Wij komen
J. SLAGER WALVIS - Breda
De Nederlandse voorlichting voor
adspirant-emigranten
Britse koningspaar
wacht luisterrijke
ontvangst in Parijs
Zweden: het meest onkerkelijke
land ter wereld
ACTIEF AGENT
WOENSDAG 20 MAART
TE VLISSINGEN
AANVANG DER SHOWS:
's middags om 3 uur en
's avonds om 8 uur
N.V. CONFECTIEBEDRIJVEN
Eindstraat 5 - L. Brugstraat 22 - Karrestraat 1
Verwijten en
klachten
Hongarije
krijgt een
„Kadarjeugd"
Heb meer
voor Uw
won
Wij vertellen U niets
Houdt dus h middag of avond vrij
HET IS IN UW EIGEN BELANG
Ondanks het bestaan van staatskerk.
JONGEMAN GEVRAAGD
vrl. administratievekracht
in Hotel Britannia
TOEGANG VRIJ TOEGANG VRIJ
Helft der bevolking woont geen
godsdienstoefeningen bij
VERSTARRING
DAGBLAD DE STEM YAN DINSDAG 19 MAART 1957
(Van onze correspondent in Australië)
Het is nog steeds zo en zal vermoedelijk ook altijd wel zo
blijven; wederzijds worden er scherpe verwijten gericht tussen de
emigranten en diverse voorlichtings- en emigratiediensten in
Nederland. De emigrant betoogt, dat hem alles veel te rooskleu
rig wordt voorgesteld en de schaduwzijden van het emigreren
zijn verdoezeld; de voorlichtingsdiensten zeggen, dat de emigran
ten niet willen luisteren en dikwijls te gemakkelijk over het emi
greren denken. Het is de praktijk van het emigreren, welke op al
deze strijdvragen het antwoord geeft.
Allerminst dat ik in iedere voor-
Dezer dagen maakte ik met Leo
Pagano, die momenteel voor de
K.R.O. een bezoek aan Australië
brengt, enkele reportages: U moest
de emigranten voor de microfoon en
thousiast over hun ervaringen en vor
deringen horen vertellen!
Ja, doch dat zijn in het bijzonder
degenen, die er hier enkele jaren
op hebben zitten; in de kampen kun
je meestal heel andere klanken be
luisteren.
En hier ligt eigenlijk meteen
al de scheidslijn en het zwaarte
punt bij het beoordelen van de
verwijten en klachten: ..Hoe lang
zijn de verwijters en klagers in
Australië?"
Het moeilijke begin
In negen van de tien gevallen be
gint onze emigrant zijn loopbaan in
het nieuwe land met verwijten en
klagen.
Soms vangt dat reeds aan op het
schip dat hem over de zeeën voert.
Er is ook wel lof en prijs, al naar
mate de bediening etc. aan boord
van het schip gewaardeerd wordt,
doch definitief begint de narigheid in
de kampen.
Om duidelijk te zijn, veelal ver
wijt en klaagt men de eerste twee
jaar door.
Terecht?
Daarover straks.
Doch laat ik deze feiten mogen
vaststellen: de emigrant die hier ar
riveert verwijt en klaagt. Vandaar
dat hij zo gemakkelijk in de pen
klimt om via zijn lijfblad in Neder
land uiting te geven aan zijn ge
moedsgesteldheid. Neen, niet om
zichzelf te beschuldigen, dat hij te
gemakkelijk over emigreren dacht,
doch om te verwijten en te klagen.
En nu zou ik eigenlijk aan de
redacteuren van de diverse kranten
moeten adviseren om al die vroege
klaagliederen naar de prullemand te
verwijzen, ware het niet, dat er in
dat verwijten en klagen toch iets
goeds zit, al was het alleen maar
om te voorkomen dat er (nog meer)
luchthartige emigranten komen.
Mogelijk het gekke: de meeste
van die verwijters en klagers heb
ben nog gelijk óók.
Doch daarmee ben je als emigrant
niet gered.
Waarover ze klagen
Daar zie ik bijvoorbeeld dat een
„teleurgestelde emigrant", die ,,al"
vier maanden in Australië is, er
over klaagt dat wanneer je hier geen
overwerk hebt, het met de ver
diensten maar erg mager gesteld is.
Verder dat emigranten veelal de vui
le baantjes krijgen op te knappen,
die de Australiërs niet lusten. Dat
vele emigranten in een „keetje" wo
nen en gezinnen met veel kleine kin
deren vrijwel geen kans krijgen uit
het kamp te komen. En de sociale
voorzieningen zijn hier minder dan
matig.
Bij al dit soort klachten, zou ik
mede aan de hand van de brieven
nog vele andere kunnen voegen.
De eenvoudige vraag aan de emi
grant is echter: „Wat had u ervan
verwacht?"
En dan volgt na de klacht, het
verwijt.
Aan het adres van de voorlichtende
instanties, die zo heel veel moois ver
teld zouden hebben en waarin zo
weinig waarheid zou zijn gelegen.
Na ruim zes jaar verblijf in Aus
tralië, is het voor mij heel moeilijk
juist te beoordelen wat alzo door de
voorlichtende instanties in Nederland
aan onze emigranten wordt verteld,
zodat mijn enige informatie die van
de emigranten hier is.
Geflatteerd
Nu herinner ik me indertijd ook
de prachtige films over Australië te
hebben aanschouwd: de films die niet
logen en niets teveel vertelden over
de prachtige natuur.
Het is me bekend dat in de loop
der jaren ook speciale „emigratie
films" zijn gemaakt, die om het
zacht uit te drukken, nogal „geflat
teerd" waren tijdens de opnamen.
Daarnaast zijn er de brochures,
waarover u ook de Engelse emigran
ten zoudt moeten horen!
En dan is er hetgeen de voorlich
ters vertellen.
Val hen niet te hard, indien het
verhaal omtrent emigreren wat roos
kleuriger uitvalt dan de werkelijk
heid is, per slot van rekening zijn
ze er niet om u het emigreren te
ontraden, doch om daarin van ad
vies te dienen.
lichter een potentionele leugenaar zou
willen zien; degene die zijn taak
consciëntieus opvat en dat zullen zij
allen, is het te doen een zo duidelijk
mogelijk inzicht te geven omtrent de
situatie in het andere land, of de man
daar zelf is geweest of niet. De ad-
spirant-emigrant zal ook gretiger
luisteren naar een opwekkend, dan
deprimerend verhaal.
Maar bovendien is het onmogelijk
om precies te vertellen wat emi
greren nu eigenlijk inhoudt en hoe
zeer men er in de eerste tijden on
der zal lijden.
Want beslist, emigreren betekent:
lijden, althans de eerste jaren. Men
lijdt onder zoveel, dat sommigen
reeds aan het begin van het emigra
tiepad „overlijden" na tevoren aan
hun narigheid in brieven uiting te
hebben gegeven.
Degenen echter, die door al dat
leed en narigheid komen, zien er
later fleurig en gezond uit, doch dat
schrijven ze dan niet meer naar de
krante-redacties. Ze zijn dan alle
narigheid vergeten.
Praat met de voortrekkers
onder onze emigranten, die nog
harder tijden hebben gekend dan
degenen die thans aan de hand
van regeringsambtenaren en an
dere helpers het land hier worden
binnen geleid, zij lachen nu over
die beginjaren: zien slechts op
hetgeen zij hebben bereikt het
geen er in de meeste gevallen
zijn mag!
Men heeft in 't verleden mij wel 'ns
verweten, dat ik een te sombere kijk
gaf op de weg voor de emigrant;
in sommige gevallen moge zulks
juist zijn. doch dan betreft het ook
uitzonderingen.
Zoals van het emigrantengezin met
bijna uitsluitend volwassen kinderen;
of het jonge echtpaar zonder kinde
ren of degenen die een aardig kapi
taaltje meebrachten.
Het is zwaar
Doch voor het gemiddelde emigran
tengezin is een moeilijke tijd in het
vooruitzicht, wanneer tot emigreren
wordt besloten.
Laat ik allerminst ontkennen
dat het maken van „overtijd"
noodzakelijk is om iets extra's
weg te leggen; dat emigranten
inderdaad vaak de vuile werk
jes krijgen; dat sommigen in
„keetjes" wonen en gezinnen met
kleine kinderen een welhaast ho
peloze strijd voeren om uit het
kamp te komen. Dat de sociale
voorzieningen van matig tot
slecht zijn. Doch: men moet
niet emigreren om in Australië
een lui leventje te leiden.
Inderdaad: werk je overtijd als je
die krijgen kunt; er zijn mensen,
die - helaas - zeven dagen per week
werken. Pak de vuile karweitjes aan,
vooral indien je weinig of nog min
der van de taal afweet en helemaal
geen eisen kunt stellen. Ik kan u
verzekeren dat menig emigrant al
heel blij is, wanneer hij in een „keet
je" woont en dus uit het kamp is
en meestal op eigen grond, al is
dat „iegen" dan ook financieel nog
zo rekbaar.
De sociale verzekeringen zijn niet
best, doch moeten middels verzeke
ringen aangevuld worden en dan is
het heus zo slecht nog niet.
En ja, die gezinnen met kleine kin
dertjes, kunnen beslist beter nog een
paar jaartjes „thuis" blijven.
Wat verwacht ge
Bovenal geldt de vraag: „Wat ver
wacht ge van emigreren?"
Bij aankomst in dit land een huis?
Een prima baan (al kea je niets van
de taal)? Niet hard werken; een hoog
loon? Wel verzorgd door de Staat?
Een dergelijk land zult ge vermoe
delijk nergens op de wereld vinden
en als ge zulke verwachtingen van
Australië hebt, blijf dan asjeblieft
waar ge nu zijt.
Doch indien ge bereid zijt om - zon
der teveel verwijten en klagen - door
de eerste moeilijke jaren te worste
len; veel comfort te ontberen; je fa
milie en vrienden kunt missen om
hier nieuwe kennissen te maken; 'n
materieel goede toekomst op te bou
wen; besluit dót tot emigreren.
De werkelijke resultaten zie je pas
na enige jaren. Laat ik in deze cor
respondentie niet al het mooie uit
stallen van emigreren, want eerst
komt het moeilijke voor de emigrant.
Doch het is „unfair" tegenover het
emigratieland, om alleen de „slechte
waar" uit te stallen, indien men nog
slechts een klein beetje van haar
aanbiedingen gezien heeft.
(Van onze Parijse correspondent)
Het staatsbezoek, dat konin
gin Elisabeth en prins Philip
begin april aan Parijs zullen
brengen wordt de grote ge
beurtenis van het seizoen.
Honderdduizenden Parij ze
naars en vele tientallen bui
tenlanders hebben nu al maat
regelen genomen om een goede
plaats te krijgen in de hoop
een glimp van het feest te
kunnen opvangen.
De autoriteiten werken reeds ge
ruime tijd aan de voorbereidingen.
De politieprefect, de chef van de
veiligheidsdienst, de directeuren van
de musea, welke het koningspaar
wenst te bezoeken, de directeur van
de opera en de directeur van Hotel
Trion hebben zelfs een generale
staf gevormd. En niets mag er aan
hun aandacht ontsnappen.
De directeur van hotel Trion ver
zorgt het gastronomische deel waar
toe hij de beschikking heeft gekre
gen over dertig vermaarde koks en
honderdentwintig met zorg uitge
zochte tafelbedienden. Alles is bere
kend op glans en luister. President
Coty heeft namelijk persoonlijk de
wens geuit, dat deze ontvangst der
Britse vrienden, die van 1938 zal
overtreffen. Er zijn drie hoogtepun
ten gepland.
Het eerste is het nachtfeest op de
Seine, voorgesteld door president Co
ty, die van zijn nachtelijke tocht door
de Amsterdamse grachten heerlijke
herinneringen heeft bewaard. Hier
voor zal het luxe jacht „Bolde Fre-
tigny" dienen, een fraai schip met
mahoniehouten hutten en salons. Het
heeft zulke grote ramen, dat de mil
joenenmassa op de oevers het feest
zal kunnen volgen. De koningin zal
voor deze avond gekleed zijn in een
witte avondjurk en ze zal een dia
deem dragen, die even kostbaar is
als het hele schip. Ze heeft toege
stemd de blauw-wit-rode sjerp van
het Grootkruis van het Erelegioen
over haar schouders te draperen.
Serge de Poligny, één der meest be
gaafde theaterregisseurs, heeft de
regie van het Seinefeest. De Seine-
oevers worden herschapen in enorme
openluchttheaters, waarin gigantische
historische parades en shows worden
gegeven. Zo doet het hoge gezelschap
de geschiedenis van Parijs in enkele
uren tijds. Voor het Hotel van het
Legion d'Honneur zullen soldaten, in
de klederdracht van de beroemde
gardegrenadiers van Napoleon Bona
parte een eveneens Napoleontische
batterij afvuren, terwijl op de kade
bij de Tuilerieën de legers van de
Zonnekoning defileren. Uit alle delen
van Frankrijk komen delegaties in
nationale klederdrachten het konink
lijk paar hulde brengen. Overal op
de bruggen zullen massale kinderko
ren gereed staan en op het lie Saint-
Louis, achter de Notre Dame, zal ge
durende de hele rondvaart een vuur
werk de lucht in worden geschoten
zoals Parijs nog nimmer heeft ge
zien. Hierna vindt een banket plaats
in de Britse ambassade.
V ersailles
Een tweede hoogtepunt is het feest
in Versailles. In de beroemde Spie
gelzaal, uitgerust met de historische
meubelen uit de tijd van Lodewijk
XIV, wordt een grote feestmaaltijd
geserveerd. De beroemde zijdewe
vers van Lyon hebben opdracht ge
kregen op hun oude weefstoelen de
zelfde stoffen te vervaardigen als
destijds, waarmee onder andere de
stoelen opnieuw zullen worden over
trokken. Ten afscheid volgt dan ten
slotte het banket in het Louvre. Ook
dit zal gepaard gaan met historische
feestelijkheden op de ruime binnen
plaats.
De Parijzenaars komen al in de
sprookjessfeer. De kleinste bizonder-
heden betreffende de voorbereidingen
worden nauwlettend gelezen. Vanzelf
sprekend zoeken ook de reisbureaus
er winst uit te slaan. In alle steden
van Frankrijk worden er tochten
naar de hoofdstad georganiseerd,
want heel Frankrijk immers wil mee
genieten. De grootste zorg van de po
litiechef is dan ook waar hij met al
die duizenden autobussen zal moeten
blijven.
Dezer dagen zei een bericht, luidend dat Zweden de droevige
roem bezit, „het meest onkerkelijke land ter wereld" te zijn.
En kort daarop meldde een ander bericht uit Zweedse kerkelij
ke kringen, dat men in het voorjaar een grootscheeps adverten
tie-veldtocht in de dagbladen beraamde om de volksgenoten
er toe te brengen, eens een kerkdienst bij te wonen. „Veertig
tot vijftig procent van het Zweedse volk bezoekt zelden of nooit
een godsdienstoefening" zo werd erbij vermeld.
Dit zal menig lezer allicht be
vreemden. Want wanneer men boe
ken of losse verhalen uit het Noor
den leest, krijgt men wel de indruk,
dat het kerkelijke leven er nog wei
een plaats heeft. Vooral in vele kerst
verhalen die vandaar tot ons komen,
met hun romantische sledetochten
naar de nachtmis, suggereren het
bestaan van een nog levende reli
gieuze inslag in het volksleven. Voor
een deel speelt dit overigens in Noor
wegen, waar het kerkelijk peil hoger
schijnt te liggen. Maar in Zweden
toont vooral het stadsleven een tame
lijk ontkerstend uiterlijk.
De Lutherse kerk is in Zweden
nog steeds staatskerk. Vroeger werd
evenals in Engeland de koning door
de aartsbisschop gekroond en gezalfd
een plechtigheid die al lang niet meer
in gebruik is.
De bisschoppen heten in de apos
tolische successie te staan en inder
daad bezetten zij in ononderbroken
volgorde dezelfde bisschopszetels die
voor de reformatie bestonden, al is
het zeer onwaarschijnlijk, dat dit nog
sacramentele betekenis zal hebben.
Hieraan hecht men trouwens in Lu
therse kring zelf meestal ook geen
waarde. Deze bisschoppen dragen
mijter, kromstaf en bisschopsmantel
en zij hebben in grote trekken nog de
zelfde taak als de katholieke bisschop.
Ook de predikant die er nog
„prast" (priester) heet, draagt meest
al bij de dienst op zondagmorgen de
„högmasse" (hoogmis), albe en ka
zuifel.
In uiterlijk opzicht heeft de Zweed
se kerk dus enige „katholieke" sig
natuur behouden.
Staatskerk
Het feit dat de Lutherse kerk
staatskerk is, betekent dat 't Zweed
se volk als zodanig tot deze kerk
behoort. Het is nog maar kort gele
den dat de mogelijkheid werd gege
ven om officieel uit de staatskerk te
treden. Ook is t nog niet zo lang
geleden, dat het godsdienstonderricht
dat op alle scholen wordt gegeven,
voor iedereen verplicht was, ook voor
de kinderen van andersdenkenden.
Natuurlijk kan men niemand ver
plichten te geloven wat de staats
kerk belijdt, maar men kan eisen,
dat ieder althans op de hoogte is van
hetgeen de officiële religie leert, zo
redeneerde men toen nog.
En toch, ondanks deze officiële gel
digheid, laat het kerkelijk leven in
Zweden, meer te wensen over dan
in enig ander land. Of misschien
juist door deze officiële band? Het
geestelijk leven dreigt oppervlakkig
te worden, wanneer men er een van
zelfsprekende zaak van maakt. Men
behoeft de heilzame invloed van tra
ditie en gewoonte zeker niet te ont
kennen om toch in te zien hoeveel ge
vaar erin schuilt, vooral wanneer ze
enkel traditie en gewoonte worden.
Zoals men in Frankrijk wel spreekt
van 'n „katholicisme der vier sacra
menten" de godsdienstpraktijk van
hen die vier maal in hun leven een
sacrament ontvangen, nl. als zij ge
doopt worden, eerste communie doen,
trouwen en sterven, zo vindt men
een dergelijke praktijk bij een zeer
groot gedeelte van de Zweedse luthe
ranen. De kerk behoort bij bepaalde
gelegenheden v.an het burgerlijk le
ven. zoals men ook op bepaalde da
gen de vlag uitsteekt en 'n feestelijke
maaltijd houdt.
Verivend
Ook zal het wel van betekenis zijn,
dat Zweden anders dan de Scandina
vische buurlanden, voor de tweede
maal in de wereldbrand van de oor
log een bevoorrecht gebied is ge
weest, waar men in vrede voortleef
de en welvaart kon ontwikkelen, be
voorrecht maar verwend.
Het praktische materialisme is er
groot, meer nog dan elders en dat
zegt wat. Overigens vraagt het ker
kelijk leven van de leden der kerk
geen offers. In de staatskerk worden
de financiële lasten door de staat ge
dragen en iedere Zweed weet dat een
klein deel van zijn belastingaanslag
aan de kerk ten goede komt.
De priester is dus ook staatsdie
naar en als zodanig ambtenaar van
de burgerlijke stand in zijn parochie.
Men heeft er mooie kerken, goed
ontwikkelde voorgangers en verzorg
de diensten, maar weinig kerkgan
gers. Toch moet men niet uit het
oog verliezen dat er naast deze scha
duwkant ook 'n lichtzijde is, die men
vindt bij degenen, mogen het rela
tief ook weinigen zijn, die met hun
vaderlandse kerk meeleven. Deze
blijken uit de traditie - die tot op
zekere hoogte een „katholieke" tra
ditie is - nog allerlei krachten te
kunnen putten.
Liturgische herleving
Zo is er in de Zweedse kerk een
sterke liturgische herleving geweest
in de eerste helft dezer eeuw. Het
algemene gebruik van de liturgische
gewaden, het opleven van het grego
riaans en de herstelde dienst van de
vespers zijn hier tekenen van. Be
langrijker is dat er in kerkelijke
kring een groeiend besef wordt ge
vonden van de betekenis van het sa
cramentele leven.
Het is nog wel lang niet zo, dat
de „högmasse" al in de meeste plaat
sen tot een eucharistische dienst is
uitgegroeid, deze „hoogmis" is veel
al niets anders dan de liturgie van
de voormis met preek, maar er is
toch een duidelijk streven in deze
richting. Slechts een kleine groep,
die zich om de predikant G.Rosen-
dehl schaart, vertegenwoordigt be
paald katholicerende tendenzen (da
gelijkse mis, breviergebed, eerste be
gin van kloosterstichting enz.)
Tenslotte is Zweden het land van
de Lutherse aartsbisschop Soeder-
blom, een van de grote pioniers van
de oecumenische beweging. Dit werkt
zeker na en het is in kerkelijke krin
gen ook een soort van traditie dat
de problemen aangaande de eenheid
der christenheid een bijzondere be
langstelling genieten.
Het centrale comité van de Hon
gaarse communistische partij heeft
bekendgemaakt, dat er een nieuwe
jeugdbeweging is opgericht, die tot
taak heeft de Hongaarse jeugd op te
voeden in communistische geest. Uit
deze beweging zullen de toekomstige
leden van de communistische partij
worden gekozen, aldus radio-Boeda-
pest.
Premier Kadar zal naar verwach
ting spoedig naar Moskou vertrekken
voor besprekingen met de Sovjet-lei
ders.
Hij zou, volgens sommige berichten
vandaag of morgen in Moskou aan
komen maar in officiële Hongaarss
kringen kon men dit niet bevestigen.
Het Oostduitse persbureau A.D.N.
heeft medegedeeld, dat „alle onver
beterlijke herrieschoppers" van da
Oostberlijnse universiteit zijn verwij
derd.
Tiendaagse voor de
woninginrichting 21-30 maart
Bezoekt onze tentoonstelling in de benedenzalen van liet Luxor Theater, Terneuzen. Geopend van 210 uur nam.
TOEGANG VRIJ
TOEGANG VRIJ
«WOenSTRAAJ' i8 60TEffNEUZEN- ffl 300»
FAMILIEBERICHTEN
(uit andere bladen)
Geboren: Mare, zoon van
J. Wouters-Van Loon, Oister-
wijk.
Overleden: Christiaan
Kloot, 80 jaar, Rotterdam;
Hermann Meijering, 86 jaar.
Groningen; Gijsbertus de
Bot, 82 jaar, Roosendaal: Dr.
Max Erbor, 64 jaar, Amster
dam.
•j. Heden
overleed in
het Algemeen Zie
kenhuis te Almelo, voor
zien van het H. Oliesel
Mevrouw
A. A. P. PAUWELS.
weduwe van de Heer
Jan van der vliet,
in de leeftijd van 87 jaar.
Wij bevelen haar Ziel in
Uw godvruchtige gebe
den aan.
De familie Pauwels en
Van der Vliet.
De begrafenis heeft
plaats gevonden te Ert-
velde (België).
Algemene kennisgeving
Heden overleed, zacht en
kalm, onze geliefde, zorg
zame man. vader, be
huwd- en grootvader
WILLEM JACOBUS
HOENCAMP
in de ouderdom van 78
jaar.
Middelburg:
M. Hoencamp-Molhoek
W. Z. Schoolmeester-
Hoencamp
J. Schoolmeester
N. M. Hoencamp
M. Hoencamp-Petiet.
Alkmaar:
S. M. Louwerse-
Hoencamp
W. P. Louvverse
en kleinkinderen.
Middelburg 16 maart 1957
Dam 57
De teraardebestelling zal
plaats vinden op woens
dag 20 maart a.s. des na
middags 2 uur vanaf Dam
75.
De overledene ligt opge
baard in het gasthuis te
Middelburg. 409-O
voor nette werkzaamheden in plastic industrie tegen goed
loon. - Liefst uit de cartonnage industrie (niet noodzakelijk).
Leeftijd 18 t/m. 23 jaar
Industrie- en Handelsonderneming ,,CELLUMICA"
BREDA Teteringse Dijk 58 (achterin).
\anmelden 9-12 uur en 2-6 uur. Na kantoortijd Ceresstraat 20.
Voor spoedige indiensttreding gevraagd op benzine
station
voor alle voorkomende werkzaamheden. Liefst enige
kennis van boekhouding. Brieven onder no. 17397.
Grote Levensverzekering Mij. met Varia-afdeling vraagt
voor Breda:
Voor personen met werklust en verantwoordelijkheidsge
voel zelfstandige werkkring. Ter zijde gestaan door in
specteur wordt gegadigde geheel ingewerkt. Garantie sa
laris f 300,per maand. Borgstelling van f 500,vereist.
Leeftijd tot 50 jaar. Brieven onder no. 17405, bureau dezer.
