Sun
balm
Vaderdag^
West-Brabant en
het Deltaplan
meester
DE MAN J door Ids. v. d. Ploeg
MET DE LUCIFER
Denk voor
om Vaders
liefste wens!
AT EEN
ONDERLIJKE
ERELD
soepen
lagWa?
MENING EN COMMENTAAR
Directeur E.T.I. ziet
positieve mogelijkheden
kaas
li'
RADIO
NIET TE
AANVAARDEN
WAAKZAAM
ZIJN
NATIONALE
RESERVE
f 2.75
OP IEDERS LIP!
3
TWEEDE BLAD
VRIJDAG 14 JUNI 1957
O verwerkvergunning
overal uniform?
In één nacht
Uw handen
gaaf en zacht
Robinson Crusoe
50 STUKS
Weerstanden
Doelméér met
Miljoen kaartjes
JÈ.
meer...
meest...
TELEVISIEPROGRAMMA
(Advertentie)
gRUSSEL heeft zich bereid ver
klaard weer direct te gaan on
derhandelen met Nederland over
de waterwegen. Man kan deze on
derhandelingen toejuichen, zo
schreven we dezer dagen, maar
het is niet te aanvaarden, dat de
Rijn-Schelde-verbindng nog eens
een sta-in-de-weg voor de
noodzakelijke west-Brabantse wa
terstaatswerken wordt.
De strekking van deze woorden
vinden we nu ook terug in vragen,
door een tweetal parlementariërs
tot de minister Algera en Luns ge
richt. Zo vraagt dhr. de Gou of de
uitvoering van de op een beslissing
over de Schelde-Rijnverbinding ge
wacht hebbende waterstaatswer
ken in west-Noordbrabant opnieuw
geen doorgang zal kunnen vinden
vooraleer de nieuwe onderhande
lingen beëindigd zullen zijn. We
willen hopen, dat' deze vraag be
slist ontkennend beantwoord kan
worden. België heeft de gelegen
heid voorbij laten gaan, sinds de
verschijning van het advies Van
CauwelaertSteenberghe in 1954
om door directe onderhandelingen
tot een definitief akkoord te ko
men. Na drie jaar had Nederland
o.i. het volste recht, ten aanzien
van westelijk Noordbrabant vrij
heid van handelen te proclameren.
Met spoed zijn er nu dan plannen
ontworpen, waarover professor de
Quay in de jongste Statenzitting
heeft bericht. Nu komt Brussel op
eens vertellen, dat het direct on
derhandelen wil. Moeten de plan
nen dan weer in de ijskost worden
gezet? Het dunkt ons niet te aan
vaarden. Over een nieuwe Schelde-
Rijnverbinding kan altijd worden
gesproken, maar dan op grond van
de nu reeds nieuw geschapen toe-
stand.-
■^/ANNEER binnenkort de wets
ontwerpen worden ingediend
over de sanering van de landbouw,
de minimum-bedrijfsgrootte en al
les wat daarmee samenhangt zullen
zij met een zeer kritsch oog moe
ten worden bekeken.
Bekend is, dat de minister van
Landbouw, de heer Mansholt, een
overtugd socialist is. Zijn socialis
tische opvattingen heeft hij nooit
onder stoelen of banken gestoken.
Hij zou geen goed socialist zijn, ais
hij niet trachtte in zijn beleid, dus
ook bij de voorbereiding van zijn
wetsontwerpen, een zo groot mo
gelijk deel van z'n socialistische
denkbeelden tot werkelijkheid te
brengen.
In dit verband is het goed aan
dacht te schenken aan een uitla
ting van deze bewindsman tijdens
het debat over het landbouwbeleid
in de Eerste Kamer. De socialisi-
sche senator ir. Schermerhorn,
hield bij die gelegenheid een plei
dooi voor staatseigendom, voor so
cialisatie, van de grond.
Het antwoord van de minister
liet geen twijfel bestaan omtrent
de ministeriële opvatting op dit ge
bied. Persoonlijk is hij van mening,
dat het een weldaad voor de boer
en, voor het Nederlandse volk zou
zijn wanneer de grond gemeen
schapsgoed zou worden. Als „be
windsman", dus in zijn functie van
minister, verklaarde de heer Mans-
holt, dat het landbouwbeleid erop
moet zijn gericht, dat de boer van
geslacht op geslacht op de boerderij
kan blijven.
Nu is maar de vraag, hoeveel de
minister van zijn persoonlijke me
ning laat doorwerken het bloed
kruipt nu eenmaal waar het niet
gaan kon in zijn wetsvoorstel-
Ad vertenüt
len. Het is de taak van de niet-
socialistische Kamerleden, daarop
nauwlettend toe te zien. Het moet
niet mogelijk zijn, dat de wetten
zodanig geformuleerd worden, dat
langs een achterdeurtje maatrege
len worden binnengesmokkeld, die
beantwoorden aan de „persoon
lijke" idealen van de minister op
het gebied van de grondeigendom,
waardoor op de duur toch een
soort koude socialisatie zou kunnen
worden doorgevoerd.
QP initiatief van de Nationale
Raad van de Stichting Steun
Wettig Gezag is een commissie ge
vormd die met spoed een plan zal
ontwerpen omtrent de toekom
stige nieuwe taak voor de Natio
nale Reserve.
Getracht zal worden hierom
trent met minister Staf op korte
termijn overeenstemming te be
reiken. Het ligt in de verwach
ting, dat deze nieuwe taakstelling
in hoofdzaak zal terugkeren tot de
oorspronkelijke opzet van deze
vrijwilligersorganisatie: de bescher
ming van huis en haard.
In afwachting van het resultaat
van deze onderhandelingen is nu
de bevolen liquidatie stop gezet.
We willen hopen, dat de regering
oor zal hebben, voor de voorstellen
van S.W.G. De oorspronkelijke op
zet sprak de vrijwilligers ook het
meest aan. De telkens gewijzigde
taakstellingen hebben de werving
veel moeilijkheden berokkend. Als
er nu zekerheid komt voor de vrij
willigers, dat ze opgeleid worden
voor een taak in eigen omgeving,
zal dit de animo zeker nog ver
groten.
Het Tweede Kamerlid de heer van
Lienden heeft aan de minister van
sociale zaken de volgende vragen ge
steld:
Kan de minister meedelen, of met
betrekking tot het verlenen van over-
werkvergunningen door de arbeids
inspectie wordt gehandeld volgens be
paalde richtlijnen en, zo ja, welke
deze zijn?
Indien de eerste vraag ontkennend
moet worden beantwoord, zijn er dan
voldoende waarborgen voor een uni
forme beoordeling van de aanvragen
voor een vergunning tot overwerk, of
is het mogelijk, dat er verschil in de
beoordeling van aanvragen voor over-
werkvergunningen kan plaatsvinden
tussen een deel van het land en een
ander deel, b.v. tussen west-Brabant
en Zuidholland.
(Advertentie)
Op een atol in de Stille Oce
aan, die als doelwit voor de
Britse kernproeven dienst
heeft gedaan, heeft men de
resten van een hut en roeibo
ten aangetroffen, die hebben
toebehoord aan een „Robinson
Crusoë" van de negentiende
eeuw, genaamd Adam McCul-
loch. Deze man, in Schotland
geboren, ging blijkens zijn dag
boek dat men bij de resten
van de hut vond, omstreeks
1850 hier Wonen om „aan de
verschrikkingen van de be
schaving te ontsnappen". Hij is
in eenzaamheid op de atol ge
storven. Zijn dagboek wordt op
het ogenblik in Londen bestu
deerd.
CHIEF WHIP
In het jongste nummer van „Noord-Brabant" wijdt de
directeur van het Economisch-Technotogisch Instituut- te Tilburg
drs H. A. G. Moonen, een beschouwing aan „het Deltaplan en zijn
betekenis voor Noord-Brabant in het algemeen en West-Brabant
in het bijzonder".
Men zal het met hem eens zijn, dat hiervoor alle reden is,
omdat Noordbrabant ruimtelijk gezien gedeeltelijk in het Delta
gebied is gelegen, gedeeltelijk door dit gebied wordt omgrensd.
Dat brengt belangrijke consequenties en belangrijke mogelijk
heden voor deze provincie mee.
Het is drs. Moonen er nu speciaal
om te doen geweest te peilen, welke
mogelijkheden voor west-Brabant in
het Deltaplan zijn gelegen. Daarvoor
schetst hij eerst de huidige toestand
en behoeften van dit gebied. Een te
kort aan bestaansbronnen gaf vóór de
oorlog aanleiding tot een massale
werkloosheid en demonstreert zich
thans nog in een omvangrijke pendel
beweging. Terwijl de ligging der pro
vincie tussen twee wereldcentra gun
stig is, kan hiervan niet voldoende
worden geprofiteerd bij gebrek aan
voldoende weg- en waterverbindin
gen. Dit tekort houdt de industrieves
tiging tegen, welke vanwege de be
volkingsgroei gewenst is en waarvoor
de bodem zich uitmuntend leent.
Hiernaast lijdt de landbouw onder wa
teroverlast.
Verbetering hierin werd tegenge
houden door grotere plannen zoals dat
voor een Moerdijkkanaal en het ge
volg was. dat men na de oorlog weer
in ontwikkeling achterbleef bij an
dere streken van ons land.
Voordelen
Tegen deze achtergrond vraagt drs.
Moonen zich dan af, wat het Delta
plan west-Brabant zal kunnen bren
gen. Als voordelen voor de landbouw
belooft het de opheffing van de ver-
zilting en de verdroging en de tot
standkoming van een betere water
voorziening. Er is een schatting' ge
maakt van een bruto meer-opbrengst
per jaar van 23 miljoen voor bouw
en grasland en van 2 miljoen voor
de tuinbouw. Waarbij wij in het<mid
den laten of het Deltaplan in zijn to
taliteit, met inbegrip dus van het zoe-
Plotsehnge consternatie:
Wat???? Een tractatie?
M'n lifiuetingsfeaas.
hoezee
Uitslapen mag, op vaderdag!
Ook op 16 juni leidt de weg naar het vaderhart
■door de maag. Verras hem met 'n echte mannen-
tractatie: een extra portie van de kaas, waar hi|
altijd zo van smult. Dan komt hi) meteen m de
goede stemming voor de andere cadeautjes.
VK'i
Het beste vaderdag-idee
te Zeeuwse meer, metterdaad tot uit
voering komt.
De voornaamste ontwikkelingsmo
gelijkheden voor west-Brabant zullen
echter in de industrie liggen en op dit
punt bestaat er volgens de directeur
van het E.T.I. geen verschil van me
ning over de positieve mogelijkheden,
die door het Deltaplan voor zuid-wes
telijk Noordbrabant en met name
voor Bergen op Zoom en Roosendaal
ontstaan, vooral voor eerstgenoemde
plaats, wanneer deze een haven van
formaat krijgt.
Uitgroei van Rotterdam
Voor west-Brabant is bovendien te
verwachten, dat het bij de uitgroei
van de Rotterdamse agglomeratie
wordt betrokken. Bedrijven, die de
Rotterdamse vestigingsfactoren niet
typisch en noodzakelijk behoeven,
,,voor wie de vestigingsfactoren, zich
uitend in hoge grondprijzen en kost
bare arbeidskrachten, niet rendabel
zijn, zullen geleidelijk mede door het
te verwachten ruimtegebrek in de
Randstad, west-Brabant als vesti
gingsplaats kiezen". De Zoomseweg
zou hier een sterke magneet kunnen
worden.
Het is een optimistisch geluid, dat
drs. Moonen hier laat horen. Er zijn
ook inderdaad al wel aanwijzingen
voor een ontwikkeling in het ge
schetst perspectief, maar zij zal even
als het Deltaplan tijd en, zoals de
schrijver met nadruk zegt, degelijke
voorbereiding vragen. Zo vanzelf zal
het Deltaplan de verwachte gevolgen
heus niet cadeau doen.
Om ze te winnen zullen ook nog wel
harde weerstanden moeten worden
overwonnen.
De Tilburgse rede van Mr. Vink, di
recteur van het Nationale Plan, wees
daar reeds op. Prof. de Quay heeft
nu een tegenoffensief ingezet. Maar
het zal ,,frappez frappez toe jours"
moeten worden, om de Hollandse mis
vattingen uit de wereld te helpen.
Het commissariaat-generaal van de
H. Stoel bij de wereldtentoonstelling
1958 te Brussel heeft een miljoen toe
gangskaarten gecontracteerd te ver
delen over de 52 landen, die aan het
paviljoen ..Cicitas Dei" (de stad
Gods) hun bijdrage hebben gegeven.
In dit paviljoen wordt een uitge
breid beeld gegeven van de geschie
denis der Kerk en Haar werk in de
wereld.
De commissaris-generaal, de heer
Paal Heymans, heeft het eerste toe
gangskaartje overhandigd aan Mgr.
Forni, apostolisch nuntius in België.
GEDWONGEN
HUWELIJK
Het Libanese meisje Sasja
Kasem Abdalla uit het dorp
Itaroen is naar Israël ge
vlucht, omdat zij niet in het
huwelijk wilde treden met de
man, die haar ouders voor
haar hadden bestemd. Het
meisje werd door een Israëli
sche patrouille in het noord-
Israëlische grensgebied aange
troffen. Over haar toekomst
zal door de Palestijnse Be
standscommissie der V.N.
moeten worden beslist.
Cicero,s ironing
De Italiaanse archeoloog prof. Mi-
chelo Jacobelli heeft verklaard, dat
hij naast een Dominicaans klooster
bij Arpino, ongeveer 100 km ten
zuidoosten van Rome. de resten heeft
ontdekt van de woning van Cicero,
de beroemde redenaar van het oude
Rome, die 2000 jaar geleden werd
vermoord.
Vismeellekker
En nu hebt U vismeel gegeten, zei
de Washingtonse gastheer tot zijïi
deftige tafelgenoten. Een van de da-,
mes dreigde onwel te worden, doch
zij kikkerde op toen haar verteld
werd, dat het meel reukloos en vet
vrij was. Overigens: de gasten had
den het verorberd met champignon
soep, broodjes en kip.
In het nauw
Een kat in het nauw maakt rare
sprongen. In Londen vochten twee
mannen. Een van hen zei tot de
toeschouwers: grijp die man, ik
ben van de politie. Het publiek
liet niet op zich wachten. De an
dere maakte snel, dat hij weg
kwam. De mensen dachten om as
sistentie te gaan halen. Intussen
wist de gevangene door te slaan
en te trappen een weg voor beter
begrip te banen. Hij was van de
politie. Nummer één kon niet meer
worden achterhaald.
Beledigend bedrog
Gelooft U mij niet? Twintig gla
zen whiskey wil ik drinken en dan
ben ik nog niet dronken, zo pocht®
de heer Rose voor het gerechtshof
te Miami. Hij vroeg of hij het mocht
bewijzen. Dat mocht en Rose trot*
een fles te voorschijn, waaruit hij
in een verpletterend tempo twintig
glazen ledigde, zonder ook maar een,
hik te geven. Een nader onderzool*
leerde echter, dat de fles water be
vatte. Er loopt thans nog een aan.
klacht tegen Rose, enwel wegens be
lediging van het gerechts!. r.
Ex.dodenclub
In Engeland hebben, enkele men
sen een nieuwe club opgericht. Het
is een wat ongewone vereniging.
Niet, omdat men rijk moet zijn of
knap, maar vanwege de zonderlinge
eis, die men voor het lidmaatschap
stelt: Men moet namelijk dood ge
weest zijn. Lid zijn al mevrouw Sue
Pittard. van wie het hart tien minu
ten stilstond tijdens een operatie en
Desmond While, die hetzelfde mee
maakte. De naam van de club: „Het
is goed om weer te leven".
T oermalijn
In de Braziliaanse staat Minas Ge-
rais is een roze-rode edelsteen ge
vonden, een zogenaamde toermalijn,
met een gewicht van 600 gram en
een waarde, die op ruim 17,5 miljoen
gulden wordt geschat.
Wilt U mijn ogen eens contro
leren om te kijken of ik soms een
bril nodig heb
(Advertentie)
/mad-
ZATERDAG 15 JUNI 1957
HILVERSUM I 402 m. KRO: 7.00 Nws.
7.10 Gram. 7.15 Gewijde muz. 7.45 Mor
gengebed en liturg, kal. 8.00 Nws. en
weerber. 8.15 Gram. 8.50 Voor de vrouw.
9.35 Waterst. 9.40 Radio Raiiye 1957. 10.05
Voor de kleuters. 10.20 Gram. 10.25 Ra
dio RaJlye 1957. 10.20 Ben je zestig? 10.25
Radio Rallye 1957. 11.00 Voor de zieken
11.45 Gram. 11.55 Radio Rallye 1957. 12.00
Middagkick-noodklok. 12.03 Promonade
ork. en solist. 12.30 Land- en tuinb. me-
ded. 12.33 Radio Rallye 1957. 12.38 Gram.
12.50 Radio Rallye 1957. 12.55 Zonnewijzer
13.00 Nws. en kath. nws. 13.20 Radio Ral
lye 1957. 13.25 Amus. muz. 13.50 Oram.
14.00 Voor de jeugd. 14.20 Gram. 14.35 Rep.
15.05 Verz. progr. 16.05 Voor de jeugd.
16.50 De schoonheid van het Gregoriaans.
17.20 Musette ork. en soliste. 17.40 Lichte
muz. 17.55 Ballroomork. 18.15 Journalistiek
weekoverz. 18.25 Gram. 18.30 Pari. overz.
18.40 Jazzmuz, 19.00 Nws. 19.10 Comm. op
het nieuws. 19.15 Omr. ork. en solist.
20.10 Lichtbaken, caus. 20.30' Act. 20.50
Cabaret. 21.20 Muz. progr. met vakantie-
tips 22.00 Lichte muz. 22.25 Gram. 22.35
Wij'luiden de Zondag in. 23.00 Nws. 23.15
Nws. in Esperanto. 23.22 Gram. 23.50
24.00 Radio Ralilye 1957.
HILVERSUM II 298 m. VARA: 7.00
Nws, 7.10 Gym. 7.23 Gram. 8.00 Nws. 8.18
Gram. 9.00 Voor de vrouw. VPRO: 10.00
Tijdelijk uitgeschakeld. 10.05 Morgenwij
ding. VARA: 10.20 Gevar. muz. 10.50 Bui-
tenl. weekoverz. 11.05 Het hangt aan de
muur en het tikt. 11.35 Pianorecital. 12.00
Gram. 12.30 Land- en tuinb. meded. 12.33
Nieuwe gram 13.00 Nws 13.10 VARA-varia
13.20 Hawaiian muz. 13.45 Sportpraatje.
14.00 Cabaretliedjes. 14.25 Voor de jeugd.
15.00 Gram. 15.20 Stad en tuin, caus. 15.35
Le déluge. oratorium. 16.35 Lichte muz.
16.55 Vakantietips. 17.30 Act. 18.00 Nws.
en comm. 18.20 Orgelspel en zang. 18.45
Regeringsuitz.Atlantisch allerlei. Een
en ander over de 15 landen, aangesloten
bij het Atlantisch Pact. 19.00 Artistieke
Staalkaart. VPRO: 19.30 Passepartout,
caus. 19.40 Godsdienst voorheen en thans
caus. 19.55 Deze week, caus VARA: 20.00
Nws. 20.05 Vlieg er eens uit! 21.00 Gevar.
progr. 21.45 Soc. Comm. 22.00 Lichte muz.
22.30 Gram. 22.40 Politiepatrouilles, docu
mentaire. 23.00 Nws en S.O.S.-'bér. 23.15
24.00 Gram.
ERUSSEL, 324 m. 12.00 Gram. 12.30
Weerber. 12.34 Gesproken aperitief. 12.45
Gram. 13.00 Nws. 13.11 Radio-Almanak.
14.30 Radiojourn. 15.00 Gram. 15.15 Accor-
deonmuz. 15.30 Gram. 15.45 Accordeon*
muz. 16.00 Gram. 16.15 Omr. ork 16.43
Eng. les. 17.00 Nws. 17.10 Dagklapper»
17.20 Gram. 17.30 Muz. v. millioenen. 18.00'
Moderne muz. 18,30 Voor de soldaten
19.00 Nws. 19.40 Gram. 20.00 Omroep-
Ommeganck. 21.00 Gram. 21.15 Amus ork*
22.00 Nws. 22.11 Gram. 23.00 Nws. 23.05-v
24.00 Gram.
BRUSSEL 484 m. 12.15 Gevar, muz*
12.54 Gram. 13.00 Nws. 13.10 Verz. progr.
14.00 De Barbier van Sevilla, opera. 16.15
Gram. 16.30 Lichte muz. 17.00 Nws. 17.10
Lichte muz. 18.38 en 19.10 Gram. 19.30
Nws. 20.00 Vrije tijd. 20.30 Gram. 22.00
Nws. 22.10 Jazzmuz. 22.55 Nws. 23.00 Lielit$
muz. 23.55 Nws.
AVRO: 17.0017.30 Voor de kinderen,
VARA: 20.0o Journ. en weerber. 20.15
Filmprogr. 20.40 Cabaretprogr. 20.55
Filmverz. progr. 21.15 Gevar. progr.
FRANS-BELGEEJ. 19.00 Feuilleton
19.30 Luchtvaartkron. 20.00 Act. 20.10
L'Homme qui se donnait la comédie,
TV-spel. Hierna: Wereldnieuws.
VLAAMS-BELG IE. 19.00 Feuilleton.
19.05 Documentair progr. 19.30 Nws. 19.10
De week in beeld. 20.05 Artistiek rendez
vous. 20.50 Feuilleton. 21.15 Relais v. d.
NTS: Gevar. progr. 22.15 Cellorecital,
22.30 Nws. en journ.
9)
Reydel lette scherp op de archi
tect wat had die man opeens?
„Dit pakhuis is gebouwd., ge
bouwd hakkelde Nonhebel.
„Dat klopt", zei Bartels.
„Ik bedoel., gebouwd in 1658
vLk onder de kroonlijst is-een steen
een gevelsteen met een mooie af
beelding van van.
Hij begon hoe langer hoe erger te
stotteren en dronk snel het glas leeg,
dat het dichtst bij hem stond.
„Nu?" vroeg Reydel, ,,wat stelt
die steen voor?"
„Ik heb er een boekje over ge
schreven tenminste, ik wil ereen
over schrijven een dik boek., over
beeldhouwkunst en de gilden.."
„Nu weet ik nog niet, wat die
steen voorstelt".
Hij stamelde nog enkele woorden,
stond op en liep wankelend naar de
garderobe.
r,a'w,r,° s^°,nti °P het dak van zijn
zei t tot de portier, die hem
met ziJn regenjas.
ia u i vroeg de man.
1 help me even met die draai
deur. Aan zijp voeten ging de stad
in vlammen opDe Christenen kre
gen de schuld, maar Van Putten werd
gered.
Hij diepte een geldstuk uit zijn zak
op en vond tegelijkertijd de lucifer,
die hij het laatste kwartier gemist
had. Rustiger gaf hij de fooi en raak
te door een duw in zijn rug buiten
het café.
Hij riep een taxi aan.
..Leidsegracht", zei hij, „maar
niet zo vervloekt hard rijden".
Van Beveren stond in de huisdeur
te wachten en hielp hem de stoep op.
„Ik zal een kop zwarte koffie klaar
maken", zei hij met een bezorgde
blik op Nonhebeis uiterlijk.
Nadat hij wat gegeten en enige
uren gerust had klom de architect
naar het dak. Boven het centrum hing
een gelig licht, maar nergens werd
het, zoals hij had gehoopt, tot 'n diep-
rose schijn afgedekt door een zwarte
rookkolom. Hij keerde naar zijn ka
mer terug en begon te lezen in een
boek. dat hij in een reiskoffer had
verstopt. „Die alte Lagerhauser Am
sterdams" stond er op het titelblad,
„eine kunstgeschichtliche Studie von
Dr. Magda Revesz-Alexander".
Enige tijd keek hij met gespannen
aandacht naar de afbeeldingen en
maakte dan enkele krabbels in zijn
schetsboek.
Tenslotte ontstak hij het licht in
het schemerlampje voor het portret
van Loes Gramshof.
Het liep al tegen middernacht toen
hij zich, na de wekker op 5 uur te
hebben gezet, ter ruste begaf.
Bij het eerste alarm van het uur
werk stond hij op en sloop, geen ge
rucht makend om de huismeester
niet te storen, naar buiten.
Er reden al trams naar het begin
punt van de routes, doch nog niet
in de richting, die hij zich voorgeno
men had te volgen. Hij bereikte het
Leidseplein in de hoop daar een taxi
te vinden. Bij het Americain-Hotel
lagen de rieten stoeltjes hoog opge
stapeld in een hoek van het terras
hij keek er even naar vaal en
triest begon het te dagen. Enkele
werklieden, met blauwe zakjes boter
hammen bungelend over hun schou
der, liepen zonder haast over het
vochtig glimmende asfalt naar de bin
nenstad.
Hij ging de Marnixstraat in, een
straat zonder enige bekoring. Er
was een gedeelte, waarvan de ene
kant als door een aardbeving scheen
weggeslagen met een gracht erlangs,
waarin rot fruit dreef en vuil bed-
degoed. Verder, voorbij de kruising
Rozengracht, was het een straat met
huizen die al smaller en gordijnen
die steeds smoezeliger werden, tot
dat er alleen maar woonkazernes wa
ren, met één deur voor een heel
bataljon mensen.
Nonhebel liep maar rechtuit, haast
gedachtenloos, maar met een inner
lijke onrust; eerst na enige tijd gaf
hij er zich rekenschap van, dat hij
een ander kostuum had aangetrok
ken zonder Grabbelend in al
zijn zakken botste hij tegen iemand
op; er klonken nijdige uitroepen, die
hun climax vonden in een scheid
woord zo onredelijk als maar moge
lijk was.
Het was inmiddels geheel dag ge
worden. Op 't Haarlemmerplein
bracht een stalhouder rijtuigen naar
buiten, een lijkwagen en een trouw
koets stonden naast elkaar. In de
oude straat, die op het plein uit
kwam, klonk gebel van trams, die
bij de wisselplaatsen op elkander
moesten wachten.
Aan de westelijke kant stond het
oude massale poortgebouw, terwil-
le van het verkeer opzijgezet, maar
zo dat goedgelovigen, die in het don
ker de poort doorgingen in het ver
trouwen een weg te vinden, recht
streeks in het water liepen.
Over het viaduct reed uit de rich
ting Haarlem langzaam een trein
binnen met Franse aanduidingen.
Voor een der portierramen zag hij
toevallig Frits Kiljan, die zijn baga
ge uit het net tilde.
Er trok een rimpel tussen zijn
ogen hij bleef de trein nastaren
tot deze in de huizenspleet was ver
dwenen en dwaalde toen de Brou
wersgracht op. waar hij de opschrif
ten las van de oude pakhuizen:
Spitsbergen, 't POTASCHVAT, Ko
ning David, Groene Valk....
Later op de morgen was hij op
het Prinseneiland tegenover enige
grote pakhuizen aan de Realen
gracht, „de Naamlozen uit de 17e
Eeuw" zoals hij ze in gedachten had
genoemd, omdat elkte naamsaandui-
ding ontbrak. Het waren vier gelij
ke gebouwen van zes verdiepingen
met gebogen vensters, de achter
kant grensde aan de Vierwinden-
straat. Met zijn ogen mat hij de
diepte, bijna 50 meter schatte hij,
'n grotere opslagruimte was er in
Amsterdam niet. Het pleisterwerk
van de zijgevel was op vele plaat
sen afgebrokkeld en besmeurd; de
getraliede openingen deden hem
denken aan de Peter en Paulves-
ting in Kroonstad, hoewel hij dat
gebouw nooit had gezien.
Gescheiden door het brede water
van de Realengracht stond aan de
overzijde een rij woonhuizen. Een
bepaald huis trok zijn aandacht; er
hingen propere gordijnen voor de
ramen en op de venst banken ston
den potten met geraniums. Hij ver
geleek het huisnummer met een no
titie, die hij op zijn manchet had
genoteerd.
Stipt werkte hij het programma
af. dat hij opgemaakt had. Eerst
ging hij aan de walkant staan, haal
de zijn schetsboek voor de dag en
begon te tekenen.
't Gebeurde zoals hij had ver
wacht: kinderen, die ondanks de ge
stadig neervallende motregen op
straat speelden, dromden al gauw
nieuwsgierig om hem samen. Hij liep
tegen de stoep en tekende rustig
naar de huizenkant, zocht steun
door, todat de vrouw, die hij tussen
de geraniums door had bezig gezien
met huishoudelijk werk, naar buiten
kwam.
Rechtuit vroeg zij wat hij deed.
„Ik teken", zei hij met een lach
je.
Zij keek naar het schetsboek, dan
naar de overkant van de gracht.
„Dat zijn die pakhuizen", zei ze.
„Ja, vindt u ze niet mooi?"
„Mooi?"
Het was duidelijk, dat zij daar
nooit over had nagedacht.
,,'t Regent", zei hij, wijzend op de
tekening, die nat begon te worden.
„Ik ben kunstschilder, eigenlijk moest
ik hier ergens een atelier hebben.
Ik maak nu maar een tekening, la
ter moet het olieverf worden,maar
daarvoor moet ik rustig kunnen wer
ken. Hebt u die voorkamer over?"
„Voor u?" vroeg ze.
„Ja ik wil een goede prijs be
talen wat dacht u van 25.per
week?"
Zij schrok ervan zij verwoon
de maar vier gulden, 'n kennis van
haar, die vlak bij de Haarlemmer
sluis woonde, had laatst ook zo iets
bij de hand gehad, maar daar la
gen altijd van die aardige binnen
schepen. Zij keek eens naar die pak
huizen alsof het object een maatstaf
was voor de soliditeit van het voor
stel. Waren die oude verwaarloosde
muren de moeite van het schilde
ren waard?
„D'r is niks aan", zei ze gering
schattend.
„Kijkt u maar eens naar de prach
tige kleur van de baksteen", zei hij
opgetogen, „en naar de evenwichti
ge raamverdeling; die boogvensters
zijn ook heel mooi".
Zij haalde de schouders op.
„En u wilt 25.betalen?"
„Ja, met een voorschot van 2 we
ken".
Zij ging het huis in om overleg
te plegen met haar dochter Marie,
't Duurde niet lang of hij werd bin-
nengeroepen; hij moest de kamer
maar eens zien, en ze heette juf
frouw de Ridder zonder verdere poes
pas.
Het interieur was zoals hij had ver
wacht, eenvoudige pretentieloze meu
belen, 'n rood-zwart vloerkleed en
gebloemd behang.
„Daar bij het raam kan de ezel
staan", zei hij, „als ik hier een en
kele keer wil slapen, kan dat ze
ker ook wel?"
Juffrouw de Ridder schrok.
„Slapen?" zei ze. „We hebben
nog niets afgesproken".
Doch de dochter, 'n twintigjarig
koket ding met het haar op zolder
sleepte de vogelkooi, die tussen da
vensters stond, dieper de kamer in.«
(Wordt vervolgd),
