EETHUIS IN SYDNEY DE TOEVLUCHT i- Madonnakapel op ..Zonneland" - Zeeuwse bouwwereld gonst van activiteit Nog deze zomer vereenvoudigde grensf ormaliteiten MAURICE RAVEL, volgeling van Claude Debussy Oude Pinakotheek in Munchen hersteld Brabanders als emigranten Een vrouw tussen twintig duizend schapen Mevr. Zijlmans weet van aanpakken Geen grein spijt BOEKENPLANK 24 Uur Amsterdam Op het landgoed Visdonk bij Roosendaal woonde in de derti ger jaren 'n boswachter, een aar dige man, die Marijn van Os- tayen heette. Hij kwam veel in contact met Antoine Koopman schap, beheerder van het land goed Zonneland. Zij spraken sa men veel over de natuur. Het kon niet anders, want zij woon den samen temidden van de bos sen. Marijn van Ostayen had een dochter, die op een zekere dag op tragische wijze om het leven kwam. Zij verdronk in een van de vele waterlopen van het na- tuurreservoir. Deze gebeurtenis maakte niet alleen een diepe in druk op vader van Ostayen, maar ook op zijn goede gebuur Koop manschap. Zij besloten een kapel te bouwen dicht bij de plaats, waar het zeventienjarige meisje was verdronken. Dit was gemak kelijker gezegd dan gedaan, want het was de vraag, waar zij het geld vandaan zouden halen. Dit was aanvankelijk een probleem. i Advertentie) In Amsterdam echter woonde een mevrouw Hillegonda van Kam pen, die zich geheel aan de naas tenliefde wijdde. Zij was eigena resse van Zonneland". Zij hoor de van de plannen, die Koop manschap koesterde en zij was bereid het nodige geld te geven. De heer Koopmanschap maakte een ontwerp. Hij zocht een ge schikte plaats. Zijn aandacht viel op een kleine heuvel, slechts tweehonderd meter van zijn wo ning verwijderd. Met het geld van een remon strantse dame ging hij een Ma riakapel bouwen. De kapel Antoine Koopmanschap (op de 14e maart 1954 gestorven) stond niet alleen bekend als een goed mens, maar ook als een kunst zinnig type. Hij was zeker geen kunstenaar in de ware beteke nis van het woord, maar omdat hij betrekkelijk ver van de stad woonde en omdat hij in de lan ge wintermaanden weinig werk had, had hij het als degelijk knutselaar zeker ver gebracht. Zijn vrienden twijfelden er niet aan of hij zou zeker een mooie kapel bouwen. De plaats, die hij had uitgekozen was ideaal. Stenen werden aangebracht. Het cement arriveerde. De truffel lag gereed. Het was 1934. Het bewijs, dat Koopmanschap een kunstzinnig type was, wordt nu feitelijk geleverd, want het kapelletje brengt ook de heden daagse bezoeker nog onder de indruk. Het heuveltje wordt ge markeerd door een grijze, be tonnen trap. Tussen het weelderi ge groen sluimert het grijze bouwsel. Ofschoon de kapel in baksteen werd opgetrokken is dat aan de buitenkant niet meer te zien. Om het effect te verhogen smeerde de heer Koopmanschap aan de buitenmuren cement. Hij deed dat vrij ruw, kennelijk met een bezem. Hij bereikte er ech ter het gewenste effect mee. Bo ven de ingang hing hij een oude gotische klok. waarvan de her komst niet meer is te achterha len. De bouwer kreeg ze van een antiquair, die 'n hoge prijs vroeg, maar die de klok gratis van de hand deed toen hij hoorde, waar voor zij was bestemd. Boven de ingang van de kapel beitelde de Roosendaler ook de naam: „Ma donnakapel De Toevlucht". Ook de muren van het interieur werden met cement bestreken. In de kapel kapte de bouwer een rand, waarin hij schreef: In een hoek van de kapel staat een reproductie van een beroemd beeld van de Deen Bertel Thorwaldsen. „Onder Uwe bescherming ne men wij onze toevlucht, o Hei lige Moeder Gods". Met zeer veel zorg werden de beelden uitgekozen. De bouwer widt, dat de Deen Bertel Thor waldsen beroemde werken op zijn naam had staan. Hij reisde stad en land af om waardige copieën te bemachtigen. Hij slaagde daar in. De witte beelden kregen een plaats op de cementen voetstuk ken. De heer Koopmanschap vol tooide zijn kapel met de bouw van een altaar, waaraan ook de Nispense timmermam Frans Ver hoeven meewerkte. Na zes weken hard werken kwam de kapel gereed. Zij werd op de 23e december 1934 door de Redemptorist pater M. Stockx ingewijd. Hillegonda van Kampen was hierbij tegenwoordig. In de Zeeuwse bouwwereld heerste volgens het pas uitgekomen verslag over de arbeidsvoorziening, ge durende het eerste kwartaal 1957 een levendige activiteit. In de meeste rayons bestond be hoefte aan timmerlieden, voor metse laars daarentegen was er niet steeds directe plaatsingsmogelijkheid. Het nieuwe bouwbeleid, afgestemd op de regionale bouwcapaciteit, werkt voor deze provincie gunstig. In tal van plaatsen werd met de bouw van woningen begonnen, ter wijl in andere gevallen plannen voor het bouwen van woningen bestaan. In het rayon Vlissingcn is de bouw activiteit, na de grote bedrijvigheid, welke hier het vorige jaar heerste, enigszins afgenomen. De bouw van het Zweedse Rode Kruis Ziekenhuis te Zierikzee kwam gereed. In de sector-schildersbedrijf nam na enige slapte in januari en febru ari de werkgelegenheid zo toe, dat aan alle aanvragen niet geheel kan worden voldaan. Dijkwerken Dank zij de gunstige weersomstan digheden kon gedurende het eerste kwartaal aan de verschillende in uit voering zijnde objecten vrij regelma tig worden voortgewerkt. De overvloedige regenval bracht hier en daar echter wel enige stag natie teweeg. Op verschillende plaatsen werd voortgegaan met het verzwaren van zeedijken, het aanleggen van wegen, rioleringen, bestratingen enz. De activiteit was echter niet vol doende om alle beschikbare arbeids krachten tewerk te stellen. De werkhaven voor het Drie-Eilan denplan in het Veersegat zal zeer bin nenkort gereed komen. Naar ver wachting zullen dan 40 a 50 grond- werkers worden afgestoten. Onder de gemeente Kats, op het eiland Noord-Beveland, is men bezig met baggerwerken ter voorbereiding De bekering reeds meer dan 50 jaar de bougie voor iedere motorl Imp. N.V. Willem van Rijn Haarlemmerweg 475 - A dam Tel. 86211 (7 lijnp) Telei 12282 ,,Gods wegen zijn ondoorgron delijk", zo luidt een bekend ge zegde. Zo is het ook met het slot van deze geschiedenis. Me vrouw van Kampen, die in Am sterdam haar gehele leven had gewijd aan de opvoeding van de verwaarloosde jeugd, was tel kens als zij op „Zonneland" kwam, diep onder de indruk. Zij maakte kennis met de vriendelij ke pater Stockx. Zij hoorde spre ken over het katholieke geloof, over de devotie tot de Heilige Maria. Op de 10e mei 1935 werd zij* met bijzóndere toestemming van monseigneur Hopmans in de Ma riakapel gedoopt. Bij die gele genheid werd ook een plechtige H. Mis opgedragen. Een broer en een pleegzuster van mevrouw van Kampen werden eveneens in deze kapel gedoopt. Dat is de geschiedenis van de ze madonnakapel, die in de mei maand altijd geopend is. voor de aanleg van de werkhaven. Aantrekking van arbeidskrachten heeft evenwel nog niet plaats gehad en het laat zich aanzien, dat dit nog wel even zal duren. De werkzaamheden aan de nieuwe haven te Breskens werden voor een groot deel stil gelegd en zijn eerst in april weer in volle omvang hervat.. De werkzaamheden voor de elektri ficatie van de Zeeuwse spoorlijn Vlis- singen-Roosendaal zijn thans zo goed als voltooid. Te St.-Maartensdijk, gelegen in het rayon van het Nevenbureau Tholen, is men medio maart jl. begonnen met de aanleg van een industrieterrein. De vermoedelijke duur van het werk is gesteld op circa drie maanden. Slechts enkele arbeiders werden bij dit werk geplaatst, daar het voorna melijk machinaal wordt uitgevoerd. In D.A.C.W.-verband waren enige objecten in uitvoering, waarvan wel I het grootste is het aanleggen van een sportvelden-complex te Terneuzen, op welk object gemiddeld 70 arbeiders werken. Verdere grote werken zijn: het uitdiepen van de binnenvesten te Hulst en het aanleggen van riolerin gen en bestatingen te Axel. In het rayon Oostburg waren we gen- en rioleringswerken en de aan leg van een sportveld in uitvoering. Oogst van Mentha-piperita... bet geurende kruid dat Faam- pepermunt zo ver- kwikkend maakt. ver* door de extra verpakking in luchtdicht cellofaan (Van onze Parijse correspondent) (Advertentie) r« Moe- je -Aef ovk Gaan we nog deze zomer een vereenvoudiging van de grensformaliteiten beleven Voor het eerst blijkt enige hoop gerechtvaardigd te zijn, want de Raad van Europa wil j nog, dit jaar aanbevelingen doen. In Parijs vergaderde dezer dagen, onder voorzitterschap van de staats secretaris voor Transport en Open bare Werken. Henri Pinton, een spe ciale commissie, waarin vertegen woordigd waren Frankrijk, België, Nederland, West-Duitsland. Oosten rijk. Denemarken, Griekenland, Ier land. Italië, Noorwegen. Zweden en Turkije. Deze commissie, ingesteld door de Raad van Europa, heeft thans drie belangrijke besluiten geno men, die in de vorm van aanbevelin gen aan de Raad van Europa zijn voorgedragen. Aanbevelingen 1. Inwoners van een land, lid van de Raad van Europa, moeten het recht krijgen zonder paspoort een ander land, lid van de Europese Raad, voor bepaalde tijd binnen te gaan. Aan de grens zal wel een iden titeitsbewijs worden gevraagd, maar geen paspoort. Een uitzondering vor men de overzeese gebiedsdelen. 2. Wat betreft de grensoverschrij ding van automobielen wordt de re geringen voorgesteld te kiezen tussen twee oplossingen: een „paspoort voor automobielen" geldig in alle landen van de Europese samenwerking, te gen een gering bedrag beschik baar gesteld door de automobielclubs Gedurende lange tijd is men er inderdaad van overtuigd ge weest, dat Ravel niet veel meer was dan een volgeling van De bussy. Volgens de huidige op vatting miskent men hiermee „Kings Cross" is deAohemten.ÓS*SS?w 3 3 stad verzuimt niet dit stuk vau ee"l«k freTuum Zijlma"S exp.loit*ert in "ie wijk haar „Dutch" Inn" TfJü trefpunt voor hongerige en dorstige Nederlanders in deze woraen. Mevr. Zijlmans heeft voor ze in deze cosmopolitische mensen-verza meling terecht kwam, eerst temid den van 20.000 schapen op een boer derij in het achterland van Austra lië geleefd. Daar was minstens hon derd vierkante kilometer ruimte om haar heen; op Kings Cross is geen vierkante meter onbenut Doch iedere emigrant heeft nu eenmaal een andere levensloop in dit land. Mevr. Zijlmans woonde in Breda aan de Prins Frederiklaan en had een baan als vertegenwoordig ster. Ze wist dus wel iets van zakenle ven af, toen ze in Australië kwam. Ze had goede informaties over het land ontvangen en meende dat er hier wel kansen voor haar waren. ..De mensen verklaarden me voor gek toen ik vertelde de stap te wa gen", merkte ze op. Maar ze heeft er geen spijt van het er op te hebben gewaagd. Kinderjuffrouw Zc moest érgens beginnen en ac cepteerde daarom een baan als kin derjuffrouw op een farm in de buurt van het plaatsje Bombala, in het ach terland van de Staat Nieuw Zuid Wales. Hoe groot die farm was, gaf reeds aan, al maakte dat uiter- aard voor mevr. Zijlmans geen ver schil. Per slo'. van rekening had ze niet met de schapen, maar wel met des farmers kinderen te maken. -En die waren in elk geval min der talrijk dan zijn schapen. Veel afwisseling en amusement was er allerminst hetgeen men trouwens met zoveel ruimte niet kan verwachten. Het is dan een hele reis om naar een stad te komen! Toch bleef me vrouw Zijlmans acht maanden in dat Bombala; ze brak daarmee het re- dat een omgeving is ge- C0r^n,al haar voorgangsters,... He'ir^ncbelangrijke was daar, dat je ip knn w om geld te sParen, want ze. met uitSeven," zo lacht stfd0sClcvPUnle^deUjk trok haar het stadsleven meer aan en verliet zii de kinderen en de schapen Óp de farm om in Sydney in mÓer enerve rend leven terecht te komen, al was de baan op zichzelf dan ook dezeli- Ze werd nl. weer kinderjuffrouw waarmee ze echter haar werkzaak heden niet afsloot. Want in de avonduren nam ze een baan in een hotel in Sydney. Dit is werken 's Morgens om half acht begon ik tot middernacht; veel tijd om te slapen was er dus niet", zet ze uit een. „Maar ik wilde zoveel mogelijk geld verdienen, omdat ik wat anders wilde beginnen" En met hard werken, kun je in Australië wel iets bereiken. Want me vrouw Zijlmans kreeg haar zaak. Op dat Kings Cross. Er was hier bijna geen klant, toen ik in deze zaak ging werken vertelt ze. Ze had in dit restau rant een baan voor de avonduren genomen. De eigenaar maakte er niet veel van en daarom deed mevr. Zijlmans een bod om de zaak te huren. Er zou twintig pound (plm. 200) per week betaald moeten worden. Het was een hele stap; per slot van rekening was het de vraag of het mogelijk zou zyn de zaak weer op te bouwen. Doch ze waag de het erop, en nu, na een jaar, heeft ze vertrouwen in de toekomst. De „Dutch hui 99 Indien het sein aan de buitenkant van het restaurant zulks niet zou vertellen, dan doet het interieur dat wel. Men kan zien in een Hol landse omgeving te verkeren, waar van diverse attributen getuigenis af leggen. Er zijn vele landgenoten die er hun kopje thee of koffie komen drinken; er worden Hollandse cro- quetten gebakken, men kan er zuur kool met worst en kapucijners met spek bestellen. Hetgeen in een Aus tralisch restaurant niet mogelijk is. „Het is hard werken", aldus mevr. Zijlmans; want al mogen de dertig zitplaatsen in het restaurant niet al le doorlopend bezet zijn, niettemin kan het er behoorlijk druk zijn, voor al in de avonduren en weekeinden. Menig vrijgezel, die het alleen zijn op z'n kamer moe is, komt naar de zaak van mevr. Zijlmans waar hij beslist wel een bevriend landgenoot vindt om een praatje mee te maken. Ondanks haar drukke werk, vindt, of liever „maakt" mevr. Zijlmans toch nog tijd om wat sociaal werk :e.. ~°fn een landgenoot in moei lijkheden de helpende hand te bie- aen. Er waren ook landgenoten, die ??*r ,\n moeilijke tijden bijstonden, niet alleen in financieel opzicht, doch hetgeen dikwijls nog belangrijker m adviezen. Maar de grootste moeilijkheden zijn nu wel voorbij, althans, indien zich yeen bijzondere tegenslagen doen pelden. Wanneer het zo goed blijft paan als nu, dan hoopt mevr. Zijlmans in een ander jaar uitvoe ring te kunnen geven aan het va kantieplan naar Nederland. Het was tijdens de „Waratah-fees ten", die in Sydney aan de bloem van deze naam worden geivijd. dat mevr. Zylmans met een vriendin voor de Nederlandse tint in een optocht zorgde. echter de grootheid van Ravel. Beide componisten hebben eigenlijk niet veel meer dan de landsaard gemeen. Toch is het wel begrijpelijk, dat diegenen, die de muziek van Ravel en Debussy zo'n vijftig jaar geleden beluisterden, deze muziek over één kam scheerden. Vooral in de vroegere werken van beide meesters is de sfeer en de componeer-stijl vrijwel ge lijk. Deze gelijkvormigheid is echter meer het gevolg van een volkomen nieuwe opvatting van de kunst, die zich over heel Frankrijk uitbreidde, dan van enige invloed van Debussy op Ravel. Op 7 maart 1875 werd Ravel in Ciboure geboren. Ciboure is een oud vestingstadje in de Franse Pyre neeën, dicht bij Spanje dus. Hiermee is waarschijnlijk zijn grote liefde voor Spanje en alles wat Spaans is te verklaren. Spanje heeft ook op zijn muziek invloed uitgeoefend. Luis ter maar eens naar de Rapsodie Es- pagnole, de Spaanse liederen en de onsterfelijke Bolero. Al heel jong ging Ravel naar Parijs, waar hij al spoe dig werd opgenomen in de culturele kringen. Hij kwam daar in aanra king met schilders, dichters en mu sici als Chabrier, Delage en Florent Schmitt. Vooral voor dé muziek van Chabrier had hij grote bewondering. Compositieles had Ravel in die tijd van Gabriel Fauré en hij hield zich ook al druk bezig met componeren. Van deze jeugdwerken heeft Ravel er echter zelf vele vernietigd en vele zijn onuitgegeven gebleven. Overge bleven zijn o.a. liederen op tekst van Mallarmé en de „Sites Airiculaires". waarin de beroemd geworden Haba nera voorkomt. Deze Habanera is la ter verwerkt in de „Rapsodie Espag- nole". In 1901 dong Ravel mee naar de Prix de Rome. Volgens tra ditie moest het werk, dat voor deze prijs werd ingezonden van conventionele stijl zijn. Ravel heeft met deze eis echter min of meer een loopje genomen. Zijn cantate „Myrrha" was niet meer dan een soort van sentimentele operette. De jury had deze parodie echter niet door en bekroonde het werk met de 2de prijs, wat nogal enige hilariteit onder Ravels vrienden verwekte. Uiteraard was het instituut hier over nogal verbolgen en toen Ravel later weer wilde meedingen naar de eerste prijs werd hij niet eens toe gelaten. Bij het aanzien van „Jeux d'eau" moet een jurylid gezegd heb ben: „Meneer Ravel mag ons mis schien voor brandweermannen houden maar niet voor stommelingen." Eerste meesterwerk In 1902 werd Ravels naam voor goed gevestigd door het publiceren van het strijkkwartet in F, een werk, dat evenals het strijkkwartet van De bussy sterk Mozartiaanse tendensen heeft. Nu komen de meesterwerken steeds vlotter van zijn hand. Pianowerken als de „Miroirs" en de „Sonatine" en liederen als de „Histoires Natu relles" wisselen elkaar af. In de „Rapsodie Espagnole" is Ra- vel weer de grote symfonicus, die het orkestapparaat volledig in zijn macht heeft. Ritme, harmonie en or kestratie staan op hoog plan. Vooral als orkestrator was Ravel niet te evenaren. Uniek voorbeeld is hiervan de orkestratie van Moussorgsky's „Schilderijententoonstelling". Dit prachtige werk werd onder de handen van Ravel van onbekend pianostuk tot één der meest gespeelde orkest werken. Van do concerten is verreweg het mooiste het pianoconcert voor de lin kerhand. dat Ravel schreef voor een Oostenrijkse oorlogsinvalide die de rechterhand moest missen. Ravels muziek wordt tegenwoordig steeds meer uitgevoerd en door het concertpubliek worden zijn werken over het algemeen niet meer als mo dern gehoord, wat tijdens zijn leven wel het geval was. Behalve enkele vrienden en collega's is er toen eigen lijk niemand geweest, die in Ravel de grote meester heeft gezien, die hij nu is. Op 28 december 1937 stierf de ..Meester van het Franse impressio nisme" aan een mislukte hersen- operatie. en een simpel autodocument, waar voor de automobielclubs niet verant woordelijk zijn. 3. Wat betreft de eventuele invoer rechten voor bepaalde artikelen, welke toeristen in het algemeen mee nemen, verzoekt de commissie een uiterst laag en uniform tarief. Optimisme Een zonnestraal maakt nog geen zomer, want het is alge meen bekend, dat in diverse lan den (niet in alle!) de automobiel clubs zich danig tegen dergelijke maatregelen, die hun machtspo sitie kunnen breken, zullen ver zetten. De paradox wil nu eenmaal, dat zij de belangen van de automobilisten hebben te verdedigen, daartoe de uit gifte van grenspapieren tot zich trok ken, via het op deze wijze verplichte lidmaatschap dure carnets en trip- tieks overhandigden (na lang in de rij staan) en op deze wijze tenslotte aan de dubbeltjes kwamen. De belangen van de automobilisten eisen grens overgang zonder dure papieren. Maar kan men nu beslist van de automobielclubs verwachten, dat ze in het verdedigen van de belangen hunner leden zover gaan? In dit ge val zou de club haar eigen doodvon nis tekenen. Ons optimisme is dan ook niet ge baseerd op de medewerking van de automobielclubs, maar op de weten schap, dat de Europese Raad en de Parijse commissie deze maal een einde willen maken aan de chaos, die een aanfluiting is van de Europese geest en daartoe desnoods de rege ringen zullen verzoeken de macht van voornoemde clubs te breken en hun minstens de monopolie-positie te ontnemen. De Europese Raad, aldus vernemen wij van gezaghebbende zijde, be steedt thans grote aandacht aan de suggesties van de commissie. Men wacht in Straatsburg nog op nauw keurige gegevens omtrent de Pa as- drukte, die aan vrijwel alle grens overgangen chaotische toestanden en urenlang tijdverlies veroorzaakten. Men hoopt in de Europese hoofdstad, dat nog tegen het einde van deze lente aanbevelingen betreffende ver eenvoudiging der grensformaliteiten kunnen worden gedaan aan de rege ringen. Voor het eerst, aldus verze kerde men ons, is er enige hoop, dat nog in de loop van deze zomer het wordende Europa ook aan de grens- kantoren gestalte krijgt. (Advertentie) De propaganda heeft zich de laat ste decennia bewust geworpen op de fotografie als middel, om wat men aan te prijzen heeft, op zo goed mo gelijke wijze aan de man te brengen. Het maakt weinig uit, of dat een industriëel produkt is of iets anders. De voorlichtingsdiensten van toeris tische centra hebben de voordelen van de foto eveneens ontdekt. Zij ma ken geen folders, brochures en boe ken meer met lange teksten, die de potentiële klant toch niet leest. De stelling, dat het gemak de mens dient is een van de principes die gevolgd worden bij de samenstelling van plaatwerken in het algemeen voor propagandistische doeleinden. De tekst speelt een veel kleiner rol dan vroeger, is ook veel geringer van omvang, hoewel de kwaliteit van die tekst - juist omdat hij minder plaats neemt - veel belangrijker is geworden. Hij vervult meestentijds de functie van „bijschrift". Kees Scherer, fotograaf en Ed Hoornik, auteur hebben zojuist het zoveelste „fotoboek" van Amsterdam gemaakt. „24 uur Amsterdam" heet het. De tekst bij de foto's is er in het Nederlands en in het Engels bij gezet. Duitse en Franse tekst gaan in de naaste toekomst nog verschijnen. Het is een goed boek. Amsterdam laat zich fotograferen. De onderwer pen liggen er voor het grijpen. Het is niet zo moeilijk, om een verza meling A'damse foto's bijeen te halen en er een „boek" van te maken. Het blijft moeilijk, om er een goed boek van te maken. Scherer en Hoornik zijn daarin ge slaagd. Allicht, zou men geneigd zijn te zeggen. Beiden zijn vakmensen. De uitgever „Het Wereldvenster te Baarn" legt er eer mee in. Hetzelfde kunnen we zeggen van de indeling van het boek en van de typografie. De vlakverdeling van de pagina's is eveneens uitstekend; de teksten zitten de foto's nergens in de weg, hoewel het niet zo gemakkelijk zal zijn ge weest om dat te bereiken. Een goed boek dus, dat zijn weg wel zal vin den. De oorlogsschade aan de oude pinakotheek in München, de wereldbe roemde schilderijenver- zameling is hersteld en net museum zal op 7 juni a.s. worden her opend. Het gebouw werd beschadigd, de grote verzameling bleef ongeschonden omdat de toenmalige en huidige leider, professor Ernst Buchner in 1939, acht dagen voor het uitbre ken van de oorlog al begon de meest waar devolle stukken naar kloosters en kastelen in Beieren over te brengen. In 1952 werd met het herstel van het gebouw begonnen. Dit heeft 4'ó miljoen mark gekost. Met uitzonde ring van de pronkgevel, waarvoor voorlopig het geld ontbreekt, is het gebouw volkomen in de oude stand terugge bracht. De eigenlijke oprich ter van de oude pinako theek was Hertog Wil helm de Vierde van Beieren. Hij gaf in het begin van de zestiende eeuw opdracht tot een serie schilderijen, die de daden en werken van grote mannen en vrouwen uit de oudheid moesten uitbeelden, ter verluchting van zijn lustslot in de rozentuin van de residentie in München. Het belang rijkste werk van deze schilderijenserie was de „Alexanderslag" van Albrecht Altdorfer. Maximiliaan de Eerste, de eerste keurvorst van Beieren, die van 1597 tot 1651 regeerde, be gon door aanzienlijke aankopen, de geërfde verzameling uit te brei den. Hij was de grond legger van de mooiste Dürerverzameling van 105 werken. Hij kocht in 1618 de „Leeuwen jacht" van Peter Paul Rubens en legde daar mee de eerste steen voor de meest beroem de Rubenscollectie ter wereld. Zijn opvolger. Max Emanuel kocht van Gisbert van Ceulen in Amsterdam voor 9000 Brabantse guldens een verzameling van 105 werken, waarbij al leen al 12 werken van Rubens en 13 van van Dyck. Door het uitster ven van enige Wittels- bachtakken kwamen steeds meer collecties naar München, zoals de ralerij uit Mannheim, die 758 werken telde. De „Dusseldorper ver zameling" van de Wit- telsbachers kwam door erfenis ook bij de Beier se schilderijenschat. Deze bevatte beroemde werken van Rembrandt van Dyck en Rubens. Aan het einde van de achttiende eeuw erfde het geslacht Wittels- bach in Beieren ook de verzameling uit Zwei- brücken. Deze bestond uit duizend werken, in hoofdzaak van Neder landse en Franse schil ders. De secularisatie bracht de pinakotheek aan zienlijke collecties uit kerkelijk bezit. Ludwig de Eerste liet na zijn troonsbestijging uit zijn particuliere kas door zijn bouwmeester Leo von Klcnze een gebouw voor al deze kostbaar heden bouwen. Op 7 april 1826 werd de eer ste steen voor de pina kotheek gelegd. Tien jaar later pas werden de collecties voor het publiek toegankelijk. Na de jongste oorlog werd door de bevolking van München een ver eniging voor de weder opbouw van de oude pi nakotheek opgericht, waarvan kanselier Ade nauer beschermheer werd.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1957 | | pagina 7