Vraag geen verf.vraag Rl POLIN
Charme in het hanenkot
IKOPEN
Kardinaal probleem van de Duitse politiek:
Oder-Neisse grens
KOERSVERLOOP OP
AMSTERDAMSE BEURS
Prinses Beatrix in Rome
Bergse verkenners schuurden straten
schoon, voor 'n heitje
Het Duitse Kannenbakkersland
Nieuwe ziekteAUTOMOBILITIS
er
BEVRIJDT U
Het pottenbakkersambacht
al eeuwenlang erfelijk
15
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 27 APRIL 1957
8
Onderhandelen
nooit geweld
Van 22 lol 26 april 1957
St.-Laurcnt bespreekt
handel op
communistisch China
Machines verdringen
handwerk
Minister spit
Ook soldalen
Tere motor
im
spitium"
ee
ov meis-
ider tot
geling.
t gratis
iskosten
2x per
sntvangt
kje met
132-oo
van het
e Zuid-
dit blad.
I
d in groot-
LE DAGEN
cht geregeld
kstraat 23
WASPIK.
S-
Dn
ds
n.
it-
Begin mei 1956 antwoordde von Brentano, de Duitse minister
van buitenlandse zaken, op een persconferentie in Londen op de
vraag of bij de hereniging van Duitsland behalve de Sovjet-zone
ook de gebieden achter de Oder en Neisse moesten worden be
trokken, dat wel niemand kan verwachten, dat zovele ontheem
den en verdrevenen afstand doen van hun aanspraken. Maar dat
het allereerst op de vrijmaking van de zeventien miljoen mensen
in de Sovjet-zone aankomt.
Dat echter de dag' zou komen,
waarop men voor de vraag komt te
staan hetzij deze zeventien miljoen
vrij te krygen dan wel aan een
rechtmatige aanspraak vast te hou
den, die problematiek" is. Met dit
„problematiek" had de minister,
naar hy een dag later verklaarde,
niet de rechtmatige aanspraak als
zodanig, maar de verwezenlijking er
van bedoeld.
De hereniging zou om te be
ginnen het vraagstuk van de be
paling der grenzen open la
ten en hij achtte het onjuist van
te voren deze twee zaken aan el
kaar te koppelen.
De uitlatingen van de Duitse mi
nister verwekten instemming en kri
tiek. Tegen hun kernpunt, dat aan
de hereniging de voorrang moet wor
den gegeven, keerde prof. Carlo
Schmid, de vice-president van de
bondsdag zich met een contra-these,
dat het een vergissing zou zijn aan
te nemen, dat de hereniging moge
lijk zou zijn zonder voorafgaande op
lossing van het vraagstuk der gebie
den achter Oder en Neisse. Hij bracht
deze mening, die hij uitdrukkelijk zijn
persoonlijke en niet de officiële so
ciaal-democratische noemde, tot ui
ting tijdens een Duits-Franse confe
rentie in oktober 1956 in Bad Neuen-
ahr en vulde zijn uitspraken twee
(Advertentie)
FM MIERLÖ es ZOflx\ i.i.
Bankier» Anno 1884
EFFECTEN-COUPONS
dagen later nog aan door een voor
stel voor rechtstreekse Duits-Poolse
onderhandelingen.
Deze zouden slechts evenwel dan
zin hebben, wanneer zij van de be
reidheid zouden uitgaan ook van Duit
se kant afstand te willen doen. Door
dergelijke onderhandelingen moest te
gelijkertijd worden bereikt, dat Polen
niet meer uitsluitend op de Sowjet-
Unie aangewezen zou zijn. Ook de
uitspraken van Schmid oogstten in
stemming en kritiek.
Geen oorlog
In het middelpunt van de uiteen
zetting in Duitsland over de doelma
tigheid van rechtstreekse onderhan
delingen met Polen staat echter de
vraag of hiervoor het juiste tijdstip
al is gekomen. Uiteraard spelen het
nationaal-communistische streven en
de onzekerheid over de nieuwe koers
van de Sowjet-Unie daarbij een rol.
Eind oktober 1956 verklaarde
kanselier Adenauer, dat niemand
in de bondsrepubliek er aan
denkt, dat een herenigd Duits
land de tussen Polen en Duits
land bestaande verschillen met
geweld heeft op te lossen: dat de
oplossing alleen door onderhan
delingen en bij wederzijds ver
trouwen mogelijk is.
En vlak na de verkiezingen in
1953 heeft Adenauer al eens gezegd:
,,Het probleem van de Duitse oos
telijke gebieden mag nooit aanlei
ding worden tot een oorlog tussen
Duitsland en Polen'". Doel van de
Duitse politiek moet zijn vriend
schappelijke betrekkingen met een
vrij Polen aan te knopen. De Duit
se oostelijke gebieden zouden dan
mogelijkerwijze als Duits-Pools con
dominium worden bestuurd of onder
beheer van de Verenigde Naties wor
den geplaatst.
Achter Warschau
Het kan niet worden ontkend, dat
de Duitse deelnemers aan de discus
sie over de verhouding tot Polen
(praktisch wil dit zeggen over de
uiteindelijke grenzen van Duitsland)
er naar streven een voor beide par
tijen dragelijke oplossing te vinden.
Maar met wie spreken zij eigenlijk?
Tot dusver heeft nog geen Poolse
regering een voorstel tot onderhande
lingen gedaan. Integendeel, nog op
7 februari j.l. beschuldigde het mi-
nisterie van buitenlandse zaken in
Warschau de bondsregering van een
„revisionistische houding" en wees
in vergelijking daarmede op de
„voorbeeldige" uitspraken van Bolz,
de minister van buitenlandse zaken
van de Sowjet-zone. Aan te nemen,
dat men Polen, wanneer men maar
van Duitse zijde zou verklaren af
stand te willen doen, uit de omsinge
ling van Moskou zou kunnen verlos
sen, is op zijn minst vervroegd. De
huidige politiek van de Poolse rege
ring ten aanzien van de grenzen wordt
ook gesteund door de Polen in bal
lingschap, die van het Poolse grond-
verlies in het oosten uitgaan en zich
op het standpunt stellen, dat Polen
zolang de ondersteuning van Moskou
nodig zal hebben als het westen de
Oder-Neisselljn niet definitief als
grens erkent.
Achter Warschau en de stad
houders van het Kremlin in de
Duitse Sovjet-zone staat de So
vjet-Unie. En alleen tussen haar
machthebbers en een regering
van een herenigd Duitsland kan
eens een vredesverdrag, worden
gesloten, dat in de geest van het
verdrag van Potsdam en in over
eenstemming met de Westelijke
geallieerden de definitieve rege
ling van de grenzen aanpakt.
Daarmede is tevens de vraag be
antwoord of de hereniging al dan niet
de voorrang heeft boven de defini
tieve vaststelling der toekomstige
grenzen tussen Duitsland en Polen.
Het is bekend, dat Polen er naar
streeft de bevolking uit de aan de
Sovjet-Unie verloren gegane Oos
telijke provincies in de nieuwe „Wes
telijke provincies" over te brengen.
Door het vertrek van tienduizen
den Duitsers binnen het kader van
de actie tot het bijeenbrengen van
gezinnen, is het aantal nog in Po
len levende Duitsers tot beneden de
honderdduizend gedaald. Hierbij zijn
de „autochtonen", d.w.z. die Duit
sers, die voor Polen hebben geadop
teerd en wier aantal op ongeveer
800.000 wordt geraamd, niet meege
rekend. De ervaring heeft echter ge
leerd, dat de Poolse regering zowel
bij de willekeurige vaststelling van
de Order-Neisselijn als door de ver-
poolsing der alleen aan haar beheer
toevertrouwde Oostelijke gebieden,
zich niet stoort aan de bepalingen
van het verdrag van Potsdam.
Is er een weg
Dat een Duitse regering nooit een
oplossing zal eisen, die voor de Po
len, die zich in de voormalige Duit
se gebieden hebben gevestigd onmen
selijk is, werd dikwijls verklaard.
Zulks wijzen ook de uit deze ge
bieden verdreven Duitsers af. Voor
een eventuele oplossing van het Oder-
Neissevraagstuk of een weg daar
heen kunnen theoretisch de volgen
de stromingen worden onderkend.
a. Een oplossing binnen het ka
der van de „Verenigde Staten van
Europa". Hiervoor hebben ook de
verdrevenen zich uitgesproken, hun
rechtmatige aanspraken op terug
keer echter handhavend, met dien
verstande, dat niet alleen de Duit
sers en Duitsland offers zouden moe
ten brengen.
b. Een nieuwe overeenkomst tus
sen de grote mogendheden op brede
basis over ontwapening en wederzijd
se veiligheid, waardoor dan ook het
vraagstuk van de hereniging en het
vaststellen van de grenzen weer ac
tueel zou worden.
c. Directe Duits-Poolse verstand
houding die weliswaar voor beide
partijen, niet in de laatste plaats
voor Polen voordelen kan brengen,
echter ten aanzien van de grensre
geling zolang irreëel zou zijn als zij
niet door Moskou wordt goedge
keurd of aanvaard.
(Advertentie)
van reumatiek, spit. ischias, hoofd
en zenuwpijnen. Neemt daarvoor
Togal, het middel bij uitnemendheid,
dat baat, waar andere falen. Togal
zuivert de nieren en is onschadelijk
voor hart en maag. Bij aopth. en
drog. f 0.95, f2.40, f 8,88.
Alg. Kunstzijde Unie
Van Berkels Patent
Van Gelder Zonen
Kon. Ned. Hoogovens
Ned. Kabelfabriek
Philips
Unilever
Wilton - Feijenoord
Kon. Petroleum
Holl.-Amerika Lijn
Kon. Ned. Stoomboot Mij.
Ned. Scheepvaart Unie
Van Ommeren
Amsterdam Rubber
H.V.A.
Ver. Deli Mijen
3',% stafellening 1947
3 Invest, cert. Ned.
3 Ned. 1962-64
x) ex div.
Laagste
Hoogste
Vrijd.26-4
Koersverschil
koers
koers
laatste
t.o.v.
tijdvak
vorige week
188
193
190 3/8
5 1/4
187
187 1/2
187
1 1/2
180 1/4
204 1/2
-80 1/4
24 1/4 x)
299
306
299
—10
279
284
282
2
271 1/2
278
275 7/8
2 3/8 x)
388 1/2
403 3/4
389 3/8
2 7/8 x)
249
255
249
4
179.80
185.10
180.65
1.65
174 1/2
177
176
1 3/4
155
156 1/2
155 1/4
1 1/8
181 1/2
183 1/2
182 1/8
1 1/2
284 1/2
286 1/4
76 1/8
77 1/2
77 1/2
5/8
89 3/4
91 1/2
91
1/2
92
95 1/4
94 1/4
1 1/2
86 7/16
87 9/16
87
1/16
90 13/16
91 3/16
90 31/32
1/8
90 3/8
90 7/8
90 1/2
7/16
Laurent, heeft op een persconferen
tie te Ottawa verklaard, dat het wes
ten spoedig de beperkingen op de han
del met communistisch China zal
verlichten.
De premier zei deze kwestie op de
Bermuda-eilanden te hebben bespro
ken met zijn Britse collega, Mac-
Millan.
(Advertentie)
verkenners van de groepen Don
■/nsco erf St. Joris te Bergen op
V p'"/ ^en gistermiddag op
ort wel op zeer bijzondere wijze
tun actie „Heitje voor een kar
weitje gevoerd. De vader van een
van de verkenners had een tractor
en een grote watertank van 1000
r voor deze middag aan de jon
gens afgestaan en daarmee trokken
:e door de Bernadettestraat, Borg-
vlietsedreef, Burg. de Roocklaan,
Zuidsingel, de Koning Willemstra-
ten enz. En ze schepten water en
ze schuurden, dat het een lust was.
De huismoeders verschenen stuk
voor stuk aan de deuren en voor
een heitje werd hun stoep een
grondige vrijdagse beurt gegeven.
Alles blonk en glom, waar de ver
kenners hun werk hadden gedaan.
I ~w A**
En de enige, die er geen natte voe
ten mee opliep was de chauffeur
van de tractor. Dat er veel belang
stelling was voor dit ongewoon
karweitje waarbij de Bergse stra
ten drastisch werden schoonge
spoeld, is niet te verwonderen. Aal-
Smits en hopman Mel
ken hielden een oogje in het zeil,
dat de verkenners het niet te bont
maakten voor dat ene heitje
H.K.H. prinses Beatrix, gefotogra
feerd op de tribune in het Piazza
Di Siena te Rome, waar zij een in
ternationaal concours hippique bij
woont. De prinses reikte na afloop
van de wedstrijden de prijzen aan
de winnaars uit.
We hebben nooit geweten dat haantjes levend
even charmant zijn als heerlijk in gebraden toe
stand. Deze waarheid konden we ontdekken op de
speciale hanenfokkerij van hotel „Withof' in Tete-
ringen. Daar krioelden vele honderden toekomstige
bewoners van de braadpan dooreen, wroetend en
pikkend, klapwiekend en piepend.
Om in leven te blijven, hetgeen de diertjes ten
hoogste drie zorgeloze maanden wordt toegestaan,
krijgen ze honderden kilo's voer per week. Een ver
nuftig systeem is door de heer Martens uitgedacht
om het voer met de grootst denkbare regelmaat te
laten toestromen. Met het drinken gaat dat even
eens vol-automatisch. Dit neemt toch niet weg. dat
zo'n vijftienhonderd kostgangers handen-vol werk
met zich meebrengen.
ueen moeite ts te groot om te bewerken dat de
diertjes licht en ruimte, warmte en „comfort" genoeg
hebben om zoals u op dit liefelijke plaatje ziet) tam
genoeg te worden dat zij rustig bij u komen. Dat
geschiedt natuurlijk, voor een groot deel uit liefde
tot het dier (de heer Martens is namelijk behalve
een deskundige ook een groot dierenvriend) en voor
een ander deel met het oog op de toekomstige kwa
liteit van het boutje.
Er valt niet veel meer te vertellen. De hierbij af
gedrukte foto is welsprekend genoeg: een tafereel
dat voor de grote schilder Jan Steen beslist rijk
genoeg zou zijn om er een meesterwerk van te ma
ken. Een onderneming, Amerikaans van opzet en
allure, met een zo door en door vaderlandse gratie
en landelijke gemoedelijkheid, zo waren we van
mening, verdient beslist een plaatje in ons dagblad.
Het kannenbakkersland, met zyn kleine steden en gemeenten verscholen
in uitgestrekte dennen- en beukenbossen van het Westerwoud, van welks
heuvels men de Rijn en de Moezel bij Coblenz en de Lahn bij Limburg kan
zien, is. zoals de naam al zegt, een land, waarin kannen worden „gebak
ken". Talloze mensen, die langs de autosnelweg Keulen-Frankfort achteloos
voorbijrijden aan de blauwe wegwijzer naar het Kannenbakkersland, weten
niet, dat achter deze ouderwetse en ongewone naam de geboortestreek van
de Duitse pottenbakkerskunst schuil gaat. Een gebied, dat bovendien veel
landschapsschotm te bieden heeft.
En zij zouden stellig verbaasd
zijn te horen, dat er in Duitsland
geen bierpul op tafel komt, de
zware maatpullen in het Hof-
brauhaus in München inbegrepen,
die niet in Kannenbakkersland
is ontstaan.
Het oude pottenbakkersnandwerk,
dat al eeuwenlang van vader op zoon
overgaat en vooral tijdens de renais
sance en de barok in volle bloei
stond en het aardewerk uit het Wes
terwoud, de zware geglazuurde grijs
blauwe en bruine pullen en kannen,
wereldberoemd maakte, wordt van
daag de dag weliswaar nog sleclits
in enkele gezinnen volgens de oude
tradities uitgeoefend. Het is moeilijk
stand te houden tegen de druk van de
moderne techniek, die tot de in
dustriële produktie heeft geleid, tot
de moderne serie- en massafabrica-
ge. De keramische industrie in dit
gebied is dus eveneens van de meest
moderne machines en produktie-in-
stallaties voorzien en de oude draai
schijf waarop de pottenbakker met
de hand uit de vochtige klei zijn kroe
zen en kannen vormt, wordt in de 150
bedrijven, waarin duizenden mensen
werken, nog maar zelden gevonden.
En de produkten worden ook vandaag
de dag niet meer in ovens met vlam
mende beukeblokken gebouwd, maar
in reusachtige met stroom en gas
verhitte tunnelovens. De produkten
worden uit de roterende gipsen vor-
Dezer dagen hebben we
onze vriend begraven.
Doodsoorzaak: automobili-
tis. Niet eens rustig en
vredig, maar plotseling,
onverwachts, zonder nog
iemand te kunnen waar
schuwen, was hij er tussen
uit getrokken. Onze vriend
was kampioen-autorijder.
Hy reed wekelijks Parijs-
Nice in één saaie nacht.
Als hij op de hoek siga
retten moest halen ging hij
met de auto. Om naar de
kerk te gaan spande hy de
wagen in en als hij niet
achter het stuur zat hing
hij in een gemakkelijke
stoel of zat hij achter zijn
bureau.
„Deze man heeft zich dood
gezeten" zei de dokter.
„Ik heb hem vele malen
gewaarschuwd. Nooit was
hy te bewegen een licha
melijke inspanning te leve
ren. De Heer neme zijn
ziel. De weduwe houdt de
auto
Bij geen benadering valt
uit te maken hoeveel hon
derdduizenden mannen op
betrekkelijk jeugdige leef
tijd het tijdelijke met het
eeuwige verwisselen om
dat ze geen gebruik maken
van hun spieren. Franse
geleerden beweren mo
menteel dat de automobi-
litis gevaarlijker is dan de
kanker en jaarlijks min
stens evenveel slachtoffers
eist. De beroemde mana
gerziekte is er een gevolg
van. Maagkwalen, hersen
bloedingen, algehele ver
slapping, hartziekten en
tientallen andere narighe
den vloeien voort uit de
gevreesde automobilitis de
ziekte van deze twintigste
eeuw.
Laat ik u ook het voor
beeld vertellen van die
Franse minister. (Die al
zetelde in vier regeringen)
Al maandenlang voelde hij
zich dodelijk vermoeid,
lusteloos en mat. Vaak
had hij last van zijn hart
en zijn maag brandde na
iedere maaltijd. Hij ging
van zijn huisarts naar een
specialist, die weer naar
een nog duurdere specia
list stuurde om vervolgens
via vijf andere grote spe
cialisten ook nog bij drie
professoren te komen. De
diagnose werd tenslotte
toch nog gesteld door zijn
huisarts: automobilitis.
Als een kleine jongen had
hij opgebiecht al in geen
maanden honderd meter te
hebben gelopen:
„Denkt u werkelijk, dat
mijn zittend leven de oor
zaak is van al die kwa
len?" vroeg hij.
„Ik denk het niet, maar
ik weet het zeker. Indien u
zo doorgaat en van het ene
kussen op het andere valt
is het over een paar jaar
met u gebeurd. U moet
wandelen, iedere dag wan
delen en minstens twee
maal per week een half
uur in uw tuintje werken,
de grond omspitten, zaaien
harken, wieden enz."
Deze Franse minister,
aanvankelijk ernstig lijden
de aan automobilitis en
bijna al verloren, heeft de
goede raad opgevolgd.
In enkele maanden tijd
heeft hij zijn buikje verlo
ren. Hij heeft weer een ge
zonde gelaatskleur gekre
gen en kan vier trappen
oplopen zonder zijn hart te
voelen.
Ook de jongere garde
kan niet meer lopen. Ook
om honderd meter verder
een boodschap te doen ne
men ze de fiets, de scoo
ter of het motorrijwiel en
de tijd die ze niet op één
dezer zadels zitten bren
gen ze door op school- of
collegebanken, staande of
zittend in werkplaats, fa
briek of kantoor, zittend in
de trein of metro, of zit
tend thuis op een stoel, in
de cinema of op een ter
rasje. Het oppercomman
do van de Franse troepen
in Algerië kwam hierdoor
voor onaangename verras
singen te staan: de troep,
die gedeeltelijk te voet
door woestijngebieden en
bergstreken moest lopen,
kon gewoon niet vooruit
komen. Jongelui van twin
tig en vijfentwintig jaren
vielen na tien kilometer
uit.
Het oppercommando
vaardigde toen de harde
order uit „lopen leren".
De niet in de strijd ver
wikkelde troepen moesten
voortaan dagelijks een
mars maken van dertig ki
lometer.
Wandelen is nu eenmaal
het beste middel om het li
chaam in conditie te hou
den.
In de U.S.A. eist de auto
mobilist relatief het groot
ste aantal slachtoffers en
het is de vader van Grace
Kelly, die momenteel een
verbeten strijd voert om
de Amerikaanse jeugd
weer lopen te leren.
Een nauwkeurig onderzoek
heeft uitgewezen, dat er
tal van volwassenen zijn,
die per week niet meer
dan duizend meter lopen.
De Amerikaanse jeugd
leeft nog uitsluitend op het
zitvlak. Ondanks de Olym
pische kampioenen blijkt
de Amerikaanse jeugd zes
maal minder sportief te
zijn dan de Oostenrijkse of
de Italiaanse jeugd, die
veel minder verwend is.
De gunstige levens- en
huisvestingsomstandighe
den, prettige zitkamers,
garages bij het huis, uit
stekende verbindingen
voor de niet - autorijders,
voldoende geld voor het
bezoek aan cinema enz.
doen vrezen, dat de Belgen
momenteel de Europese
kampioenen zijn van de
automobilitis, op de voet
gevolgd door de Duitsers,
de Nederlanders, de Zwit
sers en vervolgens pas de
Fransen.
Zoek een garage, min
stens één kilometer van
uw woonhuis. Deze oplos
sing is in feite het ei van
Columbus en ouders met
schoolgaande kinderen
doen veel verstandiger om
niet vlak naast de school
te gaan wonen, Generaal
Norstad, een man die bij
na geen gelegenheid krijgt
om te lopen, enerzijds om
dat het protocol het ver
biedt. anderzijds omdat hij
van de ene conferentie in
de andere „zit" nam drie
maanden geleden de ra
dicale oplossing, ook weer
op advies van zijn dokter,
om zelf zijn groentetuin
tje bij te houden. Hij heeft
de prestatie geleverd de
vijfhonderd vierkante me
ter zelfs om te spitten, te
bemesten en te harken.
Momenteel is hij aan het
zaaien: de doperwten
staan al vier centimeter
hoog. Hij werkt iedere dag
tweemaal een half uur in
zijn tuintje en het doet
hem ongelooflijk goed.
Het is met het mense
lijke lichaam als met de
motor van een automobiel:
moeilijk aan de gang te
krijgen na lange stilstand.
De menselijke motor staat
in een automobiel, waar
men gedwongen is tot be
wegingsloosheid bijna stil.
hetgeen echter nog des te
eerder tot moeilijkheden
kan leiden, omdat het klei
ne motortje van de mens
het hart, een buitengewoon
fijn uitgebalanceerd me
chanisme is. Een zware
locomotief werkt slechts
met een rendement van
hooguit 18%, een benzine
motor haalt 23 tot 25%,
maar onze spieren hebben
een rendement van bijna
30% en als we bijvoor
beeld een trap oplopen ha
len ze bijna veertig ten
honderd. Het hart kan die
inspanning wel bijhouden,
hoewel het nauwelijks 300
gram weegt. In een etmaal
levert 't voldoende kracht
op om een blok graniet
van 25 ton een meter op
te tillen.
De menselijke spieren,
zelfs die kleine spiertjes in
de voetzool kunnen een ge
wicht van 200 kg verdra
gen, mits ze geoefend zijn.
Niet getraind zijn onze
spieren maar bar weinig
waard. De meeste gewoon
terijders zijn bijna spier-
loos en hun hart, dat in
slaap is gesust tijdens de
bewegingloze rijoperatie,
kan moeilijk meer een ex
tra inspanning verwerken.
Deze toestand, gepaard
gaande met verslapte spie
ren en een hart, dat is inge
steld op de bewegingloos
heid van het autobesturen
noemt men de automobi
litis.
men gepeld, niet meer met de hand
beschilderd, maar bespoten en dan
naar de onverzadigbare warenhuizen
overal ter wereld gezonden.
Bij een oude
pottenbakker
Maar in het oude, labyrint-ach-
tige huis van Wilhelm Gerharz,
in Ransbach, pottenbakker van
over de zeventig draait ook van
daag nog de schijf. De enige con
cessie aan de moderne tijd is,
dat zij elektrisch wordt aange
dreven.
Maar zijn produkten worden als
voorheen met de hand gevormd, be
schilderd en versierd en in de oude
kameroven gebakken, welks dertig
flakkerende vlammen grillige scha
duwen werpen in de halfdonkere ka
mer.
Bij ons bezoek was de oude mees
ter net bezig zijn oven te zouten, dat
wil zeggen zout op de gloed te
strooien, waardoor het aardewerk de
water- en luchtdichte glazuur krijgt.
Daarbij ontstaan dikke rookwolken,
die walmend over het dak en door de
straten van het kleine stadje trekken.
De dochter van deze pottenbakker,
Franziska Gerharz is beeldhouwster
en oogstte onlangs veel succes op een
tentoonstelling in Frankfort van haar
zout-geglazuurde plastieken, die zij in
vaders oven bakt. De jonge kunstena
res maakt deel uit van een groep
„jonge vormgevers", die zich tot taak
stellen het inheemse materiaal, de
jarenlang verwaarloosde klei. weer
in ere te herstellen. De produkten uit
het bedrijf van haar vader laten zien
hoe goed zij haar ambacht verstaat.
Welvarend
Ransbach met zijn 25 keramische
bedrijven is naast de hoofdstad van
het kannenbakkersland, Höhr-Grenz-
hausen en de gemeenten Siershahn,
Mogendorf, Baumbach, Hilgert Hil-
scheid, een van de meest belangrijke
centra der aardewerkindustrie. Het
heeft 3500 inwoners en in de industrie
werken 2500 mensen, waarvan er on
geveer 1500 uit de vele dorpjes in het
Westerwoud komen.
Ransbach is, evenals de andere
gemeenten van het kannenbak
kersland, zeer welvarend. Het
heeft het grootste aantal televisie
toestellen in de Bondsrepubliek:
tien procent van de huishoudin
gen hebben televisie. Op 14 inwo
ners komt een personenauto. Het
Westduitse gemiddelde is 1 op 24
inwoners.
De arbeiders, die uit de omgeving
naar de aardewerk-industrie komen,
zijn bijna zonder uitzondering gemo
toriseerd.
Een van de oudste en thans meest
moderne bedrijven is het bedrijf van
Johann Ueberlacker in Ransbach,
waar 350 mensen werken en dat zijn
produkten naar alle delen van de we
reld exporteert. In een filiaal in
Siershahn bestaat 50 procent van het
personeel uit ontheemden uit Bunzlau
in Silezië, die hier een nieuw bestaan
vonden en weer het bekende vuur
vaste Bunzlauer serviesgoed vervaar
digden.
Klei voor de deur
In het Kannenbakkersland leven on
geveer 150 bedrijven van de inheem
se grondstof, de klei, die in rijke hoe
veelheden uit de kleigroeven wordt
opgedolven en zonder veel transport
kosten met vrachtwagens naar de be
drijven wordt gebracht. Natuurlijk
worden uit deze klei al lang niet
meer alleen kannen en pullen, pijpen,
serviesgoed en vazen vervaardigd,
maar industriële massa-produkten,
tegels, stenen en mozaïektegels, iso
latoren voor de elektro-industrie,
zuurbestendige kommen voor de che
mische industrie, sanitair aardewerk,
buizen e.d. Ongeveer 50 procent van
de gehele produktie wordt uitgevoerd.
In Höhr-Grenzhausen is de hogere
vakschool voor keramiek gevestigd,
de enige in de Bondsrepubliek, waar
een jongere generatie voor de ver
schillende takken van deze industrie
wordt opgeleid, vooral modelleurs,
die een sleutelpositie innemen. Van
hen hangt de vormgeving af en deze
beslist tenslotte over de afzet. Daar
bij is het van weinig belang of de
klei door de pottenbakkershand op
de draaischijf haar vorm krijgt dan
wel door gipsen modellen.
