Historie is ook cultuur
RODENT
Euromarkt
Straatnaam-moeilijkheden worden
te Sas v. Gent uit de weg geruimd
„Handelsbelang" Middelburg vindt
meer woningen noodzakelijk
Thijs Roks gaat het dit
seizoen wéér proberen
Eindelijk pechvogel af...?...?
GROTE BELANGSTELLING
MAASTRICHT BENELUXSTAD?
w te tel'Kf
Feestelijke jaarvergadering
Sint Willibrord" Terneuzen
Suggesties
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 25 FEBRUARI 195'<
„Zeeuwscli-Vlaams Heem" zou boeiende taak hebben
Prachtig middel
RAT en
MUIS
In omgeving Bolwerk en Stevensbos
BOEKENPLANK
Doorbraak der
religieuzen
KÜJRllÉ
II iltl
Toespraak van districtsbestuurder E. v. Hilst
Goochel-in Ierland
op televisie
Met fantasie Glacis
Telegram aan minister over
bouw van tweede veerboot
In het veelstemming gesprek over de cultuur in Zeeuwsch-VIaanderen
is ook en hoe zou het anders kunnen? gewag gemaakt van de oud
heidkundige interessen der Zeeuwsch-Vlamingen. Een van degenen die dit
gesprek levendig hielden, ir. Juten te Bergen op Zoom, lanceerde bij een
latere gelegenheid een gedachte welke, naar we menen te weten, in het
historieminnende land bezuiden de Schelde zeker sympathie zal ontmoeten:
Is er geen kans, aldus de heer Juten, om in Zeeuwsch-VIaanderen te
komen tot een „Zeeuwsch-VIaams Heem", zoals men ook een Brabants
Heem bezit, een organisatie die zich ten doel stelt door meerdere kennis
van het Heem te verbreiden, de aanhankelijkheid aan de grond waarop men
geboren is, te vergroten.
Vanwaar haalt anders ook een
man als de heer D. Biesbroeck te
Hulst de moed om in het toeristen
seizoen, geheel belangeloos de be
zoekers van de stad rond te leiden?
Zonder het verkondigen van de lof
van stad en streek ooit moe te wor
den! Daaraan zouden de studerende
jongeren, wier taak dit eigenlijk is,
een voorbeeld moeten nemen.
Dit lijkt ons een voortreffelijke ge
dachte. Een dergelijke organisatie
zou trouwens een pracht van een
middel zijn om de beide „delen" van
Zeeuwsch-VIaanderen nauwer aaneen
te binden. Want ondanks de indij
king van de Braakman blijft die
oude natuurlijke scheiding in de geest
van velen nog een barrière die moei
lijk te doorbreken valt. Het „sloop
werk" aan die hinderpaal is ook een
taak voor de vele historieliefhebbers
in de streek.
In verscheidene delen van het ge
bied wordt ijverig aan historievorsing
gedaan, een werk dat serieus wordt
opgevat en dan ook op hoog peil
staat. Wat bijvoorbeeld een Oudheid
kundige Kring „De vier Ambachten"
doet, is constructief werk. Haar se
cretaris, de heer P. J. Brand, is een
zeer geïnteresseerd lid. Hij heeft al
jaren lang veel werk gemaakt van
de historie van zijn stad Hulst en
de lezingen welke hij gaf bewezen
dat hij zich op serieuse, ja weten
schappelijke wijze van die lang niet
eenvoudige taak gekweten heeft. In
het westen is Aardenburg wel het
centrum van de geschiedkunde: de
Rijksdienst voor Oudheidkundig Bo
demonderzoek doet er al jarenlang
de meest belangwekkende vondsten.
Men heeft er talloze fraaie fresco's
uit graven blootgelegd en geconser
veerd, men vindt er bewijzen van
een Romeinse nederzetting. Dit alles
is in niet geringe mate te danken
aan het aanvankelijk geheel particu
lier onderzoekingswerk van historie
liefhebbers als de heren Rosseel en
van Hinten.
De kennis van de geschiedenis van
de landen van Terneuzen en Axel is
de laatste jaren sterk vergroot door
het werk van dr. J. Wesseling in
Terneuzen, eveneens een actief be
stuurslid van de Oudheidkundige
Kring. Kortom, er is grote belang
stelling voor dit belangrijke culturele
goed.
En waarlijk niet alleen onder een
bepaalde categorie: de interesse voor
de historie van de streek schijnt iede
re Zeeuwsch-Vlaming te zijn aange
boren. Dit is een kenmerk van dit
volk, reeds sedert jaren. Namen als
Adriaansen, Everaerd, betekenen iets
op streekhistorisch gebied: zo heeft
vroeger ook de heer R. O. Wilking
zich hoogst verdienstelijk gemaakt en
zo zijn er nu nog.
(Advertentie)
uitgeroeid mei
Oude archieven
Een van de mensen die er alles
voor voelen tot de oprichting van een
Zeeuwsch-VIaams Heem te komen, is
de heer Brand, die in dit verband
enthousiast wees op de vele histo
rische bindingen tussen oost en west.
Van contact en uitwisseling verwacht
hij veel resultaat. Er is al lang ge
noeg op eigen terrein gewerkt; men
moet nu meer in den brede gaan
samenwerken. Uit oude charters
blijkt dat Hulst in roerige tijden (bij
dreigende overvallen door de Gente
naars) zijn gevangenen veiligheids
halve overbracht naar de gevangenis
van Biervliet. Dit is een van de his
torische contacten, die men nu her
stellen kan.
Ook over de grens zou zeker grote
belangstelling voor samenwerking be
staan. De Reinaertdagen hebben al
een contact met St.-Niklaas. Gent
enz. gebracht, dat hoogst vruchtbaar
kan zijn en dat verder uitgebuit kan
worden. De op de geschiedenis van
Zeeuwsch-VIaanderen betrekking heb
bende archiefstukken zijn te vinden
in Gent, voor een zeer belangrijk deel
ook in het Rijksmuseum te Brussel en
verder in Middelburg en Den Haag.
Welk een boeiend werkterrein ligt
hier nog braak! Om de historie van
de gehele streek „rond" te krijgen,
zou men al deze archieven nauwgezet
moeten nasnuffelen, uiteraard een
werk dat slechts in gezamenlijke ar
beid verricht kan worden. Bij voor
beeld door een Zeeuwsch-\Haams
Heem!
Bergen werk
Er liggen bergen werk. De graf
stenen in de Hulsterse Basiliek wor
den momenteel aan een nauwgezet
onderzoek onderworpen. De Rijks
dienst voor Monumentenzorg heeft
er een dertigtal gefotografeerd en het
is te hopen dat de resultaten daar
van spoedig bekend worden.
Er is nog altijd bij velen de over
tuiging dat ook in het oost-Zeeuwsch-
Vlaamse grensgebied Romeinse ne
derzettingen geweest zijn. De heer
Brand denkt er ook zo over. De fun
damenten van Maelstede liggen te
wachten, de Dubbele Poort van Kel
dermans moet er nog uit, de schor
ren van de Kruispolder zouden nog
onderzocht moeten worden en zo zal
er wellicht ook nog heel wat belang
wekkends te halen zijn uit de sta
pels „Heilige Geestrekeningen" in het
Bisschoppelijk Archief, die een ge
trouw beeld geven van de „dienst
voor sociale zaken" van Hulst in de
vijftiende eeuw. Het is zeker, dat,
wanneer een officiële instantie er om
zou vragen, deze papieren afgestaan
worden.
Nu het gemeentebestuur van Hulst
nooit een ernstige poging gedaan
heeft om de historie van de stad op
een dergelijke wijze dus door na
vorsing enz. te dienen, zou wel
licht ook dit een taak voor het
Zeeuwsch-VIaams Heem kunnen zijn.
En zo is er meer. Hoe verder
men zich verdiept in de boeien
de historie van dit land, dat
eeuwenlang belangrijke rollen
in velerlei soorten van staat
kunde speelde, hoe sterker de
overtuiging wordt dat er nog
talloze rijke bronnen onaange-
boord liggen.
Ons dunkt dat oost en west
tezamen aan het werk moeten.
Er is machtig veel te doen voor
eeen Zeeuwsch-VIaams Heem
Wat is die „Euromarkt" vra-
gen velen zich af, die niet op
de hoogte zijn van alle bespre- J
kingen, welke de laatste tijd
zijn gehouden of zich daarin
niet hebben kunnen verdie-
pen. t
Welaan: hier zijn enkele gege- J
vens, om U te helpen.
EUROMARKT wil een ge-
bied scheppen, waarin men
geen last meer zal hebben van
invoerrechten, deviezenbeper-
king, alsmede van andere be- S
perkende overheidsmaatregelen:
een gebied dus waarin men net
zo vrij zal kunnen handelen als J
bijvoorbeeld tussen Brabant en
Zeeland. Dat duurt lang: men
schat, dat er nog een vijftiental
jaren mee gemoeid zal zijn.
EUROMARKT bestaat uit de
volgende landen, die nu tot een
akkoord zijn gekomen: Neder-
land, België, Luxemburg,
Frankrijk, Duitsland (het wes- J
ten) en Italië. Als Benelux een
eenheid wordt, zoals men zich S
dat voorstelt, worden het dus
inplaats van zes partners, eigen- j
lijk maar vier, al zullen de le-
den van Benelux toch altijd
voor hun eigen belangen blij-
ven opkomen. i
EUROMARKT krijgt een
soort regering. Daar zal een S
vetorecht kunnen worden uit-
geoefend, om „wegstemmen"
vooral van kleine landen te i
voorkomen. Dat vetorecht zal S
men zeven jaar kunnen uit-
oefenen; daarna blijft er nog
een aantal jaren een clausule
gehandhaafd, die ook dan dit
„wegstemmen" onmogelijk 2
maakt. Het vertegenwoordigen-
de lichaam van de verschillen-
de deelnemers bestaat uit 142
leden, waarvan Nederland er 2
veertien benoemt.
EURATOM is een gemeen- 2
schap van Europese landen, die
ervoor zal zorgen, dat alle J
I splijtbare stoffen eigendom zul- 2
len zijn van een Europese orga- j
nisatie.
In de jongste vergadering van de gemeenteraad kwam er onder andere
een voorstel van burgemeester en wethouders aan de orde, om verschil
lende nieuw aangelegde straten een naam te geven. Burgemeester en wet
houders gingen er in hun pre-advies van uit, dat het aanbeveling verdient
namen te kiezen, die niet lang zijn; geen uitspraak- of spellingsmoeilijkhe-
den geven; niet licht verward kunnen worden; niet raar zijn; waarbij het
koppelteken niet vergeten wordt en waarbij geen afkortingen gebruikt wor
den. Voor straatnamen geldt dan nog de bijzondere bepaling dat men moet
proberen oude namen te handhaven. Tegen die regels is er in Sas van Gent
wel eens gezondigd, menen burgemeester en wethouders, en geven dan als
voorbeeld de „Burgemeester Hoefnagelstraat" (nu vrijwel algemeen aan
geduid als de „B.H.-straat") en de „Nico Uyt den Bogaardstraat" waar
van de naam door het overgrote deel foutief geschreven wordt. Wat „oud"
is heeft het dagelijks bestuur van de gemeente willen handhaven en voor
het „nieuwe" zou men voortaan met de algemeen geldende regels rekening
willen houden. Dit ter inleiding van het voorstel inzake naamgeving aan
enkele nieuwe straten in de omgeving van het Bolwerk en in het Stevensbos.
In dit boek van Christiane Four-
nier maken we kennis met leven en
werken van verschillende religieuze
congregaties in Frankrijk.
Het doel van de schrijfster is spe
ciaal die congregaties te bestuderen,
die de meest actuele en moeilijkste
taak op zich genomen hebben, met
name in Parijs en de banlieue.
Wij bevelen dit boek aan aan jonge
meisjes, die iets voor waar aposto
laat voelen, aan hen die leiding heb
ben te geven aan zulke meisjes en
in het algemeen aan allen die belang-1
stelling hebben voor de vernieuwin-1
gen en veranderingen die in veel re-1
ligieuze congregaties in volle gang
(Uitg. Foreholte, Voorhout),
zijn.
m
x
r Hw W< Éi m
i
IP
J J
De afd. Terneuzen van de Neder
landse Kath. Bond van Werknemers
in Industriële Bedrijven „Sint Willi-
brord" hield in de gemeenschapszaal
van de nieuwe katholieke jongens
school een feestelijke jaarvergadering
ter gelegenheid van het 45-jarig be
staan van de bond.
Deze vergadering was voor de
nieuwe districtsbestuurder de heer
E. van Hilst te Bergen op Zoom aan
leiding om met de leden kennis te
maken.
De heer van Hilst wees er in zijn
korte toespraak op dat 1956 in vele
opzichten een zeer goed jaar is ge
weest voor de vakbeweging. De
h A.B. hield haar actie „Op naar de
WO.000", ook de gelederen van „Sint
Willibrord" zijn met een zesduizend
nieuwe leden versterkt, er werden
verschillende loonsverhogingen gege
ven en tenslotte zijn wij 1957 begon
nen met de Algemene Ouderdomswet.
De heer van Hilst schetste in korte
trekken de voordelen van deze nieu
we wet, waardoor nu ieder Nederlan
der ouder dan 65 jaar, wat betreft
Staatspensioen, volkomen gelijk is ge
worden onafhankelijk van het feit of
hij vroeger al dan niet heeft ge
spaard. Het nieuwe jaar ziet er met
de komende prijsverhogingen niet zo
rooskleurig uit, aldus de heer van
Hilst. Hij merkte daarbij op dat wan-
neer de Regering te ver zou gaan
met de maatregelen inzake prijsver
hogingen de lonen ook weer omhoog
zullen moeten, hoewel spreker dit
persoonlijk geen ideale oplossing
vond. Wel wees hij op de eventuele
noodzakelijkheid van prijzenstop en
dividendenstop. Als er lasten moeten
worden gedragen dan door allemaal
en niet alleen door de arbeiders zo
zei de heer van Hilst. Hij waar
schuwde voor de propaganda die van
zekere zijde wordt gevoerd en die
het tracht z oor te steUen alsof er een
êi'ote afstand bestaat tussen de dis-
Wctsbestuurders van de K.A.B. en
he leden. Men suggereert, dat de be
stuurders zich weinig gelegen laten
aan de belangen der leden. De heer
?sn Hilst bestreed deze verklaring
,en stelligste door er op te wijzen,
"st de bestuurders iedere avond bij
6en andere afdeling zijn om de belan-
jjei> dier afdelingen met alle kracht te
"Ujnnen behartigen. Hij spoorde daar-
clJve 'e(Jen aan trouw te zijn aan
K.A.B. Want wij zijn samen ver-
,™»oordelijk voor de organisatie. Hij
..fhtak in het kort de medezeggen-
Kanz ®er arbeiders in de bedrijven
samarbeid en leiding moeten
Averk 6r'5en' 20 Ze' sPre^er- z'jn
beide V<!rs' rï'e beweren, dat de ar
kent n'e' voldoende kennis van za-
aan s ben. Het komt er maar op
bpji. 5e het wordt voorgesteld, zo
een de heer van Wanneer
heeft lcier wel genoeg verstand
stnfo.01!1 Uzer, leer en andere grond
eend bewerken, dan heeft hij ook
srh, verstand om medezeggen-
~aP te hebben.
Wil 71 'e betoogde de heer van
sl' dat de katholieke arbeiders het
bedrijf, waarin zij werken, moeten
kerstenen.
Steun gevraagd
De heer C. Compiet, de voorzitter
van de afdeling Sluiskil der K.A.B.
die met de secretaris, de heer A.
van Dinteren, aanwezig was, pleitte
voor een goede steun, die de vakbe
weging van de leden dient te krijgen,
vooral wanneer er acties moeten wor
den gevoerd. ,,Het is niet meer zoals
een twintig jaar geleden, zo betoogde
de Sluiskilse voorzitter, dat de arbei
ders in de kanaalzone niet veel van
wat er in de K.A.B. omging afwisten.
Dit is nu veel veranderd. De arbei
ders zijn nu goed ontwikkeld en we
ten van antwoord te dienen. Ook de
heer Compiet betoogde met veel na
druk dat het een pertinente onwaar
heid is hetgeen van zekere zijde be
weerd wordt, dat de leiders niet ge
noeg contact met de arbeiders heb
ben. ,,Onze leiders staan wel degelijk
achter ons", zo betoogde spreker.
Tenslotte waarschuwde hij er voor
dat de arbeiders in 1957 waakzaam
zullen moeten zijn.
Actie Jo Maas
Wij gaan dit jaar met de Kajotters
en Kajotsters naar Rome, zo sprak
de geestl. adviseur, de Weleerw. heer
A. Jansen. Deze Rome-bedevaart
zal 1dagen duren. Maar weet U dat
er ook dit jaar duizenden naar een
jeugdcongres in Moskou gaan Dit
congres duurt drie maanden en kost
de deelnemers geen cent. Er zullen
zeer veel deelnemers uit Afrika hier
aan deelnemen.
Onze Jo Maas is met drie kamera
den naar Tanganjyka gegaan om ge
durende twee jaren de missionaris
sen te helpen bij de bouw van kerken
scholen en ziekenhuizen. Vooral in
het begin viel dit niet mee, aldus ka
pelaan Jansen, dit weet ik uit zijn
correspondentie. Maar Jo zet door en
wij moeten trots op hem zijn, dat hij
dit voor de Missie over heeft. Als hij
terug komt wil hij trouwen en daar
dienen wij herir bij te helpen. Wan
neer straks loten worden verkocht,
beveel ik deze graag bij U aan. Het
werd een zeer geanimeerde loterij en
ze heeft ook deze keer behoorlijk op
gebracht, mede dank zij de vele
waardevolle prijzen, door de Terneu-
zense handeldrijvende middenstand
beschikbaar gesteld.
De geestelijk adviseur deelde hier
bij ook fhede dat ccn comité onder
leiding van de Districtsbestuurder, dc
heer J. van de Voorde te Sluiskil, gel
den voor Jo Maas inzamelt. „Naar
alle Zeeuwsch-Vlaamse afdelingen is
een circulaire gezonden, en ik ben er
van overtuigd, dat ieder naar vermo
gen zal helpen, want dit is een zaak
van de K.A.B. die ons allen aangaat"
zo besloot kapelaan Jansen.
Er werden nog verschillende zeer
geanimeerde gesprekken gevoerd
over diverse onderwerpen en tenslot
te werden nog een paar uurtjes ge
zellig samen doorgebracht.
.-.i-Ctf-.
Aan het prachtige Vrijthof, de
feestzaal van de stad, omringd door
gezellige terrassen ligt in Maastricht
het Generaalhuis waar op het ogen
blik het politiebureau gevestigd is.
Evenwichtigheid en fraaie detail
lering spreken uit de voorgevel die
bijna 40 meter lang is. Dit gebouw
is bekend als een der voornaamste
monumenten uit de Empiretijd. Het
gemeentebestuur van Maastricht is
van oordeel, dat het een ideaal
„home" voor de Benelux-raad zou
zijn.
Bij de behandeling van het wets
ontwerp over de instelling van een
Raadgevende Beneluxraad in de
Nederlandse Eerste Kamer op 12
juni 1956 werd het belang van één
centraal gelegen plaats van ves
tiging uoor de Raad onder ogen ge
zien. Verschillende leden der Ka
mer verklaarden bij voorbaat, dat
zij de keuze van Maastricht als
plaats van vestiging zouden toe
juichen.
Het stadsbestuur heeft nu een
visitekaartjegezonden aan de 49
leden van de Beneluxraad. Het is
een brochure „Benelux Maastricht".
Zij wil geen propaganda maken
voor de stad maar is een aanbod
om het belang van de Beneluxraad
te dienen. Indien het beter is voor
de Beneluxraad niet naar Maas
tricht te komen dan nemen we dit
direct aan", was de mening van
burgemeester mr. W. Baron tMi~
chiels van Kessenich, toen hij op een
persbijeenkomst op het stadhuis
deze brochure uitreikte.
Op dinsdagavond 5 maart zal een
Nederlands gooehelaarsteam in Bus-
sum de strijd aanbinden tegen een
Engels goochelaarsteam in Londen.
Dit is een revanche-ontmoeting na de
wedstrijd, die op 12 januari 1.1. door
de Nederlandse goochelaars met 1
punt verschil werd verloren.
Een televisie-reportage van deze
goochelaarswedstrijd wordt op 5
maart tussen 20.30 en 21.15 uur, zo
wel in Nederland als in Engeland,
uitgezonden.
Het Nederlandse team bestaat uit
Balsano, Tonny van Dommelen Mar-
conick en de Niberco brothers. Fred
Kaps, die in het buitenland vertoeft,
kon niet in het Nederlandse team
worden opgenomen.
In de omgeving van het Bolwerk
kent Sas van Gent al de Watermo
lenstraat, Flankstraat, Dijkstr., Ra
velijn en Bolwerk, allen namen die
werden ontleend aan de voormalige
vestingwerken. Voorgesteld werd dan
ook op de ingeslagen weg voort te
gaan, zodat die bepaalde wijk geheel
'n herinnering wordt aan de vesting
werken, die voor een groot deel daar
ter plaatse gelegen hebben. Een van
de eerder gemaakte straten kreeg
de naam van „Ravelijn". Uit een bij
't voorstel ter inzage gegeven teke
ning van een oud-nederlands vesting
front blijkt, dat de „courtine" van
de hoofdwal werd gedekt door een
„Ravelijn" dat in de vestinggracht
was gelegen. Tussen deze vesting
gracht en de buitengracht lag het
„escarjo" en „contrescarp", waarme
de werden bedoeld de zijwanden van
de grachten, die naar en van de vij
and gekeerd waren. Een dergelijke
naam wilden burgemeester en wet
houders een straat niet geven omdat
zulks uitspraak- en spellingsmoeilijk
heden zou geven. Oude Sassenaars
zullen zich nog herinneren en aan
de jongere generatie kunnen vertellen
dat ze b.v. het schaatsenrijden leer
den en beoefenden op het „conter-
schepen", hetgeen dus een verbaste
ring was van het „contrescarp". Be
ter leek het hen om de straat die is
aangelegd achter het „Ravelijn" en
de verbinding tot stand brengt met
het Bolwerk en de Paul Krugersdreef
de naam te geven van .Glacis-straat'
Een „glacis" was de aardglooiing op
het voor-terrein van een fort. Als la
ter de nieuwe verbindingen tot stand
zijn gebracht, dan zal het „glacis"
wel altijd zo ongeveer de eerste ken
nismaking zijn met het oudere ge
deelte van Sas van Gent, dat nu wel
geen vesting meer is in de ware be
tekenis van het woord, maar toch
wel een bolwerk op het gebied van
de industrie, zodat met de nodige fan
tasie de naam „glacis" ook voor de
moderne tijd kan worden gebruikt.
Spellingsmoeilijkheden verwachten B.
en W. hier niet, terwijl zij er boven
dien de aandacht op vestigen dat het
geen rare naam is en dat in vrijwel
iedere voormalige vestingplaats de
naam „Glacis" als straatnaam voor-
i komt.
Buitemveg
Langs het terrein van de coöpera-
tieve beetwortelsuikerfabriek is een
I straat aangelegd in de richting oost -
west. Voorgesteld werd om deze
'straat de naam te geven van „Bui-
tenweg" omdat in de oudheid de Sas
senaars, die naar buiten de vesting
wilden gaan in de omgeving van de
tegenwoordige suikerfabriek over de
vestingwerken hun weg vonden en
dan via de singels of buitenwerken
I naar de omgeving van de Staak kon
den gaan of over de dijk van St.
Albert naar Philippine. Deze uitgang
is afgebeeld op het schilderij dat on
langs door de gemeente is aange
kocht. Ook voor de tegenwoordige
tijd is de naam „Buitenweg" niet
vreemd, omdat met vrij grote zeker
heid mag worden aangenomen dat
aan de noordzijde van deze straat
geen woningen meer zullen worden
gebouwd omdat daar een industrie
terrein begint, dat hopelijk nimmer
een andere bestemming zal behoeven
te krijgen. De straat vormt dus een
afsluiting van de bebouwing van de
gemeente in noordelijke richting en
daarom is de gekozen naam dus wel
te aanvaarden.
Bolwerken
Toen Sas van Gent nóg vesting en
binnen de wallen omsloten was, wa
ren de vestingwerken ingericht zoals
op een ter inzage gegeven tekening
uit 1780 bleek. Daarop is te zien,
dat de verschillende bolwerken en
andere onderdelen van de vesting een
naam hadden. De bolwerken weste
lijk van het kanaal waren genaamd:
Orange - het bolwerk dat gelegen
heeft in het tegenwoordige Schulpen-
pad;
Generaliteit - het bolwerk waarvan
de Molenberg het laatste restje is;
Zeelandia - het bolwerk nabij de
Paul Krugerdreef;
Hollandia - het bolwerk waar nu
het suikermagazijn van de CBS op
staat.
De bolwerken oostelijk van het ka
naal waren genaamd:
Nassau - waar nu de sluis is in
het 2e kanaal achter de woning van
Ir. v. Krevelen;
Coehoorn - waar nu de zgn. 2e
brug ligt;
Vassy - ter hoogte van de zgn.
pottenbakkerij.
Het meest eenvoudige zou zijn ge
weest de vier straten, die zijn aan
gelegd tussen 't Bolwerk en de „Bui
tenweg" de namen te geven van die
bolwerken die ten westen van het
kanaal hebben gelegen. Liever dan
dat te doen heeft men vier bolwer
ken gekozen, die voor de moderne
mens de verbondenheid van Sas van
Gent met Zeeland, Nederland (Hol
land) en het Huis van Oranje - Nas
sau vastleggen en wel (van oost naar
west); Oranjestraat, Nassaustr., Zee-
landiastraat en Hollandiastraat.
Park
De naam „Generaliteit" houdt de
rekening levendig aan de „Generali
teitslanden" onder de republiek der
Verenigde Nederlanden. Dat waren
die landschappen, die buiten de gren
zen lagen maar aan haar gezag onder
worpen waren. Tot die landen be
hoorden o.a. Staats-Brabant, Staats-
Limburg en Staats-Vlaanderen. Tot
het laatste werd gerekend het tegen
woordige Zeeuwsch - Vlaanderen en
derhalve ook de gem. Sas van Gent.
Om nu de naarp „Generaliteit" in de
geschiedenis van Sas van Gent leven
dig te' houden, werd voorgesteld en
besloten aan de Molenberg en het
park, waarvan men op het ogenblik
bezig is één openbaar park te ma
ken. de naam te geven van „Genera-
liteitspark".
Stevensstraat
Het huis (de vroegere comman
deurswoning) midden in het park of
bos, dat in de volksmond bekend
staat of stond onder de naam van
„Stevensbos", is eigendom geweest
van de burgemeester van Sas van
Gent. van Franckenberg en Pro-
i schlitz. Het huis met stal en remise
werd met 4 ha, 14 a en 10 ca tuin
j op 21 februari 1850 verkocht aan Jo-
hannes Stevens, graanhandelaar te
Sas' van Gent, voor 3435,-. Het huis
was gebouwd door de ingenieur van
de vestingwerken Nortwich. Genoem
de Johannes Stevens werd op 22
april 1819 te Sas van Gent geboren
als zoon van Jacobus Stevens en van
Antonia v. Nieuwenhuyse. Hij trouw
de met Ludovica Seraphina Thomaes,
uit welk huwelijk verschillende kin
deren werden geboren. O.a. op 26 ok
tober 1848 een zoon Ludovicus, de
latere advocaat Stevens, burgemees
ter van Sas van Gent. Ten einde de
gedachte aan deze vroegere tuin, die
tengevolge van het kanaal aan de
westzijde en een spuikanaal aan de
oostzijde, op een eiland was gelegen
te bewaren, is besloten aan de straat
die loopt vanaf de aansluiting bij de
Oostkade over het voormalige spui
kanaal (dikwijls het Molenwater ge
noemd) tot aan de aansluiting met de
Kanaalstraat, de naam te geven van
„Stevensstraat".
Nog twee namen
Twee namen zijn er nu nog die
burgemeester en wethouders graag
op een of andere wijze zouden wil
len vereeuwigen en wel in de eerste
plaats de naam van Keizer Karei V,
die aan de Gentenaars in 1547 toe
stemming verleende om een kanaal
te graven, dat de stad Gent zou ver
binden met de zee en waaraan de
gemeente Sas van Gent het ontstaan
te danken heeft. In de tweede plaats
de naam van Prins Frederik Hen
drik die in 1644 de toen zo vermaarde
en machtige vesting Sas van Gent op
de Spanjaarden veroverde en deze
daarmede in het bezit bracht van
het tegenwoordige Nederland omdat
men in het bezit daarvan bevestigd
werd bij de vrede van Munster in
1648. Beide namen vinden Burge
meester en Wethouders voor de ge
meente zeer belangrijk en wel, zoals
al vermeld, omdat de een de grond
slag legde voor het tegenwoordige
Sas van Gent en de ander, zij het
dan met geweld van wapens, onze
gemeente aan Nederland toevoegde.
Gen betere gelegenheid is er te vin
den om Keizer Karei V te eren dan
het plein, dat de gemeente gaat aan
leggen op het te dempen deel van
het kanaal van dam tot sluis, de
naam te geven van „Keizer Karei
V-plein". Dit plein komt te liggen in
het centrum van de gemeente op
een stuk van het kanaal dat met zijn
goedvinden gegraven werd, zodat na
vier eeuwen op deze wijze nog dank
wordt gebracht voor het feit, dat hij
het tegenwoordige Sas van Gent hielp
scheppen.
Ook Prins Frederiks naam zou men
graag willen verbinden aan een voor
naam plein of een voorname straat
en niet aan een zijstraat of andere
niet opvallende buurt. Momenteel kan
daarvoor geen keuze worden gedaan
zonder de naam Ne veranderen van
een bestaande straat waai-tegen men
wil waken. Beter is het daarom te
wachten tot zich een geschikte gele
genheid voordoet omdat de tijd toch
niet meer zo ver is dat zal moeten
besloten worden tot verdere stadsuit
breiding. Wellicht ontstaat daardoor
een nieuwe hoofdweg, die naar de
Prins kan worden genoemd, waar
mede dan onze „bevrijder" z'n naam
verbonden wordt aan een weg of
straat die de gemeente of een deel
daarvan opnieuw zal „bevrijden" uit
een zeker isolement.
In de ledenvergadering van „Handelsbelang" in restaurant Wöhler ge
houden, is staande de vergadering besloten naar de minister van Verkeer en
Waterstaat, mr. J. Algera het telegram met de volgende inhoud te zenden;
„De V ereniging „Handelsbelang" te Middelburg in vergadering bijeen, ken
nis genomen hebbend van de beslissing, dat de bouw van de tweede boot
voor het veer Vlissingen-Breskens voorlopig is uitgesteld, voorziende dat dit
besluit zal leiden tot funeste gevolgen voor dc Middelburgse zakenwereld
omdat het verkeer hierdoor ernstig zal stagneren verzoekt Uwe Excellentie
dringend liet daarheen te leiden, dat de bouw van deze boot zeer spoedie
kan aanvangen ai<«eu.s
In de eerste plaats had de heer
Carriere gedacht aan het zenden van
een afvaardiging van de Middelburg
se bevolking naar de desbetreffende
instanties in Den Haag om uiting te
geven aan de bezorgdheid. Als twee
de punt dacht hij aan een interpella
tie via een Middelburgse vertegen
woordiger in de Kamer Voorts sug
gereerde spreker 'n schrijven te rich
ten tot de Middelburgse aanne
mers om deze groep op te roepen
toe grotere activiteit. Provinciale Sta
ten zouden van deze activiteiten op
de hoogte gebracht moeten worden en
de samenwerking tussen de Middel
burgse middenstandsorganisaties zal
moeten worden hersteld. De voorzit
ter, mr. M.A. Terwoerd, sprak naar
aanleiding van deze suggesties over
het gebrek aan voortvarendheid en
durf, zowel bij het gemeentebestuur
Tijdens de rondvraag heeft de heer
B.P. Carriere de ongerustheid uitge
sproken over het feit, dat de Zeeuwse
hoofdstad in vergelijking met ande
re gemeenten een geringe bevolkings
aanwas vertoont.
Hij deed verschillende sugges
ties om te komen tot een actie
voor meer woningen in Middel
burg. Dat er in Middelburg iets
moet gaan gebeuren noemde de
heep Carriere een dringende nood
zaak. Hij somde een zestal punten
t pp, waarmee de Middelburgse za
kenwereld in overleg met de ge
meentelijke overheid deze actie zou
kunnen starten.
als bij de zakenwereld. Voor de laat
ste groep zag hij een taak liggen om
in een enthousiaste actie het gemeen
tebestuur mee te slepen. Zijn gedach
ten gingen uit naar de oprichting
van een comité, dat activerend gaat
werken.
Diligent
Vervolgens voerde het Handels
belanglid, tevens lid van de raad,
de heer Baars, het woord. Deze
zei, dat hij onder de aantijgingen
aan het adres van het gemeente
bestuur niet op zijn stoel wilde blij
ven zitten. De raad heeft zich in
bijna elke vergadering over deze
materie beraden.
Middelburg moest door het steeds
gevoerde, nog maar kort geleden los
gelaten systeem, reeds bij voorbaat
een ongunstig resultaat boeken.
Middelburg heeft echter gezien in
het licht van de verdelingsformule
menig graankorreltje weten weg te
pikken, zoals de heer Baars zich uit
drukte. Het dagelijks bestuur van de
gemeente was dus diligent, hetgeen
blijkt uit het plan Stromenwijk.
Het Middelburgse gemeentebe
stuur is vaak naar Den Haag geto
gen om daar de zaken van de
Zeeuwse hoofdstad te bepleiten, al
dus de heer Baars. In deze verga
dering werd afscheid genomen van
mr. M.A. Terwoerd, die zich als
voorzitter niet herkiesbaar stelde;
in zijn plaats werd gekozen de heer
W. den Boer, directeur van de Rot
terdamse Bank.
melijk vierde in dat kampioen
schap, na Hans Dekkers, Wim van
Est en Woutje Wagtmans. Daarna
ging hij in dat eerste, late profsei
zoen zelfs nog maar meteen in Roo
sendaal en Sas van Gent winnen ook.
Energiek
Zunderts Thijs Roks heeft het
nog niet opgegeven. Hij gaat
dit seizoen zijn eeuwige volger
en belager, de pechduivel, op
nieuw tarten met de vaste wil
om hem dit seizoen eens voor
goed uit de wielen te rijden. Hij
gaat zich opnieuw met zijn
hardfietsende vakgenoten me
ten met de hoop op beter resul
taat.
Thijs Roks zei het zelf allemaal
niet in zoveel woorden. Daar is hij
de man niet naar. Maar toen hij zich
over zijn plakboek met de vele mooie
herinneringen uit zijn loopbaan boog,
werd zijn trots opnieuw gekrenkt,
toen hij zo ook de zwarte jaren uit
zijn carrière weer voor zich zag.
En ondanks alles kreeg hij er weer
zin in. Ondanks zijn tegenslagen is
hij nog niet ontmoedigd. Hij gaat het
opnieuw proberen. Op 3 maart al,
in de ronde van Haspengouw.
Moed moet men Thijs Roks on
tegenzeggelijk een boel meegeven.
De meeste renners hadden in een
zelfde positie waarschijnlijk hun
fietsje al wel definitief aan de wil
gen gehangen na het incasseren
van zo'n hoop slagen. Want dat
betekenden voor deze renner uit
eindelijk cle talloze lekke bandjes,
de dérailleur-defecten en andere
ongemakken, die hem steeds uit het
zadel wierpen.
Roks incasseerde ze echter als een
man. Ais een man legde hij zich
ook bij de beslissing neer. toen hij
in 1951 plotseling door de K.N.W.U.
tot prof gebombardeerd werd. Thijs
ging er niet om zitten treuren. Hij
ging van start in het kampioenschap
van Nederland in dat jaar (zijn eer
ste wedstrijd bij de beroepsrenners),
om daar dan maar eens direct te
laten zien. dat hij niet zó maar 37
wedstrijden bij de amateurs had ge
wonnen en 120 keer bij de eerste vijf
was geëindigd. Thijs Roks werd na-
Thijs Roks heeft het met zijn taaie
energie tot een eind weten te bren
gen. Hij had bovendien de Ronde
van Haspengouw in 1952 kunnen win
nen als het geluk hem niet in de
steek had gelaten op drie kilpmeter
voor de eindstreep. Nu kwam hij
met twee minuten voorsprong op dat
moment op de velg te rijden om als
naamloze in de groep opgenomen ta
worden. En hij had de gele trui in de
Tour de France van 1953 kunnen
hebben, indien die spoorbomen er
niet geweest waren, die hem vlak
voor de finish remden In zijn vurige
galop. Steeds opnieuw werd hij door
die pechvogel in de wielen gereden,
zodat vele verdiende lauweren niet
aan zijn erelijst - die er overigens
nu nóg best zijn mag - toegevoegd
konden worden.
Thijs Roks, de pechvogel, reed de
Ronde van Italië in 1953 waarin hij
op diverse ereplaatsen beslag had
weten te leggen als 43e uit. En hij
bleef in de grote Tour liefst twaalf
dagen bij de eerste vijf in het alge
meen klassement staan, om tenslot
te als 29e in Parijs aan te komen.
Weer tour
De pechvogel, die tot dan toe nog
wat speels met zijn slachtoffer was
omgesprongen, werd echter steeds
gevaarlijker en in de Ronde van
Italië besprong hij de moedige ren
ner op een dag, dat hij als zesde
in het algemeen klassement geno
teerd stond! In de Ronde van Frank
rijk ging het al niet veel beter. De
reeks tegenslagen had tenslotte ook
het moreel van Thijs Roks aange
tast. Hij miste de Ronde van Italië
én opnieuw de Tour, om in augus
tus al aan zijn „winterslaap" in een
fabriek te beginnen.
„De beer" wil echter nog eens
gaan klauwen. Om een erelijst bij
elkaar te kunnen rijden, als die van
Thijs Roks in feite toch altijd nog
is, moet men sterke benen hebben.
En die benen zijn nóg sterk. Na een
stevige voorbereiding wil de Zundert-
se renner daarom opnieuw de aan
dacht op zich proberen te vestigen
in de vele klassiekers, om zodoende
weer voor een plaatsje in de Tour-
ploeg in aanmerking te komen.
Want het grootste wielercircus al
ler tijden, dat onder de Vaardige
leiding van de heer Jacques Goddet
langs (en buiten) Frankrjjks gren
zen trekt, heeft ook Thijs Roks in
zijn greep gevangen. Voor een ren
ner als hij moet de grote Ronde in
feite het jaar „goed" maken, want
een goede Tour betekent contracten.
Of hij in aanmerking komt voor
een Tour-rol is een vraag, die in het
aanstaande seizoen op de eerste
plaats door de Zundertse renner
zelf beantwoord zal dienen te wor
den.