WEG VRIJ VOOR BROMMERS, SCOOTERS EN MOTORFIETSEN Vier merken autoscooters present Motorfietsen vechten tegen concurrenten Mini-motors hebben groot verleden Scooters werden -nog mooier Twee miljoen bromfietsers Brommers in 37 merken RUGGEGRAAT" IJzeren vee Zo snel kwam de bromfiets Dak erbij Rij-comfort Goei Goed Tegenaanval Ons land telt 650.000 brommers Al in 1920 waren er scooters Witte tanden - frisse adem met COLGATE! VERHOUDINGEN WISSELEN wm KREOFLAVON! De Nederlandse producen ten van bromfietsen zullen van 28 februari tot en met 10 maart met fier geheven hoofd rond lopen. Zij zijn de meesters in het RAI-gebouw, waar de resultaten van hun subliem technisch denken slaan ten toon gesteld: lichte, mo torisch perfecte begeerlijke brommers. Drie, vier jaar geleden uaren dit nog fietsen. Din- gen met een wiel voor en een wiel achtermet een ketting en een dekje over het zadel. A u zijn het machines met grote mogelijkheden en. machines ,die binnen het bereik zijn van honderdduizenden De cijfers zijn bekend: Momenteel rijst 't cijfer bromfietsen al leen al tot 'bij de 700.000. Deskundigen zijn van mening, dat daarmee niet is gezegd, dat er dus 700.000 bromfiets-rijders zijn. Er zijn er méér. Men beschouwt de brommer als het ge- zins-vervoermiddel bij uitstek. Vader gaat er mee naar zijn werk, moeder doet er boodschappen mee en het kroost glipt er ook gretig mee weg. Zo gezien en het is j u i s t gezien kan men het aantal rijders verdrievoudigen. Zo kom je opeens tot bij de twee miljoen Voeg daarbij het groeiend aantal scooters, de autoscooters, die eveneens bezig zijn de weg te verkennen en voeg daarbij vooral de omstandigheid, dat dit allemaal in enkele jaren in het verkeer is opgenomen en er is een overweldigend beeld ge reed: Een beeld van de techniek-voor-iedereen. serie, terwijl er zelfs al uitvoeringen zijn in twee kleuren. Wat ontdekt werd als iets extra's voor een rijwiel, een motortje, is al ontwikkeld in een verfijnde, genu anceerde wetenschap, waar in alles mogelijk is. De vraag naar nog meer rij-com- fort gaf broeibodem aan de scooters, waarvan de makers van het begin af hebben volgehouden, dat ze niets met motorrijwielen te maken had den, maar veel meer met auto's. Dat was (behalve vanwege de reclame) Dat er op een R.A.I»-tentoon- stelling ook honden geëxposeerd werden, is nog nooit voorgeko men. Die primeur zullen wij straks hebben. Maar het zullen heel bijzondere honden zijn: ijzeren honden De slimme geest, die bedacht dat een gewone handkar best gemotoriseerd zou kunnen wor den en die hiervoor een bruik bare en betrouwbare oplossing construeerde met een apart wiel, aangedreven door een mo tor, verdient de dank van de zwoegers, die hun werk nu aan merkelijk verlicht zien. Dergelijke constructies van gro ter vermogen heten „ijzeren paarden". Tot de „nieuwe gezichten", die op de RAI in Nederland worden geïn troduceerd, behoort de Duitse Patz- ner-brommer, 'n modern machientje dat in feite het midden vormt tussen de „kale" bromfiets en de „vol ge hangen" brommer. De motor wordt met een krachtige luchtturbine ge- koeld. Een van de grotere is de Hercules- R-200, die een 200 cc Sachs-motor heeft en 10.2 pk. kan opbrengen. Het voertuig is met „zweefarmen" geveerd en is een voorbeeld van de twee-kleuren uitvoeringen, zoals de RAI die ditmaal voor het eerst te zien geeft. De fabelachtig snelle groei van de brommer blijkt het best uit onder staande cijfers: 1949 4.449 1950 55.239 1951 147,998 1952 217.688 1953 283.023 1954 375.892 1955 503.421 1956 650.000 De fabrikanten zijn zich van de kansen van een kennelijk zo groot afzet-gebied zeer bewust. Zij lopen zich het vuur uit de sloffen om hun produkten nog mooier en zeker nog voordeliger en efficiënter te maken. Dat laatste heeft de vaart, waar mee de brommer opkwam, juist be paald. Het ideaal van de brommer was er tientallen jaren geleden al. Met de fiets was er meteen de idee om er een motortje aan te hangen. De eerste pogingen mislukten, om dat de technici maar geen motor kon den maken, die licht genoeg was om inderdaad bij een fiets te passen. De volgende stormloop naar het ideaal leverde de 98 en 125 cc-tjes op. net nog te zwaar om op een rij wiel te lijken, maar alweer dichter bij goedkoper, sneller transport. Uit de oorlog hield men genoeg technisch vorderingen over om wel een motor tje te kunnen maken, dat licht was en tevens sterk, dat weinig verbruik te en dat goedkoop genoeg kon wor den vervaardig^!, De bromfiets zijn zegetocht. begon onmiddellijk voornamelijk om te zeggen, waar het bij die scooters eigenlijk om draaide: Het ging om iets moois en iets nets, een motorrijwiel, dat zo prachtig was, dat het zich een beetje schaamde voor de motorfiets. De motor werd dan ook omgeven door chroom en beplating van de fraaiste vorm en zo rijden ze nu rond: grote en kleine stroomlijn-dingetjes, die meer be scherming bieden dan een motorrij wiel, die het sportieve van een sterke driftige motor tussen de knieën heeft geruild voor de luxe. Omdat de scooter-fabrikanten nog meer wilden doen zochten zij ook naar een voertuig, dat nog geen auto was, maar dat toch het zo zeer hegeerde „dak - boven - het - hoofd" beteken de. Daarmee kramen de scootmo- biels, grappige, kleine en (tamelijk) goedkope kruipertjes, die flink mee doen in het grote verkeer, brutale, maar netjes geklede jongetjes. Iemand noemde het „rock 'n' roller- tjes". Het is geen gekke vondst. Maar na al de triomfale gegevens van brommers en scooters, klinkt het succes in deze sector minder luid. De fabrikanten van scootmobiels (doorgaans de motorrijwielmakers van het verleden) vergaten de grote broers de autofabrikanten. En ze ver gaten de opmars, die ook zij op een groter publiek voorbereidden. De au to-fabrikanten werkten zich in het zweet aan mini-auto's, kleiner dan hun kleinste huidige produkten, maar in wezen auto's en geen scooters - met - wat - erom. Wij denken, dat de scootmobiels het gevecht zullen verliezen als het los barst. Overigens is men ook hier ver gevorderd en heeft men het reeds ge bracht tot modellen, die de moeite waard zijn, al is het alleen om de experimenten. Waarmee niet gezegd, dat de scoot mobiels niet ln dit RAI-gezelschap thuis horen. Wel degelijk. Ze zjjn eveneens de vrucht der nieuwe indus trie, die van het vervoer gemeengoed heeft gemaakt en dat nog eens ver schrikkelijk knap gedaan heeft ook... De produkten hebben in de tijd tus- Er zijn lieden die luidkeels verkondigen, dat het met de be langstelling voor de motorfiets hollend achteruit gaat. Zij wij zen daarbij graag op Duitsland, waar dit vervoermiddel steeds een dominerende plaats in het verkeer heeft ingenomen, maar waar men zwemt in berichten over steeds lagere produktie- en verkoopcijfers. mHHI IIn ons land, beweren die pessimis- sen dat moment en nu verstreek, gaat het dezelfde kant op. Men goed besteed. Zij perfectioneerden de j wil jpen motorfiets meer. De scooter brommer technisch en qua vorm. Zij heeft het pleit gewonnen en de te vonden toepassingen van verschillend I sportieve en conservatieve motor gehalte, zodat er thans al gewoon ge-ftets de genadestoot toegebracht. motoriseerde rijwielen zijn, maar te- Pe verkoop van motorrijwielen is intussen nog steeds groter dan die van de scooters, hoewel de 50 50 I vens luxe-brommer met veersyste- men, beplating, zelf dragende carros- -•r5 Tï "r K X"' 1 verdeling benaderd wordt. Daarbij dient echter opgemerkt, dat de 50 pet. van de scooter slechts zeer ge deeltelijk ten koste van de motor fiets bereikt werd Het betreft hier namelijk een uitbreiding van het aantal tweewielers in het algemeen (motoren en scooters), want in 1956 werd het dubbele aantal verkocht van 1952 en 1953, de jaren, waarin de scooter hier burgerrecht begon te krijgen. 250 cc BMW kopklep eencilinder óf (bij het duurdere model) een 300 cc. De Goggomobil (motor 300 cc twee- takt tweecilinder) is qua model een 55 Vroeger had de motorfiets het rijk alleen. Wanneer iemand zich wilde gaan motoriseren en een auto hem te duur was, bleef hem geen andere keuze over dan de tweewieler. Nu is dat anders en de man, die het gemak van het vervoermiddel op de eerste plaats stelt en er „met z'n goeie goed aan" mee wil kunnen wegrijden zal zich tot de scooter aan getrokken voelen. Maar wanneer de sportieve kwal! vierwielig klein wagentje. Van dit leiten van het vervoermiddel in het lTIPl'lr ic «non .Qr\nv+ Pnnnó" lorroi'. n-ndin» J:_r u:: j merk is een „Sport Coupé" lever, baar, een luxe type dat behalve een fraaie carrosserie als nieuw snufje een elektrisch gecommandeerde 4- versnellingsbak heeft. De aanschaffingsprijs van deze voertuigjes ligt uiteraard hoger dan die van een normale motorfiets of scooter, maar de fabrikanten gokken op het gevoel voor luxe en comfort, dat een categorie kopers wellicht heeft. Men heeft in ieder geval een dak boven het hoofd, terwijl er ge rieflijk plaats is voor twee personen. geding komen (die niet altijd syno niem behoeven te zyn met hoge top snelheid!), er bijzondere rij-eigen- schappen verlangd worden, zoals een motorrijder die weet te waarderen, die, met de tank tussen z'n knieën geklemd één geheel vormt met z'n machine, dan slaat de balans over naar de motorfiets. Nu de motorfiets in de scooter een concurrent heeft, is men meer aan dacht gaan besteden aan die punten, die de niet-motorrijder tegen deze tweewieler inneemt. Een belangrijk punt is de geluiddemping. In dit op zicht zijn grote vorderingen gemaakt. Met het meer geruisloos maken van de uitlaat hangt samen de dem ping van het aanzuiggruis. Betere knaldempers, zo geconstrueerd, dat zij de krachtsontwikkeling van de mo tor niet schaden, en de toepassing van het systeem van „gekalmeerde lucht" zal men op tal van 1957-mo- dellen vinden. Niet voor de echte motor-enthou siast maar voor de twijfelaar is een zwak punt van de motorfiets tegenover de scooter het ontbre ken van bescherming tegen opspat tend wegvuil en het open en bloot liggen van de motor met z'n onder delen. Insluiting van bepaalde mo toronderdelen wordt nu ook op de motorfiets steeds meer toegepast. Dergelijke „ingeblikte" modellen ap pelleren aan hen, die de „zindelijk heid" van de scooter prefereren, maar een open oog hebben voor de speciale kwaliteiten van de motor fiets. Ze zijn een symptoon van de tegenaanval, door de motorindustrie opgezet tegen de concurrentie van de scooter. En nog een andere tegenaanval zal merkbaar zijn. Niet alleen de scooter is een concurrent van het motorrijwiel. Dat is ook de brom fiets. die vele berijders heeft, voor wie de sprong naar de 125 of 150 cc aanbiedingen te groot is. Voor hen is er nu de geheel nieuwe klasse van ultra lichte 50 cc motorfietsjes, voor zien van 2 a 3 versnellingen en een kickstarter. Verschillende van deze aanbiedin gen, die onlangs in Frankfort op de Duitse tentoonstelling debuteerden, zullen op de R.A.I.-tentoonstelling te zien zijn, terwijl nieuw leven is inge blazen in de 100 cc klasse, waarvan eveneens enkele nieuwe modellen zul len worden geëxposeerd. Laatstge noemde machientjes zullen voor ve len de aantrekkelijkheid hebben, dat ze niet gebonden zijn aan de maxi mum bromfietssnelheid van 40 km. per uur, terwijl het buddyseatverbod voor hen niet geldt en de berijders verlost zijn van de rijwielpad-dwang. Op de RAI worden inzendingen ge toond uit niet minder dan 10 lan den: Nederland, West-Duitsland, En geland, Italië, België, Oost-Duitsland. Tsjechoslowakije, Oostenrijk, Verenig de Staten en Hongarije. Een optelling van deze merken wijst uit, dat de categone auto scooters is vertegenwoordigd met 4 merken, motorrijwielen 37, scoo ters 20, bromfietsen 37, 3-wielige trucks en motorcarriers 12 mer ken. Bovendien zijn er talrijke in zendingen met onderdelen en acces soires, alsmede gereedschap voor het onderhouden van de geëxpo seerde vervoermiddelen. De expositie „Camping 1957", welke in een afzonderlijke hal van het RAI-gebouw is ondergebracht, biedt de bezoeker een volledig over zicht van hetgeen momenteel op het gebied van kamperen en van de buitensport verkrijgbaar is. Van de (weinige) autoscooters, die op de RAI worden gepresenteerd is de Heinkel er één, (Zie foto hier naast) Het is een vlot dingetje, dat met drie of vier wielen geleverd kan worden. De driewielertjes worden als motor rijwielen beschouwd, maar voor de vierwielers is een rijbewijs B nodig. Een opvallende bijzonderheid bij het laatste model is, dat er geen reserve wiel wordt bijgeleverd. Dat heeft men niet nodig, want bij een lekke achterband kan men gewoon doorrij den. De wielen achter staan slechts 22 centimeter van elkaar. Zodoende. Als een van de voorbanden het be geeft moet men even de wielen ver wisselen. In totaal zullen naast Heinkel nog drie merken auto-scooters worden ge- exposeerd. Hiervan is de Bambino een driewieler (2 wielen voor, 1 ach ter, aangedreven door een ketting in gesloten kast). De motor is een 200 cc JLO. Dit wagentje heelt twee por tieren, in tegenstelling tot de BMW Isetta en de Heinkel, die één por tier hebben en wel in het front. De Isetta van BMW is een vier wieler, crab tracked (de achterwielen hebben een kleinere spoorbreedte dan de voorwielen). De motor is óf een HET IS een mooi verhaal, dat een Italiaanse vliegtuigfabriek na de oorlog een zo grote hoeveelheid vliegtuigwieltjes over had waar men geen raad mee wist, dat men er maar scooters mee is gaan ma ken. Maar waar is het niet. DE ITALIANEN zijn ook niet de uit vinders van dit moderne vervoer middel. Wel gaven ze er de aan trekkelijke vorm aan en ze heb ben er ook voor gezorgd, dat de ze eensporige auto van een mo torfiets distancieerde men zich van het begin af) met zo'n korte wiel basis en kleine wieltjes goed be stuurbaar was. EN DAT was juist de moeilijkheid, die men vroeger niet onder de knie kon krijgen. De eerste scooters ver schenen in 1909 en daarna zijn er omstreeks 1920 verschillende fa- In 1955 waren er 503.421 brommers in Nederland (nu zijn het er ruw Beschat al zeker meer dan 650.000). In onderstaand staatje ziet men hoe ze °ver de verschillende provincies zijn verspreid. Het aantal per duizend inwoners leert, dat de meeste bromfietsers lopen, waar de minste mensen wonen. Dat is niet zo merkwaardig, aan gezien het een argument extra is voor de stelling, dat de mensen naar gemakkelijker comfort zoeken. In minder dicht bevolkte streken is het andere vervoer (bussen, treinen, ®nz.) niet zo intensief De brommer wordt daar dus des te begeerlijker. De stand van zaken in 1955 luidde: Aantal per Aantal 1000 inwoners Groningen 25.859 56 £"esland 20.583 44 Drente 16.789 57 Overijssel (inclusief N.O.-Polder) 39.687 54 Gelderland 52.651 45 utrecht 31.284 51 Noordholland 91.810 47 Zuidholland 129.237 51 geland 17.003 62 Woordbrabant 51.302 38 Limburg 27.216 34 Nederland 503.421 47 brieken geweest, die een poging hebben ondernomen. Al die con structies was echter maar een kort leven beschoren, omdat men er niet in slaagde het frame met zo'n vrije instap voldoende stijf te con strueren. En lukte het met het fra me, dan was de voorvork weer te slap. HET BEGIN van de scooterperiode luidde een wedloop naar bijzondere constructies in. Vooral de kleine wielen moesten het ontgelden en het heeft er naar uitgezien, dat algemeen grotere wielen zouden worden toegepast. DIT IS niet geschied. Wel zijn er constructeurs, die een wiel van 12" als enige mogelijkheid tot het be reiken van een goede wegligging en besturing beschouwen, maar de voorstanders van de kleine wielen van 8" zijn niet minder- talrijk en niet minder succesvol. Dit Briggs en Stratton Motor- wheel werd zo wel voor het aan drijven van fiet sen gebruikt als voor de aandrij ving van een licht, geheel open 2- persoons wagen tje. Het was er al in... 1915. Strikt genomen is er dus weinig nieuws onder de zon. Een scooter ls eigenlijk een zeer eenvoudig go- valletjeDit is het hele geraamte van een der modellen. Deze „ruggegraat" geeft het roer- tuig zijn stijfheid en is onontbeerlijk voor de balans. (Advertentie) Bestrijdt tandbederf de gehele dag tube"1 slechts 70 Cf Standaard tube 44 ct Familietube 100 et Colgate vernietigt met éénmaal poetsen wel 85% der bacteriën, die slechte adem veroorzaken BIJ DE scooters wordt de cilinder inhoud der motoren begrensd door 50 - 250 cc, hoofdzakelijk in twee- takt en slechts in twee gevallen in viertakt. De zwaarste categorie heeft slechts een enkele vertegen woordiger, in de lichte zijn 'n paar nieuwe aanbiedingen zowel voor zien van een kickstarter als uitge rust met trappers, (met de bedoe- - ling -ze als bromfiets geklasseerd te krijgen).. SOMMIGE oorspronkelijk 125 cc mo dellen zijn vergroot tot 150 cc, ter wijl enkele fabrieken die voorheen zwaardere motoren leverden, thans ook modellen met een 125 cc mo tor brengen. DE WIJZIGINGEN aan de 1957 mo dellen beperken zich tot verbete ring van details en verfraaiing van de „finish". Niet alleen de motorfiets heeft een verleden. Ook brommers en scooters zijn er langer geweest dan in de luttele jaren, dat zij ons land veroverden, al waren ze dan veel experimenteier en primitiever dan thans. Een goed beeld van wat er hier in het verleden allemaal is gaande geweest, geeft de stand, die de Vete raan Motoren Club heeft ingericht en die een aparte sfeer heeft, omdat het niet interessant is vanwege de nieuwigheden maar juist omgekeerd: vanwege de eerbiedwaardigs ouder dom. Oud-brommers De bromfiets is zijn carrière be gonnen als doodgewone trapfiets met 'n motor erin. Al spoedig bleek, dat de normale frames het gewicht en het gestamp van de zware motoren niet konden verdragen. De frames werden dus verstevigd en aangepast aan de speciale eisen. In de jaren na de eerste wereld oorlog werd het probleem van het motoriseren van de gewone fiets voor al in Duitsland opnieuw aangepakt. Maar om 1 pk. ter beschikking te krijgen, moest in die tijd de motor een cilinderinhoud van 160 tot 190 cc hebben. En dan nog waren de pres taties te gering. Tot de voorlopers behoorde onder meer de Opel 1921, een viertakt-mo- tor van 138 cc, naast het achter wiel bevestigd (zoals nu nog bij een enkel merk). De bochten naar links moesten met moed, beleid en trouw genomen worden, want ging men te schuin dan raakte de uitbouw aan het carter voor de magneet-aandrij ving de grond. Een ander voorbeeld was de Evans 1919 (tweetakt 90 cc), die in eerste instantie los werd ge leverd, maar waarbij al spoedig een versterkt frame nodig bleek, omdat normale rijwielen als papier uit el kaar trilden. De Johnson Motorwheel 1920 was al jets, dat (ook zoals nu nog) op de bagagedrager van een fiets kon worden gemonteerd. Daar mee had men 140 cc achterop. Al in 1920 Ook van de scooters zijn voor ouders aanwezig. Dat is te begrijpen, want zelfs in 1920 was de scooter geen nieuwtje meer. Drie pionier-scooters worden geëx poseerd, waaronder de Briggs Stratton een bijzondere is en wel omdat de makers daarvan in het be gin helemaal niet aan een scooter dachten. B. en C. is de Engelse licen tie van het uit 1915 daterende Ame rikaanse Smith Motorwheel, dat ro de wieltje met aangebouwde 162 cc viertaktmotor bedoeld om naast het achterwiel van een fiets te hangen. Er kon ook een licht vierwielig twee persoons wagentje door worden voort bewogen, maar in Engeland maakte men er (in 1920) een scooter van, waarbij dit gemotoriseerde wiel ge woon als achterwiel dienst deed. Voor- of achtervering had deze scooter niet; het „comfort" werd alleen verzorgd door verende voet- planken. Ook de Krupp Roller (1920) is een oorspronkelijke Amerikaanse constructie, die in 1915 verscheen als „The Autoped". De viertakmo- tor van 162 cc zat hier naast het kleine voorwieltje. Op de eerste modellen moest de berijder blijven staan, later werd een zadel aange bracht. Als derde scooter zult u zien de Neracar 1921 met een 221 cc twee- taktmotor en 5 vernsnellingen. Op vallend hierbij is de auto-type be sturing. Motorfietsen De oudste motorfiets op de stand is de Simplex van 1911 met 450 cc viertakt Fafnir motor. Deze machi ne heeft geen versnellingen en zelfs geen koppeling, maar trappers om te starten. De verende voorvork is van een constructie, die thans weer als modern geldt! De 500 cc tweecilinder Motosacoche moet met de hand aangeslingerd worden: de 2-versnellingsbak wordt bediend door 'n „koiüemolen"-hand- le op de tank, dat gelijktijdig de kop- peling in werking stelt. De F.N.-fabriek maakte ln 1907 al motorfietsen met cardanaandrijving. De 282 co eencilinder op de stand dateert van 1914 en was op de Brus selse tentoonstelling van dat jaar De sensatie, omdat als modern snufje een kickstarter was aangebracht Een typisch Engelse machine utt de lichte klasse is de New Hudson 1922 met 250 cc tweetaktmotoren en Sturmey-Archer 2 versnellingsbak en een bijzonder zeldzaam exemplaar is de Barr and Stroud 348 co uit dat zelfde jaar. Dit is een viertakt zon der kleppen maar met een draaien de en op en neer gaande schuif. De ze constructie gaf destijds niet ta overwinnen moeilijkheden met de smering. Vele jaren later is dit sys teem echter met veel succes toege past bij de vliegtuigmotoren van Bris tol, Rolls Royce en Napier. TOTAAL 1953: 4t0.000 Indien wij het totale park motor rijwielen, bromfietsen en scooters van thans gaan vergelijken met de situatie van enige jaren terug dan blijkt wel dat de numerieke uit breiding vrijwel geheel voor reke ning komt van het sterk gegroeid aantal bromfietsen. Er volgt hier dus uit dat de motorrijwielen per centueel in belangrijkheid zijn teruglopen. (Advertentie) KANS 'OP VERKOUDHEID? voorkomt en geneest Geen snoepje, maar'I hetp9*I 20 tabletten 75* Het goedkooptste 250 cc motorrijwiel van de RAI wordt de ILO twee-cilin der, die 15,1 pk. heeft en nog geen tweeduizend gulden kost. De Heinkel Tourist (175 cc) kan met 310 kilo belasting een maximum snelheid van 95 km per uur halen. De scooter is uitgerust met een ba gageruimte, die afgesloten kan wor- den. De vrienden van de motorsport op vertrouwde motorfietsen zullen kijke naaf de Adler-Sixdays, die zijn faam voornamelijk verwierf in de zesdaag sen van Garmisch-Partenkirchen. Hii heeft 217 co.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1957 | | pagina 5