gebouwd. Dan behoeft de overheid geen 4 miljard mark meer te fourne ren en de kapitaalmarkt zou in plaats van 8 nog maar 5 mil jard mark moeten opbrengen. Indien echter de overheid van 't verstrekken van middelen voor de woningbouw wordt bevrijd, zal zulks tot belastingverlaging moeten leiden, die de spaarkracht van de bevolking moet verster ken. Een ander probleem der Duitse wo- ningbouwpolitiek ligt in 't groeiende verlangen dat woningen die eigendom zijn van de overheid of van de gro te woningbouwmaatschappijen weer in particuliere eigendom moeten wor den gebracht. Van de twintig miljard mark overheidsmiddelen, die sinds 1949 naar de Duitse woningbouw voor woningwetwoningen gingen, is 75 pro cent als huurwoningen eigendom van enkele ondernemingen en woning- bouwmaatschapoijen. Naar particulieren Het kan echter niet de bedoeling zijn belastinggelden in de vorm van goedkope, ten dele zelfs renteloze voorschotten voor 't verreweg groot ste deel aan vrije woningbouwonder nemingen en aan bouwers te geven, die de woningbouw beroepsmatig uit oefenen en tezelfdertijd de bevolking de weg naar verwerving van dit ei gendom te versperren. Om deze redenen wordt thans ln regeringskringen in Bonn overwo gen op welke wijze de tot dusver met overheidsmiddelen gebouwde woningen in handen van de indivi duele huurder kunnen worden ge bracht. Daarmede zou een sociaal en maat schappelijk probleem dan op moderne wijze worden opgelost. ouders beter bekend te maken met hun plichten als opvoeders. H u tvelij ksh ureaus Op brede schaal dient ook te wor den overgegaan tot oprichting van huwelijksbureaus, die conflicten in het huwelijk kunnen voorkomen of verhelpen. De openbare mening en de overheid zullen met nadruk bewerkt worden om de strijd tegen de open bare uitlatingen van onzedelijkheid aan te binden. De voor Frankrijk zo noodzakelijke kinderbijslag moet men nauwlettend in het oog houden en niet minder ook de gevolgen van de belastingpolitiek, welke met het gezin rekening moet houden. Maar vooral op het particu lier initiatief doet de Semaine Sociale een beroep: de gezinshulp dient met het oog op het grote aantal werkende moeders te worden uitgebreid, vooral op het platteland. Verder moeten de gezinnen onderling veel* meer bereid zijn tot hulpverlening, iets waartoe de gezinsbonden veel kunnen bijdragen. Hoewel men op de staat een be roep mag doen, dienen de gezinnen toch goed te beseffen, dat zij bij zich zelf behoren te beginnen juist om al te grote staatsinmenging te voorko men. Principes Het is dit praktische program van actie, dat als tastbare vrucht van de Sociale Week kan worden geken schetst. Doch er zijn nog enkele prin cipiële punten vastgesteld, welke dui delijk aan de gezinsactie in de naaste toekomst ten grondslag behoren te liggen. Men heeft er een open oog voor, dat bij de huidige structuur het gezin veel meer van andere gemeenschap pen, in het bijzonder van de staat af hankelijk is geworden. Aanpassing binnen het gezin, ook in de gezags verhouding. is noodzakelijk. Maar alle huwelijksvoorwaarden blijven ge grondvest op de beginselen van mono gamie, onontbindbaarheid en vrucht baarheid. Van de overheid wordt po sitieve medewerking geëist, dat er een gezinsstatuut tot stand komt, waarin de vrijheid geëerbiedigd wordt en de natuurrechten erkend worden: eenheid, onontbindbaarheid, procreatie en opvoeding. De opzet van de Sociale Week is hiermede in beginsel gerealiseerd. Men heeft enerzijds de geestelijke waarden van huwelijk en gezin ver boven de geldende materialistische opvattingen verheven, anderzijds heeft men de jonge generatie, die voor zulke ontzaggelijke materiële en geestelijke moeilijkheden staat, als het aankomt op het stichten van een gezin, bemoedigd, in het bijzonder door haar van de actieve steun van de gehele katholieke gemeenschap te verzekeren. Aan boord van het tourneevaar tuig „Oranje" is op zee. tussen Biak en het eilandje Owi, op de plaats waar de „Neutron" verongelukte, een Mis opgedra gen voor de slachtoffers. Foto onder: een van de overleven den van de ramp met de „Neu tron", de heer H. O. Wagenaar, gefotografeerd in het hospitaal met een verpleegster en de be handelend chirurg, dr. Wester.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1957 | | pagina 8