Belgisch water wordt overlast voor ons land coopvaert Litho's van hoge waarde Zo worden wij bekend Hier „OPGESCHOTEN JONGENS Kuikenras kunstmatig gewijzigd Markkwestie weer actueel Verbeteringen in noordelijke Kempen vormen groot gevaar Belgische activiteit Wat een pers-attaché doet DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 24 JULI 1957 BOEKENPLANK Reislectuur Mijnheer Pieters DOUWE EGBERTS Expositie Kunst uit Amerikain Breda Iets te eenzijdig 6TDOOMGED1ED frOVÊ.NMADki EN AA Or WCCBUS UTRECHTSE JONGEN NOG SPOORLOOS Britse Koningin door Nederlander geportretteerd STANDBEELD IN DUBLIN DOOR BOM VERNIELD I. De felle problematiek, reeds vele jaren aanwezig rondom het stroomgebied van Mark en Dintel, is juist in de laatste maan den verscherpt. Want terwijl iedereen, die ook maar enigszins op de hoogte is van de waterstaatkundige toestanden, de overtui- (Van onze redactie). ging is toegedaan, dat m deze Brabantse hoek werken uitgevoerd moeten worden, terwijl in de loop van de jaren een lawine van rapporten en plannen is neergestre ken op de respectievelijke bureaus van zeer vele heren, wordt onvoldoende arbeid verricht, om de problemen resoluut op te lossen. Het huidige waterschapsbestel paste waarschijnlijk wel in het verleden, maar kan nu onmoge lijk beantwoorden aan de hogere eisen. Het is niet efficiënt om een stroomgebied door drie lichamen te laten besturen, namelijk het hoogheemraadschap van Mark en Dintel, de Aa of Weerijs en de stad BTeda. Eén stroomgebied één beheer zou de leuze moeten zijn van deze „gecentraliseerde" tijd. Het is nog lang niet zo ver Want terwijl de rapporten blij ven toestromen en de gedachten blijven uitgaan naar plannen, die dan ook eens uitgevoerd zouden moeten worden, verscherpt de toestand, want De Belgen, de waterschapsmen sen van de noordelijke Kempen zitten niet stil. Zij smeden plan nen en voeren ze ook uit om tot een betere waterbeheersing van hun gronden te komen. Het ge volg Steeds meer water moet door het Nederlandse rivierenstelsel worden verwerkt. Maar deze ri vieren en voornamelijk de Mark. hebben een volkomen onvoldoen de afvoercapaciteit. Vandaar meer kans op water overlast op de Nederlandse gron den. Grotere schade voor bedrij ven, die bloeiend zouden kunnen zijn. Het is hard, bitter hard nodig de Markproblemen opnieuw in de schijnwerper van de publici teit te plaatsen, niet 't minst om dat er juist in België zo hard wordt gewerkt. Het verslag van de waterschappen van de noor delijke Kempen (in een drietal artikelen in de „Gazet van Ant werpen" verschenen!) spreekt duidelijke taal. Het afwateringsgebied van de Mark en Dintel dient te worden verdeeld in een boven- en bene- dengebied. Het bovengebied be staat hoofdzakelijk uit hoge gron den, die het overtollige water op natuurlijke wijze lozen, terwijl het benedengebied gekenmerkt wordt door de aanwezigheid van een groot aantal polders, die of wel kunstmatig of natuurlijk lozen. De op de Bovenmark en Aa of Weerijs afwaterende gronden hebben een totale oppervlakte van ongeveer 40.000 hectaren, waarvan een zeer groot gedeelte op Belgische grondgebied ligt. De Mark ontstaat nu eenmaal in België en wel in het dorp Koek- hoven. waar verschillende kleine waterlopen samen komen. De ri vier stroomt langs Neerven, Hoog straten, Castelre. Meer en Meer- sel en komt bij Strijbeek (ge meente Nieuw-Ginneken) Neder land binnen. De Mark heeft echter alvorens Nederland binnen te stromen het water opgenomen van een groot aantal riviertjes, die kronkelend door het Kempische land liggen. Het zijn, om er enkele te noemen, de Parreheek, Oude Goorbeek, Bergloop, Heesbeek, Boschbeek, Keirschutse Beek, Dolksche Beek, Baanloop, de Beek, Hollandsche Loop, Mermans Loop en Merkse Schouwloop. In Breda komt bovendien het water van de Aa of Weerijs in de Mark. Ook de Aa ontspringt in België en brengt eveneens het water mee van een groot aantal lopen, waarvan genoemd kunnen worden de Welhagensche Beek, Kleyne Beek, Kleine Aa, Groote Aa, Henxbroek Beek, Eester Beek, Blauwputtenloop, Heyhoefloop- ken. Schrobbenloop en nog diver se andere. Omdat al deze genoemde en niet genoemde rivieren, lopen en beken hun water op de Boven mark en Aa of Weerijs kwijt ra ken, is het logisch, dat, nadat deze twee stromingen zich te Bre da tot één rivier de Mark ver enigen, deze rivier een enorme hoeveelheid water moet verwer ken. In het verleden heeft dat de rivier niet gekund en in de toe komst zal dat, indien de situatie niet spoedig verandert, helemaal niet meer mogelijk zijn, omdat het juist de Belgen zijn, die tal rijke verbeteringen aanbrengen in hun lopen en beken. Die ver beteringen hebben tot gevolg, dat het water in een nog sneller tempo naar Nederland zal vloeien. Om enkele voorbeelden van de activiteiten weer te geven Het ligt in de bedoeling van de Belgen spoedig over te gaan tot de verbetering van de Leiloop. Deze rivier ontspring in Meer en vormt de natuurlijke grensschei ding tussen België en Nederland. De rivier mondt uit in de Mark in de nabijheid van Meerseldreef. Zij regulariseert, maar nu nog niét voldoende, een zeer uitge strekt stroomgebied. Er zijn in de laatste maanden opnieuw zeer belangrijke verbe teringen tot stand gekomen van de Kleine en Groote Aa, die* even ten noorden van het dorp Loen- hout in de Aa of Weerijs te recht komen. Er heeft een omvorming plaats gehad van de Weihagenbeek bij Loenhout. De omvorming had tot gevolg, dat de lengte van de rivier met 600 meter kon worden ver minderd. Een snellere wateraf voer naar de Aa of Weerijs is daardoor gegarandeerd. Het zijn slechts enkele voor beelden, die bewijzen, dat de Bel gen momenteel een grote activi- wikkelen. Zij zijn daartoe in staat, teit op waterschapsgebied ont wikkelen. Zij zijn daartoe in staat, want hun ministerie' van Land bouw subsidieert de verbeterings- werken aan geklasseerde water lopen. Omdat in de noordelijke Kempen talrijke waterlopen ge klasseerd zijn of worden, kan worden verwacht, dat in de ko mende jaren honderden bochten uit de vele rivieren zullen ver dwijnen. De profielen van de ri viertjes worden groter en mede door het verwijderen van de bochten de snelheid, waarmede het water wordt afgevoerd, gro ter. In Nederland moet al dat water worden verwerkt. Maar in tegenstelling met België, worden hier de waterlopen niet gesa neerd. Het is een droevige toestand. Het water is de meest onmisbare en de meest kostbare groeifactor. Maar het water wordt een factor die groeibelemmerend werkt, wanneer dat water onbeheerst de tuin- en akkergronden en wei landen verzuurt en overstroomt. Het water wórdt een bron van voortdurende ellende, wanneer de boer dat water niet in de hand kan houden, niet beheerst. Het is dan geen groeimiddel, zorgend voor de welvaart, maar het is dan de oorzaak van oogstmisluk- kingen van het tegenhouden van welvaart in gebieden, waar die welvaart mogelijk zou zijn. Zó liggen op dit ogenblik de kaarten voor het gebied van de Boven- Mark. In het bijzonder de Zun- derste tuinders weten dat opper best. In sommige jaargetijden hebben zij te kampen met een enorme wateroverlast. Niet alleen de waterafvoer ter bevrijding van de wateroverlast moet ver beterd worden, maar ook moet men de waterstand kunnen be heersen en zonodig voldoende hoog houden of hoog brengen, want in de droge perioden snakt men naar water. De laatste weken is dit weer heel erg duidelijk ge worden. Heeft de droogte niet 'n schade van honderduizenden gul dens veroorzaakt De toestand spitst zich toe door de werken, die in België werden uitgevoerd of op stapel staan. De ontwate ring treedt in een acuter stadium, waaraan de waterbeheersing ge paard moet worden, DaaTover in een volgende bijdrage. (Wordt vervolgd.) Het sociaal toerisme van onze da gen vraagt altijd maar weer eenvou dige gidsjes en de uitgevers blij ven aan deze behoeften voldoen. Zo hebben we nu weer voor ons liggen een drietal nieuwe Kosmos-reisgidsen welke de toeristen voor de omgeving van het Meer van Genève en de Haute Savoie, voor de Harz (westelijk gedeelte) en het Sauerland en ten slotte voor Wenen ten dienste willen staan. Overzichtelijkheid, keurige uit voering, handig formaat, dat zijn de kenmerken van deze boekjes. Ietwat uitvoeriger zijn de gidsen, welke A. L. C. A. van Nijnanten schreef en Allert de Lange uitgaf, ons voortoverend de schoonheden van het Meer van Genève en het Wallis en van het Berner Oberland. Alvo rens gedetailleerd op allerlei plaatsen en routes in te gaan verschaffen ze algemene wetenswaardigheden en toeristische wenken. Kaartjes en foto's los van de tekst completeren het geheel. Dit boek, oorspronkelijk in Amerika verschenen, vertelt allergenoegelijkst van een onhandige, dromerige, ver strooide leraar, zonder het zelf te weten een goed pedagoog en een succesvol minnaar. Wally Cox weet het niet diepgaande, maar prettige geval op te dissen in fleurige stijl. Er staan ook grappige tekeningen bij. We geloven, dat De Lanteern met het brengen van dit boek een goed stuk ontspanningslectuur heeft ge schonken. (Advertentie) de ideale zachte baaitabak in de verpakking die U wenst! HU 5? Ontelbare malen hoorden we zeggen: „Amerikanen zijn pre cies kleine kinderen of cultureel gesproken op zijn best op geschoten jongens". Voor ons heeft deze uitspraak langzaam maar zeker iets gekregen van een daverende gemeenplaats. Toegepast op één Amerikaan is er dus vrijwel zeker iets van waar, toege past op alle Amerikanen bevat het gezegde echter een duizelig makende hoeveelheid onwaarheid. Ook cultureel gesproken. Het bewijs is o.m. te vinden in een tentoonstelling die tot 8 september a.s. te zien is onder de titel „Kunst uit Amerika" in cultureel cen trum „De Beijerd" te Breda. hebben we dan een doorsnee van alweer: cultureel gesproken alle Amerikanen, ook al ontmoet ten we er iedere kere maar één in een zeer persoonlijke uiting. Aller eerst leren we daaruit dat de gede monstreerde veelzijdigheid een zwakke kant van de expositie is. Men krijgt de indruk dat al te zeer gestreefd is naar een show van de wel zeer uitgebreide Amerikaanse mogelijkheden met als waarschijn lijk gevolg, dat we deze indruk wekkende uitgebreidheid in volle glorie te aanschouwen kregen ten koste van een strakke artistiege eenheid en ten koste ook van een op hoog niveau geselecteerde kwali teit. Nu Is het uiteraard de vraag in hoeverre deze interessante expositie van tekeningen, aquarellen, prenten en grafisch werk ons het ware cultu rele gezicht van „alle" Amerikanen vermag te tonen. Of omgekeerd: bij het beschouwen van het tentoonge stelde werk ontmoet men natuurlijk keer op keer telkens maar één en kele Amerikaan. Hetgeen de bewijs kracht van het geheel schijnt te ver zwakken. Dat het alleen maar schijn is. laat zich gemakkelijk afleiden uit het feit dat werk is bijeengebracht van kunstenaars die geboortig zijn uit zesentwintig Amerikaanse staten en uit zeventien andere landen (Duitsland, Rusland. Canada, Neder land, Noorwegen, Zweden, Frankrijk, Spanje, Griekenland, Zwitserland, Oostenrijk, Roemenië. Polen. Argenti. nië en China). De gemiddelde leeftijd van de exposanten is nog geen vijftig jaar, de jongste is zevenentwintig. Er is dus een redelijke kans om uit een zo veelzijdige vertegen woordiging de „gemiddelde Ameri kaan" terug te vinden. Daarmee Tekeningen Met uitzondering van de grafiek is de expositie namelijk bepaald niet sterk. Toch moeten er mogelijkheden schuilen op ander dan grafisch ge bied. Wie zou niet graag een ten toonstelling zien van James Abbott McNeill Whistler, van wiens hand een bijzonder geraffineerde penteke ning „Miss Cumberlege" in De Beijerd te zien is. Men zou hem de tegenhanger van Leonard Baskin kunnen noemen, die enkele generaties jonger is. Van Baskin hangt er een houtsnede „Angstig jongetje met zijn hand" waarvoor we gemakkelijk be wondering kunnen opbrengen. Hij heeft de angst van het jongtje door de getekende spierbundels heen tot op het naakte bot ontleed en het we zen van de Angst gevangen in de totale expressie van kind-met-hond tegenover de krijsend opvliegende vo gel, welke méér is dan een simpele decoratie binnen het vlak. Kan men hier spreken van een typisch Euro pese invloed Liever is het ons te gewagen van een gelukkige wissel werking tussen het oude en het nieu we land, een culturele hergroepering van de oude uit Europa voortgeko men culturele waarden binnen de verworvenheden van het nieuwe Ame rika. Heel sterk spreekt dit in de prach tige kleurenlitho's, veruit de sterkste afdeling van deze om meer dan één reden belangwekkende tentoonstel ling, Daarin zien we niet slechts een opvallend „nieuw stadium" van tech nische mogelijkheden (vooral in kleur), maar ook een merkwaardig verschijnsel van geestelijke diepgang die óók bij de Amerikaanse (moder ne) kunstenaars aanwezig blijkt te zijn, zelfs al zou men uit de tekenin gen en aquarellen anders willen con cluderen. Heeft een Amerikaan, zo vraagt men zich onwillekeurig af, het nodig om geconfronteerd te worden met vele en velerlei technische pro blemen alvorens hij tot het scheppen van grote kunst kan komen Het beste bewijs Mogen we nu een ogenblik terug komen op de aanhef van ons artikel? Een Franse geleerde is erin ge slaagd, door middel van injecties het ras van 26 eendekuikens kunstmatig te wijzigen. Een aantal van zijn colle ga's heeft hieruit geconcludeerd, dat het mogelijk moet zijn, naar wille keur invloed uit te oefenen op de er felijkheid. „Het is mogelijk, dat de mens er voor het eerst in is geslaagd, door middel van overerving eigenschappen over te brengen, die op kunstmatige wijze bij een dier zijn aangebracht", aldus heeft de secretaris van de Franse academie van wetenschappen, prof. Courrier maandag meegedeeld. Prof. Courrier las op een bijeen komst van de academie te Parijs een brief van prof. Benoit voor, waarin laatstgenoemde zegt. dat zeventig procent van de kuikens eigenschap pen van hun ouders hebben geërfd, die eerder dit jaar op kunstmatige wijze aan de dieren waren gegeven. De sinds 22 juni vermiste achtjari ge W. J. de la Parra uit de Dickens- laan te Utrecht is nog steeds spoor loos. Navragingen van de politie heb ben tot nu toe geen succes gehad. De vader heeft thans een bedrag van 1000.- uitgeloofd aan degenen, die inlichtingen kunnen verschaffen aan de recherche te Utrecht, welke leiden tot de terugkeer van het jon getje. Hier ligt het beste bewijs dat de Amerikaanse kunstenaar de gemeen plaats terzake de „opgeschoten jon gen" met een trots gebaar van zich mag wegwuiven. Het oude Europa heeft integendeel van deze „volwas sen kunst" beslist een en ander te leren: gedurfde fantasie en een spits vermogen tot ontleden van de men selijke driften blijken de geestelijke inhoud te zijn van veel met verbluf fende technische vaardigheid ver vaardigde litho's. We geloven graag dat over het algemeen de Amerika nen nog steeds zoeken en tasten naar de juiste expressie, naar verantwoor de verhoudingen en naar een geeste lijk evenwicht in een cultuur die de eigen persoonlijkheid nu eenmaal moet opbouwen uit een niet te tellen aantal vreemde invloeden. Dat juist de „technisch moeilijke" vormgeving de meest geschikte is ge bleken om zo snel mogelijk tot een positief resultaat te komen lijkt ons voor een volk, dat noodgedwongen le ven en toekomst door middel van de techniek moest beschermen en ver overen, zeer wel verklaarbaar. Dat andere gebieden van de beeldende kunst langzamer volgen, is evenzeer te begrijpen. Speciaal in de grafiek vinden we tal van aanwijzingen dat Europa met de mogelijkheid zal moe ten rekenen van een richting-gevend en inspirerend nieuw cultuur-tijd perk, afkomstig uit Amerika L. B. De News Chronicle heeft een vraaggesprek gepubliceerd met de Nederlandse schilder Bernard van Vlijmen, die koningin Elizabeth schil dert, zonder haar ooit te bezoeken. Hij zond iemand naar het hof om te informeren naar de juiste kleur van haar ogen. haren enz., op welke vra gen van Vlijmen schriftelijk antwoord kreeg. Enige tijd later liet de vorstin de Nederlandse ambassadeur naar haar portret vragen. De Nederlandse Kamer van Koophandel in Londen kocht het schilderij en bood het de Koningin aan. (Van onze Australische correspondent). Niet lang geleden heb ik in een correspondentie de vraag beantwoord, wat men in Australië weet van Nederland en geconstateerd, dat het niet zo heel veel meer is dan het verhaaltje over de knaap die zijn vin ger in een lekkende dijk zou hebben gestoken, benevens over onze bol len, molens en klompen. Niettemin is er zo hier en daar een grote belangstelling voor ons en daarover vertelde mij onze Nederlandse pers-attaché in Australië, de heer D. J. van Wynen. ,Sir, can you give me something Holland", schreef onlangs een school knaapje uit het achterland van Australië in de gebruikelijke blok- letters. Behalve een in gelijke stijl geschre ven briefje, ontving de jeugdige Australiër een bundeltje platen en boekjes over Nederland. Dit is nu lang geen zeldzaamheid; herhaaldelijk zijn er individuele in formaties over ons land en. zijn bewo ners. Daar wacht de Nederlandse nieuws- en informatiedienst overigens niet (op; hij wekt de belangstelling en vestigt de aandacht op hetgeen alge meen wetenswaardig is. Genoemde dienst heeft de beschik king over dertig filmstrips betrek king hebbend op Nederland. Al deze films zijn in circulatie, meer in het bijzonder op de hogere en middelbare scholen. Daarnaast is er een speciale litteratuur. Er wordt in Australië op de scholen veel gedaan aan sociale studies, in verband waarmee een pakket met ge schriften en foto's over Nederland werd samengesteld; hiervan gingen er het afgelopen jaar 400 naar de lagere en 300 naar de middelbare scholen. Er zijn vier filmpjes over het dagelijks leven in Nederland opgeno men; deze zullen binnenkort op twee duizend scholen in de staat Nieuw- Zuid-Wales worden vertoond, om daarna verder over de staten te worden verdeeld. In deze filmpjes wordt Iets verteld; 1 omtrent onze folklore; 2 over de feestdagen zoals Kerstmis. St. Nico- laas enz.; 3 over de betekenis van de R(jn en 4 het aandeel dat Neder land heeft gehad b(j de ontdekking van Australië. Ondanks al dat materiaal komen regelmatig nog aanvragen binnen van schoolhoofden of onderwijzers. Ook worden ieder jaar ongeveer 1500 wandplaten en 6000 foto's van Nederland over de scholen gedistribueerd. Australische In de lucht Ook via de radio laat Nederland zich in Australië horen. Bijzonder is dat het geval rond de tijd van St. Nicolaas. wanneer mede door de acti viteiten der diverse Nederlandse ver enigingen. op deze verschijning in het Nederlandse volksleven de aan dacht wordt gevestigd. Vrijwel elk radiostation zendt ieder jaar onze St.-Nicolaasversjes uit, waarvoor een groot aantal grammo foonplaten beschikbaar is. De cultu rele betekenis van ons land vindt weergave o.a. door middel van uit zendingen van zang door de „Maas- treechter Staar" of de Haagse Oie- vaartjes"; van het Concertgebouw orkest; de Kon. militaire of Marine- kapel, om slechts enkele te noemen. Op de verjaardag onzer Koningin slaagt de Nederlandse voorlichtings dienst er vrijwel altijd in om aan dat feit via radiostations bijzondere aan dacht te besteden. Er was voor de radio onlangs een klankbeeld over de Deltawerken, over Abel Tasman en over Delfzijl, een interview met Jan Corduwener en de bestaande reeds uitgebreide discotheek van de Voorlichtings dienst. vindt regelmatige aanvulling en Australische aandacht. Sinds enkele jarengeleden in Australië ook televisie haar intrede deed, is ons land meermalen op het scherm gekomen met nieuwsfilmpjes, zoals ook gebeurde bij het te water laten van „De Groene Draak". Gesprekken Dat alles bijeen brengt ons land dichter tot de Australiërs, ondanks de afstanden welke ons scheiden. Daarnaast is er het persoonlijke contact en het gesproken woord. Op zijn meer dan tienduizend km lan ge reizen per trein, auto of vlieg tuig, sprak de heer van Wynen op bijeenkomsten van diverse Austra lische organisaties, zoals van het Rode Kruis, vrouwenclubs, de Ro- tary en wat al niet meer. Als grote fabrieksconcerns sociale avonden voor het personeel organi seren ontbreekt de voorlichtings dienst er niet. Meer in het bijzonder voor d« in dustrie wordt regelmatig in 3500 exemplaren van een in het Engels gesteld tijdschrift de aandacht op Ne derland gevestigd. Van dat alles pro fiteren uiteraard ook de vele Neder landse verenigingen, die ieder kwar taal een korte samenvatting van het filmnieuws uit Nederland voor haar leden vertonen, iets waarvan ook di verse Nederlandse kerkelijke ge meenschappen gebruik maken. „Het is onze bedoeling vooral bij de Australische jeugd een juist beeld van ons land te geven, zodat men zich niet vastklemt aan dat jongetje op de dijk, bollen, molens en klom pen, doch weet wat Nederland heeft te bieden", aldus de heer Van Wynen „Dat men ziet, hetgeen onze scheepsbouw presteert, wat onze in dustrie kan leveren en dat onze ex portgoederen van hoge kwaliteit zijn. We laten zien dat, wanneer de Australiërs op vakantiereis gaan naar Engeland, het de moeite waard is ook Nederland te bezoeken". Men kan thans vele' Australiërs ontmoeten, die Nederland hebben be zocht. Dit is voor het kennen en waarderen van onze emigranten van grote betekenis. Het centrum van Dublin, de hoofd stad van de Ierse republiek, is in de vroege ochtenduren van dinsdag op geschrikt door een ontploffing, waar door een ruiterstandbeeld in het Phoenix-park werd vernield. Het beeld was een van de fraaitste wer ken van de Ierse beelhouwer John Foley. Vlak voor de ontploffing werd ae politie opgebeld door een onbe- kende, die zei, dat twee mannen zich op verdachte wijze ophielden bij het monument.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1957 | | pagina 7