SPORT- en SPEL-momenten
WtDlNOS
Bijenkorf met raamloze gevels
ONZE PUZZEL
KOERSVERLOOP OP
AMSTERDAMSE BEURS
GEDURFD, NIET ROEKELOOS
Weer Tour-ruzie - Zeeuwse
Bolders - Schaakwonder
*C0TJ£
EMULSION
Meer Bolspel
Schaak-vaarwel
Hoogerheide Wacht
Sportbannelingen
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 16 MAART 1957
Van 11 t.m. 15 maart 1957
Oplossing
Oost-Duits uranium
voor Sovjet-Unie
Kosten 15 miljoen
..Kritisch bulletin"
opgeheven
DE MOORD OP
ALYIN PALME
De ontdekking van de dag is wel, dat de Franse nationale
ploeg voor de Tour de France in feite al gereed is. Onmiddel
lijk nadat een dertigtal beroepsrenners te St. Raphaël hun
vakbond hebben opgericht pleegde de wijnhandelaar Marcel
Bidot een afzondering van drie uren met Louison Bobet, Jean
Bobet en Geminiani. Daarna wist iedereen, dat het pleit was
beslecht. Ook deze ploeg nationalen zal bestaan uit trouwe
vrienden van de grote Louison: één leider en negen knechten.
Darrigade en zijn vriend An-
quetil, die reeds eerder door Bi-
dot waren gepolst, hebben onmid
dellijk NEEN geantwoord toen ze
hoorden naar het pijpen van Loui
son Bobet te zullen moeten dan
sen. Hoewel beiden samen met
Bobet in het bestuur zitten van
de bond van beroepsrenners is
de verstandhouding nog altijd bar
slecht. Walkowiak, de winnaar
van 1956 deelde schriftelijk mede
besloten te hebben zijn kansen in
een gewestelijke ploeg te zullen
verdedigen en aan Lauredi, Dot-
to en de clown Hassenforder, die
al jaren met Louison overhoop lig
gen heeft Bidot niet eens iets ge
vraagd. Francois Mahé, nog altijd
een knappe renner, had aanvan
kelijk te kennen gegeven wel on
der de nationale kleuren te willen
rijden, maar het schijnt dat Dar
rigade hem tot andere gedachten
heeft gebracht.
Hij wil nu uitkomen in de Bre
tonse ploeg, die daartoe zelfs
een andere ploegleider moet zoe
ken. Mahé is namelijk getrouwd
met de dochter van Le Calvez,
die onder geen voorwaarde de
naam wil krijgen zijn schoonzoon
voor te trekken.
Louison Bobet zal dit jaar uit
komen met zijn trouwe luitenant
Geminiani. Ook zijn jongere broer
Jean is weer van de partij, even
als de Franse locomotief Bernard
Gauthier. Dit ongetwijfeld al ster
ke viertal krijgt nog steun van
Antonin Rolland, Privat en Le
Ber. Voor de drie resterende
plaatsen is het vrijwel zeker, dat
Gilbert Bauvin, Jean Forestier,
en Picot worden gekozen.
Louison Bobet heeft zijn zegen
gegeven, zeggende: „Met deze
ploeg kan ik een vierde Tour win
nen".
Het bolspel is een der oudste
sporten van Vlaanderen en ook nu
nog staat het daar in de belang
stelling. Overal kan men nog bol
banen vinden en bij een indivi
duele wedstrijd maakt men van
een zandweg hele rijen bolbanen
om alle deelnemers op tjjd te
kunnen laten spelen. De laatste
tijd evenwel begint de belangstel
ling af te nemen en het zijn veelal
de ouderen die nog bollen.
Ook in Zeeuwsch - Vlaanderen
vindt men de beoefening van deze
sport en dan speciaal in de ka
tholieke gemeenten en de grens
gemeenten. Doch ook hier heeft
de sport het moeten afleggen te
gen de andere sporten. Toch treft
men nog verscheidene bolders
clubs aan zoals in Eede, Hoofd
plaat, Sluis en IJzendijke. Men
houdt onderling wel eens wedstrij
den voor het kampioenschap, doch
verder contact heeft men vrijwel
niet.
Daarom is door de voorzitter
van de Eedese club „Recht voor
allen", Edmond Cocquit, het ini
tiatief genomen om te komen tot
een competitie van de west-Z.-
Vlaamse clubs, waaruit wellicht
ook contact met de clubs uit an
dere delen van Zeeland zou kun
nen voortvloeien.
Overigens heeft deze sport zich
ook buiten Vlaanderen uitgebreid.
Zo kon men in een Amerikaans
blad lezen, dat door Eedese emi
granten uit Amerika werd over
gezonden, dat in 1953 in East Mo-
line in Illinois de Bolders Club
,.Hand-in-hand" zijn gouden jubi
leum had herdacht en dit had ge
vierd met een groot „rolle-bolle-
toernooi". Ook daar was de bol-
sport dus door de Vlamingen in
gevoerd.
Dr. Max Euwe zal niet deel
nemen aan het toernooi om het
Nederlands schaakkampioenschap
dat aan het eind van deze maand
zal beginnen. Dit verklaarde hij
donderdagmorgen op Schiphol bij
zijn terugkeer uit de Verenigde
Staten, waar hij zes weken heeft
doorgebracht. Door niet deel te
nemen aan het toernooi staat dr.
Euwe zijn kampioenschap zonder
meer af aan de winnaar van de
te houden veelkamp.
In Amerika heeft hij cursussen
gevolgd op 't gebied der elek
tronica en nieuwe elektronische
machines bestudeerd. Zoals be
kend is dr. Euwe sinds 1 septem
ber van het vorig jaar in dienst
van een Amerikaanse firma.
Over het 13-jarige schaakwon
der Bobbie Fischer, tegen wie dr.
Euwe in New York twee partijen
speelde, (een gewonnen, een re
mise), zei hij, dat deze jonge
schaker zeker tot de meesters
kan worden gerekend. Hij doorziet
nagenoeg alle, ook de meest on
verwachte spelsituaties.
Een van de renners, die dage
lijks een groot aantal kilometers
draait, om straks goed voor de
dag te komen is Martien Overveld
uit Hoogerheide die men het aan
staande seizoen zal begroeten als
onafhankelijke.
Martien van Overveld is nu 26
jaar en vader van twee kinderen.
Hij heeft niet veel pretenties maar
de capaciteiten heeft hij en het Is
geen bluf, dat hij zich als onaf
hankelijke op de weg waagt.
Kampioenen worden meestal
niet geboren, maar gemaakt. En
na een harde training gaat Mar
tien proberen hogerop te komen
in de wielrennerij. Achter hem
heeft hij veel steun van zijn sup
portersclub, die in twee jaren
uitgroeide van elf tot 153 suppor
ters. Met spanning ziet men in
Hoogerheide al uit, wat de plaats
genoot zal bereiken. De suppor
tersclub zal hem vergezellen als
hij meerijdt in de openingscourse
te Meulebeke op 17 maart. En dat
Martien zich na een grondige
training zelfverzekerd al direct
waagt aan de grotere courses be
wijst zijn inschrijving voor Gent-
Wevelgen op 23 maart, de Om
loop van 't Volk op 24 maart en
de Ronde van Vlaanderen op 30
maart. Met nog meer spanning
zal men op 14 april uitzien naar
zijn prestaties in het kampioen
schap van Nederland voor profs
en onafhankelijken op de Cau-
berg.
Het Hongaarse blad „Nepaka-
rat" maakt melding van het feit
dat ongeveer 1400 Hongaarse voet
ballers die sinds de Hongaarse op
stand in november naar het wes
ten zijn gevlucht, bij de Hon
gaarse voetbalbond het verzoek
hebben ingediend toestemming te
verkrijgen om zich bij buitenland
se clubs te mogen aansluiten. De
TSongaarse voetbalbond echter
wil zijn standpunt niet wijzigen
en wil geen enkele voetballer vrij
geven.
VAN OVERVELD
(foto van Mechelen)
(Advertentie)
de
op
Lei
tube
grote
Zeet
superieu hondje
-i- „ele doos met
85cU Normale t»b*-53«
I ..rkam»» bi) H.M. k.pM'.
Laagste Hoogste Vrijd.15-3 Koersverschil
koers koers laatste t.o.v.
tijdvak vorige week
Alg. Kunstzijde Unie
Van Berkels Patent
Van Gelder Zonen
Kon. Ned. Hoogovens
Ned. Kabelfabriek
Philips
Unilever
Wilton - Feijenoord
Kon. Petroleum
Holl.-Amerika Lijn
Kon. Ned. Stoomboot Mij.
Ned. Scheepvaart Unie
Van Ommeren
Amsterdam Rubber
H.V.A.
Ver. Deli Mijen
3-3%% Nederland 1947
3% Invest, cert. Ned.
3% Ned. 1962-64
191
165
188 1/4
289
258
249
359
211
164
166
152
171
279 1/2
75 1/2
'10
91
95
1/2
1/8
1/4
1/4
196
170
192
1/4
295
264
252
362
3/4
215
170
7/10
169
1/2
155
1/2
177
1/4
280
1/2
79
1/4
94
QQ
3/4
90
1/2
92
1/2
92
7/16
192 1/4
169
192 1/4
295
264
251 1/8
362 1/4
214 1/2
170 1/4
169 3/8
155 1/4
177 1/4
280 1/2
77 1/4
91 1/2
96
89 1/4
92 1/4
92 1/4
3
1/4
1/4
2
1/4
1
5/8
3/8
2
1/2
3
1/8
1/4
5
3/4
1
1/4
3/4
2
1/2
1
1/8
3/16
1/16
Horizontaal: 1. hoeveelheid papier;
4. uitheems zoogdier; 8. fris; 11. als
onder (afk.); 12. voegwoord; 13. in
sect; 14. de jongere (afk.); 15. berg
plaats; 16. muziekinstrument; 17.
vrucht; 19 reus; 20. soort onderwijs
(afk.); 22. vrucht; 25. liefkozing; 26.
vermoeid; 28. deel van een huis; 31.
loterijbriefje; 33. laatstleden (afk.);
35. selenium (afk.); 36. meisjes
naam; 38. vogel; 39. plaats in Dren
te; 40. animo; 41. titel (afk.); 42.
voorzetsel; 44 lidwoord; 46. moes-
plant; 48. kleurstof; 50. windrichting
(afk.); 51. alleenspel; 53. klein beet
je; 55. meer in Amerika; 57. plaats
in Gelderland; 58. zangnoot; 60 Frans
voegwoord; 61. sportartikel; 63.
reeks; 64. de onbekende (afk.); 65.
voorvoegsel; 66. code voor Neder
land; 67. groente; 69. uitroep; 71.
pers. voornaamwoord; 73. voetbal
vereniging; 75. Spaans landvoogd;
77. nagerecht; 79. Europese hoofd
stad; 81. tot en met (afk.); 82. ge
was; 84. hetzelfde; 86. laatstleden
(afk.); 89. familielid; 91. titel (afk.);
93. doorzichtig weefsel; 95. uitgestip
pelde weg; 96. hijswerktuig; 98. tijd
perk; 99. de dato (afk.); 100. ver
laagde toon; 102. bijwoord; 103. jon
gensnaam; 105. omroepvereniging
(afk.); 107. luchtstrijdkrachten
(afk.); 110. drietal; 112. aanduiding;
115. ontvangstbewijs; 116. meisjes
naam; 118. stand; 120. Frans pers.
voornaamw.121. Duits pers. voor-
naamw.; 112. lyrisch gedicht; 123.
bevestiging; 124. dubbelklank; 125.
deel v. e. toneelstuk; 126. verdriet;
127. deel van Sumatra.
Verticaal: 1. verfrissing; 2. plaats;
3. leesteken; 5. kleinst deelbare deel
tje; 6. duw; 7. meisjesnaam; 8.
eiland in de Middellandse Zee; 9.
geestdrift; 10. vernis; 17. inhouds
maat (afk.); 18. soort onderwijs
(afk.); 21. vogel; 23. lofdicht; 24. ta
pijt; 25. koraaleiland; 27. plaats in
Overijsel; 29. soort zetel; 30. juiste
gewicht; 32. voorzetsel; 34. verlich
tingsmiddel; 35. uiting van verdriet;
37. bestaat; 41. heldendicht; 43. luize-
ei; 45. boom; 46. stofmaat; 47. kip-
penprodukt; 48. deel van de bijbel
(afk.); 49. onder het nodige voorbe
houd (Lat. afk,); 50. deel van de
hals; 52. gebergte in Europa; 54.
bijwoord; 56. godsdienst; 57. boom;
59. meisjesnaam; 60. nauw; 62. we
reldtaal; 68. jong zoogdier; 69. deel
van een plant; 70. mud; 72. delfstof;
74. vallei; 76. vice versa (afk.); 77.
deel van Amerika (afk.); 78. de som
ma van (afk.); 80. bepaalde groep
militairen (afk.); 81. platte gebakken
steen; 83. karakter; 85. plotseling op
komende gedachte; 87. muziekuit-
drukking; 88. groot vertrek; 90. be
paalde smaak; 92. deel v. d. hand:
94. wintervoertuig; 97. en omgekeerd
(afk.); 99. onvruchtbaar: 101. groen
te; 104. muziekstuk; 105. zuil; 106.
voorzetsel; 108. vernedering; 109.
drank; 111. dierengeluid; 113. water
in Friesland; 114. deel van Brabant;
115. meisjesnaam; 117. meisjesnaam;
119. vadsig.
Horizontaal: 1. kanteel; 6. pri
maat; 11. lui; 12. ada; 13. ale; 14.
snaak; 17. galon; 20. so; 22. Assen;
24. a.p.; 25. kogel; 28. pekel; 31. sec;
32. opa; 33. ego; 34. heks; 87. Irant
39. puts; 40. kleed; 41. Azië; 42.
etui; 44. aera; 46. pon; 48. abt; 49.
ako; 51. iduna; 54. klomp; 56. mr.;
58. kerel; 61. ma: 63. Brest; 65. Em-
men;. 68. Lea; 70. ein; 71. aai; 73.
monteur; 74. dotatie.
Verticaal: 1. klos; 2. au; 3. nis; 4.
Eva; 5. laks; 6, page; 7. iel; 8. aan;
9. al; 10. terp; 15. nog; 16. aal; 18.
A.N.P.; 19. ook; 21. oke; 23. septem
ber; 24. alg; 26. ochtend; 27. eik; 29.
eer; 30. et izaam; 35. Est; 36. ski;
37. Ida; 38. aar; 43. urn; 45. eel; 47.
oir; 50. K.P.M.; 52. uur; 53. aks; 54.
K.L.M.55. ore; 56. molm; 59. eter;
60. eend; 62. Arie; 63. ban: 64. ere;
66. mot; 67. nat; 69. e.o.; 72. ai.
(Advertentie)
Doe wat tegen
die vatbaarheid
AlUan *cHt met het vi»*»'t|e op de verpakking.
De Oostduitse uraniummijnen on
der Russisch-Duits beheer zullen fi
nancieel en economisch aan de Oost
duitse wet onderworpen zijn. Zo heet
het in een gemeenschappelijk com
muniqué, dat door Oost-Duitsland en
de Sovjet-Unie is getekend.
De Sovjet-Unie zal voor uranium-
levering met goederen betalen. De
prijzen zullen zodanig berekend wor
den, dat zij de produktiekosten en de
winst insluiten, aldus het communi
qué.
Volgens Wetsduitse schattingen
werken meer dan 200.00 mensen in de
Oostduitse uraniumindustrie.
Het beroemde beeld van Zadkine in Rotterdam ivordt door
het publiek „Jan Gatgenoemd. Hoe men de ruimteschep,
ping, die met de Opbouwdag vóór de Bijenkorf zal verrij.
zeti, aan de Coolsingel zal gaan noemenis moeilijk te
voorspellen. Dat er voor deze 26 meter hoge constructie
van de Russische Amerikaan Naum Gabo een plastische
bijnaam komt, lijkt vrijwel zeker. Of dat prettig is voor de
nieuwe „BijenkorT', een ontwerp van de Hongaarse Ameri.
kaan Marcel Breuer en de Nederlander A. Elzas, is een
andere vraag. Tenzij de volksmond voor dit enorme vrijwel
raamloze bouwsel van 84 meter lang, 26 meter breed en
26 meter hoog een nog betere benaming weet te vinden,
want in zekere zin moet een warenhuis het toch maar heb.
ben van de popularteit
Nu zijn er gelukkig voor waren
huizen ook nog andere bronnen van
populariteit. Wanneer bijvoorbeeld
zal blijken, dat in de nieuwe Bijen
korf de drie grote doorstromingen
(publiek, goederen en personeel) op
vallend soepel langs elkaar heenglij-
den, dan spreekt Jan Publiek beslist
spoedig over „gezellig kopen". Als
dan bovendien de vier roltrappen met
hun capaciteit van 8.000 mensen „op
en neer" per uur aan de verwachtin
gen voldoen en de kopers snel en ge
ruisloos brengen naar reeksen pret
tige verkoop-eilanden in de enorme
overzichtelijk ingedeelde ruimten,
dan is alweer heel wat gewonnen.
Neemt tenslotte de Bijenkorf-bioscoop
op en stelt het grote restaurant, waar
per telex de bestellingen aan de keu
ken worden doorgegeven, niet teleur,
dan zou de populariteit wel eens tot
een ongekende hoogte kunnen stijgen.
Voor de Rotterdammers en voor
ontelbaren buiten deze stad was de
oude Bijenkorf, een schepping van de
architect W. M. Dudok, sinds 1930 een
niet meer uit de stad weg te denken
monument van moderne bouwkunst
en een geliefd centrum, waar kopen
en verkopen was uitgegroeid tot een
geriefelijk samenspel van wat de ver
beelding en de wilskracht van een
ondernemers en de smaak van een
verwend publiek tot stand konden
brengen. Het door Duitse bommen
vernielde gebouw met de open glas
gevels neemt in de herinnering nog
steeds een plaats in, waar trots en
weemoed om wat geweest is zelfs na
zoveel jaren en ondanks de totale
vernieuwing van het stadsbeeld vech
ten om de boventoon. Het is te be
grijpen, dat juist het besef van deze
nog felle herinnering de ondernemers
en de architecten in de weg stonden,
toen besloten moest worden, hoe de
nieuwe Bijenkorf er zou moeten uit
zien. Want in elk geval stond vast,
dat de resten van het oude gebouw,
ongeveer een derde deel, ten offer
zouden moeten vallen aan de indeling
van de nieuwe stad en aan de oplos
sing van verkeerstechnische proble-
men: Na ongeveer vijf jaar intense
studie werd besloten tot een zeer ge
durfde stap: het ontwerp van Breuer
en Elzas zou worden uitgevoerd.
Een honinggraat
Men kan werkelijk spreken van een
creatie, een ware schepping. Tot dan
toe immers gold voor een warenhuis
de wet: hoe meer licht hoe liever.
jJe nieuwe Bijenkorf steunt op precies
net tegendeel. Opdrachtgevers en ar
chitecten zijn tot het inzicht geko
men. dat de halfslachtigheid van
daglicht en kunstlicht voor koopwaar
en J?ukliek misleidend zijn. Daarom
werden zo goed als geen ramen in
de gevel opgenomen. Voor de bui
tenkant van het gebouw betekent dat
sl een probleem op zichzelf. Men
zou dus de ,,dode gevels" moeten
verlevendigen zonder aan de aard
van het materiaal geweld te plegen.
Een patroon van licht-doorlatende
sleuven was een eerste stap. Die
sleuven kunnen door de winkelende
dames aan de binnenzijde worden
°rr)- een s^3e eens bij dag
licht te bekijken. Aan de gevel-buiten
breken die sleuven de eentonigheid.
•Bovendien bracht men op voor- en
achtergevel zeshoekige vlakken aan
van platen Italiaans travertin. Die
vlakken vormen samen een honing
raat De platen werden in zeven ver
schillende richtingen gefrijnd (d.i.
voorzien van ondiepe groeven), zodat
het hemelwater er in zeven verschil
lende richtingen kan doorstromen. Al
dus hoopt men de te verwachten ver
wering om te zetten in een bewege
lijk spel van ljcht en donker.
De jaren zullen moeten uitwijzen,
of dit gewaagd lijkende experiment
geslaagd mag heten. Voorlopig zal de
massa deze nieuwe Bijenkorf vermoe
delijk niet anders zien dan als een
vrij eentonige om niet te zeggen
sombere" blokkendoos met aan de
Coolsingelkant een eigenaardig monu
ment, dat alleen maar is bedoeld als
estetisch verantwoorde constructie in
het stadsbeeld om aan de ene kant
ruimte ,,op te vangen" en aan de
andere kant zelfstandig ruimte te
scheppen". Men kan niet anders
zeggen dan dat men de moed van
Rotterdam om eigentijdse verbeel
dingskracht, waaraan men een zeke
re profetische macht niet meer kan
ontzeggen, buiten de geheiligde ruim
ten van de ateliers en midden in het
stadsgewoel te brengen alleen maar
hartgrondig en luide kan prijzen.
Het interieur
Het zal de lezer duidelijk zijn, dat
vooral het inwendige van dit waren
huis voor het populair worden belang
rijk is. Aan de vormgeving is dan
ook moeite noch kosten gespaard.
Dat wil iets zeggen voor een gebouw,
dat rond 15 miljoen heeft gekost. In
alle opzichten is rekening gehouden
met de „gemiddelde" klant. Wat dit
betekent voor een gebouw dat naar
Zo ziet de nieuwe Bijenkorf in
Rotterdam aan de Coolsingel eruit.
De zeskantige vlakken suggereren
een honingraat en verlevendigen de
voor- en achtergevel, die vrijwel
geheel raamloos werden gehouden
door de architecten M. Breuer
(Amerika) en A. Elzas (Nederland).
schatting dagelijks vele tienduizenden
moet „verwerken", is zonder meer
duidelijk. Niet alleen de roltrappen,
de liften, de looppaden en de groepe
ring van de noodzakelijke kolommen,
de toonbanken en de magazijnen,
maar ook vorm en kleur van dat alles
is nauwkeurig overwogen.
Het is kenmerkend voor de
dynamiek van een dergelijk
verkoopcentrum, dat werd be
paald; binnen een half jaar na
de officiële opening (19 maart
door burgemeester van Wal-
sum) mag er niet worden
verbouwd! Maar voor verbou
wing en eventuele uitbreiding is
dan toch maar een kleine hon
derdduizend kubieke meter
ruimte gereserveerd.
De uitgave van het „Critisch bulle
tin", maandblad voor letterkundige
kritiek, zal deze maand met het af
sluiten van de lopende jaargang wor
den gestaakt. In 1930 werd het tijd
schrift opgericht door Anthonie Don
ker. Na de oorlog maakten R. Blij-
stra. Karei Jonckheere, N. P. van
Wijk Louw en Paul Rodenko deel uit
van de redactie. Tijdens de oorlog
werd het „Critisch bulletin" door de
Duitsers verboden.
De zaak van de vijftien blanke jon
gelieden die beschuldigd worden van
moord op een negerjongen, is door
een instantie te Chicago naar de
Grote Jury verwezen. Een officier
van justitie zei, dat hij tegen alle
vijftien jongeren de doodstraf zal
eisen. De negerjongen, de zeventien
jarige Alvin Palme, werd maandag
avond doodgeslagen, toen hij op een
autobus wachtte.
(Advertentie)
'De wereldberoemde Engelse beeld
houwer Henry Moore leverde met
het bronzen beeld „Achterover
liggende vrouw" een expressieve
gevelversiering.
Geel Uw kinderen gere
geld Scott's Emulsion. De
levertraón die de onont
beerlijke vitaminen A en D
en noodzakelijke opbouw-
stollen bevat. Kinderen
vinden 't lekker. Vader
en moeder blijven niet achter, want ook
hun doet 't goed.
