Duitsers voelen niets voor
een nieuw Rapallo
Amerikaan aardt niet in Frankrijk
en Marianne is boos
Opoeda
BOEKENPLANK
Indische luchtmacht nam toch
maar
Canberra's
Poujade moet méér
doen dan praten
Vliegende Ton, ideaal vliegtuig
voor het verkeer
Ondanks sirenenzang van de Sovjets
In de dagen van Rathenau
was alles heel anders
VERGELIJKING
GAAT MANK
Anti-A merikan isme
neemt toe
Ondanks
een verleidelijk Sow jet-aanbod:
Franse middenstanders menen
Zn tien seconden
op 300 meter
Twee detectives
van Jan van Gent
„De wilde trek"
In één nacht
Uw handen
gaaf en zacht
De Scherpschutter
De verdwenen logé
9
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 16 MEI 1957
De Sovjet-Unie heeft de laatste tijd verschillende malen in
brieven en nota's aan de Westduitse bondsregering gezin
speeld op de politiek van Rapallo- De indruk ontstaat, dat de
Sovjet-regering door te refereren aan deze periode der Duits-
Russische betrekkingen wil trachten de bondsregering met
deze politiek te lokken.
Nu hebben in West-Duitsland in de
afgelopen jaren een aantal groepe
ringen een „terugkeer naar Rapallo"
bepleit. Zij zien in het verdrag van
Rapallo, dat in 1922 tussen het toen
malige Duitse rijk en de Sovjet-Unie
werd gesloten, het voorbeeld voor de
politiek, die Duitsland thans zou
moeten voeren. Dit is bijvoorbeeld de
opvatting van groeperingen, die tus
sen de bondsregering en de oppositie
staan. Zij achten het een toppunt van
wijsheid wanneer de bondsrepubliek
zich noch aan het westen noch aan
het oosten zou binden, maar het wes
ten tegen het oosten uitspelen. Voor
de omschrijving van een dergelijke
politiek beroept men zich graag op
Rapallo. De Russen hebben al in de
kampen van Duitse krijgsgevangenen
in de Sovjet-Unie met dit parool ge
opereerd, zoals zij ook aan het ver
drag van Tauroggen herinnerden.
Beide gevallen bewezen echter nog
maals, dat iedere historische verge
lijking mank gaat.
Verzet tegen de
ivestelijken
Het verdrag van Tauroggen werd
in 1813 tussen de Russische generaal
Diebitsj en de Pruisische generaal
York gesloten. York, die een Prui
sisch hulpkorps onder Napoleon leid
de, stond toen voor de beslissing de
dalende ster van de grote Corsicaan
te blijven volgen, dan wel door neu
tralisering van zijn korps de beslis
sende stoot te geven aan de zich
steeds meer aftekenende opstand van
Pruisen tegen Napoleon. En wanneer
cle Russen en hun Duitse meelopers
in de Sovjet-zone tegenwoordig aan
Tauroggen herinneren, dan willen zij
daarmede zeggen, dat de Duitsers
zich tegen de ,,hen onderdrukkende
bazen", de Engelsen, Amerikanen en
Fransen zouden moeten verzetten om
nogmaals met Rusland samen te
gaan. Aan deze vergelijking is niet
alleen scheef, dat de Duitsers van
thans helemaal niet in verzet tegen
de westelijke mogendheden leven,
maar integendeel deze als nauwe
bondgenoten in de weerstand tegen
dc Russische bedreiging beschouwen, j
Scheef is vooral, dat het Rusland van
de Sovjets zou kunnen worden ver
geleken met het rijk van de tsaren.
Met Rapallo is het niet anders. Het
verdrag werd tussen Rathenau, de
toenmalige minister van buitenlandse
zaken en Tsjitserin, de volkscommis
saris voor buitenlandse zaken, geslo
ten. Het was de grote sensatie van de
eerste internationale economische
conferentie na de eerste wereldoor
log, die in Genua werd gehouden.
Deze zaak speelde zich af tegen de
achtergrond van de vergeefse Duitse
actie tegen de in hoofdzaak door
Poincaré bepaalde Franse houding,
cle Franse eisen voor reparatie- en
herstelbetalingen iets te verminderen.
Duitsland verkeerde midden in de in
flatie. Lloyd George, de Engelse pre
mier, probeerde vergeefs op de
Fransen matigende invloed uit te
oefenen en de Duitsers stelden, dat
de voortzetting van de reparatie-po
litiek onvermijdelijk in ee; Duitse
economische catastrofe zou eindigen,
die zich dan in de loop der jaren
over de gehele wereld zou uitbrei
den.
Aan de andere kant stonden de
Russen. Zij hadden net de revolutie
en burgeroorlog achter de rug. Eco
nomisch stond het land op heel
zwakke benen. Politiek was het vol
komen geïsoleerd. De pogingen met
Engeland en Frankrijk tot overeen
stemming te komen, waren telkens
weer blijven steken. In deze situatie
vonden Duitsers en Russen elkaar.
Zulks temeer, waar de Duitse on
derhandelaars in Genua al dan niet
ten onrechte onder de indruk ver
keerden, dat de Sovjetregering tot
een overeenkomst met Engeland zou
geraken, wanneer het niet tot ver
standhouding met Duitsland zou ko
men. En niet in de laatste plaats om
dit te verhinderen, besloot Rathenau
het verdrag van Rapallo te onderte
kenen, dat hij nog enkele weken voor
dien ondenkbaar zou hebben geacht.
Bondgenoot
Het verdrag trok een radicale
streep onder het Duits-Russische ver
leden. Beide partijen deden afstand
van de door hen aangemelde aan
spraken uit de oorlogs- en voor-oor-
logse periode. Zij kwamen elkaar te
gemoet voor beide regeringen was
dit, gezien hun internationale positie
een buitengewoon succes op de
grondslag v. gelijkberechtiging. Mos
kou en Berlijn hadden beiden een ge
slaagde poging ondernomen om het
steeds ondragelijker wordende isole
ment te doorbreken.
Daarmede was dc grondslag gelegd
voor Duits-Russische samenwerking,
vooral op economisch en militair ge
bied. Maar desondanks kwam het
niet tot echte op vertrouwen geba
seerd samenspel tussen Duitsland en
de Sovjet-Unie.
Uit deze korte terugblik blijkt ech
ter wel hoe ver de toenmalige en de
huidige situatie van elkaar verschil
len, hoe weinig de situatie ten tijde
van Rapallo met de huidige situatie
kan worden vergeleken en hoe wei
nig het verdrag van Rapallo als voor.
beeld voor de toekomst kan dienen.
Ten tijde van Rapallo verkeerde
Duitsland in ernstige moeilijkheden
met de westelijke mogendheden. Van
daag is de bondsrepubliek bondge
noot. Toen was het .mogelijk de we
derzijdse eisen tegenover elkaar af te
wegen. Het huidige Duitsland kan
van de hereniging geen afstand doen.
Bovendien heeft het Duitse volk sinds
Rapallo de Sovjet-werkelijkheid aan
den lijve ondervonden. En derhalve
zullen de Russen en hun handlangers
zich nog zoveel in kunnen spannen,
zij zullen er niet in slagen door aan
Rapallo te herinneren, het huidige
Duitse volk er toe over te halen deze
weg te begaan.
(Van onze Parijse correspondent)
Het anti-Amerikanisme heeft thans ook in Franse, niet-com-
munistische kringen dusdanige vormen aangenomen, dat zelfs de
Saturday Evening Post, het geïllustreerde superweekblad uit
Philadelphia zich ongerust begint te maken. „Nimmer tevoren"
aldus Hauser in genoemd blad „was het prestige van de Verenig
de Staten in dit land lager. Het wordt pijnlijk voor de Amerika
nen. die in Parijs leven of werken uitgenodigd te worden in een
Franse familie want vroeg of laat komt men met kritiek op tafel"
De kritiek is inderdaad het toetje van de beroemde Franse keu
ken en vooral als het de Amerikanen betreft, wordt het pittig
bereid. Maar aan wie de schuld?
Frankrijk besloten scheen te hebben
weer een leidende rol te zullen
Hauser constateert dat iedere
Franse krant overloopt van kritiek
op de U.S.A. en gelooft (terecht)
dat de Franse burgers de Ameri
kaanse interventie in Indo-China,
in Noord-Afrika en in de Suez-
kwestie niet hebben kunnen verwer
ken. In het voorbijgaan is hij nog
vriendelijk genoeg om even op te
merken, dat de Amerikanen enke
le dure blunders hebben gemaakt,
maar het schijnt ons toch dat hij
de ware, diepere oorzaken van het
anti-Amerikanisme niet heeft be
grepen.
Ongetwijfeld hebben de boven
genoemde, Amerikaanse interven
ties invloed uitgeoefend. Vooral de
Amerikaanse houding met betrek
king tot de Frans-Britse operatie
in Egypte heeft de Franse massa
nog niet verwerkt, hetgeen begrij
pelijk is, omdat die U.S.A.-klap
juist kwam op het ogenblik, dat
Sinds India zijn onafhanke
lijke status heeft gekregen, is
men druk in de weer met de
opbouw en verbetering van het
land. Zo wordt ook de lucht
macht grondig gemoderni
seerd en hiervoor worden kos
ten noch moeite gespaard.
Reeds heeft Frankrijk de In-
diasche luchtmacht voorzien
van een goede honderd my-
stère IV-straaljagers, terwijl
al verouderde typen van Fran
se origine in gebruik waren.
Daarnaast echter wenst de rege-
ring van India in het bezit te ko
men van een moderne vloot bommen
werpers en zodoende heeft ze het
oog laten vallen op het engelse vlieg
tuig-type Canberra. De English Elec
tric Cy heeft thans een bestelling
binnen ter waarde van ruim 200
miljoen. Deze bestelling zal nog deze
zomer wórden afgeleverd in de vorm
van 6 MK-4 trainingstoestellen, 8 MK-
7 fotoverkenningstoestellen en 54 MK-
8 bommenwerpers. De machines zul
len gedeeltelijk door Indische pilo
ten van Engeland naar New Delhi
worden gevlogen Een gedeelte van
het vliegerkorps van India is nog
voor opleiding in Engeland en ook
grondpersoneel zal naar Engeland
gaan om in de geheimen van de
Canberra-machines te worden inge
wijd.
Dat de Indische luchtmacht de Can
berra heeft uitgekozen is niet zo ver
wonderlijk. Immers dit type heeft
tijdens zijn achtjarig bestaan zijn
dienstbaarheid al bewezen. In min
der dan geen tijd was de Engelse
luchtmacht bij het op de markt ko
men van dit toestel ermee uitgerust.
Niet minder dan 18 wereldrecords
kwamen op zijn naam te staan, waar
bij gemiddelde snelheden van meer
(Van onze Parijse correspondent)
„Waarom kunnen de kleine zelf
standigen in de Beneluxlanden de
strijd tegen de grote ondernemingen
en hun filiaalbedrijven beter aan dan
wij? Meent u niet, dat het verstan
dig zou zijn hun systeem grondig te
bestuderen
Pierre Poujade, die de laatste
maanden minstens zeven maal deze
vraag kreeg te beantwoorden, heeft
op aandrang van zijn departementa
le afdelingen besloten een bezoek te
brengen aan België, Nederland, West-
Duitsland en Engeland. Hij wil ter
plaatse gaan bestuderen in hoeverre
'}'J eJ1 zijn beweging de Franse mid
denstand minder noodlijdend kunnen
maken.
Nu hebben we al eerder verteld,
dat t niet die noodlijdendheid aan de
«ranse middenstand nogal mee valt:
stager, bakker en kruidenier plus alle
fj)?ere kleinhandelaren hebben wel-
ZZa*r kun zorgen maar leven toch
minsten5 even goed als hun broeders
en zusters in de Benelux. Anders is
uet gesteld met de kleine baasjes:
ia ;lrnmei'naan, de smid, de metse-
i#r* u 0110 geheel alleen werken
ot zich met één knecht(je) door het
leven pogen te slaan. De op deze
groep drukkende belastingen zijn
moordend zwaar.
Tijdens de tussentijdse verkiezin
gen in diverse kieskringen is geble
ken. dat de demagogie van de vroe
gere papierhandelaar uit Saint-Céré
slechts heel tijdelijk aanhangers
kweekte. Het ontbreken van een posi
tief element in de Poujade-politiek
opende de kiezers blijkbaar de ogen.
teneinde haar klantenkring niet te
verliezen moet de U.D.C.A. dus een
constructief programma zoeken en de
voorgenomen reis van de leider en
zijn luitenants naar de Westeuropese
landen is er het begin var»
Poujade liep dezer dagen op het
congres van de U.D.C.A. al op zijn
plannen vooruit, zeggende: „Wij moe
ten ons „p het regionale pian' orga
niseren, hetgeen onder meer kan ge
schieden door 't stichten van coöpe
raties, algemene inkoopverenigingen
eigen banken en eigen import-exnorü
kantoren...."
Het is duidelijk, dat Pierre Poujade
en zijn naaste medewerkers thans
voor het eerst de narigheden zoeken
waar ze zijn: in de sector der ver
ouderde, overbelaste en veel te dure
Franse distributie. Tijdens zijn toe
spraak sleepte hij er ook nog de
toekomstige Europese markt bij, be
werende, dat Frankrijk via deze
nieuwe Poujade-organisatie een be
tere concurrentiepositie zal verkrij
gen.
Nieuw begin?
Is dit een nieuw begin of het be
gin van het einde? De tijd zal het
leren. Poujade heeft, zoals gezegd,
het laatste jaar een indrukwekkende
aanhang verloren, waarmee bewezen
wordt, dat ook voor de Fransen het
volkomen negatieve slechts zeer tij
delijk aantrekkingskracht uitoefent.
Inderdaad, indien hij er nu met zijn
nieuwe plan in slaagt, de kleine mid
denstanders, kleine zelfstandige, klei
ne boeren en vrije beroepen in ver
kapte coöperaties te verenigen, die
hun eigen inkoopverenigingen hebben
hun eigen afzetkantoren en hun eigen
banken, krijgt hij een nieuwe bin
ding in het positieve, die ook poli
tieke voordelen kan hebben. De hou
ding van de Poujadistische volksver
tegenwoordigers is al gematigder.
Ook in deze sector zoekt Poujade
bondgenoten. Hij hoopt op de Onaf-
hankelijken, de M.R.P. en de sociaal-
republikeinen. De vraag blijft of
Poujade en zijn medewerkers vol
doende middelen hebben de gigan
tische. sociaal-economische bindings
organisatie in het leven te roepen.
dan 1000 km per uur geen bijzonder
heden waren. Binnen 24 uur werd de
afstand Engeland-Nieuw Zeeland ge
vlogen. Het vliegtuig heeft zo'n voor
treffelijke snelheid en wendbaar
heid, dat het een moeilijk te vangen
prooi voor vijandelijke jagers zal
blijken. Een defensieve bewapening
ontbreekt daarom; men acht die bij
deze toestellen overbodig.
De Russen hebben deze transactie
van India met lede ogen gadegesla
gen. Zij hadden dat land graag hun
IL-28 Beagle bommenwerper willen
leveren, welke ook Egypte gekocht
had. Toen zij in de gaten kregen,
dat de Indische luchtmacht naar de
Canberra's lonkte, gingen de Russen
zo ver, dat de prijs voor hun toe
stellen belangrijk lager kwam te lig
gen dan van de Engelse concurrent
Insiders waren zelfs van mening, dat
die zo belachelijk laag was, dat er
door de leveranciers op moest worden
toegelegd. Na veel wikken en wegen
is de regering van India er toch niet
ingetrapt. Men heeft deze affaire
slechts aangemerkt als een slechte
propagandastunt van de Russen!
Inmiddels gebruiken andere lan
den ook reeds de Canberra voor hun
luchtmachten, zoals Australië, de
Zuidamerikaanse staten Ecuador, Pe
ru en Venezuela, terwijl de Martin-
fabriek in de Verenigde Staten dit
type in licentie bouwt. Ook Frank
rijk experimenteert er mee. Tijdens
de Suez-cnsis 'verd de Canberra zelfs
al vooi de oorlog getoetst en wer
den bombardementen boven Egypte
hiermee uitgevoerd.
En ofschoon men ongetwijfeld met
steeds nieuwere typen komt aandra
gen, geloven wij met, dat dit vlieg
tuig spoedig in de vergetelheid zal
geraken. Daarvoor heeft het al te
veel nut afgeworpen en daarvoor
gaat de produktie ook nog te veel
in stijgende lijn.
Wij voorzien vooralsnog, dat deze
werkelijk voortreffelijke machine
voorlopig nog in de militaire lucht
vaart een vooraanstaande plaats zal
blijven innemen.
gaan spelen in de wereldpolitiek
Maar de ware oorzaken van het
anti-Amerikanisme moeten eerder
gezochtworden in de sentimentele
sector.
Yanks bij elkaar
Hauser is wel optimist als hij
de mogelijkheid onder ogen neemt,
dat Amerikanen door Fransen wor
den uitgenodigd. De enkele, Ameri
kaanse gezinnen in Frankrijk die
inderdaad intieme, Franse vrien
den hebben, zijn een gelukkige uit
zondering op de betreurenswaar
dige regel, dat de Yanks overal
en altijd rond elkaar hokken en
hoogmoedig met minachting neer
kijken op .die Franse sufferds en
luiaards". De bereidwilligheid
waarmee de Amerikanen Jean. Du-
pont en Pierre Dirand als derde-
klasse-burgers behandelen is even
redig met de kritiek van Marianne.
De kritiek zit de Fransen in het
bloed. Ze kritiseren schoonmoeder
en de nationale feestdagen, de sta
kingen en de te lage lonen, de re
gering en de oppositie, de buur
man en de goede vriend. En ook
de chirurg....
Nauwelijks is Jean Claude uit de
narcose ontwaakt, of hij begint een
liedje te zingen ter ere van de mes-
sensteker, die ook als hij hem ter
nauwernood aan de dood heeft ont
worsteld toch zijn werk verkeerd
heeft gedaan, te duur is, te dik of
te mager.
Deze mentaliteit blijft de voor
naamste reden van de Franse kri
tiek op de U.S.A.
Napoleon is dood
Miljoenen Fransen hebben nog
altijd niet kunnen verwerken
dat de Zonnekoning en Napo
leon en Poincaré werkelijk dood
zijn. Frankrijk is voor hen nog
altijd het frankrijk van toent
het Frankrijk van de glorie, van
de machthet Frankrijk van de
goede keuken, van de welstand.
Wat zoeken die cultuurloze blik
openers in het land van Marianne?
Het geweten van deze grote cate
gorie is permanent in opstand te
gen alle landen, die machtiger zijn
(geworden) uan Frankrijk.
Hebt u wel eens een Fransman,
een ontwikkelde arts, een knappe
ingenieur of een- eenvoudige arbei
der horen praten over die beroem
de Franse keuken? Probeer hen nu
Bij het plaatsje Bloomfield in de Verenigde Sta
ten liggen de enorme helikopterfabrieken van
Kaman. In opdracht van het Amerikaanse Mi
nisterie van Marine en Luchtvaart wordt door
gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuw
type verticaal startend vliegtuig. De ringvor
mige vleugels van dit toestel geven het een
uiterlijk, dat aan een ton doet denken. In de ton
bevindt zich de eigenlijke vliegtuigromp. De
geestelijke vader van de „vliegende ton" is de
Duitse vliegtuigbouwkundig ingenieur Helmut
von Zborowski.
torwand. Als aandrijving
heeft het toestel een pro
pellermotor of 2 straaltur-
bines.
Bij dit vliegtuig is ge
bruik gemaakt van alle
versnellings- en snelheids
combinaties van het rusti
ge verkeersvliegtuig tot
aan de supersonische ja
gers toe.
Opstijgen en landen kan
de Coleopter verticaal, ho
rizontaal of in tussen lig
gende standen. Na een
verticale start wendt hij
zich bij grote snelheid in
horizontale stand.
Met een steigingssnel-
heid van 30 m. per secon
de wordt in zeer korte tijd
een hoogte van 300800
m. bereikt. Op deze hoogte
doorbreekt hij, na de wen
ding en het instellen van
de stuwstraaïmotor, bin-
De tot nu toe in ge
bruik zijnde type vliegtui
gen kunnen in twee ge
deelten worden onderver
deeld: de aandrijving,
dus èèn of meer motoren
en de passagiers of vracht-
brandstofruimte. De Cole
opter vormt een volkomen
éénheid. Zijn naam is aan
de zoölogie ontleend en
dankt hij aan het feit dat
de romp door de vleugels
bedekt wordt. Bij de Cole-
opters, een insectensoort,
is dit ook zo. Deze ring-
vleugels vormen de draag
kracht voor de cylinder-
vormige romp: daarnaast
dienen zij tevens als mo.
nen enkele seconden de ge
luidsbarrière.
De geniale uitvinder van
cle Coleopter werd in 1905
in Theresienstadt geboren.
Momentel werkt hij in Pa
rijs, waar hij een technisch
bureau leidt, nog steeds
aan de ontwikkeling van
vrkeersvliegtuigen.
Grote
wendbaarheid
Een vergelijking met de
horizontaal opstijgende ty
pen, kan de Coleopter nog
niet goed doorstaan. En op
de standaardmanier ge
maakte berekening van de
bedrijfskosten toon aan
dat deze bij een kleine 5-
persoons-Coleopter per km
per passagier hetzelfde be
drag als bij een middel
zwaar 30-persoons vlieg
tuig.
Als privè-vliegtuig zal
de Coleopter echter alle
kansen hebben de markt
te veroveren. Het be
schikt over grote snel
heid en vlugge wend
baarheid. Deze eigen
schappen zijn van groot
belang bij militaire zo-
weel als bij privè-vlieg-
tuigen.
De Amerikaanse marine-*'
luchtvaartdienst meent in
de Coleopter de oplossing
te hebben van een groot
probleem: het tekort aan
geschikte landingsruimte.
Alle typen supersonische
jagers waarmede tot nu
toe werd geëxperimenteerd
hebben wegens hun grote
snelheden buitengewoon
lange landingsbaan nodig.
Men werkt nog steeds met
remkabels en nylonnetten,
waarmede de toestellen
opgevangen worden, om de
landingsafstand zoveel mo
gelijk te bekorten. Zonder
twijfel bliedt de Coleopter
ook wat deze zaken be
treft ideale mogelijkheden.
Over enige tijd zal men
in Amerika op iedere
25.000 inwoners een vlieg
veld hebben. In Europa
liggen de zaken wel heel
anders.
Het luchtverkeer binnen
Europa, zou met kleine 12-
personos Coleopters kun
nen worden onderhouden.
Een directe snelle verbin
ding zou ontsaan tussen de
centra der grote en zelfs
minder grote steden.
Voor de luchtvaart zou
dit grote voordelen met
zich mee brengen. Het pro
bleem van de luchthavens
zou ook opgelost zijn. En
kele grote vliegvelden ten
behoeve van de oceaan
vluchten zouden voldoende
zijn. Deze vliegvelden zou
den een directe en snelle
verbinding hebben met al
le delen van Europa via de
Coleopter.
De „vliegende tonheeft
door zijn ongewone vorm
wel een afschrikwekkend
aanzien. Binnen afzien
bare tijd zal hij waar
schijnlijk een gewoon
beeld zijn in het Europese
luchtruim.
niet te verklaren, dat men in an
dere landen ook een biefstuk kan
bakken. Poog evenmin hen bij te
brengen, dat die specialiteiten van
de Franse keuken van de negen
tiende eeuw in vele andere landen
inmiddels gemeengoed zijn geworden
Want tien tegen één, dat ze u me
delijdend aanzien en na uw vertrek
hoofdschuddend zeggen: weer één
die niet kan eten.
Slechts een neel enkele Frans
man wil ridderlijk toegeven, dat het
woord chauvinistisch van het Fran
se chauvin is afgeleid.
Indien u ooit het genoegen be
leeft m La Rochelle te komen, kunt
u zien hoe de Franse en Ameri
kaanse gemeenschap naast elkaar
leven zonder enig contact. Beide
partijen hebben zelfs „hun" deel
van het strand. Van „fraternising"
is geen spr ke. Zelfs in de hotels
weigert men Amerikaanse gasten,
omdat men vreest anders de Fran
se klantenkring te verliezen. An
dersom kan het gebeuren, dat een
verdwaalde Fransman een bar in
wandelt, die in het algemeen wordt
bezocht door Amerikanen. Noch de
patroon, noch de diensters zijn erg
vriendelijk. Hij krijgt ternauwer
nood zijn biertje.
Een glas wijn wordt zelfs ge
weigerd. als zijnde niet deftig en
niet duur genoeg. De woedende klant
vergeet vaak het aandeel van de
Franse patroon en de Franse dien
sters maar beschuldigt onmiddellijk
en ongegrond de Amerikanen.
In La Rochelle
Indien men de ogen open houdt
voor de waarheid, moet men echter
vaststellen, dat zowel de Ameri
kaanse officieren en soldaten als
de burgers uit de U.S.A. in Frank
rijk vele zere tenen hebben ge
maakt. Ook hun levenswijze ligt ten
dele ten grondslag aan de kritiek.
De Franse officier kan ter
nauwernood in een goedkoop, licht
wagentje rijden van de laagste
prijsklasse, maar de Amerikaanse
soldaat snort in een rijdend paleis
waarvan de motorkap en achter
koffer al meer ruimte innemen dan
het hele officierswagentje. De
Fransen moeten voor hun benzine
ongeveer tachtig franken betalen;
de Amerikanen hebben dezelfde
brandstof voor een vierde van de
prijs. Ook sigaretten en vele andere
artikelen krijgen de Amerikanen in
Frankrijk voor een belangrijk la
gere prijs, waardoor de koopkracht
van hun toch al indrukwekkende
loon nog aanzienlijk toeneemt. Geen
enkele Amerikaan schaamt zich er
voor te tonen, dat hij een eerste
klas-burger is. Het is vooral de
confrontatie van de Amerikaanse
rijkdom en de Franse armoede, die
de kinderen van Marianne bereid
heeft gemaakt af te geven op Ame
rika en de Amerikanen, misschien
niet moedig, wel begrijpelijk.
In ons lief dorpje wonen 600 me-
sen en kinderen, merendeels in
bouwvallige krotten. Gezinnen met
zes kinderen hokken in twee don
kere kamers, vaak zonder water
leiding, zonder w.c., zonder gas.
Niets aan te veranderen, zeggen
de autoriteiten. Er is nu eenmaal
woningnood.
Maar er resideren ook drie Ame
rikaanse gezinnen in Franse villa's
en kastelen, gemeubileerd in em-
pire-stijl, voorzien van centrale
verwarming en alle comfort. Prijs
ongeveer tachtig duizend fr.pèr
maand of dubbel zoveel als de
Franse arbeider gemiddeld ver
dient. En nu is het typisch Frans
om geen afkeer te hebben van de
dure dame, die de dure apparte
menten aan de Amerikanen ver
huurt, want zij is ook een Fran-
paise, maar wel foetert men op de
Yanks, omdat ze één voor één de
mooie huizen voor de Franse neu
zen wegpikken. In de bezettings
tijd namen de Duitsers ook de
mooiste huizen voor zichzelf.
Gewone huis-tuin-en-keuken-
buitenlanders sturen hun kin
deren naar de Franse school, doen
hun inkopen in de wijk- of dorps
winkeltjes en consulteren in geval
van ziekte een Franse arts. Ze heb
ben zodoende vlug contact met de
Franse gemeenschap en spreken al
Frans voor ze het zichzelf reali
seren.
De Amerikaanse peuters worden
echter opgehaald met een Ameri
kaanse schoolbus om een Ameri
kaanse school te bezoeken. De huis
vrouw koopt haar levensmiddelen
en kleren in de kantine of in een
Amerikaanse coöperatie, vaak be
lastingvrij, altijd veel goedkoper
en als een lid van het gezin ziek
wordt, is er in de buurt altijd wel
een Amerikaanse kliniek. Volko
men bewust zonderen de Amerika
nen zich af.
Als ze vrienden uitnodigen zijn
het landgenoten of andere buiten
landers, zelfs al zou hun onbevredi
gende nieuwsgierigheid graag
Franse gasten zien. Ze kunnen er
immers toch niet mee praten, want
de tien woorden Frans van de Ame
rikaan zijn even onbegrijpelijk als
het Engels van de Fransman.
De Amerikaanse kolonie zou in
de leer moeten gaan bij de Neder
landers, de Belgen, de Duitsers en
de Engelsen, om nog niet eens te
spreken van de Italianen. Die we
ten zich in Frankrijk aan te pas
sen. soms zelfs te goed.
Pas daarna zal de Fransman de
doorsnee Amerikaan leren kennen.
Pas daarna zal Bill de harde
waarheid gaan zien.
Een pas daarna kan er een At
lantische verbroedering plaats heb
ben.
Zolang de Yanks niet de minste
moeite willen doen om de Fran
sen (hun gastheren) te begrijpen,
mogen ze zich niet er over bekla
gen als ze ook zelf niet begrepen
worden.
(Advertentie)
R£UMANO^
Speciaal behandelde en ge
selecteerde Merinos anti-
reuma wol. De JR" op de
omband is uw garantie
voor kwaliteit!
Voor de tweede maal stuurde de
uitgeverij Het Wereldvenster te
Baarn ons twee detective-boeken toe
van de jonge Nederlandse schrijver
Jan van Gent. Ze zijn getiteld ,,De
laatste nacht" en „Wat deed William
Forster?" en we kunnen er onze ken
nismaking in hernieuwen met de Am
sterdamse inspecteur Sluyter en ad
judant Speelman, reeds bekend uit
het eerste tweetal van Gents.
,De laatste nacht" begint met een
moord op de rechercheur Meys, een
zaak die uiteraard op het hoofdbu
reau van politie hoog opgenomen
wordt. Het is evenwel een duistere
zaak, waarin aanvankelijk niet veel
licht komt. Men kan de gangen van
de vermoorde politieman reconstru
eren met uitzondering van de laatste
nacht, waarin de man dus om het le
ven kwam. Sluyter weet de moord
tenslotte op te lossen na heel moei
zaam speurwerk, dat niet eens zo
erg spectaculair is, maar niettemin
boeiend beschreven.
Nog meer waardering hebben we
voor ..Wat deed William Forster?"
Dit boek is op een zeer knappe in
trige gebouwd. Terwijl de politie
speurt achter een dubbele moord,
komt William Forster, die we leren
kennen als de Rotterdamse zwerver
Willem, door eigen speurwerk
in contact met de hoofdpersoon van
het drama, een Engelsman, met wie
hij voortdurend gaat optrekken, zon
der zich aan medeplichtigheid schul
dig te maken. Hij is alleen maar
nieuwsgierig naar ontwikkeling van
de zaak, ervan overtuigd, dat de po
litie de wedloop op de duur toch zal
winnen. Jan van Gent heeft van zijn
William Forster een boeiende figuur
gemaakt en van zijn boek een detec
tive van klasse.
Beide boeken van Jan van Gent
verdienen een hartelijke aanbeveling.
Voor beide ook geldt slechts één aan
merking: hier en daar zou men iets
meer vaart verlangen.
A. KI.
Dit is dc geromantiseerde geschie
denis van de befaamde „Grote trek"
der Zuidafrikaanse Boeren in 1835,
toen de Engelsen de Kaapprovincie
bezetten en de slavernij afschaften.
Reeds menig maal heeft dit epos
schrijvers geïnspireerd, maar nog
nimmer deed een kleurling dit. „De
wilde trek" vuit dit hiaat aan,
want Peter Abrahams, de auteur, is
de zoon van een Ethiopische vader
en van een Kaapse kleurlinge en
werd geboren in Vrededorp, de slop-
penverzameling bij Johannesburg.
Hoewel Abrahams het aan de lijve
ondervonden heeft wat het wil zeg
gen een neger te zijn in Zuid-Afrika
- eenmaal werd hij haast doodge
slagen door drie blanken - is het
geen haat welke hem tot bet schrij
ven van zijn boek aanzette. Met grote
objectiviteit tekent hij de Boeren in
zijn verhaal en heeft hij begrip voor
hun idealen. Maar hij maakt ook
duidelijk, waarom de Matabelen zich
tegen Hendrik Potgieter en Adam
Schalk keerden, met de woestheid
hun eigen. De rampzalige gevolgen
van de rassenhaat brengt Abrahams
onopzettelijk naar voren.
Met spanning leest men de avon
tuurlijke tocht der Boeren, door het
barre Afrika naar het nieuwe land
in het algemeen en het bewogen le
ven der familie Jansen in het bij
zonder.
Blanken en kleurlingen blijven geen
marionetten bij Abrahams; het wer
den levende figuren, wier meren
deels tragische lotgevallen men ge
ïnteresseerd volgt.
„De wilde trek", uitgegeven door
het Ned. Boekhuis te Tilburg, is ge
schikt voor ervaren lezers.
(Advertentie)
Bij stapels zijn de historische ro
mans verschenen, die de Amerikaan
se vrijheidsoorlog tot onderwerp heb
ben. Stapels prullaria ook zijn er op
de boekenmarkt gebraght, die een of
ander facet van die strijd behande
len. Geen wonder, dat men zucht,
wanneer men zich tot lezen van ,weer
zo een' zet.
„De scherpschutter", vormt een
gunstige uitzondering. Al vormt het
verhaal met zijn intriges geen op
vallende verschillen met de bestaan
de literatuur, het is met vaart ge
schreven en - gelukkig - ook goed
vertaald. Het leven in dat nogal wil
de Amerika van ro.id 1780 is er goed
in uitgebeeld. De personen zijn psy
chologisch verantwoord in hun werk,
hun gedrag en hun reacties op de
beangstigende hoeveelheid en ver
scheidenheid van gebeurtenissen in
die dagen.
Het boek verschijnt in de Triomf
reeks van de Uitgeverij J. van Tuyl
te Zaltbommel.
Carel Beke heeft voor de jeugd
van 10-15 jaar een verhaal geschre
ven, dat laat zien, hoe een jongen
op het dieven- en smokkeipad ge
raakt. maar toch op de duur zijn
betere gevoelens daardoor niet laat
overstemmen. Hij werkt tenslotte dan
ook mee aan de ontmaskering van
een bende. Er zit zeker spanning in
het verhaal, oplopend tot een climax
in de laatste bladzijden. De N.V.
De Spaarnes' stak het boek in een
kleurig plaste gewaad en gaf het
ook goede tekeningen van Ben Horn-
stra.