EETHUIS IN SYDNEY
DE TOEVLUCHT i-
Madonnakapel op
..Zonneland" -
Zeeuwse bouwwereld
gonst van activiteit
Nog deze zomer vereenvoudigde
grensf ormaliteiten
MAURICE RAVEL, volgeling van
Claude
Debussy
Oude Pinakotheek in
Munchen hersteld
Brabanders
als
emigranten
Een vrouw tussen twintig duizend schapen
Mevr. Zijlmans weet van aanpakken
Geen grein spijt
BOEKENPLANK
24 Uur Amsterdam
Op het landgoed Visdonk bij
Roosendaal woonde in de derti
ger jaren 'n boswachter, een aar
dige man, die Marijn van Os-
tayen heette. Hij kwam veel in
contact met Antoine Koopman
schap, beheerder van het land
goed Zonneland. Zij spraken sa
men veel over de natuur. Het
kon niet anders, want zij woon
den samen temidden van de bos
sen.
Marijn van Ostayen had een
dochter, die op een zekere dag
op tragische wijze om het leven
kwam. Zij verdronk in een van
de vele waterlopen van het na-
tuurreservoir. Deze gebeurtenis
maakte niet alleen een diepe in
druk op vader van Ostayen, maar
ook op zijn goede gebuur Koop
manschap. Zij besloten een kapel
te bouwen dicht bij de plaats,
waar het zeventienjarige meisje
was verdronken. Dit was gemak
kelijker gezegd dan gedaan, want
het was de vraag, waar zij het
geld vandaan zouden halen. Dit
was aanvankelijk een probleem.
i Advertentie)
In Amsterdam echter woonde een
mevrouw Hillegonda van Kam
pen, die zich geheel aan de naas
tenliefde wijdde. Zij was eigena
resse van Zonneland". Zij hoor
de van de plannen, die Koop
manschap koesterde en zij was
bereid het nodige geld te geven.
De heer Koopmanschap maakte
een ontwerp. Hij zocht een ge
schikte plaats. Zijn aandacht viel
op een kleine heuvel, slechts
tweehonderd meter van zijn wo
ning verwijderd.
Met het geld van een remon
strantse dame ging hij een Ma
riakapel bouwen.
De kapel
Antoine Koopmanschap (op de
14e maart 1954 gestorven) stond
niet alleen bekend als een goed
mens, maar ook als een kunst
zinnig type. Hij was zeker geen
kunstenaar in de ware beteke
nis van het woord, maar omdat
hij betrekkelijk ver van de stad
woonde en omdat hij in de lan
ge wintermaanden weinig werk
had, had hij het als degelijk
knutselaar zeker ver gebracht.
Zijn vrienden twijfelden er niet
aan of hij zou zeker een mooie
kapel bouwen. De plaats, die hij
had uitgekozen was ideaal.
Stenen werden aangebracht. Het
cement arriveerde. De truffel
lag gereed. Het was 1934.
Het bewijs, dat Koopmanschap
een kunstzinnig type was, wordt
nu feitelijk geleverd, want het
kapelletje brengt ook de heden
daagse bezoeker nog onder de
indruk. Het heuveltje wordt ge
markeerd door een grijze, be
tonnen trap. Tussen het weelderi
ge groen sluimert het grijze
bouwsel. Ofschoon de kapel in
baksteen werd opgetrokken is dat
aan de buitenkant niet meer te
zien. Om het effect te verhogen
smeerde de heer Koopmanschap
aan de buitenmuren cement. Hij
deed dat vrij ruw, kennelijk met
een bezem. Hij bereikte er ech
ter het gewenste effect mee. Bo
ven de ingang hing hij een oude
gotische klok. waarvan de her
komst niet meer is te achterha
len. De bouwer kreeg ze van een
antiquair, die 'n hoge prijs vroeg,
maar die de klok gratis van de
hand deed toen hij hoorde, waar
voor zij was bestemd. Boven de
ingang van de kapel beitelde de
Roosendaler ook de naam: „Ma
donnakapel De Toevlucht".
Ook de muren van het interieur
werden met cement bestreken.
In de kapel kapte de bouwer
een rand, waarin hij schreef:
In een hoek van de kapel staat een
reproductie van een beroemd beeld
van de Deen Bertel Thorwaldsen.
„Onder Uwe bescherming ne
men wij onze toevlucht, o Hei
lige Moeder Gods".
Met zeer veel zorg werden de
beelden uitgekozen. De bouwer
widt, dat de Deen Bertel Thor
waldsen beroemde werken op zijn
naam had staan. Hij reisde stad
en land af om waardige copieën
te bemachtigen. Hij slaagde daar
in. De witte beelden kregen een
plaats op de cementen voetstuk
ken. De heer Koopmanschap vol
tooide zijn kapel met de bouw
van een altaar, waaraan ook de
Nispense timmermam Frans Ver
hoeven meewerkte.
Na zes weken hard werken
kwam de kapel gereed. Zij werd
op de 23e december 1934 door de
Redemptorist pater M. Stockx
ingewijd.
Hillegonda van Kampen was
hierbij tegenwoordig.
In de Zeeuwse bouwwereld heerste
volgens het pas uitgekomen verslag
over de arbeidsvoorziening, ge
durende het eerste kwartaal 1957 een
levendige activiteit.
In de meeste rayons bestond be
hoefte aan timmerlieden, voor metse
laars daarentegen was er niet steeds
directe plaatsingsmogelijkheid.
Het nieuwe bouwbeleid, afgestemd
op de regionale bouwcapaciteit, werkt
voor deze provincie gunstig.
In tal van plaatsen werd met de
bouw van woningen begonnen, ter
wijl in andere gevallen plannen voor
het bouwen van woningen bestaan.
In het rayon Vlissingcn is de bouw
activiteit, na de grote bedrijvigheid,
welke hier het vorige jaar heerste,
enigszins afgenomen.
De bouw van het Zweedse Rode
Kruis Ziekenhuis te Zierikzee kwam
gereed.
In de sector-schildersbedrijf nam
na enige slapte in januari en febru
ari de werkgelegenheid zo toe, dat
aan alle aanvragen niet geheel kan
worden voldaan.
Dijkwerken
Dank zij de gunstige weersomstan
digheden kon gedurende het eerste
kwartaal aan de verschillende in uit
voering zijnde objecten vrij regelma
tig worden voortgewerkt.
De overvloedige regenval bracht
hier en daar echter wel enige stag
natie teweeg.
Op verschillende plaatsen werd
voortgegaan met het verzwaren van
zeedijken, het aanleggen van wegen,
rioleringen, bestratingen enz.
De activiteit was echter niet vol
doende om alle beschikbare arbeids
krachten tewerk te stellen.
De werkhaven voor het Drie-Eilan
denplan in het Veersegat zal zeer bin
nenkort gereed komen. Naar ver
wachting zullen dan 40 a 50 grond-
werkers worden afgestoten.
Onder de gemeente Kats, op het
eiland Noord-Beveland, is men bezig
met baggerwerken ter voorbereiding
De bekering
reeds meer dan 50 jaar
de bougie voor iedere motorl
Imp. N.V. Willem van Rijn
Haarlemmerweg 475 - A dam Tel. 86211 (7 lijnp) Telei 12282
,,Gods wegen zijn ondoorgron
delijk", zo luidt een bekend ge
zegde. Zo is het ook met het
slot van deze geschiedenis. Me
vrouw van Kampen, die in Am
sterdam haar gehele leven had
gewijd aan de opvoeding van de
verwaarloosde jeugd, was tel
kens als zij op „Zonneland"
kwam, diep onder de indruk. Zij
maakte kennis met de vriendelij
ke pater Stockx. Zij hoorde spre
ken over het katholieke geloof,
over de devotie tot de Heilige
Maria.
Op de 10e mei 1935 werd zij*
met bijzóndere toestemming van
monseigneur Hopmans in de Ma
riakapel gedoopt. Bij die gele
genheid werd ook een plechtige
H. Mis opgedragen. Een broer
en een pleegzuster van mevrouw
van Kampen werden eveneens in
deze kapel gedoopt.
Dat is de geschiedenis van de
ze madonnakapel, die in de mei
maand altijd geopend is.
voor de aanleg van de werkhaven.
Aantrekking van arbeidskrachten
heeft evenwel nog niet plaats gehad
en het laat zich aanzien, dat dit nog
wel even zal duren.
De werkzaamheden aan de nieuwe
haven te Breskens werden voor een
groot deel stil gelegd en zijn eerst in
april weer in volle omvang hervat..
De werkzaamheden voor de elektri
ficatie van de Zeeuwse spoorlijn Vlis-
singen-Roosendaal zijn thans zo goed
als voltooid.
Te St.-Maartensdijk, gelegen in het
rayon van het Nevenbureau Tholen,
is men medio maart jl. begonnen met
de aanleg van een industrieterrein.
De vermoedelijke duur van het werk
is gesteld op circa drie maanden.
Slechts enkele arbeiders werden bij
dit werk geplaatst, daar het voorna
melijk machinaal wordt uitgevoerd.
In D.A.C.W.-verband waren enige
objecten in uitvoering, waarvan wel I
het grootste is het aanleggen van een
sportvelden-complex te Terneuzen, op
welk object gemiddeld 70 arbeiders
werken. Verdere grote werken zijn:
het uitdiepen van de binnenvesten te
Hulst en het aanleggen van riolerin
gen en bestatingen te Axel.
In het rayon Oostburg waren we
gen- en rioleringswerken en de aan
leg van een sportveld in uitvoering.
Oogst van
Mentha-piperita...
bet geurende
kruid dat Faam-
pepermunt zo ver-
kwikkend maakt.
ver* door de extra verpakking in luchtdicht cellofaan
(Van onze Parijse correspondent)
(Advertentie)
r«
Moe- je -Aef ovk
Gaan we nog deze zomer
een vereenvoudiging van de
grensformaliteiten beleven
Voor het eerst blijkt enige
hoop gerechtvaardigd te zijn,
want de Raad van Europa wil
j nog, dit jaar aanbevelingen
doen.
In Parijs vergaderde dezer dagen,
onder voorzitterschap van de staats
secretaris voor Transport en Open
bare Werken. Henri Pinton, een spe
ciale commissie, waarin vertegen
woordigd waren Frankrijk, België,
Nederland, West-Duitsland. Oosten
rijk. Denemarken, Griekenland, Ier
land. Italië, Noorwegen. Zweden en
Turkije. Deze commissie, ingesteld
door de Raad van Europa, heeft
thans drie belangrijke besluiten geno
men, die in de vorm van aanbevelin
gen aan de Raad van Europa zijn
voorgedragen.
Aanbevelingen
1. Inwoners van een land, lid van
de Raad van Europa, moeten het
recht krijgen zonder paspoort een
ander land, lid van de Europese
Raad, voor bepaalde tijd binnen te
gaan. Aan de grens zal wel een iden
titeitsbewijs worden gevraagd, maar
geen paspoort. Een uitzondering vor
men de overzeese gebiedsdelen.
2. Wat betreft de grensoverschrij
ding van automobielen wordt de re
geringen voorgesteld te kiezen tussen
twee oplossingen: een „paspoort voor
automobielen" geldig in alle landen
van de Europese samenwerking, te
gen een gering bedrag beschik
baar gesteld door de automobielclubs
Gedurende lange tijd is men
er inderdaad van overtuigd ge
weest, dat Ravel niet veel meer
was dan een volgeling van De
bussy. Volgens de huidige op
vatting miskent men hiermee
„Kings Cross" is deAohemten.ÓS*SS?w 3 3
stad verzuimt niet dit stuk vau ee"l«k
freTuum Zijlma"S exp.loit*ert in "ie wijk haar „Dutch" Inn" TfJü
trefpunt voor hongerige en dorstige Nederlanders in deze
woraen.
Mevr. Zijlmans heeft voor ze in
deze cosmopolitische mensen-verza
meling terecht kwam, eerst temid
den van 20.000 schapen op een boer
derij in het achterland van Austra
lië geleefd. Daar was minstens hon
derd vierkante kilometer ruimte om
haar heen; op Kings Cross is geen
vierkante meter onbenut
Doch iedere emigrant heeft nu
eenmaal een andere levensloop in
dit land. Mevr. Zijlmans woonde in
Breda aan de Prins Frederiklaan en
had een baan als vertegenwoordig
ster.
Ze wist dus wel iets van zakenle
ven af, toen ze in Australië kwam.
Ze had goede informaties over het
land ontvangen en meende dat er
hier wel kansen voor haar waren.
..De mensen verklaarden me voor
gek toen ik vertelde de stap te wa
gen", merkte ze op.
Maar ze heeft er geen spijt van
het er op te hebben gewaagd.
Kinderjuffrouw
Zc moest érgens beginnen en ac
cepteerde daarom een baan als kin
derjuffrouw op een farm in de buurt
van het plaatsje Bombala, in het ach
terland van de Staat Nieuw Zuid
Wales. Hoe groot die farm was, gaf
reeds aan, al maakte dat uiter-
aard voor mevr. Zijlmans geen ver
schil. Per slo'. van rekening had ze
niet met de schapen, maar wel met
des farmers kinderen te maken.
-En die waren in elk geval min
der talrijk dan zijn schapen. Veel
afwisseling en amusement was er
allerminst hetgeen men trouwens met
zoveel ruimte niet kan verwachten.
Het is dan een hele reis om naar
een stad te komen! Toch bleef me
vrouw Zijlmans acht maanden in dat
Bombala; ze brak daarmee het re-
dat een
omgeving is ge-
C0r^n,al haar voorgangsters,...
He'ir^ncbelangrijke was daar, dat je
ip knn w om geld te sParen, want
ze. met uitSeven," zo lacht
stfd0sClcvPUnle^deUjk trok haar het
stadsleven meer aan en verliet zii
de kinderen en de schapen Óp de
farm om in Sydney in mÓer enerve
rend leven terecht te komen, al was
de baan op zichzelf dan ook dezeli-
Ze werd nl. weer kinderjuffrouw
waarmee ze echter haar werkzaak
heden niet afsloot.
Want in de avonduren nam ze een
baan in een hotel in Sydney.
Dit is werken
's Morgens om half acht begon
ik tot middernacht; veel tijd om te
slapen was er dus niet", zet ze uit
een. „Maar ik wilde zoveel mogelijk
geld verdienen, omdat ik wat anders
wilde beginnen"
En met hard werken, kun je in
Australië wel iets bereiken. Want me
vrouw Zijlmans kreeg haar zaak. Op
dat Kings Cross.
Er was hier bijna geen klant,
toen ik in deze zaak ging werken
vertelt ze. Ze had in dit restau
rant een baan voor de avonduren
genomen. De eigenaar maakte er
niet veel van en daarom deed
mevr. Zijlmans een bod om de
zaak te huren.
Er zou twintig pound (plm. 200)
per week betaald moeten worden.
Het was een hele stap; per slot
van rekening was het de vraag
of het mogelijk zou zyn de zaak
weer op te bouwen. Doch ze waag
de het erop, en nu, na een jaar,
heeft ze vertrouwen in de toekomst.
De „Dutch hui
99
Indien het sein aan de buitenkant
van het restaurant zulks niet zou
vertellen, dan doet het interieur
dat wel. Men kan zien in een Hol
landse omgeving te verkeren, waar
van diverse attributen getuigenis af
leggen. Er zijn vele landgenoten die
er hun kopje thee of koffie komen
drinken; er worden Hollandse cro-
quetten gebakken, men kan er zuur
kool met worst en kapucijners met
spek bestellen. Hetgeen in een Aus
tralisch restaurant niet mogelijk is.
„Het is hard werken", aldus mevr.
Zijlmans; want al mogen de dertig
zitplaatsen in het restaurant niet al
le doorlopend bezet zijn, niettemin
kan het er behoorlijk druk zijn, voor
al in de avonduren en weekeinden.
Menig vrijgezel, die het alleen zijn
op z'n kamer moe is, komt naar de
zaak van mevr. Zijlmans waar hij
beslist wel een bevriend landgenoot
vindt om een praatje mee te maken.
Ondanks haar drukke werk, vindt,
of liever „maakt" mevr. Zijlmans
toch nog tijd om wat sociaal werk
:e.. ~°fn een landgenoot in moei
lijkheden de helpende hand te bie-
aen. Er waren ook landgenoten, die
??*r ,\n moeilijke tijden bijstonden,
niet alleen in financieel opzicht, doch
hetgeen dikwijls nog belangrijker
m adviezen.
Maar de grootste moeilijkheden
zijn nu wel voorbij, althans, indien
zich yeen bijzondere tegenslagen
doen pelden. Wanneer het zo goed
blijft paan als nu, dan hoopt mevr.
Zijlmans in een ander jaar uitvoe
ring te kunnen geven aan het va
kantieplan naar Nederland.
Het was tijdens de „Waratah-fees
ten", die in Sydney aan de bloem
van deze naam worden geivijd. dat
mevr. Zylmans met een vriendin
voor de Nederlandse tint in een
optocht zorgde.
echter de grootheid van Ravel.
Beide componisten hebben
eigenlijk niet veel meer dan de
landsaard gemeen.
Toch is het wel begrijpelijk,
dat diegenen, die de muziek van
Ravel en Debussy zo'n vijftig
jaar geleden beluisterden, deze
muziek over één kam scheerden.
Vooral in de vroegere werken
van beide meesters is de sfeer
en de componeer-stijl vrijwel ge
lijk. Deze gelijkvormigheid is
echter meer het gevolg van een
volkomen nieuwe opvatting van
de kunst, die zich over heel
Frankrijk uitbreidde, dan van
enige invloed van Debussy op
Ravel.
Op 7 maart 1875 werd Ravel in
Ciboure geboren. Ciboure is een oud
vestingstadje in de Franse Pyre
neeën, dicht bij Spanje dus. Hiermee
is waarschijnlijk zijn grote liefde
voor Spanje en alles wat Spaans is
te verklaren. Spanje heeft ook op
zijn muziek invloed uitgeoefend. Luis
ter maar eens naar de Rapsodie Es-
pagnole, de Spaanse liederen en de
onsterfelijke Bolero. Al heel jong ging
Ravel naar Parijs, waar hij al spoe
dig werd opgenomen in de culturele
kringen. Hij kwam daar in aanra
king met schilders, dichters en mu
sici als Chabrier, Delage en Florent
Schmitt. Vooral voor dé muziek van
Chabrier had hij grote bewondering.
Compositieles had Ravel in die tijd
van Gabriel Fauré en hij hield zich
ook al druk bezig met componeren.
Van deze jeugdwerken heeft Ravel
er echter zelf vele vernietigd en vele
zijn onuitgegeven gebleven. Overge
bleven zijn o.a. liederen op tekst van
Mallarmé en de „Sites Airiculaires".
waarin de beroemd geworden Haba
nera voorkomt. Deze Habanera is la
ter verwerkt in de „Rapsodie Espag-
nole".
In 1901 dong Ravel mee naar
de Prix de Rome. Volgens tra
ditie moest het werk, dat voor
deze prijs werd ingezonden van
conventionele stijl zijn. Ravel heeft
met deze eis echter min of meer
een loopje genomen. Zijn cantate
„Myrrha" was niet meer dan een
soort van sentimentele operette.
De jury had deze parodie echter
niet door en bekroonde het werk
met de 2de prijs, wat nogal enige
hilariteit onder Ravels vrienden
verwekte.
Uiteraard was het instituut hier
over nogal verbolgen en toen Ravel
later weer wilde meedingen naar de
eerste prijs werd hij niet eens toe
gelaten. Bij het aanzien van „Jeux
d'eau" moet een jurylid gezegd heb
ben: „Meneer Ravel mag ons mis
schien voor brandweermannen houden
maar niet voor stommelingen."
Eerste meesterwerk
In 1902 werd Ravels naam voor
goed gevestigd door het publiceren
van het strijkkwartet in F, een werk,
dat evenals het strijkkwartet van De
bussy sterk Mozartiaanse tendensen
heeft.
Nu komen de meesterwerken steeds
vlotter van zijn hand. Pianowerken
als de „Miroirs" en de „Sonatine"
en liederen als de „Histoires Natu
relles" wisselen elkaar af.
In de „Rapsodie Espagnole" is Ra-
vel weer de grote symfonicus, die
het orkestapparaat volledig in zijn
macht heeft. Ritme, harmonie en or
kestratie staan op hoog plan. Vooral
als orkestrator was Ravel niet te
evenaren. Uniek voorbeeld is hiervan
de orkestratie van Moussorgsky's
„Schilderijententoonstelling". Dit
prachtige werk werd onder de handen
van Ravel van onbekend pianostuk
tot één der meest gespeelde orkest
werken.
Van do concerten is verreweg het
mooiste het pianoconcert voor de lin
kerhand. dat Ravel schreef voor een
Oostenrijkse oorlogsinvalide die de
rechterhand moest missen.
Ravels muziek wordt tegenwoordig
steeds meer uitgevoerd en door het
concertpubliek worden zijn werken
over het algemeen niet meer als mo
dern gehoord, wat tijdens zijn leven
wel het geval was. Behalve enkele
vrienden en collega's is er toen eigen
lijk niemand geweest, die in Ravel de
grote meester heeft gezien, die hij
nu is.
Op 28 december 1937 stierf de
..Meester van het Franse impressio
nisme" aan een mislukte hersen-
operatie.
en een simpel autodocument, waar
voor de automobielclubs niet verant
woordelijk zijn.
3. Wat betreft de eventuele invoer
rechten voor bepaalde artikelen,
welke toeristen in het algemeen mee
nemen, verzoekt de commissie een
uiterst laag en uniform tarief.
Optimisme
Een zonnestraal maakt nog
geen zomer, want het is alge
meen bekend, dat in diverse lan
den (niet in alle!) de automobiel
clubs zich danig tegen dergelijke
maatregelen, die hun machtspo
sitie kunnen breken, zullen ver
zetten.
De paradox wil nu eenmaal, dat zij
de belangen van de automobilisten
hebben te verdedigen, daartoe de uit
gifte van grenspapieren tot zich trok
ken, via het op deze wijze verplichte
lidmaatschap dure carnets en trip-
tieks overhandigden (na lang in de rij
staan) en op deze wijze tenslotte aan
de dubbeltjes kwamen. De belangen
van de automobilisten eisen grens
overgang zonder dure papieren.
Maar kan men nu beslist van de
automobielclubs verwachten, dat ze
in het verdedigen van de belangen
hunner leden zover gaan? In dit ge
val zou de club haar eigen doodvon
nis tekenen.
Ons optimisme is dan ook niet ge
baseerd op de medewerking van de
automobielclubs, maar op de weten
schap, dat de Europese Raad en de
Parijse commissie deze maal een
einde willen maken aan de chaos, die
een aanfluiting is van de Europese
geest en daartoe desnoods de rege
ringen zullen verzoeken de macht
van voornoemde clubs te breken en
hun minstens de monopolie-positie te
ontnemen.
De Europese Raad, aldus vernemen
wij van gezaghebbende zijde, be
steedt thans grote aandacht aan de
suggesties van de commissie. Men
wacht in Straatsburg nog op nauw
keurige gegevens omtrent de Pa as-
drukte, die aan vrijwel alle grens
overgangen chaotische toestanden en
urenlang tijdverlies veroorzaakten.
Men hoopt in de Europese hoofdstad,
dat nog tegen het einde van deze
lente aanbevelingen betreffende ver
eenvoudiging der grensformaliteiten
kunnen worden gedaan aan de rege
ringen. Voor het eerst, aldus verze
kerde men ons, is er enige hoop, dat
nog in de loop van deze zomer het
wordende Europa ook aan de grens-
kantoren gestalte krijgt.
(Advertentie)
De propaganda heeft zich de laat
ste decennia bewust geworpen op de
fotografie als middel, om wat men
aan te prijzen heeft, op zo goed mo
gelijke wijze aan de man te brengen.
Het maakt weinig uit, of dat een
industriëel produkt is of iets anders.
De voorlichtingsdiensten van toeris
tische centra hebben de voordelen
van de foto eveneens ontdekt. Zij ma
ken geen folders, brochures en boe
ken meer met lange teksten, die de
potentiële klant toch niet leest. De
stelling, dat het gemak de mens dient
is een van de principes die gevolgd
worden bij de samenstelling van
plaatwerken in het algemeen voor
propagandistische doeleinden. De
tekst speelt een veel kleiner rol dan
vroeger, is ook veel geringer van
omvang, hoewel de kwaliteit van die
tekst - juist omdat hij minder
plaats neemt - veel belangrijker is
geworden. Hij vervult meestentijds
de functie van „bijschrift".
Kees Scherer, fotograaf en Ed
Hoornik, auteur hebben zojuist het
zoveelste „fotoboek" van Amsterdam
gemaakt. „24 uur Amsterdam" heet
het. De tekst bij de foto's is er in
het Nederlands en in het Engels bij
gezet. Duitse en Franse tekst gaan in
de naaste toekomst nog verschijnen.
Het is een goed boek. Amsterdam
laat zich fotograferen. De onderwer
pen liggen er voor het grijpen. Het
is niet zo moeilijk, om een verza
meling A'damse foto's bijeen te halen
en er een „boek" van te maken.
Het blijft moeilijk, om er een goed
boek van te maken.
Scherer en Hoornik zijn daarin ge
slaagd. Allicht, zou men geneigd zijn
te zeggen. Beiden zijn vakmensen.
De uitgever „Het Wereldvenster te
Baarn" legt er eer mee in. Hetzelfde
kunnen we zeggen van de indeling
van het boek en van de typografie.
De vlakverdeling van de pagina's is
eveneens uitstekend; de teksten zitten
de foto's nergens in de weg, hoewel
het niet zo gemakkelijk zal zijn ge
weest om dat te bereiken. Een goed
boek dus, dat zijn weg wel zal vin
den.
De oorlogsschade aan
de oude pinakotheek in
München, de wereldbe
roemde schilderijenver-
zameling is hersteld en
net museum zal op 7
juni a.s. worden her
opend. Het gebouw
werd beschadigd, de
grote verzameling bleef
ongeschonden omdat de
toenmalige en huidige
leider, professor Ernst
Buchner in 1939, acht
dagen voor het uitbre
ken van de oorlog al
begon de meest waar
devolle stukken naar
kloosters en kastelen
in Beieren over te
brengen. In 1952 werd
met het herstel van het
gebouw begonnen. Dit
heeft 4'ó miljoen mark
gekost. Met uitzonde
ring van de pronkgevel,
waarvoor voorlopig het
geld ontbreekt, is het
gebouw volkomen in de
oude stand terugge
bracht.
De eigenlijke oprich
ter van de oude pinako
theek was Hertog Wil
helm de Vierde van
Beieren. Hij gaf in het
begin van de zestiende
eeuw opdracht tot een
serie schilderijen, die
de daden en werken
van grote mannen en
vrouwen uit de oudheid
moesten uitbeelden, ter
verluchting van zijn
lustslot in de rozentuin
van de residentie in
München. Het belang
rijkste werk van deze
schilderijenserie was
de „Alexanderslag"
van Albrecht Altdorfer.
Maximiliaan de Eerste,
de eerste keurvorst van
Beieren, die van 1597
tot 1651 regeerde, be
gon door aanzienlijke
aankopen, de geërfde
verzameling uit te brei
den. Hij was de grond
legger van de mooiste
Dürerverzameling van
105 werken. Hij kocht
in 1618 de „Leeuwen
jacht" van Peter Paul
Rubens en legde daar
mee de eerste steen
voor de meest beroem
de Rubenscollectie ter
wereld. Zijn opvolger.
Max Emanuel kocht
van Gisbert van Ceulen
in Amsterdam voor
9000 Brabantse guldens
een verzameling van
105 werken, waarbij al
leen al 12 werken van
Rubens en 13 van van
Dyck. Door het uitster
ven van enige Wittels-
bachtakken kwamen
steeds meer collecties
naar München, zoals de
ralerij uit Mannheim,
die 758 werken telde.
De „Dusseldorper ver
zameling" van de Wit-
telsbachers kwam door
erfenis ook bij de Beier
se schilderijenschat.
Deze bevatte beroemde
werken van Rembrandt
van Dyck en Rubens.
Aan het einde van de
achttiende eeuw erfde
het geslacht Wittels-
bach in Beieren ook de
verzameling uit Zwei-
brücken. Deze bestond
uit duizend werken, in
hoofdzaak van Neder
landse en Franse schil
ders.
De secularisatie bracht
de pinakotheek aan
zienlijke collecties uit
kerkelijk bezit. Ludwig
de Eerste liet na zijn
troonsbestijging uit zijn
particuliere kas door
zijn bouwmeester Leo
von Klcnze een gebouw
voor al deze kostbaar
heden bouwen. Op 7
april 1826 werd de eer
ste steen voor de pina
kotheek gelegd. Tien
jaar later pas werden
de collecties voor het
publiek toegankelijk.
Na de jongste oorlog
werd door de bevolking
van München een ver
eniging voor de weder
opbouw van de oude pi
nakotheek opgericht,
waarvan kanselier Ade
nauer beschermheer
werd.