57 manifestatie van
Axels hoogste punt
Dappere mannen kozen Axel
als hun stad
Ook recreatiecentrum
Klein paradijsje
Vijf (drukke) feestdagen
Zeldzaam
actief
bestuur
Grote
namen
in de
profkoers
Parker JOTTER
Ballpen
14.50
ZWARE SHAG
DE WEDSTRIJD
VAN HET JAAR
Dames komen
ook aan bod
Zij deden het
lekker
pittig!
VIERDE BLAD
DONDERDAG 6 JUNI 1957
11
oude traditie
nieuwe glans
Natuurbad en openluchttheater
AXEL OF AKSEL
Vrijdag 7 juni
Zaterdag 8 juni
Tweede Pinksterdag
Dinsdag II juni
Woensdag 12 juni
M. v. Lonkhuizen:
DO U WÉ EGBERTS
v ORCAM
ijst
7342
2'<39
99U5
243
221
821
321
550
744
11
Morgenmiddag, vrijdag 10 juni
wordt de tentoonstelling ,,Axel
'57" geopend. Dat zal het begin
zijn van een aantal dagen die
voor de gemeente Axel en voor
al het land dat haar van ouds
her als zijn verzorgingscentrum
beschouwt, een bijzondere beteke
nis hebben.
Manifestatie Axel '57" noemt
men het evenement, dat tijdens
en rond de Pinksterdagen op
touw is gezet, en die naam is
evenzeer juist. Want Axel heeft
er een kans mee geschapen, eens
te laten zien wat het in de loop
der jaren - vooral in het laatste
decennium - op velerlei gebied
heeft bereikt.
En dat is niet zo weinig. Van
een klein dorpje is Axel gewor
den tot een plaats met allure,
'n plaats evenwel die haar eigen
karakter heeft weten te behou
den en die (daarom) nóg meer
geworden is- tot het in trek zijnde
middelpunt van een groot en zeer
welvarend landbouwgebied. Axel
(een groot dorp" mag men dan
wel eens gekscherend zeggen,
maar in feite is dat een compli
ment!) is vóór alles landbouw
centrum en daarvoor komt het
rond uit.
Nog vers in het geheugen van
de Axelaren èn van duizenden
Zeeuwsch-Vlamlngen en eilandbe
woners. ligt de grote ZLM-ten-
toonstelling, die enkele jaren te
rug, ook tijdens de pinksterdagen
de naam van Axel als centrum
van agrarische bedrijvigheid voor
goed, en op spectaculaire wijze,
vestigde.
Bijzonder reliëf kreeg de ge
meente Axel als zodanig toen het
Rijkslandbouwconsulentschap er
gevestigd werd. De wekelijkse
markt, op zaterdag, bewijst iede
re week opnieuw dat er in en
rond Axel heel wat om gaat.
Kortom: Axel is voor duizenden
in de omtrek een sterke magneet.
Het is geen toeval dat ..Axel
'57" (een sterk sprekende naam
voor de komende manifestatie)
tijdens de pinksterdagen georga
niseerd wordt. Pinksteren is van
oudsher voor Axel een drukke
tijd. Een oude traditie wil, dat
dan ieder uit de gehele omtrek
naar Axel komt, ten eerste om
er te feesten, ten tweede om er
nieuwe inkopen te doen. Zo was
het vele, vele jaren geleden
(Advertentie)
reeds.
Zo is het, in feite, nog. Als
winkelcentrum heeft Axel zijn
goede naam niet alleen behouden,
doch zelfs bijzondere luister ge
geven. Er is in de afgelopen ja
ren op het terrein van de handel
drijvende middenstand enorm
veel werk verzet. In dat opzicht,
en men mag 't zonder anderer
verdiensten te kleineren, gerust
zo stellen, heeft Axel tot in verre
omtrek de toon aangegeven.
Het resultaat is een winkel
stadje dat terecht de waardering
van de kooplustigen heeft. Men
ziet er zaken, waarop een mo
derne grote stad nog terecht
trots zou kunnen zijn.
De traditie van de feestelijk
heden is uiteraard - dat is het
lot van dergelijke tradities - wat
aan het sukkelen gegaan. De
enorme ringrijdersfeesten, die
vroeger tijdens deze dagen ge
houden werden, hebben langza
merhand hun betekenis verloren.
De organisatie van ..Axel '57"
heeft mede ten doel die traditie
in eer te herstellen en nieuwe
glans te verlenen. Het programma
dat men samenstelde getuigt met
grote nadruk van dat streven.
Ongetwijfeld zal Axel. dat nu
eenmaal voor de pinkstervierders
van de gehele omtrek de trek
pleister is, thans des te meer be
zoek krijgen. Ze zullen een ge-
Fraai doorkijkje in het foos, met een onverwachte blik op
de jeugdherberg „Die Bleye Hagliewaar jougelui uit heel
wat verschillende Europese landen de nacht hebben door.
gebracht, op trektocht door mooi Zeeuwsch-Vlaanderen.
meente vinden die het ernst is.
Een gezonde, levende en welva
rende plaats, waar de gemeen
telijke overheid niet achterbleef
bij de zakenmensen, als het op
initiatief aankwam. Want ook
stedebouwkundig is er veel ver
beterd: nieuwe wegen, moderne
verlichting, fraaie woonwijken,
met veel fris groen, imposante
nieuwe bouwwerken (waaronder
de nieuwe openbare lagere school
van architect Groosman met ere
moet worden genoemd), nieuwe
en bijzonder mooie recreatiemo
gelijkheden. kortom. Axel is met
zijn tijd meegegaan.
Axel is zijn tijd zeljs vooruit.
Het heeft de eer mogen sma
ken. uitverkoren te worden als
„Zeeuwsch - Vlaamse heliha
ven" en het is dus een regel
rechte springplank naar het
hart van België en het hart
van industrieel Nederland:
Rotterdam.
Dat is Axel. dat van morgen tot
woensdag de gastvrouwe van
vele duizenden hoopt te zijn
In de afgelopen jaren is Axel van steeds grotere betekenis gewor
den voor de maar verpozing zoekende mensdie in zijn vakanties,
tijdens weekends en op vrije dagen' eens wil bijkomen. Op velerlei
terrein heeft Axel zowel de toerist als de streekgenoot die naar
recreatie zoekt, iets te bieden.
Rond Axel zijn de,talloze kreken, waar niet alleen de Belgen maar
ook de Nederlandse hengelaars hun hart aan de visserij ophalen. Enkele
jaren terug heeft het gemeentebestuur een groot bos laten aanplanten
dat al aardig in de hoogte schiet. Met de waterpartijen daarin beslaat
het een oppervlakte van maar liefst 18 ha. Reeds thans is het een graag
bezocht oord, maar het zal nog meer betekenis krijgen. In het grote
complex liggen de voetbalvelden, de tennisbanen en de jeugdherberg
,,De Bleye Iiaghe" die veel bezoekers krijgt (vorig jaar 6000 overnach
tingen en de nieuwste aanwinsten zijn het openluchttheater en het
fraaie zwembad, dat weliswaar heet het gemoderniseerde oude bad te
zijn, maar dat in wezen een geheel nieuwe inrichting is geworden, die
als natuurbad een uitstekende naam zal krijgen.
Daaraan had de streek vooral veel beho,efte. Het is aan het initiatief
van Axel te danken dat dit deel van Zeeuwsch-Vlaanderen weer een
nieuw én een goed zwembad rijker is geworden.
Daarom verdient de opening van dit mooie nieuwe natuurbad (zater
dagmiddag) veel belangstelling. De Sassa zwemclub ,,De Bruinvis"
zal er jeugwedstrijden en demonstraties houden opdat het bad op „spet
terende" wijze ingewijd wordt.
Het openluchttheater, eveneens een aanwinst van betekenis, wordt
dinsdag a.s. in gebruik gesteld. Bij goed weer zal het Vlaamse Schouw
toneel ..Drie Koningenavond" opvoeren, onder auspiciën van de Z.V.U.
Men ziet: er staat niet alleen veel op Axels programma, maar het is
ook iets goeds.
Vrijdagavond half zeven, na de
2 opening van de „Axel '57" ver-
1 schieten de organisatoren al met-
2 een hun beste kruit: dan wordt
2 er een voetbalwedstrijd gespeeld -
tussen -organisatoren en bestuurs- j
leden van Axel '57 en Belgische
en Zeeuwse journalisten.
In het elftal van degenen die
2 denken de dagbladschrijvers aan
2 te kunnen, staan spectaculaire fi-
2 guren. Zo is niemand minder dan
2 Axels burgemeester, de heer P.
2 van Oeveren, doelman. Verder
2 spelen in dat elftalletje, dat de I
journalisten even zullen afmaken
de heren van Lonkhuizen, Vink, I
Hirdes, Dielcmans, de Rijken,
2 Meurre, Houbé, v.d. Brule en
2 van Bendegem mee. Dat zijn er
2 nog maar tien. Nummer elf is de
2 provinciale VW-directeur, de
heer G. Oskamp. Dit is min of 1
meer verraad: als oud-journalist j
had hij in het andere elftal moe-
ten staan. Maar het is niet erg:
voetballen kan hij ook niet.
2 De samenstelling van het jour-
2 nalistenteam is nog een diep ge-
2 heim. Er staan Belgen en Zeeu-
2 wen in. Dat zegt al genoeg. De
2 keuzecommissie is drie weken in j
retraite geweest, om uit het pro-
bleem te komen. Maar nu is er
dan ook een ploeg geformeerd,
waarvoor de Dynamo's spontaan
2 op de knieën zouden gaan liggen.
2 De uitslag staat al vast: 310.
2 Voor wie Voor óns natuurlijk.
2 voor de kranten. Wat had U dan
2 gedacht
Hoewel de „Axel '57" helemaal
door mannen op touw wordt gezet,
begrippen als „handel" en „land
bouw" worden bijna automatisch met
mannen vereenzelvigd, toch hebben
de organisatoren bijzonder goed aan
de dames gedacht. Het is zelfs zó,
dat men niet meende genoeg te doen
door de tentoonstelling en de feeste
lijkheden ook voor de dames aan
trekkelijk te maken, zodat ze aan de
arm hunner echtgenoot kunnen mee-
gaan zonder zich te vervelen, neen,
er is een speciale Vrouwendag be
legd.
Voor vrouwenorganisaties, die er
eens uit willen (zomertrips zijn nu
eenmaal erg aanlokkelijk), is daar
door het feest te Axel een pracht van
een doel geworden. Want er is heel
wat te zien en te horen dat de vrouw
interesseert.
Het meest bijzondere ervan is wel
de culinaire show die de van de tele
visie bekende chefkok Hellendoorn op
touw zet. Maar ook het overige van
de dag is voor de dames boeiend ge
maakt. Die dag is er een huishoud-
tentoonstelling met demonstraties en
er is een amusementsprogramma dat
er zijn mag.
Een levensgroot compliment
voor de mannen van het be
stuur van de Stichting Streek
centrum Axel, die zich het doel
heeft gesteld de ontwikkeling
van Axel tot streekcentrum te
bevorderen. Haar eerste activi
teit is de „Manifestatie Axel
'57".
De Stichting moge dan slechts
een eerste stap op de uitgestip
pelde weg hebben gezet: het is
dan toch maar een fikse stap
een zevenmijlspas. Met ere mo
gen we dan ook de bestuurs
leden hier even in het felle
zonnetje van de openbaarheid
zetten:
De voorzitter de heer J.C. Vink,
de secretaris de heer W.L. Hir
des, en de leden de heren G. de
Jonge, A. Esselbruggc, M. de
Feyter, A. Lion en Ed. Tiele-
man.
,nntcs^clP.atle9ebied wordt met ieder jaar fraaierhet bos. met zijn
nr,prih,nhtfSn Y'aar gevist kan worden, zijn sportvelden en nu ook een
lomifpLr p cn.e,en natuurbad, is een klein paradijsje voor de
tiet S rustiek bruggetje verbindt de door vriendelijke water
bies gescheiden delen van het complex.
Zoals we reeds eerder op
merkten is Axel indertijd ge
sticht door de Noormannen.
Met recht wordt Axel dan ook
met x geschreven, al ziet men
het op sommige kaarten abusie-
lijk wel eens met een k.
Voor enige jaren was het Mi
nisterie van Binnenlandse Za
ken het echter plots niet meer
met de oude schrijfwijze eens.
De naam AXEL moest vereen
voudigd worden, en voortaan
zou AXEL Alcsel moeten heten.
Gevolg: een zwaar protest van
Axels vroede vaderen naar Den
Haag.
Toen zagen de „Hoge Omes"
blijkbaar ook in. dat AXEL met
X wel degelijk gerechtvaardigd
was en AKSEL met K een ver
gezochte vereenvoudiging, die
kant noch wal raakte.
De oude schrijfwijze AXEL
bleef dan ook bewaard.
Uiteraard is aan de sport veel
aandacht gewijd. Een van de
bijzondere aspecten van Axel in
Pinkstertooi was telkenjare het
sportieve treffen tussen de
boeren jeugd en van de wil die
traditie te herstellen getuigt
o.a. de ruiterdemonstratie die
a.s. woensdag wordt gehouden.
Dat is n.l. de landbouwdag (te
vens dag van de vrouw) en het
machtige beeld van de Zeeuwse
trekpaarden zal deze dag voor
de landbouwers ongetwijfeld
tot een belevenis helpen maken.
Maar behalve dat is er ook aan
de populaire sport gedacht: op dins
dag wordt er een koers voor beroeps
renners georganiseerd, waaraan een
groot aantal renners van naam deel
neemt. De koers die op het Stations
emplacement start, wordt over een
afgesloten parcours gehouden. De
animator van deze koers is Jef van
de Vijver (zelf) en de organisatoren
hebben een veld kunnen contracteren
dat verdeeld kan worden in sterke
Nederlandse en Belgische ploegen en
een Duitse ploeg.
Bij de Nederlanders: Gerrit Voor-
ting. Thijs Ro1- de Gebrs. Peters,
H. van Breenen. Piet van Est, Peter
Post, v.d. Borst, Bruggemans.
Bij de Belgen: Rik van Looy, Ver-
plaetsen, Grondelaers, de Gebrs. Sae-
lens, Karei de Bacre.
En de Duitsers: Heinz Müller, Ho-
henschutz. Brinkman, Löder.
In totaal komen er een 50 a 60
coureurs, die 18 ronden, totaal 135
km rijden. Wanneer om half drie
het startschot is gevallen, zullen de
vele kijkers naar het zich laat aan
zien, een mooie en naar we hopen
zeer spannende koers te zien krijgen.
(Advertentie)
Opening van de tentoonstelling (2.30 uur) door de heer H.
A. A. Baron Collot dTSscury. Rondleiding autoriteiten. Op
treden plaatselijke verenigingen ('s-avonds) in amusements
hal. Voetbalwedstrijd Axel '57-Journalisten.
Muziekfestival. Medewerking van korpsen van Zelza.te,
Westdorpe, Sluis, Heikant, Overslag (B.), Zaamslag, Sluis
kil, Breskens, Yerseke.
Opening natuurbad. Wedstrijden en demonstraties m.m.v.
Sasse Zwemclub „De Bruinvis".
Optreden Tiroler Holzhacker Bub'n met Gerda Ziller.
Taptoe op de Markt.
(Eerste Pinksterdag gehele dag gesloten).
Internationale boogschutterswedstrijd op liggende wip. Met
deelname van honderden schutters uit België en Nederland.
Voetbalwedstrijd.
Optreden van Maria Zamora en haar showorkest.
Tot besluit: concert.
Konde van Axel voor beroepsrenners.
Opening Openluchttheater, met opvoering van -,Drie Ko
ningenavond" van Shakespeare door „Vlaams Schouw
toneel", te Brussel.
Max-van-Praag,-The Selvera's en Radio Showorkest Mar
tin Erich.
Concert op terrein.
Fokveedag (Landbouwdag), met ruiterdemonstraties, han
delsveemarkt, huishoudtentoonstetlling, landbouwtentoon
stelling. Tevens Vrouwendag met culinaire show van chef
kok Hellendoorn.
Concert van kapel met taptoe tot besluit.
Gedurende alle dagen van „Axel '57" is er een feestverlich
ting op terrein en in de stad, er rijden miniatuurtreintjes
tussen stad en tenotonstelling en er is een Lunapark te be
wonderen. Alle dagen: het „waterorgel".
en hoger
schrijft .5 x langer
keuze uit <f puntbieedten
Alleen-vert: Parker Service N.Vt
Beurs - Damrak Amsterdam
De organisator die de Stichting
Streekcentrum Axel aantrok voor het
op touw zetten der feestelijkheden, is
een van de beiden die vooral met de
organisatie van de bekende Mento-
tentoonstelling te Oosterhout bekend
heid gekregen hebben. Martin van
Lonkhuizen heeft nu enkele maanden
besteed aan „Axel '57".
Het is niet de eerste tentoonstel
ling die hij organiseert, c.q. helpt
organiseren, maar naar hij ons ver
telde is het wel de tentoonstelling met
het meest actieve bestuur dat hij
ooit heeft ontmoet.
Door de grote zelfwerkzaamheid
van de bestuursleden is heel wat ar
beid gemakkelijker gegaan.
Ondanks het betrekkelijk grote aan
tal kleinere en grotere evenementen
tijdens de Pinksterdagen, verwacht de
heer van Lonkhuizen toch dat de
meeste belangstelling van het publiek
dat er tijdens die feestdagen eens
op uit gaat, naar Axel zal uitgaan.
De vele spectaculaire gebeurtenissen
die het programma sieren en het feit
dat de tentoonstelling van landbouw
handel en industrie een forse „streek-
beurs" is geworden, rechtvaardigen
die mening.
Axel moge dan geen bijzon
der hoge bouwwerken heb
ben en geen geweldig hoge
kerktoren: een markant her
kenningspunt bezit het toch
in zijn robuuste watertoren.
Het bouivwerk staat recht te
genover het terrein waar de
Manifestatie Axel '57 gehou
den wordt en de toren zal
dus vanaf morgen het oriën
tatiepunt zijn waarop duizen
den zich zullen richten.
Nu het recreatiebos van Axel
al hoogte begint te krijgen,
kan de wandelaar soms van
uit onverwachte gezichtshoe
ken de rijzige wachter ont
moeten.
De straatnamen, gegeven
aan de nieuwe woonwijken
die verrezen in Plan Zuid
te Axel, zullen bij menige
Axelaar reeds verwonde
ring hebben opgewekt.
Verscheidene personen zul
len deze namen niets zeg
gen, en toch zijn het na
men, die eens beroemde
Axelaars, of personen die
voor de geschiedenis van
Axel belangrijk waren heb
ben gedragen.
De heren Oggcl en de Jon
ge, die deze namen opdiep
ten uit oude bestofte boe
ken, wisten echter wel wa(
ze deden.
Zij gingen uit van het
standpunt dat het wel eens
passend zou zijn om in de
„oude veste Axel" de na
men van enkele groten uit
Axels geschiedenis te laten
herleven. Zeer terecht wa
ren zij ook de gedachte toe
gedaan dat de namen niet
te ingewikkeld mochten
zijn, daar ze bij de adres
sering geen moeilijkheden
mochten opleveren. Axel
kreeg hierdoor een zeei
merkwaardig gedeelte
stad. Waar andere plaat
sen misschien in haast
niets zeggende bloemen
namen zouden zijn verval
len, bracht Axel hier trots
naar voren de namen van
diegenen, die op een of
andere manier Axels ge
schiedenis .maakten. Een
trots monument al is het
dan ook maar in de vorm
van een straatnaam.
Zo vinden we in Axels
nieuw stratenplan de JO-
HANNASTRAAT, zo ge
noemd naar Johanna van
Constantinopel.
Deze Johanna was gehuwd
met Ferdinand van Portu
gal. Graaf van Vlaanderen
welke laatste omwille van
de huiselijke vrede in het
hiernamaals ook 'n straat
als eeuwig monument
kreeg, n.l. de Ferdinand-
straat. Deze Johanna nu
schonk in 1213 stadsrech
ten aan Axel, met al de
voordelen aan deze hoge
vaardigheid verbonden.
Beide geschiedkundigen
chrokken er verder niet
voor terug om Karei de
Grote's tijdgenoot, heer
Robert van Axël, uit zijn
eeuwige rust te wekken,
teneinde hem toestemming
te vragen ook zijn naam
kaartje te mogen hechten
aan de volgende straat.
Robert, Heer van Axel
vond eertijds Axel het land
van peis en vree en bouw
de er daarom in 813 een
klooster.
De ROBERTSTRAAT zal
een blijvende herinnering
hieraan zijn.
Axels geschiedenis is hier
mede nog niet geheel door
vorst, al weet men van
voor 813 niet veel meer.
Eerste wapen
Dappere mensen hebben
er steeds in Axel gewoond.
Eén er van was Heer Oli
vier van Axel. die om
streeks het jaar 1200 leef
de. Deze Heer van Axel
verkreeg om zijn moed het
eerste wapen van Axel. De
burgerij van Axel brengt
thans posthume hulde aan
deze man, door ook naar
hem een straat te noemen
nl. de OLIVIERSTRAAT.
Verder is nog aan de ver
getelheid ontrukt Joos van
Gistelle (1446-1516) bijge
naamd ..de grote reiziger".
Zijn grafsteen of althans
de ruine ervan is thans
nog in Zuiddorpe te zien.
Ook was hij heer van Axel
cn de Moere, met welk
laatste het hedendaagse
Zuiddorpe wordt bedoeld.
Ook deze reiziger zal het
wel nooit hebben kunnen
bevroeden, dat zijn naam
nog eens de weg zou wijzen
aan de reizigers uit het
atoomtijdperk. De naam
van GISTELLESTRAAT is
hiermede verklaard.
En dan nog hebben we
Axels groten niet allen ge
had.
JACOB de HONT 1500)
was de presbyter en orga
nist van de parochiekerk
St. Petrus. Hij tekende de
geschiedenis van Axel op.
Verder treffen we nog aan
de WATERSTRAAT en de
van- MIDDELHOVEN-
STRAAT.
De eerste werd zo ge
noemd naar ds. W. te Wa
ter. een Axels predikant
(1688-1764) die zich vooral
verdiepte in de historie
van Axel en deze ook te
boek stelde.
Ds. Jona van Middelhoven
(1705-1757) was eveneens
predikant te Axel. Van
hem is bewaard gebleven
een plattegrond van Axel
uit 1740. Deze plattegrond
bevindt zich thans op het
gemeentehuis en geeft ons
een aardig beeld van de
toestand der stad in die
tijd.
Het mag ten zeerste wor
den toegejuicht, dat einde
lijk eens enkele beroemde
Axelse mannen uit het ver
geetboek zijn gehaald, om
hen in een totaal nieuw
stadsgedeelte een waardi
ge plaats te geven.
(Advertentie)
