|9aeUa9 ?3e§tem
Waar nog gaslicht gloeit
Regeling opleiding
brandweerofficieren
Bijzonderheden van
het Euratomverdrag
ATOOMENERGIE HEEFT NOG
VELERLEI MOGELIJKHEDEN
kaas
Koninklijk paar bij ere-promotie
HEIMWEE WERD INGELOST
Katholieke ziekenhuizen
exploiteren voordeliger
dan overheidsziekenhuizen
Expositie met venster op de toekomst
Schrijvers halen jeugdherinneringen op
Vol met romantiek
Kind door wolf verslonden
Waarzegster drinkt, is goed afl
De Waarzegster
Voor tweetal vacatures per jaar
subsidies
Dce iïiéér met
VARA-varia
Invasie bij AVRO
Nederlandse firma
gaat bungalowdorp
op Majorca bouwen
Queen Mary kon
loch vertrekken
Nieuwe aardschok
in Thessalië
Literaire opdracht
voor mr. E. Straat
DERDE BLAD
VRIJDAG 22 MAART 1957
9 5
Oudjes halen herinneringen op. Jongeren lachen daar eens
hartelijk om en vinden de oudjes sentimenteel. De middelbare
leeftijd glimlacht mild en vol begrip. Nog een paar jaar en in
de herfst van hun leven komen ook voor hen de herineringen
als rijp geworden vruchten ter aarde vallen. Wie zou die goede
gaven van de natuur niet als troost en tot versterking dankbaar
verzamelen en genieten? Iedere herinnering is het litteken van
een verworvenheid, van een bevochten zege of van een geleden
nederlaag. Veelal leven de tranen voort als glinsterende edel
stenen. De ogenblikken van de gulle lach en het onbeschadigde
geluk zijn bestanddelen geworden van alles wat blijvend
schoon en waardevol is gebleken.
Zo moet het geweest zijn voor een
schrijver als Maurits Dekker, toen
hij „Amsterdam bij gaslicht" ging
schrijven. Zo was het ongetwijfeld
ook voor Theo Thijssen in de dagen,
die hij besteedde aan het boek „In
de ochtend van het leven" en niet
veel anders moet het zijn geweest
voor P. van Breugel bij het samen
stellen van „Schaduwen en gestal
ten". Maar is het ook zo voor ons, de
lezers van die boeken
Alvorens we gaan proberen deze
interessante vraag te beantwoorden,
zouden we graag enkele algemene
..opmerkingen vooraf" willen maken.
Voor de meeste lezers is de tijd rond
de eeuwwisseling in een verre en va
ge schemer gehuld. Dit brengt met
zich mee, dat het denken aan die pe
riode van gaslantaarns en gordijnen
met balletjes-franje, van water- en
vuurbazen en porders, van buikorgel
tjes en rondreizende kiezentrekkers
tot aan de rand vol is met romantiek.
Dit schept al dadelijk een sfeer van
welwillendheid, omdat een zeker
heimwee ten dele zal worden inge
lost. En vpor de meer zakelijken on
der ons geldt tenminste, dat hun ge
zonde nieuwsgierigheid zal worden
bevredigd.
Erfelijke last
Dat hebben deze auteurs dus hele
maal mee. Er zijn natuurlijk ook
dingen, die zij tegen zich hebben.
Hun boeken stoelen niet in de werke
lijkheid van vandaag. Dat doet een
historische roman weliswaar ook
niet, maar dat wordt de schrijver
doorgaans bij voorbaat vergeven, om
dat het „alleen maar" om zijn fanta
sie gaat. Hij noch wij hebben er di
rect iets mee te maken. Het staat
zo echt geheel buiten ons leven, dat
we eigenlijk al blij zijn te mogen
worden binnengeleid in de weelderige
wereld van gestalten, die tenslotte
over de werkelijkheid heen schone
schijngestalten blijven. Zij lijken ge
schapen om ons soelaas te geven in
de hitte van de dag en om des nachts
mnze vertederende dromen te bevol-
Tcèn.
Zo niet met Dekker, Thijssen en
van Breugel. Zij stellen hun per-
rsoonlijke werkelijkheid als het wa
re tegenover ons. Voor de ouderen
tot herkenning, die helaas meestal
niet zal leiden tot erkenning. Want
hun herinneringen zijn anders ge
tint: voor de een wat meer triestig
paars, voor een tweede iets minder
hoopvol geel, voor een derde een
beetje feller wit en voor nog weer
een ander ontbreken onuitwisbare
hoogtepunten. Dit grote bezwaar
kregen deze boeken als erfelijke
last bij hun geboorte van de au
teurs met zich mee te torsen. Ze
moeten nu maar zien, of en hoe ze
er zich doorheen slaan in het ge
vecht met de lezers.
Drie vrienden
Voor „Amsterdam bij Gaslicht
zijn we dan het minst beducht. Mau
rits Dekker ontwerpt aan de hand
van zijn persoonlijke herinneringen
een klaar beeld van zijn geliefd Mo-
kum, zoals het na 1900 reilde en zeil
de. We kennen nu haarfijn het we
zen van Leen met de paardepoten,
van Japie Schapendief en van de
Sterrekoker. We hebben begrip voor
de afgrond, die gaapt tussen het ou
de Mokum en het moderne Amster
dam. We dwalen met Maurits Dek
ker, zijn bastaardwoorden ten spijt,
als betrouwbare gids graag nog eens
langs de oude grachten en pleinen.
We zijn na één keer lezen van zijn
boek gaan houden als van een goede
oude vriend.
Met Theo Thijssen ligt dat anders.
Hij onttrekt op vele bladzijden al te
weinig het persoonlijke aan zijn visie
op Amsterdam. Nu geven we graag
toe, dat zulks ook niet zijn bedoeling
was. Hij wilde beslist zijn jeugd
zwart op wit terugroepen uit het ver-
(Advertentie)
leden. Hij doet dat eerlijk en gewe
tensvol. Telkens weer ontmoeten we
in hem (hoe kan het anders) ook de
man, die zich als zo dikwijls deskun
dig getoond heeft in het beschrijven
van de meest intieme roerselen van
de kinderziel. Wanneer we dus zeg
gen, dat we zijn „In de ochtend van
het leven" zeer hoog waarderen, dan
is dat om een geheel andere reden
dan bij Dekker het geval is. Zijn taal
is, zoals in al zijn boeken, eenvoudig
en helder. Zijn gedachten staan wel
geordend gerangschikt, de liefde voor
het aangesneden onderwerp weet hij
als het ware geheel onbaatzuchtig
over te brengen op de lezer. Een
prettig boek, dat vele vrienden zal
krijgen.
Over „Schaduwen en gestalten"
kunnen we eigenlijk kort zijn. P.
van Breugel schrijft aver Rotter
dam, zoals het zich losmaakte uit
de schemeringen van de vorige
eeuw. Hij doet dat „met een lach
en een traan" en hij doet dat des
kundig genoeg om zich een prij
zend voorwoord van professor Ro
gier te verwerven. Rotterdam is
voor vele Nederlanders een vast
omlijnd en vooral sinds 1940 een
geëerbiedigd begrip geworden.
Daar heeft P. v. d. Breugel met
zorg en liefde, als gold het een
kostbaar schilderstuk, een prachl
tige lijst omheen gezet. Niet alleen
de Rotterdammers zullen hem
daar dankbaar voor zijn.
Theo Thijssen: ,,In de ochtend van het
leven".
Maurits Dekker: „Amsterdam bij gas
licht" (beiden van „Het Spectrum").
P. van Breugel: „Sdhaduwen en ge
stalten" (De Forel).
Gedurende de sledetocht, welke de
bekende circusartist Olschanski
maakte door Rusland, sloeg de slede
om op de ongelijke bodem, waarbij
zijn dochtertje in het nachtelijk duis
ter verdween in de metershoge
sneeuw en niet -meer terug te vin
den was.
Het was een hachelijke situatie, want
men hoorde wolven in de buurt. En
terwijl men nog koortsachtig zocht,
kwam de eerste wolf reeds aange
lopen.
Met het pistool in de hand hield het
echtpaar zich tot afweer gereed,
maar men zag hoe het» dier op een
bepaalde plaats begon te snuiven en
te krabben. Daar moest haar kind
zich bevinden, begreep onmiddellijk
de moeder.
Zo begint één van de tientallen ver
halen, welke u kunt lezen in het
nieuwe roomboteralbum: ,,De Bonte
Droom van het Circus". Een boei
ende en afwisselende geschiedenis,
met talloze pentekeningen, vele
prachtige kleurplaten en plaatjes.
Een boek dat een bezit is voor het
leven; geschreven door de bekende
auteurs en circuskenners J. v. Do-
veren en Fred Thomas. Voor slechts
f 2.50 kunt u dit boekwerk krijgen
bij uw roomboterleverancier of direct
bestellen per brief of briefkaart bij
Kantoor ..Roomboteralbum" Postbus
47 's-Gravenhage. U krijgt het album
dan per omgaande toegezonden onder
rembours.
Vermeld wel duidelijk uw naam en
adres.
De bijbehorende plaatjes krijgt u
gratis voor de rijksbotermerken. Op
elk pakje roomboter vindt u :/o'n
merk.
Neem een pakje extra voor zon
dag 734-oo
Uit statistische gegevens, ge
publiceerd in de laatste uitgave
van „Ons Ziekenhuis", het offi
cieel orgaan van de Vereniging
van Katholieke Ziekenhuizen,
blijkt, dat het katholieke zieken
huis aanzienlijk goedkoper blijft
exploiteren dan het gemiddelde
Nederlandse ziekenhuis.
(Advertentie)
'n belegen genever
zo zuiver gestookt
en heerlijk zacht l
Zeer Oude Genever
een S B product
Ao 1822
De minister van Binnenlandse Za
ken heeft aan de gemeentebesturen
en de regionale brandweren een cir
culaire gezonden, waarin hij als zijn
mening te kennen geeft, dat, wanneer
niet tot een goede opleiding van
brandweerofficieren wordt overge
gaan, het peil van de brandweer op
een te laag niveau zal komen. Nu de
steeds voortgaande ontwikkeling van
de industrie en met name van de
chemische industrie, de Drandweer
vaak voor moeilijke opgaven stelt,
dient aldus de minister het peil
van de brandweerofficieren te worden
opgevoerd.
Momenteel zijn er in ons land
ongeveer 90 beroepsbrandweer-
officieren in functie. Dit aantal
kan volgens de minister nog wor
den uitgebreid. Teneinde tot een
goede opleiding te komen, wordt
de gemeentebesturen en de regio
nale brandweren geadviseerd, toe
te treden tot een gemeenschap
pelijke regeling, waarin de op
leiding nader wordt geregeld.
Het lichaam, dat hiervoor in het
leven dient te worden geroepen, zal
knjgen van „Centrale ter
opleiding van brandweerofficieren".
r»«v?enen,j V00r de opleiding kun-
worden aaogewezen, dienen te
voldoen aan een aantal eisen. Een er-
*5? ,*s' duat4 in bet bezit moet
1 bet diploma Technische Ho
geschool te Delft, dan wel een getuig
schrift van een krachtens de nijver
heidsonderwijswet van rijkswege ge
subsidieerde dagschool of geacht kan
worden een kennis te bezitten van een
gelijke waarde, als nodig is ter ver
krijging van een van de genoemde di
ploma's. De opleiding wordt afgeslo
ten met een examen.
Over-organisatie
De Algemene Bond van Ambtena
ren (NVV) heeft in zijn orgaan mede
gedeeld, dat over deze aangelegen
heid geen overleg is gepleegd met
de ambtenarenorganisaties.
„Wanneer wij nu in het oog vat
ten", aldus de ABVA, „dat in de
circulaire van dc minister is aan
gegeven, dat er jaarlijks 2 a 3
vacatures van brandweerofficie
ren ontstaan, dan kunnen wij ons
niet aan de indruk onttrekken,
dat er hier sprake is van een
stuk over-organisatie.
Voor de opleiding van een zo klein
aantal mensen wordt een geheel
nieuw lichaam in het leven geroepen,
is een ontwerp gemeenschappelijke
regeling opgesteld bestaande uit 40
artikelen. Wij betwijfelen dan ook,
of de animo van de gemeenten om
deel te nemen aan de ontworpen ge
meenschappelijke regeling, wel zo
groot zal zijn", aldus het hoofdbe
stuur van de Algemene Bond van
Ambtenaren.
Naast uitgaven per verpleegdag
in 1950 in r.-k. ziekenhuizen van 8,12
en in alle ziekenhuizen van 10,54
(verschil van 2,42) wijzen de getal
len voor 1953 aan, dat de uitgaven in
dat jaar per verpleegdag 10,17 in de
r.-k. ziekenhuizen, en 12,83 in alle
ziekenhuizen bedroegen, (verschil
2.66).
Voorts komt de overheidsbijdrage
aan ziekenhuizen vrijwel geheel ten
goede aan niet-katholieke ziekenhui
zen. Zo bedroeg het totaal der over
heidsbijdragen aan ziekenhuizen in
1953 27.384.000; hiervan ging naar
overheidsziekenhuizen een bedrag van
24.995.000, naar r.-k. instellingen
354.000 en naar overige particuliere
instellingen 2.035.000. De r.-k. in
stellingen ontvingen dus 1,3 pet. van
het totaal der overheidsbijdragen. In
1950 lag dit percentage op 1,1 pet.
Dr. Mct'.Jes becijfert, dat het ex
ploitatietekort van de overheidszie
kenhuizen bijéfa even groot is als de
aan hen verleende subsidies, waarbij
hij voor een goed begrip vermeldt,
dat dit exploitatietekort resulteert na
verrekening van de subsidies. De zie
kenhuisstatistiek over 19.10 en 1953
van het C.B.S. toont aan, dat de ex
ploitatietekorten voor de particuliere
sector ook na ontvangst van de sub
sidies nog bedroegen in 1950 ƒ1.163.000
en in 1953 2.923.000. Dit verschil tus
sen overheidsziekenhuizen en particu
liere ziekenhuizen is voor een groot
deel toe te schrijven aan het verschil
in de mate, waarin de uitgaven wor
den gedekt door verpleeggelden etc.
De statistiek van het dekkingspercen
tage die „Ons Ziekenhuis" publiceert
en die is afgeleid uit de staten van
uitgaven en ontvangsten van de ge
noemde C.B.S.-publikaties, toont aan
dat de mate, waarin de uitgaven door
de prijzen zijn gedekt, in 1953 het
hoogste was in de katholieke zieken
huizen, namelijk 99,3 pet., 97,4 pet. in
protestants christelijke instellingen,
84,5 pet. in neutrale instellingen, 72,7
pet. in burgerlijke instellingen en 61,3
pet. voor rijks-, prov.- en gemeen
telijke instellingen. In 1950 dekten de
katholieke instellingen hun uitgaven
met 95 pet. door verpleegprijzen.
Dr. Merkies verbindt aan zijn ar
tikel een korte bescKouwing over het
aantal verpleegsters in de ziekenhui
zen. Hij stelt daarbij vast, dat sinds
1951 de bezetting per ingenomen bed
is gestegen van 0,374 tot 0.434 in 1955.
Hen, die zouden menen, dat de reli
gieuzen nog het leeuweaandeel in de
personeelsbezetting der kath. zieken
huizen bezitten, maakt de schrijver
duidelijk dat de verhouding tussen de
aantallen religieuze verplegenden en
do aantallen leke-verplegenden in
1,955 1 op 2,68 bedroeg tegen 1 op
1.83 in 1951.
(Advertentie)
Gem. werkster v.g.gv.
Kaashandel WELTEVREE.
Niet vlug genoeg gelopen:
nu waar een onsje kopen.'
Inderdaad, KAAS is 'n bijzonder onweerstaanbare
tractatie. Iedereen vliegt er op af.. Kaas op de
boterham, gebakken kaasplakken....'t is alle
maal even lekker en gezond. Daarom fluks naar
Uw winkelier gesneld en een heerlijk, voedzaam
stuk KAAS uit eigen land in huis gehaaid
Snelle sollicitatie
elke dag KAAStradatie!
Publlkatl* »»n H«! Nederland» Zulvelboraeo 12
Variatio delectat, wat variatie
is toch wel leuk in het leven.
Karei Prior en de zijnen heb
ben hier weer een kleine varia
tie op gevonden: VAR-AVRIO
delectat, wat stuivertje wisselen
tussen VARA en AVRO heeft
ook zijn bekoring.
Nadat programmaleider Karei Pri
or zijn dienstverbintenis met de
VARA had beëindigd en was over
gegaan naar de AVRO, gonsde het in
de studio van de VARA van de ge
ruchten. Inmiddels is komen vast te
staan, dat Conny Stuart haar contract
verbroken heeft en zal optreden in
het AVRO-programma Hotel Eldo
rado, dat in de plaats komt van de
Bonte Dinsdagavondtrein. De teks
ten van deze quiz- en amusements
show worden geschreven door Eli As
ser, ook al een van de oude mede
werkers van Karei Prior uit de Show
boat van de VARA.
Prior schijnt nog meer pijlen op
zijn boog te hebben. Cees de
Lange, die zeven jaar lang met
Prior heeft samengewerkt, heeft
de VARA een brief gezonden,
waarin hij mededeelt met in
gang van het nieuwe seizoen af
te zien van verdere medewerking
aan het Showboatprogramma.
Ook deze populaire conferencier
zou gaan medewerken aan Hotel El
dorado, voor welk programma Jos
Cleber de muziek verzorgt.
Een Nederlandse bouw- en aanne
mingsfirma (N.V. Bakhuizen te Hil
versum) heeft dezer dagen een ver
bindende optie verworven op een
strook land van circa 3,5 miljoen
vierkante meter langs de kust van
het eiland Majorca in de Middelland
se Zee. De architecten R. Prill en H.
T. Wijdeveld zullen, wanneer defini
tieve koop met de eigenaar - een
grootgrondbezitter - is gesloten, op
het stuk land een bungalowdorp bou
wen. Het terrein is' 2,5 km lang en
1,5 km diep. Mét het project, dat
ongeveer 800 bungalows in tien cir
kelvormige wooneenheden omvat, zal
een bedrag van circa 20 miljoen gul
den gemoeid zijn. De gemiddelde
koopsom van de bungalows zal lig
gen tussen de 15.000 en 20.000 gulden.
Wanneer alles naar wens verloopt zal
in 1958 een begin met de voorberei
dende werkzaamheden worden ge
maakt. De totale bouwduur wordt
geschat op vijf jaar. Door de bouw
zullen geen arbeiders aan de Neder
landse markt worden onttrokken.
In de A-kerk te Groningen hebben
H.M. Koningin Juliana en Z.K.H.
Prins Bernhard woensdagmiddag
de ere-promotie bij gewoond van
Jhr. mr. A. W. L. Tfarda van Star-
kenborgh Stachouwer, minister van
staat en oud-gouverneur-generaal
van Nederlandsch-Indië, die promo
veerde tot doctor honoris causa in
de letteren en wijsbegeerte. De
foto laat zien hoe de promovendus
(rechts voorgrond) zich voor het
houden van zijn toespraak naar de
kansel begeeft, gadegeslagen door
(links) H.M. de Koningin, Dr. W.
Drees en de Prins der Nederlanden.
Het grote Britse passagiersschip
Queen Mary" is woensdagavond
naar New York vertrokken. Het
schip werd door zes sleepboten van
de Britse marine uit de haven van
Southampton gesleept, omdat het
havenpersoneel uit solidariteit met
de stakende arbeiders van de
scheepswerven geweigerd had het
passagiersschip -ssistentie te verle-
(Advertentie)
Blijkens de bijzonderheden
van het Euratom-verdrag, die te
Parijs gepubliceerd zijn, zullen
de zes landen van de Euratom in
het onderlinge handelsverkeer
alle in- en uitvoerrechten Voor
grondstoffen voor de kernener
gie afschaffen. Deze maatrege
len zullen van kracht worden
binnen een jaar, nadat het ver
drag a.s. maandag fe Rome on
dertekend zal zijn.
Er zal een bureau voor bevoorra
ding worden opgericht met optie voor
de aankoop van mineralen, grondstof
fen en speciale splijtbare materialen,
die binnen het grondgebied van de
landen der Euratom worden gepro
duceerd. Het bureau zal ook het uit
sluitend recht hebben voor het sluiten
van contracten voor de levering van
In het door de aardbeving van 9
maart getroffen gebied in Thessalië
in Griekenland is in de nacht van
woensdag op donderdag weer een
krachtige aardbeving gevoeld.
Er is geen melding gemaakt van
slachtoffers.
„Het Atoom", de
eerste Nederlandse
tentoonstelling op het
gebied der kernener
gie, die eind juni 1957
op Schiphol geopend
wordt, is een merk
waardige expositie. Zij
heeft betrekking op 'n
belang, dat wij allen
zonder uitzondering
hebben. Dat kan men
niet van alle tentoon
stellingen zeggen.
Op iedere tentoon
stelling vindt men wel
iets, dat de weetgie
righeid streelt of een
verlangen opwekt,
maar een tentoonstel
ling zoals „Het Atoom"
die de levensbelangen
en het levensgeluk van
ons zelf en van onze
kinderen binnen haar
sfeer betrekt, is wel
een heel bijzondere
tentoonstelling.
Zij houdt zich bezig met
een antwoord op een voor
ons allen beklemmende
vraag. Wat zou er met de
wereld en ons zelf gebeu
ren wanneer er eens geen
steenkolen en geen aard-
olieën meer waren? Alle
arbeidsvermogen die de
z.g. fossiele brandstoffen
(olie en kolen) ons ver
oorloven op te wekken zou
dan door de spierkracht
van mens en dier moeten
worden vervangen. We
zouden terugkeren tot de
dageraad van de bescha
ving en we zouden onze
ingewikkelde en comforta
bele samenleving volko
men moeten prijsgeven.
Geen brandstoffen hebben
betekent geen stoom- of
motorvermogen hebben en
dus kunnen er geen dyna
mo's draaien in de elek
trische centralen. Derhal
ve geen elektrisch licht,
geen elektrische kracht....
geen treinen, geen trams,
geen nieuwsbladen, geen
radio.
De luchthartige zegt mis
schien: „Allemaal spook
beelden, die geen verbin
ding hebben met de wer
kelijkheid". Er is ook in
derdaad geen reden tot
ongerustheid, voor zover
het 't ogenblik van nu be
treft.
Honger tiaar brand
stof
Er zijn nog kolen in onze
Limburgse mijnen; er
wordt zelfs in onze bodem
aardolie gevonden en ge
wonnen. Maar de behoefte
aan olie en kolen neemt zo
enorm toe, dat zelfs met
de feiten voor ogen, dat er
telkens weer nieuwe vind
plaatsen worden ontdekt,
de knapste mensen die de
vraagstukken van de we
reldhuishouding overden
ken eensluidend van oor
deel zijn, dat ér iets op het
gebied van de brandstof
voorziening van de mens
heid moet gebeuren, willen
onze kleinkinderen, wan
neer zij groot geworden
zijn, niet voor de nadering
van een ramp komen te
staan.
Iedereen merkt het nu
al in zijn portemonnaie,
dat de brandstoffen gelei
delijk duurder worden.
Sinds de oorlog is er geen
winterseizoen geweest of
de kolen waren weer duur
der dan het vorige sei
zoen.
Met de stookolie en de
vluchtiger brandstoffen,
zoals petroleum en ben
zine was het 't zelfde.
Voor de prijsstijgingen
zijn verschillende oorzaken
aan te wijzen, maar een
van de voornaamste is al
tijd en onder alle omstan
digheden: de grote vraag.
Er is een onlesbare hon
ger bij de stoomketels van
de wereld naar steenkolen
voor hun vuren en bij de
motoren van verkeer en
industrie naar lichte en
zware oliën.
De gebeurtenissen in het
nabije oosten hebben doen
zien, hoe nauw de regel
maat, het comfort, ja laat
ons gerust zeggen: het ge
luk van de moderne sa-
.menleving samenhangt
met de ongehinderde toe-
gangkelijkheid tot de olie
bronnen in verre en
vreemde bodem. Ander
zijds 2ien we dat arbeids
vermogen uit natuurlijke
brandstoffen welvaart
brengt en volop werkgele
genheid. Grote werkgele
genheid betekent een ver
schuiving in beroepen.
Voor ondergronds werk in
mijnen, verstoken van
daglicht, kunnen hoe lan
ger hoe moeilijker werk
krachten worden gevon
den; zelfs niet tegen hoge
betaling. Het gevolg is im
port van buitenlandse
werkkrachten uit minder
welvarende landen, totdat
misschien ook deze op de
duur tot andere beroepen
overgaan.
Alle verschijnselen en
symptonen wijzen er op,
dat er in een niet zo heel
verre toekomst een crisis
dreigt in de voorziening
met brandstoffen, waar
mee wij zo goed zijn ver
trouwd geraakt.
Moet dan de wereld, die
ingewikkelde bezige mo
derne wereld, een toe
komst tegemoet gaan,
waarin alles dat mecha
nisch beweegt in bewe
gingloosheid verstart en
alles wat warm is ver
kilt?
Gelukkig kunnen de va
ders en grootvaders van
een nabij geslacht deze
calamiteit voorkomen en
zelfs plaats doen maken
voor een nog trotser tech
nische wereld met een
overvloed aan mechanisch
arbeidsvermogen.
Nieuwe bron
Er is een nieuwe ener
giebron ontdekt, rijker en
machtiger dan welke be
staande ook. In de kernen
van de zware atomen, zo
als van uranium en thori
um zit een enorme hoe
veelheid arbeidsvermogen
opgesloten, dat de mens
heeft leren ontboeien; al
thans voor een aanzienlijk
gedeelte.
Zonder deze ontdekking
zou het er somber voor de
handhaving van de mo
derne technologische be
schaving hebben uitgezien.
Nu is de toekomst licht...
maar nog vol onopgeloste
problemen.
De mensheid staat voor
een boeiende ontwikkeling
in haar technische kunnen
en haar beheersing van de
onbezielde natuur.
Zelden was er meer aan
leiding om nieuwe vond
sten, nieuwe begrippen,
nieuwe machines en werk
tuigen, nieuw vertrouwen
in de toekomst voor mens
sn samenleving tezamen
te brengen in een ook
voor de leek overzichte
lijke en begrijpelijke
expositie.
Dat gebeurt nu in de zo
mer yan 1957 in de pittige
technische sfeer van
Schiphol.
deze materialen, afkomstig van bin
nen en buiten de gemeenschap.
Bijzondere controleregelingen zul
len verzekeren, dat de beschikbare
produktcn niet op ongeoorloofde wijze
gebruikt worden en dat het leverings
stelsel binnen de gemeenschap wordt
nageleefd. Het controlesysteem is ge
baseerd op het opnemen van voorra
den van mineralen en splijtbare ma
terialen, terwijl inspecteurs toegang
zullen hebben tot installaties in de
aangesloten landen.
Het toezicht op materialen, die voor
defensiedoeleinden zijn bestemd, zal
eindigen op het moment, dat begon
nen wordt met de bewerking van de
ze materialen voor hun militair ge
bruik. Tot op dat moment zijn alle
splijtbare materialen eigendom van
de gemeenschap, hetzij ze ingevoerd
werden, dan wel binnen haar grenzen
geproduceerd werden.
De gemeenschap in haar geheel zal
ook onderhandelen over overeenkom
sten met derde landen of internatio
nale lichamen, maar het verdrag zal
niet beschouwd worden als een hin
derpaal voor overeenkomsten, dia
werden gesloten vóór de onderteke
ning var het verdrag, zo lang binnen
een maand na het van kracht worden
van het verdrag van deze overeen
komsten kennis is gegeven.
Het verdrag voorziet ook in ge
meenschappelijke atoomprojecten van
alle of van enkele leden der Euratom,
of met inbegrip van landen, die niet
tot de gemeenschap behoren.
De instellingen
Organisatorisch ziet de Euratom er
als volgt uit:
1) De algemene vergadering: Frank
rijk, Duitsland en Italië hebben recht
op elk 36 afgevaardigden, België en
Nederland op 14, Luxemburg op 6.
Deze worden aangewezen door de na
tionale parlementen. In de mogelijk
heid van een latere aanwijzing der
afgevaardigden door rechtstreekse al
gemene verkiezing is voorzien. De al
gemene vergadering kan met een
meerderheid van tweederden een mo
tie van afkeuring op het beheer van
de commissie goedkeuren.
2) De raad: Deze bestaat uit een
vertegenwoordiger per regering van
de aangesloten landen. De raad is
belast met de coördinatie van het
werk der aangesloten landen. In ge
val van een gewogen stemming bren
gen Frankrijk, Duitsland en Italië elk
vier stemmen uit, België en Neder
land elk twee en Luxemburg I stem.
De gekwalificeerde meerderheid is 12
stemmen.
3) De commissie. De commissie be
staat uit 5 leden, die voor vier jaar
worden aangewezen. Hun mandaat is
voor vernieuwing vatbaar. Hun ver
antwoordelijkheden raken in feite alle
terreinen, waartoe de gemeenschap
haar activiteit uitstrekt.
Bovendien voorziet het Euratom
verdrag in de oprichting van een we
tenschappelijke en technische com
missie, bestaande uit 20 leden, een
gerechtshof van zeven leden en een
economisch en maatschappelijk raad
gevend orgaan, bestaande uit 100 le
den, die de verschillende categorieën
/an het economische en maatschap
pelijke leven vertegenwoordigen.
De minister van onderwijs, kun
sten en wetenschappen heeft aan mr.
E. Straat een opdracht verleend tot
het schrijven van een biografie van
de architect H. P. Berlage (1856-
1934), waarin tevens worden behan
deld de geestelijke stromingen van
zijn tijd. Mr. E.. Straat heeft de op
dracht aanvaard.