De kleine wereld
de lilliputters
van
Benelux zonder identiteit
Zwerftocht door een
wonderlijk stadje
Oranje (in stukken en brokken) terug
0,-.
ODEHUIS
IDS.JAPON
VERKOPEN
iasklaü Penitent
De draaiende schijf
"(fetê/L
Stad met voorname cultuur
VIERDE BLAD
WOENSDAG 29 MEI 1957
Het ontstaan van
theater Schneider
©Uiteenlopende
stromingen
HOOFDPIJN?
WEG HOOFDPIJN
Aden grootste
bunkerhaven
ter wereld
Je proeft 't iedere dag...
Uitstekende expositie van Brabantse kunst in Doornik
Hoge belangstelling
Twee jaar met aftrek
voor koopman uit
Roermond
:k«r*
15 et
1 naars:
7034
7034
7034
7034
s 7034
7034
J- 1
7034
si
1 7034
il I
tijd U ba-
ist ••nvou-
«tnrtcbtlng,
errtakkalijk
iruik,
BREDA
Grote Markt
olannen maakt,
U zich ook af
3 zal mijn
zijn.
staan wij U daar-
ienste en bieden
en collectie
IMATERIALEN
rijk....
apart.
mooi.
s een droom
moeite waard
te kijken in
Modehuis
ite Markt 6
Goes
I damesconfectie
imestailleurs
("Van onze speciale verslaggever)
Het begon feitelijk vijfenzeventig jaar geleden. Er was in Buda-
mst een bijeenkomst van kleine mensen. De grootvader van mijn man
Interesseerde zich voor de lilliputters. Hij was zelf vader van een
oroot gezin en hij kon zich de moeilijkheden van deze kleine mensen
zo levendig indenken. Het ging er om deze lilliputters een bestaan te
geven. Dat was niet zo heel gemakkelijk. Maar mijn grootvader had
een idee en hij besloot met lilliputters de kermissen af te reizen",
-0 vertelde mevrouw Erna Schneider, de cheffin van het theater, dat
~ter gelegenheid van de voorjaarskermis naar Bergen op Zoom was
gekomen.
Mevrouw Schneider zat in haar
fraaie salonwagen en vetelde, dat ze
.eigenlijke geschiedenis van het the-
jater pas goed dertig jaar geleden
begon. Toen bracht haar man een
aantal lilliputters bij elkaar en plan
de hij een toernee door geheel
Europa. De familie kon dit doen, om
dat de ervaring had geleerd, dat de
bevolkingen van alle mogelijke lan-
denden een grote interesse aan de
legden voor deze kleine men
sen. De toernee werd een daverend
[succes, maar wat belangrijker was,
het kwam nu definitief vast te staan,
dat het theater Schneider voortaan
een kleine wereld zou zijn van kleine
"wensen. Zo is dat op dit moment
inog. Niet minder dan dertig lilliput
ters reizen gedurende negen maan
den van stad tot stad en van land naar
lana om daar gedurende enkele
maanden in de familiekring te ver
blijven en vervolgens weer terug te
komen in het theater. Dat gaat zo
3aar-in-jaar-uit. Schneider is voor
hen niet alleen hun boterham ge
worden, maar zij hebben in deze
wereld ook hun levensgeluk gevon
den. Dat benadrukte de burgemeester
van lilliputterstad, Herr Wilhelm
Blaaser, die zijn ambtsketen om zijn
schouders hing en een uitvoerige
wandeling voorstelde langs de tal
rijke wagens.
'.Kijk een", zo zei de burgemees
ter alvorens hij zijn raadhuis in de
steek liet: ..De lilliputters moeten zich
door hard te werken een positie zien
te venverven. Zij proberen artiesten
te worden. Velen van hun lukt dit.
is dit 20 dan komen zij in het pro-
giamma. Zij hebben voor het bren
gen van één simpel nummer soms
laren getraind. Hun beloning is een
contraet en een leven in dit
stadje. El. Zijn natuurlijk ook lilli-
w .Is' dl€ geen aanleg hebben voor
net theater. Er zijn hier ook andere
Lm-" te- vervullen, ik mag mis-
loÜ rn.1]zelt aIs een voorbeeld stel-
w, ,e.n burgemeester. Mijn taak
oestaat hierin gasten te c
zorg voor de representatie niet
zijn. Hij was
vertelde
wu" Vy' ourgemeester. Mijn taak
H- ''in gasten te ontvangen,
allof vS0r de representatie niet
de i,VaT!.het theater. maar ook van
de lilliputters zelf."
De burgemeester 'bleek een zeer
goed representant te zijn.
allerminst kort van stof. Hij
1 iaal*W- zijn en reeds dertig
«aar by Schneider te vertoeven.
Vele nationaliteiten
IerWbiilelr?t.S!ta]er wees er OP. dat
diverse landen' On dj?.ergen zÜn uit
ren er veertw, rP -dlt moment wa-
garen drifts Duitsers, vier Hon-
Mteroverbenden. zT waren" aUemal'l
,,De kleinste lillimi«o„ i
teel achtenzestig Peenetri'sot momen-
grootste 1.28", lachte Tbu^meef
Iter. „De jongste is 10 ^"rgemees-
loudste 69". jaar en de
Wilhelm trok de deur van een wa
I™ Zenr deelda passant mee"
dat hiel de jonggezellen woonden
I an een kleine tafel en o7k£
■stoelen zaten drie mannen. Het wa-
Iren Helmuth (31 jaar, 63 centimeter)
|L0tar (22 jaar, 1,26 metS) en Paui
De burgemeester wandelde naar
een volgende wagen en merkte op,
dat daarin twee jongedames woon
den, zusters van elkaar. Het bleken
Nettie en Helena te zijn, afkomstig
uit Heidelberg. De zusters beschik
ten over fraaie appartementen, maar
zoals alles in deze wereld waren ook
deze van kleine afmetingen.
Naast Nettie en Helena woonden
Else en Lily, de dames, die de zorg
hebben over de bar. Else zei uit het
Westfaalse Bielefeld te komen. Zij
was 45 jaar.
Ik ben nu aan mijn dertigste toer
nee bezig. Elk jaar ga ik drie maan
den naar mijn moeder. Zij leeft nog.
Zij is een volkomen normale vrouw.
Ik heb trouwens ook verschillende
broers en zusters, die de normale
menselijke afmetingen hebben. Een
andere zuster van mij is ook klein
gebleven. Zij deelt evenals ik het
lief en leed bij de firma. Wij mogen
niet mopperen. Ik heb vrij wonen,
vrij licht, vrij stoken en ik krijg bo
vendien nog elke maand 200 mark in
my'n handen. Dat geld kan ik opspa
ren, want ik zal op de een of andere
manier ook voor mijn oude dag moe
ten zorgen. Het eten is natuurlijk ook
vrij. Wij eten allemaal gezamenlijk in
één grote wagen".
Jong paartje
Van tijd tot tijd is er een hu
welijksfeest. Het zal niet zo heel lang
meer duren of het theater staat een
dergelijke gebeurtenis te wachten.
De burgemeester betrad het thea
ter en wees op een jongen en een
meisje, die in de piste op zilveren
ballen stonden, hand in hand. Rolfi
(18 jaar) en Martel (27 jaar) waren
bezig een nieuw nummer in te stu
deren.
,,Dat is ons jonge paartje", zei de
burgemeester. Rolfi lachte verlegen
onder zijn kuif uit.
..Het zijn uitstekende artiesten",
vervolgde de burgemeester. „En het
zijn dure krachten, want zij zijn klein
Hoe kleiner de mensen, hoe duurder
zij voor mevrouw Schneider zijnIk
heb wat dat betreft een beetje pech,
want ik ben nogal groot uitgeval
len".
Het land door
De burgemeester was aan het ein
de van zijn representatieve taak.
Maar niet voordat hij nog een twee
tal niet-lilliputters had voorgesteld.
Reeds zes jaar bleek de Scheveninger
Rudolf Bakhuizen met het theater
op te trekken. Bij eon vorige toer
nee was hij enkele dagen bij Schnei
der gaan werken. Zo best beviel het
hein, dat hij er is gebleven.
Er was nog een tweede figuur,
August Hakselmans uit Brasschaet.
Hij huwde een tiental jaren geleden
met de kokkin van deze kleine stad.
Hij heeft een zoontje van acht. Het
manneke trekt niet het theater rond.
Het ginj nu voor een week in Ber
gen op Zoom naar school.
Het was iwaah uur en de kleine f0faai verschillende verzen 1 en
mensen gingen naar de eetwagen.
Ook de burgemeester.
,,Nog een paar dagen Bergen op
Zoom", zei hij: ,,en dan gaan we
het is met stromingen in de
kunst dikwijls een gek geval.
Soms vallen de meest uiteenlopende
richtingen in dezelfde tijd, iets wat
geredelijk als een teken van on
rust of onlust kan worden aange
zien. Men legge „Das Lied von der
Erde" van Gustav Mahler, uitge
bracht op Vox PL 7000 naast De-
bussy's „lmajges" op Philips A
00 7'76R. Laat ons voor het gemak
zeggen, dat beide werken van 1910
zijn. Er ligt een wereld tussen beide
en ook het feit, dat de richting van
de Fransman Debussy nagenoeg ge
heel langs de „Germanen" is heen
gegaan doet wel twijfel rijzen aan
de mogelijkheden van een snelle
culturele eenwording van Europa.
Wat in de 17de eeuw nog goeddeels
een feit was, is in de 20ste grondig
ondergraven. Hij, die wel eens over
de grenzen komt, legge b.v. de
zwaar-op-de-handse wederopbouw
van Hamburg maar eens naast de
speelse van Keulen!
Waarmee geen sluitende verge
lijking getrokken is tussen de mu
ziek van Mahler en die van De
bussy. De eerste is wel zwaar op
de hand in zijn genoemd werk,
doch tevens gevoelig. De tweede is
gevoeliger, doch op andere wijze en
tevens lichter van toets.
Mahler maakte voor zijn „Das
Lied von der Erde" een keuze uit
een aantal gedichten van een Chi
nese poëet. Als of hij zijn dood
voorvoelde, koos hij een zestal deels
melancholieke, deels van het leven
afgekeerde verzen, die hij voor
groot orkest, tenor en alt toonzette.
In de melancholische als ..Von der
Jugend" of „Von der Schönheit" is
hij gevoelig in zijn weemoed. In het
laatste vers ..Der Abschied" is hij
zeker voor ouderen meeslepend in
zijn smart. De rest is wat dik en
eigenlijk een beetje vervelend, al
worden ook hier de woorden dik
wijls knap in de noten onderstreept.
Anton Dermota, die de tenorpartij
vervult, toont zich hier een wel
uitermate begaafd zanger. Men
moet wat in zijn mars hebben om
(Advertentie)
weer verder. Het lend door. Wij zijn
dwergen en zwervers. Maar tevre
den mensjes.!"
(Advertentie)
Burgemeester Wilhelm Blaaser van l
de lilliputtersstad begroet Helmuth j
Dei (ring (31 jaar, 68 centimeter).
„Hij is een veel duurdere kracht'
dan ik", zei de burgemeester, com
pleet met ambtsketen. „Want onze
vriend Helmuth is veel kleiner".
(55 jaar, 81 centimeter). Helmuth
dronk een kopje koffie en vertelde
reeds tien jaar met het theater
rond te trekken. Hij bleek het best
naar zijn zin te hebben en hij had al
heel wat van de wereld gezien.
3 zo verschillend in stemvoering
te kunnen brengen.
Tegen de „Images" van Debussy
kan geen weldenkend mens bezwaar
hebben, vooral niet zoals ze hier
worden gebracht door Hans Hen-
kemans, die op het klavier de
kracht en de warmte, het ijle en
koele van letterlijk elke noot in
de stemmingsstukken van Debussy
beheerst op een wijze die men bijna
i niet voor mogelijk zou houden. Op
j de gesignaleerde plaat speelt hij
een zestal nummers w.o. het for-
S midabele „Reflets dans l'eau" een
watermuziek van de eerste orde;
het technisch zeer gecompliceerde
„Poissons d'or" met zijn stemmings-
j wisselingen zo snel als de wendin-
gen van een door het water schie-
tende vis: het „Et la lune descend
sur le temple qui fut", vol illusie
j en exotisch als het oosten. Een
j prachtige plaateen om herhaalde-
j lijk en heel aandachtig te beluiste-
I ren.
Het Nederlands elftal, dat zon
dag te Wenen tegen het Oosten
rijkse elftal heeft gespeeld, is op
Schiphol aangekomen.
De gewonde spele.r Wiersma, werd
met een brancard meteen in een
gereedstaande ziekenauto wegge
bracht. Eerst ontving hij echter nog
een bos bloemen van een van de
stewardessen.
De overige spelers kwamen in
het restaurant bijeen. V.l.n.r.
staand: Walhout, van Geen en de
heer Bessem, directeur van het
Olympisch stadion, zittend: Pieters
Graafland, v.d. Kuil, de heer Brunt,
de trainer George Hardwick, Wilkes
en de Munck.
Op 3 juni wordt door de Esso bun
kerleverancier te Aden, de Standard-
Vacuum Oil Company, een nieuwe
bunkerinstallatie in gebruik genomen.
Dit is de 264ste, verspreid over 62
landen op de vijf continenten. Dank
zij deze nieuwe installatie wordt ver
wacht, dat Aden in 1958 de grootste
bunkerhaven ter wereld zal zijn en
als zodanig New York zal hebben
overvleugeld. In volgorde van bun
ker-tonnage worden voor 1958 als de
vijf grootste bunkerhavens ter wereld
genoemd: 1. Aden. 3,8 miljoen ton;
2. New York, 3 miljoen ton; 3. Cura
cao, 2,8 miljoen ton; 4. Singapore,
2,2 miljoen ton; 5. Las Palmas, 1,7
miljoen ton.
Aan de bouw van de nieuwe haven
te Aden werd in mei 1956 begonnen.
Het project van ruim 1 miljoen dol
lar werd door de Suezkwestie met
ca. 6 maanden vertraging voltooid.
Wat is het leven zó toch goed!
Heerlijk zomerweer rust in de vrije
natuur en her fijne genot van een
King's Crossde gouden, geurige
sigaret waarvan iedereen zegt:
KINGS CROSS
De stad Doornik is een eeuwenoud cultuur-centrum in Wal
lonië. Een trotse kathedraal uit de 12e eeuw met typische ro-
maanse en gotische facetten dient behalve als waardig bedehuis
ook als kostbaar schrijn voor vele kunsschatten uit lang-vervlo-
gen eeuwen. Aan de voet van dit edele gebouw staan huizen ge
groepeerd met voorname en pittoreske gevels, ons herinnerend
aan de dagen waarin de bescherming van kunst en cultuur het
geestelijk eigendom was van allen die binnen de veilige stads
veste leefden en werkten. In de voorname sfeer van deze stad
past volkomen de expositie van werken van acht Brabantse en
één eeuwse kunstenaar, die tot en met 10 juni in de „Cercle artis-
tique" te zien is.
De plechtige opening door de bur
gemeester van Doornik bewees zater
dagmiddag duidelijk, dat de kunst
ook thans nog een belangrijke en
hart-verwarmende plaats in het
maatschappelijk leven van de stad
inneemt. Niet alleen diens geestdrif
tige redevoering als antwoord op de
inleiding van dr. M. Tralbaut en het
dankwoord van de organisator, de
heer L. Boekraad, maar ook de aan
wezigheid van een vertegenwoordiger
van de Nederlandse ambassade te
Brussel en van staatsminister Lefè-
vre namens de Belgische Staat ge
tuigden daarvan in zeer hoge mate.
Gezwegen dan nog van de aanwezig
heid van alle stedelijke autoriteiten
van Doornik en van prof. Rogghé uit
Gent. voorzitter van de culturele fe
deratie Noord-Zuid.
Ook van Nederlandse zijde was
de belangstelling opvallend groot. De
meeste exposerende kunstenaars wa
ren met enkele hen bewonderende
vrienden meegekomen, zodat men
deze middag in Doornik terecht kon
spreken van een uil het Benelux-
akkoord in de praktijk gegroeide de
monstratie van wederzijdse waarde
ring en vriendschap op cultureel ter
rein. Daarvan gewaagde ook dr.
Trabaut in zijn gedegen openings
speech. die hem tevens gelegenheid
bood dieper op het geexposeerde
werk in te gaan.
Goede kwaliteit
Vooraf merkte hij op: wat zich hier
afspeelt is Benelux zonder indenti-
teit, zonder etiket en dus is reeds het
ideale stadium van dit gerechtvaar
digde principe bereikt. Breda en
Doornik zijn al op zulk een hoogte
dat zij kunnen afzien van de admini
stratieve voorschriften.
Enige maanden geleden reikte
Breda de stad Doornik, in Henegou
wen. de hand en nu drukt Doornik
de hand van Noord-Brabant. Als ant-
jwoord op de expositie van Marie Ho-
wet in Breda kwam nl. de uitnodiging
van de Doornikse kunstkring om een
tentoonstelling van Brabantse kun
stenaars te mogen verzorgen. Er is
niet gestreefd naar volledigheid, wel
naar harmonie binnen de beschikbare
ruimte en naar het brengen van
goede kwaliteit.
De eenheid demonstreert zich voor
een belangrijk deel in het helle kolo
riet. Daarnaast kan men vaststellen
dat de strijd voor of tegen het non-
figuratieve in volle hevigheid woedt.
Drie geslachten ontmoeten elkaar op
dit slagveld", te beginnen met Jon
Martens als jongste en te eindigen
met Hugo Metsers uit Hulst. Martens
valt op door zijn gevoelig raffine
ment, zijn degelijke vormbeheersing
en zijn veelzijdigheid in het gebruiken
van de traditionele middelen. Hij
schijnt een belofte op internationaal
plan. Henri Titselaar is anders, vu
rig aanhanger van schelle tonen als
van trompetgeschal en gebruiker van
een geheel nieuw materiaal. In zijn
proefnemingen met een tot cement
verhard gekleurd zand komt hij ons
voor als een wedergeboren alche
mist" die de eeuwenoude atelier
schilderkunst als het ware verplaatst
naar de laboratoira voor kernenergie
van onze tijd.
Persoonlijkheid
Dicky Rogmans verpersoonlijkt om
zo te zeggen haar aardrijkskundige
afstamming in haar prachtige kolo
riet. exotisch als van de grote Jan
Sluyters. Het temperament in haar
doeken waarborgt ons echter dat zij
haar persoonlijkheid ten volle zal
kunnen handhaven boven alle bewon
dering voor deze grootmeester uit.
Wim Schütz. oud-leerling van Opso-
mer en Creytens, erfde van zijn lera
ren de grootse vorm. de levende
kleurzetting en de krachtige penseel
voering. Hij gaat recht op de man
af en remt zichzelf juist af op het
moment, waar virtuositeit ophoudt
kunst te zijn.
De religieuze schilderingen (pas
tels) van Egbert Dekkers ademen de
geest van het tweede derde gedeelte
van onze eeuw, waarin de mens zich
meer dan ooit verscheurd, gespleten,
vermorzeld, door alle denkbare ge
sels vernietigd en ten prooi aan een
onmetelijke wanhoop heeft gevoeld.
Jan Dijker wijdt zich in zijn kunst
aan eenzelfde verbeeldings-ideaal,
hoewel hij zijn doel op een geheel
eigen manier tracht te verwezenlij
ken.
De beide beeldhouwers Steen
bergen en Koreman zijn kunste
naars met milde bezieling en
een indrukwekkend meester
schap over de ondankbare stof.
Laatstgenoemde behoort tot 'n
jongere generatie. Zijn gestal
ten van mensen en van dieren
zijn voornaam en edel, lyrisch
en sober. Ik vrees nie, aldus dr.
Tralbaut, mij te vergissen wan
neer ik beweer: Hein Koreman
is een naam om te onthouden!
(Advertentie)
-tAf vi&tM-.
De rechtbank te 's Gravenhage
heeft de 27-jarige koopman F. H. L.
uit Roermond wegens poging tot
doodslag en medeplichtigheid aan op
lichting, veroordeeld tot een gevan
genisstraf van 2 jaar met aftrek van
voorarrest. Toen een agent van poli
tie de auto wilde aanhouden, omdat
bekend was dat L. zich bij de ver
koop van lappen stof schuldig maakte
aan oplichting, had deze zich plotse
ling in beweging gezet. De agent was
toen op de motorkap gesprongen en
L. had getracht hem door het ma
ken van slingerende bewegingen en
plotseling remmen hiervan af te
schudden. De mede-inzittende van de
auto H. A. F. H. werd wegens mede
plichtigheid aan oplichting veroor
deeld tot drie maanden voorwaarde
lijk.
