Hollywood moet zich inspannen
LEXINGTON
Mevrouw Ex (de toverheks)
gaf niets om prikkeldraad
Omzet Staatsmijnen
in 1956 f 584 miljoen
GEVAPAN
ODOROHO
HEEFT HE T
VEEL ZIN?
Jaarlijks een kwart miljoen
Oostduitsers naar Westen
De moderne filmster heeft het lang niet gemakkelijk
SOMS LEVENSGEVAARLIJK
Diepzee-televisie
OME JAAPWAS STRENG, MAAR.
Schoolreizen
13 11
Film op Mont Blanc
Commando-wisseling
bij Kon. Marine
Vijftien kardinalen
tachtig jaar oud
Natuurlijk geef ik
jouw merk...
7irh n i,behalve Duitsers bevinden
vlnrht r nog altijd buitenlanders als
vluchtelmgen in West-Duitsland. Hun
rOLFILM ma*
Proces in Portugal
De tijd dat men in Hollywood direct een „stand in" nam als
de hoofdrolspeler een natte grote teen dreigde te krijgen, is voor
bij. En ook kunstig geverfde decors van berglandschappen en prai
ries worden niet veel meer gebruikt. De filmspelers moeten erop
uit. En risico's worden rustig genomen als de realiteit dit eist.
Gina Lollobrigida flioest wel degelijk aan een trapeze leren wer
ken in haar circusfilm, al nam men voor de griezeligste situaties
een plaatsvervangster. En Gregory Peck heeft om den drommel
wel ervaren hoe sterk en koud de zee was toen hij met zijn witte
walvis (het was moeilijk daarvoor een echte te vinden) moest
worstelen in „Moby Dick".
was geweest sinds twintig
Honden met camera's
Nu komt binnenkort de film „The
Mountain" uit en daarin hebben de
spelers het wel hard te verduren ge
had.
,,The Mountain" speelt in Chamo-
rux, het kleine dorpje onder de ijzige
adem van de Mont Blanc. Het is
het verhaal van een oude berggids
die met zijn hebzuchtige broer een
verschrikkelijke tocht naar boven on
derneemt om te onderzoeken of in een
neergestort vliegtuig nog overleven
den te vinden zijn. De broer gaat
het om het geld; de oude gids om
mensenlevens. De broer komt om;
de oude daalt af met het lichaam
van een jonge, exotische vrouw in
zijn armen, tegen wie hij praat, ter
wijl ze al lang gestorven is...
Hoofdrolspelers zijn de oude Spen
cer Tracy en de 25-jarige Robert
Wagner. Deze laatste is een miljo-
nairszoon. Hij was voorbestemd om
ook in de staal-business te gaan,
waarin zijn vader het edeler metaal:
goud had verdiend. Maar Wagner
wilde bij de film en liet zich zelfs niet
afschrikken toen in zijn eerste kleine
rolletje het publiek niet eens zijn ge
zicht te zien kreeg: hij droeg name
lijk het masker van een baseball-spe-
ler. Hij had het in ieder geval toen
wel gemakkelijker dan in Chamonix,
waar hij hard moest lopen door
sneeuw, die tot boven zijn knieën
kwam en moest klimmen terwijl aan
beide zijden de afgrond hem sinister
lokte.
Ervaren gidsen
Ervaren berggidsen onder leiding
van Charles Balmat, wiens voorva
der Jacques Balmat, in 1786 als eer
ste de Mont Blanc beklom, hielden
toezicht op de spelers. De eerste dag
al toonde de Mont Blanc dat hij ma-
bng had aan Hollywoodse reputaties,
«ij liet een ijzige wind honend gie-,
ren over het verkleumde groepje op
een rotsrichel en koude, natte sneeuw
doofde alle nog resterende overmoed.
'.Gooi alles neer en loop voor je le
ven," riep Balmat, toen plotseling
de bliksem blauw flitste en de don
der weerkaatste tegen de bergwan
den.
In een lange keten begon de af
daling. Een der dragers werd door
de bliksem getroffen en hoog in de
lucht geslingerd. Hij moest naar be
neden gedragen worden en werd in
®*n ziekenhuis opgenomen, waar hij
gelukkig weer herstelde. In Chamo-
mx vertelde men, dat dit de ergste
storm
jaar.
Maar zodra het weer beter werd,
moesten opnieuw de Vista Vision
camera's op de rug van honden
gebonden worden en begon men
aan een nieuwe, gevaarlijke be
klimming. Soms hoorde men het
donderend geraas van een lawine
en de berichten, die 's avonds in
de warme onderkomens gelezen
werden, vormden weinig opwekken
de lectuur: verschillende bergbe
klimmers waren op de Mont Blanc
in moeilijkheden geraakt en tra
gische ongevallen waren niet uit
gebleven.
Balmat was niet karig met zijn lof
voor de mensen uit Hollywood, die
allerminst verwekelijkt bleken te zijn.
Hoewel geen van hen ooit een berg
beklommen had, was niemand bang
voor de machtige besneeuwde reus,
over wiens verschrikkingen de vele
kruisen op het kerkhof van Chamo
nix een smartelijk verhaal vertellen.
En toch had Balmat één bezwaar:
iedere dag weer moest hij de film
mensen tot kalmte manen: „In de
bergen moet de mens geen haast
hebben. Hij moet lopen in rustige
cadans en oppassen voor de „berg-
ziekte", waarvan men in hogere re
gionen zo spoedig last heeft. Deze
Amerikanen wilden altijd in de kortst
mogelijke tijd op de plaats van be
stemming zijn. Als ik hen niet ge-
Op de U^ige Mont Blanc was het
opnemen van de film „The Mountain
geen pretje!
remd had, zou het fataal voor hen
afgelopen zijn."
Dit nam niet weg, dat Robert Wag
ner aan een lichte graad aan berg-
ziekte geleden heeft. Op een gege
ven moment was hij zo ver, dat hij
niet anders wilde doen dan in de
sneeuw gaan liggen en inslapen.
Het was ook soms om moedeloos
te worden. Toen men na drie uur
zwaar klimmen op de plek gekomen
was, die uitgekozen was om de heb
zuchtige broer te laten verongeluk
ken, rapporteerde de gids, dat de
plek door nieuwe sneeuwval onbereik
baar was geworden. In de ijzige
koude moest een nieuwe plaats ge
zocht worden. Op een andere dag
bleek het vliegtuigwrak, dat men ge
bruikte bij de scènes, met tien voet
sneeuw bedekt te zijn en moesten
nieuwe mogelijkheden gezocht worde
om deze belangrijke scène te verfil
men.
Spencer Tracy, die toch in zijn
filmjaren al heel wat beleefd
heeft, verklaarde dat dit de
moeilijkste film was, die hij ooit
had gemaakt. Maar producer-
director Dmytryk voegde er di
rect aan toe, dat dit alles de
moeite waard was geweest. „Op
namen zoals wij nu gemaakt
hebben", zei hij, „laten de bio
scoopbezoeker iets zien, wat hij
anders nooit te zien zou krijgen.
Schitterender decor dan dat
van de wrede Mont Blanc heb
ben we nooit eerder gehad."
Kapitein-luitenant ter zee A. M.
Niessink is eervol ontheven van het
bevel over Hr. Ms. onderzeebootjager
„Groningen" en belast met het bevel
over Hr. Ms. kruiser „De Ruyter".
Hij wordt als corrignandant van Hr.
Ms. ..Groningen" opgevolgd door ka
pitein-luitenant ter zee J. Smith, te
voren commandant van Hr. Ms. „De
Ruyter".
Joseph kardinaal Pizzardo, secreta
ris van de H. Congregatie van het
H. Officie en prefect van de H. Con
gregatie voor de universiteiten en
seminaries, viert 13 juli zijn 80ste
verjaardag. Geboren op 13 juli 1877
in Savona, ontving mgr. Pizzardo
reeds in 1908 enige maanden na mgr.
Pacelli zijn benoeming aan de Pau
selijke staatssecretarie.
Van het H. College van kardinalen
zullen op 13 juli 15 kardinalen 80 jaar
of ouder zijn: de kardinalen Tede-
schini (84), Caro Rodriguez (91),
Play Deniel (81), Costantini (81), Al-
varo Da Silva (81), De La Torre (84),
Grente (85), Mercati (91), Canali
(83). Verde (92), van Roey (83), Del-
la Costa (85) en Pizzardo (80), Fu-
masoni Biondi (85), en Fossati (81).
Het H. College van kardinalen be
staat op het ogenblik uit 59 leden.
Een kwart van hen heeft dus in vol
ledige gezondheid de 80 levensjaren
bereikt.
(Advertentie)
AMERICA'S BEST TOBACCOS
De totale omzet van de Staatsmij
nen bedroeg in 1956 584 miljoen, een
stijging van 9 pet. ten opzichte van
1955. Van deze omzet werd 32 pet.
geëxporteerd. Hoewel de kosten
met name ten gevolge van de geste
gen lonen en sociale voorzieningen
eveneens belangrijk toenemen, resul
teerde de verhoogde omzet per
saldo in een overschot, vóór aftrek
van belasting, van 59.3 miljoen (v.j.
ƒ57,5 miljoen). Daarbij is voor af
schrijvingen op basis van de ver
vangingswaarde 56 miljoen (v.j.
52,5 miljoen) in aanmerking geno
men.
Van het exploitatiesaldo dient
34 miljoen (v. j. 33 miljoen) voor
vennootschapsbelasting te worden be
stemd. Een voorziening voor toekom
stige belastingverplichtingen, voort
vloeiende uit vervroegde afschrijving,
is daarin mede begrepen.
Voor reserveringen en andere fi
nanciële voorzieningen is 11.6 mil
joen (v.j. 10,7 miljoen) ten laste van
de winst- en verliesrekening gebracht.
Evenals het vorige jaar kan een be
drag van 13,75 miljoen beschikbaar
worden gesteld voor dividenduitke
ring aan de Staat der Nederlanden,
zijnde 11 pet. van het per 1 januari
1956 verhoogde rentevrije kapitaal
van 125 miljoen
1 In 1956 hebben de Limburgse mij-
Voor het eerst in de geschiedenis
van de Eurovisie zal op zondagavond
16 juni a.s. een rechtstreekse repor
tage worden uitgezonden van de bo
dem van de zee.
De speciaal voor dit doel door de
Franse televisie gebouwde camera's
zullen onder leiding van commandant
Jacques Yves Cousteau op de bodem
van de Middellanse Zee voor Mar
seille worden geplaatst.
De apparatuur, waarmee de tele
visie-camera's onder water zijn ver
bonden, bevindt zich aan boord van
het schip van Cousteau, de „Calyp
so."
Deze rechtstreekse reportage wordt
zondagavond a.s. tussen 19.30 en 20.30
uur door de Nederlandse televisie
stichting uitgezonden.
Gemiddeld 20.000 Oostduit
sers vluchten elke maand naar
e Duitse Bondsrepubliek. Dit
kent, ^at jaarlijks bijna 'n
biljoen Oostduitsers in
"Duitsland worden opge
nomen. Dit is voor de West
erse autoriteiten'hèt vluchte-
p|enPr°bleem.
S3„a!., z° gunstige conjunctuur
moeilifii °gen„blik is het niet zo heel
een nli.t Oostduitse vluchtelingen
BnnaV.„ V,1? de samenleving van de
mensen uv? te verschaffen. De
korf jVer, Jven doorgaans slecht#
daarn doorgangskampen om zich
wstieenerfe.ns in West-Duitsland te
te emigreren
2innnn^?- geschat op 220.000 k
Van rie iï'VV 51Jn 14000 Hongaren,
manent^n'l6 ders leVen 23 000 Per"
~t'^aaa7Pen' d3t U ti6n Pr°Cent
Ondanks dit op zichzelf grote aan
tal vormt het probleem der buiten
landse vluchtelingen geen onoplos
baar vraagstuk. Dit is de mening van
de vertegenwoordigers in Duitsland
van de Hoge Commissaris der Ver
enigde Naties voor vluchtelingen, die
dezer dagen een aantal buitenlandse
journalisten ontvingen die een studie
reis langs vluchtelingenkampen heb
ben gemaakt. De meesten der vluch
telingen hebben namelijk werk. Er
zijn er 50.000 tot 70.000. die aangewe
zen zijn op ondersteuning uit de so
ciale kassen van de Bondsrepubliek.
Het eigenlijke probleem gaat om on
geveer 20.000 „moeilijke gevallen":
zieken, ouden van dagen, invaliden
en dergelijken, die door andere lan
den niet meer worden geaccepteerd
en ook niet meer in Duitsland zelf
in hun onderhoud kunnen voorzien.
Echter, het aantal „moeilijke geval
len" wordt door allerlei maatregelen
opneming in tehuizen voor ouden
van dagen, sanatoria langzaam
minder. In die mate zelfs, dat het
Hoge Commissariaat der Verenigde
Naties voor de vluchtelingen van jaar
tot jaar zijn geldelijke bijdrage aan
de oplossing van het vluchtelingen
probleem in West-Duitsland kan ver
minderen. Maar in tal van gevallen is
de nood nog schrijnend.
Koop morgen 'n
voor Zondag
J5
Ons onvolprezen dagblad. De drang naar
ontplooiing zit de mens in hart en nieren.
Als een krfeeft met haar voelsprieten om
spant hij de gehele aarde, doorwroet de on
toegankelijkste diepten van haar binnenste,
en stijgt op tot de hoogste hoogten van het
luchtruim, om de geheimen van het heelal
te doorvorsen. Reeds in de grijze oudheid
kende men het orakel van Delphi, dat aan de
zoekende mensheid de ondoorgrondelijke
mysteriën ontwarde, evenals in latere tijden
de koffiedikkijkers de nieuwsgierige schare
het heden en de toekomst voorspelden.
Columbus en honderden anderen trokken zelfs de
oceanen over en brachten ons in contact met nieuwe
werelden. Moeizaam ploeterden de mensen voort, tot
dat de moderne wereld hun bevindingen combineerde
en dit dagelijks in allerlei vormen opdist in het dag
blad. Wij proeven het terdege, wanneer soms onvoor
zien de krant wordt gemist in de familiekamer. Dan
is de gemakkelijke stoel van pa veranderd in een dof
rommelende vulkaan, van waaruit dan een uitbarsting
volgt en het lava door de huiskamer vloeit. Dat alles
bewijst we] praktisch de onschatbare waarde en in
vloed van de krant.
Zonder overdrijving echter mag ik beweren, dat in
mijn geval deze waardering nóg dieper werd gevoeld,
daar wij bij Oome Jaap vier jaar lang bleven ver-
stoken van de dagelijkse krant! Zodoende cirkelden
wij in een leegte en doolden in een stenen tijdperk.
Al was in het Jappenkamp de zucht naar ontvlooing
groot, nog sterker prikkelde juist toen de drang naar
ontplooiing. De atmosfeer was benauwend verstikt
door de meest fantastische en onware geruchten, her-
senprodukten van leeghoofden. Maar de menselijke
geest is onuitputtelijk en tenslotte daalde in ons lege
kamp het wereldomvattend orakel, dat alle' nieuws
openbaarde. Dit orakel noemden wij mevrouw Ex, de
toverheks.
Het werkte
Wat ik u hier ga verhalen, lijkt op een ongelooflijk
sprookje. Toch beschrijft het een ware gebeurtenis.
Vooraf moet ik opmerken, dat in het concentratie-
kamp tal van woorden een gevaar opleverden voor de
bewoners, en dat er anderzijds ook een aantal gezeg-
den ontstonden, die een wachtwoord vormden ter be-
veiliging. Zo riep ieder, die de komst van de geheime
politie binnen het kamp waarnam, luidkeels: „Het
regent!", welke uitroep dan prompt door anderen werd
overgenomen om allen te waarschuwen. De noodlottige
ondervinding had ons geleerd, dat bijv, het woord
J „radio" een gevaar inhield en mogelijk een generale
razzia ten gevolge kon hebben. De Jap verstond „ra-
dio" en daarom werd overeengekomen om het te ver-
vaardigen radiotoestel de naam te geven van „Me-
vrouw Ex".
Dit wonderbare toestel, „Mevrouw Ex", was van
schamele afkomst, want ze was letterlijk geboren in
een internationale prullebak, waarvan de inhoud be-
I stond uit de meest gevarieerde afgedankte en waarde-
loze voorwerpen. De gasten van Oome Jaap werkten
eendrachtig samen om materiaal bijeen te brengen,
dat mogelijk kon leiden tot verwerkelijking van aller
ideaal: een radio.
De een had een rolletje dun koperdraad, een ander
een gebroken wekker of een oude schoen met rubber
zool, weer een ander een paar batterijen of een ebonie-
ten scheerzeepkokertje en tientallen andere rommel-
stukken.
Een paar technici begonnen een en ander te schiften,
te ordenen en samen te stellen zodat begin 1942 letter-
li.lk uit deze prullebak een bruikbaar radiotoestel werd
geboren, hetwelk onze lege wereld mysterieus met de
buitenwereld op duizenden kilometers afstand verbond.
De antenne bestond uit prikkeldraad, aan beide uit
einden geïsoleerd met 'n paar reepjes rubber van een
versleten schoenzool. „Mevrouw Ex" woonde in een
afgelegen barak van het kamp, zorgvuldig bewaakt
door een speciaal ingestelde brigade vrijwilligers, die
bij onraad hun wachtwoord riepen: „Het regent",
waarna „mevrouw" terstond veilig in een kist onder
de vloer wegdook. De elektrische stroom, die eerst ons
kamp enig licht gaf. werd helaas door Oome Jaap
afgesneden en toen zaten we in zak en as. „Mevrouw
Ex" was dood.... maar niet voor goed!
Perubalsem
Daar lag ze nu al wekenlang sprakeloos! Het feit
van een sprakeloze vrouw is op zichzelf al zeldzaam,
maar hier des te meer, daar zij maandenlang steeds
alléén aan het woord was geweest. Ondanks dit alles
kreeg de radiodokter het gedaan de stomme weer te
doen spreken.
Hier werd een ongelooflijke prestatie verricht, die
beslist een unicum is geweest onder de vele problemen
van de wereldoorlog. Door eendrachtig werk van alle
kampbewoners werd een dynamo gefabriceerd.
Met heel veel moeite kreeg men de noodzakelijke
onderdelen bij elkaar. De elektrische draden werden
gemaakt uit prikkeldraad, dat onopgemerkt over een
lange afstand uit de omheiningen werd gekaapt; op
zich reeds een stout stukje! Om dit ijzerdraad te isole
ren moest bij gebrek aan rubber een medicament wor
den gebruikt, dat slechts in de Japanse apotheek te
vinden was. namelijk Perubalsem, maar dat door het
Japanse beheer, evenals trouwens andere medicijnen,
nooit werd verstrekt.
Zoals u weet is Perubalsem een kleverig vocht, dat
bij wonden wordt gebezigd. Volgens afgesproken plan
gingen dagelijks uit ieder kamp een aantal „patiënten"
op ziekenrapport. Deze werden vanwege hun opgelopen
verwondingen in de kliniek door een paar Europese
dokters onderzocht. Natuurlijk waren ook die dokters
in het complot, die dan telkens bij de Jap-directeur
hun nood klaagden en dagelijk. opnieuw dg noodzake
lijkheid van Perubalsem bepleitten.
De aanhouder wint en zo werd na enige weken soe
batten eindelijk een fles Perubalsem verstrekt. Toen
verdwenen plotseling de voorgewende kwalen, terwijl
het prikkeldraad binnen enkele dagen door de Peru
balsem volkomen was geïsoleerd. De dynamo kwam
gereed, werd door een paar mannen met een hand-
wiel gedraaid enhet wonder geschiedde; De „dode
Mevrouw Ex" begon plotseling te spreken in alle talen,
evengoed als vroeger. De Europese zendstations wer
den duidelijk gehoord, en toen op 15 augustus Japan
capituleerde, wisten wij, geïnterneerden, het nieuws
eerder dan de legerautoriteiten!
Hier werd opnieuw en wel op buitengewone wijze
bewaarheid, dat men door eendracht, samenwerking
en taaie volharding mèt een lachende snuit, de groot
ste en onoverkomelijkste moeil:;kheden kan overwin
nen naar het aloude recept: Per aspera ad astral, d i
Alléén langs moeilijkheden stijgt men tot de hoogter
der sterren!
TOENG SIENG FOE
nen 11,8 miljoen ton steenkolen gepro
duceerd; het aandeel van de Staats
mijnen hierin was 7.5 miljoen ton. In
Nederland werden in 1956 ongeveer
18 miljoen ton vaste brandstoffen ver
bruikt. De cokesproduktie steeg met
6 pet. tot ruim 2,9 miljoen ton.
Import
Sterker dan in voorafgaande jaren
beklemtoonde in 1956 het conjunctuur
verloop, dat de energievoorziening
een der voornaamste problemen is,
die het economisch leven in de lan
den der Europese Gemeenschap voor
Kolen en Staal beheersen.
De import in hoofdzaak uit de
Verenigde Staten beliep in 1956
rond 38 miljoen ton, hiermede het
voorafgaande jaar met niet minder
dan 15 miljoen ton overtreffend.
De totale investeringen in het ver
slagjaar, welke betrekking hebben op
de mijnbouwkundige als ook op de
chemische sector, beliepen rond
80 miljoen tegen 85 miljoen in 1955,
De teruggang in de investeringen be
treft voornamelijk projecten, welke
niet onmiddellijk met de produktie
verband houden.
In het verslagjaar trad een daling
op van het aantal arbeidskrachten
voor het ondergronds bedrijf.
Chemische bedrijven
De gaslevering was ruim 10 pet.
hoger dan in 1955. Bij de chemische
bedrijven is tegen het einde van het
verslagjaar de uitbreiding van de
produktiecapaciteit van stikstof ge
reedgekomen, zodat in 1957 aanzien
lijk grotere hoeveelheden stikstof
meststof kunnen worden geleverd aan
de landbouw in binnen- en buitenland.
In 1956 lag de produktie met rond
160.000 ton zuivere stikstof, overeen
komende met 750.000 ton eindprodukt,
nog ongeveer op hetzelfde niveau als
in het voorafgaande jaar. De omzet
van chemische produkten, steeg in
het verslagjaar met circa 9 pet. ten
opzichte van 1955 tot een waarde van
ruim 29 miljoen. Het aantal hierin
van de export nam toe tot 58 pet.
Deze verhoogde omzet is in hoofdzaak
een gevolg van de gestegen produktie
van steenkoolchemicaliën, welke een
gerede afzet vonden.
De afzet van caprolactam
grondstof voor de door de Alge
mene Kunstzijde Unie n.v. ver
vaardigde Nederlandse nylonpro-
dukten stijgt regelmatig. In
verband hiermede werd besloten
tot een hernieuwde vergroting
van de produktie-installaties.
Op het gebied der kunststoffen is
in 1956 voorts het besluit genomen po
lyethyleen te vervaardigen. De op
richting van een polyethyleenfabriek
is in voorbereiding.
(Advertentie)
Odo-ro-no
vernietigt de
bacteriën, die
hinderlijke
transpiratiegeur
veroorzaken
Odo-ro-no voor
komt overmatige
transpiratie.
De stift wordt in
de huls gebruikt
en breekt met af.
schuif'stift f 1.65 draaistift f 3.95
Een proces dat op 10 december jl.
,e Oporto begon tegen twee-en-vijftig
personen, die van aanslagen op de
veiligheid van de staat werden be
schuldigd, is geëindigd met veroorde
ling van twee-en-twintig van hen tot
gevangenisstraffen van een half tot
twee jaar. Sommige beschuldigden
zijn hun politieke rechten ontnomen.
De beschuldigden waren lid van de
beweging voor democratische een
heid", die volgens de rechtbank van
1952 af onder leiding van de Portuge
se partij heeft gestaan.
(Van onze onderwijsmedewerker)
QE U zelf schoolgaande kinderen
hebt of niet, het kan voor U
geen geheim blijven, dat het sei
zoen der schoolreizen weer is aan
gebroken. Zijn uw eigen kinderen
hierbij betrokken, dan kent U uit
ervaring de spanning en de zorg,
die aan de grote dag vooraf gaan.
Bevinden er zich geen jeugdige rei
zigers in uw gezin, dan zult U toch
vaak bussen en treinen vol school
kinderen ontmoeten, die U aan het
bestaan van schoolreizen herinne
ren.
Wanneer men dit onderwerp er
vaart van de kant van het onder
wijs, dan bestaat er nog nauwelijks
een afzonderlijk seizoen, waarin de
schoolreis in de gedachten thuis
hoort. Het gehele jaar door ontmoet
men dan advertenties en folders,
waarin vervoerbedrijven, restaurants,
speeltuinen en watersportcentra op
dwingende toon doceren, hoe nood
zakelijk het is reeds nu en dat
kan dan best midden december zijn)
voorbereidingen te treffen voor het
jaarlijkse schoolreisje.
Men kan zich afvragen: heeft dit
alles nu wel zoveel zin?
Als ouder vraagt men zich wel
eens af, of de soms hoge kosten wel
evenredig zijn aan het nut. Als on
derwijzersman ervaart men soms de
al te geringe resultaten van zoveel
inspanning.
VI/IL men het nut van de schoolreis
uiteenzetten, dan is allereerst een
onderscheid nodig in: nut voor het
onderwijs en nut voor de opvoeding.
Om met dit laatste te beginnen: het
is duidelijk, dat een gezamenlijke reis
van leerlingen en leerkrachten ge
legenheden biedt tot onderling con
tact en wederzijds begrip, welke de
dagelijkse schoolpraktijk niet zo ge
makkelijk bieden kan. Soms treedt
onverwacht een karaktertrek in een-
leerling naar voor, die een licht
werpt over veel, tot dan toe onbe
grepen gedragingen. Het onderlinge
contact tussen de leerlingen wordt
door een samen-doorgebrachte dag
bevorderd; men heeft elkander meer
nodig dan op school, men beoefent
de behulpzaamheid en draagt bij tot
de gezelligheid, waarbij de leerling
met zwakke leerprestaties soms on
vermoede, maar waardevolle sociale
talenten toont. Ook leert het kind
de leerkracht eens met andere ogen
zien dan de dagelijkse schoolroutine
toelaat. Kortom: het onderlinge be
grip en de teamspirit kunnen door
een schoolreis belangrijk worden ver
groot.
Het is echter een andere vraag,
of voor het bereiken van dit doel
beslist een schoolreis nodig is! Een
fikse schoolwandeling, een dag bi
vakkeren in duin of polder, dicht
bij huis en toch anders kan pae*
dagogisch vrijwel dezelfde resulta
ten opleveren. Bovendien geeft de
toepassing van moderne onderwijs
methoden ook. dagelijks in het klaslo
kaal uitgebreid kans tot het persoon
lijk ontmoeten van de leerling en tot
het ontwikkelen van sociale gedra
gingen.
pEN verdediging van het school-
L' reisje zal daarom haar argumen
ten vooral moeten ontlenen aan de
voordelen, welke onderwijskundig
kunnen worden geboekt.
Het lijdt geen twijfel dat het school
onderwijs permanent gevaar loopt,
levensvreemd te worden. Tenslotte
poogt de school dagelijks, het kind
voor te bereiden op het werkelijke
leven, maar dit geschiedt aan de
hand van boeken en schriften, die
ondanks alle vernieuwing toch nooit
de realiteit geheel kunnen vervangen.
Bijzonder duidelijk is dit bijvoor
beeld bij het vak aardrijkskunde:
zelfs de beste illustratie of de knap
ste onderwijsfilm over Drente kan
een werkelijke aanschouwing van het
Drentse landschap niet evenaren. Wil
men dus vermijden, dat het onder
wijs levensvreemd wordt, dan moet
men van tijd tot tijd het leven bin
nenstappen. Maar let wel: deze stap
wordt dan ook met uitdrukkelijke on-
derwijs-doeleinden gezet! Dit houdt
in. dat het doel van de reis, de in
deling van de dag, de voorbereiden
de lessen op school en de later vol
gende samenvattingen, de leiding
overdag, de rondleiding en het com
mentaar, moeten zijn overwogen en
uitgebalanceerd. Het doel is im
mers, er iets van te leren.
r)E vraag is nu, of het schoolreis-
"J je in zijn huidige gedaante aan
de genoemde eisen voldoet. Vraagt
u ons naar onze persoonlijke mening,
dan menen wij te moeten antwoor
den: neen! In een volgend artikel
willen we dit nader motiveren.
