Duitsers voelen niets voor een nieuw Rapallo Amerikaan aardt niet in Frankrijk en Marianne is boos Opoeda BOEKENPLANK Indische luchtmacht nam toch maar Canberra's Poujade moet méér doen dan praten Vliegende Ton, ideaal vliegtuig voor het verkeer Ondanks sirenenzang van de Sovjets In de dagen van Rathenau was alles heel anders VERGELIJKING GAAT MANK Anti-A merikan isme neemt toe Ondanks een verleidelijk Sow jet-aanbod: Franse middenstanders menen Zn tien seconden op 300 meter Twee detectives van Jan van Gent „De wilde trek" In één nacht Uw handen gaaf en zacht De Scherpschutter De verdwenen logé 9 DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 16 MEI 1957 De Sovjet-Unie heeft de laatste tijd verschillende malen in brieven en nota's aan de Westduitse bondsregering gezin speeld op de politiek van Rapallo- De indruk ontstaat, dat de Sovjet-regering door te refereren aan deze periode der Duits- Russische betrekkingen wil trachten de bondsregering met deze politiek te lokken. Nu hebben in West-Duitsland in de afgelopen jaren een aantal groepe ringen een „terugkeer naar Rapallo" bepleit. Zij zien in het verdrag van Rapallo, dat in 1922 tussen het toen malige Duitse rijk en de Sovjet-Unie werd gesloten, het voorbeeld voor de politiek, die Duitsland thans zou moeten voeren. Dit is bijvoorbeeld de opvatting van groeperingen, die tus sen de bondsregering en de oppositie staan. Zij achten het een toppunt van wijsheid wanneer de bondsrepubliek zich noch aan het westen noch aan het oosten zou binden, maar het wes ten tegen het oosten uitspelen. Voor de omschrijving van een dergelijke politiek beroept men zich graag op Rapallo. De Russen hebben al in de kampen van Duitse krijgsgevangenen in de Sovjet-Unie met dit parool ge opereerd, zoals zij ook aan het ver drag van Tauroggen herinnerden. Beide gevallen bewezen echter nog maals, dat iedere historische verge lijking mank gaat. Verzet tegen de ivestelijken Het verdrag van Tauroggen werd in 1813 tussen de Russische generaal Diebitsj en de Pruisische generaal York gesloten. York, die een Prui sisch hulpkorps onder Napoleon leid de, stond toen voor de beslissing de dalende ster van de grote Corsicaan te blijven volgen, dan wel door neu tralisering van zijn korps de beslis sende stoot te geven aan de zich steeds meer aftekenende opstand van Pruisen tegen Napoleon. En wanneer cle Russen en hun Duitse meelopers in de Sovjet-zone tegenwoordig aan Tauroggen herinneren, dan willen zij daarmede zeggen, dat de Duitsers zich tegen de ,,hen onderdrukkende bazen", de Engelsen, Amerikanen en Fransen zouden moeten verzetten om nogmaals met Rusland samen te gaan. Aan deze vergelijking is niet alleen scheef, dat de Duitsers van thans helemaal niet in verzet tegen de westelijke mogendheden leven, maar integendeel deze als nauwe bondgenoten in de weerstand tegen dc Russische bedreiging beschouwen, j Scheef is vooral, dat het Rusland van de Sovjets zou kunnen worden ver geleken met het rijk van de tsaren. Met Rapallo is het niet anders. Het verdrag werd tussen Rathenau, de toenmalige minister van buitenlandse zaken en Tsjitserin, de volkscommis saris voor buitenlandse zaken, geslo ten. Het was de grote sensatie van de eerste internationale economische conferentie na de eerste wereldoor log, die in Genua werd gehouden. Deze zaak speelde zich af tegen de achtergrond van de vergeefse Duitse actie tegen de in hoofdzaak door Poincaré bepaalde Franse houding, cle Franse eisen voor reparatie- en herstelbetalingen iets te verminderen. Duitsland verkeerde midden in de in flatie. Lloyd George, de Engelse pre mier, probeerde vergeefs op de Fransen matigende invloed uit te oefenen en de Duitsers stelden, dat de voortzetting van de reparatie-po litiek onvermijdelijk in ee; Duitse economische catastrofe zou eindigen, die zich dan in de loop der jaren over de gehele wereld zou uitbrei den. Aan de andere kant stonden de Russen. Zij hadden net de revolutie en burgeroorlog achter de rug. Eco nomisch stond het land op heel zwakke benen. Politiek was het vol komen geïsoleerd. De pogingen met Engeland en Frankrijk tot overeen stemming te komen, waren telkens weer blijven steken. In deze situatie vonden Duitsers en Russen elkaar. Zulks temeer, waar de Duitse on derhandelaars in Genua al dan niet ten onrechte onder de indruk ver keerden, dat de Sovjetregering tot een overeenkomst met Engeland zou geraken, wanneer het niet tot ver standhouding met Duitsland zou ko men. En niet in de laatste plaats om dit te verhinderen, besloot Rathenau het verdrag van Rapallo te onderte kenen, dat hij nog enkele weken voor dien ondenkbaar zou hebben geacht. Bondgenoot Het verdrag trok een radicale streep onder het Duits-Russische ver leden. Beide partijen deden afstand van de door hen aangemelde aan spraken uit de oorlogs- en voor-oor- logse periode. Zij kwamen elkaar te gemoet voor beide regeringen was dit, gezien hun internationale positie een buitengewoon succes op de grondslag v. gelijkberechtiging. Mos kou en Berlijn hadden beiden een ge slaagde poging ondernomen om het steeds ondragelijker wordende isole ment te doorbreken. Daarmede was dc grondslag gelegd voor Duits-Russische samenwerking, vooral op economisch en militair ge bied. Maar desondanks kwam het niet tot echte op vertrouwen geba seerd samenspel tussen Duitsland en de Sovjet-Unie. Uit deze korte terugblik blijkt ech ter wel hoe ver de toenmalige en de huidige situatie van elkaar verschil len, hoe weinig de situatie ten tijde van Rapallo met de huidige situatie kan worden vergeleken en hoe wei nig het verdrag van Rapallo als voor. beeld voor de toekomst kan dienen. Ten tijde van Rapallo verkeerde Duitsland in ernstige moeilijkheden met de westelijke mogendheden. Van daag is de bondsrepubliek bondge noot. Toen was het .mogelijk de we derzijdse eisen tegenover elkaar af te wegen. Het huidige Duitsland kan van de hereniging geen afstand doen. Bovendien heeft het Duitse volk sinds Rapallo de Sovjet-werkelijkheid aan den lijve ondervonden. En derhalve zullen de Russen en hun handlangers zich nog zoveel in kunnen spannen, zij zullen er niet in slagen door aan Rapallo te herinneren, het huidige Duitse volk er toe over te halen deze weg te begaan. (Van onze Parijse correspondent) Het anti-Amerikanisme heeft thans ook in Franse, niet-com- munistische kringen dusdanige vormen aangenomen, dat zelfs de Saturday Evening Post, het geïllustreerde superweekblad uit Philadelphia zich ongerust begint te maken. „Nimmer tevoren" aldus Hauser in genoemd blad „was het prestige van de Verenig de Staten in dit land lager. Het wordt pijnlijk voor de Amerika nen. die in Parijs leven of werken uitgenodigd te worden in een Franse familie want vroeg of laat komt men met kritiek op tafel" De kritiek is inderdaad het toetje van de beroemde Franse keu ken en vooral als het de Amerikanen betreft, wordt het pittig bereid. Maar aan wie de schuld? Frankrijk besloten scheen te hebben weer een leidende rol te zullen Hauser constateert dat iedere Franse krant overloopt van kritiek op de U.S.A. en gelooft (terecht) dat de Franse burgers de Ameri kaanse interventie in Indo-China, in Noord-Afrika en in de Suez- kwestie niet hebben kunnen verwer ken. In het voorbijgaan is hij nog vriendelijk genoeg om even op te merken, dat de Amerikanen enke le dure blunders hebben gemaakt, maar het schijnt ons toch dat hij de ware, diepere oorzaken van het anti-Amerikanisme niet heeft be grepen. Ongetwijfeld hebben de boven genoemde, Amerikaanse interven ties invloed uitgeoefend. Vooral de Amerikaanse houding met betrek king tot de Frans-Britse operatie in Egypte heeft de Franse massa nog niet verwerkt, hetgeen begrij pelijk is, omdat die U.S.A.-klap juist kwam op het ogenblik, dat Sinds India zijn onafhanke lijke status heeft gekregen, is men druk in de weer met de opbouw en verbetering van het land. Zo wordt ook de lucht macht grondig gemoderni seerd en hiervoor worden kos ten noch moeite gespaard. Reeds heeft Frankrijk de In- diasche luchtmacht voorzien van een goede honderd my- stère IV-straaljagers, terwijl al verouderde typen van Fran se origine in gebruik waren. Daarnaast echter wenst de rege- ring van India in het bezit te ko men van een moderne vloot bommen werpers en zodoende heeft ze het oog laten vallen op het engelse vlieg tuig-type Canberra. De English Elec tric Cy heeft thans een bestelling binnen ter waarde van ruim 200 miljoen. Deze bestelling zal nog deze zomer wórden afgeleverd in de vorm van 6 MK-4 trainingstoestellen, 8 MK- 7 fotoverkenningstoestellen en 54 MK- 8 bommenwerpers. De machines zul len gedeeltelijk door Indische pilo ten van Engeland naar New Delhi worden gevlogen Een gedeelte van het vliegerkorps van India is nog voor opleiding in Engeland en ook grondpersoneel zal naar Engeland gaan om in de geheimen van de Canberra-machines te worden inge wijd. Dat de Indische luchtmacht de Can berra heeft uitgekozen is niet zo ver wonderlijk. Immers dit type heeft tijdens zijn achtjarig bestaan zijn dienstbaarheid al bewezen. In min der dan geen tijd was de Engelse luchtmacht bij het op de markt ko men van dit toestel ermee uitgerust. Niet minder dan 18 wereldrecords kwamen op zijn naam te staan, waar bij gemiddelde snelheden van meer (Van onze Parijse correspondent) „Waarom kunnen de kleine zelf standigen in de Beneluxlanden de strijd tegen de grote ondernemingen en hun filiaalbedrijven beter aan dan wij? Meent u niet, dat het verstan dig zou zijn hun systeem grondig te bestuderen Pierre Poujade, die de laatste maanden minstens zeven maal deze vraag kreeg te beantwoorden, heeft op aandrang van zijn departementa le afdelingen besloten een bezoek te brengen aan België, Nederland, West- Duitsland en Engeland. Hij wil ter plaatse gaan bestuderen in hoeverre '}'J eJ1 zijn beweging de Franse mid denstand minder noodlijdend kunnen maken. Nu hebben we al eerder verteld, dat t niet die noodlijdendheid aan de «ranse middenstand nogal mee valt: stager, bakker en kruidenier plus alle fj)?ere kleinhandelaren hebben wel- ZZa*r kun zorgen maar leven toch minsten5 even goed als hun broeders en zusters in de Benelux. Anders is uet gesteld met de kleine baasjes: ia ;lrnmei'naan, de smid, de metse- i#r* u 0110 geheel alleen werken ot zich met één knecht(je) door het leven pogen te slaan. De op deze groep drukkende belastingen zijn moordend zwaar. Tijdens de tussentijdse verkiezin gen in diverse kieskringen is geble ken. dat de demagogie van de vroe gere papierhandelaar uit Saint-Céré slechts heel tijdelijk aanhangers kweekte. Het ontbreken van een posi tief element in de Poujade-politiek opende de kiezers blijkbaar de ogen. teneinde haar klantenkring niet te verliezen moet de U.D.C.A. dus een constructief programma zoeken en de voorgenomen reis van de leider en zijn luitenants naar de Westeuropese landen is er het begin var» Poujade liep dezer dagen op het congres van de U.D.C.A. al op zijn plannen vooruit, zeggende: „Wij moe ten ons „p het regionale pian' orga niseren, hetgeen onder meer kan ge schieden door 't stichten van coöpe raties, algemene inkoopverenigingen eigen banken en eigen import-exnorü kantoren...." Het is duidelijk, dat Pierre Poujade en zijn naaste medewerkers thans voor het eerst de narigheden zoeken waar ze zijn: in de sector der ver ouderde, overbelaste en veel te dure Franse distributie. Tijdens zijn toe spraak sleepte hij er ook nog de toekomstige Europese markt bij, be werende, dat Frankrijk via deze nieuwe Poujade-organisatie een be tere concurrentiepositie zal verkrij gen. Nieuw begin? Is dit een nieuw begin of het be gin van het einde? De tijd zal het leren. Poujade heeft, zoals gezegd, het laatste jaar een indrukwekkende aanhang verloren, waarmee bewezen wordt, dat ook voor de Fransen het volkomen negatieve slechts zeer tij delijk aantrekkingskracht uitoefent. Inderdaad, indien hij er nu met zijn nieuwe plan in slaagt, de kleine mid denstanders, kleine zelfstandige, klei ne boeren en vrije beroepen in ver kapte coöperaties te verenigen, die hun eigen inkoopverenigingen hebben hun eigen afzetkantoren en hun eigen banken, krijgt hij een nieuwe bin ding in het positieve, die ook poli tieke voordelen kan hebben. De hou ding van de Poujadistische volksver tegenwoordigers is al gematigder. Ook in deze sector zoekt Poujade bondgenoten. Hij hoopt op de Onaf- hankelijken, de M.R.P. en de sociaal- republikeinen. De vraag blijft of Poujade en zijn medewerkers vol doende middelen hebben de gigan tische. sociaal-economische bindings organisatie in het leven te roepen. dan 1000 km per uur geen bijzonder heden waren. Binnen 24 uur werd de afstand Engeland-Nieuw Zeeland ge vlogen. Het vliegtuig heeft zo'n voor treffelijke snelheid en wendbaar heid, dat het een moeilijk te vangen prooi voor vijandelijke jagers zal blijken. Een defensieve bewapening ontbreekt daarom; men acht die bij deze toestellen overbodig. De Russen hebben deze transactie van India met lede ogen gadegesla gen. Zij hadden dat land graag hun IL-28 Beagle bommenwerper willen leveren, welke ook Egypte gekocht had. Toen zij in de gaten kregen, dat de Indische luchtmacht naar de Canberra's lonkte, gingen de Russen zo ver, dat de prijs voor hun toe stellen belangrijk lager kwam te lig gen dan van de Engelse concurrent Insiders waren zelfs van mening, dat die zo belachelijk laag was, dat er door de leveranciers op moest worden toegelegd. Na veel wikken en wegen is de regering van India er toch niet ingetrapt. Men heeft deze affaire slechts aangemerkt als een slechte propagandastunt van de Russen! Inmiddels gebruiken andere lan den ook reeds de Canberra voor hun luchtmachten, zoals Australië, de Zuidamerikaanse staten Ecuador, Pe ru en Venezuela, terwijl de Martin- fabriek in de Verenigde Staten dit type in licentie bouwt. Ook Frank rijk experimenteert er mee. Tijdens de Suez-cnsis 'verd de Canberra zelfs al vooi de oorlog getoetst en wer den bombardementen boven Egypte hiermee uitgevoerd. En ofschoon men ongetwijfeld met steeds nieuwere typen komt aandra gen, geloven wij met, dat dit vlieg tuig spoedig in de vergetelheid zal geraken. Daarvoor heeft het al te veel nut afgeworpen en daarvoor gaat de produktie ook nog te veel in stijgende lijn. Wij voorzien vooralsnog, dat deze werkelijk voortreffelijke machine voorlopig nog in de militaire lucht vaart een vooraanstaande plaats zal blijven innemen. gaan spelen in de wereldpolitiek Maar de ware oorzaken van het anti-Amerikanisme moeten eerder gezochtworden in de sentimentele sector. Yanks bij elkaar Hauser is wel optimist als hij de mogelijkheid onder ogen neemt, dat Amerikanen door Fransen wor den uitgenodigd. De enkele, Ameri kaanse gezinnen in Frankrijk die inderdaad intieme, Franse vrien den hebben, zijn een gelukkige uit zondering op de betreurenswaar dige regel, dat de Yanks overal en altijd rond elkaar hokken en hoogmoedig met minachting neer kijken op .die Franse sufferds en luiaards". De bereidwilligheid waarmee de Amerikanen Jean. Du- pont en Pierre Dirand als derde- klasse-burgers behandelen is even redig met de kritiek van Marianne. De kritiek zit de Fransen in het bloed. Ze kritiseren schoonmoeder en de nationale feestdagen, de sta kingen en de te lage lonen, de re gering en de oppositie, de buur man en de goede vriend. En ook de chirurg.... Nauwelijks is Jean Claude uit de narcose ontwaakt, of hij begint een liedje te zingen ter ere van de mes- sensteker, die ook als hij hem ter nauwernood aan de dood heeft ont worsteld toch zijn werk verkeerd heeft gedaan, te duur is, te dik of te mager. Deze mentaliteit blijft de voor naamste reden van de Franse kri tiek op de U.S.A. Napoleon is dood Miljoenen Fransen hebben nog altijd niet kunnen verwerken dat de Zonnekoning en Napo leon en Poincaré werkelijk dood zijn. Frankrijk is voor hen nog altijd het frankrijk van toent het Frankrijk van de glorie, van de machthet Frankrijk van de goede keuken, van de welstand. Wat zoeken die cultuurloze blik openers in het land van Marianne? Het geweten van deze grote cate gorie is permanent in opstand te gen alle landen, die machtiger zijn (geworden) uan Frankrijk. Hebt u wel eens een Fransman, een ontwikkelde arts, een knappe ingenieur of een- eenvoudige arbei der horen praten over die beroem de Franse keuken? Probeer hen nu Bij het plaatsje Bloomfield in de Verenigde Sta ten liggen de enorme helikopterfabrieken van Kaman. In opdracht van het Amerikaanse Mi nisterie van Marine en Luchtvaart wordt door gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuw type verticaal startend vliegtuig. De ringvor mige vleugels van dit toestel geven het een uiterlijk, dat aan een ton doet denken. In de ton bevindt zich de eigenlijke vliegtuigromp. De geestelijke vader van de „vliegende ton" is de Duitse vliegtuigbouwkundig ingenieur Helmut von Zborowski. torwand. Als aandrijving heeft het toestel een pro pellermotor of 2 straaltur- bines. Bij dit vliegtuig is ge bruik gemaakt van alle versnellings- en snelheids combinaties van het rusti ge verkeersvliegtuig tot aan de supersonische ja gers toe. Opstijgen en landen kan de Coleopter verticaal, ho rizontaal of in tussen lig gende standen. Na een verticale start wendt hij zich bij grote snelheid in horizontale stand. Met een steigingssnel- heid van 30 m. per secon de wordt in zeer korte tijd een hoogte van 300800 m. bereikt. Op deze hoogte doorbreekt hij, na de wen ding en het instellen van de stuwstraaïmotor, bin- De tot nu toe in ge bruik zijnde type vliegtui gen kunnen in twee ge deelten worden onderver deeld: de aandrijving, dus èèn of meer motoren en de passagiers of vracht- brandstofruimte. De Cole opter vormt een volkomen éénheid. Zijn naam is aan de zoölogie ontleend en dankt hij aan het feit dat de romp door de vleugels bedekt wordt. Bij de Cole- opters, een insectensoort, is dit ook zo. Deze ring- vleugels vormen de draag kracht voor de cylinder- vormige romp: daarnaast dienen zij tevens als mo. nen enkele seconden de ge luidsbarrière. De geniale uitvinder van cle Coleopter werd in 1905 in Theresienstadt geboren. Momentel werkt hij in Pa rijs, waar hij een technisch bureau leidt, nog steeds aan de ontwikkeling van vrkeersvliegtuigen. Grote wendbaarheid Een vergelijking met de horizontaal opstijgende ty pen, kan de Coleopter nog niet goed doorstaan. En op de standaardmanier ge maakte berekening van de bedrijfskosten toon aan dat deze bij een kleine 5- persoons-Coleopter per km per passagier hetzelfde be drag als bij een middel zwaar 30-persoons vlieg tuig. Als privè-vliegtuig zal de Coleopter echter alle kansen hebben de markt te veroveren. Het be schikt over grote snel heid en vlugge wend baarheid. Deze eigen schappen zijn van groot belang bij militaire zo- weel als bij privè-vlieg- tuigen. De Amerikaanse marine-*' luchtvaartdienst meent in de Coleopter de oplossing te hebben van een groot probleem: het tekort aan geschikte landingsruimte. Alle typen supersonische jagers waarmede tot nu toe werd geëxperimenteerd hebben wegens hun grote snelheden buitengewoon lange landingsbaan nodig. Men werkt nog steeds met remkabels en nylonnetten, waarmede de toestellen opgevangen worden, om de landingsafstand zoveel mo gelijk te bekorten. Zonder twijfel bliedt de Coleopter ook wat deze zaken be treft ideale mogelijkheden. Over enige tijd zal men in Amerika op iedere 25.000 inwoners een vlieg veld hebben. In Europa liggen de zaken wel heel anders. Het luchtverkeer binnen Europa, zou met kleine 12- personos Coleopters kun nen worden onderhouden. Een directe snelle verbin ding zou ontsaan tussen de centra der grote en zelfs minder grote steden. Voor de luchtvaart zou dit grote voordelen met zich mee brengen. Het pro bleem van de luchthavens zou ook opgelost zijn. En kele grote vliegvelden ten behoeve van de oceaan vluchten zouden voldoende zijn. Deze vliegvelden zou den een directe en snelle verbinding hebben met al le delen van Europa via de Coleopter. De „vliegende tonheeft door zijn ongewone vorm wel een afschrikwekkend aanzien. Binnen afzien bare tijd zal hij waar schijnlijk een gewoon beeld zijn in het Europese luchtruim. niet te verklaren, dat men in an dere landen ook een biefstuk kan bakken. Poog evenmin hen bij te brengen, dat die specialiteiten van de Franse keuken van de negen tiende eeuw in vele andere landen inmiddels gemeengoed zijn geworden Want tien tegen één, dat ze u me delijdend aanzien en na uw vertrek hoofdschuddend zeggen: weer één die niet kan eten. Slechts een neel enkele Frans man wil ridderlijk toegeven, dat het woord chauvinistisch van het Fran se chauvin is afgeleid. Indien u ooit het genoegen be leeft m La Rochelle te komen, kunt u zien hoe de Franse en Ameri kaanse gemeenschap naast elkaar leven zonder enig contact. Beide partijen hebben zelfs „hun" deel van het strand. Van „fraternising" is geen spr ke. Zelfs in de hotels weigert men Amerikaanse gasten, omdat men vreest anders de Fran se klantenkring te verliezen. An dersom kan het gebeuren, dat een verdwaalde Fransman een bar in wandelt, die in het algemeen wordt bezocht door Amerikanen. Noch de patroon, noch de diensters zijn erg vriendelijk. Hij krijgt ternauwer nood zijn biertje. Een glas wijn wordt zelfs ge weigerd. als zijnde niet deftig en niet duur genoeg. De woedende klant vergeet vaak het aandeel van de Franse patroon en de Franse dien sters maar beschuldigt onmiddellijk en ongegrond de Amerikanen. In La Rochelle Indien men de ogen open houdt voor de waarheid, moet men echter vaststellen, dat zowel de Ameri kaanse officieren en soldaten als de burgers uit de U.S.A. in Frank rijk vele zere tenen hebben ge maakt. Ook hun levenswijze ligt ten dele ten grondslag aan de kritiek. De Franse officier kan ter nauwernood in een goedkoop, licht wagentje rijden van de laagste prijsklasse, maar de Amerikaanse soldaat snort in een rijdend paleis waarvan de motorkap en achter koffer al meer ruimte innemen dan het hele officierswagentje. De Fransen moeten voor hun benzine ongeveer tachtig franken betalen; de Amerikanen hebben dezelfde brandstof voor een vierde van de prijs. Ook sigaretten en vele andere artikelen krijgen de Amerikanen in Frankrijk voor een belangrijk la gere prijs, waardoor de koopkracht van hun toch al indrukwekkende loon nog aanzienlijk toeneemt. Geen enkele Amerikaan schaamt zich er voor te tonen, dat hij een eerste klas-burger is. Het is vooral de confrontatie van de Amerikaanse rijkdom en de Franse armoede, die de kinderen van Marianne bereid heeft gemaakt af te geven op Ame rika en de Amerikanen, misschien niet moedig, wel begrijpelijk. In ons lief dorpje wonen 600 me- sen en kinderen, merendeels in bouwvallige krotten. Gezinnen met zes kinderen hokken in twee don kere kamers, vaak zonder water leiding, zonder w.c., zonder gas. Niets aan te veranderen, zeggen de autoriteiten. Er is nu eenmaal woningnood. Maar er resideren ook drie Ame rikaanse gezinnen in Franse villa's en kastelen, gemeubileerd in em- pire-stijl, voorzien van centrale verwarming en alle comfort. Prijs ongeveer tachtig duizend fr.pèr maand of dubbel zoveel als de Franse arbeider gemiddeld ver dient. En nu is het typisch Frans om geen afkeer te hebben van de dure dame, die de dure apparte menten aan de Amerikanen ver huurt, want zij is ook een Fran- paise, maar wel foetert men op de Yanks, omdat ze één voor één de mooie huizen voor de Franse neu zen wegpikken. In de bezettings tijd namen de Duitsers ook de mooiste huizen voor zichzelf. Gewone huis-tuin-en-keuken- buitenlanders sturen hun kin deren naar de Franse school, doen hun inkopen in de wijk- of dorps winkeltjes en consulteren in geval van ziekte een Franse arts. Ze heb ben zodoende vlug contact met de Franse gemeenschap en spreken al Frans voor ze het zichzelf reali seren. De Amerikaanse peuters worden echter opgehaald met een Ameri kaanse schoolbus om een Ameri kaanse school te bezoeken. De huis vrouw koopt haar levensmiddelen en kleren in de kantine of in een Amerikaanse coöperatie, vaak be lastingvrij, altijd veel goedkoper en als een lid van het gezin ziek wordt, is er in de buurt altijd wel een Amerikaanse kliniek. Volko men bewust zonderen de Amerika nen zich af. Als ze vrienden uitnodigen zijn het landgenoten of andere buiten landers, zelfs al zou hun onbevredi gende nieuwsgierigheid graag Franse gasten zien. Ze kunnen er immers toch niet mee praten, want de tien woorden Frans van de Ame rikaan zijn even onbegrijpelijk als het Engels van de Fransman. De Amerikaanse kolonie zou in de leer moeten gaan bij de Neder landers, de Belgen, de Duitsers en de Engelsen, om nog niet eens te spreken van de Italianen. Die we ten zich in Frankrijk aan te pas sen. soms zelfs te goed. Pas daarna zal de Fransman de doorsnee Amerikaan leren kennen. Pas daarna zal Bill de harde waarheid gaan zien. Een pas daarna kan er een At lantische verbroedering plaats heb ben. Zolang de Yanks niet de minste moeite willen doen om de Fran sen (hun gastheren) te begrijpen, mogen ze zich niet er over bekla gen als ze ook zelf niet begrepen worden. (Advertentie) R£UMANO^ Speciaal behandelde en ge selecteerde Merinos anti- reuma wol. De JR" op de omband is uw garantie voor kwaliteit! Voor de tweede maal stuurde de uitgeverij Het Wereldvenster te Baarn ons twee detective-boeken toe van de jonge Nederlandse schrijver Jan van Gent. Ze zijn getiteld ,,De laatste nacht" en „Wat deed William Forster?" en we kunnen er onze ken nismaking in hernieuwen met de Am sterdamse inspecteur Sluyter en ad judant Speelman, reeds bekend uit het eerste tweetal van Gents. ,De laatste nacht" begint met een moord op de rechercheur Meys, een zaak die uiteraard op het hoofdbu reau van politie hoog opgenomen wordt. Het is evenwel een duistere zaak, waarin aanvankelijk niet veel licht komt. Men kan de gangen van de vermoorde politieman reconstru eren met uitzondering van de laatste nacht, waarin de man dus om het le ven kwam. Sluyter weet de moord tenslotte op te lossen na heel moei zaam speurwerk, dat niet eens zo erg spectaculair is, maar niettemin boeiend beschreven. Nog meer waardering hebben we voor ..Wat deed William Forster?" Dit boek is op een zeer knappe in trige gebouwd. Terwijl de politie speurt achter een dubbele moord, komt William Forster, die we leren kennen als de Rotterdamse zwerver Willem, door eigen speurwerk in contact met de hoofdpersoon van het drama, een Engelsman, met wie hij voortdurend gaat optrekken, zon der zich aan medeplichtigheid schul dig te maken. Hij is alleen maar nieuwsgierig naar ontwikkeling van de zaak, ervan overtuigd, dat de po litie de wedloop op de duur toch zal winnen. Jan van Gent heeft van zijn William Forster een boeiende figuur gemaakt en van zijn boek een detec tive van klasse. Beide boeken van Jan van Gent verdienen een hartelijke aanbeveling. Voor beide ook geldt slechts één aan merking: hier en daar zou men iets meer vaart verlangen. A. KI. Dit is dc geromantiseerde geschie denis van de befaamde „Grote trek" der Zuidafrikaanse Boeren in 1835, toen de Engelsen de Kaapprovincie bezetten en de slavernij afschaften. Reeds menig maal heeft dit epos schrijvers geïnspireerd, maar nog nimmer deed een kleurling dit. „De wilde trek" vuit dit hiaat aan, want Peter Abrahams, de auteur, is de zoon van een Ethiopische vader en van een Kaapse kleurlinge en werd geboren in Vrededorp, de slop- penverzameling bij Johannesburg. Hoewel Abrahams het aan de lijve ondervonden heeft wat het wil zeg gen een neger te zijn in Zuid-Afrika - eenmaal werd hij haast doodge slagen door drie blanken - is het geen haat welke hem tot bet schrij ven van zijn boek aanzette. Met grote objectiviteit tekent hij de Boeren in zijn verhaal en heeft hij begrip voor hun idealen. Maar hij maakt ook duidelijk, waarom de Matabelen zich tegen Hendrik Potgieter en Adam Schalk keerden, met de woestheid hun eigen. De rampzalige gevolgen van de rassenhaat brengt Abrahams onopzettelijk naar voren. Met spanning leest men de avon tuurlijke tocht der Boeren, door het barre Afrika naar het nieuwe land in het algemeen en het bewogen le ven der familie Jansen in het bij zonder. Blanken en kleurlingen blijven geen marionetten bij Abrahams; het wer den levende figuren, wier meren deels tragische lotgevallen men ge ïnteresseerd volgt. „De wilde trek", uitgegeven door het Ned. Boekhuis te Tilburg, is ge schikt voor ervaren lezers. (Advertentie) Bij stapels zijn de historische ro mans verschenen, die de Amerikaan se vrijheidsoorlog tot onderwerp heb ben. Stapels prullaria ook zijn er op de boekenmarkt gebraght, die een of ander facet van die strijd behande len. Geen wonder, dat men zucht, wanneer men zich tot lezen van ,weer zo een' zet. „De scherpschutter", vormt een gunstige uitzondering. Al vormt het verhaal met zijn intriges geen op vallende verschillen met de bestaan de literatuur, het is met vaart ge schreven en - gelukkig - ook goed vertaald. Het leven in dat nogal wil de Amerika van ro.id 1780 is er goed in uitgebeeld. De personen zijn psy chologisch verantwoord in hun werk, hun gedrag en hun reacties op de beangstigende hoeveelheid en ver scheidenheid van gebeurtenissen in die dagen. Het boek verschijnt in de Triomf reeks van de Uitgeverij J. van Tuyl te Zaltbommel. Carel Beke heeft voor de jeugd van 10-15 jaar een verhaal geschre ven, dat laat zien, hoe een jongen op het dieven- en smokkeipad ge raakt. maar toch op de duur zijn betere gevoelens daardoor niet laat overstemmen. Hij werkt tenslotte dan ook mee aan de ontmaskering van een bende. Er zit zeker spanning in het verhaal, oplopend tot een climax in de laatste bladzijden. De N.V. De Spaarnes' stak het boek in een kleurig plaste gewaad en gaf het ook goede tekeningen van Ben Horn- stra.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1957 | | pagina 7